Haarlems Qimiu
DERDE BLAD
Zaterdag 8 Janaarl 1916
't Oiflcleele ooriogsalsow3.De Bus
ten bezetten Tsjertorlsk.
Duitscbe sretosvoorstellen aio
Montenegro.
Bescbouwingen over Oo dlenst-
plicbt-quaostls In Engeland.
Officieel nieuws.
WESTELIJK OORLOGSVELD.
Volgens «die D u i t s c li e en F r a n-
e c h e stafbcrichten is er geen veran
dering voorgekomen.
De Engelse he staf meldt:
Een Duitsche bomaanval, gesteund
door artillerie aan den Armentières-
Rijs&elspoorweg werd afgeslagen. En-
.gclsche artillerie beschoot versclul-
tande punten in de Duitsche linie,
waardoor groole sclvade aan de loop
graven werd toegebracht.
Den volgenden dag werd wodcroni
een vliegtuig der geallieerden naar
beneden geschoten.
OOSTELIJK OORLOGSVELD.
Van den D u i Is chen stal
Van het kerkhof ten noorden van
Tsartojysk, waar Donderdag een
Russische ufdeeling zioh vastzette,
werden do Russen Donderdagnacht
weer verdieven.
Oosten r ij ksc li stafbericht
De Donderdag verliep in liet noord
oosten betrekkelijk rustig. Slechts
aan de Slyr kwarn het tijdelijk tot
een gevecht. De Russen bezetten he.t
korkhof ten noorden van Tsjartorysk,
maar werden spoedig verdreven.
Vrijdagmorgen vroeg deden de
Russen weer aanvallen in Oost-
Galicié. TurkestansChe infanterie viol
vóór het aanbreken vail den dug de
Oostenrijksdie stelling ten noord
oosten van Uuczacsj aan en drong
over ten smal Ironl de loopgraven
binnen. De Oostenrijkers wierpen de
Russen in een snellen tegenaanval
terug. V\ ederom violen talrijke
krijgsgevangenen en drie mitrailleurs
in Oostenrijksche handen.
Zooals blijkt uit alle mededeelin-
gen van de krijgsgevangenen is den
Russischen troepen vóór de jongste
aanvallen ap hel leger van Pflanzer-
Baltin gezegd, dat het ging om een
poging tot, een groote doorbraak,
waardoor hot Russische leger weer
in du KarpuCheü zou komen.
Volgens betrouwbare schattingen
bedragen de Russische verliezen in
den Nieuwjaarsdag aan de Ües6ara-
bische grens en de Strypa minstens
50.000 man.
Van den R u s s i s c h e n staf
l)e Russische troepen hebben lieü
kerkhof van Tsjartorysk bctöet en
voi deringen gemaakt door de Oos
tenrijkers achteruit te drij.ven.
Op het front van de Strypa en ten
noordoosten van Tsjernovvitsj heb
ben Russische troepen zich guvesl'igd
in de genomen sectoren van de stel
lingen van de Oostenrijkers.
Pogingen van de Oostenrijkers, om
In de streek van Bojan tot het offen
sief over te gaan, werden door Rus
sisch vuur verijdeld,
lil het gebied van Biga bij Oiai en
Zalal richtten de Duitschers Vergif
tige gassen op de Russische verster
kingen.
In de omgev ing van Jukobatadt na
bij Dukern vielen Russische verken
ners verdwaalde Duitsche soldaten
aan. doodden er velen met de bajonet
en namen 36 man met een officier
gevangen.
Russisolte troepen maakten zich
meester van ihet dorp Tsjartorysk en
de hoogte twee werst ten westen
daarvan, waar zij drie officieren en
76 soldaten krijgsgevangen maakten.
Tegenaanvallen, om de Russen uit
het dorp te werpen, mislukten.
Ten noordoosten van Tsjernowitsj
trachtten de Oostenrijkers, na ver
giftige gassen op de Russen gericht
te hebben, een tegenaanval te doen,
maar zij werden in hun stellingen
teruggeworpen door toet vuur der
Russen.
ZUIDELIJK OORLOGSVELD.
Q o s t e n v ij k s c h legerbericlit:
De artilleriestrijd duurt voort op
vele-plaatsen van het front en was
bij de Col di Lana, Fhtsch, liet Gor-
zer bruggenhoofd en het plateau van
Doberdo nu en dan tamelijk leven
dig.
