De kaart va» Holland's
Noorderkwartier in 1288.
Voor het venster van Haarlem's
Dagblad hangt oen groote kaart van
Hóllands Noorderkwartier in 1288.
Deze kaart, die don toosiund van
1^88 weergeeft, is niet afkomstig uit
het jaar 1288, maar eerst in 1865 in
het licht gegeven door den ontwer
per, Mr. G. dc Vries, den vader van
onzen beroemden landgenoot Hugo
de Vrios.
Mr. De Vries had als griffier van
de Staten van Noord-Holland een
diepgaande studie van den toenmali-
gesn waterstaat moeten maken, maar
stiet voortdurend bü die studie op
zaken, die hem onbegrijpelijk voor
kwamen. Eerst na langdurige onder
zoekingen in dc archieven der oude
grafelijkheid van Holland, aange
vuld door die in de archieven der
gewestelijk© hoogheemraad- en an
dere waterschappen, ging hem aan
de hand van vergoten oude beschei
den een licht op over veel dat gril
lig. onlogisch scheen, ontving hij op
heldering. nu het hem bleek hoe die
toestanden langzamerhand waren
ontstaan.
Tevens had hij ruimschoots gele
genheid, door oude kaarten, op het
Rijks-archief in I>en Haag berustend,
aangevuld door die uit de beroemde
collectie Badel Nijenhuia te Leiden
en uit andere particuliere verzame-
ilingon, zioh er van te overtuigen, in
hoeverre de oude akten, die veelal
voorschriften bevatten over dijkrege-
ling, een beeld van de werkelijkheid
gaven. De fraaie vereaineling oude
kaarten, die "thans een sieraad van
het Provinciaal Archief in de Jans
straat uitmaakt, bestond destijds
nog ternauwernood-
Mr. De Vries gevoelde zelf sterk de
behoefte, het resultaat van zijn stu
die neer te leggen in een kaart, wel
wetend, dat doze slechts bij benade
ling den toestand weer kon geven.
Het jaar 1288 scheen hem het "beste
uitgangspunt, het jaar van de on
derwerping der West-Frieaan door
Floris Vdoor een destijds veelal
gemaakte foutieve berekening stelde
hij dit jaar op 1288 wij doen dit
thans op goede gronden op 1289, zoo
als algemeen wordt aangenomen.
Hij koos dit jaar 1288, als liet be
gin van een geheel nieuw tijdvak
voor West-Friesland weten wij voor
dien tijd vrijwel niets dan eenige
losse berichten, na de onderwerping
begint die lange reeks van oorkon-
dén. waarbij de opeenvolgende gra
ven Miik gaven van hun zeldzame
eorg voor den waterstaat van dit
land.
Iloewel hot niet te bewijzen valt,
bestaan er aanduidingen, dat de
West-Friezen, inziende, dat zij zelf
niet alleen den strijd "tegen het zilte
nat meer konden uitvechten na don
geweldigen watervloed van 1287, zich
hebben onderworpen aan den graaf,
die den naam had van een goed vorst
voor zijn onderdanen te zijn. Zij heb
hen er geen berouw van gehad; met
uitzondering van den opstand na
Floris' dood in 1296, zijn zij matig
gebleven en hebben genoten van de
krachtige leiding die hen op water
staatsgebied gewerd.
Staan ons voor dit land talrijke,
dikwijls zeer uitgebreide oorkonden
en dijkrechten ten dienste, niet aldus
voor Waterland dat in 1282 bij ver
drag aan Floris was overgegaan.
Kennemerland, aohter de duinen
gelegen, had om die reden minder
zorg noodig voor de bedijking; dit
géwest behoorde reeds in 1288 eenige
eeuwen aan de llollaiidsche graven.
Vrijwel alles wat we dan ook weten
%an dijkrecht en dijkplicht, putten
vs uit de Weert-Frtesche oorkonden.
Waar deze niet meer, vooral voor
de oudste tijden, in de waterschapa-
arehieven te vinden zijl©hebben w©
het geluk, in de oude copieboeken der
Hollandsolie graven «afschriften "te
vinden.
Deze copieboeken beginman reeds
met het einde van de regeering van
Floris V, en gaan ras steeds voort,
wel met gapingen hier en daar. Af
schriften dezer meeste copieboeken
zijn in de 18e eeuw gemaakt, en ba
rusten alhier op liet Rijksarchief.
Het zal menigeen onder de lezers
lau dit blad verwonderen, dat Mr.
