De Europeesche Oorlog.
TWEEDE BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
WOENSDAG 11 AUGUSTUS 1915
Op hei Westelijk
Oorlogsveld.
D u i ts c li elafboricht
„Ton oosten van Yperen goluktc
het aan sterke Engelsche «strijdkrach
ten zich in het bezit van het weste
lijk dcol van Hoog© te stellen.
De Franschen lieten zonder succes
mijnen springen bij het dorp Beau
Sé jour.
Na de vernieling van de viaduct ten
iwesten van Darumerkirch door Duit-
sc-he artillerie op 30 Mei, hebben de
Franschen, voor oen hulpspoorweg,
ten zuiden van Mausbach een brug
geslagen. Nauwelijks was deze brug
klaar of de Duitsche artillerie heeft
ook deze Maandag door eenige vol
treffers vernield.
Aan den zuidelijken boechrand ten
westen van Verdun hebben de Duit-
schers een Franschen kabelballon
naar beneden geschoten.
In den aVond van 9 Augustus wierp
een vlieger der geallieerden op het
Nedrriandsche Cadzond bommen.
Tusschen Be'ingen en Rhebweiler
ten zuiden van Mühlhe'm moest een
Fransch vliegtuig in het vuur van de
Duitsche artillerie dalen. Bestuurder
en waarnemer werden gevangen geno
men. Bij Pfirt week een vlieger der
geallieerden voor 't Du'tsche vuur op
Zwitserseh grondgebied."
Fransch communiqué
„Maandag artillerie-actie in Ar-
tois, tusschen Somme en Oise en in
hei Aisnedal.
Ten noorden van het station van
Souchez deden de DuHschers Maan
dagnacht twee aanvallen met grana
ten, maar zij werden 'n hun loopgra
ven teruggeworpen door Fransch
vuur. Reims werd gebombardeerd.
In Argonne deden de DuUschers in
de richting van Fontaine-aux-Charmes
een poging om Fransche luisterposten
op te lichten, maar zij werden overal
afgeslagen.
In het oostelijk deel van het Argon-
newoud artillerie- en infanterlevuur
zonder inJanieriegevechten.
Bij Vauquois gevechten met hand
granaten en bommen.
In het Priesteibosch deden de Duit-
echers. na een hevige artilleriebe
schieting, Maandagavond om 8 uur
bij Croix-des-Carmes een aanval op
de Fransche loopgraven, maar wer
den door vuur tegengehouden. Maan
dagnacht werd de aanval herhaald,
waarbij bommen met vergiftige gas
sen werden gebruikt. Ook deze aan
val werd door het Fransche artillerie
vuur verhinderd.
In Lotharingen werd een Duitsche
verkenning tegen het station en den
mo'en van Monsel gemakkelijk belet.
In de Vogezen, alleen artilleriebe
schieting.''
De Enge'sche veldmaarschalk
French meldt, „dat de Engelschen ten
noordwesten van Hooge en in do rui
nen van het dorp zelf het Maandag
gewonnen terrein bevestigden. Zwak-
ko inifanterie-aan vallen gedurende
den nacht werden afgeslagen. Maan
dagmiddag werd een hevig artillerie
gevecht geleverd, dat tot resultaat
had, dat alle open loopgraven ten
zuiden van Hooge aan weerszijden on
houdbaar werden. De EngeUchen
trokken hun linie, die ten zuiden vun
het dorp lag, een weinig terug. Dit
brengt geen beteekenende wijziging
in de positie der Engelschen."
Op het Oostelijk
Oorlogsveld.
D u i t s c h Btafbericht
„Aan bet Westfront van Kowno
werd de aanval onder voortdurende
gevechten tot dichter aan de frontlijn
gebracht. Hierbij werden weder eeni
ge honderden Russen gevangen geno
men en v'er kanonnen buit gemaakt.
De troepen van generaal v. Scholz
braken Maandagmiddag door de front
linie van Lonvsja, böstonmde.n fort
no. 4 en namen Dinsdagmorgen, bij
het aanbreken van den dag, de ves
ting.
Ten Z. van Lomsja werd naar Os-
trof strijdende, de straatweg over
schreden. Ostrof is nog in handen der
Russen.
Van de Bojany, ten westen van
Brok, tot aan den mond van de Boeg,
bereikf'.n d'e Duitsche troopen do ri
vier.
Sedert 7 Augustus werden hier
door de Duitschers 23 officireen, 10.100
man gevangen genomen.
Ten O. van Warschau kwam het
leger van prins Leopold van Beieren
tot aan den straatweg Stanislowof—
Novo Minsk.
Het leger van v. Woyrsch bereikte
bij do vervolging het gebied ten N. en
ten O. van Selechof. Het kwam daar
in contact met den uit het zuUien op-
dringenden linkervleugel van het
leger van v. Mackensen.
