NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD. - Opgericht 1883.
33e Jaargang No. 101T2
Verschijnt dagelijks, behalve ep Zon- en Feestdagen.
ZATERDAG 27 MEI 1910
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
per drie maanden: ^an I—regels 75 Cts.; iedere regel meer 15 Cts. Bulten het Arrondissement
Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd Haarlem van 15 regels ƒ1elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cts. per regel,
is (kom der gemeente) met het Letterkundig Weekblad „De Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Zaterdagavond" 1.50 Advertentiën van Vraag en Aanbod, van 1—5 regels 40 Cts. per plaatsing,
Franco per post door Nederland2. (€7 HC e'ke rege' meer 10 Cts. contant.
o'eïnustrwrd Zondagsblad, 'voor Haarlem 0J7V Redacfio en Adminislraöe: Groote Hontsfraaf 55.
de omstreken en franco per post. 0.45 Intercommunaal Telefoonoatnnier der Redactie 600 en der Administratie 724.
tntg&YO der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zolder Bultenspaarne j2. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem In dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandse!; Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. De Verzekering der (per week) geabonncerdcn wordt gewaarborgd door „The Ooean" Rokln 151, Amsterdam.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZONDAG 28 MEL
Muziek in den Hout.
Schouwburg de Kroon: Biosc. voor-
Btelling.
Schouwburg, Jansweg: Biosc. voor
stelling.
BioscoopvoorstillLngen; Cinema-Pa- i
lace. Gr. Houtstraat, Biosc. Theater,
Gr. Markt Biosc. Theater, Barteljo-
risstraat
MAANDAG 29 Mei.
Schouwburg, Jansweg: Biosc. voor- j
stelling.
Bioscoopvoorstellingen: Cinema-Pa
lace, Gr. Houtstraat Biosc. Theater,
Gr. Markt Biosc. Theater, Barteljo-
risstraat
OM ONS HEEN
No. 2170
Noodkreet uit Schoten.
Het worstel van de Raadsleden
Verkooij, Magenuans, Bies en Bce-
ree. om aan de RegeeriüK bijzonde- j
ren financieeleu steun voor de se-
meenlö ie vrasen. of maatreselen om
ontslasen te worden van de Haar- i
lemsc-he forenseuhelaslins dat i
voorstel, wil ik zessen, geeft aaniei- I
dms tol verschillende opmerkirisen, i
GeaeeileluK is liet een verklaring
van de moeilijkheden, waarin Scho
ten ver koert, anderdeels een erniek
od het Haai'lemsche semeeniebe- J
stuur. Al dudeiiik m den aanhef j
wordt hetoosd. dat na 1900 het zielen-
•tal in Schoten abnormaal gestegen
is. doordat in de gemeente Haarlem 1
seen Kiond werd beschikbaar gesteld J
voor het bouwen van arbeiderswonm-
sen. Dit is een negatieve verklaring
van de omstandigheid, dat er in
Schoten veel van deze woningen ge-
bouwd werden, zoodat het juister Is
om te zeggen 1 ex wijl in Schoten
particulieren een voordeelige specu
latie zaaen in het bouwen van wo
ningen ou veel goedkooper grond,
dan in Haarlem te krijgen was, droeg
bovendien de lage belasting, dïe in
Schoten werd geheven, tot de vesti-
ging van vele arbeiders bij.
Zoo was de toestand inderdaad en j
men moet dat niet verbloemen door i
zijdelings Haarlem te beschuldigen
van geen grond te hebben beschik-
baar gesteld Dat sindsdien de toe- j
standen veranderden, is juist. Scho
len raakte gebukt onder het bezwaarj
dat de bijdrage van ziin inwoners in i
de plaatselijke belasting slechts ge- j
ring wezen kan. Gefortuneerde per-
sonen wonen er niet of zoo goed als
niet, zoodat de kosten van de ge-
mecriteliike huishouding bijna ge
heel uil kleine inkomens moeten
worden betaald. Natuurlijk is dut een j
financieel kunststuk, waaraan alleen
gedacht kan worden, wanneer er j
geen schokken ontstaan en geen avon- j
turen worden ondernomen. Schoten
is daar evenwel niet buiten gebleven.
