NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD. - Opgericht 1883.
88e Jaargang No. 9941
Verschijnt dagelijks,' behalve op Zon- en Feestdagen.
WOENSDAG 3 NOVEVBER 1915 A
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
per drie maanden: ^an regels 75 Cts.; iedere regel meer 15 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd rijf—Haarlem van 1— 5 regels ƒ1.—elke regel meer/" 0.20. Reclames 30 Cts. per regel,
is (kom der gemeente) met het Letterkundig Weekblad „De 'A Abonnement aanzienlijk rabat.
Zaterdagavond"1.50 vrjn {(O Advertentiên van Vraag en Aanbod, van 1—5 regels 40 Cts. per plaatsing,
Franco per post door Nederland2.— fêsfo, e"<e re^el meer ^ls' contant-
oïmuïS zöndTgïbb'd, 'voor Ha'arl'em' I 1 0.37'/. iJXSMÈË^ïXi Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
9 „de omstreken en franco per post. 0.45 Intercommanaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarae 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiên en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 7678. Amsterdam. Telephoon interc. 6229. De Verzekering der (per week) geobonneerden wordt gewaarborgd door ,,The Ocean" Rokin 161, Amsterdam.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
DONDERDAG 4 NOVEMBER
Orgelbespeling in de Groote Kerk.
Schouwburg: La petite Chocolaüèra
Cinema-Palaoe: Voorstelling.
Café de Karseboom: Simultaan-
■éanoe.
Biosc. Theater: Gr. -Markt: Voor
stel ing.
Biosc. Theater, Barteljorisstraat:
Voorstelling.
Veisen: Gemeenteraadsvergadering.
Spaarndam: Gemeenteraadsverga
dering.
Haarlemmerliede en Spaarnwoude:
Gemeenteraadsvergadering.
Stadsnieuws
Om Ons Heen.
In het Tweede Blad van dit num
mer vinden onze lezers een artikel
„De Belastingontwerpen op de Naam-
looze Vennootschap", II, In de rubriek
Om Ons Heen.
ZIEKENVERPLEGING.
De aldeeling Haarlem en Omstre
ken van den Nederlandeohen Bond
voor Ziekenverpleging heelt Dinsdag
avond een vergadering gehouden in
de boven-voorzaal van de Kroon. Nog
geen tien stemgerechtigden waren bij
de behandeling van de agenda, die in
minder dan een half uur afgewerkt
was
De voorzitter van de afdeeling, Pro
fessor Van Walsem, opende met een
kort woord de vergadering, waarna
men overging tot het voorlezen van
bet verslag van de algemeene verga
dering, die 27 Mei j.l. te Utrecht ge
houden is. Dit verslag was vervaar
digd door den voorzitten, Dr. Tra-
vaglino, d!e sedert naar Indië ver
trekken was.
Hot verslag eindigde met een vaar-
wel aan de afdeeling en de beste wen- i
fichen voor dezen kring.
Vervolgens werd de begrooting
voor het volgend boekjaar behandeld
en goedgekeurd.
Ten slotte gang men over tot be
stuursverkiezing in de vacatures-Dr.
Tra vaglino en Prof. Van Walsem, die
geen van beiden herkiesbaar waren.
In hun plaatsen werden benoemd de
heeren L. C. Kersbergen en Dr. A.
M. Bender. De vergadering was hier
mede ten einde. Allengs kwamen wat
meer belangstellenden opdagen, voor--
al verpleegsters. Zij vormden met de
reeds aanwezigen een aandachtig au
ditorium. dat met belangstelling luis-
terde naar een causerie van den beer
J. H. Beijers, conservator van do
Rijksveeartsenijsehool. die een en
ander mededeelde over de behande
ling en verpleging van zieke huisdie
ren. De causerie duurde ongeveer een
uur.
In het kort behandelde de 6preker
de meest voorkomende kwalen en ziek
ten van de verschillende huisdieren
en deed middelen toa genezing aan do
band.
Lichtbeelden illustreerden het ge-1
oproken woord.
CREDIETVERSCHAFFING AAN j
BLOEMBOLLEN'KWEEKERS.