De strijd in en om Sorviö
O o s t e n r ij k s c h legerbericht
De troepen van generaal Von Kö-
vess wierpen de Moiitenegrijnen bij
Mojkov atsj aan de tooclit van de Tara
en bij Gaduso ten noorden van Bera-
ne uii hun stellingen evemoo ver
dreven zij de Montc-negrijnen ten
w.estcn van Rosjai halverwege lpek
en Plav. Hun spits staat tien K M.
van Beranfti
DE STRIJD OM SALOXJKI.
Reuter seint uit. SalonikL
Vrijdugmorgen werd een Duitsche
vliegmachine door kanonnen gedwon
gen te landen binnen de Ëngelselie
stellingen.
Naar gemeld wordt, is nog een
vliegtuig neergeschoten.
bE CONSULS UIT SALONIKL
Volgens het Giorüalé d'Italia heb
ben de gezanten van de Entente aan
da Griekscli© regeering medegedeeld,
dat de in Saloniki in hechtenis gene*
men consuls vrijgelaten waren. De re
geering heeft verklaard, dat zij daar
mee tevreden was.
GRIEKSCHE LEENING.
Reuter seint uit Parijs
De Fransciho regeering stemde er
in toe opnieuw aan Griekenland een
voorschot te verstrekken van 10 mil-
lioen francs.
DUITSCHLAND EN MONTENEGRO.
Havos seint uit Rome
De consul-generaal van Montene
gro te Rome heeft bevestigd, dut
vredesvoorstellen door Duitschland
aan Montenegro zijn gedaan. Koning
Nikita heeft onmiddellijk na ont
vangst telegrafisch geun:woord, dat
daarvan geen sprake kon zijn.
Verspreid nieuws
van deoorlogsvelüen
LOOPGRAAFBEU ONER-
VERZüCHTlXGEN.
De loopgrav enkrant „La Chéchia"
van het eerste Zouaven-regiment ver
meldt het volgende gesprek tusschen
twee poilus. Buiten is het donker en
koud het regent en stormt. Vier
handen warmen zich uun een kaars.
„Ja. zie je", zegt do ecu. „na den
oorlog lieb ik een bed noodsg van
minstens twee meter lengte
..Tjonge, jonge", zucht de andere;
„een bed met twee dekens, dekens,
boo wit en frisoh als slagroom en zoo
zacht en fijn als vrouwenhaar 1"
„En ik wou een dik. lang, breed,
goed gezoomd dekbed, dat tot onder
de matras reikt."
..De matias moet breed en stevig
zijn."
„Tk zou graag een reusachtig dek
bed voor mijn voeten hebben, heele-
rnaal rond en liolit als chocolade
schuimpjes."
„Hè ja, zoo'n dekbed, dut je des
avonds, nis je gaat slapen, niet noo-
dig vindt, en waarvan je morgens,
niet kan scheiden."
„Dan liggen we zoo zacht als dp
mos."
„En in de kussens venzinken wc
tot aan de snorze moeten rond zijn.
en wit, en diep 1"
„En dan gann we Verialne
lezen en Baudelair e."
„Ja, hardop, tot om de laatste ko
len in den haard nog slechts spaar
zaam vlammetjes spelen."
„En buiten rukt de wind dan toor
nig aan de vensterluiken."
„Zie je. ik zou graag houtblokken
in den haard hebben, waar de vlam
men zoo leuk om spelen en waar een
mensch zoo graag naar kijkt, Bonder
er bij te denken."
„En 's morgens drinken we een
grooien kop chocola en eten ge roos-
lei de sneedjes brood en rekken ons
in de veeren uit. zoo ver ais we maar
kunnen."
„En het heerlijkste van alles is
we kunnen ons 's avonds weer eens
uitkleeden."
VERLIEZEN IN DEN SLAG BIJ
LOOS.
In liet Lagerhuis heeft de heer
Pringle gevraagd of de onderminister
van Oorlog niet met het oog op de
niet-offtcieeJe berichten omtrent do
verliezen in den slug hij Loos, de offi-
ciecle cijfeis zou willen geven.