De crisis heelt de gemeonte-financién.
die uit don aard van de zaak toch al
weinig breedte van beweging had
den, deen kapsijzen en het avontuur
van de eigen gasfabriek maakt dat
nog erger. De historie van dit bedriif
is biina etui voortdurende lijdens
geschiedenis. zij loont aan. dat een
kleine gemeente haar bolleer niet ou
een groctere moet copieeren en dat
liet ieders werk niet is. gemeentelijke
bedrijven te exploitceren. Terwijl
Raadsleden arch er nu over beklagen,
dal Schoten door de vestiging van
Haatlemsohe arbeiders zoo „abnor
maal" uitzette, heeft de Raad vroe
ger aanbiedingen van de gemeeu'.e
Haarlem tot gaslevering afgewezen;
had hu die uamrenomen, dan was
een iaarliiksche redelijke winst ge
makkelijk verkregen. Liever heeft
men. ziin krachten overschattende,
een eigen gasfabriek gesticht
Dat in het request van de vier
Raadsleden ook over de-Haarlemscho
forenseubelasting geklaagd wordt, is
te begriiucn. Die klacht is juist. Het
is een fout van 't llaariemsche ge
meentebestuur geweest, om deze be
lasting toe te passen op een klasse
van méiièchen. waarvoor de wetgever
die nimmer heeft bedoeld zelfs wan-
neer we aannemen, dat Yelen te
Schoten zijn gaan wonen omdat de
belasting er aanvankelijk lager was,
dan is dat verschil nadarhand wel
zeer verminderd, zoodat er alie aan
leiding wue om de forensenhelasting
te laten rusten. Afgescheiden van
alle verwijt, dat het llaariemsche
gemeentebestuur zou kunnen treffen
omdat er niet voldoende arbeiders
woningen in Haarlem waren, staat
Let toch vast. dat de gemeente Scho
ten de zorg heeft overgenomen voor
duizende personen, die feitelijk tot
de llaariemsche bevolking behooren.
Reeds doze overweging alleen had
van het toepassen der forenseohellis
ting moeten weerhouden
De vier Raadsleden doen nu een
poging om althans dezen last van de
schouders te werpen, door aan den
Minister een wijziging te verzoeken
van art. 245 der Gemeentewet, zoo
dal in bepualde gemeenten geen
foremsenbelasUng zal worden gehe
ven van inkomens beneden f 1200.
Dit verzoek heeft niet de minste kans
van slagen. Er is geen denken aan,
dat de wetgever in dezen tijd. ter
wille van een kleine gemeente, een
herziening zal ondernemen van een
wetsartikel, dat tot zóóveel andere
beschouwingen aanleiding zal kun
nen geven.
Of dan het andere verzoek kans
van succes beeftIn December, dus
nu vijf maanden geleden, heeft het
gemeentebestuur van Schoten om een
buitengewone Rijksbijdrage van
20.000 gevraagd en daarop is tot nu
toe nog geen antwoord ontvangen.
IDat men er in Den Ilaag ernstig
over denken moet is verklaarbaar,
maar de lang» bedenktijd stemt niet
hoopvol. Intusschan willen we voor
iSchoten van deze poging het beste
honen.
Wel stellig komt door dit request
oen andere zaak weer aan de orde.
waarover, merkwaardig genoeg, in
dat request met geen woord wordt
gerept
De grenswijziging.
Meer dan ooit zal men in Den Haag
bii het lezen van deze beschouwingen
naar annexatie -van Schoten door
Haarlem neigen. En niets is gemak
kelijker. dan doze natuurlijke zaak
nu maai- eens tot stand te brengen,
zoodat het Schotensche gotob uit" de
wereld raakt. Maar daarmee zijnde
uioeilnkheden nog niet van de baan
we hebben hier niet te doen met een
groote gemeente, die zich in finan-
cïeelen bloei verheugt en een kleine,
die met boven water kan blijven. Het
beeld is anders, we moeten ons voor
stellen een grooten man, d,ie met
moeite zwemmende blijft en een uit
ziin kracht Begroeiden Jongen. die
omdat hii ander s zinken zou zich
aan den man vastklamptgevolg is,
dat zii samen omlaag gaan.
