NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD. - Opgericht 1883.
JttsrgeitG wo. iuie*
verse injru uageujivs. uenaive op tan- en reestuagen.
fcHl&nUHU JULI I v7
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENT IÊN:
per drie maanden: Van 1—5 regels 75 Cts.; iedere regel meer 15 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd -JgjjgfL Haarlem van 1—5 regels 1.—elkeregel meer f 0.20. Reclames 30 Cts. per regel,
is (kom der gemeente) met het Letterkundig Weekblad „De 3 Abonnement aanzienlijk rabat.
Zaterdagavond"7 1.50 Advertentiën van Vraag en Aanbod, van 1—5 regels 40 Cts. per plaatsing,
Franco per post door Nederland2.— Bp^lPfa elke regel meer 10 Cts. a contant.
QernuttSrf Zondagsblad, 'voor Haarlem' 037'/. Redactie en Administrah'e: Groote Houtstraat 53.
„de omstreken en franco per post. 0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. De Verzekering dor (per weok) geebonneerden wordt gewaarborgd door ,,The Ocean" Rokin 151, Amsterdam.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
"agenda
ZONDAG 30 JULI.
Muziek in den Hout.
Soc. Trou moet Blyckeii; Concert.
Schouwburg, Jansweg: Bio&c. voor-
■telling.
Schouwburg De Kroon: Bio&c. voor
stelling.
Geb. St. Bavo, Sraedestraat: Witte
Bioscoop.
Bioscoopvoorstellingen; Cincina-Po-
lace, Gr. Houtstraat Bio&c. Theater,
Groot'.- Markt.
Bloemendaal, Rusthoek; Concert.
MAANDAG 31 JULI.
Schouwburg, Jansweg: Biosc. voor
stelling.
Geb. SL Bavo, Sinedcstraat: Witte
Bioscoop.
Bioscoopvoorstellingen: Cinema-Pa-
lac», Gr. Houtstraat Biosc, Theater,
Groote Markt
Stadsnieuws
DEZE WEEK GEEN „HAARLEM
MER HALLETJES".
Geachte Redactie, 'k laait bierbij u
weten
Mijn werklust is oo. mij® verbeel
ding: versleten
Oud en iong wil deoz' tud eens
lekkeztjcs luueren.
Of aan H strand of in t bosch ge-
noeseüik kuieren.
Zou ik dus op ..Rallletios" moeten
gaan zweeten.
Als honderd geleerde® geen onder
werp weten
Neon, redactie, ik staak en ik zal
't u maar ze«gon
Ik ben heel plezierig in 't grasveld
gaan leggen.
Daar zal ik nu lekker een dutje
gaan pakken,
Wie ..Halletjes" wtil. modt ze zelf
maar gaan bakken I
F1DRLIO.
DE KIN O -RON 1 'NG IN. Voor een
prachtige® zoroer-JVrijtftigavond was
de Kroonzaal waarlijk niet slecht
bezet en er werd geapplaudisseerd en
gebisseerd, alsof de operette voor hei
eersi hier ter stede opgevoerd werd.
Ook aan de artisten zou men niet zeg
gen, dat zij reeds een behoorlijke
reeks voorstellingen achter den rug
hebben, daarvoor speelden allen met
ondanks de zomerlemperatuur
te veel vuur, geen enkele uitgezon
derd Daar was natuurlijk in de eerste
plaats de kino-koningm zelf; -die wie
weel hoeveel maal teruggeroepen
werd. Sofie van Dijk danste en speel
de en zong dan ook met zóóveel toe
wijding. dat die filmdrama's schrij
vende advocaat een moeilijke taak had
bij 't öepalen van zijn keus tussciien
haar en Miss Clutterbuck mei haar
50 millioen. Deze, Mej. Verswij ver,
zoowel al6 de advocaat, M. Vigeveno,
hadden hun deel in 't succes en ten
slotte mogen we den oo!ijken million
nair-senator (v. Dijk) niet vergelen,
overnam als de filmregisseur, voor
wien de zaken zich nog op 't laatst
zoo ten goede keeroen.
Uitbreiding der TAaria-
stlohtlng.