De heer Tennant. antwoordde hier
op, dat hij wel de cijfers kon geven
van de verliezen tusschen 20 Septem
ber en 8 October aan liet Westelijk
front geleden, maar dat het ni-ef pre
cies mogelijk was het geographiscli1
gebied vast te stellen waar de opera
ties plaats hadden, die de heer;
Pringle meende met den naam slag
bij Loos te moeten samenvatten. De
verRezc» speciaal bij Leus konden
niet worden opgegeven, afgezonderd
dio geleden in gelijktijdige ope-
ratiibi op aangrenzende deelen aan
het geheele front. De verliezen echter
aan liet geheele front in hel genoem
de tijdvak bedroegen aan officieren
gedood 7T3t gewond 12C8, vermist 317;
aan manschappengedood 103if>, ge
wond 38095, vermist 8818. liet tctuai
der verliezen aan officieren was dus
2878, aan manschappen 57288. Dezo
cijfers omvatten de. verliezen van het
staande leger en de territorials-, de
overzeesche contingenten en de In
dische troepen.
WINSTON CHURCHILL.
Reuters correspondent bij het Brit-
sclie Iioofdkvv ai tier im Frankrijk
seint:
Ut vernoem zoo juist vaji jiiet-of.fi-
cicele, doch betrouwbaj-e zijde, dat
majoor Winston Churchill bcnoumd
is tot commandant van een bataljon
Royal Scots Fusiliers. Dit beteekcih.
waarschijnlijk, dat hij spoedig tot
brigade generaal zal vvurdcji bevor
derd.
Uit den Balkan.
VAN DE DARDANELLES
Van den Turkschen staf
Een Fiansch vliegtuig, dat over de
zeeëngten vloog, werd neergeschoten
aan de Anatolisdhe kust, dicht bij
Akbusch. liet kan gemakkelijk weer
worden hersteld voor het gebruik. De
Fransche vlieger werd dood govon-
den.
Bii Anaforta werden nog gevonden
2000 kisten met infantcrie-ainmunitie,
130 wagens en een ingegraven ma
chinegeweer.
Op C Jan. des voormiddags bescho
ten, zonder succes, onder beach er
ming van vier monitors en zes torpe-
doboott n, Kruisers de Anatolische
battcren, zónder een oogenblik' liet
vuur te staken.
UIT PERZIë.
R u s s i s c h leKorbc-rioht
Een honderd viiandelijke ruiters en
infanteristen trachtten een aanval te
doen uit de stad Doketabad ten zuid-
oosten van Hamadan op Kiumary,
maar werden tot voorbij den Kendi-
lionberg teruggeslagen.
Uit Frankrijk,
EEN ONTPLOFFING.
Den derden Januari heeft in
tilleriepark te Toulon een ontploffing
plaats gehad. Door onbekende reden
is oen projectiel ontploft. Opzet Ls
uitgesloten, verzekert de miiitajre
overheid. Negen mannen, onder wie
een burger, werden gedood, twintig
gekwetst, bij wie eveneens een bur
ger is.
Uit Engeland.
dlenstpliohtquaestle.
't Algeni. Handelsblad schrijft
„De moeilijkheden, die men in En
geland verwachten kon, als gevolg
van liet voornemen der regeeiing. om
een dienstplichtwet voor te stellen
ook al is die nog zoo voorzichtig ge
steld en worden nog zooveel uitzonde
ringen toegestaan zijn niet gering.
In het Parlement bleek de (tegen
stand zich vooral te uiten in de cri
tici* van den afgetreden minister Sir
John Simon en in die van den arlieï-
ders-afgevaardigde Thomas. Doch de
regeering weet, voor het ontwerp in
't parlement een meerderheid "te zul
len vinden, hoewel niet alleen de le
ien en de arbeidersvertegenwoordi-
gers. doch ook een aantal liberalen
zich er klaarblijkelijk zullen tegen
verklaren. Bij de eerste lezing werd
het ontwerp met 403 tegen lOo stem-_
men aangenomen.
De vergadering van de arbeiders-,
confcirentie heeft Donderdag echter
niet groolo meerderheid een motie
aangenomen, waarin de conferentie t
zich tegen het dienstplicht-ontwerp j
verklaarde. En als gevolg daarvan j
hebben de drie arbeiders-ministers,
Henderson de minister van onder-
wijs, Brace de onderstaatssecretaris
van binüèölandschc zaken en Ro-i
berls, „junior Lord of the Treasury
hun ontslag ingediend.
