iter worden; to. door liet duurder wor
den van allerlei hulpmiddelen als
werktuigen, gereedschappen e.n., het
stijgen van loon en an andere uitga
ven zal do productie van voor do voe
ding van meriècfc cn dier noodlge ar
tikelen duurder worden; 5o. de koop
kracht van do groote massa wordt re
latief kleiner door het duurder wor
den van voeding, kleeding en andere
levensbehoeften, al wordt dit door
loonstijging ook eenigermate tegenge
gaan; Go. de koopkracht wordt waar
schijnlijk positief kleiner door het ge
vaar van werkloosheid als gevolg van
het geheel of gedeeltelijk ontbreken
van grond- on hulpstoffen voor som-
mi se industrieën.
Op welke wijze en door wien dient
nu, gegeven voornoemde omstandig
heden, zoo goed en goedkoop mogelijk
in do voeding van de bevolking van
Nederland voorzien te worden en to
gen wolken prijs kunnen da landbouw
producten In dc naaste toekomst voor
de bevolking worden opgcëlacht zon
der de voortbrenging in "cvaar te
brengen? Wat de wijze betreft is naar
de moening von den Minister deze
weg to volgen. Do besturen der ge
meenten, die tot nu getracht hebben
de voedingsvruagsiukken in goede
banen te loidcu, beschikken ongetwij-
leid over voldoende gegevens, om
vragen voor de behoeften aan eerste
levensmiddelen met groote waar
schijnlijkheid op te lossen. Op do cir
culaire van den Minister van 20 Aug.
11115, waarin naar deze behoeften
werd gevraagd, om op grond van de
verkregen antwoorden maatregelen te
nemen, werd door 430 burgemeesters
geantwoord «lat zij voorziening niet
noodig achtten, door 70 burgemeesters
dat zij voorzie i. mg in eenig opzicht
noodig achtten en door de overige bur
gemeesters werd geen antwoord in
gezonden, terwijl in dan loop van den
afgoloopun winter bestellingen deden
310 gemeenten voor groenten' en 605
gemeunton voor peulvruchten. De Mi
nister vertrouwt echter dat de in de
afgeloopen periode door de gemeen
tebesturen opgedane ervaring hen be
ter in stunt stelt de behoefte vooraf
vast tc stellen. Door middel van de i>
toch od deze weinig draagvermogen
bezittende personen niet de last wor
den gelegd om het Nodcrlandsohe
volk beneden of tegen den kostprijs te
voeden. Het bovon6tuande geldt in-
tusschen slechts van de sub a en b
genoemde producten. Wat die voort
brengselen betreft waarvan wii min
der voortbrengen dan wii noodig
hebben, staat 'le aaak andere. Ton
aanzien van dezo producten dient
niet alleen inkrimping der voort
brenging te worden tegengegaan,
maar moet daarentegen uitbreiding
der productie worden aangemoedigd
en daarvoor is het moest afdoende
middel, dat de voortbrenging meer
voordeelen belooft dan die van an
dere producten.
De prijsbepaling ten aanzien van
de sub b en c genoemde producten
over te laten aan de volgons de wet
van 3 Augustus 1914, St.bh No. 351,
voor leder geval te benoemen schat
ters. zou voor de betrokken gemeen
ten tot groote ongelijkheid en veel
bezwaren aanleiding geven. Daarom
zal het zeker aan te hevelen zijn. met
de vertegenwoordigende producenten-
vereenigingen tot overeenstemming
over den prijs te konten, en aldus te
trachten steun voor het vruwilhg af
staan der producteu in die kringen
te verkrijgen. Hier ligt een groote
taak voor de besturen der gemeenten,
al of niet met besturen van andere
gemeenten gecombineerd, doch waar
dit svordt verlangd, daar ls de Flegee-
rlng bereid bemiddelend op te treden.
Afgezien van «ie vraag, wie in dit ge
val de leidine zal hebben, staat voor
den Minister op grond van het boven-
aongevoerde vast. dat de o-ug boven
den tot nu :oe betaalden kan sti gen.
;\ls deze hoogere priis boven de
draagkracht van een doel dor bevol
king gaat. zal daaraan te gemoet ge
komen dienen te worden. Aangezien
echter de draagkracht niet in alle
gemeenten dezelfde is. de te betalen
priis voor hetzelfde product in ver
schillende gemeenten of in verschil
lende tiiden van hot laar verschillend
zal zlin en ook de behoeften in de
verschillende gemoenten zóór zullen
uiteenloopen. moet naar de meening
van den Minister de gemeente mede
betrokken worden in de voorziening
van levensmiddelen tot lageren *-rijs
dan kostprijs. Dit is «x>k daarom
noodzakelijk. omdat de gemeente een
vrii belangrijken invloed kan oefenen
op de distributie, de daarvoor ver
staande verenigingen zei aan deze euohUi. door den vcrbruiker be.