Aan het front van Ostrof (benoor
den Lubhn) tot aan de Boeg werden
de Russische achterhoeden op de
hoofdmacht teruggeworpen.
(Brok ligt 12 K M. ten noorden van
Ostrof.)"-
Oostcriirljksch stafbericht:
Do vervolging van de uit het W'eich-
selgebied wijkende Russen wordt
voortgezet. De '.roepen van generaal
Vou Kcevcss heblien ten zuidoosten
van Kelotsjv.f terrein gewonnen. Bij
hen sloten zich aan de over den '>:ne-
lien Wjepr opgerukte afdeelingen van
liet leger van den aartshertog Joseph
Ferdinand. Ook in de bocht der ri
vier l*ij Ivoak is men de Wjepr op ver
schillende plaatsen overgetrokken.
Verder oostc-Hijk in het from 'Jut den
Boeg namen dc Duitschers een reeks
Russische aehterhoedestellinijen.
Aan de Bi«g en de Zota Iip.i is de
toe6tan<l onveranderd. Bij Tsjeruclira
aan den Zuid. oever van den Dnjoslr
vermeesterden Oostonrijkscbe troeped
een stolling, die het karakter droeg
van een brug-gehoofd en welke de Rus
sen tot dusver hurdnekkig wisten -e
beliouden. Da Russen vluchtten over
de rivier en lieten 22 officieren en
2800 man gevangenen in Gostoiurijk-
sche handen. Do Oostenrijkers maak
ten 6 machinegeweren en veel wagerig
en oorlogsmateriaal buit".
DE ONTRUIMING VAN WARSCHAU.
In ons vorig Overzicht gaven wij
reeds een kort overzicht van een door
de „Times" overgenomen artikel van
de „Chicago Daily News" omtrent de
ontruiming van Warschau. Wij laten
hieronder nog eenige gedeoHen van
dat artikel volgen
„Een week geleden kwam te Mos
kou een trein aan, waarmede de En
ge'sche, Fransche, Belgische en Ser
vische consuls en consulaire archie
ven vervoerd werden. De Amerikaan-
sciie consul bleef te Warschauhij
had als voorzorgsmaatregel een groo-
te voorraad levensmiddelen ingesla
gen en w'lde zijn post niet verlaten.
Bovendien bevonden zich in den trein
ook nog de Engolsch-Amerikaansche
geestelijke en do rost der Engelsche
kolonie, van wie ve'en in veewagens
reisden. Voorts de hooge rechterlijke
ambtenaren met hunno archieven en
ongeveer 31000 000 p. si. in geld.
De reis van Warschau naar Moskou
duurde drie dagen, omdat een lange
omweg over Bialystok en Wilna moest
worden gemaakt. De directe lijn over
Brest-Litowsk was voor militaire
transporten gereserveerd.
Reeds den lóen Juli deelden de au
toriteiten aan de bevolking mee. dat
den 17den een begin zou worden ge
maakt met de ontruiming der stad.
De politie bezocht elk huis en raadde
de bevolking aan, naar Rusland te
trekken. Duizenden goederenwagens
werden gratis beschikbaar gesteld.
Terwijl 350.000 inwoners de stad
verlieten en naar het Oosten trokken,
kwamen evenveel boeren uit de om
geving do stad binnen Dag en nacht
duurde die intocht van zoo goed a's
do geheele landelijke bevolking der
noordelijke en zuidwestelijke distric
ten eindelooze troepen bestoven
uitgeputte menschcn met hun vee ei
hun draagbare have, die de naar de
stad leidende wegen vu'den. In War
schau zeil werden onmiddellijk tien-
duizenden huishoudens opgebroken,
die alle de vlucht namen. Menschen,
die nog eenige weken geleden rijk wa
ren, lijden nu gebrek.
Tegelijkertijd werd alles wat den
vijand nuttig zou kunnen zijn, voor
al metalen mach'nedeelen, wegge
voerd of vernie'd. Fabrieken werden
leeggehaald en de regeering gaf den
eigenaren vrij transpoit naar het bin
nenland, met al wat zij mee konden
nemen. Dag en nacht door ging het
opblazen van fabrieken en van ma
chines, die te zwaar waren om mee
te nemen. Elk stukje metaal, dat op
die wijze werd losgebroken, werd mee
gevoerd
De couranten te Warschau gaven
hun laatste nummer uit, waarin werd
medegedeeld, dat de stad verlaten zou
worden. Hun zotmachines werden
weggevoerd. Toen kwamen politie
agenten en soldaten, namen de per
sen uit elkaar en weer ging het aloo-
pingswerk voort. Letterspecie werd in
de stad achtergelaten.
Die week kende men in dé stad geen
ruet. In dc post- en telegraafkanto
ren, baiïkon, gerechtshoven, stedelij
ke en apenbare gebouwen ging het
ruimingswerk dag en nacht door.
