Haarlem's Dagblad | 1916 | 19 oktober 1916 | pagina 2

Weerbericht

Medcdeelfneroi vnn hol Koninklijk
Ned. Meteor. liistituut_ (OpsoninnM
«les voormiddasrs te 1U.50 uur:. He
liildt. 19- October WIG. Hoogste haro-
me tors land 770.0 m.M. to Haparuu-
dn. looeste 739.6 m.M. te Vli«in«i!ii.
Verwachting tot den avond van 20
October Zwakke tot matigen vrind
uit Oostelilkc richt inzen. Gesteldheid
van de luchtnevelis tdl twanr l>e-
volkt. wetalc of cecn rezen in het
Noorden, in het Zuiden moer kans od
rezen. TeniocratuurIets koudor in
het Noorden.

BAROMETERSTAND TE HAARLEM.

Barometerstand hedenmiddag te 2
uur 758 m.M. Vooruit. Vorur© stand
•761 m.M.

OPGAVE VAN

JOH. M. SCHMIDT - Optloien

QED. O.QRACHT 47 - HAARLEM

Thermometerstand

19 October

Hoogste gisteren F. 47
Laagste heden nacht F. 43

Heden middag 19 uur F. 45

INGEZONDEN MEDE DEELING EN
30 Cis. per regel.

BEWARING yah inboedels
In afxonderiOks. afjeilntnn be-
wasrkamirs.

Nieuws Biecht 14. P. BOOM Lzd.

(TBLEEOON 1086).

-vnfi

echt,

r, kie.ircch Ook
hvye. rli! naar
is do boieokenis
■beweging heuamd
oorul mol het oog
m Europa houdt
den geopenbuurdon
e roekeloos or niet

thans wordt geheel met 't beginsel
van bezit boren recht gebroken.

Door den op beide punten geroerden
strijd zijn twee partijen, de antl-revo-
lotionnaar© en de eociaal-demokra'i-
tehe-, groot geworden is de liberale
partij in haar oude gedaante verdwe
nen. S'.cchta door aanpassing bij ar
beiders-klasse en godsdienstig© stroo-
ming iioeft "t liberalisme zich nieuw
lever, en een toekomst verschaftde
ouclo idealen zijn vervuld, nieuwe ei-
schen opgekomen. Kr bestond tusschon
-de twe© aangeboden ontwerpen, toch
eonig historisch verband, Zoo had do
heer Lohinan zijn kiezers eens beduid
dat 't algemeen kiesrecht in de lijn
van Groens bé-'.ns-len lag. Spr. tev
hoefde zoo iets niet te betoogemvan
den boginno der oprichting zijner par
tij was 't algemeen kiesrecht doel go-
woest en- hij gevoeld© voldoening wr
..ver dat hij een aandeet mocht bob-
bon in da verwezenlijking van dit doel.

Dankbaar bracht hij oorteedig© hul
de aan de groote figuur di© al3 oc-n
Jiclit in d© druist'.ruis van onzen tijd
uitblonk, aan den man van 't initia
tie! in deze, die al was hij door *t pro
gram van 1913 gebonden, in die -abnor
mal o tijdsomstandigheden eon voor-
wendeel liad kunnen zoeken om de
zaak uit tc stellen. Hij bleef echter
trouw aan gegeven woord. En gc-
lice: onverplicht beproefde hij ook dc
pacificatie op onderwijsgebied Zijn
zelfstandig initiatief en zijn leiding
waren benijdenswaard. Do gevolg n
konden tegenvallen, doch wellicht ook
dc verwachting overtreffen. Spreker
hoopte dat de waardig ingezette de
batten ook verder van ruime opval-
ting en ernstig streven naar een op-
lossing zouden getuigen in beide za
ken, die rijp waren voor beslissing
Dan zou een groot vredeswerk worden
tot stand gebracht, waardoor wel niet
alle strijd zou ophoud en, maar dezo
kon worden gevoerd over wezen! ijko
en directe volksbelangen.

Uitvoerig betoogde spr. vervolgens
dm cn de oplossing in zake 't onder
wijs èn ter. aanzien van 't kiesrecht
urgent Is.

Iii be-de opzichten wachtte ons de
witooiiug van. jarenlange bewegin
gen vn werken. Voor art. 192 was
juist nu 't psychologisch moment
daar oh uitstel ware alleen te verde
die,-it, ais men het object van den
e- njd iiiet kon missen. Het ware on-
vci aiit'.vóoraélijk om ter wille van de
pclitieko agitatie, de oplossing
verijdelen.