Als Haarlem deze uoodlijdcude ge
meente van 12.01X1 zielen, zonder
meer. krügï toebedeeld en dus ver
plicht is. daar binnen eenige jaren
bestrating, rioleering. verlichting te
•maken zooals die in de stad bestaat,
wanneer onderwijs, politie, brand
weer. er op steedschc-n voet moeten
worden ingericht, dan zullen daar
mee ontzaglijke kosten gepaard
gaan. Het is al vaak gezegd, maar
het kan niet te dikwlils verklaard
worden annexatie van Schoten al
léén door Haarlem verplaatst de
moeilijkheden wel. maar lost die niet
op. zoodat bii deze gedegenheid de
geheele grensregeling van'Haarlen
in behandeling komen moet.
Nog al tl id schuilt die zaak achter
de administratieve coulissen. Dat er
plannen zijn weet ieder, hoe ze pre
cies in elkaar zitten, of misschien
door onderhandeling veranderd zijn.
is aan 't publiek niot bekend. Het
schijnt, dat er weer ijscluk gewich
tige redenen bestaan om de bijzon
derheden met te publiceeren. „Grond-
speculatie". zegt men dan met een
gewichtig gezicht. Alsof die niet juist
het waligst bloeit, waar hot minst
met zekerheid bekend ia 1
Hoe dat ook wezen mag, de grens
regeling in haar geheel komt door
deji Scliotenachcn noodkreet weer op
den voorgrond en daarmee dus ook
de compensatie, die voor Haarlem
noodig is, indien zii Schoten einde
lijk annexeert, liet lot van Schoten
hangt dus feitelijk van Bloemendaal
an Heemstede al. hangt er althans
nauw mee samen. Was er een rede
lijke aanleiding voor te vulden, dan
zouden deze twee gemeenten denke
lijk de 20.000 wel aan de nood
lijdende zuster willen voorschieten of
leenen. oni de grensregeling niert ge
vaarlijker te maken, dan zii op dit
oogenblik is.
Maar natuurlijk is een 1 coning tot
dekking van een tekort volmaakt uit
den booze. wannéér dat deficit in de
eerstvolgende jaren terug kan kee-
reu en de kans on vermeerdering van
inkomsten buitengesloten is. Beide
omstandigheden doen zich in Scho
ten voor. Hier kan alleen subsidie
van Rijkswege helpen en op den duur
vereeniging met Haarlem, omdat
(afgescheiden van crisis-toestanden!
liet voortbestaan van ©an gemeente,
die toch eigenlijk een financieel© on
mogelijkheid is. geen aanbeveling
verdient Het tijdstip kan nog wat
verschoven worden, eens komt de
tijd. dat Haarlem Sclwten inlijven
zal. Maar dan vooral geen gebrek
kige maatregelen. Geen annexatie,
welke behalve den kleine, die zinken
de was. ook den groote naar den
kelder helpt Indien daarvoor een
ander middel bestond, dan compen-
6aide in Heemstede en Bloemendaal,
dan zouden we da*, aanbevelen, maar
wie kan zoo'n middel vinden
Er is toch wel niemand, die denkt
dat wanneer Schoten op ziin verzoek
om een subsidie von f 20.000 vijf
maanden op antwoord wacht, de Re-
geering gretig zal ingaan op een ver
zoek om speciale subsidie van Haar
lem. dat van zelf over veel grooter 1
sommen zou gaan! En toch zou Haar- j
lem. wanneer Dien het opscheepte met j
Scholen alleen, wel gedwongen ziin.
in Den Haag de hand te gaan op
houden.
J. C. P.
Stadsnieuws
De Loodgieterssfaking.