Ntj verwacht men, dat ook Mc Ken-
na en Runciman, do minister van fi
nanciën c-n de president van den „Lo
cal Government Board', zullen aftre
den. Zij waren de ministers, die de
„Times" dezer dagen bedoelde, in een
eenigszins scherp hoofdartikel over
„Ja-en-neen-minisiersomdat zij hun
stem voor het dienstplicht-ontwerp af
hankelijk maakten van vermindering
der legerslerkte. Zij kregen do verze
kering, dat het kabinet dezo week een
beslissing zou nemen, betreffende do
sterkte van het leger. Berichten uit
Londen doen do vraag rijzon of zij
door de mededeolingon van den mi
nister-president zu'.ïen tevreden ge
steld zijn.
Door de aanneming van liet ont
werp, ook in volgomle lezingen door
het Lagerhuis en door het ilooger-
huis, wordt dus de «juaeatie niet op
gelost.
Sir John Simon heeft het recht ont
kend van dit parlement, dat voor
vijf jaar gekozen werd in de dagon
van den strijd om de rechten van het
Hoogorhuis en de invoering van Ho
me Rule wat ligt die tijd reeds lang
achter ons! om een dienstplichtwet
aan te nemen. Hij waarschuwde niet
alleen tegen wat hij noemde „het ver-
ikoopen van Engelands eerstgeboorte
recht voor een schotel linzen maar
ook tegen „de veroordeoling uwer
landgeuooten, zonder ze te hooien
Dit zou duiden op den wensch, om
het I-luis te ontbinden 'en. nieuwe ver
kiezingen uit te schrijven, wat mid
den in den oorlog en met een groot
aantal kiezers aan verschillende
fronten, een zeer gevaarlijk werk
kust, de zeeengte en eejiig© Turksche schijnt.' Juist om d:t te voorkomen,
werd een wet aangenomen, om den
zittingsduur van het parlement, dat in
Januari 1911 voor het eerst bijeen
kwam en dus in Januari 19IC moest
aftreden met negen maanden te
verlengen. Donderdag werd die wet
in hel Hoogorhuis goedgekeurd.
En Vrijdag wordt reeds de moge
lijkheid overwogen van parlements-
ontbinding en nieuwe verkiezingen,
onder de coiiscriptieleus.
De kans daartoe wordt grooter, nu
de arbeiderspartij, na de bosltesing in
de conferentie van de gedelegeerden
der organisaties, besloten heeft de
coalitie met do regeering op te geven.
Vnn conservatieve zijde zou dat
denkbeeld, ontbinding en nieuwe ver
kiezingen, ze-er worden aangewak
kerd. Wijl dan de kans groot is, dat
de uitslag een conservatieve meerder,
beid aan hel bewind zou brengen, een
ministerie waarin Lloyd George, Lord
Curzon en Sir Edward Carson zouden
zitting hebben.
En dat zou juist het meest merk
waardige van deze geheele beweging
zijn, dat Lloyd George, die nog voor
korten tijd de radicaalste onder «Je
Engelsche ministers was, en die door
de conservatieven als het schrikbeeld
voor de toekomst werd aangezien,
doch die in den loop van den oorlog
steeds meer imperialistisclie neigin
gen heeft geloond nu in een con
servatief kabinet zitting zou nemen.
Een vergelijking tusschen Lloyd
Geoigo en Joe Chamberlain, d:e zich
in de dagen der. Home Rule-beweging
van Gladstone afscheidde, om als lei
der der Unionisten op te treden, dringt
eh dan vanzelf op.
Maar voorloopig is het nog niet te
zeggen waarop de ontegenzeggelijk
moeilijke toestand in Engeland zal
uitdraaien."
D e E n g c 1 s c h e pers.
In cene bespreking der geheurlenis-
•n van Donderdag zegt do „West-
ii nster Gazette", dut het geen ver-
azuur behoeft te wekken, dat de
cioepen afgevaardigden der arbei
ders. inderhaast bijeengeroepen en
niet in de gelegenheid geweest zijnde
om met de vereenigingen, dio zij ver
tegenwoordigen. overleg te plegen, er
niet plotsel.nK toe zouden gebracht
worden, de noodzakelijkheid in te
zien van een maatregel, dio op liet
eerste gezicht in flagtanten strijd is
met een diep-wortelendc en lang ge
koesterde overlevering. Om die reden
betreuren wij sterk de voorbarige
uitingen van liet arbeiders-congres,
die op zijn best of op zijn slechtst
slechts gibfjingeii toelaten omtrent
de gevoelens der ten congress*; ver
tegenwoordigde vereenigingen.
