Jul nu uitsluitend „Kriegshofte" do©t:
verschijnen, zijn er tal van dingen te
vinden, die daaraan herinneren.
In een ervan vind ik bijv. een op
roep om hulp. Een trekvogol, die aan
den veldtocht in België heeft deelge
nomen, is blijkbaar hogonnen do in
teressante, Vlaamscho dorpskerkjes
to teekenon en te bostudceren. Tijdens
den veldtocht is hem een been afge
schoten, hij ligt weer thuis en nu
roept hij den bijstand van kameraden
in, om z*n yverk voort te zetten door
het zenden van teekcnlngen of prent
kaarten uit Vlaanderen en het Vlaam
scho deel van Noord-Frankrijk.
In dezelfde afleveringen, met soms
zeer fraaie silhouetten versierd, lit©
rair-mooie brieven van het front.
Zoo'n vrijwilliger beschrijf een ster-
vond bosch aan do Kawka tn Russisch
Polen, waaruit ik een deel zal verta
len. „In d5t bosch kan geen lente
moer komen, geen tak brengt meer
knoppen voort, de vogels zijn ver
jaagd Het is het wond van den dood.
Tusschen de stammen een gewirwar
van verlaten loopgraven van Durt-
schers en Russen. De boomen stuk
gc&choten door granaten en granaat
kartetsen, die soms de kronen heb
ben afgerukt en neergeworpen tus-
solien de takken. De stammen ste
ken omhoog als stompen of liggen als
'itocz&agd dwars over het graafwerk.
Twijgen en takken hangen aan bast-
reapon. bengelen in de lucht. De
berken zijn gewond door tallooze ge
weerkogels, die den stam doorboord
hebben. Wanneer een koeltje door
het bosch waait, gaat een huivering
door het hout. het knakt en breekt,
valt knetterend neer Aan het slot
van zijn brief de beschrijving der
iRussiscbo graven en dan denkt de
wktoat aar. de vele moeders, ginds
In het vijandelijke land, die tevergeefs
f> hun jongens zullen wachten, even.
"I.-. dit bosch op de verschijning van
'de 1 an le.
Eon ander schrijft uit La Bas3ée,
waarom hij zich bij de hospitaal-troe
pen heeft gemeld. ,,En met vol be-
wustzijn ging ik als ambulancesol-
dnat, omdat ik er mij het meest toe
aangetrokken voelde, voor anderen
zorgend, niet anderen vernielend,
werkzaam te zijn." Het kruisje ach
ter z:jn naam toont, dat do kogeis ook
hem niet gespaard hebben.
Weer een beschnjit de ontzetting
van dien eeuwig ondergraven grand
in de Champagne, waar telkens mij
nen springen en heeie bezettingen
van loopgraven levend begraven. Zij
leven er op een wereld van kruitva
ten en verwonderen zich soms, dat zij
in leven. Maar hert alot van zijn
brief luidt: „Maar toch verstomt het
lachen niet bij ons. Goddank hebben
we liet zingen niet verleerd. Ik her-
haai nog eens, schoon is het twintig
jaar te zijn, schoon is de jeugd, ze
komt maar eenmaal".
Een in Rusland beschrijft de Pool-
sche „interieurs' in geuren en kleu
ren, hoe ze een gedekte tafel maak
ten met een Duitse he krant, en mat
wat chocolade de krielende kinders
gelukkig maakten.
Dat is alles zoo eenvoudig verteld,
zonder opsmuk en drukte, dat hot
oen letterkundig genoegen wordt, die
soldatenuitingen te lezen. De doorge
stane gevaren, daarover wordt
meestal gezwegen, hoofdzaak is, wat
zij zorgvuldig geobserveerd hebben.
Op zoo n trekvogeldag in Labrala zijn
er enkelen tegen, om als van ouds
de boerendansen uit te voeren. Dat
zo niet in dezen tijd passen: Maar
dat gesputter werkt mets uit, het
in cc reu de el :s er heelemaai niet voor
om inj de pakken neer te zitten en
,/lrübsal zu blasen". De vuren wor
den aangemaakt en ze dansen als
vroeger, als m vredestijd. Het is eerste
Pinksterdag en Pinksteren blijft het
ondanks den oorlog.
Slechts den andoren dag verzame
len z:j zich in de kleine dorpskerk,
me; bloemen versierd. Met mooie mu
zikale voordrachten herdenken zij
eerbiedig hun 57 gezellen, die uit hun
kring gevallen zijn, gesneuveld voor
het vaderland.