Eu wat 't kiesrech tliotreft scheen
t tegenover dc Ecrsto Kamer niel
-• -i.iden op do urgontio tc wijzen, oin-
dut men daar nog onlangs sprak var
lawaai ccner opgezweepte bende.

Sor. ging de geschiedenis der kies
recti:beweging sedert 1880 nu en den
invloed, dio zij op do partijen hua.
in 1882 was Min. Cort van dar Lin
den nog tegen 't ftlg. kiesrecht, in
1880 nam hij or voor op on verdedig
de elo stelling dat als 't volk hei be-
g, en, gocn rechtsgrond pleit voor
uilsluiting.

Na do herziening van 1887 en do
af.-, iiaifmg xan den census, de to
I ring van den gezeten werkman, i
wet-Van Houten, die '.ussciieu den
gezeten werkman cn proletariër en
vagebond nu scheiding maakte, wei
dc u:tSluiting van een gioc-p recht-
l'.az -li nog grooier onrecht. lJe soci.
ihrea kwamen er bij herhaling t«s,:
o]>, do kicsrcchtstrijd leidde tot de
al scheiding van de vrijzinnig-demo*
crateil van do Lib. Unie, 't blanco-
art. vnn 1906 deed den Bond van v iij-
liberalen ontstaan. Do socialisten,
eerst bespot en bestreden, wonnen
met hun demonstraties steeds meer
veld en door hun taai geduld en on
wankelbaar enthousiasme van
inaiiuon en vrouwen heeft do ar
beidersklasse gezegevierd in den strijd
v- .r recht cn togen uitbuiting do
kapitalisme. Do politieke partijen
zuil gedwongen nota to nemen vt
d-! eischen des volks: tegenstand©
zijn bekeerd, weifelaars tot daden ge-
bt acht. Ook aan de rcch crzijdo zijn
veranderingen merkbaar, getuige do
ommak-vi vnn «len lieer Kolkman,
.van 1900 tot 18()ö en iict katholiek

begrepen cn
do toestand*
men rekening m<
volkswil. Het w.
aan ta voldoen.

Urgent is dus do uitbreiding van
t kiesrecht. Ook opportuun? Het zoo
genaamd „bestand" m dozen abnor-
malen tijd kun, nu de qiuu-siio een
maal aan de orde is gesteld, geen
reden zijn om do tot standkoming te
gen te gaiui, vooral na den uitslag
uer vorlc.ie-zj.rig vnn 1913.

I /Ctto men op 't Ij don va n hot volk;
op do jaren-tango offers door do ipo-
biliaatie van duizenden, dio aan den
strijd voor 't algemeen kiesrecht heb-
bon deelgenomen, dan vroeg spr. hoe
*>u. een mislukking buiten do Kamer
worden opgenomen? Zij, dio in den
abnormalen tijd zulk oen loyale hou
ding hebben aangenomen, atollen m
Re^coring e-n Parlement vertrouwen
©^verwachten dat 't recht dos volks
zwaarder zal wogen dan do zooge
naamde Godsvrede.

De verschillen over «nderwijs en
Kiesrecht zijn gering en zinlren in hot
niet bij den tegenstand des volks te
gen hot bestaand© kiesrecht. Tegen
over het ondervonden oeconomisch
nadoel voor ons volk behoed© men het
voor een politiek verlies bovendien.
Do gedane beloften moeten ingelost,
de geaccepteerde politiek© wissel ge
honoreerd worden.

Mr. Troelstra had ook de tivxmop
volging en 't buiter.land9Ch beleid in
do herziening der Grondwet opgeno
men wensohon to zien; en bovendien
die automatisch© ontbinding dor
Picv. Staten bij di© van de Eerste
Kamer, rechtspraak in eociale zaken
©na. Maar do tijd dringt, eoi hij zou
dus geen aanvulling der voorstellen
vragen; in normale tijdein zullen nog
veranderingen noodig blijken. Spr.
betreurd© dat de Reg. die niet gemak
kelijker heeft gemaakt. Hij wilde in-
tu.ssclion zoo weinig mogelijk amen
dementen cn vcoral additionneelo ar
tikelen bij art. 192 vond bij zeer g©-
aarlijk; veeleer was hij voor beper-
;ii>g der'additicnnoele artikelen.