Eindelooze rijen wagens en karren
troknen de stad door om over de Pra-
ga- eu Alexandroveski-bruggon den
Weiclvsel over te trekken. Tusschen
de karren der boeren door zag men
enkele andere, waarbuiten de beenen
van soldaten hingen en die voor het
vervoer van miHioenen roebels en de
archieven der gerchtshoven dienden.
Dag en nacht waren ploegen solda
ten in de etad bezig om de koperen
telefoon- en telegraafdraden af te
snijden. De kerkdeuren werden open
gezet en stroomen weenende Polen
en Turken traden de gebouwen bin
nen. Priesters in hunne kostbare ge
waden bewogen zJch tusichen de me
nigte en intussehen werden de zware
bronzen klokken weggehaald, om te
voorkomen, dat zo eens door Krupp
zouden omgesmolten worden. Al die
kerkklokken, alsook de archic-ven,
kerksieraden en fondsen, met juwee-
len bezette voorwerpen voor den ri
tueelen dienst, schermen en „ions'
werden over den Weichsl en verder
naar Rusland vervoerd.
AHo te velde staande oogst, voor
zoover die niet door soldaten kon wor
den binnengehaald, werd vernield.
Dorpen werden met den grond gelijk
gemaakt en de voorsteden werden met
loopgraven omgeven. Den bewoners
dier wijken werd aangezegd, dat zij
naar de binnenstad moesten gaah, om
niet de actie der achterhoede van 't
leger, die den vijand zou tegenhou
den, terwijl het eloopingswerk voort
ging, te belemmeren. Drie bruggen
over den Weicbsel, waaronder ook
do nieuwo Praga-brug, die meor dan
eon Engelsche mijl lang is en 1.250.000
p. st. heeft gekost, zijn van barrica-
ls uit zandzakken voorzien, landmij
nen zijn ge'egd en van geleidingen
voorzien, om zo to laten ontploffen
op het laatste oogonblik vóór den in
tocht der Duitschers.
Geen burger mag voorbij Brest-L1-
towsk reizen.-Do ontruiming der ste
den tusschen „Warschau en Brest-Li
towsk is reeds begonnen, en er zijn
te zamen nauwelijks 200.000 menschen
achtergebleven. Do prijzen van voed
sel zijn t'enmaal hooge-r dan een
maand geleden. Do waterleiding werkt
niet meer, do pompen zijn naar Rus
land vervoerd en men vreest, dat een
typhus-epidemie zal uitbreken. Meer
dan 5000 gewonde soldaten bleven in
cle hosptalen achter.
Sedert Woensdag 21 Juli is al wat
wielen heeft, met bijna alle paarden
over den Weicbsel gevoerd, 2000 huur
koetsen worden door de eigenaren
naar Moskou gebracht, een afstand
van bijna 1600 K M.
Ook een aantal stoombrandspuiten
zijn weggovoenl. Du'tzenden armen
worden dagelijks per veer over den
Weichsel gezet, nllen op weg naar
het Oosten en niet in staat te War
schau brood te kdojven. Papier geld is
in do etad zoo goed als waardeloos en
de meeste winkel© zijn gesloten.
DE VESTING BREST LITOWSK.
Brest Litowsk was, door zijn lig
ging aan den mond van de Moecha-
wice in do Boog, en als buitengewoon
belangrijk kruispunt van spoorwegen,
waar de door de Rokitno-poelen uit
elkaar gehouden verkeors-lijnen van
de noordelijke en zuidelijke gouverne
menten wit Rusland en Klein Rusland
te samenkomen, al bij voorbaat aan
gewezen als centraal punt voor
verdediging der Russen als deze War
schau moeten opgeven. Daar van ver
schillende zijde door moerassen
zoomde stroomen naar deze vesting
loopen uit het Oosten de Moeoha-
wice, uit het Noordoosten do Liesna
en uit heit Zuidwesten de Krzna -
de plaats overal zeer moeilijk te gena
ken, vooral omdat stuwdammen en
sluizen groote inundaties mogelijk
maken. De verdedigingswerken wor
den verder door de moerassen die de
vesting in het Zuiden, Oosten en ge
deeltelijk ook in het Westen omgeven
natuurlijk versterkt. Vestingbouw
kundig moet men Brest Litowsk als
een vesting van den eersten rang be
schouwen.
Het eigenlijke middelpunt van de
vesting is uit de jaren na 1830 en
tuurlijk niet meer modern. Dit groote
centrale werk ligt op een eiland en is
op den. westelijken oever van de Boeg
door de Terespoierschansen omgeven.
In het Noorden en in het Zuiden lig
gen de Wolhynische. en Kobrinerwer-
ken. De spoorwegbrug wordt door
een groot modern fort, graaf Berg
genaamd, gedekt.