Tot slot een paar citaten uit een
dagboek, die meer historische waarde
kunnen hebben. De schrijver wil eind
Iuli 1914 een reisje naar Zwitserland
doen, maar informeert door den drei
genden politieken toestand bij de
autoriteiten. Dan noteert hij den
28-n Juli:. „Optimisme bij de autoritei
ten, die me dringend afraden,
mijn reis te laten varen," in Mun-
chon, bij politie en militairen, overal
dezelfde uitspraak: „U kunst gerust
op reis gaan, aan oorlog is met te
donken".
Doch als hij in Zwitserland is,
breekt do rampzalige oorlog uit en
«act moeite bereikt hij den 7den Au
gustus Konstans, om zich dadelijk als
vrijwilliger aan te molden. Maar de
kazernen zijn volgepropt roet solda
ten, do pleinen even vol met lui, die
zich aanmelden. In drie dagen tijd
komen er 5000 ma*.
Dus gaat de schrijver, het wachten
moede, naar Karlsruho, om bij do
roode dragonders to komen. 's Nachts
om 3 uur staat hij met 500 anderen
voor de kazerne, dio hermetisch go-
sloten blijft, omdat alios overvol is.
M»nr na lang wachte.n rennen zij de
poortdeur open, stormen binnen, tot
er oen officier de overtolligen roet een
praatje tot bedaren brengt cn ze naar
Stuttgart afschuift.
In Stuttgart hetzelfde liedje, geen
pi.vals en dus gaat de reis naar Kann-
atadt, Neurenberg, Hamborg, Hofon
na vool omzwerven gelukt het den
schrijver to Jena een plants in een
regiment te vindon."
l/IT DE ARGONNEN.
In do Yossischo Z' iiung vertelt Dr.
M ix Osbrx-ii van een te-zoek aan do
Argomnen. HIJ TieecJirijfE do mooilljïï-
heid van den strijd.
Wijd en zijd goon mogolijkheid om
eonig overzicht te krijgen. Men ziet
niet moor dan oen paar meter voor
zich uit. Geen schootsveld en ternau
wernood een waarnemingspost voor
de artillerie. Regiments-commamlan-
ten moeten, om do leiding van hun
compagnieën In de hand te houden, i
vaak vijftig pas achter do voorst» stel
ling hun kwartier opstaan. Niet min
der bezwaarlijk is do voeling met de
naburige troepen. Overal struiken,
kreupeibosch, manshoog gras, alle
rnogolijke woekerplanten, netten van
wortels, moerassige plekken, kuilen
en heuveltjes. Een labyrinth naar al
le kanten, alican bestaand» uit hin
dernissen.
Do officieren hier kennen heel goed
het plagend rijmpje, dat in Zuid-
Duitschland ontstaan is:
Hm tata! in do Argonnen.
Hebben wij weer een boom
gewonnen.
Zoo was het werkelijk. Om lederen
boom moest en moet thans nog ge
streden worden. De Fronschen verde
digen zich met heldhaftige dapper
heid, die door onze soldaten zeer
wordt geroemd. Het ia een verbitterde
strijd met de liefelijke nieuwe wa
pens, handgranaten, geslingerde
bommen, onderaardsche vingen, on-
deraardteche mijnen en brandpijpon.
Vnak loopen Duitsche en Fransche
stollingen in evenwijdige golvingen en
spiraallijnen door het bosch, zoodat
men elkaar wederzijds voortdurend
met flankvuur kan vermaken. Op één
plaats waren de onzen rechts en
links vooruit gekomen, terwijl hot
midden niet zoo snel rnee kwam. On
middellijk schoven de Franschen zich
in de bocht van onze stelling en ver
schansten zich daar. Onze mannen
noemden dat de. etterbuil, die hun een
tijd lang gevoelig hinderde Borst
na 'hardnekkige gevechten gelukte
het hun de etterbuil open be maken.
Geen man van de vooruitgeschoven
vijandelijke post bracht er het leven
af Zoo moet hier gewerkt worden.
Op die punten echter, waar nu reeds
sedert maanden op deze wijze gevoch
ten wordt, is het voorbij met het
woeste bosch. De weelderig woeke
rende. oude boomen zijn stuk ge-scho
ten en vernietigd ais op den Hart-
mannsweiler in de Vogezen. Gisteren
goot het uren lang. Op zich zelf is dat
geen genoegen, maar voor den bezoe
ker is het aangenaam, omdat het bij
dat hondenweer tusschenbeide wat
rustiger toegaat aan het front. Er op
vertrouwen kan men echter ook niet.
De bezoeker kon daarom zonder al te
zeer te hinderen iets uitvoeriger het
oord der ver schikkingen bezien. Toen
echter de zon de regenwolken en den
nevel verjaagd had ging 't naar ouder
gewoonte verder en spuwde het vuur
Moolijk zijn verderf naar beide kan
ten. Sedert September hebben onze
mannen in het geheel zeven dagen
geteld, waarop zij geen dooden en ge
wonden hadden. F.on paar uur zonder
handgranaten is voor de oude Argon-
nerstrijders een heerlijkheid., Men
kan bescheiden worden In zijn voor
stellingen van het paradijs..