Ten slotte voor 't eerste deel zijner
■odo besprak hij 't verband tus-
iclnen artt. 80 an 192. Reëel bestaat
dit niet. En zeker niet voor spr.

beiden voorstander i6. Spr. gaf
echter den hoer Lobman toe dat, bij
de 2© lezing, d; voorstellen tegelijk
behandeld moeten worden on als hot
eene vervalt, ook 't andere verdwijnt.
Er is geen verband maar
entent© cordiale, geen
giscll, dJcch wol politiek verband; dat
was 't gevaar Vari de gelijktijdige be-
hamdehrig. Mislukkig van 't work
zou geen politieke winst geven. Spr.
•os ©r evenwel niet ongerust over.
Op zijn verzoek brak hij zijn rede
kwart voor 4 uur af; da IHoo-rat-
ter had daar, nu da hoer Troelstra
voor hot eerst na zijn gelukkig her
stel «en groot© rede hlold. geen be
zwaar tegen, maar zonden- pree©
dent

Iledon Is do lieer Troolstra weder
aan 't moord geweest, na do aanne
ming van het wetsontwerp tot wij-
ging der wet van 1S04, nopens do

m ijnontgi nni n-gen.

ONGELUKKEN.
Het 14-jarig zoontje van E. Veen-
stra te Emmer Erfschcidicnvoen, in
dienst bij den bakker Winters to Em
mer Compascuum, maakte gekheid
met ©enige grc11swachtsol dat cnEen
•lezer, afkom:--ig uit,Rotterdam, logde
schertsend het geweer op don knaap
oan, het schot ging af ©n trof den
knaap in de kce'. di© onmiddellijk
overleed.

DAMESCONFECTIE, Men meldt
uit OldenzaalD© aangehouden da-
laesconf-ectie aan Duitcche gfronssta-
bions is vrijgelaten.

veraJiU lusschcr. U-immièaC uit dojol van 1 meter broed. De l ek
R-ediMsrorceiiLginc)m t'o ovtrt-en-j luidden een steviger lo- ib-ot
komsten tuivchcii de reodorlje-n en do bon getracht om den jol
Engoteciio i égoering 011 de Rijkscom-1 ta du*
missie van Tocztcht op do Zeevisch-
xmigir.g, die voor da hosclsikbaar-
atolling van regeeriu-gsviseh voor bin-
nenlandsch verbruik moet zorgen.

l>o regeering werd met bet feu m
kennis gesteld,on maatregelen gono-
i om tot iulK-elagnomtng der vlsch
over '.c gaan. Tot zoovur hooft de Gom-
mifeie ui', de Rech-rs hot «venwel niet
laton Joomen tn stond ten slotte de
visch af, woati.o de publieke afslag
kon beginnen.

SANTPOORT.

D© voUgonde wcc-k, van Woomsdag-
(uvond tot Vrijdagavond, zal Prins
Hendrik de gust van den oudt-Miniistor
Gremcr zijn om op Duin- en Kruidbetrg
öön de jacht deel te nomen,

HAARLEMMERMEER. Onder
voorzitterschap van Mr. Everwijn
Innge vergadonie teren do Hoofd
ingelanden van den Haarietnmormoer-
paldcr. Een voorstel dijkgraaf on
heemraden om don Ringdijk van don
Haarlemmermeerpolder op te lioogcn
en te brengen op eon peil van 35 c.M.
boven A.P. lokte een breedvoerig©
discussie uit. Eon amendement van
deoi hoer Reimb-rs Folrner c.s. cm
den Ringdijk in plaats van op 35 c.M.
boven A.P. te brongon op 20 c.M.
boven A. P. en dit geleidelijk te doen
afwerken, doch niet in 5 jaar, zooals
nu wordt voorgesteld, werd verwor
pen mot 15 logen 4 stommen. Het be
stuursvoorstel werd daarna aangei»-
m©n met 11 tegen s stemmen. Beslo
ten wordt hiervoor aan te gaan oen
geldleening van f 570.000, te
gen een rente van hoogstens 5 pro
cent, af te lossen in 50 jaar. Een
voorstel van Dijkgraaf en Heemraden
om aan hot waterschap Rijnland to
verzoeken, hot mualpeil van het
boezemwater to houden op 15 c.M. be
n-oden A.P. werd na krachtige bestrij
ding verworpen met 14 tegen 5 stom
men.

Amsterdamsehe Bears

HOLLANDSCHE HANDELS
BANK.

Openingskoersen van 19 Octdbor,

STAATSFONDSEN: E» pot. Neder
land 102 7/8. 5 pek N'edarl. Indiö
101. Wt pet. Ncdorlanid 102 1/4.
5 pot. Nieuwe Inilië 100W. 3_% Übltg.
Nederhm 70. 3 Cortif. Nederland
75 7/8.