Met ingenomenheid vernemen wij
dat doze zoo gewaardeerde ziekenver
pleging een balarigrij'ke uitbreiding
zal ondergaan. Volgons plannen van
dan heer Brüning, architect, zal een
groote vleugel van drie verdiepingen
worden bijgebouwd, waarin worden
ingericht: nieuwe zaal voor kraam
vrouwen, maiinumzalen, een nieuwe
operatiekamer, een nieuwe Röntgen-
kam-er en een afzonderlijke kamer
voor zonnebehandeling, benevens een
nieuwe kinderafdealing, zalen voor
zenuwpatiënten, enz.
ROOKEN. Nu het onderzoek
naar het rooken der sdloolkinderen
met toestemming der autoriteiten
heeft nl&ats gehad on is afeeloopen.
"publiceert® wij de vragen. aan de
klasse-leiders gedaan Hoeveel Ion-
Kens telt uw klasse Hoeveel van hen
hebben nooit Kerookt Hoeveel
van hen rooken eens per week
Hoeveel van hen rooken meerma
len per week Hoeveel van hen
rooken dagelijks? Hocveal van hen
rooken zco nu en dan Wat wordt er
eerookt (sigaretten, sic aren tabalO.
Hoeveel rooken met verlof der
ouders Hoeveel achterlijken zijn er
onder de geregelde gebruikers
Merkt kü dan invloed, o. a. door be
verig schrijven Daden zich ook ge
vallen van diefstal voor om het rook-
v erlangen te bevredigen
DIACONESSENHUIS. In bet
jaarverslag van het Diaoonesaoirhuis
wordt o. in. herinnerd aan <ie ambts
aanvaarding van Ds. P. liloauw als
predikant-directeur. Het aantal gedi
plomeerde zusters nam zeer i» e.
17 zusters staagden voor het di
ploma.
Eenige zusters uam.cn deel aan de
ambulance voor Duitsdhland en Oos
tenrijk. Het aantal zusters bedroeg
L2 aan het einde van 1915. Het aan
tal patiënten bedroe» 9-14 met 3&.010
vernleegdagen739 werden «ontsla-
en 49 kleine operaties hadden plaats
gen 93 zijn er overleden. 390 groote
Lm au de polikLin.eken 3S8. Daar
werd aan 3S4 patiënten 1118 keer hulp
verleend, behalve in de genoemde
Operatieve gevallen. Dr. Fred. Mul
ler verleende 400 maal hulp op zijn
pol.kliniek- Buitenverpleiging had
plaats au 31 gezinnen, afleggen ge
schiedde 13 maal. naehtverpieging 15
maal. da"-en-nacht-verpleging 114
maal en hulp 151 maal. Van de bui
tenposten werd Denn opgegeven
Beesd kreeg wederom een zuster. Er
zijn 14 buitei A-'Sten met 18 zusters
.7 zurters zijn bij de Haarlemsche
wijkverpleging werkzaam. 2 in hot
Daconeosenhuis en 1 en de lighal.
Dank wordt in het bijzonder ge
bracht aan de Huisdoctoren Dr. Kers
bergen en Dr. Westerman. benevens
Dr. Adrian en Dr. Nurnan van Son
aan Dr. Waller Zeper en Dr. Land
voor hun hulp. Dank wlordt gebracht
voor den geboden steun. o. a. door
hét Linnenfonds waarbij hulde
wordt gebracht aan mevr. Enschedé-
De Wit dat 72.291Wi opbracht. De
bazar bradht op f2600, bovendien
kwamen er giften van f 300, f 100 en
f 400. f 5000 werd aan giften ontvan
gen voor de aangebrachte edectrlsche
verlichting.
De plannen voor een zeer groote
verbouwing zijn aangevat maar
daarvoor is veol geld noodig. Ten
slotte wordt gewezen oo de noodzaak
van het voldoen aan de eischen. die
de ontwikkeling der techniek en van
het kennismateriaal od het gebied
van verpleging, van armenzorg, enz.
De ontvangsten bedroegen de Aom
van f 119-076.09Vfe. Er is een batig sal
do van f 3865.86. Het Zu6terfonds had
f8166 07 aan ontvangst, met inbe
grip i an vorig ealdo. Er is nu een
saldio van f 6592.40. De rekening van
het Zuster-Rusthu.sfonds heefi een
saldo van f 730.58. bij een ontvangst
van f 4712.97. Het Fonds voor Hulp
behoevende Vrouwen heeft een sak-V
van S 1SH.58. bij een ontvangst van
f 3296.05 het Vriibedlonds hoeft «en
saldo van f 1158.92, bij een oiitvangst
van f 4366.25. liet Bouwfonds heeft
een ontvangst van f 12.076.91.