behoefte kunnen worden voldaan,l:üell kostea en daaii)11 klul voorko-
tervvijl een zekere reserve kan worden j men gebreken en misbruiken,
opgelegd. Do distributie onder de; De slotsom, waartoe ue Minister
bevolking kun worden overgelaten j komt. is de-voleeude Door Rijk en
rum dc thans daarvoor in de maat- gemeente te zameu worot
schappij aanwezige organen en kan i i.nw0l,ierS van iedere gemeente
ook (lour iio "KT baxui ïShSiïïi'"' Sï
gODO'IKii oord,,,. Do Itouur b«It We|k, ÏMdimni,11dd«teil daaronder
zich stoeds beijverd de bedoelde orga-1 zullen Worden begrepen bepaalt de
hen aan liet werk te houden, doch hij gemeente evenc-ens zelf. Voor alle ge-
mag zich niet ontveinzen daarbij- ml meenten te zamen wordt de hoeveel-
menig opzicht te zijn teleurgesteld, heid van een bepaald voedingsmiddel
Ongotw ij told '.al eeue distributie vau natuurlijk beperkt tot de ui totaal be-
genieentewege dikwijls en den prijs schikbare hoeveelheid. De Minister
èn (liet behoud) de(r) qualiteit van de
voorgestelde amendementen t, en
steun vindon, zoodat ze niet in l>o-
hondoling kwanion. Artt. 24 en 25
worden goedgekeurd.
Daarna volgde een uitvoerig debat
over art. 26 dat de heffing vast
stelt voor winsten die do f 2000 te bo
ven gaan of minder dan f 2500 bedra
gen tnaur f 10CW oversclirijden en dat
de heffing bepaalt op 30 pCL
Twee amendementen waren daar
op voorgesteld: lo. van de heeren
Ter Laan c.s. .Rotterdam} om 't per
centage op 50 pCt. te stellen; 2o. van
de hoeren Ankorman, om t oorspron
kelijk art. te lierstellen en alle oor
logswinsten van f MX) af te trekken.
Do genoemde voorsteil ure lichtten
deze amendementen uitvoerig toe. Do
heeren De Monté Ver-Leren, de Geer,
ilarciiant. van der Tempel, Snoeck
Henkemaiis en Duymaer van Twist,
en de Minister voerden or t woord
over; de heer Van Gijn bestreed ze
belden met kracht. De verschil lende
spreker kwamen, hetzij voor 't amen-
üementrAnkeiman hetzij meoron-
deeis tegen 't amendement- Ter Luau
c.s. op omdat men de heffing niet on
matig wilde maken en ook do pro
gressie niet to sterk.
Het debat gesloten zijnde weid de
stemming verdaagd tot Dondeixlag
e. k. Op dien dag zal ook «Ie eind
stemming over de ouderdomswet na
de pauze worden gehouden.
Dinsdag en Woenstiag arbeidt de
Kamer tu de feiten viioofdzakelyk tot
onderzoek van art. 192 der Grouiluetj.
Omtrent do verdere wc■rJ^uaiuhe-
den het aan de orde 6tellen dor in
terpellates chaper en van 't omworp
betreffende den Koioni&len Raad,
kon de Voorzitter, deswege om inlich
ting gevraagd door de heenon Duy
maer van Twist, Schaper en Knobel,
nog niets meedeel en, maar do inter
pellatie zal wel behandeld worden
tegelijk met het heden door de Re
geering ingediend ontwerp oin 20
mi Ui oen beschikbaar te steden voor
de 1 ev ensux i d delen-voor z iei ïing.
Vernielden we nog dat gisteren de
heer Mr. li. Groemendael, liet nieuw
gekozen lid voor Weert, wiens ge
loofsbrieven in orde waren bevonden,
is beëedigd en toegelaten.
3579 op den hoer V. 11 Broukeïman
I (S. D. A. 1'.) en 3758 op den heer J.
Schouten (A.-R-), zoodat gekozen is de
hoer J. Schouten. Bij eoiste stemming
waren uitgebracht 6130 stemmen
2097 op den lieer Breukehnan.' 2557
op den hoer Schouten en 1476 op den
hoer v. d. Kolf. liberaal. De verschil
lende vrijzinnige partijen hadden be
sloten bij de herstemming de socialis
tische candid3tuur te steunen.
VLEESCH VOOR GRAAN Reu
ter seint uit Londen Vrijdag liep op
«Ie vleeschmarkt van Smhhfieid het
gerucht, dat de Nedertaridsche regee
ring met de Ëngêleche regeering on
derhandel; over don uitvoer van Ne-
dC'ilandsch vle-rioh naar Engo-andv
hi ruil waarvoor Nederland Engeland
vraagt graan te zenden onder toezeg
ging van de verzekering, dat niets
daarvan naar vijandelijke landen zal
gaan.
te distribueerem waar ten goede ko
men, doch hot uitschakelen van bree-
de lagen van den middenstand zou
tot zeer bedenkelijke gevolgen aanlei
ding kunnen geven.
De Munster is infusst&en van oor
deel, dat de keuze van den te volgen
weg meer een vraag voor de gemeen
ten dan voor bet Rijk is en hij meent
daarop dau ook niet verder te moe
ten ingaan dun noodzakelijk is voor
de beantwoording der vraag: door
wien dient zoo goed en goedkoop mo
gelijk in do voeding van de bevolking
van Nederland voc:iien te worden,
voor zoover zij geacht zal worden
daarvoor in aanmerking te komen?