Het congres heeft nadrukkelijk het
denkbeeld afgewezen, dat het tot 2ijn
besluit is gekomen, omdat liet tegen j
de wijze is, waarop Engeland den
oorlog voert. Het heeft zich tegen
dienstplicht uitgesproken, omdat, het
van meening was. dat de noodigo
strijdkrachten wel oïider het vrijwil-
ligei «stelsel te krijgen zijn. Boven
dien vreest het, dat de bevoegdheden,
die de regeering titans vraagt,ge
bruikt zullen w orden om het Engel
sche volk blijvend onder het juk van
liet militarisme te brengen, zoodat
de arbeid dan ontwapend tegenover
het kapitaal zou staan, niet alleen in
de munitie fabrieken, maar ook in
de gewone nijverheid.
Siuatsmunsbi-leid eiseht. dat geen
poging wordt gedaan om dezo tegen
werpingen met geweld te ainoren,
maar dat de regeering integendeel
traclitc. ze door overreding en over
tuiging te ontzenuwen.
liet vraagstuk kan niet opgelost
worden door overhaast op een alge-
rueene verkiezing of andere OP wille
keur berustende maatregellen aan te
sturen. Zulk een handelwijze zou
verbittering en verzet bij dé minder
heid teweeg brengen. Dit geschil
moet door vrije bespreking, waartoe
de volgende behamklingsplmscs van
het. ontwerp nog overvloedig gelegen
heid zullen geven, beslecht w orden.
De parlementaire mcotwetkor vat
«Je Daily Chronicle 7/i-t; On loochen
baar is de afscheiding van de minis
ters van de arbeiderspartij een nn-
stigo slag voor de règeering. Zij kan
zelfs ©en doodolijke slag blijken. In da
wandelgangen werd er Donderdag
over deze kwestie en over de mogelijk
heid van een algemeem; verkiezing
druk gesproken. Geen enkel verant
woordelijk politicus van eeni-je partij
wensch t thans een algerueene v erkie
zing. Allen deinzen, en terecht, voor
zulk wil gevaarlijk avontuur terug,
dat, ofschoon het de verkiezing van
een sterke vaderlandlievende meerder
heid tengevolge zou kunnen hebben,
een noodlottige breuk in «ie eenheid
van de natie zou kunnen maken. Twee
dingen zijn duidelijk: als de tegen-
woordige regeering valt, zou Asqulth
als eerste minister aflre«Ien en zou de
nieuwe regeering een veel strengere
dwangwet voorstellen dan het zeer
zachte en schappelijke wetsontwerj»
dat Asquith heeft ingediend.
De Daily News herhaalt, dat Cr een
schikking getroffen moet worden om
de gevaren te vermijden, voortvloeien
de uil de gebeurtenissen van Donder
dag. Zij doet een beroc-p op de regee
ring, om aan het vrijwillige stelsel
meer tijd te laten en de mannen die
rij noodig heeft liever langs dien weg
dan door dwang te krijgen.
EEN UNIONISTISCHE OORLOGS
COMMISSIE.
De Unionistische leden -van het
Lagerhuis hebben een speciale com
missie benoemd, die tot taak zul heb
ben propaganda te maken voor eeue
krachtige wijze van voortzetting van
den oorlog.
Sir Edward Carson is tot vcoitziiter
en Sir Frederick Banbury tot v:ce-
voorzitter der commissie benoemd,
terwijl Ronald M'Neil en George Ter
rell als eere-secretarissen zullen fun-
fteeren.
Uit de Vereenigde Staten
DE „PERSIA".
De „Köln. Zeitung" verneemt, in
een marconigram uit Washington
„Staatssecretaris Lansing verklaar-
de Donderdag, dat er geen „Persia"-
quaesiie bestaat, zoolang de Ameri-
kaansche autoriteiten niet het minste
bewijs hebben, «lat dit stoomschip go-
torpedeerd werd.
Lansing weigerde de vraag te be
spreken of er kanonnen aan boord van
de „Persia" waren.
M<yi neemt algemeen aam. dat da
regeering de Amerikanen zal waar
schuwen niet met bewapende eohenen
te reizen."
Het staatsdepartemenf te Wash
ington meldt, dat volgens inerledeelin-
gen van den Amerikaanschen am
bassadeur te Weenen, de Oostenrijk-
acne n*teering tot 4 Januari nog
geen mededeeling had ever den on
dergang van de „Persia".
DE „LUSITANJA -Q UAESTiE.
