tor wat Duitschland tegen ons kan'
doen. is wijzen op een aantal succes
sen die zün voornaamste tegenstan
ders wel wondden, maar niet ver
minkten. F.r is waarlijk geen reden
*oor flauwhartigheid. De geallieer
den ziin sterk genoeg als zij maar
vastberaden genoeg blijven. Tegen
liet voorjaar zal hel stelselmatig voor
bereide voornemen van dit land om
de Duitschers onder een hagelbui van
prolectlolen te begraven worden uit
gevoerd en zal de werelü-grootsch-
heid van dit plan blijken."
De ..Daily Graphic", sprekende over
'de Duitsche vredesdenkbcelden. zegt,
dat die bewijzen hoezeer Duitschland
den druk van den oorlog voelt. Het
blad stelt hiertegenover de houding
van dc Britsche natie die meer dan
ooit bewust is van de onuitputtelijk
heid van haar reserve aan kracht en
zelfs minder dan een jaar geleden be
reid ls eenige vredesvoorwaarden in
overweging te nemen, die Duitsch
land in staat zouden stellen later
weer te beginnen.
AFNEMING DER CRIMINALITEIT
IN ENGELAND.
Bij de interpellatie der jury voor
de „London Sessions", zeide do daar
mede belaste ambtenaar, dat er nog
nooit een zoo klein aantal zaken op
de rol hebben gestaan als in deze
n oand. Het aantal vervolgingen is
slechts een vierde van dat in 1912.
De beperking van drankverkoop heeft
een zeer gunstigen invloed gehad. De
vroeger gebruikelijke vechtpartijen
bij de sluiting der koffiehuizen, ko
men in het geheel niot meer voor.
Een eigenaardig verschijnsel is.
dat thans meer gevallen van bigamie
te behandelen zijn dan vroeger.
De vermindering der criminaliteit
beperkte zich niet tot Londen alleen,
maar valt over het geheele Vereenigd
Koninkrijk waar te nemen.
Uit Frankrijk,
MAATREGELEN VOOR DE LICH
TING 1917.
Do Minister van oorlog heeft de
noodig© instructies gegeven in ver
hand met de a.s. inlijving van de
lichting-1917.
Do reoruten moeten worden onder
gebracht in [nauwkeurig ontsmette
kazernes; zij moeten warme kiceren
ontvangen er moet gelegenheid zijn
tot het snel doen drogen van natte
kleerenccn keer per week moeten
stortbaden genomen wordenop het
drinkwater mojet bijzonder toezicht
geoefend worden.
Verder heeft de minister do be
trekken autoriteiten aangeschreven
bij do oefening van de recruten met
voorzichtigheid en beleid te werk te
gaan.
Per dag moet vier ons bevroren
vleesch verstrekt worden do gewone
hoeveelheid brood wordt vermeer
derd por maaltijd wordt een kwart
liter wijn gegevenverder moeten
warme dranken worden verschaft
enz.
Ten slotte dringt de minister aan
op het nemen van maatregelen tegen
het bezoek van herbergen door jon
gelieden.
Uil Bolglé
HET KERKHOF TE BRUGGE.
Aan een correspondentie in de ,,N.
Cl." is het volgende ontleend:
Op het kerkhof te Brugge, waar
zoovelo Duitsche gevallenen begra
ven liggen, werd dezer dagen, door
do zorgen van de militaire overheid,
een gedenksteen geplaatst, die verle
den week onthuld en aan de burger
lijke overheid overgedragen werd.
Een groot korps Duitsche officie
ren. onder wie de admiraal, de com
mandant van liet geheele marine-
korps, dat de zeekust buzet houdt,
was tegenwoordig. Voorts was aan
wezig de vertegenwoordiging van het
Brugschc gemeentebestuur, met bur
gemeester De Visurt. stokouden grijs
aard van diep in de tachtig, aan het
hoofd.
Bij dc aanvaarding hield de bur
gemeester de toespraak. Te midden
van het oorlogsgebeuren noemde hij
wat hfc-r geschiedde een werk van
verzoening en van vrede. Tegenover
ien dood staan Wij ontwapend. In
Ion dood worden allen weer gelijk.
Wij weten en vertrouwen, zoo
wendde hij zich tot den Duitschen
admiraal. dat gij voor onze doo-
den, die zoo menigvuldig ook in uw
J:ind begraven liggen, gestorven aan
hun wonden of in gevangenschap,
piëteit zult hebben en hun graven
zult eerbiedigen. Zoo beloven wij u,
uit naam der Brugsche gemeeutena-
ren, dut wij deze, uwe heilige plek,
naar trïi dit godenkteekeu op de gra
ven uwer helden hebt geplaatst, zul
len id cere houden. Gij kunt er ge
rust op zijn Brugge zal dit graf on
derhouden. als ware het een graf
van eigen zoons.
Zichtbaar geroerd dankte de admi
raal voor de waardige woorden, door
den grijsaard gesproken.