TAB A K-S A ANDEE LEXAmsterdam
Doli 2-45. Deli Maatschappij 525.
Soneanbah 543.

R U J5BE RA ANDEEI.EN. Amsterdam
Rubber 208. Nederl. Rubber 76.
Intwoont. Rubber 16 3/4.

PETROLEUM A A NDEELENGoc.
Hioil. Petroleum 175. Koninklijke
NederL Petroleum 515. -- Orion Pe-
broloum 59. Perlak 65.

S G HEEP VA ART A A ND E'ELENGe w
Marime 47 13/16. Pref. Marine 118
1/4. Wi pet. Gert Marino 104 3/4.
EfiOUL Amor. Lijn 440. Kon. Boot
~7. Roll. Lloyd 212. Ooetae© 400

Bothnia 434.

jVJMER. MARKT. Sporen:
Atchison Topoka 108 1/4, Denver 18 7/8
Brie 39, Kansas City Southern 281/2,
Missouri Kansas Texas 7 3/4, South
ern Railway 28 8/4, Unin Pacific
1501/4. I n d u 6 t r i e e 1 e nn.- Ana-
oonda 193, American Gar Foundry
72 1/2, Hide Leather 73 3/4, Central
Leather 84, United Cigar 491/2, Stu-
debaloer 133. United States Steel 113.

DIVERSENComim. Maxwell 33,
Ino. Maxwell 43, Lappen -Makwcll 91,
Comm. Pittsburg Coal 827/8.

Berichten ons gezonden door het
Uaagsch Corrcspondcnticbureau.

BELEEDIGING. Do Haagsch©
rechtbank hooft het Twcede-Kameriid
-Mr. ter Spill wegens beioediging van
den heer Carl Gosch, door onder diens
naambord tegen do put van diens wo
ning het woord „mof?" te schrijven,
veroordeeld tot 100 boete of 5 dagen
hechtenis.

POSTAMBTENAREN. Vernomen
wordt, dat d-o Directeur-Generaal
Posterijen on Telegrafie» aan de 5 var-
eomgingtetn van hoogor personeel bij
Postori jen cn TeWgrafio eon missive
heeft gericht, waarin hij zegt, met
weerzin to Lobben kennis gortómen
van d© motie, door d© besfcuroe der
vereonigingeri operibaair gemaakit cn
het zijn plicht '.e achten, zijn ernstig©
afkeuring to kennen te geven over den
inhoud en don toon der motie in de
vergadering :e Utrecht 15 October
aangenomen, welke matie aan de
Pers, den Itaad van Ministers,
Kamer-.oden <\a. ter kennis gebracht
je. Do Oir-ec tour-t '.onoraal zegt, in zijn
missive, «van dc 1100 leden der voree-
•niginiglon diie n voorname of leidende
betrekking b.-ldceden, vorwaicht te
hebben, doit zij op betere wijzo oen
actie zouden hobben gevoerd voor sa-
iariavórbstering.

Burgerlijke Stand

Ondertr on w d
Akersloot en C. Stang,
d 19 October. J. K-
Sdooi".
SchuileklopDor.

- D. FlilV

IIAARLE&I.

18 October. F.

Getrouw
Zwemmer u
Dirkze en J.

Fabel en G. AI. Scholten.
her en C. 11. lvubbe.

'Odé on A. F. C. Tiimmer.

Bevalloji: 17 October. M. C.
Niel en. cob. Om-baoh. z. 18 October.
,P. VViit. gob. Ze lis tra. d. - C. Bel-
iaards. eeb. Koster, d.
Overleden. 18 Octobdr. C. L.

cob. Carol. 68 jaar.
d. II. TorOl. 47 j..
M. J.. 7 m.. dochter
'olaos. D.iven voorde-

Groot Heilicla
Orunicslraat,

straat.

Uit de Omstreken

IJMUIDEX
d© publiek©
to lJm uiilon
uur 'b nrorg©r

INGEZONDEN

V*n ingeïondsn stnkion, repla®trt of
aiat geplutat, wordt de kopie den ineender
Qlet Uruggegsren.

Voor den inhoud dexer rubriek stelt de
Redeotie zloh uiet aioiprnkolljk.

De boomen aan den [Dreef.