Reuter seint uit Washington: Go-
meld wordt, dat Duitschland voorge
steld heeft schadevergoeding te beü.-
len voor de met de „Lusiatinia" om
gekomen Amerikanen, de vraag of
een verkeerde handeling gepleegd is
terzijde latemle onder voorwendsel,
dat de torpedeering een daad van re
presaille was voor de Eaigelscht
blokkade van Duitschland.
Aderlei
POGING TOT ONTVLUCHTING.
Reuter seint uit Hongkong
Geïnterneerde vijanden der Enge!-
schen hebben een ondernardschen
gang van veertig meter gegraven, in
de richting van de spoorlijn Knu-
luns—Kanton. Deze tunnel werd nog
nc-t bijtijds ontdekt. om,don gc-vange-
uen te beletten, dat zii ontsnapte*:.
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
De scheiding tusschen het oude en
het nieuwe jaar, die wij maken, is
maar kunstmatig. Als wij den Oude
jaarsavond niet vierden zou niemand
inerken, dat er een nieuw jaar begon
nen was Je scheeve neus van 't vo
rige jaar is geen streep rechter gewor
den en je iets tc korte been geen mil
limeter gegroeid. Zooals we waren,
gaan we de nieuwe periode in en als
de nieuwjaarsdag voorbij is, denken
wo er alleen nog aan, wanneer een
kennis met uitgestoken- hand op je
toekomt„nou kerel, wel gefelici-
leerd(waarmee? vraag je jezelf
af,.in de vrees, dat je een familiefeest
vergeet) „met 1916.'' -„O ja, ja," zeg
je dan, „dank je wel, hoor, het beste
gewenscht!" Zal 1910 beter wezen dan
1915? Over neuzen en heupen had ik
het al, die beteren niet. Constante eb
in je beurs Ï6 óók een hardnekkige
kwaal, die niet overgaat. Hoofdprij
zen in de loterij valic-n regelmatig aan
een ander te beurt en de millionair,
the je op zijn doodsbed vijfmaal hon
derdduizend gulden vermaakt, omdat
je hem eens zonder te weten wie hij
waa, je piaats in de tram hebt afge
staan, schijnt nog altijd niet geboren.
Ten minste, de notaris rept er niet
van.
Wat er in staatkundige beteekenis
in 1916 gebeuren zal blijft hier onbe
sproken. Het wemelt toch al van pro
feten Laat ons liever het tastbare
beschouwen in onze onmiddellijke
omgeving. Eu dan komt in de eerste
piaats de aandaciit toe aan een
schoonheidscommissie to Haarlem-
rnerliede. Zoo'n commissie hoeft dc
gemeenteraad van Haarlenimerlicde
gesticht en op de vraag van een van
de leden naar de bedoeling van dc
commissie heeft de voorzitter ten anL
WuOrd jregeven, dat zü alle schoon-'
held. in het oog moet houden. Juist
zoo. Alles wat schoon is, van eon zui
ver gewasschen suikerbiet af tot aan
de vermaarde dorpsschoone toe. Waar.
schijnlijk zal de commissie dan ook wel
eens letten op een van de mooiele ge
bouwen in llaarlemmerliede, zoo niet
het mooiste, het Raadhuis, dat allesbe
halve verfra.aid iadoor de papieren,die
er aangeplakt worden. Van officieole
publicaties zal ik geen kwaad zeggen:
ze hooren bij ons leven als stortbuien
en likdoorns, maar op een monu
mentaal Raadhuis staan ze vvunder-
leelijk, vooral wanneer gezegde stort
buien cn rukwinden ze in flarden
scheuren. „Charitó -toien ordonné©
commence par soi menie", wat vrij
vertaald zeggen wil dat de schoon
heidscommissie bij het Raadhuis moet
beginnen. Is zo daar eenmaal klaar,
dan is een kijkje aanbevelenswaardig
in den toegang tot de haven, voor
zoover die zichtbaar is van de tram-
brug af. De ondiepten met haar stil
levens, die je bij het voorbijrijden in
de tram daar beneden ziet liggen, zijn
om hel rustig te zeggen, niet aantrek
kelijk. Hier valt aan schoonheid te
winnen.