Maar toen gebeurde iets onver-
nachts. De dappere oude burgervader
richtte zich wederom tot den bevel
hebber. en vroeg met luider stem.
ton uanhoore dier groote schare nii-
liiairo en burgerlijke autoriteiten, of
het hem geoorloofd was, nu nog een
verzoek te doen.
„Spreek, heer Burgemeester", zei
Üe admiraal.
„Wilt dan. heer Admiraal, hier
de belofte aan ons geven, dat gij die
llrugsehe vrouw, die ter dood veroor
deeld is, het leven zult schenken
W ij weten, zij heeft zich aan de mili
taire wetten vergrepen. Zij verdient
gestraft te worden. Straf haar zoo
zwaar als ge wilt. Alleen wij vra
gen u; laat haar het leven."
Dy admiraal weid bleek als een
doek. llij wendde zich af en raad
pleegde met lijn hoogo officieren,
liet duurde en duurde wel een
half uur.
Toen keerde de admiraad zich we
der tot den burgemeester c-n sprak
..De vrouw, waarvan gij spreekt,
heeft zwaar misdaan tegen ons. Fei
ten van spionnage zijn bewezen. Vol
gens onze krijgswet moet zij sterven.
Hedenmiddag drie uur. zoo >3 è-si
beve'-. zal hel vonnis voltiokken wor
den. Maar oin uwentwille ik schenk
haar het leven."
Uit Duitschland.
Do Kanoollor over don
toestand.
'I Wolffbureau soint:
De Rijksdag, waann de kanselier
Donderdag de verwachte redevoering
over den toestand hield, was overvol,
het Huis zoowol als de tribunes.
Toen de Rijkskanselier Von Beth-
mann Hol 1 weg, het woord verkregen
had, zeide hij:
Bulgarije alt Bondgenoot.
„Nadat de Rijksdag ia Augustus
was uiteen gegaan greep Bulgarije
in den oorlog in. Met steeds k ra oh tb
ger pogingen had de Entente sedert
het uitihrcken van den oorlog gepoogd
Koning Ferdinand aan haar zijde to
brengen. Üostenrijksch-Homgaarsch,
Turksch en Griekse h gebied werclen
horn met groote vrijgevigheid beloofd
Maar niet alleen word grondgebied
van den vijand of van neutnaie staten
vergeven, zelfs het verbonden Servië,
voor welks bedreigde integriteit Rus
land den oorlog deed ontbranden, en
voor welks bevrijding de Entente
thans voorgeeft te strijden, werd niet
ontzien.
Opdat Bulgarije voor de Entente
zou vechten moest Servië het een ge
bied afstaan van eulk eon omvang,
dat het daartoe niot besluiten kon.
Zoo bleven onxo tegenstanders ori-
lenig. De gerechtvaardigde nationale
aanspraken van Bulgarije in Macedo
nië waren, na den jongsten Balkan
oorlog, U-n gunste van Servië, zeer
bopsrkk Door Rusland in den steek
gelaten, moest Bulgarije, dat de groot
ste lusten van dien oorlog had godra
gen, hot aanzien dat de vruchten van
zijn overwinning aan zijn baron too-
vieien. (Geroep: Zeer juist).
Servië moost bij alle anderen watt-
den voorgetrokken, omdat het Rup
land's voormacht tegen OoétenrijM-
lloiigarije was.
Thans loste Koning Ferdinand het
woord in, dat hij bij liet einde van
don tweeden Balkanoorlog aan zijn
volk gaf; do Bulgaarsche vlag, die
toon na do roemrijke gevechten en de
ernstige teleurstellingen, moest wor
den opgerold, wappert weer vrij over
hei toen verloren land. (Levendig
bravo geroep).
Servie, m plaats van een overeen
komst te zo :-ken en het land de offers
van oen nieuwen veldtocht te bespa
ren, besloot niot alleen aan den veiv
eenigden «anval der verbonden
Duitsch-Oostenrfjkseh Hongaarsche le
pers het itoofd te bieden, maar ook
tegen zijn oostelijken buurman op te
credan.
Onze troepen strijden ook in de
Servische bergen, ondanks allo moei
lijkheden, schittorend. (Levendige
toejuichingen). Opnieuw zeggen wij
hun daarvoor warmen dank. (Ge
roep Bravo I). Kvoneons danken wij,
naast onze oude trouwe Oosten-
r ij ks ch-Hon g aarsc 11 e wapengc n ooten
(geroep bravo I) den nieuw verwor
ven vriend, het Bulgaarsche leger,
dat .roemrijk aan onze zijde opnieuw
de plaats heeft veroverd, die hef op
den Balkan tookomt. (Geroep Bra
vo
Met heldhaftige dapperheid hielden
de Turken tot nog toe de wacht aan
de Dardanellen (geroep .- bravo I),
waarvan Asquith van den zomer den
aanstaanden val reeds voorspelde.
Thans slaan do Dardanellen vaster
dan oolL Levendige, algemeene bij
val).
Ook in Bagdad behielden de Tur
ken hun ouden krijgsroem, en brach
ten zij den Engelschen een ernstige
nederlaag toe. (Bijval).