Naar de meening van den Minister
dient het antwoord hieror te luiden,
door Rijk en gemeente beide. Voor
zoover bij de te verwachten belang
rijke inkrimping der productie van
plantaardig cn dierlijk voedsel voor
den mensch nog van uitvoer sprake
kan zijn, kan het Rijk door het juist
bepalen der uit te voeren hoeveethe-
den de productie en daardoor de voor
hel binnenland beschikbare quaaturns
beïnvloeden.
En thans de vraag omtrent den
prijs. Men kan met het oog op de te
nemen maatregelen in dezen de pro
ducten verdeelen in drie groepen
die waarvan belangrijk meer wordt
voorgebracht dan voor binnenlandsch
verbruik noodig ia.Naarmaie de voort
brenging het vier bril ik overtreft,
dus meer kan worden uitgevoerd, zal
de prijs voor het Nederlandsch© volk
lager kunnen zijn. Het behoeft geen
betoog, dat im do periode, welke wij
thans ingaan of reeds zijn ingegaan,
de uitvoer van verschillende onzer
-producten belangrijn -.al verminderen
en daardoor, afgezien nog van de
hoogere productiekosten, den produ-
ceut die voor het binneaalandsch ver
bruik opgeèischte waren duurder zul
len moeten worden betaald; b. pro
ducten waarvan wij ongeveer zooveel
produceerden als wij noodig hebben;
c. producten waarvan wij minder
voortbrengen dan de binnenlandsche
behoefte bedraagt
De waren waarvan geen uitvoer en
dus geen (automatische) beschikbaar
stelling aan de gemeenten bestaat, le
veren hij «ie prijsbepaling-ongetwijfeld
meer moeilijkheden op dan de waren
waarvoor uitvoer kan worden toege
laten. Bijzonder groot zijn wel de
bezwaren, verbonden aan het vaststel
len der prijzen van do sub c. genoem
de voortbrengselen.
Door gemis van goede voorlichting
is bij breed© Late on der bevolking d«t
meening ontstaan, dat do land- en
tuinbouwer liet door hem verbouwde
moet afstaan Legen een priis. die be
paald wordt door den verbruiker.
Vergelen wordt, dat de normale toe
stand deze is. «lat de Driis wordt be
paald door vraag en aanbod. Dat ie
zoowel bevorderliik aan de productie
als aan de distributie. Onder de ge
geven omstandigheden moet op dien
regel echter inbreuk wonion go- -tv,.-..
maakt. Gaat men intusschen zoo ver. om van 'n ;- buitonland werkende
dat minder wordt betaald dan de pro- j «aamL vennootschappen voor de wm-
ductickosten bedragen, dan zal dit j stenin den vreemd© behaald en waar
ontveinst zich niet. dat hierin een
oorzaak ligt, die de op normale om
standigheden gebaseerde vaststelling
van de behoefte ook van andere ar
tikelen minder betrouwbaar zal ma
ken. De bepaling van den prn».
waarvoor een bepaald voedingsmid
del voor de daarvoor in aanmerking
kömende inwoners der gemeente be
schikbaar zal worden gesteld, meent
de Minister voorshands aan de ge
meenten te moeten laten. Kosten,
vallende op de contróle en distributie,
komen voor rekening van de ge
meente. doch verder zal door hot
Rijk in de kosten der beschikbaarstel
ling. welke aangegeven worden door
liet verschil in priis, waarvoor zii ter
plaatse beschikbaar gesteld worden,
voor 3/4 en (dus; door de gemeente
voor 1/4 worden bij gedingen. De Mi
nister vertrouwt, dat bij doze ver
houding door de gemeenten niet noo-
delooe over 's Rijks financiën zal
worden beschikt. Het is hem niet mo
gelijk. wegens gebrek aan gegevens,
het voor dit doel benoodigde bedrag
ook maar bij benadering juist te be
palen. Door het toestiuan of weigeren
van het thans aangevraagde bedrag
van 20 milhoen gulden wordt echter
een uitspraak verkregen, waarop kan
worden voortgebouwd. Het wetsont
werp betreft ook de bruinbrood- en
molkvoorzienhiK. Uit den aarel dér
zaak zal van «ie credieten. welke voor
de goeakooper verstrekking van deae
beide voedingsmiddelen zim of zullen
worden toegestaan, na aanneming
van het aangeboden oniweru geen
gebruik meer worden gemaakt.
TWEEDE KAMER.
Wij deelden reeds mée dat de Mi
nister van Financien tegen ile redac
tie-wijziging, op art 7 der Oor-
logs winstbelasting door
den heer lyuennui voorgëeiélid, geen
bezwaar had en 't du» overnam. Maar
't amendement-Van Vuuran
extra winsten op uikoiusteu niet naar
den maatstaf van 191113 maar naar.'
het hoogste bedrag van inkomsten of
winst over een uozer drie jaren te
berekenen, bestreen de Minister,
voegde" hij er bij dat met het normaal
accres zeker rekening zou women ge
houden. Over dat punt nu werd nog
heel wat geuebaueerd; zoowel de heer
Kixkman, die er geen grond voor zag
om door t rekenen met accres, chica
nes m de hand te workeu, a-s de hce-
ren Ter Laan (Rotterdam) en Patijn,
die de zienswijze van den hoer Van
Vu uren en van den lieer Van Gijn
met konden dealen, voerden er nog
't woord over. Het slot was ecliter
dat de neer Van Vuuran, vrij wel
door '8 Min. verklaring vo.'daan, zijn
aroeuulement introk on dat art.
werd goedgekeurd, even als
artt. 820.
