NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD. - Opgericht 1883.
t«< S4e Jaargang No. 10180
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
DiNSBAQ 25 JULI 1910
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
per drie maanden: Van 1—5 regels 75 Cts.; iedere regel meer 15Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd Haarlem van 1—5 regels 1elke regel meer f 0.20. Reclames 30 Cts. per regel,
is (kom der gemeente) met het Letterkundig Weekblad „De Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Zaterdagavond"1.50 Z??V Advertentiën van Vraag en Aanbod, van I5 regels 40 Cts. per plaatsing.
Franco per post door Nederland2.— nP^j*e^e regel meer 10 Cts. k contant.
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37l/j Redactie ea Administratie: Groofe Houtstraat 53.
de omstreken en franco per post. 0.45 -Intereomfnuiiaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOAï. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. - De Verzekering der (per wook) geabonneerden wordt gewaarborgd door ,,The Ooeon" Rokin 151, Amsterdam.
dit nummer bestaat uit
zes .bladzijden.
EERSTE BLAD.
AGENDA
WOENSDAG 26 JULI.
Vergadering van den Gemeenteraad
Pt Prinsenhof, VA uur.
Kerkconcert Tally Koenen met - me
dewerking van Louis Robert.
Schouwburg', Jansweg: Biosc. voor-
peiling.
Bioscoopvoorstellingen: Cinema Pa
lace. Gr. Houtstraat- Biosc. Theater,
Groote Markt;
Stadsnieuws
HET St. ELIZABETHS-GASTHUIS.
Na de Raadsvergadering van 5 Ju
li is in onze Nabetrachting als de
ideale toestand in heit St. Elizabeths-
Gasthuis geschetst, dat Dr. Wester-
man er zal blijven als chirurg en dat
2'4 de stichting zal komen onlder een-
ba hoofdig bestuur,
rr Het sch'ij'n t, dat er wel kans is op
het bweiken van dit ideaal. De bur-
heeft met Dr. Westerman
Dr. Van Linden van den Heuveil
ifeieerd on in 't algemeen
een sterke strooming tot
bevordering van het eenhoofdig be
suur. Evenwel is, naar wij verne-
de verdere behandeling van de
niet vóór September te verwach-
i len.
AANRIJDING. Toen Maandagna-
middag omstreeks I uur een koetsier
Van den Haarlomschen expediteur Su
ms rendonk, met een beladen wagen aan
-den Admiraal do Ruiterweg een over
weg zou passoeren, kwam een E. S.
(tó.-wegen van Amsterdam met den
Vrachtwagen in botsing. De koetsier
en het paard kwamen er goed af. Van
den vrachtwagen, die geheel omver
lag op de tramrails, waren alle wielen
ui «tuk. Ook de wagen zoowel als de
bagage worden gehavend. Van de
jo* tram brak een lantaarn van het kop-
licht.
BIJENTEELT. Onder leiding
van den heer Ten Broeke vergaderde
gisterenavond in Hotel Royal de af-
deeling Noord- en Zuid-Holland der
IVereeniging tot bevordering van bij-
j, enteeit in Nederland. Na afdoening
,i tan enkele aangelegenheden van
huishoud!ijken aard werd de vraag
besproken of „reizan naar de heide"
voor de bijen uit Haarlem en omstre-
ij^31 gewenscht was. Zij, die uit onder-
vinding konden oordeelen, ontraadde
dit voor de Iiaarlemsche liefhebbers,
te. meer daar in de weersgesteldheid
een gunstige keea* scheen te zijn
toornen. Algemeene instemming vond
hot denkbeeld van den 1 ooraar der
Vereeniging, den heer Van Giersbc-r-
gen, uit te nood'igen in do maand
Januari a.s. voor de lelden een lezing
te houden over „Koninginneteelt".