De forten liggen slechts 5 kilometer
van de in hoofdzaak uit massief met-
solwerk bestaande kern. Vier daar
van liggen op den oostelijken oever
van de Boeg. Dc werken zijn gedeel
telijk modern aangelegd. Brest Li
towsk is in strategisch opzicht vooral
belangrijk als kruispunt van do
spoorwegen naar Warschau, waar
zich de lijnen naar Ivvangorod, Lu
blin em Ostrowenka afscheiden. Ver
der bestaat spoorwegverbinding met
Chohn, met Kowel; naar het Oo9ten
gaan de lijnen naar Minsk mi verdor
naar Moskou en dan ook de belang
rijke verbinding naar Bialystok—
Wilna— St. Petersburg. Do stad Brest
Litowsk, d e ongeveer twee kilometer
ten Oosten van de vesting ligt, is wei
nig aantrekkelijk en wordt behalve
door Russen en Polen vooral door Ar
meniërs en Joden bewoond. Deze ïaat-
sten bezitten hier een beroemde Hoo-
geschool.
Een keizerlijk paleis, mot park dat
eens de koningen van Polen toebe
hoorde, vormt het ©enige sieraad der
itad. In de geschiedenis is Brest Li
towsk bekend, omdat de Russen daar
onder Surowof in 1794 een overwin
ning op do Polen behaalden.
Op het Zuidelijk
Ooriogstooneel.
Oosten r ij ksch stafbericht:
„De dagelijkse lie artiHoi-iegevechteil
aan het zuidwest©!lijk front duurden
ook Maandag vcort. In de f-ireek van
Górz en bij Pln\ a namen zij soms een
buitengewoon heftig karakter aan
Drie IlaliaanseUe aanvallen op hot
naar het westen vooruitspringend deel
van het plateau van Dobenio en een
Italiaonsche actie hij Zagora ten zuid.
oosten van Piava) werden afgesla
gen. Overigens kwam nio s van be
lang voor".
Italiaansch stafbericht:
In Boven-ComelFo (Cadore) is liet
bezit van de Cima Undici nan de Ito-
liaansche troepen th.u>6 afdoende
vorzekerd.
In C&rnia veil ren der Italiaansche
troepen afdeelingen, due den Cava'lo
pos verdedigen tusschen den Freiko-
fel eu dern Pal Grande, in den morgen
vjin den 7en Augustus do Oostenrijk-
sohe loopgraven aan, die zich tegen
over de Italianen bevinden en joag do
Oostenrijkere er uit. Toen de nacli
was gevallen trachtten (Te Oosten rij
kers in sterkon getale de stelling te
hernemen, maar werden met gevoe
lige verhezen afgeslagen.
In het Plava-gebied be ze' ten Italtian-
scho troepen eenige Oost?-irijksche
verschansingen in de richting van
gora en PaJjeno, waar zjj schietvoor
raad, handgranaten en bommenwer
pers buitmaakten. Op den dog van
Maandag hernieuwden de Oostenrij
kers tegen de werf van Monfalcoroe
hol bommen wei pen, waardoor zij op
nieuw een brand veroorzaakten.
Ondanks het levendig vuur uil Int
Oostenrijk sche geschut was het ook
ditmaal aan da Italiaansch© trcepen
mogelijk, den brand snel te blus-
schën".
De llaliaanjsche legatie te 's-Gra-
venhage ontving van de Italiaansch©
regeering een communiqué, waarin
men o. a. leest
„De Oostenrijksch© pers gaati voort
onjuiste berichten te publiceeren, de
Italianen betreffende, hetzij door
officieele bulletins, hetzij door ge-
inspireerde bekendmakingen dour
middel van de oorlogspers. Ten ein
de den indruk van de voortdurende
vordering der Italianen te verzach
ten, komen de Weener bladen met
allerlei eolisterijen ten opzichte van
do ItaliaanschÊ. bulletins. De be-
iscbaafde wereld weet, dat de door
den liaJiaiuischen opperbevelhebber
gepubliceerde berichten nauwgezet
waar zijn.
Een communiqué tracht de betee-
kenis van dc ltaliaansche vorderin
gen in den Karst te verkleinen,
maar is gedwongen ze toe te geven,
uit het oog verliezende, dat het offi
cieele Oostcnrijksche bulletin tot
vóór eenige dagen beweerde, dat ul
de ltaliaansche aanvallen op de
Isonzo waren afgeslagen. Andore
communiqués trachten eveneens door
belachelijke tegenwerpingen de Ita-
i iiaansche successen te verkleinen, en
een dagblad te Lubiana verklaart
zelfs overtuigd te zijn, dat de Italia
nen de Isonzo niet zullen kunnen
overtrekken, terwijl de officieele
Oostenrijksche bulletins toegeven,
dat er gevochten wordt op de Iioog-
vlakte van <!^n Karst. aan den over
kant van de Isonzo.