De Bond van Loodgieters en Fit-
terspatroons in Nederland, afdeeling
Haarlem en Omstreken, heeft aan j
het bestuur der Lood- en Zinkwer- j
kersvereeniging „Door Eendracht
Sterk te Haarlem, het volgend
schrijven gezonden: Naar aanleiding
van uw schrijven van 26 Mei melden
wij, dat het ons ton zeerste verwon
dert een schrijven van dien Inhoud
van u te ontvangen. Wij gaan vol
strekt niet daarmee accoord. Wel
kan dat schrijven geheel omgedraaid
worden. Wij kunnen u de vraag voor
leggen: daar de gezellen, voorheen
werkzaam bij de loodgieterspatroons
van Gurtzgen, Lasschuit en Jansen,
lid zijn van uwe organisatie, zouden
wij willen vernemen, welke maat
regelen door uwe vereeniging geno- J
"men zullen worden-, om die leden tot
hun plicht tc brengen. Tot meerdere
duidelijkheid raden wij u aan onze
overeenkomsten eens goed na te
zien waaruit blijkt dat uwe organi
satie met onze organisatie overeen
gekomen is het uurloon op 30 cent
per uur te brengen. Dat uw e vereeni- j
ging hiermede accoord gegaan is
blijkt uit Uw schrijven van 10 Mei:
j.l. en dat verreweg ook de meeste'
uwer leden op onze overeenkomsten
aan het werk zijn gebleven. Verder
willen wij u opmerkzaam maken op
onze overeenkomst van 19 November
1915 omtrent toeslag op het loon. Wij
zouden de vraag willen stellen, heb-
ben de betrokken gezellen van 20
November 1915 af toeslag óp het loon
ontvangen, waarop het antwoord bij
voorbaat reeds gegeven is: van ja,
doordat die gezellen dien toeslag
hebben gehad in den vorm van 2 cent
per uur. Dat dit volkomen juist ia
blijkt ook weer dat door die gezellen
noch door uw organisatie de aanmer
king gemaakt is dat er patroons wa
ren, die onze overeenkomst omtrent
toeslag niet zouden nagekomen zijn.
Waarom wij qwe vereeniging tn ge-
moede aanraden de goede verstand
houding tusschen patroon en werk
man, welke reeds ernstig geschokt
is, te trachten te herstellen, doordat
de betrokken gezellen zich ten spoe-
dgste bij hunne patroons weder voor
werkizaamheden zouden aanmelden.
Dit ook om ernstiger gevolgen te
voorkomen, waarvan door de begane
onbillijkheid, de gevolgen geheel op
uwe vereeniging zouden komen te
rusten. Bedenkt wel, beter ten halve
gekeerd dan ten heele gedwaald, en
dat het flinker is een begaan abuis
te erkennen, dan zich aan een dwa
ling te blijven vasthouden.
gast in ear.herberg, die ze ten deele
alweer van de hand had gedaan. J.
de K. heeft nog rneer op z'n geweten.
Eenige dagen geleden vermeldden wij
een diefstal van lood van de HaarL
Katoen-Maatschappij. OpgcVpoord
zijn J. de K. en A. D., die bekend heb
ben, zich aan dezen diefstal te heb
ben schuldig gemaakt.
TE WATER. Vrijdag deelden wij
mede, dat in den Gaethuiseingel twee
kinderen te water waren geraakt en
gered. Wij kunnen hieraan het vol
gend© toevoegen Spelenderwijs go-
raakten twee meisjes van 12 en 13
jaar. de zus,es A. G S. en P. S„ wo
nende Voorcingstraat 20. te water.
Juist paseeerde een automobiel: Do
24-jarig© chauffeur, J J. Waseenbérg
goheoten, wonende Zuid Polderstraat
32, bedacht zich niet maar ging on
middellijk te water en wist een der
meisjes boven water te houden. Het
andere zonk en zou zeer waarschijn
lijk verdronken zijn, zoo niet twee
politieagenten. Veldhuizen en L'iter-
inark, met de reddingsbaak van de
Groots Houtnrug waren toegeenold en
beide drenkelingotjes hadden kunnen
redden. Hieruit bieek weer eens het
groote nut van de Reddingsbaken.