De plaatselijke commissi én van ad-
■vies in zake credietverschaifmg voor j
de bloemboiiinstreek zijn voor Haar
lem en omgeving samengesteld als
volgt:
Noord-IIolland ten N. van het
Noordzeekanaal: W. de Boer te Be
verwijk, Ant. v. Lith Azn. te Uit-
geest, J. Volkering Tzn. te Limmen.
Noord Holland ten Z. van het
Noordzeekanaal; J. B. Bos Azn. te
Overveen, Voorzitter, Jos. M. J.
Braam te Heemstede, secretaris, en
C. Nelis, te lleem'stede.
llillegom: Frans Lommerse, voor
zitter, Th. Jonkheer, secretaris en
G. V. v. Zanten te llillegom.
Lisse: J. W. Lefeber, voorzitter, A.
Verduijn Jr., secretaris en Th. van
der Vlugt, allen te Lisse.
DE EENDRACHT.
In een stukje over de bakkerij „De
Eendracht Zaterdag in ons blad op
genomen staat een onjuist cijfer ge
noemd achter de ontvangsten voor de
afdeelingen bakkerij en kruideniers
en grutterswaren. Het ontvangen
broodgeld bedroeg f 186.264.46 1/2 en
de netto winst In de afd. Bakkerij
f 21841.57 1/?.
De omzet in de afd. kruideniers- en
'grutterswaren bedroeg f 110.773 40.
H«t Broodbureau.
Er is maar één oordeel over het
Broodtoureau te Haarlem en dat is
dat het voortreffelijk werkt, practiseh
en nauwkeurig. Zelfs heeft het een
opvoedende beteekenis, wat wel haast
niet te verwonderen is omdat twee
ex-onderwijsmannen er zitting in heb.
ben: 't leert de menschen boekhouden.
Hoe weinig verwachting men ook
heeft van de administratie van kleine
zaken in 't algemeen, zoodra er naar
onderzocht wordt, valt het resultaat
nog tegen. Veelal bestaat er geen boek
houding, met uitzondering dan van
een klein dingic, waarin de bakker
schrijft wat hij nog te vorderen heeft
van do menschen. Maar een becijfe
ring van den kostenden prijs, zoodat.
hij weet wat de waar hem kost en
wat hij dus verdient is hem niet mo
gelijk, omdat hij a! die dingsighedem
niet opschrijft. Gaat de winst dus
achteruit of, beter gezegd (want hoe
veel winst hij precies maakte kon hij
nooit berekenen) raken de contanten
schaars, dan is 't hem onmogelijk de
fout te vinden en te verbeteren.
De instelling van het broodburenu
heeft daarin verbetering gebracht,
omdat de bakkers, ook de kleinste,
tot administratie werden genood
zaakt. Zij moeten lijsten van het afge
leverde brood bijhouden en kloppen
die niet roet elkaar en met de hoeveel
heid afgeleverd meel, dan maakt het
broodbureau aanmerking en past,,
wanneer er blijkbaar opzet is, strenge
maatregelen toe. Als de boosdoener
veertien dagen lang geen regeerinps-
meel kan krijgen en dus, omdat hij
toch zijn k!anten bedienen wil, veel
duurder meel koopen moet, dan voelt
hij het duchtig in de beurs en dat is
voor de meeste mensohem de zwaar
ste straf, die hen treffen kan.
't Is waar, er zijn ook in deze over
tredingen graden. Als een winkel
klant brood komt halen en de kaart
verpeten heeft en de bakker, begeer!g
om te helpen op zich neemt er aan 't
eind van de week of den volgenden
keer om te denken, dan wordt het
vergeten en komt er van dat goeie
plan dus niets terecht, zoodat natuur
lijk de lijst van 't afgeleverde brood
niet uitkomt. Don komt de verzoe
king. Een paar verzonnen cijfertjes
achter den naam van klant Jansen,
een paar achter dien van klant Pie-
tersen en de zaak is „in orde".