Do Vries voor ©en studie van den
waterstaat in het midden van de 19e
eeuw terug moest gaan tot liet einde
der 13© eeuw, en toch blijkt het voort-
durend noodig te zijn, omdat men
gerust kan zeggen, dat de grondsla
gen gelegd in dien lijd en hot begin
van de 14e eeuw nog steeds de grond
slagen zijn, waarop zelfs wij nu nog,
eem halve eeuw dus na het werk van
Air. De Vries, voortbouwen. De na
men op de kaart klinken soms wat
ongewoon, soms vreemd, maar de
onderscheid© waterschappen en pol
ders zijn onmiddellijk te herkennen.
Ja, nu eerst wordt het ons duidelijk,
hoe de Zijpe, Wieringcrwaard en
Anna Pauiownapolder aanhangsels
zijn, die later, veel later, zijn bedijkt
en drooggemaakt, en dat, mochten
onverhoopt, de beid© eerstgenoemde
polders thans ook onderloopen, West-
Friesland nog veilig kan voortbestaan
achter zijn hechten WcshFrieschen
zeedijk, waarna het gedeelte van
ILenigenburg tot Kalhorn tinais reeds
sinds eeuwen Slaperdijk is gewor
■i an-
Hct meest treft ons op liet eorate
gezicht wel dat onmetelijke zeevlak,
dat diep ia het land dringt ais Zijpe,
en verder tusschen Huisduinen, Wie
lingen en Kolhorn het land bedreigt.
Hier bedenke men, dat de zee hier
uiterst undiep is, vol platen, die later
met vruchtbaar slib bedekt, liet prach.
tigo bouwland hebben opgeleverd
wor de drie bovengenoemde polders.
Dut de zoo hier toch hoogst gevaar
lijk kon zijn, bewijzen wel de gewel
dige drjken, die nu nog, gedeeltelijk,
als Slaperdijk te zien zijn.
Maar» aan den Oost- en Zuidkant
treft ons het meest, dat het IJ nog
geheel met de Zuiderzee in verbinding
staat, en diep hel land indringt tot
Beverwijk, of destijds St. Aaohtens-
korke, welke naam nog tegenwoordig
voortleeft in fort St. Auchtendijk;
maar zelfs kon het zoowater komen
tot de Langemeer en Schermer, om
dat het water do Cranimengo nog niet
vvus afgedamd, zooals met de Zaan
wel bij Zaandam en Knollendam het
geval was. In 1292 ving men daar ook
lustig oesterslater zelfs steuren in
de Crammengev wel een bewijs, dat
het water er zout moet zijn geweest.
Maar ook aan den Oostkant had de
Zuiderzee vrijen toegang en wel bij
Monnikendam en bij het latere Sohar-
dam, zoodat Alkmaar op verschillen
de manieren uit zee dadelijk was te
bereiken. Dit zal dan ook wel de reden
zijn geweest, dat reeds in 1297, (niet
in 1287 zooals tot nog toe door een
drukfout werd aangenomen) koop
lieden uit Alkmaar zich te Hamburg
vertoondenwanneer in het begin
van de 14de eeuw, ongeveer 1311—
1319, dan ook het zeegat bij Schar
dam wordt toegedicht, krijgen de
kooplieden uit Alkmaar hiervoor later
een zekere vergoeding.
Dat onze voorouders op waterbouw
kundig gebied reeds tot iets in ötaat
waren, blijkt ons het best wanneer
wij bij Monnikendam over den af
sluitdijk wandelen, waarmee in 1400
de Zuiderzee buiten is gesloten tot
dien. tijd toe stroomde het zeewater
nog den Purmer in door de Pur-
nier Ee.
De oudste berichten over bedijkin
gen bezitten we na de akten van Eg-
mond. uit de 12e en 13e eeuw; na
dien tijd zijn de oorkonden zoo to
zeggen, niet meer to tellen liet zijn
dus ook hier de kloosterlingen, even
als in Friesland en Groningen ge
weest, die hiervoor het best hebben
gezorgd. Zij hadden de beschikking
over georganiseerde hulpkrachten
door hun uitgestrekt grondbezit. Na
dat echter de groote vijand), do Zui
derzee, omstreeks 1400 geheel was
buitengesloten, terwijl deze voortdu
rend de grootste zorg nog vroeg, bleek
in de 16e eeuw hoe gevaarlijk de tal
rijke binnenmeren waren liet "land
werd steeds meer afgeknaagd, de bin
nendijken bedreigdKarei V heeft
hierin voorzien door een betere uit
watering te bewerkstelligen de zorg
hiervoor is toen opgedragen aan het
nieuw opgerichte, thans nog steeds
'bestaande Hoogheemraadschap van
de Uitwaterende Sluizen.