FRANS HALS MUSEUM. Tegen
don winter zullen de portretten van
de Iiollandsche graven en gravinnen,
die in de hal van het Stadhuis han
gen. tijdelijk worde® overgebracht
naar het Fiuns Hals-Museum, zoodat
ze eens wat boter bezichtigd kunnen
worden, dan thans, nu ze zoo hoog
hangen, mogelijk is.
Rubriek voor Vragen.
VRAAG Mogen bij mij militairen
ingekwartierd worden als ik 's nachts
werk? ANTWOORD Wij meenen
van nioL Deel dit mede ten Stad
hui ze.
Den Heer v. E. alhier. - We gouden
zesgen. dat u van den agent inzage
kunt vorderen van het bewiis. dat hii
de gerechtigde vertegenwoordiger is.
Verdere contrOle zoudt u kunnen uit
oefenen. dour den volmacht-gever te
vragen, of hii inderdaad den agent
of de door deze® vertegenwoordigde
vereeniging als ziin vertegenwoordi-
ger heeft aangesteld.
(Zie vervolg Stadsnieuws op pag. 2)
Uit do Omstreken
ZANDVOORT. - Temperatuur
der Zee. Temperatuur van het
zeewater op heden 66 gr. F.
Boven het maximum.
Als voorheelden van hier ter plaatse
boven hel maximum verkochte groen
ten werden door mevr. E. Lauer o.a.
aan den Burgemeester opgegeven
tuinboonen 7'/i ct .per pond (maxi
mum prijs 3Vè ct), doperwten 15 ct.
per pond (inaximumb-prijs 9Va et.),
•peulen 22 ct per pond (maximum
prijs 9 ct.).
Binnenland
Een vliegongeluk te Breda.
Rii de militaire demon stratiie. wi&lke
Vrijdag te Breda gehouden werd ter
gelegenheid van de® letrerdag van de
Vereenieing Ons Leger, bijgewoond
door talrijke militaire autoriteiten,
onder wie de opperbevelhebber gene
raal Sniiders. verscheen boven het
terrein, gelezen nabij het klooster,
ecu militaire vliegmachine. Toen de
tweedekker landde, sloeg <k-ze over
den kon. waarbij de beide inzitten
den, de le-luit WallaSt, vlieger, en
Van Hocking Colenbrander, waar
nemer. onder den nog wvrkpnden
moNor terecht kwamen. Beiden wer
den niet zeer ernstig gewond. De
vliegmachine is zwaar beschadigd.
Het ..Hbld." meldt nader, dat luit
Wallast een hoofdwonde heeft en dat
luit. Hecking Colenbrander zijn arm
heeft ontwricht. Betrekkelijk spoedig
kwamen beiden weder lot bewustzijn.
Hun toestand is geruststellend.
De „Telegraaf' meldt nog „De val
der beide cffic-ieren-vlLegers was het
evenement, ongewild, van den eer
aten icgordag. Tegen don prachtig en
blauwen hemel kwam het vliegtuig
aanzetten en daalde. Een rilling ging
door de toeschouwers, loon de twee
dekker. hii den grond gekomen, hl uk-
baar op een oneffenheid in don Dodeni
stootte en half verpletterd werd. Het
vliegtuig raakte niet den voofkanl
van het schuitle den grond en ver
moedelijk ziin de heide inzittenden
door den scllok oo oen grond euslm-
nerd. Van alle kamen kwam hot pu
bliek opzetten e® de groote drom t'K>-
echouwers moest met geweld 'op zijde
gehouden worden. Ieder oogenblik
meende men de ontploffing van den
motor te kunnen verwachten, maar
het versplinterd en in elkaar gedeuk
te vliegtuig bleef roerloos liggen. In
middels beiiverde men zich om den
viiecer-luitenant Wallast en ziin
wacrnemer Hecking Coionbrander bl]
te biemren. hetgeen spoedig gelukte.
Luitenant Colenbrander sprak er di
rect ziin spijt over uit. dat hii. onder
de ooeen van den opperbevelhebber.
Hezen val had gedaan. Even daarna
zag hij een fotograaf, die een opna
me van hem nam en hii nep woe
dend. dat men den man ziin plaat
zou afnemen, hetgeen ook geschied
de. De beide vliegers, die min of
meer licht gekwetst bleken, kondeu
na eenieen tiid per auto vervoerd
worden."