Ten slotte hield do secretaris, de
heer Bing, de aanwezigen op aange
name en nuttige wijze bezig met zijn
„Kijkjes door loupe an microscoop",
naar door hemzelf vervaardigde prae-
paraten. Hij verwierf daarmee den
wclgemeenden dank der vergadering.
DE MELK. Zooals wij gisteren
hebben medegedeeld, heeft Maandag
middag ten Raadhuize een conferen
tie nlaats gehad, die uitgeschreven
was door den -Burgemeester, tusschen
nidkhaudelaren en -slijters. Men
kent de moeilijkheden Na 2'J Augus
tus houdt de toeslag od. die van
regeerinsswege wordt gegeven aan
de meJkverkooners. (Daar het ver
schil tussohen ui- en verkoopsprijs te
klein is cun een behoorlijk loon te ver
dienen. geeft het Rijk op eiken Liter
melk 1 cent toeslag). De algemeene
oaiinie is. dat de tijdsomstandigheden
nog in ge>en enkel opzicht verlaging
van den melkprijs wettigen. Lijn
koek. maïs en dergelijk veevoeder is
nog zoo schrikbarend duur. dat een
bootte priis voor melk wol bedongen
moet worden. Nu wil de Regeoring
den toeslag intrekken. Gaat dit plan
door. dan zal. naar een der vaklieden
ons vanmorgen meedeelde, de maxi
mumprijs van de melk met 1 cent
moeten worden verhoogd. En dit is
nog liet ©enige niet. want spoedig
schrijven wij October en als de Re
geering dan niet to hulp komt» zal
de melkprijs 15 a 16 cents per Liter
worden, daar verbooeintr der vee
voeder-Drozen weer in het vooruit
zicht is. De locslag van Rijkswege
zou dan in/plaats van 1 cent op 3 cts.
moeten worden bepaald.
Dit alles la Maandagmiddag ten
Raadhuize besproken. Het gevolg er
van is. dat dc Burgemeester mede
deelde. dat hii de veerschillende be
zwaren ter kennis van den Minister
zal brengen.
MUZIEKUITVOERING. Maan
dagmiddag werd een concert gegeven
door het muziekkorps van het 3de
bat. 10de reg. voor de zieke soldaten
in ..Sofiadal".
AANBESTEDING. Burg. en
Weth. van Haarlem hebben heden
morgen aanbesteeddo afneming
van de door het gemeen tegasbedriif
te Haarlem gedurende het tijdvak
van 1 Juli 1916 tot 31 December 1916
te Droduceeren hoeveelheid kool teer.
zijnde ongeveer 7500 H.L., waaronder
ongeveer 4000 H.L. afkomstig uit
kamerovens. Ingekomen waren 5 bil
jetten. Hoogste baschrijfster firma
Herman Jansen. Schiedam, voor
f2.90 per H.L.
dit de Omstreken
SCHOTEN. Aanbesteding.
Burg. en [Weth. van Schoten heb
ben hedemnora^a aanbesteed het
leveren van anthraciet. vuurmakers
en turf voor verwarming der ge-
meentegobouwen tot 1 Juni 1917.
■Hiervoor zijn geen inschrijvingsbil
jetten ingekomen.
IJ MUIDEN. Aanbesteding,
Aan do firma Wed, P. van Ileyst
te Veiseo. is bij onderhandsche aan
besteding als tweede inschrijfstor
opgedragen het bouwen van een pak
huis voor de N. V. Exploitatie- en
Administratie Maatschappij „Sham-
rok I", te IJmuïden, voor de som
van f 18.560.
BENNEBROEK. Ds. A. S. TAL-
MA EN DE GEHEELONTHOUDING.