Maar 't broodbureau waakt. Het
scherpe oog kan, soms al op een af
stand zien dat er iets met zoo'n lijst
niet in orde is we verklappen maar
niet waaraan en waarom. Zoodra
wantrouwen opkomt gaat de contro
leur er op uit en wanneer hij dan op
de broodkaarten van de faml ies
Jansen en Pieiersen de juiste cijfers
heeft gevonden, dan wee den boos
doener I
Opschrijven, opschrijven, opschrij
ven, ziedaar het middel voor de bak
kers om aan moeilijkbeden in de'ad
ministratie te ontkomen. Maar op-
schr.jven baat nóg niess, wanneer het
niet d a d e 1 ij k gebeurt. En al zegt
een bakker, zooals voorgekomen is:
„veel bever bak ik een lieelen oven
brood, dan dat ik die lijsien invul!",
het helpt niet, hij moet er toch aan
gelooven, zooals trouwens iedereen
bezigheden heeft, waarvan hij liever
vrij zou wezen. Niet uitstellen en ge
regeld doen, dat is t geheim van
iedere administratie en zoodra men
daaraan gewend is. is ze geen last
meer, inaar een genoegen.
Het broodbureau heeft allengs groo-
te uitbreiding gekregen: hol bestaat
nu uit een boekhouder en 12 klerken,
wat ook niet te verwonderen is, wan
neer we nagaan, dat 10.300 gezinnen
broodkaarten hebben, waaronder nog
armbesturen en gestichten met een
zeer groot verbruik begrepen zijn.
Aauvankelijk was het de bedoeling,
alleen oil en minvermogenden er van
te laten profiteeren, maar naderhand
is die grens, die toch ook niet aan te
wijzen was, vervallen.
Eigenaardige moeilijkheden doen
zich ook vooi bij de meel leverantie
Om don handel zooveel mogelijk in
zijn gewonen vorm te laten, blijven
de bakkers te Haarlem meel ontvan
gen van hun gewonen leverancier,
zoodat men hier met 14 leveranciers
U doen heeft. In een keurige admini
stratie wordt aanteekening gebonden
van de hoe vee heden, die ieder ont
vangt, van het aandeel, dat het "Rijk
en de gemeente elk afzonderlijk daar.
in hebben te betalen en... van de wis
seling der prijzen. Dit laatste geeft
aanleiding tot moeilijkheden met drie
fabrikanten, die van oordeel rijn, dat
wanneer hun een order is gegeven, de
don bestaande prijs moet worden ge
handhaafd tot de geheele partij gele
verd is, ook al veranderen inmidd«!s
de prijzen, terwijl het Haarlemsche
broodbureau zich op het standpunt
stolt, dat de levering pas geschied is,
wanneer do bakker het meel jn huis
heeft en dat dus met tusschentijdsche
prijsveranderinpon wo| degelijk reke
ning moet worden gehouden.
Het zou ons te ver voeren, dieper In
te gaan op deze quaestie, die er een
is van administratieve techniek, wel
ke natuurlijk met zonder financieele
gevolgen is. Er blijkt uit dat het
brood bui eau met zorg en beleid wordt
bestuurd en het is aangenaam ie
zien, dat de autoriteiten particulieren
kunnen vinden, die hun krachten aan
deze zaak van algemeen belang wil
len wijden.
EIKELS-ZOEKEN.
Ook in den omtrek van Haarlem
wordt druk gedaan aim het eikels-
zoeken. Er zijn allerwege groothan
delaars In eikels opgestaan, die ver
scheiden gezinnen m dienst hebben.
Op 't oogenblik wordt aan de eikel-
zoekers reeds f 6 voor een mud be
taald. De groothandelprijs is f 10.50.
STUKKEN VAN DEN RAAD.
Voordracht voor onderwijzeres aan
de school voor gewoon lager onder
wijs no. 10:
1. Mej. P. C. C. Nellissem, onderwij
zeres aan. School no. 3 alhier.
2. Mej. S. A. E. Antomsse, onder
wijzeres te Heemstede.
3. Mej. J. W. Gerhards, onderwij
zei-es te Haarlem.
M. T. SCHOOL EN AMBACHTS
SCHOOL.
Het bestuur der Maatschappij tot
Bevordering der Bouwkunst., Vakver-
eeniging van Nederlandsche architec
ten deelt den Raad mede, dat het met
belangstelling kennis nam van het
vraagstuk der stichting van een Mid
delbaar Technische School, welke
voor geheel Noord-Holland de oplei
ding van technici zal hebben te be
hartigen.