Vooral de chauffeur verdient voor z -n
kordaat optreden een woord van hul
de. Zooals wij reeds mededeelden wer
den de meisjes ten huize van de fa
milie Martin binnen gebracht, een was
buiten bewustzijn, doch werd door de
hulp, die mevrouw Meijerink— Rijk,
secretaresse der llaariemsche Red
dingbrigade, verleende, spoedig bijge
bracht. De kinderen konden daarop
naar buis vertrekken.
VERDUISTERING. De rijwiel
handelaar P- heeft op 22 Mei een
rijwiel verhuurd aan iemand die
zeide, S. te heeten. Het rijwiel is
nog niet teruggebracht, zoodat
l histoire se répète verduistering
wordt vermoed.
DIEFSTAL. Ten nadeele van A.
J. loodgieter alhier is een rijwiel ont
vreemd toen de eigenaar eenigen tijd
vertoefde in de Oude Hoogere Bur-
gerscltooL
IZie vervolg stadsnieuws pag. 21.
GEZONDHEIDSCOMMISSIE In
de vergadering van 25 Mei 1916 is als
-secretaris van de Gezondheidscommis
sie, in de vacature-JVIr. Slingenherg,
geïnstalleerd Mr. J. J. M. Noback.
RBMONSTR.ANTSCHE GEMEEN
TE. Omtrent de vergadc-rmg der
Remonstrantsche Gemeente doolt men
ons nader mede. dat de financiën zorg
baren, niettegeneiaande hel zorgvul-
d.g beheer, tengevolge van minderende j
inkomsten en veei grootere uitgaven j
voor onderstand Maatregelen warden
beraamd tot verbetering.
HAARLEuMSCHE BOEFJES. J.
P. W. H., chef van de Haarl. Metaal
draadlampenfabriek aan den Kum-
persiagel, heeft aangifte gedaan, dat
Vrijdagmorgen zijn rijwiel is ont
vreemd van de binnenplaats van de
fabriek. Opgespoord zijn J. de K. en
C. P., 15 en 13 jaar. d.e bekend heb
ben, samen dit rijwiel te hebben ont
vreemd en verkocht te hebben aan
een logementhouder alhier. De fiets
is opgespoord en tegen de jongens
is proces-verbaal opgernuakt. Het
zijn echter boefjes, vooral de eerste,
wat blijkt uit het volgende bericht:
J. R., koopman in schoonmaakarti
kelen, heeft Donderdag aangifte ge-
daan, dat uit zijn pakhuisj© in de
j Anthoniesteeg zijn ontvreemd 9 zeein-
-leeren lappen, 31 sponsen, en 10
dweilen. In verband daarmede zijn
opgespoord J. de K. en C P., dezelf
de jongens, die zich* ook aan diefstal
van een Róts hebben schuldig ge
maakt De politie heeft eenige van
de gestolen voorwerpen opgespoord.
I Ze waren verkocht aan een logeer
Pers-Overzicht
De fweedo Kamerzitting
van Vrijdag.
De Kameroverziolitschrijver van *t
Als. Handelsblad oordeelt
o. a. „De Minister van Oorlog heeft
een bijzonder gelukkigen dag gehad.
Wanneer eén leger bijna twee jaar
lang werkeloos te velde staat, dan
schiet er natuurlijk een welige flora
van klachten en grieven on. W8 kl van
de Kamer dan weder menig stekelig
tuiltje den veranlwoordeluken mi
nister komt aanbieden. Eu wanneer
deze er dan nochtans in slaagt, van
twee moties- er eene te doen verdwij
nen. van een andere dc sfeer, die ze
oin zich henen meebracht, geheel te
ziincn gunste te doen ontrekken, en
eindelijk een crediot van 100 ntillioen
zonder hoofdelijke stemming te doen
aannemen ook de socialisten von
den geen reden meer om stemming
Ie vragen dan heeft hij een succes
behaald, waarmede hem geluk mag
worden gewensoht. 's Ministère Lange
rede fizii duuivle drie uren) was dun
ook voortreffelijk, zoowel van toon
ris van inhoud. De heer Bosboom
pakte iedere zaak vast en stevig aan
en liort haar niet los vóór de Kamer
laar van alle zijden had kunnen be
kijken. En hii hield, waar in-t noodig
was. voet bij stuk. zonder nochtans
dqji indruk te maken van bevangen
heid of eigenzinnigheid. Terecht kon
hij dan ook zeggen, zcoals ten slotte
bleek, dat nil met name de quaestie
van den geneeskundigen dienst met
oil>|activiteit zou beschouwen eat al
leen tegenover de vele dobetposten,
die waren opgesomd, ook eenige cre-
dictpofrten wild© stellen. En de stem
ming in -de Kamer bekeerde, tijdens
's Ministers rede, zienderoogen."