Men ziet op deze kaart wel zeer
duidelijk, welk een waterland Noord-
Holland is geweest; het was een pa
radijs voor visschcrs en vogelaars,
voor handel en scheepvaart, vissche-
rij en handel bloeiden dan ook onge
meen onder Karei V.
Wanneer men in de onlangs uit
gegeven Sonddallijsten ziet, met welk
groot aantal schepen de Nederlanders
destijds door de Sond voeren, zal men
niet verwonderd staan te vernemen,
dat Noord-Holland benoorden het IJ
het grootste gedeelte daarvan verte
genwoordigde.
Een landgebied als thane, was hot
land allerminst, daarvoor was do
afwatering nog te primitief, hij een
zeer gebrekkig stelsel van sluizen en
vrijwel geheele afwezigheid van wa
termolens. Landbouwgebied is het
eerst recht geworden door hel droog
leggen der Meer, of zooals de oolrooi-
aanvragere gewoonlijk zeidon „van
water land te rnoken", vooral in de
17e eeuw.
Ten slotte vestig ik nog oven do
aandacht op enkele kleine fouten:
Amsterdam dat in 1275 voor het eerst
genoemd wordt, is hier veel te groot
geteekend, evenals Alkmaar nl komt
dit laatste reeds veel vroeger in de
kronieken voor. Hot plaatsje Zuider-
dorp bij Hoorn bestond niet: dit is een
vergissing; Hoorn was destijds een
dorp, Enkhuizen eveneens; Modem-
blik verkreeg 12S9 standrecht, Mon
nikendam, Edam, Pu mierend waren
dorpen. Wielingen dat onbewoond
schijnt, was wel degelijk bewoond.
R, D. BAART DE LA FAILLE.
Binnenland
ERGERLIJKE DIERENMISHAN
DELING
De politie te Arnhem heeft naar
de Telegraaf meedeelt proces-ver
baal opgemaakt tegen een landbou
wer aldaar, die betrapt werd op een
ergerlijke dierenmishandeling. Zijn
paard was niet in staat om don wa
gen tegen den steilen Kattenberg op
"te trekken, waarom oen der zoons
van den boer het dier ©en touw om
de tong bond en daaraan ging trek
ken, terwijl de vader en een andere
zoon het dier met stokslagen voort
dreven. GeLukkig werd de politie go
waarschuwd, die hieraan een einde
maakte.
PRUSVERHOOG1NG SIGAREN.
Er komt teokoning in do pogingen
der sigarenfabrikanten, om de prijzen
der sigaren ten spoedigste te verlioo-
gen. Liet de eenheid aanvankelijk nog
al te wen&chen, thans kan vastgesteld
worden, dat er verband komt in het
streven der verschillende fabrikanten-
organisaties in ons land, waarbij zich
ook onvereonigde groepen gaan aan
sluiten, zoodat allengs een centralisa
tie tot stand wordt gebraolit, die eene
unanieme verhooging der prijzen zal
toepassen.
Organisaties van 6igarenfabrikan-
ten in ons land zullen In. overleg tre
den, over de volgonde voorgestelde
verhoogingen: 3 per duizend siga
ren voor het 2 cents fabrikaat4 per
duizend sigaren voor het artikel bo-1
ven 185 per duizend 6tgarcn voor
liet 4 cn 5 cenl3 goed. Dezo verhoo
gingen zullen dan op 1 Februari e.k..
ingaan.
Wanneer deze voorstellen door de
andere bonden worden overgenomen,
zal de 2 cents sigaar uitgeschakeld
zijn, daar deze den detailhandelaar
dan op minstens ƒ18 tot 19 per dui
zend zullen komen, zoodat hem geen
luonende winst meer overblijft, in
dien hij deze sigaren voor de traditio
neel© 5 voor een dubbeltje zou moeten
verhoogen.
ONGELUKKEN.
De veehouder Welling uit Rotte-
vaile is nabij het station Drachten
door do tram overreden en gedood.
HELING EN AANSPORING TOT
DIEFSTAL.
Voor eenigo dagen werd door de
politie <te Rotterdam procesverbaal
opgemaakt togen 2 twaalfjarige jon
gens. die -uit tiet onbewoond pand
Van dón heer J. a-ia den Oudendijk
anken afvoerbui zen hadden gestolen.