Met name dat het denkbeeld van de
vereeniging van dit onderwijs met
dat van een ambachtsschool in één
gebouw, zijn aandacht heeft getrok
ken, en ©en onderwerp van gedach-
tenwisseling heeft uitgemaakt,
waarom het zidh, mede ln verband
met het bestaan van een permanente
Commissie van Onderwijs in zijn
Maatschappij, gaarne bereid ver
klaart dit vraagstuk, voor zooveel
van tectrofsch-opvoedkundigen aard,
nog nader in studie te nemen, ten ein
de, indien de Raad daartoe zou willen
besluiten 't College van advies te die
nen, omtrent dit voor provincie en
stad; doch ook voor de bouwkunde-
in- t-algemeen, zoo gewichtige vraag
stuk.
EXAMEN VRIJE- EN ORDE-
OEFENINGEN.
Amsterdam, 2 November. Geslaagd
de dames J E. IL Grootendorrt, C M.
M. Tekenbroek en J. M A. F. Montijn
en de hteren C. van Wileum. W. K.
Winkelman, D. J. L. van Wijngaar
den en L. de Zwaan, allen van Haar
lem.
SIGAREN VERMIST.
De sigarenhandelaar V. heeft bij de
politie aangifte gedaan, dat een door
hem verstuurde zending 6igaren (per
vrachtrijder) naar Wijk aan Duin
niet aan het Juiste adres is bezorgd.
Loopjongensmisère schijnt aan deze
zaak niet vreemd te zijn. De politie
stelt een onderzoek in.
NOTARIS-BENOEMING.
Bij Koninklijk besluit van 1 Novem
ber is benoemd tot notaris binnen bot
arrondissement Breda, ter standplaats
der gemeente Gilze, A. J. J v. Licmpt,
candidaut-notaris te Haarlem.
Gev. Voorwerpen.
Terug te bekomen bij: G. Takken,
Busken Huetstraat 18, een broche;
W. Remmé, Teylerstraat - 52, tweo
wantjes; Ch. Steffers, Smedestraat
4, een riem; D. Spruijt, Ostadestraat
5 rood, een 9chÖoIboekje; S. van der
Heijden, Regulierstraat 29, fotogra
fieën; Craandijk, JuJianastraat 1, een
hondje.
(Zie vervolg Stadsnieuws op pag. 2).
Uit ds Omstreken
fahottn.
BALDADIGHEID OF VERZUIM.
Men schrijft ons:
Dinsdagavond waren de Schoter-
weg en het Julianapark geheel In het
duister gehuld daar niet een straat
lantaarn brandde. Of de jeugd de
lantaarns had uitgedraaid of dat deze
niet ontstoken waren, weet men niet,
doch zeker is het, dat het gevaarlijk
voor het verkeer was.
Waarom heeft "ten dan niet even
de gasfabriek opgebeld? vragen we.
Dat liikt ons nuttiger, dan klagen
achteraf.
Benoemd.
Door het Burgerlijk Armbestuur al
hier, is tot controleerend en behan
delend geneesheer benoemd, Dr. J.
J. van der Horst, alhier.
Heemstede.
Benoemd.
Benoemd is lot assistent te Zo-
vei; aar, de brieven- en telegrambestel
ler K. Heuvel, te Heemstede.
Hillegom.
Voor de afd. Hillegom van den Ned.
Bond voor Vrouwenkiesrecht, heeft
Dinsdag mevrouw Thiel, uit Haarlem,
gesproken. Haar onderwerp was Do
Kinderwetten. Deze rede werd door
een aandachtig auditorium gevolgd;.
Bij de opening van de bijeenkomst
constateerde de presidente, dat de
vrouwenbeweging een groote schrede
voorwaarts gedaan heeft blijkens het
gepubliceerde plan tot Grondwetsher
ziening.
Do opkomst was goed.
Halfweg.
Thans is besloten dat de te bouwen
R.-K. school alhier zal worden go-
plaatst de benoodigde grond is aan
gekocht. 1 Juli a.s. moet de school go-
reed zijn.
Haarlemmermeer.
GEMEENTERAAD.
De Gemeenteraad van Haarlem
mermeer vergaderde op Dinsdag 2
November.
VoorzitterBurgemeester Mr. A.
Slob.
Afwezig de heeren Kistemaker, Loa
en Van der Laan.
De Voorzitter stelt de verdere be
handeling der begrooting aan de
orde.