Als de schoonheidscommissie nu
maar liever niet in Haarlem komt
kijken! Ik zeg dat niet om onze keien
van het model 1700, maar om de
NieuwjaarepoGzic. Met moeite hebben
een jaar of wat geleden de torenwach
ter en de lantaarnojvsteker afscheid
van het publiek genomen als «lichters
(het heengaan deed hun pijn) en ze
zijn oj>govolgd_ door een heele rij van
nieuwjaars poéten, die het noodig
vinden heden, verleden cn toekomst
in rijm te bezingen. En wat voor
rijm! Rein op lijn, opgeschort op te
kort, pompstok op voetzoeker, als !t
heelemaal niet anders kan. Regels
van verschillende lengte, zonder ©eni
gen cadans, onder elkander voort
struikelend, voortkruipend, voorthup-
pend, voortsukkelend, als een manke
duizendpoot Evo goed als er maat
regelen moestc-n genomen worden te
gen orgels, die wel lawaai, maar geen
muziek maken, behoorde te worden
opgetreden tegen regels, die wel rij-
meny maar geen vei zen zijn. 't Most
niet maggel En de overtreder moest
een dag in «ie doos worden gestopt,
met deze verzwarende bepaling in het
vpnnis, dat hem den ganschen dag
berijmde Nieuwjaarsvvenschen van
collega's worden voorgelezen door eén
cipiei; met een spwaakgebvvek, die
door zijn neus leest.
Heet dat de gebonden stijl? Bande
loos is hij. Konden, we deze afgrijse
lijke rijmelarij in en buiten schouw
burgen ontgaan door den torenwach
ter en «ten lantaarnopsteker terug te
vvenschen, dan deed ik het op slag
Helaas, «ie torenwachter is niet meer.
Stadstorens hebben geleerd, op zich
zelf te passen. En do lantaarnopsteker
heeft, door gebrek aan oefening, de
dichtkunst verleerdhij heeft het
recht verwijtend tot ons te zeggen:
„toen ik nog dichtte heeft uw epot
mijn dichtader doen opdrogen, nu
spat hij niet meer." Alleen het dooie
nieuvvjaarskaarlje is van den ouden
roem overgebleven en wij zien met
angst en beven dc vreeselijke toe
komst te gemoeti, dat de eerste dagen
van ieder Nieuwjaar ons bedorven
zullen worden door hobbelende Nieuvv-
jaarsrijracn, geschreven door lieden,
die evenveel kennis aan de dichtkunst
hebben als ik aan den keizer van
China.
Smokkelen naar het buitenland is
terecht vertuiden, maar dit smokkelen
van ondeugdelijke waar in onze biii
lienlandselie hersens behoorde even
goed te worden tegengegaan. Er zal
legen den wassenden. stroom iets ge
daan moeten worden en wanneer het
niet hooger of lager kan, moet de
overheid dit artikel ook maar mono
poliseer en en krijgen we dus tegen
'Nieuwjaar „Regocringsgodichten",
met de aardappelen en groenten me©
verpak t-
Gelukkig. dat deze dichtersbent nog
inaar alleen op Nieuwjaar let. Als
zc van avond of morgen de seizoenen
>n 't oog krijgen en zomerzangen of
lentediehien gaan schrijven, dan ie
hot oude Europa (er mankeert tóch
al niet veel meer aan!) totaal onbe
woonbaar geworden.
Toen het deze week zoo hard woei
iDonderdag was het) had ik 'savonds
bij het naar bed gaan de openslaande
deuren van de siaapkamer wel open
gezet, maar rnet een touw zóó vastge
bonden, dat ze niet konden klapperen.
Toch was de opening groot genoeg
geweest om er eén ouden heer door
te laten hij droeg een lange jas vol
gekleurde serpentines, een mirliton
in zijn rechter- en een oLiebol in zijn
linkerhandaan een knoop van zijn
vest zat een omhoog strevend ballon
netje vast en op zijn hoofd droeg hij
een papieren muts, met een groenen
strik. Hij zat op den rand van mijn
bed cn knikte vriendelijk, toen ik wak
ker werd.
„Wie beii je en wat moet je?" vroeg
ik driftig, omdat ik niet van maske
rades hou.
„Kalm wat," zei hij, „blijf maar
rustig liggen ik beu de Geest van de
kermis, zooeven op een wolk aan ko
oien drijven en deze open deur uit
nieuwsgierigheid binnengaan, Ivan
'k u dienen?" En uil een binnenzak
haalde hij de echte noügat de Monte-
lirnart te voorschijn en presenteerde
me een heele kluit, niet een aapje
er bij.
„Dank je," zei ik, „.'t is n&tiil cu
ik hou niet van apen."