Haarlem. 18 Ootober 1916.
De hoornen aan den huizenkant van
don Dreef zullen dan toch Verdwij
nen De Dreef, zeker wel de mooiste
andelwcvr. verliest zim Schoonheid,
indien 'diterébéurt. Met een beetje
Ibcleid. dc»or b.v. elk iaar daar een
naar hoornen te vellen en dezo te
VfirWaaieren zou ziin fraai voorkomen
niet ernst is ereleden hebben. Er be
hoort m. i. zoo kracht!e mojzeliik te-
eren dit Raadsbesluit te wedden opce-
komon door een beroeu op GedeDu-
teerrle Staten. Allen, dio instemmen
m,et het voornemen vnn don oudertre-
teeïtonde. om e«n sohviivcn aan ire-
noomd lichaam to zenden, worden
beleefd verzocht, hom tra®, naam-
leaarti:! met adres te sturen. Bn ce-
nofsrzame deelneming z.nl dan door
andoreretoekende zulk een schriivcn
worden cmzeejdd en voorzien van do
noodÉr© handtcekeninzen. worden
ezonden. Snood jrowooscdit-

I. F. D1ETZ.
Groot© Houtstraat 141.

DE OORLOG.

AAN DE SOMME. l>a F ranselt e
staf meldt dat da Franschen het
dorn Snillv-Soillisel goh eed veïtoVerd
li ebben. Ten 7.. van de Somma werd
de eerst© Duil.sche linie van hot
front Maisonnette-Rjr.ches genomen.

Do Eiurclsche stof meldt terrein
winst ten N. van GueudecourL

om al zoo do Jong cn Ilar-
- naar d© dasvaaiding vast-
old e door verdrinking om leven
to brengen. I.nter hcfcbrn de bekuiag-
riigirij uiei vier onl>e-
kend gebleven personen in twee an
der© roeibooten gezeten, go'rach om
mot de roeibmt den jol van do Jong
cn Hnrtondorp te rammen en in den
grond to boren.

Do dagvaarding constateerde, dat
do uitvoering vuu hun voorgenomen
misdrijf (hot verdrinken van den veld-
aclitor cn den visahwaterpaoliter)
niet is voltooid doordat do jong en
Hartendorp wisten io ontkomen.

Uit 't verhoor van den veldwachter
bleek, dat do beklaagden den jol iu
bonedonwaartscho richting hebben ge
duwd, soms me' do banden en dan
vvcor mot «en dikken stok en. een
roeiriem. De poging om den jol fo
rammen geschiedde in liet Zijkanaal
C en in hot N'cordzeekanaal.

Da Jong verklaard© v. d. AL be
slist herkend to hebben, do V. heeft
hij niet pertinent herkend, want 't
was een buitengewoon donkeren nacht
't was niet to doen om een paar motor
vooruit to zien. In Zaandam hoeft da
Jong do V. ovonwel opgespoord. Ilij
orkondo met v. d. M. samen in een
roeibootje gezeten t© hebben.

Heden tor zitting bekende do be
klaagden 't verzet, maar ontkenden,
dat ze getracht hadden 't bootje van
do Jong en Ilartendorp onder vratc-
te drukken of to rammen.

Hartendorp werd ook ale getuige
gehoord en bevestigde do lezing van
't gebeurd© door den veldwachter ge
geven. Toe» getracht word 't bootje
onder water to dTukken werd alge
meen. geroepen: „we zullen ze ver
zuipen".

Als verdediger van do beklaagden
trad op Mr. II. P. 't Hooft. Dezo
vroeg aan den veldwachter of hij ge
wapend was.

De Jong: Ja, maar ik heb niet ge
schoten.

Het Openbaar Miniaterio noemde d©
zaak Beer ernstig. D© Jong dankt het
behoud van zijn leven aan ziin be
kwaamheid als schipper. Had hij geen
verstand gehad van goed manceuvree-
ron, d-an zou hij zeker niet met Har-
tendorp ontkomen zijn, ongetwijfeld
zouden beiden verdronken zijn. D©
Jong is zeer kalm opgetreden en heeft
zich weten to bedwingen om niet te
schieten, hoewel daartoe wel aanlei
ding was. Hok O. M. eischte tegen elk
dor beklaagden drie jaargevan-
geniastraf.