Art, 21 dat eon uitzondering maakt
voor extra inkomsten voor Staatsbe
ambten, officieren enz., door-toelagen
enz. genoten, achtte de lieer Van Vuu
ran overbodig; het zal »eklen voorko
men en zou den schijn van een bui
tenkansje voor Staatsbeambten doen
Ontstaan. Minister van Gijn vond 't
art, toch noodig. En de Kamer ook;
niet 51 tegen 6 stemmen werd 't art
goedgekeurd; evenzoo artt. 22
en 23.
Een poging van den hoer N'ieretrasz
CONFLICT AAN DE NED.
SCHEEPSBOUW MAATSCHAPPIJ.
Uit Amsterdam meldt men aan de
N. R. Cl.: De Nederiandsche Mcta&u
werkerabond bemoeit zich met dit
conflict niet Aanarbeiderszijde ;s d®
leiding ervan in handen van do syn
dicalistische landelijke federatie van
metaalwerkers, in samenwerking met
voor de de afdeehng van den Nederlandsdien
;»le eef1 Roomsch-Kathoheken Volksbond. Het
standpunt dezer laatste organisatie
is, dat de staking der jongens, waar
om het conflict begonnen is. afgekeurd
moet worden. Had de directie aan de
leden den tijd gelaten om zich met
hun bestuur te beraden over de vraag,
of zij. het werk der jongens zullen
overnemen, dan had de raad van het
bestuur vermoedelijk bevestigend ge
luid, Dat is echter, naar men ons van
deze zijde mededeelt, niet geschied on
daarom aanvaardt men hier ook niet
de verantwoordelijkheid voor do uit
breiding van het conflict.
A. W. F. IDENBURG. Vrijdag ie
de heer-A. W. F. Iden burg. oud-gou
verneur-generaal van Ned.-IndJê, met
het stoomschip Goentoer, -van don
Rotterdamschen Lloyd aan de Lloyd-
kade te Rottendam aangekomen. Éen
talrijke menigte wachtte de aankomst
van het mailschip af. En zoodra dit
aan den wal gemeerd lag, begaven
zich allereerst aan bc-ord mevrouw
Idenburg, die per auto met den heer
G. J. Staal, secretaris-generaal van
het departement van koloniën, uit
den Haag was gekomen, do burge
meester rur. A. R. Zimmerman en de
directeuren van den Rotterdamschon
Lloyd, d© heeren B. E. Ruys, W. Ruys
en H. L. Bekker.
Het stoomschip Goentoer volbracht
de reis vau Tand jok Priok, rtwid Kaap
Ö6 Goede Hoop en het noorden van
Schotland in vijftig dagen, hotgeen,
gegeven de tijdsomstandigheden, eon
zeer voorspoedige reis genoemd mag
worden. De reis zou met een dag ver
kort geweest zijn, indien men niet
Donderdagmiddag ter hoogte van Ter-
schel lingerbank een zes of zeven mij
nen had zien drijven. Met het oog op
de veiligheid van het stoomschip en
de passagiers is de Goentoer toen voor
anker gekomen tot daglicht.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
A 30 Cts. per regel
HET LEKKERSTE
OUD HAASTIU&HTSCH BIER
is alleen verkrijgbaar in de Brouwerij
L. VAN AU3tLL,
JODENSTRAAT 26 - MAASTRICHT
Pers-Ovürzschi
jïden tot Inkrimping der productie.
En al mochten de talriike kleine land
en tuinbouwers, die hun bedrijf
hechts zeer uobrekkisr overzien, ntsz
wei ©enigen tiid met produceeren op
^en cmdea voet doorgaan, dan kan
daar reeds oorlogswinst belas
ting is gestort, hier minder to doen
heffen, had geen sue ere. De Minister
bretreêd 't denkbeeld en vond de too-
passing niet wol mogelijk; de hoer
N'iorstrasz kon om zijn daaromtrent
HET BOUWBEDRIJF. Do Ver-
eoniging tot behartiging der belangen
van hen, die bij de bouwbedrijven zijn
betrokken, gevestigd te Rotterdam
hoeft zich mot «»n adres gewend tot
den minister van landbouw, waarin
vorzocht wordt, het daarheen te lol
den: dat het overzeeech hout, bestemd
voor hot bouwbedrijf, tegen nonnalo
vrachtprijzen worde aangevoeld; dat
het hout uit Duitschland op ruimer
schaal dan tot nu toe geschiedde,
naar ons land worde uitgevoerd; en
"dat, indien de regeering aan de Sta
ten Generaal zou wenschen voor te
stelten, ter bevordering van den bouw
van woningen, in liet bijzonder van
arbeiderspanden, een toesiag te geven
A fonds perdu aan de douw era van
dergelijk© huizen, gelijkstaand met
het bedrag der prijsver booging van
de benoodigde materialen, zij tod de
particuliere bouwondernemers daar
voor cj gelijke wijze in aanmerking
late komen ais de coöperatieve wo-
nigbou w vereenigingen.