Hij smulde er van met groot ple
zier, haalde toen een groole» koek
onder zijn pis te voorschijn, waarop
ik duidelijk zag staan :VoorUker-
m i s in su>ker en legde dien op tafel
met de opmerking„voor de kinde
ren 1" Daarop beet hij bij vergissing
in zijn mirliton, hapte toen in den
uliebol en deed dat alles met zooveel
goedaardigheid dat ik onmogelijk
boos kon blij ven.
„Wat doe je hier?"
„Wat doe je zelf?
„Rusten," zei ik.
„Ik ook."
„Ja maar. jij bent hier niet thuis.
En je weet, wat het lot van indrin
gers is?"
Met een stevigen por probeerde ik
hem weg te duwen, maar raakte niets,
't Was, of mijn hand door een nevel
ging. „Gééf je geen moeite," zei hij
ernstig, haalde een handvol apenoot
jes te voorschijn en begon daaraan te
kluiven, ..Je schijnt wel honger te
hebben," merkte ik netelig op. „De
kermis kan altijd wat gebruiken,"
zei hij. ,,'k Heb ook blaaspiepers en
siormfluitjes in mijn zak, maar daar
het «acht is, wil ik er geen burenge
rucht mee maken."
,.U is wel vriendelijk," zei ik sar
castisch.
„Altijd binnen de perken van de
wet," verzekerde hij. „Maar ik wil je
wel vertellen, wat ik hier kom doen.
Jullie gemeenteraad heeft de kermis
afgeschaft."
„Eeer terecht," zei ik.
.Stumpers," zei hij, „stakkeis stof
fels."
„Zeg eens stoof ik op, want
wie laat zijn gemeentebestuur betee-
digon door een soort van nevel! Maar
hij wenkte bedarend met do hand en
raapte zorgvuldig de schillen van de
apenootjes van mijn deken, „lleb je
hier niets tc drinken, lagorbier. don
ker bier, limonade, kwast, thee,
„Daar slaat dc karaf,' 'zei ik.
IIij trok e«'U scheef gezicht, maar
dronk toch een glas en kwam toen te
rug.
„Hoor eens," zei hij gemoedelijk,
,.j<_-iui vooi&ianders van de kc-ruus-uf
seiialfing zint al wel vijf en twintig
jaar op een boter volksfeest dan de
kermis en wat heb jelui gevonden?
Een k er mess e dé t 6, wat in 't
Fiansch precies hetzelfde is als een
Hollamlsche kermis in den zomer An
ders niet. Moet er een feest wezen bui
ten do kermis om, dan is het eerste
waar jelui aan «lenkt een draaimolen
Net als op de kermis. Poffer- en wa
felkramen. Net als' op de kermis.
Schiettenten en balgooispellen. Net
als op de kermis. Waarom dan de
kermis afgeschaft?"
„Muziek," mompelde ik.
„Muziek? Net als op de kerm is 1"
„De menschen moeten liever buitel)
gaan wandelen, dan in die duffe kon
mis."
Hoeveel Haarlemmers wandeler
buiten als er goan kermis is? Negen
tig van de honderd blijven toch in
hun straatje! Had de oud-Holland-
sche kermis liever rustig laten uitster
ven."
Toen raakte mijn geduld op. „Hoor
eens," zei ik boos, „dat deuntje zon*
gen ze zestig jaar geleden ook al en
de kenni6 ging toch niet dood."
Hij lachte dat hij schaterde.
„En toch raak je de kermisverma
ken nooit kwijt!" riep hij. „Maar voor
mijn part zullen ze dan voortaan an
dere heoten."
Toen begon hij een wilden dans,
l.upte van mijn bed op de linnenkast,
toen op de wa>chtafel, met een reus
achtigen sprong op het nachttafeltje
weer op de tinnenkast, en alles zó^
snel, dat ik er van duizelde, danst*
toen een bliksemsnelle twostep op den
rand van mijn ledikant en sjfiorif
eindelijk met een vriendeiijken
grijns, toeterend op een kinderirom-
petje, de openslaande deuren uit, dea
nacht in
Ik werd wakker. Het touwtje van
de deuretn was toch losgegaan, I
woei in de kamer. Huiverend duwde
ik ze dicht en kroop onder de dekens,
waarop oen blauwe serpentine lag, dio
2<>ker van dc straat naar binnen was
gevvauid. De kook „Voer u kermis"
lag er niet meer.
FIDELIO.