De verdediger, Mr. 't Hoofd, be
toogd©, dat in deze zaak veel onzekers
is. Er is zelfs sprake van vier onbe
kenden. Pertinent is niet bewezen,
dat do beklaagden de personen zijn,
die in botsing met de politie zijn ge
weest, aBthans niet vim Do V. 't Ver
zot is niet naar elsch van rechten be
wezen, daar 1 geweld tegen 't net en
wiet tegen personen was gericht. Even
min d© poging tot doodslag. Het eerst©
ond&r water drukken kan opgevat
wordien als ©on poging tot ontvluch
ten en het z.g rammen is eveneens
een poging dier vJschstroopers om te
ontkomen. Do modern© oorlogsgeschie
denis heeft lwt O. M. parten gespeeld,
een poging tot ontsnappen wordt aan
gezien voor een rammen of in den
grond boren, alsof 't oen' duikboot en
icoopvaardijor betreft. Stal, zoo ver
volgd© pleiter, dat er geramd is, dan
is dit nog geen poging tot doodslag,
want die betrokkenen kouden er af
komen met oen nat pair. Pleiter vroeg
voor De V. vtrijepraak en voor v.
M. ontsdag' van rechtsvervolging.

Toen de beklaagden" weggeleid wer
den, riep v. tl. M. huilend tot kennis
sen op de publieke tribun© „Dood
kunnen jelui me halen".

R.-K. POLITIEAGENTEN. Tot
bestuursleden der eailar.crs alhier ge
stichte Yewenunmr van. R.-K. Politie-
ncenten ziin aekozen W. van der
Hulst, voorzitter: C. v. d. Veldt. J.
Glas. W. Smelter un C. Zonneveld.

GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bijG. Zweors, Da
Gostastraat 24, Haarlemmer J iede,
manchetknoop; J. dia Nij.s, Rozenprieel
straat 13, lorgnet; G. Hessels, Rom-o-
lenstraat 19, haerenring; S. Roude,
Spaarnwouderstraat 31 a, kinderrok;
Th. Puitets, Paviljoenslaan 15, bril;
II. v. d. Vecht, Voorzorgstraat 74,
kinderportemonnaie; G. Hessels, Ro-
motenstraat 19, een gouden ring.

DIEFSTAL. Aangifte is gedaan,
dat in do laatste drie weken uit een
onbewoond perceel aan di© Nieuwe
Gracht, gasbuizen, roodkoperen bui
zen, root lood, huisbellen enz. is gesto-
i. De politie stolt een onderzoek in.

GEHEIME DISTILLEERDERIJ.

I-Iet Gerechtïihof te Amsterdam
handelde liet booster beroen van het
.0. AL bit de Haarlemschc rechtbank
teeren den Amsterdammer B.. die
door de Haariemsche rechtbank werd
riirresoroken van do beschuldieituz.
aan het Zuider BuitenSDanrne een
Eoheime brotnderii cehatl te bobben.

Hot Hof tfelastte alsnog de inbe-
jslaencmina van de in de dairvaardd-ne
'crnoonulb VOOriVCrnen. die een distil-
I p - —in tal «ouden uitcremaalct hebljen
en verdnnedo do zaak tot 15 Novem
ber.

PERSONALIA.

JUBILEA II. IJ. S. M. llun 25
i iu iuliiieum lierdenkon 26 lOcto
I de lieer 1'. G. Phrlippo. cum
it s lo kin-:-- te Haarlem, en 9 No
inbörr. Krisiiiin. commie© ]-:•
i.ss.i ter IJnmiden.

- Do lieer H. J. Brinkhof t© I.rc u
trden is benoemd tot hulpbeamb:
aan d© strafgevazigenia t© Haarlem
:s belast met den werkkring roi
ft?sifitexH kok.

Vervolj Stadsnieuws.

- ILedenmorgv® word
iiViag der Rijksvisclilial
-h.p gezot van 7 tot 10
s, wegMis een meenings-

Kiekjes olt deRechtszaal

Poging tot doodslag.
Daarvan worde» beschuldigd d© 30-
jarig© B. d© V. en de 35-jarige P, v.
d. M., beiden visschers te Zaandam
wonend» maar nu verblijvend in hot
Huis van Bewaring.

't Kwaad is gebeurd in den nacht
van 11 op 18 Augustus onder d© ge
meente Spaorndum. Do beklaagden,
waren in het „Voormalig IJ" met ©on
aaizegen in verboden water aan
risschon. Zij werden betrapt door den
rijksveldwachter P. do Jong uit
Spaarndam e» «Ion jiachter van het
vlschwater A. Hartendorp. Do man
der wet wild© proces-verbaal opnia-
keu en dc» zegen jn lv-slag nemen,
maar dnartci -n hebben do Zaandam-
mora zich geducht verzet. De \eld-
vvachter en Ilartendorp zaten i» een

GEHiE ELjöN THOUDING. In die
najaarsvergttdering vian do Nat. Ohr.
Geh. Onthouderavereeniging, dio
zer dagen in het Biaww© Krui© hier
tor stede gohoudon werd. liie!<i <K R.
J. v d. Moulen, predikant-diivoteur
van het Koning WiHemshui3, oen in
leiding ovor „D© dranketrijd en het
drankmisbruik onder g-aiobihseer-
den". Hij concludeerde, dat «foor de
mobilisatie het drankgebruik hier te
Innrlie is toegenomen.