Bij volgn. 129 bespreekt de beer
Van den Heuvel de wenschehjkheid,
in de instructie van de verloskundi
gen te wijzigen het bedrag, dat de
grens aangeeft voor kostelooze be
handeling. fhan3 bedraagt dit 400,
hetgeen spreker op 500 wil bepaald
zien. Kan dit niet, dan zou spreker
het salaris, dat door de gemeente
aan deze verloskundigen wordt ge
geven. willen verhoogen.
De heer Van Mansuui zou dit sa
laris met 50 a 100 wülen verhoo
gen.
Na eenige bespreking wordt goed
gevonden, deze quaestie te behande
len wanneer een algeheele reorgani
satie aan de orde zal worden gesteld,
ook van de instruction van de ge-
neesheeren.
Bij volgn. 135 wordt de subsidie
voor het Burgerlijk Armbestuur vast
gesteld op 27.000.
Bij volgn. 168 dient de heer Van
den Heuvel een voorstel in, om dezen
post, subsidie aan de Vereeniging
Vooruit ten behoeve van de paarden
fokkerij, te schrappen.
Na uitvoerige besprekingen wordt
deze post met 10 tegen 4 stemmen ge
handhaafd. Tegen steraden de heeren
Van den Heuvel, Borst, Van Man-
sum en Overmeer.
Bij volgn. 172, betreffende de
rente-garantie voor de H. S. M., be
spreekt de heer Overmeer de slechte
communicatie op de lijn Hoofddorp
Leiden. Ook de postregeling heeft
hieronder veel te lijden.
Verschillende leden 6temden hier
mede in.
B. en W. zullen zien, of verbete
ring te verkrijgen is.
Bij volgn. 173 vraagt de heer v. Man-
sum. of er ook met andere plaatsen,
zooals met Leiden en Amsterdam,
een regeling kan worden getroffen
voor schoolgaande kinderen, die de
H 13. S. wenschen te bezoeken.
De Voorzitter zegt, dat wanneer
een aanvraag inkomt, B. en W. zul
len handelen zooals in de overeen
komst met Haarlem is bepaald.
Bij de ontvangsten wordt het be-
drag van den te heffen Hoofdei. Om
slag verhoogd van ƒ55.000 tot ƒ60.000,
dit in verband met verschillende ver-
hoogingen, die door den Raad zijn
aangenomen.
De begrooting wordt daarna in
ontvangst en uitgaaf aangenomen tot
een bedrag van 187.000.
Bij de rondvraag vraagt de heer
Van den Heuvel, om de perceelen
weiland der gemeentelijke boerderij
te Nieuw-Vennep in kleinere percee
len te verhuren.
Door den heer Van Mansum wordt
gevraagd, om bij de aanstelling van
een ambtenaar ter secretarie iemand
te kiezen, die de stenografie machtig
is. daar thans behalve de secretaris,
nog twee ambtenaren in de raadzaal
aanwezig moeten zijn, om het ver
handelde op ie nemen, hetgeen dan
niet meer ncodig zou zijn. De werk
zaamheden van den secretaris zou
den er door verminderd worden.
De Voorzitter zegt overweging toe.
Hierna wordt de openbare zitting
geschorst cn gaat men over in zit
ting met gesloten deuren, ter afhan
deling van belasting-reclames.
Haarlemmerlied» c. a.
Do Raad dezer gemeente vergadert
op Donderdag 4 November 1915, des
voor middags te lü uren.
Onderwerpen ter behandeling
1. Ingekomen stukken en mededre
lingen.
2. Adres Witte Kruis Halfweg sub
sidie Wijkverpleging.
3. Adres Witte Kruis Halfweg 6ub
siüie 1910.
4. Adres Ned. Timimerliedenibond,
oprichting gemeentelijk werkloos-
neidsfoiids.
5. Adres subsidie 1913 voor Zuider-
Buueu Spaarne.
6. Geiueentebegrooting 1916.
7. Begrooting Burg Armbestuur
1916.
8. Verzoek S. D. A. P. afd. Halfweg,
beschikbaarstelling lokaal voor mo
bilisatieclub.
9. Verzoek Dir. Avondschool Han
delsonderwijs Haarlem, maken rege
ling betaling schoolgeld.
10. Verhuring landerijen Uiterdij
ken, thans in gebruik bij Kuit.
11. /tankoop grond voor pomp-
inrichting waterleiding.
12. Suppl. kohier Hondenbelasting
1915.