Verschillende drantobeetrijders-
organen wijden een waardeerend ar
tikel aan wijlen Ds. Talma, die steeds
zoowel als minister en a!a predi
kant een grooten steun is geweest
voor de anti-alcoholbewegiug. „Dn
Werèldstrijd" besluit zijn levensbe
richt aldus: „Wij willen zijn nage
dachtenis ©eren, door steeds te laten
klinken in de ooren der menschen
zijn krachtig: om Christus wil voor
hei volk". „D© Blauwe Vaan" eindigt
aldus: „wij zullen goed deen de na
gedachtenis van Talma als een onzer
beste en trouwste medestrijders te
eeren".
H1LLEGOM. Door de afdeellng
'Hillegoon van den Ned. R.-K. Volks
bond Is beslpjep een coöperatieve
melkinrichting oo te richten. Er is
een commissie benoemd voor de
voorbereiding.
Onder trou wd: J. van Diest
en J. J. Mink, Overleden:
P. C. Th. Waterreus-1 jaar. Be
vallen: M. MeskersHassing, z.
D. de Jong. geb. Van der Pol, z.
TL C. Witteman, geb. Lömmorse. d.
r— E. Spierirtgs, geb. Van der WeiJ-
den, z. AL M. Klinkenberg, geb.
Van der Wiel. d. A P. Does. geb.
Van der Zwan, z. G. Wilhelmus,
geb. Van Benunelen. z. M. C.
Weüers. geb. Stroombergen. <L C.
"Möhlmann, geb. Daudeij, z. J. S.
"Weiiers. ceb. Van Rooden. d.
Binnenland
EEN NEDERLANDER VOOR EEN
BELG GEHOUDEN. De heer Rctra,
uit Maastricht, behoorende tot den
landstorm, bad zaken-
vrij wi 1 li genlands
verlof naar Engel:
een Belg gehouden en naar Frank
rijk gezonden. Daar stuurde men
hem naoir heit) Irony. Hij weigiercïe
te vechten en men zette hem in ar
rest. Te Maastricht is men in af
wachting hoe de zaak zal afloopen
zoo meldt 't Alg. Handelsblad.
„Do Maas" gezonken.
Nader wordt gemeld, dat de
„Maas' onder bevel stond van kapi
tein W. Knock ©n 21 man equipage
aan booi-d had. Van deze zijn ver
dronken A P. Vos, kok; G. van Ven-
no, hofmeester, W. A. Orzoum, be
diende; J. P. Stolts, lichtmatroos; J.
Buit, 2de machinist; A. L. v. d. Vioet,
3e machinist, C. V. Luik, donkey
man, P. Bom en D. Aries, stokers;
W. van Boose tremmer. De overige
elf zijp gered. De hierboven genoem
de Orzoum is nog aan boord van de
„Zeehond" gekomen, doch het is Qiot
meer gelukt de levensgeesten op te
wokken. De „Maas" was geladen met
ongeveer 1SC0 son suporphosphaat.
Naar de N. R. Ct. verneemt was
het schip voor f 500.000 verzekerd.
Men meldt uit VHesingen aan het
Hbld.: Te ongeveer half negen meer
de hier Maandagavond aan de oude
ponton aan de Kclenkade in de Bui
tenhaven het marinepolitievaartuig
„Zeehond" met geredden van het
stoomschip „Maas" aan' boord. Na-
dal de marine, en de politieautoritei
ten aan boord hunno Ondervragingen
tot den kapitein hadden gericht, werd
eerst"een steker, wiens zenuwen over
spannen waren, per brancard naar
het ziekenhuis gebracht. Vervolgens
werd "t lijk van den 17-jarigen mess-
room jong en, die bewusteloos van
boord gehaald en spoedig daarna
overleden was, door de politie naar
het lijkenhuis op de algemeene be
graafplaats overgebracht. Spoedig
daarop kwamen ook de tien andere
overlevenden aan wal.
Hun verhaal ovpr het gebeurde was
zeer sober. De kapitein Knock stond
op de brug. Het was 10 minuten vóór
acht uur, boen middensoheeps een
hevige knal ontstond en het schip
direct zonk. De kapiitein had nog
juist tijd zijn reddingsgordel aan te
doen, maar lag toen ook in het wa
ter. Zoo verging het ook de anderen.