Thans heeft de politie aangeliouden
den opkooper J. D. B. Deze man
wordt verdacht pan (heUr\j van de
gestolen voorwerpen en ook dat hij
de middelen tot de braak heeft ved
leend, door de jongens een. breekijzer
"te verschaffen. Tegen denzei fdon op
kooper is nog door do politie proces
verbaal opgemaakt wegens heling van
eenige zinken platen, die ontvreemd
zijn van een loods, ten nadeele van
de gemeente-gas'.ahriek aan het Boe-
rengat
In verband met dezen diefstal zijn
een tweetal jongens aangehouden,
dfo verklaren op aansporing van den
opkooper don diefstal gepleegd te
hebben zoo meldt de Telegraaf.
BRAND IN EEN KERK.
Vrijdag werd door een der omwo
nenden brand ontdekt in de Westzij-
der kerk te Zaandam, de bekende
iBullekerk. De brand was ontstaan in
het stovenhok, tevens bergplaats van
brandstoffen. Het vuur had reeds zoo.
veel omvang verkregen, dat do vlam
men de (kerk in sloegen. Gelukkig wist
men het vuur spoedig te 'bedwingen
en bleef dit kunsthistorisch gebouw
voor al te- groote schade bewaard
toch is deze nog tamelijk groot. Ook
vreest men, dat het orgel, dat zich bo
ven het stovenhok bevindt, schade
heeft geleden. Er zal Zondag in het
kerkgebouw geen dienst gehouden1
worden.
TWEEDE KAMER.
In de lieden gehouden zitting van
de Tweede Kamer was de voorlzetting 1
van het debat aan de orde. Er was
groote belangstelling van de Kamer j
en van het publiek. Er heerschto een
onrustige stemming in de vergade
ring. De Voorzitter vermaande de
Kamer zich te beperken tot de bespre-*
king der regeling van werkzaamhe
den. Het verband tusschen pensioen- i
belasting en ouderdomsrente, is thans!
gelegd. Dit moge teleurstelling wek-j
kon, het punt is nu niet aan de or
de. Na verklaring van den minister
van gisteren is de zaak in een ander
stadium on de voorzitter stelde nu
voor na afdoening dor geheele agenda
voor openbare- en afdeelingsvergndie-
ringen de Ouderdomsrente voor pu
blieke behandeling aan de orde te
stellen.
De heer De Geer kwam tegen een
onverwachte samenkoppeling van
pensioenbelasting en ouderdomsrente
op; omdat daardoor de belastingvoor-
stellen geheel onder politieleen invloed
lcomon. Ook de heer Schaper veroor
deelde den dwang van samenkoppe
ling die ouderdomsrente maakt tot
verplichte verzekering.
De minister was in deze niet op
recht en speelde in de kaart der
rechterzijde. Het debat duurt voort,
over een motie der socialisten tegen j
liet door don Minister gelegd ver-1
band.
(Reeds In een gedeelte van ons vo- -
rig nummer opgenomen).
De Minister van Financiën, de heer
Treub, heeft gisteren U pleit in de
Kamer verloren.
Met 45 tegen 42 stemmen is de mo
tie van afkeuring aangenomen van
het voor de Kamer xücii te aanvaar
den onverbrekelijk verband, dat de
Minister tusschen de pensioenbeloa
ting en de ouderdomsrente had ge
legd.
Dit geschiedde na oen lang en vnj
heftig debat en nadat op'voorstel van
den Voorzitter, in overleg met de
contralo sectie, zonder stenuniug
was bepaald, dat, na afloop der reeds
aan de orde gesteflde werkzaamheden
de ouderdomsrente, over 4 6 5 weken
aan de orde zal komen.
De lieeren De Geer en Schaper vod-
oordeelden 't door den Minister ge
legde verband, de samenkoppeling
van een der belastingwetten met een
sociale wet, waardoor, volgens de
linkerzijde de ouderdomswet van
staatspensionueering, verplichte ver
zekering werd, in sterke mate;
men sprak van dwang, van overrom
peling; en de heer De Meester mead-
de ook dat er na de loyale toenade
ring en medewerking der Kamer,
geen reden voor den Minister meer
was om dwang te oef one n.
De heer De Muralt ondersteunde de
motie, waarin de Minister uildrukka-
lïjk had verklaard een votum van af
keuring te zien, dat de gewone con
stitutioneel© gevolgen zou hebben
(van zijn aftreding) omdat hij dan.
hoopte een volbloed voorstander van
Staat-spensianneering te ziem «optre
den.
Ook de heer Bos nam 't voor de
motie op, alleen om de Kamer vrij
te laten in haar beslissingen. Al wil
de hij (en dat wenschten ook andere
voorstanders) den Minister liefst be
houden en steunen, U ging niet aan
de Kamer reeds nu voor de pensioen-
belasting te binden. De Kamer mocht
geen aldeeling van 't Deparlcmciut
des Min., geen speelbal ui rijn lutud
worden.