Dc open weg naar
Konstantinopel.
De open weg naar het Oosten van
Europa is een mijlpaal in de geschie
denis van dezen oorlog. Militair is
de directe verbinding met Turkije van
onschatbare waarde economisch
vult de aanvoor uit de Balkan-staten
en Turkije onze voorraden op welko
me wijze aan. (Geroep Zeer juist).
Ook voor do toekomst zijn de voor
uitzichten hoopvol. Dank zij de vér
ziende staatkunde van Koning Ferdi
nand is een vaste brug tusschen de
ondeelbaar verbonden keizerrijken
naar den Balkan en Oost-Europa ge
slagen.
Do brug zal. als da vrede gesloten
is, niet de stappen dor marchcerende
bataljons doen weerklinken, doch de
cultuur van den vrede dienen. (Le
vendige toejuichingen. Een lid roept:
„Dank zij Licbknocht en de Duitsche
Bank!", wat groot rumoer veroor
zaakt).
Voortgaande zeide Von Bethmann-
Holiweg Door de wederzijdsche rui
ling van onzo gooderen zullen wij
een. door wnpenbroederechap beves
tigde, vriendschap doen toenemen in
diepte, niet om de volken tegen el
kaar uit te spelen, maar om aan het
vreedzame verkeer der krachtig naar
ontwikkeling strevende landen en vol
ken werkdadig deel te nemen. (Bij
val).
De Entente en Griekenland.
Wat onze tegenstanders op i>olitiek
en militair gebied in den Balkan ver
loren. zoeken zi| door daden van
gewoldpolitick tegen neutrale staten
terug te winnen (geroep zeer juist
en ook daarin blijven zij trouw aan
hunne van den beginne af gevolgde
beginselen. (GeroepZeer juist I).
Thans zal Griekenland aan de beurt
komen. Aanvankelijk beweerde de-
Entente. dat zij, toen haar troepen in
Salonikt landden, door Griekenland
was te hulp geroepen.
Inmiddels verklaarde zelfs Venize-
los in do Grieksche Kamer uitdruk
kelijk. dut de troopenlanding in Sa-
loniki met ziin vroeger gedane vraag
aan de Entente, of zij 150.000 man ter
hulp tegen Bulgarije zou kunnen zen
den. niet hei minst in verband staat.
(Geroep llOOrt I Hoort
Eigenmuchtig begonnen Engeland
tn Frankrijk troepen te landen te Sa
loniki en zetten dit voort, ondanks
liet krachtig© protest van de Griek
sche regeerlng. (GeroepHoort
Hooit
Thans gedragen zij zich daar ge
heel alsof zij de bans waren in liet
land. Wij wonen nu het belangwek
kende tooncel bij. dat de bestrijders
van het Pruisische militairisnie, de
o\ erheerschende macht der Engelsche
vloot als een brutaal dreigmiddel
'uweaden, om de Grieksche regee
ring te dwingen tol schending van
haar plicht als neutrale staat (Ge
roep HoortHoort I).
Eerst werd de verzekering van wel
willende neutraliteit afgeperst, en
toen men de verzekering van het be
ginsel had. begon men aan de uitleg
ging. Van Griekenland eisdhte men
de terugtrekking van alle Grieksche
troepen uit Saloniki en omgeving, de
vrije beschikking over de havenstad,
voor de inrichting van militaire ver
dedigingswerken, de overlating van
Grieksche spoor- en straatwegen van
Saloniki naar de grenzen voor mili
taire transporten, de vrijheid voor
militaire maatregelen van allerlei
soort in de Grieksche territoriale wa
teren.
Dat verstaat de Entente onder wel
willende neutraliteit(Vroolij"kheid
in den Rijksdag).
Do Grieksche regcering is ondanks
haar moeilijke positie vastbesloten de
neutraliteit ook verder to bewaren
(bijval), die met haar wenschen in
overeenstemming is, en die met. de
waardigheid en onafhankelijkheid
van Griekenland, evenals met zijn
belangen rekening houdt, (Geroep
HoortAfgesloten is do quaestie
nog niet.
Engeland's deelneming aan
den oorlog.
Met geraffineerde middelen heeft
Engeland de wereld de voorstelling
opgedrongen, dat het in edelmoedige
onzelfzuchtigheid ter wille van het
met geweld overvallen België naar de
wapens greep, en dat het geroepen is
om Duitschand. wegens dio geweld
dadige overvalling. te bestraffen. Het
is Engeland gelukt, daarmede in de
wereld Indruk te maken. Maar met
den tiid moest het echter België als
aanleiding voor den oorlog opgeven.