Het resultaat van de gedaehtemvis-
sething, <1 ie hierop volgde, was, dat de
vergadering aan liet Provinciaal Co
mité overliet, slappen te doen, om te
trachten, het dranlkgébruik to beteu
gelen.

D© heeren <1©. H. C. Hogenzeii Bus-
sum) en Butcr (Den Heldor) werden
gekozen tot bestuursihL

Nadat il». I). v. Knevelen i.LiChten-
voorde), had go^iroken ovec „De
Bond voor plaatselijke keuzo cn de
taak onzer afdeolingen", werd dc wm-
lareamfiigne besproken. O.m. werd
besloten, liet Hoofdbestuur ie veraoe-
ketl, do unganisatio vanpoliticagenten-
golvec-lu11thoudois ter hand te wiiücn
ncmciL

Het Tooneel

Haarlemsclio Tooneelelub.

,.l)o Heks van O ve r h o l
ind of oono schaking aan
o V© c h t.! B I ij 9 p o 1, o n 11 o end
an oen oude kroniek door
Balthazar V o r li a g e n.

De heer Verhagen deed zijn stuk
in druk verschijnen als deel van d©
.DileUantcn-Tooneé!" onder
reductie van G. Nolst Trénlté. Op
hot titelblad wordt het „een klucht"
genoemd; op het programma van gis-
eravond stond het als „blijspel" aan
geduid. Naar mijn idee wordt het
door geen van b-'ido benamingen wer
kelijk g&karaktorisoord; ..geirama'i-
soord sprookje" zou misschien beter
passen.

Want als ecu vroolijk sprookje
spreekt het tot wat wij kinderlijks in
ons hebben of behouden liebbon; ivo
denken bij hel zien \ortoonen ervan
onwillekeurig (en niet zonder heim
wee) torug aan den tijd. toen wij mot
meer genot dan nu me© konden le
en in zulk een verhaal van ontvoer
de o» botooverde kindoren, van een
belts, dio eigenlijk een schoon© fee is.
van oen geketende jonkvrouw, en teu
sJott© van Be» bcrouwvollen slecht
aard.

De schrijver heeft dit alles ook vol
strekt niet ernstig bedoeld; -'t schrij
ven is hem waarschijnlijk een pret
tige vorpoozing geweest. De geda<.lito
wil mij inaar niet uit T hoofd, dat liet
rspronkelijk een gelegenheidsstuk
geweest, dat de heer Verhagen het
schreef voor een vriendenfeest, mo
gelijk voor de bruiloft van „Hans cn
llermine" aan wie het stuk is opge
dragen en die a's poter en meter
stonden voor do beide hoofdpersonen.
T Kan ook best mogelijk niet zoo zijn,
innar dan geeft dit vermoeden toch
mijn. appreciatie weer. W«ant- de
preciatie is er niet med bedoel cl';
alleen karakteriseering. Er hangt om
het work eon sfeer van intieme fees-
:©!ijkhoid; we roeien er een tijd in
an vroolijk© voorbereiding door on
bezorgd© xnenschcn, voor wi© die
voorbereiding ©cn ontspanning was.

En het scheen 't best te waardeeren
door een vriendenpubliek, dat med©
kon opgaan iii d© feestelijke stem
ming van de spelenden.

Zulk een sympathiek gestemd pu
bliek vulde gisteren de Kroon-zual;
men kendo de optredonden, men had
te voren gehoord over de costuums cn
do décors, men wist met lioeveol vroo-
lijko toewijding er aan de voorberei
ding gewerkt was.