Natuurlijk maakt de Oostenrijk-
solie pers hoegenaamd geen melding
van onze voortdurende vordering en
doet alsof ze niets weet van de vele
du i zend tal I en kri j gsgevan genen
naronder een zeer gr-oui aantal of
ficieren, in ltaliaansche handen, en
de ontzaglijke verliezen, door het
ltaliaansche leger aan de Oosten
rijksche troepen toegebracht."
De „Az Est" verneemt uit het
hoofdkwartier, dat de verliezen van
bet Italiaanscho leger onder den her-
Jog van Aosta Jn. het gevecht bij de
Isonzo alleen uain officieren 1050 be
droeg.
De oorlog In de luoht.
Reuter seint officieel uit Londen
„Een eskader Duitsche luchtsche
pen bezocht Maandagnacht de Oost
kust van Engeland. Er werden eeni
ge branden veroorzaakt door brand
bommen. Deze branden werden eoh-
ter spoedig gebluscht. Er w erd geen
niaterieele schade aangericht, maar
één man, acht vrouwen en vier kin
deren werden gedood, vier mannen,
zes vrouwen en twee kinderen ge
wond. Een Zeppelin werd ernstig be
schadigd dorr kanonvuur van do
artillerie te land. Er wordt bericht,
dat dit luchtschip Dinsdagmorgen
naar Ostemle werd gesleept. De
Zeppelin werd daar toen onophou
delijk aangevallen door vliegtuigen
uit Duinkerken en moet door een
ontploffing volkomen vernield zijn."
Officieel wordt uit Berlijn gemeld:
„Maandagmorgen deden zes A
acht vliegtuigen der geallieerden
een aanval op de buiten het operatie
gebied liggende plaatsen Zweibrüc-
ken en St. Ingbert. In Zweibrücken
werden vijftien A twintig bommen
waargenomen. Er werd eicchls ge
ringe mnterieeJe schade aangericht.
Te St. Ingbert zijn er acht dooden
en twee gewonden."-
Verspreid Nieuws
van de oorlogsvelden
EEN ENGELSCH OORDEEL OVER
DE MILITAIRE STERKTE VAN
DUITSqiLAND EN OOSTENRIJK.
De miütaire medewerker van de
„Times' bespreekt nog eens weer de
Oosten rij ksch-D ui tsche legere en de
verdeeling der vijandelijke strijd
krachten in Oost en West. Van belang
is in zijn artikel de opmerking, dat
men zich niet moet vleien met de mee
ning, dat de Duitsche reserves uitge-
fuit zijn. Met gemiddeld een vier mil-
ioen man te velde, met inbegrip der
troepen voor de bewaking der com
municatielijnen ©n aannemende dat
er een verlies van ongeveer twee mil-
lioen man is geleden, blijven er toch
nog wel een ilr.e niiihoen man ter be
schikking, meent de Engelsche des
kundige.
Omtrent de vraag hoevéél van de-
zon u'et beschikbaar zullen zijn om
dat hun diensten in het land zelf noo-
dig zijn- bestaan groote verschillen
van meeding. Dank zij het gebruik
van vrouwelijke werkkrachten op
groote schaal en van arbeiders uit
neutrale staten,, zullen de Lchame-
hjk-geschikte Duitschers grootendee'.s
wel beschikbaar zijn en al zullen er
tegelijk wel niet meer dan 800.0CO man
geoefend kunnen worden, het is ze-
kor, zegt do medewerker van de „Ti-
nies", dut do garnizoenen en depóts
in het binnenland nog vol met recru-
ten zijn. Deze zijn echter over het al
gemeen van inferieure hoedanigheid
en in den loop van het komende jaar
zullen de verliezen xich zwaar doen
gevoelen. Indien ze voortgaan als tot
dusver, zal de tegenwoordige sterkte
aan de fronten dus n et kunnen wor
den gehandhaafd. De medewerker
van do „Times" hoopt daarom, dat
de Duitschers er niet in zullen sagen
een der vijanden beslissend te ver
slaan en dat de Russen hun legers
bijeen zullen kunnen houden. Dan
zuu Duitschland den winter ingaan,
zonder dat aan een van zijn grenzen
zijn hoop is vervu'd.
DE RUST IN DE BERGEN.