De hoeren Lobman. Van Hamel en
Drion ooideelden anders. De eerste
veidedigde 's Ministers standpunt
hu moest zekerheid hebben voor de
.middelen, voordat hij de ouderdoms
rente aanvaardde.
De vrijzinnige bostrijders der mo
tie wilden, al betreurden zij ook
's Ministers vasthoudendheid, zijn
beleid er niet om ufkeuren, en zij
hoopten nog op toenadering. Ook de
heer Nolens bestreed de motie van 't
standpunt van rechts, maar de heer
Aalberste verklaarde er zich vóór.
Wat den Minister botreft, hij ont
kende dwang te beaogen, De Kamer
is en bleef vrij. Doch de Minister
moest zijn standpunt, dat hij trou
wens reeds vroeger had uiteengezet,
en' dat ook door Minister Bertling
was ingenomen, handhaven. Want
een andere dekking der uitgayen
voor de ouderdomsrente was er niet
men kon geen 12 millioen meer uit
de inkomstenbelasting halen eu aan
het tarief wilde de Regeenng niet
tornen.
Wat de molie betreft, do Minister
kon en mocht die niet andera dan
als een votum van afkeu
ring beschouwen.
En in <lal licht had de' stemming
plaats.
Dc meerderheid van links stemde
Vóór de motie, met. van rechts, de
lieeren Van Vliet, A&lberse, Ooster-
baan, De Wijckerslooth, Van Wijn
bergen, Van Best. Duynstee, Bo-
gaardt en Arts. Van links stemden
de. hoeren Ter Spill. Van Hamel, Hu-
brecht. Rink. Lieftinck. Visser van
IJzoiidoorn, Patijn, Joost van Vollen-
hoven, Nierstrasz. Boissevain, Kno
bel. Drion, Van Doorn. Van Foreest
en de Voorzitter tegen de motie
Wii hebben dus een partieele cri
sis. De heer Treub verlaat het poli
tiek terrein.
Wat zal 't gevolg er van zijn?
Reeds dadelijk dit, dat. nadat een
korte bijeenkomst door de Centrale
Afdcclmg «©houden was, bestolen is
Dinsdag niet te vergaderen en
Woensdag in de afdeeüngen de be
lastingwetten niet te onderzoeken
wel de overige van. de lijst.
Donderdag te 11.30 uur wordt het
Spoonwegdebat (over het personeel)
voortgezet.
HOOI.
Vanwege de afdeeling „Goederoede
en omstreken" der Hollandsche Mij.
van Landbouw, omvattende de ge
meenten Goedereede, Ouddorp cn
Stellendam, zal ten behoeve van het
rundvee in 't overstroomde gedeelte
van Noord (Holland ongeveer 50.000
K.G. hooi en stroo ter waarde van om
streeks ƒ2000.worden aangeboden.
N.V.LOUREHS COSTER
HAARLEM
ZUIDER BUlTËiiSPAARNE 12
LEVERING VAN;
CIRCULAIRES
ENVELOPPEN - NOTA'S
REKENINGEN
KWITANTTÊN
EFFECTEN BR1EPJ ES
POLISSEN - CON TRAC TEN
AANDEELEN
COUPONS - RECEPISSEN
PROSPECTUSSEN
VOLMACHTEN.
BESTEKKEN
REGLEMENTEN
PROGRAMMA'S
AANPLAKBILJETTEN
ENZ. ENZ.
BILLIJKE PRIJZEN
TELEPHOON No. 122
Stadsnieuws
DE KUNSTAVOND VAN DEN
VOLKSBOND.
Dc feestavonden die de nfd, Haar
lem van den Volksbond tegen het
misbruik .van sterkon drank organi
seert mogen ei altijd zijn. We herinne
ren ons nog gaarne bijvoorbeeld
don feestavond, die verleden jaar aan
de soldaten gegeven werd en nog vele
anderen.
Do kunstavond, die Vrijdagavond
Ln den Schouwburg gegeven is, kan,
zoo niet de meerdere, tóch de gelijke
van andere uitstekend geslaagde
kunstavonden genoemd worden. Met
overtuiging en toewijding hebban al-
lan medegewerkt tot hot welslagen
van den avond.
De schouwburg was tij na geheel
gevuld de kas van 't Comité voor
den W atersnood zaï ook niet kwaad
varen bij dezen avond toen de uit
voering een aanvang nam met deu be
kenden .Foirteno rkesthmarach" door
't orkest van de lieeren Leemans on
Van CitterL 't Stuk is een compositie
mi laatstgenoemde. Met de ouver
ture van Neerlandiana vormde het
"t eirste nummer van 't programma,
en 't publiek \s as dadelijk in de feest
stemming en die heel den avond bleef.