PRINS OSKAR OVER DEN WIN-
TERSLAG IN CHAMPAGNE.
Reeds is in het kort melding ge
maakt van het geschriftje, hetwelk
prins Oskar van Pruisen heeft gepu
bliceerd aangaande den wintersl&g
in Champagne. De „Berl. Lok. Au®."
bevat daaromtrent thans nadere bij
zonderheden, waaraan het volgende
door de Telegraaf ontleend is:
Prins Oskar wijst er op, dat „de
slag in Champagne de grootste en
langdurigste defensieve slag was, wel
ke de wereldgeschiedenis tot dien tijd
kende", en hij wil er het zijne toe bij-
dragn, dat wij deze geweldige gebeur
tenis niet, vergeten, teneinde „uit
denkbaarheid Jegens onze heldhaftige
leiders en troepen, die hier boven-
r/iensehelijke dingen verricht en het
schijnbaar ondraaglijke geduid heb
ben". ten tweede ter herinnering aan
onze dooden, „die met onvergelijke
lijke zelfverloochening en trouwe
plichtvervuliing stierven voor koning,
vaderland, keizer, volk, rijk en ba
kermat".
Hier volgen eenige kenmerkende
gedeelten uit het boekje:
„Tegenover ons 8ste legerkorps en
8ste reservekorpa lagen, oorspronke
lijk slechts het 1ste en 17de Fransche
legerkorps. Beide korpsen hadden
reeds aanzienlijke verliezen geledefi
bij de herhaalde aanvallen met Kerst
mis, in Januari en in het begin van
Februari. Zij waren echter steeds op
nieuw weer aangevuld. Maar voor
hun groote doorbraakpoging hadden
de Franschen een aanmerkelijk ster
kere troepenmacht bijeengebracht.
Tegen onze twee korpsen brachten
zij, behalve het l9teen het 17de, gaan
deweg en na elkaar het 2de, 4de, 16e
legerkorps, twee koloniale divisies en
oen hnlve divisie Lerrltorialen in het
vuur. Dus bij elkaar bijna zeven le
gerkorpsen op een betrekkelijk kleine
ruimte. Bovendien hadden zij 'hun
artillerie buitengewoon versterkt. On
ze beide korpsen werden alleen door
©enige bataljons en regimenten van
het 5de en het 7de leger, zoowel als
van het 6de legerkorps en het 12de
reservekorps fbeïde destijds tot het 3e
leger behoorend) versterkt. Onder het
tereik van het 8ste legerkorps was
voorts de Beiersche 1st© I-andweer-
brigade opgesteld. Daarbij kwam
ten stette nog de 1ste garde-infanterie
divisie, die ook aan deze gevechten
weder een groot aandoe! zou nemen.
In dezen geweldigen slag streden
dus zonen uit alle streken van ons
vaderland, schouder aan schouder,
Pruisen eu Beieren, Seksers cn Hos
sen, vormden den brenzyn flïtrur,
waarop de fanatieke, wanhopige aan
vallen dor Franschen te pletter zou
den loopen. En inet grooten schneid
hebben zij aangevallen, voortstormond
over de lijkonhoopen hunner gevallen
kameraden, die eer moet men hun ia-
ten. D© Fransche regimenten vochten
goed, maar do onze vochten nog be
ter, dat heeft de uitslag geleerd! Maar
het waren niet de infonterie-aanvab
len, die den strijd zoo zwaar voor ons
maakten, niet de strijd van man tegen
man in de loopgraven, waarin de
sterkere Duitscher, steeds de meerde
re van den Franschman was.
Neen, de ontzettende hoeveelheid
artillerie, welke de Franschen hadden
opgesteld en de elndelooze munitie-
voorraden, die hun ter beschikking
stonden, dio hebben het verblijf In
onze loopgraven tot een hel en de
verrichtingen onzer troepen tot on
vergankelijke heldendaden gestem
peld.
Op een betrekkelijk zeer smallen
sector wierpen de Franschen op één
dag 100.000 granaten! Wij hebben een
Fransch bevel gevonden, waarin de
schrijver voor den loopenden meter
loopgraven op het punt, waar de
doorbraak zou plaats vinden, 18 gra
naten rekent, en dat niet over een
geheel en dag verdeeld, maar wellicht
In een of twee ureni De vuursnelheid
stond dus ongeveer gelijk met die
van een mitrailleur, maar hier waren
het geen geweerkogels, maar granaten
van allerlei kaliber. Do Franschen
noemen dit artillerievuur „trommel
vuur" en zijn uitwerking was ont
zettend.