Openlijk werd bekend, dat de „iso-
lèeiings-politiek" van Engeland, zon
der voorkennis van het parlement,
geleld had tot het aangaan van ver
plichtingen tegenover het aan Rus
land gebonden Frankrijk. De Engel
sche regeering had zich zoo de han
den gebonden, dat Sir Edward Grey
niet kon besluiten voor den oorlog te
waarschuwen, en dat hij, toen de
Russische mobilisatie den oorlog ont
ketende. tot het deelnemen aan den
oorlog gewillig of weerstrevend,
dat wil ik daargelaten besloot, nog
voordat de Belgische neutraliteit ter
sprake kwam. (GeroepHoort
Hoort
Het was de „Times", die het eerst
erkende, dat België niet de reden
was. waarom Engeland aan den oor
log deelnam maar des te krachtiger
hield Engeland er aan vast, ons voor
de neutrale wereld als verdragsóhen-
ders en heerschzuchtigon voor te
stellen, die de wereld met gewold on
der hun militarisme wildon brengen,
en die vernietigd moeten worden.
Wie cohtcr een goweld-politiek
voert, als thans de Entente volgt te
genover Griekenland, die kan niet
langer der. schijnheilige spelen I (Le
vendige bijval).
Dat zullen wij zoo vaak voor de
wereld herhalen, als Engeland be
proeft achter laster zijn waar ge
zicht te verbergen. Overigens schijnt
Engeland te beginnen, dit zelf in te
zien. De ..Westminster Gazette" be
kende in een artikel van 90 November
openlijk, dat Engeland tegen Duitsch
land de wapen3 opnam, omdat
Duitschland anders niet had kunnen
worden onderworpen. (Beweging in
den Rijksdog).
Thans weet de wereld tenminste,
waarom op Engeland's bevel deze
volkerenmoord wordt voortgezet.
De militaire toestand.
De kanselier besprak nu den mi
litairen toestand. In het oosten ne
men onze troepen met do Oosteu-
riiksah-Hongaarscke in het Russische
gebied een ver vooruitgeschoven,
good-ingerichte vaste vordedigings-
stclling in. 6teeds bere'd om verder
vooruit te gaan. (Bijval).
In het westen drukten weliswaar
de met groote doodsverachting on
dernomen aanvallen van Franschen
en Engelschen op enkele plaatsen on3
front in. doch de doorbraak, dte on
der alle omstandigheden moest wor
den verkregen, is evenals de vroegere
daartoe ondernomen pogingen mis
lukt. (Levendige bijval).
De Óoötenriiksch-Hongnarsche ver-
dedicingssteLlinK tegen Italië is vast
en intact. In de heldhaftige verdedi
ging werden herhaaldelijk de met
groote verliezen aan menschen on
dernomen aanvallen der Italianen af
geslagen. Dat Italië daarbij vreedza
me steden, wier „verlossing" het
zich tot taak stelde, in puinhoopen
deed verkeeren. kan hen nauwelijks
schadeloos stellen voor hunne mili
taire nederlagen.
De kanselier besprak verder dein
toestand achter liet front. In België
is in den landbouw de toestand vrij
wel normaal. Do industrie cai handel
herleven. In do financiën is orde ge
bracht; de posterijen, spoorwegen en
het sclieepvaartverkeor functicarnet
ren. De verschaffing vun steenkool
neemt sterk toe; ze bedroeg in het
laatste kwartaal ongeveer drie cn een
half millioen 'oil Da werkloosheid
wordt bestreden. De arbeidsmarkt
w tv.normaAl te maken is echter uit
gesloten. daar Engeland dooi- afslui
ting van den overzeeschen uitvoer
ltelgië s industrie verworgt. A3g->
moe no leerplicht ook onderwijs In de
Vlaamsche taal, is ingevoerd. Met &T
bcidersverzekering ia oen aanvang
gemaakt.
in Polen, Lilhauen cn Koerland be-
vouaon wij, dut da Russen ontzettend
voel vernield hadden; van geregelde
toestanden was bijna geen sprake
meer. Wij stelden politie in en gd-
inoenteibesturcin, regelden het justilueu
wezen, don gezondheidsdienst; voor
bewerking van het land werd ge
zorgd; nieuwe spoorwegen en straat-
wiegen werden aangelegd. Wij voer
den een stedelijk Lchoer in, welke de
bevolking tot zelfstandiglieid in het
openbare leven opvoedt. Overal is hot
onderwijs hervat; te Warschau wer-
ilen de universiteit en de technische
hoogeschooi geopend. Nog nimmer in
do wereldgeschiedenis werd, terwijl
mllhoenon in oorlog zijn, zóóveel vte-
desurbeid achter liet front verricht.
De kanselier vervolgde:
In economisch opzicht hebben wij
genoog levensmiddelen, wanneer wij
zo naar beliooreu verdeden (instem
ming). Dat is een vashslannd feit. De
vijand betaart vootf 'do noodzakelijkste'
levensmiddelen hoogere prijzen dan
wij. (Instemming).
Liebk-necht (soc.) werd wegena oen
interrupide tot de orde geroepen.
De kunstdier zei verder:
Onze toganstaridors trekken uit on
zen militairen en eeonomischen toe
stond de conclusie, dat wij vlak voor
de ineenstorting staan: het bedelen
om vrede qpeelt een groote roL
V. Billow iil Zwitserland; minister
dr. Solf in Den Haag; prin3 Max van
Baden in Stockholm; kardinaal Hart-
mann in Rome; allen werd een op
dracht toegeschreven om den vrede
voor te bereiden.