Mej. liermine Schoitcn had op can
-voornaam deel van de eerste helft
van den avixnd beslag gelegd. Zij deed
drie liedereu hooren, waarbij de heer
Ilenk van Breemon haar begeleidde,
til. ,,Ein Ton" eij Wiegelied" van
Peter Cornclissen, „Wie saltern wir
geheim sie halten" van Strauss.
Niet noodig te zeggen, dat applaus
in ruime mate haar doé] was.
Na 't vocale deel kwam 't Instru
mentale:
Mlej. Aas Peereboiom 'speelde een
viool-solo. sonate in Gmin, van G.
Tartim. We behoeven niet te zeggen,
dat liaar voortreffelijk spel op alle
aanwezigen diepen indruk maakte en
een daverend applaus loonde haar
dan ook voor liaar schoon spel.
Mej. Hermin© Scholten zong een
drtctal liederen en vooral met het
laatste 1 bekende „Waak op Neer
land" van Bulthasar Verhagen, ge
toonzet door Alphonse Piepenbroek
verwierf de zangeres zich een dave
rend applaus.
Nadat Mej. Peereboom zich nog
nianls had ]a:en hooren, kwam voor
den tweedon keer 't Forlenorkest voor
't voetlicht en d© populaire wijsjes,
die nu al zoo vaak en voer zoo ver
schillend auditoriums zijn gespeeld,
worden voortgebracht, als altijd, oon
brio, om bij do muziek te blijven.
Ten slotte werd1 11a de pauze „Zaï
re". het „VoKaire zeer uit do vert©
gevolgde" tooneelspel opgevoerd. Ook
lijor zouden we, wilden we het stuk
bespreken, lu de herhaling vervallen
van wal reeds lang geleden- geschre
ven is over dit kranige gezelschap,
dat onder leiding van Dr. G. Nolst
Trenite reeds zooveel gepraesteerd
heeft. Dat de schouwburg daverde
toen 't tweede bedrijf ten ©inde was,
laat zich hooren. 't Was een welver-
diendo belooning voor Zaire, Orisman
en al de anderen.
Rubriek voor Vragen
GeabonneerJen hebben bet voorrecht,
vragen op verschillend gebied, miu voor
beantwoording vatbaar, in te zenden bij de
Redaotie van Haarlem'i Dagblad, Groote
Houtstraat 65.
AUe.antwoorden worden geheel kosteloos
gogovon en zoo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig naam an
vroonplaata van den inzender vermelden
Wordt geen aandacht geschonken.
VRAAGIe het mogelijk dat een
rat eieren haalt uit een kippenhok,
dat ongeveer een halven Meter boven
den grond staat?
ANTWOORD Het is wol mogelijk!,
dat een rat de dief is, maar waar
schijnlijker zal liet een wezel zijn.
Wezels zijn ©elite eierdieven. Plaats
in elk geval een ei op een ratten
sprenkel.
VRAAG Hoe kan men een katten-
huid bereiden?
ANTWOORD Zet de huid 24 uur
in 't zout, verder op een plankje spij
keren met den vleeschkant boven,
goed gespannen, dan dagelijks insme
ren met gelijke deelen aluin en kam
fer, zoolang lot het geheel doortrok
ken is. Dit duurt gewoonlijk 10 dagen.
Dan goed kloppen en kneden om het
huidje soepel te maken.
Uit de Omstreken
IJmuidvn
Een trawler vermist.
D© stoomtrawler „Catania" uit IJ-
muiden, die voor de vischvangst 14
dagen geleden is uitgegaan, is nog
niet teruggekeerd. Men vreest, dat 't
schip gedurende den zwaron storm
een ongeluk is overkomen.
Zandvoort.
S. D. A. P.
Donderdagavond nam de heer Joh.
Bramson in een alg. verg. der plaat
selijke afdeeling van de S. D. A. P.
afscheid van zijn partij gonooten. In
zeer hartelijke bewoordingen dankte
de lieer M. Mok den vertrekkenden
voorzitter voor het vele, dat bij voor
de partij gedaan had. Met algemeen©
stemmen werd tot voorzitster gekozen
mevrouw L. Lauer, geb. Caderlus
van Veen.
Rechtszaken
MEINEED.
De rechtbank te Amsterdam veroor
deelde tot 14 dagen gevangenisstraf
(geöi60ht was 3 maanden) een jongen
man wegens meineed in een voor het
Kantongerecht behandelde winkel
sluitingszaak.