De aanhouding van
Vlsschersaohepen.
Ten aanzien van de onderhandelin
gen door een deputatie uit de Ree-
dersvereeni.ging voor de Ncderland-
sche Haringvi6scheri] te Londen ge
voerd naar aanleiding van de moei
lijkheden aan onze vissclierij in den
weg gelegd, kan worden medege
deeld, dat deze niet tot een bevredi
gend resultaat hebben gei&id. Het ligt
echter in het voornemen der Reeders.
vereeniging het overleg te hervatten.
Binnen eenige dagen hoopt men be
paalde voorstellen aa® de Engelsche
autoriteiten voor te legen.
Vrijdag zijn te s-Gravenhage
breedvoerige besprekingen gehouden
tusschen het hoofdbestuur van de
reedersvereenlglng voor de Neder-
landsche haringvisscherij en het da
ge! ïjksch besiuur van de Vereeniging
ter bevordering van de Ntderiand-
sclie visscherij, met de afgevaardig
den van de voornaamste reedersver-
eeriigingen, die inzake het aanhouden
van visschersschepen naar Engeland
zijn geweest. In den loop van den
middag werd een deputatie uit de
vergadering door den minister van
buitenlandsche zaken in audiëntie
ontvangen, waarna de vergadering
werd voortgezet. Heden zal worden
vergaderd cm de houding van de ree
ders vast te steLlen. Vermoedelijk
Maandag zal een vergadering van
belanghebbende reeders worden be
legd.
Nog meer opgebracht.
Uit Maassluis: Volgens ingekomen
berichten bij de Hotland&cbe Zcevis-
scherij te Vlaardingen. directie
Schippers, zijn de Vlaardinger mo-
Corloggers VI. 18 en V.l 20 door de
Engelsche® opgebracht.
EEN BOM KAAR EEN NEDERL.
SCHOENER. Bij navraag aan het
departement van buitenlandsche za
ken is gebleken, dat de gezant 'e
Berlijn de aandacht van de Duitsche
regeenng gevestigd heeft op het fe.t,
dat op 5 Juli 1het Duitsche lucht-
sch p L 9 in de onmiddellijke nabij
heid van den schoener Weidaad een
bom heeft laten vallen, die blijkbaar
voor dien «hoener was bestemd. De
gezant heeft de Duitsche regeering
tevens verzocht, afdoende maatrege
len te nemen om te voorkomen, dat
aanvallen van Duitsche luchtec
op Nederlandse he 6chepen v
herhaa®.
Pers-Overzicht
DE KAPITEIN' VAN DE „l
SELS". (Zie ook onder Bu::e;
De Nienwe Rolt, C:. «I
De kapitein van de Brussels, dit
Zeebrugge js opgebracht, is daa
een krijgsraad gebracht,
hij op 28 Maart getrach
met zijn schip een Do
duikboot te rammen Hij
dood veroordeeld en geëxecu
Daarmede, meldt het officieele
sohe bericht „vond een van d>
wederrechtelijke franctireurs-1
lingen der Engelsche handelss
vaart een late doch rechtvaardi
straffing". Rechtvaardig kar
vonnis misschien zijn naar m
genlooB oorlogsrechtmisschien
wel naar Duitsche rrioreele begr
Maar naar menscheüjke rechts
tingen. zooals dte buiten de c
voerende landen nog hier en
aangetroffen worden valt er
rechtvaardigheid van hei vonn:
ten en ander aan te merken De
bootenoorlog werd. ten tijde, di
kapitein van de Brussels zijn mi
poging deed, met miskennin
«11e menscheüjkheid, wederree!