We lASen in de „Telegraaf
Een heuvelreeks achter het front,
die den overgang vormt totdewoud-
gebergten, wordt door de Oostenrij
kers „Am Himmcl" genoemd,
schrijft de correspondent van de
„Isonzo" aan het „Berliner Tage-
blait". Hier en daar riaan groene
struiken, waar in vredige dagen de
groen-gele, sapjxige druiventrossen
aun botten, en heel in de verte een
slank, coquet torentje, de plaats
aanduidend. waar een machtige
-barakkenstad is gebouwd, een rust
oord voor de gewonden. Dag in, dag
uit slingert een treurig-lange vrou
wenstoet door het dal in de richting
van het torentje, eenvoudig gekleed©
vrouwen, wi<yr mannen strijden aan
hot front en^die zij zoeken daar
hij de gewon'den, en wanneer w©
dien treurigem optocht volgen, zien
we dra de herstellonden liggen, in
blauw-wit gestreepte linnen jassen,
die hel kleuren tegen den groenen
achtergrond
Zij zingen, de ongelukkigen, „Rel-
ters Morgenlied", en een hunner,
wien een Russisch© granaatscherf
beide beenen heeft weggerukt, bege
leidt den zang met treurige harnioni-
ka-klankon, en langs d© grasrijk©
berghellingen dartelen lustig bruin-
witte merries, met haar veulens,
maar ook de paarden, di© uitrusten
moeten van de front-vermoeienissen,
zijn aanwezig ©n weiden en grazen
meer loom en langzaam, als in besef
van droevig opgedaan krijgservaren,
even spitsen ze de ooren'nis de wel
bekende melodie tot hen doordringt,
die z© zoo dikwijls hoorden In het
gewoel van den strijd. Een zwart
bruine hoeder streelt een paardje,
dat «adht-hinriekend dankbaarheid
uit, en laat dan ren woemoedigesn
blik glijden over do zingende inva
liden.
„Uhlands Hirtenknabi'. zegt mijn
geleider vreemd schouwspel, d©
vrome vrouwengedaanten in.het dal,
de vroolijk doende gewonden en do
lieerlijk reine lucht, oierjvelvend «to
stad der ellende daar beneden ons.
Ho© het afgrijselijk woeden van d«.r
dood de dingen veramicri
Een gewonde, naast mij, de hanf^
die hein nog rest, gekneld om 't wijn
glas, bet leven-smachtönde in zijn
blik, lie'h lk gekend vóór den oorlog,
een stil, in ziclizelf gekeerden geleer
de, die slechts één wereld kende, die
van zijn laboratorium nu het ge
laat gebruind door de zon van Istrié,
d© vrouwelijk teere huid doorgroefd
met zware rimpels van het zware,
zemiwpijnigend toeven en werken in
de loopgraven en toch uiterlijk het
beeld van de gezondheid, van den
man in de volle kracht van zijn le
ven, ware niet de bajonet van een
Alpenjager in zijn arm gedrongen.
llij was de eerste, die mij antwoord
gaf op mijn waag, hoe het hem te
nioeds was. ais hij den eersten
vijand dooden moest.
„Daar beneden aan de Isono", zoo
begon hij. „keek ik steeds voorzich
tig door een opening, die wij in ©en
rotsblok gemaakt hadden, juist on
der een deline, een kegelvormige
opening in de rotsen, zooals er velo
zijn in het Karstgebied, en die d©
Istrische boeren met stoonen oniriu-
gen, hetgeen ons nu uitstekénd te
pas kwam. ltaliaansche granaten
hadden dc wijnranken daar uit el
kaar gescheurd en toch groeiden er
nog, te midden van den vermelen-
den dood, onverwoestbaar enkele
blauwkleurige druiven. Verder naar
beneden, waar onze doodsvijand lag,
gevelde boomen, gebroken cypressi n,
en heel in de v©rte een doorschij
nend zilveren sluier de zee. Over
dag hing daar een kruitdamp over
de vlakte, maar de nachtdauw sloeg
dien neer en des avonds was hc-t
vaak zoo rustig daar in de schadu
wen des doods.
Gp de harde gesteenten der loop
graven hadden w© loof gestrooid om
onze, schreden onhoorbaar tc mokuu
en tevens gelegenheid te hebben, om
wat zachter te kunnen rusten.-
In koortsachtige verwachting lag
ük daar zekeren nacht, en dewdmoedo
naar het' mij scheen, lichtte do maan
huar stralen in mijn gelaat. Hel was
zoo klaar in de lucht en de sterren
lonkten zoo heltoen plotseling
steeg een onheilspellend gerommel
uit het dal, dat toenam in kracht als
nooit te voren. Met een vloek op de
lippen stonden de mannen naast mij
op, zij wisten wat dit waanzinnig
gedonder Leteekende de Italianen
bereidden zich ten aanval".
chemie is, zijn verhaal voort, „kor
ten tijd voor ook ik de uniform
moest aantrekken, was het mij ge
lukt in mijn laboratorium een go-
hejpi te ontdekken uit de Fransche
sieraden-industrieik vend een
nieuwe, prachtig© goudkleur van Fa-
rijsch© weelde-artikelen, die wij hier
duur moeten betalen. Het was een
succe© en ik mcendo woer ©en blik
gekregen te hebben m do wonder
werken der natuur, llo© gering en
onbetookeiicnd leek mij dat allo» in
dit ontzaglijk en ontzettend oorlogs-
FEUILLETON
Het Raadsei van
den Nacht.
door EMIL PESCHKAN.