13. Suppl. kohier HoofdeL Omslag
1915. -
11. Koluer schoolgelden 3e kwar
taal 1915.
15. Verzoek W. Corneliesen e.a. om
op het plein te Halfweg geen boomen
te plaatsen.
16. Voorstel B. en W. tot onbewoon-
baarverklaring aer woningen B Nos.
818 en 324.
17. Ophooging gemeen te-terrein te
Halfweg.
18. Benoeming onderwijzend per
soneel Herhal ingsonderwijs.
19. Benoeming twee leden Burgerl.
Armbestuur wegens periodieke aftre
ding van de heeren B. P, Vink en P.
L. M Kramers.
Voorschot
Bij K. B. zijn aan de gemeente
Haarlemmerliede c.a. verleend voor
schotten uit 's Rijks kas, ten einde
genoemde gemeente in staat te stel
len voorschotten van gelijke bedra
gen te verleenen aan de Woning-
bouwvereeniging „De Boerenarbei
derswoning" aldaar en wel een be
drag van ten hoogste vier duizend
zevenhonderd twee gulden (f 4702)
voor den aankoop van grond en een
bedrag van ten hoogste negentien dui
zend zeventig gulden (f 19.070) 'voor
den bouw van 11 boerenarbeiderswo
ningen..
Aalsmeer.
BLOEMENTENTOONSTELLING TE
AALSMEER.
De afdeeling Aalsmeer van de Ne
derlandsche Maatschappij voor Tuin
bouw en Plantkunde zal op 20, 21 en
2? November a.s. te Aalsmeer een ten
toonstelling organiseeren, waarvan
de baten ten goede zullen komen aan
het Koninklijk Nationaal Steuncomité.
Naast zeer belangrijke inzendingen
van chrysanthemums en seringen zul
len in groote verscheidenheid bloeien,
de planten, alsmede sierplanten ge-
exposeerd worden, zoodat de tentoon
stelling een getrouw beeld zal geven
van den rijken bloemen, en planten-
schat dien Aalsmeer in de donkere da
gen vóór Kerstmis vermag voort te
brengen.
Zooals verwacht mocht worden, zal
de medewerking van do zijde van de
kweekers algemeen zijn.
Zanrfvoort.
Jul'ileum-Hiebendaal.
Alhier heeft zich een comité ge
vormd met het doel den inspecteur
van politie, den heer Hiebendaal, op
26 November te huldigen. De commis
sie bestaat uit de heeren P. Vare
kamp, voorzitten, J. M. Heck Jr. se
cretaris, A. C. F. Bückmann, L. J. de
Haaa, J. E. A. R. van Helden, H.
Meyer en R. van Zeben.
Pers-Overzicht
DE GRONDWETSHERZIENING.
't Algemeen Handelsblad
schrijft
„De voorstellen om de kiesrecht-
artikelen in de Grondwet te herzien,
zijn van diepgaande beteekenis."
„De Regeering verdient hulde, dat
zij deze moeilijke vraagstukken, die
zoolang tot politieken strijd aanlei
ding hebben gegeven en verdeeling
in ons land gebracht, thans in con-
creten en duidelijker vorin de volks
vertegenwoordiging ter beslissing
heeft voorgelegd.
En wij mogen vertrouwen, dat
naast den zwaren arbeid, die de toch
zoo noodzakelijke, behandeling van
de Treub-wetten zal eischen, de Ka
mers dit kiesrechtvraagstuk met
spoed, kracht en goeden wil zullen
helpen oplossen
Maar wij verwachten dien goeden
wil, dien ernst, dat besef van het
enorme gewicht der te behandelen
zaak met alleen van onze volksverte
genwoordigers 1
Een merkwaardige en ingrijpende
verandering in ons staatkundig leven
wordt voorgesteld, een wijziging,
zóózeer gaande tot de fundamenten
van ons tegenwoordig stelsel, dat
ieder burger wel met groote aandacht
de argumenten, die de Regeering in
de Meinone van Toelichting ter ver
dediging van haar voorstellen aan
voert, mag beatudeeren en overwe
gen. En vooral ook de argumenten
van andere dan regeermgszijde voor
en legen de regeermgs voorstellen
aangevoerd of aan te voeren.