KAMERVERKIEZING WINSCHO
TEN. De Minister van Binnenland-
sche Zaken, overwegende, dat ten ge
volge van het overlijden van den lieer
dr. D. Bos, in het kiesdistrict Win
schoten een verkiezing moet plaats
hebben voor een lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, hoeft be
paald, dat die verkiezing zai plaats
hebben Vrijdag 2 Juni, de stemming,
zoo noodig. Vrijdag 16 Juni, de her
stemming, zoo noodig, Vrijdag 23 Juni.
MINISTER CORT VAN DER LIN
DEN. De Minister van Staat, mr.
Cort van der Linden. Minister
Binnenlandsche Zaken, hoopt
Zondag, 14 dezer, den zeventigja
rigen leeftijd te bereiken, 's Middags
zal de Minister te zijnen huize aan de
Koninginnegracht ontvangen.
GEMEENTERAADSVERKIEZING
TE ROTTERDAM. Bij de Vrijdag
gehouden herstemrinng voor den ge
meenteraad in district II zijn 7337 gvl-
dige stemmen uitgebracht, waarvan,
„DE TOEKOMSTDe raad van
bestuur der Nieuwe Uitgeversmaat
schappij (de maatschappij, die De
Toekomst uitgeeft), schrijft in ge
noemd blad: In de Amsterdammer
vau 6 Mei 1916 heeft prof. mr. J. A.
van Hamel, gebruik makend© van de
rejorolvcUee van aan ons kantoor
ontvreemde stukken, een gedeeltelij
ke briefwisseling openbaar gemaakt
tueschen ons gedelegeerd lid met e-en
dor ambtenaren (niet, gelijk het Va
derland meent, het hoofd") der PÓ1L
tisetio Abteihmg to Brussel, over don
verkoop van ean tweetal door onze
maatschappij uitgegeven brochures.
D© eene had een bekende figuur uit
de Viaamsche beweging tot schrijver
en de andere bevatte een kort weten-
schappe.ijk betoog. Daar beide bro
chures belangstelling moesten wek
ken bij Viaamsche lezers, was eene
poging tot verkoop in Belgie een vol
komen geoorkxifde handelsdaad en
hebben wij geineend, de bereidwillig
heid van Duilsche zijde, om don ver
koop te vergemakkelijken door <ii-
recte afname van een groot aantal
exemplaren, niet te nmeten afslaan.
Wij jvetreurcn het mtusschen, dat een
enkele zinsnede in de gewisselde brie
ven den indruk zou kunnen vestigen,
alsof van onze zijde eenige financ-ice-
le steun zou zijn gevraagd, maar
meenen, dat uit don prijs der verkoch
te brochures reeds blijkt, dat e&ne
winstgevende transactie allerminst in
onze bedoeling lag. Dat or een be
scheiden prijs voor werd betaald is
waarlijk zoo verwonderlijk niet. Het
zou vreemd zijn geweest, indien er
niets voor betaald ware. De derde
brief betreft eene, naar onze meening
alleszins geoorloofde pogmg om
adressen te bekonien voor liet vesti
gen van een agentschap onzer maat
schappij in Brussol. Dit schrijven
draagv trouwens gohoel een particu-
I iier Ka'akter. Dc bewering van piof.
van Hamel, dat van uit het Duitsche
gezantschap voor meubileer mg onzer
kantoren is gezorgd, is een onwaar
heid. De lijsten „uit Bei-lijn voor de
zending van proefnummers naar Ned.-
lndiè, ontvingen wij van ten uioaar
woonachtigen, met onze overzeesche
gevv asten goed bekenden Nederlander,
met wien wij in correspondentie
staan. Dok van Nedertonusc-he vrien
den hier te lande ontvingen wij Indi
sche adressen. Van Duitse he invloe-
sche invloeden in doze is ons niets
bekend".
Prof. Sleeewijk voegt hieraan een
naschrift boe.# waaraan het volgende
is ontleend „Een zomerreis bracht
mij in Augustus van het vorige iaar
in Berlijn eu Belgie. Zekere beroeps-
journalisten plegen hun kennis der
internationaal politieke verhoudingen
uit „knipsels" te Dutten, en de aldus
verworven kennis hun publiek voor
te zetten. Ik gevoelde de benoefte. zelf
:e onderzoeken- Op deze reis dan
kwam ik in contact met een aantal
Duitschers en Belgen, deels nieuwe
relaties, deels oude bekenden. Het
waren particulieren, maar ook leden
van den Rijksdag en ambtenaren...
Met een hunner, den Regierungsrat
Gerslenliaiuer. kwam ik verleden jaar
meer in "t bijzonder in contact. Hij
hield zich voornamelijk met de
Viaamsche kwestie bezag, een vraag
stuk. dat reeds sedert jaren mijn be
langstelling had. Onze politieke in
zichten stemden in velerlei opzicht
overeen. Ook kwam toen ter sprake
het in de Toekomst eai Tijdspiegel
verschenen Oorlogvsdagibóek van ds.