(Geautoriseerde Vertaling).
14;
En het zou nog erger worden, want
op he'zelfde ogenh'ik kwam het
dienstmeisje de kamer in niet een
dringend telegram, dst aan mijn wo
ning was bezorgd en dat mijn oppas
ser, wetende dat ik in Buchfeiristrasse
89 was, hierheen had gebracht.
O pech, miserabele pech, riep ik
uit, -na het d'raadibericht gelezen te
hebben mórgen moet ik andermaal
naar Milaan.
Allen staarden mii nu vensohrikt
aan en of verbeeldde ik het mij
elechts dat ik in do oogen van Pau
line een traan zag blinken? Zou ze mij
nu wel'icht toch nog tot aan dc deur
uitgeleide doen, nu ik morgen weer
yan hier moest gaan, vroeg ik mij af.
Te voren wilde ik echter beslist w-e-
ten waar ik aan toe was, i'k wilde al
thans d"? hoop op geluk medenemen
naar het liefelijke Zuiden.
Plotseling kwam 'k op een geluk
kigen inval.
Zoudt u gedurende mijn afwe-
sigheid niet een© ©en bezoek willen
brengen aan de arme Ottüie Wanjik,
indien uwe moeder zulks goedkeurt.
Het arme meisje heeft zooveel troost
nood'-g. vroeg ik haar.
Mevrouw Kansten knikte toestem
mend en ook Josefa, di© ik nu met
een paar vriendelijke oogen aanzag,
knikte mij vriendelijk toe.
Ik heb immers al gezegd, ging ik
voort, dat ik Obtflie onder mijn be
scherming heb genomen. Het arme
moi«jj© offert zich op voor haar ge
liefde en blijft hier, hoewel zij-nog al
tijd geen werk heeft kunnen vinden.
Zij heeft nu meer dan ooit troost en
raad noodig en misschien z»u ze ook
wel materieel© hu'p behoeven. En
juiet op dat oogonblik moet ik weer
wc-g, wie weet hoe 'ang wel ditmaal,
en zou ik graag zien dat u mij in dien
tuschentijd vervingt.
Ik zag Pauline bij deze woorden
strak aan en had het bijna uitgeju
beld var, blijdschap, want ik zag het
haar rnu duideijk aan dat zij mij goed
gezind was.
Gaat u nu voor lang weg? vroeg
zij, en ik bemerkte renigen angst in
haar toon.
Neen ik hoop althans weer
spoedig terug to zijn, antwoordde ik.
Ik zal niet genoegen uw plaats
innemen, zei ze elaaropTzeg mij maar
wat het adres van OttUio Wanjek is.
-- Ik zal het u opschrijven en ben
u zoowel u'U mijn eigen naam als uit
den bare dankbare voor uw goede
gezindheid ten haren opzichte. Ove
rigens zou ik nog gaarne de opmer
king willen maken dat ik nochtans
met hef arm© meisje zal correspon-
dteren er. daarbij keek ik haar
vrelbeleeker-end aan zoodoende kan
ik immers ook met u iu aanraking
blijven.
O, dat ik don blik kon weergeven,
wnarrneo zij mij nu aaneagl Dat ik
dien glimlach op het papier kon ver-
eeuwigen, ©venals de liefelijk© bios
die zich op haar wangen vertoonde!
Ho© lief was het van u, Josefa, dat
go u juist in uw kopj© kuffie verdiep
te, zoodat go niets van dat a'les be
merkte, andere zoudt g© zeker wel
weer vermanend en dreigend „Pau'L
nel" hebben uitgeroepen.
Gelukkig had ik zooveel tegenwoor
digheid van geest om zoodra het kopje
leeg was, het gesprek op eoii ander
onderwerp te brengen. Josefa had
niets gemerkt en ik was de gelukkig
ste mensch van de wereld.
En nu op reis te moeten gaan met
dit gelukkig© gevoel in mijn hart, ver-
eischte bovenmenischelijko inspan
ning. Ik had nog liever dagen achter
een in mijn eenzame kamers doorge
bracht, in 't bewustzijn dat ik mij al
thans in hare nabijheid bevond Welk
een ramp nu ten tweede male naar
Italië te moeten gaan. Maar het
moest nu ik kon ©r niet aan. ont
komen en hoe zwaar het mij ook viel,
ik moestandermaal de Alpen over
trekken. Maar ik zag ditmaal in Ita
lic geen gondels door de kanalen va
ren ik zag n.ets anders dan ren
Duitsch meisje met goudblond haar
en donkere, guitige oogen, niemand
dan jou, mijn d'erbare Pau'inel
NEGENDE HOOFDSTUK.