De eerste machinist en de tweede
stuurman waren juist aan het ont
bijt begonnen. Do machinist rende
naar de machinekamer, maar kon
daar niot meer komen: stoom en rook
beletten dilt en zijn ook de oorzaak,
dal al de andere mannen met het
2000-ton groote schip in de golven
verdronken. De ramp gebeurde op
ongeveer één mijl van de Noord-Hin
der. maar was gelukkig ook waarge
nomen door de bemanning van de
„Zeehond", die mededeelde, dat de
boot in 90 seconden verdwenen was.
Na ongeveer oen half uur op gordels
en wrakhout, vrij ver van elkaar, te
hebben rondgedreven, werden de
overlevenden door de bemanning van
de „Zeehond" aan boord gehaald en
daar zeer hartelijk verwelkomd. In
de eerste plaaits werden droge klee
ren verschaft en werd een gewonde
matroos verbonden. Nog geruimen
tijd werd daar rondgevaren, maar
niemand werd verder aangetroffen;
alleen werd1 nog wat wrakhout opge-
vlscht. Over het verblijf aan boord
van hot marinovaartuig hadden de
mannon niets dan tof. Vragende
naar do oorzaak van de ramp, verna
men wij, (zoo schrijft 't Hbld.) dat
men deze zelf niet kan vaststellen, al
is het zoo goed als zeker, dat het hier
een mijn geldt Op een vier mijl af
stand werd wel een onderzeeër waar
genomen, maar een bellenbaan is
niet gezien. Een vertegenwoordil
der recdorij was in Vlisslngen om
d© mannon te verwelkomen. Allen
hadden gehoopt Maandag voor vijf
uur te Rotterdam te zijn, maay moe
ten nu in Vlisslngen overnachten om
Dinsdag vroeg ie 7.10 naar Rotter
dam te verwekken. De ontvangst
thuis zal na de redding zeer dank
baar zijn, doch het mceten achterla
ten van tien dooden is een vreeseïijke
gedachte.
DE VLEESCHPRIJZEN.
vloeschhouwers uit \erschiltende
plaatsen van ons land ter veemarkt
te Rotterdam aanwezig, hebben
Maandag den Minister van landbouw
een telegram gezonden, waarin zij,
naar aanleiding van een bericht, dat
consent voor vloeschuitvoer in uit
zicht is gesteld, deh minister verzoe
ken, dit niet toe te staan vóór en
aleer de prijzen van het slachtvee,
welk© thans nog abnormaal hoog
zijn, belangrijk lager zijn geworden.
DUITSOHE KINDEREN NAAR
NEDERLAND. De Telegraaf
méldt dat 't Duitsche gezantschap
zich tot verschillende liefdadige In
stellingen gewend heeft om dez© ie
verzoeken gedurende de vacantles
Duitsche kinderen een gastvrij on
derkomen te geven in Nederlandse he
gezinnen. Het ligt in de bedoeling
d;e kinderen hierheen te zenden, die
een goede voeding noodig hebben om
aan te sterken, een voeding, die m
het vaderland wegens het nijpende
gebrek aan levensmiddelen niet meer
te verkrijgen is. Het verzoek is o.a.
te Rotterdam met veel sympathie
ontvangen. De vereeniging „Liefde
werk" voor kinderen te Rotterdam,
verklaarde zich bereid voor 300 kin
deren te zorgen.