De draadversperringen werden to
taal vernietigd en als van den aard
bodem weggevaagd, de loopgraven
dichtgekwakt, de schuilholon platge
schoten. Geen enkel veldwerk was
in staat, ook maar korten tijd aan
zulk een vuur weerstand' te bieden.
Maar één ding hield hot toch uit:
Duitsche tucht, Duitsche 'trouw, Dul-
sche heldenmoed!
Ais zulk ©en trommelvuur begon,
dan steeg boven onze loopgraven een
rousachtge muur van rook, kalkgrute
en betonstof op, die de bezetting van
de buitenwereld aten eed. Van achte
ren bezien, was het een afschuwelijk
gezicht- En daarbij krwarn een onaf
gebroken gedonder en gekraak, dat
op vele mijlen afstand op een zwaar
onweer geleek. Hot leek wel udgos'o-
ten. dat ©en levend wezen het in dio
hél kon uUlnouden. En dan hield
plots', ing het vuur op of werd op een
andere p'dk gericht, en volgde de 'n-
fanterie-aanval der Franisdhen. Dan
kropen dappere musketiers, grena
diers of fuselier» uit hui len en, gra-
naaük-ratena, onder stulkgercten zand
zakken/vandaan. pakten hun geweer
beet, wisahten liet stof uit hom oogen
en sloegen den aanval aft En dat de
den zij zoo niet eens, maar wel
twaalf keer!"
Ter Zee.
GETOB PEDEERD.
Reiuter seint uit Londen:
Volgens eon Lloyds bericht is de
pakolboot Iberian door een Duitsche
duikboot in oen grond geboord. Het
s.s. is eeifft gebombardeerd, daarna
getorpedeerd en gezonken. Er zijn 7
opvnrenideai gedood, 61 gered".
(I)© Iborinn, in 1900 gebouwd mat
5223 ten bruto 8347 netto en beboerd©
aan de readers F. Ley land en Co. te
Liverpool).
Nader seint Reuter
De „Weekly Despatch" verneemt,
dat de dokter van de Iberian" ver
klaarde. dat het projectiel over het
schip vloog, zonder dat eerst ge
waarschuwd was en zes man doodde
De onderzeeër, die op een afstand
van een mijl bleef, beval het schip 1e
verlaten. De bemanning roeide zes
uur in de sloepen alvorens zij gered
word. Twee van de acht man, die
gewond waren, stierven aan hunne
won-den, met inbegrip van een
Amerikaan.
V&rdier. „Er zijn weer zes trailers
uit Lowestoft door een Duitsche duik
boot in dier. grond geboord. De be
manningen zij ii gereid".
TORPEDOJAGER DER GEALLI
EERDEN GEZONKEN.
Het Wolff-bureau meldt uit Kon-
StanUnopel
Volgens betrouwbare particuliere
berichten is een groote vijandelijke
torpedojager door onbekend© oor
zaak gezonken in de Zwart© Zee, ten
oosten van Schile.
EEN FRANSCHE ONDÉRZEEfcR
VERGAAN.
Uit Parijs wordt aan de „Daily
Telegraph" geseind, dof do Fran
sche admiraliteit bekend maakt, dat
het Fransche eskader in de Darcla-
ncllen zonder direct nieuws is van
den Franschen onderzeeër „Mariot-
te". De onderzeeër kwam in don
ochtend van den 2Uaten Juli de straat
binnen om in de Maruiora te ope
ra aren.
V oigons Turksche telegrammen
zou de „Manolte" gezonken aijn en
31 officieren on matrozen zijn gevan
gen genomen.
DE „HINDENBURG"
Wolff seint uit Berlijn:
Do Zaterdag op do keizerlijke werf
te Wilhehushavou van stapel geloo-
pon groote kruiser, gebouwd ter ver
vanging van de „llei'tha", kreeg op
bevel van den kcuzer den naam
„Hindenburg".
Uit Duitschiand
OOItLOGSCDFERS.
'i Wolff-bureau meldt uit Berlijn
„Ter gelegenheid van den jaardag
van liet begui van den oorlog geven
de bladen de navolgende statistiek
lo. De centrale mogendheden be
zetten tot nu too in vijandelijk go-
biedin Belgie 29.000 K.M.2., in
Frankrijk 21.000, in Rusland 130.000
en in totaal 180.000 K.M.2.
De vijand bezette iu Elzas 1050
K.M.2, in Galicie 10.000 en in totaal
11.050 K.M.2.
2o. Het aantal krijgsgevangenen
bedroeg na afloop van het eerste
oorlogsjaar in DuLlsclic gevangen
kampen ©n lazaretten 898.869 als
arbeiders bezig 40.000; in de laatste
weken gevangen genomen en nog
onderweg naar de kampen 120.000.