en op de mees', ruwe wijze ge
Een Duitsche duikboot in zicht t
gen beteekendc- toen voor hond
die nu ln het Duitsche commu
als „franctireurs" worden aang
den dood. Wie het leven niet
verliezen was genoodzaakt tot
weer, hetgeen trouwens geoo
was, omdat de duikbootoorlog v
rechtelijk was. Wil de Duitsche
leiding deze menschen thans
tlreurs" noemen, het zij zoo
dan heeft zij ook te erkennen, dl
die menschen zich zeiven. doel
Duitsche oorlogvoering zo tot fi
reurs heeft gemaakt. Dit elenn
hetgeen misschien naar streng
logsrecht delict was, had voor
bestraffing die rechtvaardig gei
worden zal, bij het vonnis aa
king moeien gebracht zijn. Voo
zelf het rechl opeischen, honc
burgere voetstoots om het levi
brengen, doch den burger, di
met goedschiks aan deze exec ut
derwerpt, te stempelen tot franc
dat is naar onze opvatting hel
afmeten met verschillende maat
gelang het op zich zelf of een
zal toegepast worden. Dat noem
willekeur, onrechtvaard:gheid. E
treft ona. zèlte nog tusschen
gruwelijke van den oorlog Da-
de neutralen, en wekt bij de vij
nieuwe verbittering en haat
over het suggestieve slot van 1
ficieele communiqué- meenden
deze opmerkingen niet achterw
mogen houden."
Uif mpe Gedenkschriften
M ij a V ader.
IV.
Tot mijne levensblijheid bevorde
rende dingen behoorden do gymnas
tiek-, scherm- en danslessen, die ik
.van 616 jaar mocht nemen.
Haarlem is waar het insluitingen
van openhaar nut betreft, altoos een
gezegende stad geweest e® mijn vader
heeft tusschen zijn 32ste en 48ste jaar
daartoe bijgedragen.
Vooreerst was hij het, die met en
kele zijner vrienden het initiatief nam
tot oprichting een er gymnast:ek-
school te Haarlem.
Tusschen 1850 en '60 was de gym
nastiek in Nederland en speciaal to
Haarlem nu niet zoo bijzonder in tel.
Gymnastici stonden aangeschreven
als koordedansens en andere kuuste-
makers. Men had dus aanvankelijk
nog al wat vooroordeek® te overwin
nen.
Het gelukte en de eerste onderwij
zer, die aan het hoofd der eerste
Haarlemsche gymnast.ekschoul w ord
geplaatst, was een Duitscher Carl
Êulcr.
llij bleef een zestal jaren te Haar
lem; keerde toen naar zijn vaderland
terug en verbreidde daar in proctijk
en theorie zijne heilzame onderwijs
methode. Hij schreef talrijke boeken
over zijn vak, die niet onopgemerkt
bleven, en hem bij een nuttig leven
ln zijn vaderland den titel van p r o-
f e s s o r bezorgde®.
Ik herinner mij hoe Carl Euler mij
als 6- A 7-jarig knaapje niet weinig
•chrik inboezemde bij onze eerste ontl
moeting in het gymnastieklokaal aan
de Achterstraat te Haarlem.
Tegenwoordig zijn de gynmuslick-
echolen of lokalen in de Voorstraten
onzer welvarende steden, maar in
1850 dus bijna 3/4 eeuw geleden
»as het onder ie welgezeten burger»
van een provinciestad iets zeor ver
dachts een school voor „kunstemake
rijen" (gelijk zij meenden) op te rich
ten en daarop zijn eigen „vleesch en
bloed" als leerling te doen en, naar
de toenmalige vroeden en vromen
der Spaarnestad geloofden, was een
achterstraat al lieeJ mooi voor z<
duiveleche inrichting.
Tijdens Carl Eater was dian ook
het aantal leerlingen op de Gymnas-
tiekschool bitter klein en eerst Simon
Vestdijk, zijn opvolger, zou een min
der schrikwekkend beeld van het
kunstem aken - van lieverlede in do
hoofden der Haarlemsche vaders en
moeders wuten te brengen.
Carl Euler had een uitdagend leeu
wengezicht; dc manen van de® leeuw
waren de lange, woest gekuifde
hoofdharen, die in vollen wasdom
den koolzwarten prieinoogcn door
dringender, maar tegelijk angstwek-
kenden glans verleenden. Zijne kin
deren Leo, Gottfried en Gr etch en wa
ren op een leeftijd vóór hun 10de
jaar sprekende modellen van de pae-
dagogiek huns „Lieben Voters Carl".
Lenig, blozend van gezondheid, s.er-
lijk in hunne bewegingen c® aller
liefst van uiterlijk „werkten" zij bij
alle oefeningen vóór: hot meisje zoo
wel als de jongens. Ladder, rekstok,
barre, ringen en bok hadden geen
geheimen voor hen, want zelfs Gret-
chen, in gymnastisch costuum, maak-
to op een wenk van hare® vader, na
hare twee broertjes, et® gracieuse
oefening meest in den stijl van Loo
enkele malen als hij bok en rek
stok daarvan afwijkend.