Daartusschen werden ook nevg an
dere troeven uitgespeeld. Na ome
Servische successen heette het,: «Je kei.
zer zou Konstantlnopul binnentrek
ken en vandaar den vrede voorschrijf
ven.
Van derao praatjes is geen woord
waar (geroep: hoort). Deze perscam
pagne bogen, toen do entöntepolitiek
op den Balkan dreigde te mislukken
en de vijandelijk© pogingen tot door
braak op het wesifront faalden.
Ik poogde den toestond op de ooiv
logstooneelen kalm en nuchter voor
te stellen. Tegen do macht der taal,
die de feiten spreken, vermogen onze
vijanden niets. In onze rekening is
geen duister punt, geen onzekere fac
tor, die ons rotsvast vertrouwen zou
kunnen schokken. Als onze vijanden
ook thans nog zich voor de feiten niet
wUlen bukken zullen zij het later
moeten dóen. Het Duitsche volk. on
geschokt hi zijn vertrouwen op zijn
kracht, is onbuigbaar. Men beleedlgt
ons, als men het geloof wil doen ont
staan dat wij, d.e do eene overwin
ning op de under© stapelden, die vier
in het vijaimleiijk land staan, zouden
achterstaan bij onzo vijanden, die nog
over de overwinning droomen, in vol
hardingsvermogen, in arbeidskracht,
in innerlijk© moreele kracht. Noen,
wij laten ons door woorden niet bui
gen, wij zullen vastbesloten don
strijd voortzetten, dien onze vijanden
gewild hebban, om to verkrijgen wat
Duitschland's 'toekomst van ons
eischt! (Stormachtig herhaalde toojni-
chingr, waarin ©en interruptie van
Liebknecht verloren gaail).
Het I-Iuis ging over to: die behande
ling van de agenda, waarop d© so
ciaal demcKirnti-Jriie interpellatie
stond: „of de Rijkskanselier bereid is
mede te doelen, onder welke voor
waarde hij geneigd is vredeeondei'-
handelüigen aan te knoopen?"
Do soo.»d«m. vrsdss-lnter-
peüatle ever den Vrede.
Scheidcmann aan 't woord.
De soc.-deni. afgevaardigd© Scheï-
deman.n licht do interpellatie toe.
- Over vrede, zckle hij, maat diegene
spreken wiens sterkte hem veroorlooft
el Ito misduiding als zou liet een too-
leen von zwakte zijn met rustig
krachtsbewustzijn op te vatten.
Wij kceran ons met beslistheid te
gen allen, die uit dezen oorlog een
veroveringsoorlog wlilten maken;
maar ook wijzen wij alle tegon
Duitschland en zijn veiligheid gesme
de plannen af (bijval). Van afschei
ding van Elzas Lotharingen willen
wij natuurlijk nierfs weten (levendig©
bijvul). Spr. citeerde hetgeen in IIoo-
ger- en Lagerhuis gezegd is over den
vrede en ging dan voort:
Dat werd gezegd in hot parlement
van het land, dat den oorlog begon
om op de meest roekelooze wijze zijn
annexat i ©hartstocht bot te vieren. Hot
uithongoringsplon van Engeland mis
lukte, omdat liet. mislukken moest.
Ongetwijfeld ontbreekt ons wol het
een en ander; maar wij bezitten ruim
20 millioen varkens en wij oogstten
zooveel aardappelen, dat wij drie
vierden voor veevoeder on industrie©
te doeleinden kunnen gebruiken.
De hoop van den vijand op zijn mi
litair succes is a] niet gegronder. Hot
is eenvoudig misdadig, wanneer vijan
dolijke staatslieden 'en politici hun
volkeren voorgoochelen, dat de mi
litaire toestand werkelijk tot ons na
deel kan gewijzigd worden. Wanneer
de vijandelijke pers over het verlui*
gen naar vrede zou mogen schrijven,
zou in alle landen de wil om vredo
te sluiten krachtig tot uiting komen.
Namens de Oostenrijksche partijge.
nooteu verkianr ik, dat izij het met
ons eens zijn wat betreft den werisch
het vaderland tg verdedigen, maar
ook wat aangaat het vredesluiten. Het
Duitsche volk wil den oorlog geen
dag langer voortzetten dan. noodig ls
om liet doel t© verzekeren. Voor de
onafhankelijkheid van het land heeft
het Duitsche volk alles over. Wij kun
nen openlijk zeggen, dat wij vrede
willen, daar het Duitsche volk eterk
genoeg is en besloten is ook verder
het vaderland en huis en erf 'te ver
dedigen, wanneer de vijand geen
vrede wil.
Wij wenschen dat de eerste beslis
sende stap tot beëindiging van den
oorlog van Duitschland uitgaat, (Bij
val en applaus bij de soc.-deni.).
Antwoord van den Rijks
kanselier.
Na Scheidf-niaiui kwam die kanse
lier aan liet woord.