De Nieuwe Rotterdamse li e
C t. schrijft „Van gedeeltelijke de
mobilisatie idesideratum van de so
ciaal-democraten eu den heer Koster)
wil do Minister nog niets weten. „De
reneering kan eu mag dat niet
doen." Nochtans werd heit bonderd-
miilioonen-crediet zonder hoofdelijke
stemming toegestaan. Wij juichen
het van harte toe. dat niet één agita
torische afgevaardigde ee« deinon;
atratief stemminkje uitlokte. Zoo is
het veel beter."
„Het zijn niet alleen reislustige
soldaten, di© zich aan plichtsverzuim
schuldig maken, er zijn ook leve
ranciers, olie louter uit winstbejag of
gemakzucht de meest ergerlijke din
gen doen zonder dat hen de militaire
knuist in voldoende mato betrefL Wij
doelen hier b.v. op de leveranciers
vun slecht schoeisel, wij denken ech
ter vooral aan dien verfoeilijken ruu-
nitiefabrikant, die ter vergemakke
lijking van de bewerking granaten
van za^ht in plaats van hard staal,
d.w.z. volstrekt waardeloozen krijgs
voorraad, leverde. Hij more de eeni
ge zijn der circa honderd fabrikanten
waaraan het munitiebureau opdrach
ten verstrekt heeft, menigeen zal hem
in een of anderen vorm eon flinke
bestraffing toewcnschen. In de Kanier
wenschte men met het oog hierop
ook bekendmaking van 's mans naam.
„Noem dien schavuit", klonk van
meer dan één zijde, na s ministers
mededeeltng. Maar deze bleef goed
hartig zwijgen".
De Maasbode: „Geen overtui
ging van fundamenteele leemten in
den geneeskundigen dienst, maar
ook geen besef van verantwoordelijk-*
hjeöd, ooik indien er al groote fouten
aanwezig bleven. De Minister ver
klaarde objectief tegenover het ge-
heéle vraagstuk tc staan hij was er
wiet debet aan hij had den toestand
aldus gevonden en gedurende de
mobilisatie gieen gelegenheid gehad
verandering aan te brengen. Dat is
in één woord ergerlijk. Aldus wordt
op Minister Colijn de smet terug
geworpen en v. iist Minister Bosboom
de eenvoudigste verantwoordelijk-
beid af. alsof ziin taak wave. alles te
conserveeren. zooals hij het gevonden
heeft. Met verontwaardiging beeft
de heer Van der Voort van Zijp daar
op herinnerd aan het ontzaglijk werk
dat Golijn heeft verrldht door een
nieuwe mHitiewet. een nieuwe lond-
weerwet en een geheel nieuwe leger-
organisatie tot stand te brengen,
naast den verplegingsdienst van het
veldleger en zooveel meer. Mocht,
waar dat is geschied onder tegen
werking van links, nóg meer van
dien grooten organisator worden ue-
eisdht? Aldus terecht de heer Van
der Voort van Zijp,"
JI et Vaderland: „De gene
raal Bosboom was nogal goed op
dreef, hij heeft zeer duidelijk eu inet
de uit alles blijkende goede trouw,
hem eigen, veel dingen weten recht
te zetten, zoodat er bij de trouwens
korte replieken ook niet veel te zeg
gen overbleef.„'a Ministers aar
digst en pakkendst argument was
■wel. dat in het algemeen de gezond
heidstoestand in het leger niet kwaad
is en dat met name het sterfteVüfer
onder onze mannetjes merkwaardig
klein is. Het is gelukt, in het leger
epidemische ziekten tot minima te
beperken. Hebben wij goed gehoord,
dan ziin er sedert de mobilisatie bui
ten de 27 meningitis-lijders en builen
de 52 zelfmoordenaars (in den aan
vang leidde uiteraard de nqrveuse
spanning, het veranderde leven, de
vrees voor de dmg'ai die komen zou
den. vele goDraedtsPoneenien tot de
wanhoopsdaad), een goede 400 sterf
gevallen in het leger, waaronder de
landweerplïchtigen met verlof, voor
gevallen. En dat aantal ie merk
waardig klein."