Burgerlijke Stand
HAARLEMMERMEER.
BEVALLEN:
AL Hibmavan der Boogert d. N.
Dubbeld—De Heer d. M. E. van Loo—
Hullemans z. T. van de VeldeTaa
z. E. Donker—Wijnhout d. AL Ta-
bes— Guldcmocstor z. J. Dekker
Voogl, d. J. van SaarloosBol d. ,T.
Knook—Haspels d. C. J. CmbéeBijl
z. J. M. Jonkman—Reichwein d. A. do
Wikle—Schaap d.
OVERLEDEN:
A. van den Broek, 65 J.
PREDIKBEURTEN
ZONDAG 30 JANUARL
EGLISE WALLONNE.
10W lieurea du matin, Mens. Jean
Amal, 'PasteiKr A Amsterdam.
GEREFORMEERDE KERK.
(Ged. Oude Gracht)
Voorin. 10 uur, Da van der Mast,
Emw. pred. te 's-Gravrahoge.
's Av. 5'/j hire, Ds, van der Mast
(Klein Heiligland).
Voorin. 10 ure, Ds. D. Tibben.
's Av. 5W uur, Ds. Tibben.
NOORDERKERK (Ridderstraat).
Voorin. 10 ure, Ds. W. Ringnalda.
'8 Av. 6 uur, Ds. W. Ringnalda.
Woensdag 2 Februari,
's Av. 8 ure, Ds. T. Sap,
van Gouda.
Gecombineerde dienst.
Rede in het belang van de Vereeni-
ging van zenuwlijders in Nederland
te Zeist.
CHR. GEREF. GEMEENTE.
Raaks.
Voorm. 10 uur, Ds. J. W. Geels.
H. Avondmaal.
Nam. 5-V& uur, Ds. J. W. Geels.
Dankzegging.
Donderdag 3 Februari 1916,
'a Av. 8 uur, Ds. J. W. Geels.
LL'THERSCHE KERK.
Voorm. 10 uur, Ds. Schade van
Westrum.
KERK DER VEREEN. DOOPS
GEZINDEN.
Voorm 10 uur, Ds. A. Binnerts Szn.
'8 Av. 5 uur, Dr. C. B. Hylkemn,
KERK DER BROEDERGEMEENTE.
Voorm. 10 uur, Ds. Hellslröm.
-s Av. 8 ure, Evangelïsatiesamen-
komst.
R EMON'STR ANTSC1L
GEREFORMEERDEN.
Voorm. 10 uur, Prof. IL Oort.
Oud-Hoogleeraar te Leiden.
Nam. 1 uur. Zondagsschool in de
kerk.
VEREEN. V. VR1JZ.
HERVORMDEN
in het gebouw van den Protestanten-
Geen dienst.
GEMEENTE VAN GEDOOPTE
CHRISTENEN.
(Baptisten).
Lange Wijngaardstraat 28.
Voorm. 10 ure, Openb. Saineukom<d
'6 Av. 5 ure, Vnje vergadering.
Dinsdag 1 Februari,
's Av. 8 ure, Da B. Planting,
Bijbellezing, Opembanng van Johan
nes XIX.
VRIJE EVANG. GEMEENTE.
Jacobijnestraat 20).
Voorm. 10 uur, de lieer J. Sevens*
ma, uit Amsterdam.
Voorm. 12 uur, Zondagsschool,
's Av. 5 uur, de lieer 1L J. Bosch.
Maandagavond 8'/4 uur, Bidstond.
Dinsdagavond 8 uur de lieer J. AL
Straub, D. P. Gars, Hildering, met 't
Gem. Zaogkoor.
Woensdagavond 8 uur, de hoeren
J. M. Straub, J. Sevensma, E. R.
Boas, met een zangkoor uit Amster
dam.
Donderdagavond 8 uur, T. v. Essen
{Jeriel) uit Rotterdam, J. AL Straub,
J. Sevensma, en 't Gem Zangkoor.
GEBOUW LOTTERSTRAAT 4,
NED. HERV. KERK.
Zondagavond 8 uur. Evangeliepre
diking.
HERSTELD APOSTOLISCHE
ZENDINGGEMEENTE.
(Zuiderstraat 15).
Voorm. 10 ure, Godsdienstoefening.
'8 Av. 6 ure, Godsdienstoefening.
Woensdagavond 8 1/2 ure, Gods*
dienstoefening.
BENNEBROEK.
Voorm. 10 uur, Ds. A. S. Talma.
HEEMSTEDE.
Voorm. 10 uur, Ds. II. T. Oberman.,
's Av. 7 uur. Dr. H. T. Oberman.