Hij zeide, dat de aankondiging van
de interpellatie in het vijandelijk bui
tenland een aanmerkelijk opzien
baarde van overwegend blijmoediger,
aard.
Men wil in de vraag naar do Duit
sche vredesvoorwaarden een feeken
zien van verslapping van Duitsch
land's kracht of van vermindering der
eensgezindheid van liet Duitsche volk.
li hoop en geloof echter, dat de zoo
even gehoord© ïnotiveering in hoofd
zaak de hoopvolle verwachtingen von
dien vijand teleurstelt.
Uit de uitlatingen van Scheidoniumi
sprak bezorgdheid, dat wij de miogef
Bjkhoid van een ©ervoilen vrode zou
den laten voorbijgaan en verstandig©
vredesaanbiedïngcnwelke ons go-
daan kondon worden, zouden afrij-
zen, alleen omdat wij alle veroverd©
landen zouden willen behouden, of
zelfs ni -uwo erbij zouden willen ver
overen. Ik moet toegeven, dat tot rijn
opwekking om aan den oorlog can
einde te tnakon on openlijk te zeggen,
hoe de Duitsche regeerni^ zich den
vrede denkt, hot verloop van don oor-
Jog tot dusverre vanzelf leidt, (geroep:
hoort). Wij hebban geweldige suecri
sen bereikt en ontnamen den vijand
de e©ne verwachting na de aonlcro;
mot de uiterste hardnekkigheid klem-
do llij' zTcTï tói liet VerlJci Van 'de eens,
vast aan ©en andere verwocliting.
Moet na de overeenkomst met Bul
garije, de groot© successen in Servië,
de opening van den weg naar de'
Turksche homdgenooton en de daar
aan verbonden bedreiging van de
hartaders van het Britsche wereld
rijk, bij den vijand niet moor en meer
zich de overtuiging vestigen, dat het
spel voor hem verloren is'? Moet niet
hij een ieder onder ons, dio ziet, dat
ite oorlog niet meer te-onze koste gaat,
de gedachte oprijzen: Waarom nog
verdere offers? Waarom biedt de Duit
sche regeering geen vrede aan? In
derdaad kwam goen onzer vijanden
met opwekking tot vredo sluiten tot
ons; veeleer achtten onze vijanden
het In hun belang ons valse hel ijk vre-
dasuanbiedingen toe te dichten. Beide
hebben deaelifdie roden: bovenmatig
zelfbedrog, dat wij nog stodbfe zouden
verergeren, indien wij met 'vredes
voorstellen kwamen, implaata dat rij
tot ons komen (geroep: zoor juist).
Wanneer ik over onze vredesvoor
waarden moet sproken, moet ik
eerst de vredesvoorwaarden van
den vijand' beschouwen.
Onze tegenstanders stelden In den
eersten roes dier verwachtingen, welk©
zij in het begiu van den groo-
tcn oorlog meenden te kunnen
koesteren, een geweldig oorlogsdoel:
zij proclameerden de vernietiging
van Duitschland. In Engeland wilde
men, zoo noodig hiertoe twintig jaar
oorlogvoeren. Over zulk een duur van
een oorlog ontstond daar lnt/usschen
wel eonige bezorgdheid. (Vroolijkp
heid). Maar het einddoel bleef, niet
tegenstaande alle gebeurtenissen, het
zelfde.
De kanselier linalde aan liötgeesn
in „National Review" door een „Sta
tesman" geschreven is over het oort
tegsdoel en ging toen voort:
Zoo schrijft ook de Fransche pers.
Nog altijd wordt Elzas Lotharingen
geöischt. Ilanotaux legde onlangs in
do „Figaro", in tegenstelling met de
andons gebruikelijke praatjes van 't
overvallen Frankrijk, openlijk de be
kentenis af, dat Frankrijk oorlog heeft
gemaakt om Elzas-Lotharlngen to
veroveren.
Scheidemann meende, dat al deze
persuitlatingen de ware stemming
van de volken niet weergeven. Het
kan zijn, dat bij onze vijanden enkele
lieden die nadenken, in het diepst
van hun hart wenschen, dat aan het
bloedvergieten zoo spoodig mogelijk
eon einde moge komen misschien
behoort hun eenmaal de toekomst.
Het tegenwoordige zeker niet Do
redevoeringen in het Hoogerhuis von
den in de Engelse he pore nauwelijks
weerklank de bladen oisohten in
tegendeel, op eofn enkele ui.L/Jonda-
ring, cle vaststelling van een gewel
dig oorlogsdoel.
Dat alles kan ik niet voor
bijzien. Volkomen beslissend is de
houding van de vijandelijke regeerin
gen. Asquith verkondigde in den Guil-
donhall, dat zijn oorlogsdoel nog al
tijd hetzelfde is als bij het begin: de
vrijheid dor kleine volken, voorna-,
molijk van België en vernietiging
van liet Pruisische militarisme.
Over de vrijheid van dc kleine vol
ken behoef ik geen woord le zeggen.