De Telegraaf: „Immers, de
minister heeft moeten erkennen, en
daartoe ia hij door de ferme actie
van de pers gedwongen, dat er aan
den militair-g'V.eeskunaigoi) dienst
heel wat ontbreek!. Zijn heele rede
was feitelijk niet een verdediging van
het bestaande, maar een pleiten van
clementie. Hij zei het zelf aan het
begin en aan het slot: ik wil tegen
over de vele debetposten ook eenige
credit-postan stellen. Nu, die zijn er
altijd te vinden, maar Juist hot feit,
dat de minister zélf verklaarde, dat
z'n rode zulk een strekking had, be
wijst al dat hij zeer goed besefte, hoe
hior feitelijk niets te ontkennen viel.
Gerustgesteld noen, dat zijn we
niet. Omdat in 's ministers speech
niet te beluisteren viel de krachtige,
klueke toon, het mannelijke woord de
royale, onbewimpelde erkenning: het
kan met langer zoo. Omdat z'n rede
oars voor den toestand nog te opti
mistisch, te mat. te vergoelijkend
was.
„oPIMHBPBHi
en blijft zijn beleid evenals dat van
de gansche regeorlng, verbijsterend
van onnoozelheid. Men luistere. Toen
het tegen Paschen bleek, dat de
schorsing der periodieke verloven on
der de soldaten woeling en gisting en
ontevredenheid bracht, heelt do op
perbevelhebber top 17 AprRj een aan
schrijving tot de commandanten en
tot luit Jegor gericht, waarin op den
ernst van den toestand cn op de
noodzakelijkheid om daarin te berus
ten, werd gewezen. Wij stellen ons
voor, dat van die aanschrijving, in
dien zij aan de soldaten bekend was
geworden, veel goeds had kunnen
uitgaan. Als zij békend was gewor
den
Want van die aamchri;
ving is niets uitgelekten
eerst gisteren, 26Mel, wei d
zijaauhetvolkbfj wijze v an
toevalligheid, medege
deeld in de Kamer. Welk een be
leid! Welk een dom, onnoozel, be
krompen optreden! Natuurlijk hebben
de meeste commandanten dat woord
van den opperbcv cl hebben gelezen cn
opgeborgen en zich er verder niet»
van aangetrokken. Als de regcering
het aan de pers had gegeven, zouden
de soldaten, voor wie he'. bestemd
was, en hun ouders en vrouwen ca
heel ons volk, het hebben gelezen, en
het zm allicht een goede uitwerking
hebben gehad".
„Met Paschen zijn er duizenden
soldaten weggeloopen, riep de minis
ter boos uit Het zouden er misschien
slechts evenveel honderden geweest
zijn, als ze het woord van den opper
bevelhebber hadden vernomen, dut
voor hen was bestemd, doch dat in
naam van Sint-Bureaucratius-aaa de
pers werd verzwegen
„Een Hotiandsehe munitie-fabri
kant treeft het legerbestuur bedrogen.