I:i Duitschiand in 't geheel 1.058.869.
In Oostenrijk-Hongarije in het ge
heel circa 636.534. Hetgeen dus een
totaalcijfer goeft van rond 1.695.400.
Er zijn aan krijgsgevangen Rus
sen in Duitschiand alleen 5000 offi
cieren en 720.000 onderofficieren en
manschappen. In Oostenrijk-Honga
rije zijn 3190 officieren en 610.000
onderofficieren en manschappen,
waarvan het grootste deel door de
Duitsche troepen gevangen geno
men is.
Het totaal Russische krijgsgevange
nen is 8790 officieren en 1.330.000
onderofficieren en manschappen.
3o. Aon krijgsbuit werden in de
Duitsche stapelplaatsen tot Juni ge
teld 5834 buitgemaakte kanonnen en
1556 mitrailleurs.
Het overig© grooie gedeelte van de
veroverde kanonnen en mitrailleurs
is niet terug gezonden, maar bleef
bij de troepen om tegen den vijand
gebruikt te worden.
Nauwkeurige getallen hierover
ontbreken.
In 't geheel kan men roken an op
een krijgsbuit van zeven- tot acht
duizend kanonnen en twee- tot drie
duizend mitrailleurs."
KEIZERLIJKE PROCLAMATIE OP
DEN OORLOGSIJERDENKINGS-
DAG.
Verder meldt 't Wolffbupeau nog:
De Keizer vaardigde naar aanlei
ding van den jaardag van hel begin
van den oorlog, uit het grooto hoofd
kwartier de navolgende proclamatie
aan het Dvlfsche volk uit:
„Een jaar is voorbijgegaan sedert
ik het Duitsche volk te wapen moes"
roepen.
Een ongehoord bloedig© tijd brak
aan voor Europa en de wereld.
Voor God er. de geschiedenis is mijn
geweten zuiver. Ik heb den oorlog niet
gewild.
Na voorbereidingen, gedurende wel
tien jaar, achtten de verborvdien mo-
gendhediem. In wier oog Duitschiand to
groot was geworden/ hot o ogen blik
gekomen om het Rijk, dat voor een
eerlijke zaak trouw naast zijn Oosten,
r ijksch-Hon po a rschen bondgenoot
stond, te kunnen deemoedigen ©f in
eon overmachtige worsteling te ver
morzelen.
Ho? is geen veroveringszucht die
ons zooals ik reeds eon jnar gele
den zoide in den oorlog heeft ge
dreven. Toen in de Augustusdagen
allen die v-.or de wapenen geschikt
waren, onder d© wapens snelden cn
de troepen uittrokken voor ueri \er-
dedigingsstrijrl, voelde ieder Duit-
söher oi .de wereld na hel aanmoedi
gend voorbeeld van dan Rijksdag, dat
gevochten moest warden voor het
hoogste goed der natie, -voor haar lo
ven en haar vrijheid.
Wat ons boven het hoofd hing wan.
neer het hot vreemd geweld' gelukte
om over het lot van ons volk en yoh
Europa te beslissen hebben de lotge
vallen van mijn geliefde provincie
Oost-Pruisen getoond.
Door het bewustzijn van een opge
drongen oorlog, is een wonder vol
bracht: de politieke meenringBstrijd is
verstomd cn olie tegenstanders begon
nen elkaar te begrijpen en te achten.
De geest van trouwe gemeenschap
vervuilde alle leden van het volk en
vol dank mogen wij heden zeggen:
„God was met ons".
Vijandelijk© legers die zich aanma
tigden, eenige maanden geleden Ber
lijn to willen binnentrekken, zijn met
geduchte slagen naar het Westen en
het Oosten vér achteruit gedrongen.
Tallooze slagvelden, in verschillen
de deel en van Europa, en zeegevech
ten aan kusten, dichtbij en veraf, ge
tuigen waartoe Duitsche toorn en
zelfverdediging en Duitsche krijgs
kunde in staat zijn.
Geen schending van de ortikolan
van htt volkenrecht door onze vijan
den si-as in staat om de economische
grondslagen van onao oorlogvoering
te doen wankelen.
De Staat en de gemeenten; de land
bouw, de industrie en de handel, do
waterschap pon en de techniek wed
ijver dén met elkaar om de oorlogs-
noodon te verzachten.
Begrijpend© de noodzakelijk© in
grijpende maatregelen voor het vrije
handelsverkeer en geheel zich toewij
dende aan de verzorging van de
broeders op lu*t oorlogsveld, spande
de bevolking tehuis al zijn krachten
in om het gemeenschappelijk gevaat
af te wenden.
Met diepe dankbaarheid beidenh".
lieden en altijd liet vaderland zijn
strijders, tien die met doodsverach
ting den vijand 't hoofd bieden, hen
die gewond of ziek terugkeerden, tien
vooral, die in \reemdon bodem of op
den bodem dor zee uitrusten van deu
strijd.