Domela Nieuwenhuie Nijegaard te
Gent. benevens het reeds lang be
staande voornemen onzer maat-
schaoDii. om dit Dagboek als bro
chure uit te geven. Wii waren het er
over eens. «Lat zulk een brochure in
Vlaanderen orfeang zou kunnen ma
ken cn verspreid verdiende te wor
den. De heer o. uitte iiet vermoeden,
dat de Politische Abteüung waar-
acJuiuliikwel n-:-s er oa zou stellen,
zulks voor Vlaanderen zelf op zich te
nemen en tot dat dt>ei een deei der
opiag© aan te koooen. Daartoe moest
dau door mij een aanvrage worden
ingediend, ik heb zulks gedaan en
deze brief schiml hel ..piece de resis
tance" te zlin geweest van het be
ruchte dossier, waarmede de heer
Van Hamel nu reeds eenig e maan
den ons publiek poogt bezig te hou
den. Ik zag en zie het ongeoorloofde
van mijn handelwijze niet in. Formeel
is daartegen niots dn te brengen. Een
uitvoerverbod van boekeu bestaat ten
onzent niet. en. even goed als iedere
handelsfirma haro waren, mag ook
oen uitgevers-maatschappij haar
brochures verkoopen. aan wien hot
ook zij. üok moreel was ei- tegen de
zen verkoop niets in te brengen de
brochure bevatte niots geheimzinnigs,
ze was en is ook in geheel Nederland
verkrijgbaar, terwijl bovendien met
de uitgave winstbejag geenszins werd
beoogd. Zoo staat de zaak. ontdaan
van alle franje."
PROF. Dr. B. D. EBRDMANS EN'
DE CONCENTRATIE. Zooals onze
lezers weten heeft Prof. Eerdmans
!hd der Tweede Kamer) een brochure I
uitgegeven, waarin hii dc voorstellen j
der Regeerüigscomrmsöie op onder-1
wffsgebfed aanvalt. TTet Vader-1
land heeft deze brochure bespro-1
ken en in dat artikol geoogd, dat de
heer Eerdmans vrijheid heeft gevon
den om ..de allerleeliikste dingen van
den president en de collega's te
gen", alsook dat hij „de goede
trouw" van de vrijzinnig© leden der
ondcrwiis-commissie heeft verdacht
gemaakt.
Prof. Eerdmans schrijft nu
daarover in „Het Vaderland" -. „Ik
zie rnii genoodzaakt hiertegen te
prolesteeren. Niet alleen dat ik over
deze leden geen allerloelijkste dingen
heb gezegd, dceh ik heb zelfs ge
tracht begrijpelijk te maken boe het
mogelijk is. dat nien h«>c langer zoo
verder is gegaan, zoodat men. naar
mijn gevoelen, ten slotte geheel van
zlin basis (in casu bet ooncentratie-
progrum) is afgekomen. Ik schreef
immers op W. 25 ..Wij weten hoe
hot in zulke dingen kan gaan. Men
begint, bezield met de beste bedoehn-.,
een en den broodsten blik. de libe-
raalste opvatting en de edelste waar-
doering. maar ook met de meeste be
slistheid wat eigen inzicht betreft. En
als de weken maanden worden en de
maanden kwartalen en de tiid dringt
en de Minister verlangt, dan kon zelfs
de meest besliste liberaal in een ne
velachtige atmosfeer komen, en
schijnen de afmetingen zich voor
ziin oog te wijzigen. Alleen het vrij-
liberale lid. de heer Tydeman. heeft
zich aan die nevel-atmosfeer der
laatste weken met kracht onttrok
ken." Dit bewijst, dat ik de mee
ning. welke ik bestrijd, niet mei
kwade trouw in verband heb
bracht Het doet mii leed. dat gij
deze beschuldiging hebt geuit'
Het Vaderland antwoordt
daarop „Wij hebben het bov
staand schrijven met groot genoegen
ontvangen. Niets is ons aangenamer
dan ons in de bedoeling van den go-
achten hoogleeraar vergist te hebben,
en wii aanvaarden zonder ©enige
reserve ziin verklaring, die echter
noodig was, en die wii ons verblijden
te hebben uitgelokt. De heele opzet
toch van de brochure mot ziin groote
contrast fcusschen de beloften in het
Concentratie-manifost van 1913 ge
daan. au het resultaat waartoe de
overgroote meerderheid der vrijairmi-
leden van de Staatscommissie
waren gekomen, kon a i. niet na
laten den indruk bij den lezer te
eetigen. dat wie van de vrijzinnigen
met de Padficatievooretellen mee
ging. ontrouw werd aan het gemeen
schappelijk program. Maar dat was,
zooals nu blijkt, de bedoeling niet.
en d«ze zaak is dus )n het reine. Ge
lukkig. want niets zouden wij be
denkelijker achten, dan dat het ver
schil in standpunt tussohen de vrij
zinnigen onderling over de Pacifnm-
tie in ons volk aanleiding zou geven
tot een verdeeling van dezen in „red
ders" en „verrajers" van het open
baar onderwijs. Ten slotte mogen
wii niet verzwijgen, dat de psyoholo-
gisohe verklaring, die de hoogïeeraar
gooft van het meegaan der vrijzinni
gen met de pacificatie, absoluut on
juist is. Zij «leden dit zeer welbewust
en van eenig© geestelijke vermoeid
heid. die met iets genoegen deed ne-
wat bij mentale frischheid niet
zou ziin geaccepteerd, was geen
sprake."