Nog zie ik Carl Euler voor mij, en
hoor ik zijn kommandantstem: Eln,
zwei, donnerwetter noch einmal! Of
wanneer hij tevroden over de oefe
ning was: Riohtig, riebtig; of einde
lijk wanneer een glimp van welgeval-'
over den httrschcn leeuwenkop
gleed bij Gretchcn's .kunsten"; Sehr
nett, wirklich sehr nctt!
Hij keerde naar zijne He.math en
werd opgevolgd door Simon Vestdijk.
<U wat tintelende veerkracht in oog
en hand, lijfsbeweeg en gebaar kon
saamvatten in een menschel ijk
lichaam van middelbare grootte, gaf
Simon Vestdijk tusschen 30 en 40
jaar als Gymnastiek-, Scherm- en
Dansmeester te aanschouwend Uit
alles wat hij deed en zaflde, wat hij
schreef en uls model aanbeval, sprak
onuitbluschibare energie. Wanneer
men op het gymnasium onder Reotor
Naber of Rector Tj. Halbertsma van
de lenige sierlijkheid en het aanval
lig beweeg der eupheben in arena of
wundelhof had gehoord, zag zelfs het
schallic jongensoog in den leermees
ter Vestdijk een moderne afspiegeling
van het antiek model, en zelden kon
een herinnering aan jonkheid e® on
bezorgdheid zich beter belichamen
dan in een zoo beminlijken, fraai ge-
bouwden en tot kloekheid w-ekkenden
l<^raar als Simon Vestdijk. Zijn me
de-onderwijzer, zijn latere zwager,
Martin, stond zoer dicht bij den
hoofdleeraar e® Vestdijk en Martin
op sabel, lange of korten stok, e®
floret de posities der schermkunst te
zien uitvoeren, evenals een wals of
mazurka, was aesthctisch genot. Zoo
wel jongens als meisjes uit den Haar
lemsche® tijd der Gymnastiek-, Dans
en Schermschool van Simon Vestdijk
en Martin vonden het een der prettig
ste uitspanningen, die hu® werden
gegund, en bij het bereiken der mid
delbare jaren zijn er velen onder hen
geweest die „tien goeien, ouwen tijd"
uit de Haarlemsche Achterstraat in
Oost en West met weemoed hebben
herdacht.
Ik licb indertijd in de „Oprechte
Haarlemsche Courant" het leven van
Simon Vestdijk dankbaar herroepen.
Necrologist ben ik ontelbare malen
geweest c® dat-feit op zichzelf zou
niet merkwaardig genoeg zijn om het
thans te vermeiden.
Daar is evenwel aan de necrologie
van Simon Vestdijk ee® bijzonderheid
verbonden, die in een algemeen ge
bruik wortelt: Het gebruik nl. dat de
verwanten van den verscheidene óf
aan de Redactie van het orgaan,
waarin gij hem herdacht óf aau u
zalven booze brieven schrijven. Mij
is het althans een uitzondering ge
weest, indie® ik niet steeds, na ie
mand mijner litteraire of sociale
lotgenooten „uitgeluid" te hebben,
zoo van christelijke als onchristelijke
zijde epistels ontving, waaruit de on
verholen spijt dor nabestaanden
sprak, dat aan zulk een veder als de
mijne de kiesche taak der .uitlui-
dlng" was toevertrouwd.
Van sJoclits weinige nabestaan
den heb ik, Lij zulke gelegenheden,
oen bewijs van instemming gehad:
verweg de meesten zwegen als mof
fen, hetgeen aan elke onderstelling
van af- of goedkeuring de keus liet,
maar in ieder geval toch minder on
aangenaam w as dan een brief vol
hittere kleingeestigheden.
Van de* nabestaand;® van Simon
Vestdijk evenwel ontving ik een dank
betuiging voor de „vleiende woorden
aan zijne nagedachtenis gewijd", uit
welken brief ik deze-woorden citeer:
„hot gehalte zijner leerlinge® zag
hij, naar hij ons vaak zeide, ieder
jaar verminderen. Zij zage®, naar hij
meende, In hem en in zijn onderwijs
niet meer een vriend en een prettig©
ontspanning, doch beschouwden het
les nemen hoe langer hoe meer als
een gedwongen fraaiigheid en den
lesgever als een man die daarvoor
betaald wordt". Hetgeen schijnt te
beduiden: „Voor bet grovere de ver
sterking van het lichaam schcaie®
zij nog iets; voor het fijnore de zachte
ontplooiing van een beminlijken
geest tijdens het onderwijs niets te
gevoelen".