Met do moedors en de vaders, de
weduwen ©u v razen gevoel ik zware
smart over hun ld weinigen die Yoor
het vaderland stierven.
Innerlijke kracht en een onverdeel
de nationale wil, in den geest van
den schepper van hu: Rijk, waarbor
gen do overwinning.
De dijk die. in 't vooruitzicht van
nog eoiumoal i© moeten verdedigen
wat wij in 1870 hebbou verworven, op.
gericht wend. heeft den grootste a
stortvloed van de wereldgeschiede
nis getrotseerd.
Na da voorbr-eldeiooze bow ijzen vau
persoonlijke flinkheid ou nationale
levenskracht, koester ik het blijd©
vertrouwen ilat liet Duitsche volk,
trouw bewarend de loutering door
don oorlog, op de beproefde oude en
mei. vertrouwen betreden nieuw© we
gen verder in ontwikkeling en be
schaving flink voorwaarts zal schrij
den.
Groote gebeurtenissen maken eer
biedig en sterk van hart. Mat helden
daden eu door te lijden arbeiden wij
zonder te wankelen, totdat de vrede
komt, die vrede die ons de zekerheid
voor de toekomst biedt en do voor
waarden vervult voor de onbelemmer
de ontplooiing van onz© scheppende
krachten in eigen land en op do vrije
zee.
Zoo zullen wij den grooten strijd
voor Duitschiand's recht en vrijheid,
hoe lang dio ook duren zal met reï
doorstaan on tegenover God, die onze
wapens ook verder zegenen moge,
eeu overwinning waardig mjii".
NA' 'T EERSTE OORLOGSJAAR.
M Wo'ff-bureau seint uit Berlijn
In een persgenprefk met Conger,
den Borlijnschen vertegenwoordiger
van de „Associated Press", heeft
Helffertóh, de rijks-minister van fi
nanciën, zich over de voornaamste
economische en financieel® resulta
ten van het eerete oorlogsjaar als
volgt uitgelaten
,,le. De Eng els ch e uifchongeringa-
oorlog tegen Duitsohland is volsla
gen mislukt. Onze bixuneulandsdhe
productie van levensmiddelen, ver
bonden mét het stelsel van brood
kaarten en maximum prijzen, is in
staat gebleken ook den armsten van
voedsel te voorzien en wel tegen
prijzen,, die lager zijn den in Enge
land.
2e. Omze uithongering ten aanzien
van grondstoffen is eveneens onmo
gelijk gebleken. De met het volken
recht in strijd zijnde belemmering
van onzen invoer van grondstoffen is
lastig, maar niet doodelijk. De be
langrijkste grondstoffen steenkool
en ijzer, vinden wij m overvloed in
ons eigen land. Van de andere heb
ben wij bewerkt en onbewerkt groote
voorraden, die bij spaarzaam ge
bruik onuitputtelijk zijn.
3e. Het spook der werkloosheid is
verbannen. Er is meer werk dan
werklieden. De oorlog is grooter
werkgever gebleken dan vroeger 6©
uitvoer.
4e. Financieel zal Duitschiand den
oorlog voor onbogrensden tijd kun
nen volhouden. Wat wij voor den
oorlog noodig. hebben, maken wij
zoo gced ais geheel in ons eigen
land. Op die wijze worden de uitga
ven voor den oorlog tot spaarpennin
gen der bevolking, die ze weer aan
het rijk ter beschikking stelt door de
oorlogsleoningen. De banken en
spaarbanken ontvangen meer inla
gen dan in vredestijd de ingelegde
geiden bedragen, hoewel meer dan
drie milliard dollar op de oorlogs
leoningen zijn ingeschreven, meer
dan bij 'het begin van den oorlog. De
goud-reserve der Rijksbank is tij
dens dan oorlog bijna verdubbeld. De
bankbiljetten en deposito's van de
Rijksbanik zijn voor 33 1/2 pOt. door
goud gedokt, tegen 26.7 pCt. bij de
Bank van Frankrijk, 21.7 pCt. bij de
Bank van Engeland.
5e. Het vertrouwen van het Duit
sche volk op zijn financieele kracht
is even onbegrensd als zijn vertrou
wen op zijn militaire meerderheid.
Na twaalf maanden oorlog wordt de
3 procents rijksleening verhandeld
tegen een koers van 70 pCl„ dat is
sleohts 8 pOt. lager dan de koers van
Maart 1914. De laagste koers van de
Engelsche consols (65 pCt.) staat 11
pCt., de koers van do 3 procents
Fransche rente (69 pCt.) slaat 19 pCt.
lager dom de koersen van Maart
1914.