Een jaar geleden geloofde de wereld
aan deze Engelsche phiiantropie. Na
de geschiedenis met Griekenland zal
zij hiervan genezen zijn, en waar
schijnlijk de kleine volken ook. Sinds
Engeland voor hen vecht .guat het
den kleinen volken slecht Wij wisten
van den eersten dag, dat achter de
bescherming der kloino staten het
verlangen verborgen was, met den
fjrooten staat, welles opbloei men zoo
ang inet nijd en afgunst volgde,
eens en voor altijd af to rekenen.
Dat noemt men vernietiging van 't
Pruisische militarisme. Dit Engelsche
wachtwoord werd door alle geallieer
den overgenomon, Sasonof, Vivian',
Briand. verklaarden herhaaldelijk de
wapens niet te zullen neerleggen,
voordat het Pruisische en Duitsche
militarisme gebroken wae. Daarnaast
heeft elke geallieerde nog afzonder
lijke wenschen! De Engelsche minis
ter van koloniën wil, dat de Elzas
aan Frankrijk, Polen echter aan het
volk zal worden teruggegeven, waar
aan het behoort. Sasonof duidde bij
het vaststellen van het doei van den
oorlog zeer duidelijk op Koiistanti-
ïiopeL
De feitelijke militaire toestand is
echter niet in overeenstemming met
deze oorlogsdoelen. Ik zou echter de
vijandelijke machthebbers te kort
doen als ik de eLscheu als bluf op
vatte. De toestand is immers duide
lijk. Onder bescherming der regee
ringen bedraag men van den eersten
duf af de eigen volken over de
werkelijkheid en zaaide door fa
briekmatige vervaardiging en ver
breiding van leugenachtige berichten
van alle eoort een onuitbluschbaren
haat tegen ona. Nu ziet men, dat
daarmede echter geen overwinning
wordt bevochten. Men lood overvloe
dige militaire en diplomatieke neder
lagen en offerde liekatomben. Het kan
met meer verheimelijkt worden, dat
wij in het oosten en westen ver in
's vijands land staan, den weg naar
het zuidoosten openden en waarde
volle panden bezitten. Maar, liet „ce-
terum ceuseo dat Duitschland vernie
tigd moet worden", moot worden vol
gehouden. Men heeft zich dat zoo vast
in het hoofd geze; dat men zich niet
meer aan die gedachte onttrekken
kan. Daarom moeten opnieuw hon
derdduizenden ter slachtbank ge
voerd worden. Als nieuwste middel
om do bliude oorlogswoede aan te
stoken geldt thans de hoop op een
lutprittingsaorlog. Dat onze levens
middelen voldoende zijn cn dat het er
slechts op aan komt zo goed te ver
doelen, daarover zijn wij het eens.
Een gebied van Atrocht tot Meso
potamia kan aan levensmiddelen, niet
worden uitgehongerd. Nu dol niet is
gelukt wil men het uithongeren aan
grondstoffen. Wij zijn echter voor een
zooi' langen duur van al het noodigei
voorzien.
Wij zyn echter op een zeer langen
duur van den oorlog voorbereid en
van ai het noodig© voorzien. Betref
fende de uitpuiling aan mcnechca
leert de huidige oorlog, dat het aan
tal alleen het niet doet.
Totaal onbegrijpelijk is, hoe Frank
rijk. dat thans de lichting 1917 gaat
inlijven en dat de lichting 1916 reeds
grootendeeLs inzette, van uitputting
van het Duitsche ihènscmmumtenuai
kan sproken. Wij zijn bij het inlijven
van dienstplichtigen niet zoo ver ge-
gaan als Rusland of als Frankrijk,
dat den dienstplicht tot over het 45e
jaar heeft uitgebreid. Bij liet nog be
schikbare aantal dienstplichtigen
denken wij niet er aan de geetelde
grenzen uit te breiden. Onz© verlie
zen zijn niet alken relatief, maar
absoluut geringer dan die der Fran
schen. Duitschland heeft 30 millioen
meer inwoners. Onze verliezen zijn
smartelijk, maar, wanneer wij veolt-
ton voor huis cn erf, geven wij het
niet op.
Waartoe do haat tegen ons voert
ziet men met huivering aan do Bara-
longquaestie, die schanddaad van hol
onder Amerikaansche vlag varende
Engelsche oorlogsschip, welks beman
ning op de schandelijkste wijze do
hulpelooze matrozen van de Duitsche
duikboot vermoordde. Deze gru
welijke moord werd in de Engelsche
pers doodgezwegen of het uil
schaamte is welen wij niet. Op het
moreel van hun marine waren de En
gelschen altijd trolsch. Kan zij dien
moord in koelen bloede op weerloozo
tegenstanders verantwoorden? De
daad blijft in de geschiedenis \an de
Engelsche marine een onuitwischba-
re schande. Ik wil niet general iso©-
ren, maar ik herinner aan de berich
ten in de .Daily Chron waarin het
genoegen der Engelsche 60ldaten in
het slachten van Duitsche soldaten
zoo gruwelijk werd geschilderd cn
werd verheerlijkt, dat ik me schaam,
de daarbij gebruikte woorden in den
mond te nemen. Bij onze troepen ia
het dooden van een vijand noch een
grap, noch sport.