Dat de beoefening van de openlucht
spelen en de daarmee samenhangen
de „sport" in hare wijde vertakkin
gen van gunstigen invloed op do ge
zondheid en de versterking van liet
gestel is geweest, kan elk opmerker
ten onzent met vreugde bevestigen;
dat de fijnheid der maatschappelijke
vormen en daardoor de schoonheid
der dngelijksche verkeerssteniming er
mee gepaard ïb gegaan, zal ieder, die
uit eigen oogen durft zien, ontkennen.
Er is tusschen vorige geslachten en
dat sinds de laatste W eeuw in bewe
ging zijnde, één kenmerkend verschil:
vergroving van zeden:
Heele en halve hoofden van
openbar© en bijzondere scholen,
klerken, beambten on ambtenaren
aan instellingen van openbaren of
particulieren aard, geven sprongen
en toeren m©t en op de slappe koord
der wellevendheid te zien, waarvan
hunne collega's van een haJ\e eeuw
vroeger, gerild zouden hc-bben. Indien
dat de glorie "van den gewijzigde®
voortgang is de Hemel beware ons
dan voor die richting!
Waar het sociale pe:l aan weten
schappelijkheid zou winnen ten kost©
van de wellevenscoDete" daar
daalt het zedelijk gehalte van
volkskorn: opvooJing door onderwijs
in kerk en school.
Dit is honderden en meermalen ge
zegd, kan echter steeds herhaling ve
len. Het schouwspel van een in tal-
looze kerkelijke secten verdeelde zich
als kemphanen gedragende vroom
heid is even we nlg bemoedigend voor
opvoedende volkskracht als een vrij
zinnig scboolpersonet'l waaruit de
wanbeschaving zich lucht, botte dwe
pers mot voortbrengselen et®er on
beschofte pers. En wanneer de uit
onze oude gymnastiek-, scherm- en
dansscholen geboren „sport" als
volkskracht-element niet anders
kweekt dan ruwheid of grofheid van
vormen dan werkt het de algemeene
natfonale zeden achteruit in piaats
van vooruit.
Dat mijn vader door de oprichting
eener gymnastiek-schnol te Haarlem
in een tijdperk, toen dc meeste Ne
rf er landsobe gewesten die gez"nd-
heids-oefening als kunstemakerijen
beschouwden, daarmee geen on
vruchtbaar werk heeft gedaan, be
wijst deze brief van Mr. i. R. Thor
b e c k e.
den Haag, 6 Jan. 1
„Ik betreur, WeledelGeboren
uw vriendelijk bezoek onlangs t
ben gemist. Gij w.ldet mij eeni
schadeloos stallen door achter
van een verslag over de gymnc
school te Haarlem, dat ik int
stekende voldoening heb doorgt
Zoo diegenen onzer medeburger;
ke daartoe in staat zijn, de alge;
zaak slechts met half zooveel ij1
volharding als gij aan uwe n
instelling hebt gewijd, wilden
deren, ons vaderland, waarin zó
krachten sluimeren, zou e-en
aanzien hehbe®.
Ik ben van uw gevoelen, da
men de kweekelingen der no
school oefent, zonder hen tot ïr
teurs te vormen, liet hoofddoel
bereikt wordt.
Uwe opmerkingen over den ïi
der gymnasUe «len geest b<
ge® mij in mijne overtuiging,
loof daarenboven, dat wij, bij
meen© invoering der gymnasti
budget van oorlog met eenige re
nen zouden kunnen vermindert
een oneindig weerbaarder volk
ben.
Wees verzekerd dat ik. wai
kan, u zal helpen; bij de rcgelin
het onderwijs zal de gymnastie
eenen standvastigen bescherme
den.
Wil niet moede worden tegen
oordeel en onverschilligheid te
don; ontvang mijne gelukwens
met de schoon© uitkomsten, dl
reeds behaaldet; eene gelukwvn;
die ik dankzegging jou willen n<
voor hetgeen gij in een groot
meen belang hebt gedaan.
Met hoogachting heb ik de
zijn,
UwE.Gob, dr.
TIIORBECK
F. SMIT KLE