De organisatie van den arbeid,
spaarzaamheid 'én lest best de
categorisch© imperatief van de va
derlandsliefde hebben Duitschiand in
het eerste oorlogsjaar tegen een we
reld van vijanden staand© gehouden
en zij zullen ons verder helpen den
oorlog te winnen."
De ©erst© burgemeester van Ber
lijn, Wermuth, geeft in de „Vossi-
sche Zeitung" een terugblik over
Berlijn in het eerste oorlogsjaar en
e^n beeld van de voornaamst© oor
logsmaatregelen van do stad.
Een dor voornaamste plichten was
het nemen van voorzorgen voor de
families der soldaten. Alleen daar
voor bracht mem te Berlijn tot nu toe
46 millioen mark bijeen. Voorts or
ganiseerde de stad bij hiet ll>egin van
den oorlog volgens vaste plannen
werkloosheid-ondersteuningen.
Dank zij de schitterende wapen
successen en de innerlijke gc</md-
heid van bet maatschappelijk leven,
veranderde die werkloosheid In het
tegendeel. Zoo is het werkelijk getal
werkloozen in Juli vóór net uitbre
ken van den oorlog van rond 15.000
tot op slechts 8354 in midden Juli
1915 gedaald.
Ook Let aeyl voor dakloozem. had
sedert maanden slechts een tiende
van het aantal bezoekers In andere
Jaren.
Een toeken van den gunstigen eco-
nomieclien toestand is hét feit, dat
de Berüjnsehe spaarbank sedert Ja
nuari ruiin 40 millioen meer heeft
ontvangen don uitbetaald.
Voor buiseigenaren en huurders
werd door belangrijke bijdragen in
de huur. die, gekapitaliseerd, meer
dan 50 millioen zouden bedragen,
zorg gedragen.
De gemeente greep in bij de levens-
ULiddetenvoorziening door de brood-
en meel kaarten in te voeren en door
deelneming aan de „Kriegsgetreide-
Gesellschaft"-instelling. Ook door
hiet aanvoeren van vleesch- on oard-
appelvoorradien werd voor de bevol
king gezorgd.
In het geheel besteedde Berlijn
meer dan 50 millioen voor levens
middelen.
Ten slotte vergelijkt Wermuth de
door do sleden voor oorlogsdoelein
den bijeengebrachte bedragen. Vol
gens die opgaven werd niaaudclijks
per hoofd der bevolking opgebracht
door Berlijn 1.29 mark on van de
overige steden met 100.000 tot 200.000
inwoners 1.13 mark. Door steden
met 50 tot 100 duizend inwoners 75
pfennig en door kleiner© steden 45
tot 63 pfennig.
Wermuth eindigt met de aanspo
ring om voort te gaan met de hulp
voor de dapperen daarguuls cn voor
de behoeftigon in liet larul zelf.
llit Engeland,
EEN TELEGRAM VAN
SIR EDWARD GREY.
Sir Edward Grey zond de volgen
de medodoeling ter gelegenheid van
den jaardag der oorlogsverklaring
aan de Amerikaansche pers
„De redenen, die Groot-BrittannJë
or toe bewogen hebben, den oorlog te
verklaren en de idealen, waarvoor
•het slijdt, zijn al dikwijls uiteengezet
en worden ook in Amerika volkomen
begrepen. Ik laat gaarne aan het
Amerikaansche volk over te beoor-
deelon aan welke zijde het recht of
het onrecht is in dezen oorlog en ook
wie dien op goede of sioclite wijze
heeft gevoerd.
Hot geheel© Engolsche rijk en zijn
dapper© Üondgenoofen zijn thans
meer dan ooit vast besloten om den
oorlog tot een gunstig einde vol to
houden, waarop een eervolle vredo
zal volgen, dde~ gegrondvest is op
vrijheid en niet ap oen drukkend mi
litarisme."
Uit Frankrijk.
HET LEGER EN DE MUNITIE-
ARBEIDERS.
Generaal De Maud'huy, die een
van de Fransche legers op 't Noord-
fromt aanvoert, heeft een, brief van
don volgenden inhoud gezonden aan
0© werklieden van de Fransche wa
penfabriek te Creusot
„Kameraden, Wij hooren, dat
gij dag en nacht doorwerkt om ons
kanonnen en granaten te zenden.
Bravo en dank Op deze wijze zult
gij het leven van velen uwer broe
ders redden en kunnen wij eerderde
overwinning behalen. Houdt moed I
Werkt hard Wij zullen hard slaan:
Vive la France
Hierop hebben de werklieden het
volgende geantwoord
„Generaal, Ja, wij werken rus
teloos dag en nacht, ook Zondagen
en feestdagen door, omdat wij wel
weten, welk© diensten wij aan onze
dappere gewapende broeders, die
aan hot front vechten, moeten ver-
leenen. Zij kunnen op <yis reken en,
zooals wij op hen en wtï bewonderen
hunne groote dapperheid. Velen van
ons hebben de eer gehad, onder u
te dienen. Wij zouden geen enkele
aanmoediging op grooter prijs stol
len dan die van onzen vroegeren
aanvoerder.