DE „TUBANTIA". De heer Nier-
strasz heeft zooals bekend is schrifte
lijke vragen gericht tot den Minister
Buitenlandsche Zaken, betreffen
de onderhandelingen met do Duitsche;
regeering ter zake van den onder
gang van do Tubnntia. De minister
van buitenlandsche zaken, de heer
Loudon, heeft daarop het volgende
d.d. 22 Juli geantwoord: „Gelijk uit
de mededeeling in het overgelegde
Oranjcbook blijkt, is de regeering van
oordeel, dat met de laatste nota der
Duitsch regeering de gedachten wis
seling over dan ondergang der Tu-
bantia geenszins afgesloten is. De
regeering handhaaft haar meening,
dat do Tubantia door een afgeschoten
torpedo is vernield. Nadere inlichtin
gen zijn te Berlijn gevraagd en tea
deele reecis verkregen, doch'het ver
trouwelijk toaralktler dtor gedachten-
wisseling "en het feit, dat zij nog met
is afgesloten, beletten vooralsnog ec-
nige openbaarmaking daarvan. Bij
den stand dier gedachten-wisse) mg
zou het voorbarig zijn zich bereids uit
te spreken over de nader te volgen
gedragslijn".
HET NEDEIU- \NDSCH-RUSSI'
SCHfc HOSPITAAL. De ,,'fele-
erraaf' meldt uit Peiersburc Iu een
interview, dat een te Petrograd ver
schijnend blad had mei mevrouw
■Heemskerk, verklaarde deze. dat de
vestimng van een Neder)axidsch hos
pitaal in de eerste plaats dient ter
bevordering van een Nederlandsch-
Russïsche toenadering cn om het be
wijs te leveren, dat Nederland een
loyale neutrale houding aanneemt.
Deze verklaring heeft hier een zeer
frunstigen indruk- gemaakt, en zij he-
'wiist. dat de vestiging van dit Neder-
landsch hospitaal In Rusland mec-r
een kwestie van pol Riek en aard dan
van weldadigheid een tegenwicht
is tegen de Nederlandsche hospita
len naar Duit3chla:id en Oostenrijk
gezonden. Het Nederlandsche hospi
taal zal officieel geopend worden op
30 Juli in het paleis van grootvorst
Paul.
DIERENBESCHERMING. De
statuten van oe nieuw© vereeniging
„Neö. Maatschappij te-*, bescherming
van dieren' zijn koninklijk goedge
keurd. In de te Utrecht gehouden alg.
vergadering is besloten tot bestuurs
lid aan te wijzon de heer C. A. Cikot
te 's-Hertoganbosch on verder 't be
stuur nog me»t drie leden uit t© brei
den; iw§e daarvan door het hoofdbe
stuur en de derde door de afdeeüng
Nijmegen aan te wijzen.
ONZE VLOOT. Do Konink. ver-
eemiging „Onze Vloot' zal op Zater
dag 26 Augustus op 't. landgoed „Oud
Naaiden' aan de Zuiderzee een land
dag organiseeren.
A. C. A. NOLET. Te Schiedam is
op 70-jarigen leeftijd overleden de
heer A C. A Nolet. lid van den
Schiedamschen gemeenteraad, oud-lid
van de Provinciale en Gedeputeerde
Staten van Zuid-Holland.
ONGELUKKEN. Op don Haag-
weg nabij Delft is oen 13-jarig meisje,
uit de Vierwindenstraat te Rotter
dam, door een in zeer snelle vaart
achteropkomende automobiel overre
den. In hojx/<x«zen toestand is zij
naar buis vervoerd.
Te Westen schouwen is Zondag
namiddag de 20-jarige milicien N. S.-
van Burgh bij het baden in zee ver
dronken.
Uit mjjne Gedenkschriften
M ij n V ader.,
4)
11L
Onder de keurige kleinere dichtjes
Mr. Care! Vosnjaer is er één dat
massale levenswijsheid bevat. Het
kan'lclt juist over levenswijsheid en
de middelen ze te verkrijgen; over het
raadselachtige van het leven zelf en
- de zucht.van den meaisch om het le-
vensraadsel op te lossen langs aller
lei denk- en gevoelswegen en het ein
digt met deze woorden;
Als men het leven leert begrijpen,
Dan is 't te laat en valt 't gordijn.