Hij leverde granaten, die volgens ©on
listig procédé opzettelijk waren ver
vaardigd van slecht staal, dat was
gemakkelijker eu voordeeligor voor
hem, rnaar bij het schieten zouden ze
niets beduiden en krachteloos uit el
kaar vallen. Waarom wordt de naam
van dezen nobeten patriot niet gepu
bliceerd? We kunnen dan een stand
beeld voor hem oprichten
DE „MEDEA". T Alg. Ilande's-
blad wijdt een rechtskundige beschr
wing aan de beslissing van 't Duit-
eche prijzenhof inzake de ,.Medea" en
concludeert: ,.Wlj meenen dus geen
woord te veel te zeggen, wanneer wij
verklaren, 'dat de rechters te Berlijn
in lijnrechten strijd mot- hei Duitse!;*
recht hun vonnis geveld hebben.
T ON D ERWUSRA PPORT. D
Nederlander komt op tegen
een „grove vergissing' van de Stan
daard, welk blad, zooals I-ikend is,
aanzijn lezers heeft medegedeeld, dat
de aanhangers van het bijzondere on
derwijs bij verwezenlijking van do
denkbeelden der ljcvredigingscom-
mïssie, in hun scholen niets meer te
zeggen zullen hebben. Volgens het
Rapport moeten de gemeentebesturen
de scholen bouwen, ook de bijzondere
scholen. Maar de bijzondere school
heeft het recht van bruikleen, welk
recht niet willekeurig kan worden r nt-
nomen, doch voortdurend voortduurt,
zoolang het bestuur de sehvo! noodig
heeft Het recht is even vast als lut
eigendomsrechten bij de wet geregeld.
Het bestuur heeft niet minder, maar
méér rechten dan een huurder, m.i.if
heeft alleen den eigendom, niet, om
dat het er ook geen cent voor betaald
heeft. Dut spreekt dus van zelf. Zou
de Standaard iets anders verwacht
hebben? Eene behoor 1 i;ke en onbevoor
oordeelde studie van het ontwerp zou
het misverstand hebben voorkomen.
De nu gegeven voorstelling is volko
men fantastisch en wekt t vermoeden,
dat wie haar gaf, de beteekenis van
het woord bruikieec niet recht ver
staat.
Koloniéu
VONDEL IN HET. JAVAANSCI!.
De „Java-post" meldt, dat op het
bescheiden tooneel der Kweekschool
van Moentilan een opvoering plaats
had van Vondel s „Lucifer Wat is
daar gebeurd? De loop van het stuk,
Vondefs drama, is in ecu klei no hon
derd strophen van verschillende Eng
te in dichterlijk Javaonsch weergege
ven. Een leerling vun do vijfde klus
(op één na de hoogste) der Kweek
school A Moentilan, heeft dit werk
geleverd, en zijn verzen zijn ondtr
een schuilnaam opgenomen in de eer
ste twee afleveringen (Januari en Fe
bruari) van het tijdschrift „Djaivi-
Sraja De hoofdgedachte van Vondel
is weergegeven in verzen, die evenals
de onze rekening hebben te houden
met het aantal lettergrepen en of
schoon zonder rijm ©venwel aan ro
gels gebonden zijn, wat betreft den
klinker der laatste lettergreep van
elk vers. Een andere leerling van die
zelfde klas had op zich genomen Ie
zorgen voor de melodie, want die
verzen zouden worden gerecitec-ol in
zachtk'.inkenden zang, gesteund door
een gamelan sleudro. Het was een
zwak pogen, een eerste proeve om h t
christelijk drama pasklaar to maken
voor het Javaanscho tooneel, voor de
door den Javaan zoo hoog gewaar
deerde wajang-wong.
Letteren en Kunst
NIEUWE UITGAVEN. liet Junl-
tijdsc-hrift van de Vereeniging „Onze
Vloot" is een jubileum nummer, ter
gelegenheid van het 10-jarig bestann
oer vereeniging. De heer A. G. E11K
©erevoorzitter schrijft o.-n voorwoord
en verschillende artikeltjes orer doel,
organisatie, propaganda, mobilisatie-
arbeid, behandelend het groote wei 1c
der vereeniging. Eenige foto's sieren
het nummer, o.a, een tweetal
fraaie portretten! van de Koningin eo
Prins Hendrik.