Dinsdaeavnd 8 uur, Heerenwcg 183,
Vredenhnf. Dr. Oberman. Bijbellezing.
HOUTRIJK EN POLANEN.
Voorm. 10 ure, Da Baljon
SCHOTEN.
Voorm. 10 uur, Dr. J. II. Gunning
J.Ha, Em.-pred. te Heemstede.
Nam.'6 uur, Ds. Blauw,
In beide diensten extra maandelijK-
sche collecte.
Alaandagavond 8—9, Doopnangifba
Woensdagmiddag 2—3 uur, Kinder-
samenkomst.
Woensdagavond 8 uur, Ds. Blauw,
VEREEN, v. GEREF. EVANGELI
SATIE, Gebouw Lotterstraat 4.
Donderdag 23 Dec., de heer T. van
der Ploeg, van Amsterdam.
Bijbellezing.
SPAARNDAM.
Voorm. 10 uur, Ds. S. A. Baljon.
Evangelisaliftgebouw (Kolk).
Zondagavond 715 uur. de lieer H. 3.
Bosch, met het Zanzkoor.
SANTPOORT.
NED. HERV. GEMEENTE.
Voorm. 10 uur, Ds. G. A. van dtn
Bergh van Eysinga.
EVANGELISATIE.
Voorm. 10 uur, Ds. Schouwenburg,
le Amsterdam.
BEVERWIJK.
DOOPSGEZ. GEMEENTE.
Voorm. 10 ure, Ds. J. D. van Calcar
EV. LU TH. GEMEENTE.
Voorm. 10 uur, Ds. AI. van Kleeff.
BLOEA1ENDAAL.
Voorm. 10 uur, Ds. G. W. C. Vun-
derink, pred. te Haarlem.
's Av. 6'/5 uur, de heer K Koop
man.
VELSEN.
NED. HERV. GEMEENTE.
-Voorm. 10 uur, Ds. J. Ph. Eggink.
II. Avondmaal,
's Av. 6V5 uur, Ds. J. Ph. Eggink.
Dankzegging.
WIJK AAN ZEE.
Ned. Herv. Gemeente.
Voorm. 10 uur, Ds J. A. L. Hovlj.
IJA1UIDEN
Voorm. 10 uur, Ds. H. W. Greulz-
berg.
's Av. 5 uur, Da II. W: Crautzberg.
Vrijdag 5 Februari, 's av. 7 1/2 uur,
Bijbellezing door Ds. H. W. Creul»-
berg.
Woensdag 3 Februari, 's av. 8 uur,
uur Bijbellezing door den Heer Do©-
vendnns. Oiiderl'nz. Over de Sluizen.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE EN
NED. PROTESTANTENBOND.
Geen opgaaf ontvangen.
ZANDVOORT.
Voonm. 10 uur, Ds. J. A. van Leeiv
wen, pred. te Bloemendaal.
HAARLEMMERMEER.
NED. HERV. KERK.
Hoofddorp:
Voorm. 9 1/2 uur, Ds. Bax.
Lijnden:
Voorm. 9'/5 uur, de lieer v. d. Hoek.
Aalsmeerderweg:
Nam. 2 uur, de heer Kroon.
Vijfhuizerweg:
Voorm. 9V5 uur. de lieer v. d. Togt.
Nam. 2Vi uur, Ds. Bax,
n. Doop.
N'ieuw-Vennep:
Voorm. 9% uur, Ds. Lekkerkerker.
Abbenes:
Voorm. wj uur, de heer v. d. Spiegel.
GEREF. GEMEENTE.
Hoofddorp:
Voorm. 9V5 uur, Ds. Schouten,
Nam. 2Vi uur, Ds. Schouten.
Nieuw-Vennep:
Voorm. 9V5 uur, Ds. Dekker.
Nam. 2V2 uur, Ds. Dekker.
Aalsmeerderweg:
Voorm. 9V5 uur, Ds. Hummelen.
Nam. 2Vi uur, Ds. Hummelen.
Vijfhuizen:
Nam. 2Vi uur, Ds. Thielen,
Nam. 4 ure, Ds. Thielen.
Sloterweg:
Voorm. 9V4 uur, Ds-. Dijk.
Voorm. 2yj uur, Ds. Dijk.
CHR. GEREF. GEMEENTE.
Nieuw-Vennep:
Voorm. 9V5 uur, Leesgodsdioost.
Nam. 2 uur, Leesgodsdiecnst.
PROTESTANTENBOND.
Hoofddorp:
Voorm. 10 uur, Geen dienst