M°t uitzondering van eenige streng-
«-nuchter aangelegde geesten wier
toursdeforce boven mijne be-
i valling gaan, geloof ik dat de mees
ten onzer, die onder normale omstan
digheden een normale opleiding heb-
genóten, zich hert onbewuste van
hunne jonkheid on do daarmeé ge
paarde zorgeloosheid het dankbaarst
*riicn herinneren. De levensdroom is
hot aangenaamst in een tijdperk dat
hij bijna storeloos gedroomd wordt.
voor wie het voorrecht hadden
aan een Hoogesohool te studeer en,
de herdenking van den Dies dei-
Universiteit iets anders dan een
'heugnis aan hunne onbezorgde jonk
heid en hot toen in onbewustheid
«ovoerde leven?!
Wanneer ik aan den Invloed van mijn
vader op mijn levun terugdenk en mij
de voornam© gebeurtenissen herinner
hem doorleefd in mijne kinder-,
open- ©n jonkmansjaren, dan staan
er ge ene andere dun blijde dingen mij
,Voor den geest. Al pasle hij ook meer-
®a'en m handtastolijken zin het Bij-
r6 voord: „Wie zijn zoen liefheeft,
astijdt hem" op mij toe, er gingen,
ook weinig gelegenheden voorbij zon
der dat hij mij van zijme ontspannin
gen profijt het trekken, door mij van
vroeg af onder de menschen te bren
gen.
Ik geloof dat ik don gemakkelijken
omgang met allerlei soort menschen
van hem erfde, maar ik weet zeker
dut hij mijne positie van eenig kind
neutraliseerde door mij steeds met
groote gezinnen in aanraking e» in
dagelijtosch verkeer te brengen.
Zoo herinner ik mij vele Haarlem-
sclie families in wier kring ik jaren
lang bijna dagelijks verkeerde en
waardoor nooit hot hinderlijk gevoel
van eenig kind te zijn bij mij op
kwam. Daar ik do vrij© Zondagen
(die waarop mijne ouders goen genoo-
do gasten had'den) en in de vacantiën
haast altijd jongens biji mij te spelen
had, werd het alléén-zijn weinig ge
voeld en daar mijn vader voor niets
zoo beducht was dan wat hij „gulzi
ge zelfzucht" noemde, werden aller
lei pogiugen beproefd in mij d© op
komst daarvan te beperken. Waf bijv.
aan versnaperingen mij bij jaardag
of Sint-N iel aas weid geschonken,
moest den volgenden dag gehalveerd.
Er werd door mijne moedor ovor be
schik!
Ten opzichte van eerbiedigheid je
gens mijne moeder was mijn vader
uit de school van zijn Oom Jacques
Oouderc. Deze was hoffelijk, ja,
hoofsch jegens vrouwen cn niot de
minste inbreuk op zijn gezag als hoofd
van een gezin duldend, regeerde
Jacques Couderc mei de strenge min
zaamheid van een Semiotisch huisva
der. Een toonbeeld van den hoof-
scheta zin, die mijn oud-oom bezielde,
was de omgang met zijne „egade".
Bij herhaling heb ik mijn vader hoo-
vertellen hoe Mevrouw Couderc
do zitkamer van haren echtgenoot
niet binnentrad alvorens aan de deur
te hebben getikt en na de woorden:
,Qui est la?" te hebben beantwoord
met een ..Moi. Monsieur", de phrase
„Entrez Madame"' als parool ver
kreeg.
Ik spreek van een eeuw geleden toen
nauwlijks de pruikentijd achter den
rug was. Ik wil het algemeen verschil
tusschen toen en nu daardoor aan
geven geenszins beoog ik een lof
zanger van den ouden tijd te worden.