Rechtszaken
OPLICHTING. De Amsterdam-
sche rechtbank heeft uitspraak «©-
daan in de zaak van den 25-jariyen
recidivist, van beroep motor-mon
teur, die ecu juffrouw had opgelicht!
voor oen bedrag van f 3. Beklaagde
had deu 16-jarigcn zoon der juffrouw
bij de Gemeentelijke arbeidsbeurs
aangesproken ©n wijs gemaakt beta
een betrekking als chauffeur-ieerlmg
te kunnen beozrgen, waarin hij, be
halve kost en inwOnig en vrije klee
ding, een week ioon van f 10 zou krij
gen. Daartoe zou echter een rijbewijs
noodig zijn, waarvoor L2.4U bmioo-
aiga was. Zoo bewoog beklaagde de
moedei un den jongen tot afgifte van
het geld. Beklaagde werd ovcreeo-
komstig den eisch tot één jaa, gevan
genisstraf veroordeeld.
Gemengd Nieuws
ERVARINGEN VAN DEN DUITV
SCHEN GEZONDHEIDSDIENST
Dezer dagen heeft in Warschau'een
bijeenkomst plaats gevonden van
Duitsche en Oostenrijkecbe officieren
van gezondheid. De chef van den ge
zondheidsdienst van het Duitsche le
ger, professor Von Schjerning, deelde
mee, dat thans meer dan 24000 genees-
heeren m dienst van het Duitsche le
ger zijn, van wie tweederde in het
veld en een derde in het vaderland.
3000 doktoren zijn "verbonden aan het
Rood© Kruis. Verder werken bij den
dienst 400 tandartsen. 180 apothekers.
92000 hospitaalsoldaten. Bovendien
beschikt het leger over 72000 vrijwil
ligers bij de verpleging en 22000 in
het etappengebied, van wie 6800 zus
ters. Duizenden auto's transporteore a
de gewonden en zieken van do troe
pen naar de ziekenhuizen, vanwaar
228 lazarel.treinen hen naar het va
derland brengen. Duizenden inrich
tingen tot sterilisatie van het water,
tot desinfectie, 26 groote veldstoom-
wasscherijen zijn ter beschikking van
de etappen. Honderden inrichtingen
zijn getroffen tot bestrijding van be
smettelijke ziekten. Aan de grens zijn
achttien desinfectie-inrichtingon ge
bouwd. waar dagelijke 100.000 man
met hun kleeren en bagage gereinigd
en gedesinfecteerd kunnen worden.
Dagelijks gaan waggonladingen ver
bandmiddelen en andere geneeskun
dige benoodigdheden van hel h^ofd-
depot nnar het front
Professor His vertelde, dat geheel
nieuwe ziekten geconstateerd zijn ge
durende dc-n oorlog. Bijvoorbeeld de
vijfdaagsche koorts. Typhus en dysen
terie traden onden den invloed van
de inenting, in biina niet te herken
nen vormen op. Dé verwekker van do
Weilsohe ziekt© werd gevonden, mis
schien ook die van de vJektyphus. Om
trent de cholera werd liet volgende
medegedeeldIn Augustus 1914 brak
de cholera te Warschau uit en in Sop-
t&mber 1914 telde het Servische leger
reeds 12000 choleragevallen. Uit
Podolië werd door het oprukkende
Russische leger de cholera gebracht
naar Galicïë en later door gevangenen
naar de meeste Oostenrijksche kroon
landen. Zoowel in het eerste als het
tweede oorlogsjaar, overieden vel©
duizenden in Oostenrijk aan deze
ziekte. Het Pruisische ministerie van
oorlog voerde de inenting tegen cho
lera in. zo&dat eind October 1914 de
meeste troepen ree«ls ingeënt waren,
toen in November de eenste gevallen
geconstateerd werden bij het leger
in het oosten en in de Russische ge
vangenkampen. Dank zij dezen maat
regel zijn van de Duilsche troepen,
oQdie vochten in het meest besmette ge-
twijfelen er niet aan, of er zal niet al- j van Galicië en van de Boeg tot
teen volledige edl.deversoodiiig be-1 J0 Rotatno moerassen. slecMs 0.52 pCt.
door de cholera aangetast. Van deze
taald worden, maar ook zal de com- ziakeil stiorf ajc,cllts jo.-j pct.. terwijl
inanda/nt van de onderzeeboot, die
verantwoordelijk is voor de roekeloo-
ze en willekeurige vernietiging van
een Noderlandsch stoomschip, zijn.
gerechte straf niet ontgaan.
Verder merkt 't Hibld. nog op: Wij
mogen van deze gelegenheid wellicht
gebruik maken om onze groote waar
deering uit te spreken voor de uitne
mende wijze, waarop de Scheepvaart-
raad zijn taak vervult. Met grooten
moed en onpartijdigheid en met do-
gelijke kennis van zaken. Men vwlt,
als het onderzoek is afgeloopen, dat
het licht i6 gekomen, wat aan het
licht moest komen on kon komen, en
dat er weinig of niets meer te onder
zoeken overblijft.