Wij versmaden zulke laagheden.
Wanneer eens de geschieden la
oordoelen zal over de schuld van de
zen vreesclijk6ten van alle oorlogen
en over zijn duur, zal zij het gruwe
lijke onheil aan liet licht brengen,
dat door onkunde en huichelarij wer
den aangericht. Zoolang doze ver
warring van schuld en onkunde bij
de vijandelijke machthebbers bestaal
en hun geestestoestand de vijandelij
ke volkeren beheerscht, zou elk vre
desaanbod van onze zijde dwaasheid
zijn, welke den oorlog verlengen zou.
Nog wordt een vernietigingsoorlog
tegen ons gevoerd. Met theorieën en
uitlatingen over vrede komen wij niet
vooruit.
Komen onze vijanden met vredes
voorstellen, welke de waardigheid ca
veiligheid van Duitschland verzeke
ren, dan zijn wij steeds bereid, die ta
bespreken.
In het volle bowustzijn van de be
haalde en onwrikbaar vaststaande
wapensuccessen, weigeren wij alle
verantwoordelijkheid voor de voort
zetting van de ellende, welke Europa
en de wereld vervult. Het mag niot
lieeten, dat wij den oorlog onnoodig
rokken omdat wij dit of dat pand nog
willen veroveren.
In een vorige redevoering gaf ik ln
algemeene trekken het oorlogsdoel
aan ook heden kan ik niet in bij
zonderheden afdalen, en u niet '/-eg
gen, welke waarborgen de keizerlij
ke regoering bijv. in de Belgische
quaestie wil eischen, en welk©
machtsgrondslagon zij voor deze
waarborgen noodig acht.
Eén ding moeten onzfo vijan
den bedenken hoe langer en verbit
terder zij den oorlog voeren, hoe
grooter de noodzakelijke waarborgen
worden (bijval, applaus). Nooh in het
oosten, noch ia het westen mogen
onze vijanden beschikken over invals
poorten, waardoor zij ons voortaan
heftiger dan tot dusverre verontrus
ten (applaus).
Het is toch bekend, dat Frankrijk
zijn leeningen aan Rusland slechts
gaf onder voorwaarde; dat Rusland
Pooleche vestingen en spoorwegen
tegen ons z.ou bouwendat Engeland
en Frankrijk België beschouwuod
als luin opmarschgoblcd. Daartegen
moeten wij ons in politiek en militair
opzicht beveiligen. Tevens moeten
wij zorgen, dat wij ons in economisch
opzicht kunnen ontwikkelen. Ik ge
loof dat er niemand in het Duitscha
vaderland is. die dit doel niet na
streeft. Over de middelen om tot dit
doel te geraken, moeten wij ons onze
volledige vrijheid van handeion ver
zekeren. Wij bedreigen geen kleine
volkeren en voeren niet een ons op-
gedrongon oorlog om vreemde volke
ren le onderdrukken, maar wij vech
ten ter bescherming van ons leven en
onze vrijheid. Voor /te Duitsche.vege©,
ring bleef deze oorlog wat hij v.iii
het begin waseen verdedigings
oorlog van het Duitsche volk voer
zijn toekomst. Aan den oorlog kan
slechts een einde komen door een
vrede, welke ons naar menschel ij ke
berekening zekerheid geeft tegen een
herhaling. Daarover zijn we hel allen
eens. Dat is onze kracht en moet on
ze kracht blijven. (Levendige bijval,
applaus.)
Een verklaring van de
sociaal-demócraten.
Na hot antwoord van den Rijkskan
eelier legde Spahn (centrum) namens
de partijen, behalve de soc.-democra-
tisclse. de volgende verklaring af
Ook wij wenschen beëindiging van
den ons opgedrongen oorlog wij
zien vol bewondering en dankbaar
heid naar de onafgebroken reeks
overwinningen van onze troepen, dio
schouder aan schouder met de dan-
pure Oostcnrijksch-ITongaarsclie, Bul
gaarsche on Turksche bondgenooten
van succes tot eucces strijden, hun
roemrijke vaandels ver in 's vijands
land dragen en zoo juist het Servi
sche leger vernietigd hebben.
Wij- vertrouwen op de onoverwin
bare, tegen alle vijandelijke aanval
len opgewassen beheerschonde steil
ling van onze legers in het oosten en
westen, clic onö met onz© bondgenoo
ten volslagen succes van den oorlog
waarborgen (levendige bijval). Wij
vertrouwen op dc niet te vernietigen
economische en tonancieele kracht
vau oris volk en land. welke onze
voeding en uitrusting toereikend
verzekert. Wanneer de vijanden op
nieuw elkaar plechtig beloven te zul
len volhouden, dan wachten wij in
volkomen eensgezindheid en rustige
vastberadenheid en vertrouwen op
God het uur af, waarop onderhande
lingen over den vrede mogelijk wor
den, waarbij de militaire, economi
sche. financlcele en politieke belan
gen van Duitschland in geheelen om-