Laten velen uit hun politieke on-
versclulhgheid ontwaken en begrij
pen, dat hier een voorstel van zoó
diepgaande beteekenis voor de verde
re ontwikkeling van ons volk, van
ons sociaal- en bedrijfsleven voor hen
ligt, dat het slechts tot siapd moet
komen en mag komen, indien alle
Nederlanders, die er loo in staat zijn,
zoo goed mogelijk de strekking van
het voorstel en de gevolgen daarvan
begrepen hc-bben. Zulk een wetsont
werp mag niet wet worden, terwijl
duizenden en duizenden politiek on
verschillig blijveiL Zulk een stap
moet de uiting zijn van den bewust en
wil van de meerderheid van ons
volk.
Dit klemt te meer, omdat bij de
toelichting tot haast alle hoofdpun
ten de Regeering zich beroept op een
soort van algemeenen volkswensch,
op verschillende wijze, b.v. door
„alle politieke partijen", tot uiting
gekomen.
Het is zeer goed mogelijk, dat in
dezen de Regcering gelijk heelt, maar
wij hebben ons reeds zoo vaak afge
vraagd, of inderdaad de openbare
ineening, zooals die zich op de eenig
mogelijke wijze uit in de pers en
door de politieke partijen inder
daad de meening van een meerder
heid weergeeft. Als het niet zoo is,
kan het slechts zijn, omdat er tien
duizenden onverschilligen zijn, di6
geen meening hebben.
Maar thans mogen er geen onver
schilligen zijn 1"
„Het Vol k" schrijft o.a. j
Mot de voorsteilen tot grondwets
herziening die Zaterdag zijn inge
diend, heeft de regeering in het alge
meen óp loyale wijoe de belofte inge
lost, die zij bij haar optreden gaf. Zij
stolt voor, in de grondwet het alge
meen kiesrecht voor den man vast la
leggen, en uit de grondwet de belet
selen tegen Vrouwenkiesrecht weg te
nemen. Do regeoring gaat nog Iets
verder. Zij legt oe verkiesbaarheid der
vrouw in de grondwet vast.
In zoover bobben wij dus reden tot
tevredenheid. Dat wil niet roggen, dat
wij de regoeringsvooretellen beschou
wen als on verbeter! i k Integendee l,
als zij voldoening zullen geven aan
den vclledigen eiseh der democratie,
moeten er nog belangrijk© wijzigin
gen ir. worden aangebracht.
Verder schrijft He; Volk nog*
Het spreekt vanzelf, dat onze partij,
de heele arbeidersklasse, een ernstige
poging behoort te doen om ook h<*
Algemeen Vrouwenkiesrecht vast te
leggen in de grondwet. Met de af
schaffing der Eerste Kamer en den
leeftijdgrens van 21 jaar wordt dit het
hoofdpunt van onzen strijd voor de
grondwetsherziening. Maar van deze
drie is het Algemeen Vrouwenkies
recht de voornaamste etseh, om zijn
onberekenbare beteekenis voor de po
litieke opvoeding en dientengevolge
van de macht der arbeidersklasse.
Van nu af zij hiei^p onze actie sa-
meegetrokken!
„De Residentiebode" echrijft!
't Is jammer, dat de voorttellen niet
méér inhouden. Als toch de heele ma
chinerie der Grondwetsherziening in
beweging moet gezet wat niet zoo
maar. eens om de paar jaar gebeurct
kan ware het toch rationeoler
woest, wat meer onder handen te ne
men. Dat er nog heelwat meer veran
dering in de Grondwet noodig i*,
heeft immer» het plan-Heemskerk be
wezen.
01 echter zoo het de rest mocht wil
len lawn liggen, het ministerie Cort
van der Linden het scheepken van de
Grondwetsherziening in veilige haven
zal brengen, zonder nevens de vlag
van art. 80 ook die van art. 192 to
aanvaardenachter die vraag een
breed vraagteeken.
„Het Centrum" spreekt zijn te
leurstelling uit. dat wel een wijziging
van art. 80. maar met van art. 192
wordt voorgesteld.
Blijkbaar ligt het in de bedoeling
der regeering. dat het initiatief ten
deze gehéél van de Kamer zal uit
gaan.
Maar waarom moet ln tweeën en
lanes verschillende wegen worden be
proefd. wat ratkmccler in één greep
en samenvatting kan geschiedwv*