Wij danken u van ganscher harte,
generaal, voor uw treffende woor
den. Gij kunt er vast op rekenen, dat
wij al onze krachten zullen inspan
nen om u een waardig antwoord te
geven, want staat gij niet in de eer
ste rij van hen, die onze legers ter
overwinning leiden
Uit Rusland.
VERZORGING VAN GEWONDEN,
't Petereburg-sdh 1". A. meldt o. a
De algemeen heerschende mee
ning, dat de geneeskundige dienst
van het leger volkomen zou beant
woorden aan do ontzaglijke behoef-
t<# van den tegenwoordigem oorlog,
wordt gestaafd door een onlangs
openbaar gemaakt officieel rapport.
Hieruit blijkt, dat het aantal hospi
talen voldoende is ©n dat gedurende
de groote gevechten van de laatste
drie maanden de ziekenhuizen van
het Roode Kruis, de Zemstvo's enz.
ruim 180.000 - bedden beschikbaar
hadden. De regeering droeg aan de
kosten bij voor een bedrag van 158
millioen roebel.
KEIZERLIJKE DAGORDER OP DEN
OOR LOGS GEDF. NIfDA G.
't P. T. A. seint uit Petersburg:
Ter gelegenheid van den Ooriogp-
gedankdag richtte de Tsaar ©en dag
order aan het leger en d© vloot waar
in gezegd wordt dat hoewel niettegen
staande him pogingen die hun vaan
dels met nieuwe glorie bedekten, ds
vijand nog niet is vernietigd, zij den
moed niet moeten verliezen voor nieu
we opofferingen en noodzakelijke be
proevingen om Rusland's welzijn te
heroveren.
Het leven leverde dikwijls voor hel
vaderland vroeselijke beproevingen
op maar steeds kwam het land weet
met nieuwe en machtige krachten
daaruit te voorschijn.
Hot onwankelbaar vertrouwen en
de vaste hoop wordt in de dagorder
uitgedrukt op 'n glukkig einde van
den strijd, waarvoor Gods rage voor
de Russische legers wordt aangeroe
pen.
Da Paus en de vredes-
bemoeiïngen.
't Ituliaansche blad „Secoio" schrijft
o.a,:
„De Paus heeft voor zijn vredesde
monstratie het tijdstip gekozen dat
voor d© Duitschers uiterst gunsig ia,
omdat deze Frankrijk en Polen ge
deeltelijk, en België geheel bezet heb
ben. Italië zou bij een vrede thans be
nadeeld worden, omdat het nog in
den aanvang staat van zijn oorlogs
operaties. Voor de entente is de tijd
de beste bondgenoot"
De kerkelijke bladen in Italië ne
men den brief von den Peus in girn-
stïgen zin op.
De Kölnische Zeitung schrijft naar
aanleiding van den oproep van den
Paus:
De Paus heeft zich een monument
opgericht, dat ver over d© grenzen
van de Roomscli-Katholiek© kerk tot
dankbaarheid zal stemmen. Intus-
sc.hen kan hij in d© richting zien,
waarheen hij wil, naar St. Peters
burg, naar Londen, naar Parijs, naar
Rome, overal zal hem een hard
„neen" tegemoet klinken. Zoo zal
zijn beroep op den vrede nog een on
vervulde wensch blijven. Duitschiand
echter houdt zijn zwaard in nog vas
tere greep en ontbloot het voor nieu
we belangrijker slagen, welk© ons nog
grootere uitkomsten zullen opleve
ren. Deze zullen ons brengen, wat de
menschelijkheid en d© godsdienst bij
onz© tegenstanders niet hebben kun
nen uitrichten, den eervollen vrede.
Do N. R. Ct. deelt mede:
De Fransche bladen, ofschoon de
nobele gezindheid vui den Paus
waardeer end, achten d© pogingen om
thans reeds tot i redo te komen, on
tijdig, daar zij op onoverkomelijk©
moeilijkheden zouden stuiten. Vred©
op dit oogenblik zou slechts voor d«
midden-rijken gunstig zijn.
Een interview met Edison
Ban correspondent van de „Matin"
te New-York heeft een bezoek ge
bracht aan Edison cn hem geïntor-
viowd. Hij geeft hier do volgende bo
gende beschrijving:
Tot op het oogenblik, waarop de
Amerikaansche minister van marine
Daniels, oen beroep heeft geëiun op