Do lezers weten al wel dat ik niet
tot de verlegen menschen behoor, en
bovendien wordt zei fis de veriegenete
moedig als iiij do pen in do hand
neemt, het Is immers gemakkelijker
een liefdesverklaring schrifte'ijk dan
mondeling te doen. Was het dan won
der dat mijn eerste brief aan Pau'.ine
een formeele liefdesverklaring was?
En was het een wonder dat oez© mij
ten slotte toch geenszins beviel en dat
ik hem te'koirs Weer, zoodra hij go-
schreven was, in duizend stukken
scheurde. Wel liet de liefdesverkla
ring oip zich zelf niets te wenschen
over, maar ik vond het alleen eonigs-
zins vreemd, dat ik deze zoo in mijn
correspondentie met Ottilie invlocht.
Was 't dan noodig. dat een derde per
soon dit alle» wist? Had 'k a'-s hel
v\are niet van Pauline de toestem
ming gekregen om rechtstreeks met
haar te corrcspondeeren? Wachtte zij
wel'icht niet zelve een brief van mij,
natuurlijk onder adres van OttiHe7
Het was een prachtig© avond, die
eerste a vond ln Mi laan en het zou ze
ker verstandiger zij'n geweest een wei
nig rond te fladderen dan mij'in al
deze vraagstukken te verdiepen, maar
ik was daar nochtans niet toe 1« be
wogen, en bleef al dien lijd in mijn
sombere liotelkamer zitten orn a'tijd
maar weer aan PauÜne te denken,
het lieve schepseltje, dat mijn goheoi©
hart in bos'-ag had genomen.
Indien ik het mij nog goed herin
ner, schreef ik haar heel wat dwaas
heid, dnch ook verscheiden waarirt-
den, zooal© bij voorbeeld dat Italië,
dat 'hooggeroemde Italië, ze'fa in de
eerste lontopracht nog lang zoo be
koorlijk niet vya3 in mijn oogen als
het oude huls in de Buclifeidstrasse,
en dat de ltaliaansche hemel vol
strekt niet zóó helder blauw was als
de toeristen het ons wel wilden wijs
maken, maar vee'.eer dol en kleur
loos, vergokken bij de prachtig©
blauw© oogen, die pp de tweede ver
dieping van Buchfe'.datrasse 8'J te W©e
nen thuisbelioorden. En, ten slotte dat
misschien niemand in dit veel ge|iro
zen land zoo gouJkkig was, als ik Het
zou kunnen zijn wanneer een klei
ne b'-ank© hand. die met zoove-o! go-
wvld de deur aohter mij had diclltge-
slagon, niij een enkel woordje w^de
schrijven, of twe©, drie of vier woord
jes, hoe meer hoe '-lever...... „Liefste
Pauline,a'dus ©iadlgdo ik, ...k heb
j© zoo zielslief, ©n Ik smeek op mijn
knteeri, schrijf mij onder het adres
van SIgnore Hugo Walprecht, puste
restante Vonezia want duarhren
vertrek ik morgen. Door dat te doen
zult ge mij de gélukkigste man van
de wereld maken."
Van Milaan heb ik d'tmaal weinig
gezien, want ik werkte mét koorts
achtig© go}aag<$ted van '6morgens
tot 's avonds; :k had immers nu geen
ander verlangen dan Itai;é zoo spoe
dig mogelijk den rug toe te koeren Ik
kon duur in twe© of drie dagen k aar
zijn, dan nog één dag ln Trev-g-io,
een paar uren in Verona en vandaar
naar Verte be. In eon week tijds hoop
te i'k met u"es klaar te zijn en dan
naar hu'is, naar huis, in dc hoop dat
ik dan vooreerst niet meer Daar het
buitenland zou behoeven te gaan.
Een br:cf van Milaan naar Wrenca
fieoft twee dagen noodig voor de reie.
Ik moest dus zeker vijf dagen wach
ten vóór ik antwoord kon hebben
©en eouwighekl dus. Ik had geen
oogen voor do lontopracht en Wilde
niet eens het meer van Como of van
Laggiore gaan zien. In Verona moest
ik eon paar uren blijven, maar da
zag daar ook feitelijk niet© anders
dan een jong mclsj© in een blauw
met grija bont gegarneerd wandel-
costüum, het blauwe hoedje op het
goudblond© haar en het rozerood© ge
zichtje glimlachend naar mij toege
keerd, fjodat het onmogelijk was
iets anders t© droomen of aaa Uu
anders te donken. Ik struikelde over
do treden van'het arena, wandelde
over de bruggen, bezag de verschil
lend© standbeelden maar nochiam
„was mijn belangstelling alleen gewijd
aan mijn spoorboekje, waarin ik de
treinen nakeek, die mij naar Vonotil
kanden brengen.
(Wordt vervolgd.)