Het buiten den tijd staan is gemeen
lijk een bewijs van gewilde afgezon
derdheid of van slecht begrip der
gcestesstroomingen. Maar tusschen
het kennen en waurdeeren dier stroo
mingen en hun invloed op de maat
schappelijke verkeersvormen ligt een
bont geschakeerd denkveld. Dat
wensch ik even te betreden. Een
rentenier uit de eerste helft der XlXe
eeuw denkt er bijv. andere over dan
een tot patroon zich opgewerkt heb
bend arbeider en een Calvinist totaal
anders dan een buiten een kerkge
nootschap staand socioloog. Maar
allen zullen wel hierin overeenkomen
dat van alle tijden vóór en na Clixis-
tus de regel geldt dat grove verkeers-
voitmen grove maatschappelijke ze
den in de hand werken. De omgangs
vormen, die ik schets en waarvan ik
den nagloor in mijne knapen- en
jonkmansjaren heb mogen aanschou
wen, zijn belachelijk voor de meesten
onzer hedendaagse he beschaafden,
die geen aanstoot nemen in het wi el-
rijd etn op kerkhoven, het elliaar ver
dringen in spoor of tram, het lomp
zich gedragen in concertzaal of
schouwburg, en die voor alles, wat in
groet en andere plichtpleging naar
hoffelijkheid zweemt, het Germanism©
zich aanstellen hebben uitge
vonden. Ook daar om schijnt geem lof
zang op dat verdeden noodzakelijk,
wanneer men de wanbeschaving van
het tegenwoordige tijdperk in heit
openbaar nagaat. Men kan volstaan
met een vermelding.
Sport, rijwiel, stoomfiets, auto, veel
dogmatiek en weinig andere dan
„Vergunnings"-moraal hebben dien
onhebbelijken toestand bij een stug
volkt als het onze in de hand gewerkt.
Daarbij moge niot vergeten wor
den, dat in onze dagen talrijke groe
pen van ouders en andere opvoeders
predikanten en onderwijzers voor
al door verschillende beweegrede
nen geleid, goedvinden de meeste om
gangsvormen als hinderlijke toevoeg
sels tot verhoog mg van den last des
levens te beschouwen, zoo niet tot
stremming van liet vriendschappelijk
verkeer. Zij bedenken niet dat vormen
en manieren d© aesthetische tucht
middelen zijn, die van huis uit de kie
men strooien tot zelfbeheerschcng en
minzaamheid in het openbaar ver
keer, allernoodzakelijkst in een natie
als de Nederlandsche, waarin orde
lijk vertoon en aangename vormen
reed's tusschen de z.g. beschaafde
klossejj veelmaals gevaar loopen ver
stoord te worden tengevolge van de
natuurlijke stugheid van het ras. Aan
die stugheid en aan gcon andere
willekeurige eigenschap door stands-
of geestelijk verschil opgeroepen is
de weinige toenadering te wijten, die
Nederlanders boven don Moerdijk,
zelfs, wanneer zij kunnen weten in
goed gezelschap te verkeeren, aan
hunne landgenooten geven
Men schrijft, meen ik, dikwijls aan
aristocratische of pa-jncische hoog
heid (nog veel belachiijker dan do
eerste) toe, wat louter uit stugheid of
loomheid van karakter ontspruit Reis
b.y. van Den Haag naar Maastricht
in een eerste klasse niot rooken en
ontmoet zes deftige personen (3 man
nen en 3 vrouwen) in dat wagondeeL
Tien tegen een wanneer er van die
zes één is, die onder gezelschap dan
zijn brevier of zijn krant behoef! Zij
zijn allen te bang om zich te e n c a-
nailleeren of aan koud water
te branden. Geen enkele durft een
gesprek beginnen en zijn zuj te be
stemder plaatse dan roepen zij allen
als uit éénen mond, „dat het zoo
crimineel vervelend in het comparti
ment wasi"
Reis in een tweede tolas en het is
even stug tot Nijmegen. Na Nijme
gen begint er wat deining in het
platte vlak te komen, wat minder
strakheid en kijken de reizigers el
kaar niet langer aan als vreemdsoor
tige, zoo niet gevaarlijke exemplaren
uit een menagerie. Dat stugheid een
bastaardvorm van terughoudendheid
is en niet ver af staat van bekrompen
heid door het bolle toeval van geboor
te, fortuin, ambt en stand opgeloo-
p©n en meestent ij ds voorkomt
bij domme aristocraten en semi-pa-
triciërs namaak van het echte (de
oor logs woekerwinsten zullen het ras
niet weinig over de wereld doen ver
menigvuldigen) bewijst het distinc
tieve van eiken hoogstaanden geest
uit alle klassen en 3tanden.