HET RAPPORT DER BEVREDI-
G1NGSCOMMISSIE. De Standaard
ziet het kwaad van de oonoept-rege-
Liïig der bevredigingsconimissio daar-
dut d© gemeenteraden voor de
school!everantie optreden. Het school
gebouw zal dan voortaan niet alleen
niet meer ons eigen bezit zijn, maar
zelfs zullen we er niert als huurders
inwonen, en geen huurrechten zuilen
toekomen. We zullen ingevolge de
wet er onzen intrek hebben te nemen,
maar eigenaar en controleur van «le
zaak blijft een Gemeentebestuur dat
maar al te vaak het niet op ons voor
zien heeft. Allerlei be«iingen zullen
hierbij gelden, die geschil kunnen op
leveren, ©n bij al deze geschillen zon
der eind zullen wjj aan 'tkortste eind
trekken. Hooge besturen zullen beslis
sen, of ook de Onderwijsraad zal het
uitwijzen, cm ook in dien Onderwijs-
DE „BERKELSTROOM". t Alg.
Handelsblad schrijtft: Het. on
derzoek van den Raad voor de
Scheepvaart in zake den ondergang
van de Bexkelstroom heeft een resul
taat gehad, dat aan duidelijkheid
te wenschen overlaat in strijd-
ïn et a He regelen van recht, is de Ber-
kelslroom in dën grond geboord. Wij
andei's bij niet-iiigeënten het sterfte
cijfer vijftig .p.6L bedraagt. De inen
ting werd regelmatig om het half jaar
hernieuwd, daar zij de werking na
drie-kwart jaar verliest. De inenting
van de civiele bevolking en de vluolv-
telingen heeft ook ©en uitnemend re
sultaat gehad.
Professor Wenckebach, uit Wee-
nen, vertelde bijzonderheden omtrent
de hartziekten bij de soldaten. Het
aantal gevallen van een vergrooting
van de linkerhartkamer bij de troe
pen te velde is aanzienlijk toegeno
men. De verklaring moet gezocht wor
den in het ingespannen, onafgebroken
werken. Ook aderverkalking vooral
van de slagaders worden in hei veld
erge#-. Belangrijke hartv'erwijdingon
worden geconstateerd bij zware infec
tieziekten, vooral bij typhus
Dr. Kaufmann uit Weenen gaf in
teressante vergelijkingen van 1000
soldaten, die nog niet in het veld wa
ren en 850 soldaten, die van het front
terugkeerden. Het Röntgen-beeld
toonde bij de eersten in 37 van de 100
gevallen een hartrnaat van meer dan
12 centimeter diagonaal, bij de laat-
sten echter bij 57 Meer dan 13 centi
meter, diagonaal toonden 8 van de
honderd uilrukkenden en 21 van de
terugkeerenden. De oorzaak van deze
hartvergrooting zocht Dr. Kaufmann
meer in de te groote inspanning dan
in de infectieziekten.
DE ENGELSCHE HANDELSVLOOT.
Uit een overzicht, dat Lloyd van
de Engetsche handelsvloot aan het
einde van 1915 geeft, blijkt dat dez«
vermeerderd is met 655 stoomsche
pen van 1.461.816 ton bruto inhoud,
en 152 zeilschepen van 61.934 ton. De
verminderine bedraagt 741 stoom-
schenen van 1.452.679 ton en 384 zeib
raad zal vanzelf een meerderheid voor schepen van 82.222 ton. Het nadeehtte
«1© Openbare School zijn. Hot dool, om saldo is dus 268 schepen met 11.151
mot name in de groote steden de ton. Door nieuwbouw is de vloot toe-
duurte van grond en bouw geen be
letsel te doem blijven tooi- het op-
bloeion van do bijzondere school, is,
meent het blad ook op de volgende
wijze te bereiken: Reken uit, wat per
leerling de bouw en meubileering op
de Openbare School in elke gemeente
gekost lieeft Neem dan saam de remt©
en het aflossingsbedrag per jaar. En
bepaal nu, dat aan elke bijzondere
school In diezelfde gemeente, evenzoo
per leerling, gelijk bedrag per Jaar
genomen met 377 stoomschepen
769.530 ton en niet 61 zeilschepen van
8791 ton. Ten gevolge van den oorlog
zijn 451 schepen van 814.233 ton van
het scheepsregister afgevoerd. Do
nieuwbouw heeft dus niet kunnen op
wegen tegen het verlies door den
oorlog. Het tekort bedraagt 13 sche
pen van 35.912 ton. De nieuwbouw is
trouwens aanmerkelijk achtergeble
ven bij dien in 1914 en wel 768.198
ton. Uit het buitenland zijn 77 stoom
schepen van 101.351 ton en 15 zeilsche
pen van 7139 ton onngeko«diL De aan
ir.1 worilea uitgekeerd. Per gemcenw het buit„,,olld !315 doof El
natuuiljk, omdat het in elke gemeen-; iaT)<j verkocht.- schonen hebben
vnae-
natuurhjk, omdat liet in elko gemeen- jand verkochte schonen hebben een
meente weer anders met de kosten inhoud van 232.947 ton. d. i. 389.800
staat. Dan ware heel het raadsel op-| ton minder dan het gemiddelde dei
gelost, on ook de Christelijke School jaren. Den 31 sten December
bleef haar zelfstandig karakter en K— 1>»
haar eigen positie behouden.
1915 bevatte het Engelsche scheep»-
register 12.776 stoomschepen van
19.154.277 ton en 8021 zeilschepen voa
8^.391 Wa.