Zij onderscheiden zich waar ook
mij is het ingeprent door mijn va
der en vertoond in mijn verkeersle
ven door voorkomende vriende
lijkheid. Hoogheid die zich doet gel
den in den omgang is, tenzij veroor
zaakt door schroom, altijd verdacht
Helt zij over naar verwaandheid
hetgeen in de kunstenaars werelden
niet weinig voorkomt dan verraadt
zij altijd een bekrompenheid van vor
stand en gevoel, die nooit een plaats
ouder de zon aan anderen gunt eu
steeds door aanbidders moet bewie
rookt worden. Doch daar zij een ka
rakterfeil is. kan slechts het leven
haar scherpte afslijpen. Een bepaal
de soort van opvoeders, als bijvoor
beeld de onderwijzers, er een verwijt
van maken, schijnt bij do weinige
redeleer, die hot openbaar onderwijs
pleegt te geven, mij onbillijk.
Allereerst, dunkt mij, zijn hot de
huiselijke voorbeelden, die den toon
aangeven van de ethische partij, die
de persoon in de latere sociale sym
fonie zal vervullen.
Uit een slecht beheerd gezin is het
lukraak dat een normaile school- of
staatsburger of burgeres te voor
schijn kom!
Er kunnen gewis geniale, artistie
ke, hoogst bijzondere exemplaren u t
ontstaan tuchthevende en dus or
delijke, in den tredmolen des levens
rondloopeada individuen ziet men
gemeenlijk uit kringen zich beuren,
waar het spreekwoord van Jacques
Couderc lijfspreuk ward: „La paix
en dedans, la dignité en dehors
In alle kunstvakken is het de ne
tuurhjbe verfijning, die over de kunst
matige heersch! Maar een musicus,
portretschilder, beeldhouwer, schrij
ver, een tooDeelspcler of zanger ver
raadt niet altijd in streek, toets,
woord, gebaar of toon onmiddellijk
la part du bohémien, dat in
hem leeft. In don maatschappelijke!!
omgang, buiten het expansieveld von
zijn zenuwen, komt dat direct te voor
schijn. Nog vóór men van Joachim
één noot had gehoord, nog vóór Carl
Hill één toon van den Schumann-
cyclus had doen heenvloeien, wa9
mon zeker in de heerlijkheid van hun
kunst een© copy te zien van eigen
rielsverfijning. Er zijn in alle kunst
vakken dat van don socialen om
gang in de eerste plaats zoo vele
virtuozen, die wèlbeacboumd platte le-
ven8-artisten zijn en van hoevele ver
bazingwekkende geleerden kan een
sprankje zielsbarmonie worden geno
ten!?
De best© opvoeders Sn huis. op kan*
sol, katheder, school of hoogeschool
komen mij nog altijd voor zij i« zijn,
die onwillekeurig respect voor hunne
persoon, wet an op te leggen, m. a. w,
knappe levenskunstenaars die vrede
in zich zeiven bezitten en waardig
heid naar buitten too non. Desnoods
bij een middelmatig takmt oen maxi
mum van karakter zich verwierven.
F. SMIT KLEINE.
(Wordt vervolgd)