In een feuilleton in dit blad is ver
leden week ook al oen en ander ver
klapt: het costuuin voor de Heks»,
toen in embryoiiulen staat, koude»
wij »u in extenso aanschouwen; het
was werkelijk geniaal van vinding
rijkheid: vaal en vodderig en toch
niet ieel.ijk. En de griiuo, waaronder
Mej. Ita Mees haar uiterlijk had ver
borgen kon niet sprookjesachtig af
schuwelijker geweest zijn. Gelukkig
kregen wij haar na de metamorfose
ot fee, ook nog in haar gewone ge
daante t© zien. Ilaar spel als heks
was sterk levend van zegging en ge
baar; vooral waar zij tegenover Mo-
stond, den slimnien marskramer,
die meent iedereen to slim af te zijn en
dan juist bedrogen uitkomt. Mo zes is
de sterkst omlijnde, c© best geslaagd©
figuur van hel s'.uk en de Toon
club was zoo gelukkig in den heer
G. R. van Denver een uitnemend ver
tolker voor dezo rol te vinden. Le
vendig van gebaar; comisch zonder
ooit te ©verdrijven, wist hij het too
neel te vullen en do aandacht te
booten.

speler die de rol van Harold
vervulde, op het programma met ini
tialen J. II. v. W. aangeduid, wist
dioor grime en spel heel wat gelach
Ln de zaal te wekken; in uiterlijk deed
hij denken aan een Japansch tooneel-
krijger, zooals wij ze wei op oud©
houtsneden zien: zijn gevecht over
den muur met jonker Hans van Fluy-
testein gaf een moment van dolle
maar kinderlijke grappigheid, vooral
toon zijn speer ganschelijk ontred-
dord werd.

Jonker Hans was bekoorlijk jong en
ernstig verliefd; zijn bekoorlijk©
bruid vergat wol eens tp veel wat do
schrijver in zijn. voorwoord nadruk
kelijk aanbeveelt: „dat hier geen
„verzen" zijn te zeggen en dat er niet
„lyrisch" of „zangerig" gedaan mag
worden.

Do heks heeft in haar hut twee
trouwe trawanten een kater
ui|; dat waren ©en paar plaisant©
beestjes geworden nu Ita Mees ze om
kleed had niet 't zwarte katerpak en
d© grijsbruin geveerde ullenhuid en
do „dieren" deden griezelig mensche-
lijk krijschend en dan weer zoo aar
dig poesachtig en uilachtig dat 't oen
lust was ze te zien. 't Waren de jon
ge dames Julie en Lydie ScheJtema,

die later, toen haar dierenhuid

„afgevallen" als de twee verloren
kinderen van den Wecresteyn door
allen met vreugde ontvangen werd

Ook de overige inedcspelenden kwe
ten zich opgewekt van hun taak; heel
aardig was de Rogier van J. H. War-
naara

D© décors zagen or goed uit; meer
aanduiding dan werkelijkheid ver
sterkten zij dl© sprookjes atmosfeer;
de lieer Kreunen en Mej. Mees, di©
ze ontwierpen en ook de heer v. d.
Arend, di© zo vervaardigd© hadden
er allo ©er van.

Bij elk van de vijf tafereeten of be
drijven kregen wij een nieuwe too-
noeolschikkïng tc bewonderen: corst
©cn stemmig avomlwoud met d© hut
vuu de heks; daarna d© torenkamer;
dan de heerbaan langs <1© Vecht, waar
in het hoog© riet vernuftig een pas
senden achtergrond was gevonden;
men vermoedde hier de ri-. ier achter,
zonder dat het noodzakelijk werd
haar t© Vertioonen; daarna hot kasteel
Woerestcyn met de muren tot orn-
v all on geschapen en lot slot het plein

vnn Flii.visfoyn, waar de fameust
iioilo boom in het midden zo er 'goed a
diet;.-ten bewees bij' de metaim rfoso
van licks cn Dieren.

Dio vete tooneelwissaliiigen brach
ten hot nadoel mee van lange entrc-
aetes, doch ccn gezelschap met Cha-
rivarlus tot voorzitter zorgt wol dat
d© verveling óp een afstand blijft.
Juist als het publiek ging bedenken,
dat hot t>ch wel erg lang duurde oor
liet scherm weer rees, verscheen vóór
het schorin één dor f'guron uit hot
stuk, ccn krijgsman, of een boerin,
cn gaf in zijn of haar eigen karakter
bij wijze van intermezzo een proloog
voor h©t komende bedrijf; aan welk
intermezzo Charivari us niet vreemd

was.

Dezo gezellige, gemoedelijke cn gees
tig© intormoz/o'a verhoogden terons
de intiem feestelijke stomi ing; men
voekle zich mede opgenomen in den
kring der spelenden. En dacht er niet
metfr aan. zich Me ergeren over de
lang© pauzes.

Aan het slot werd Lang cn hartelijk
geapplaudisseerd cn ecnigc malen ge
haald, Aan Freule vnn Sty.-um
werden bloemen aangeboden ©u de
hoer Nolst Trónité ontving een krans,
waarin zich zeker ook do waardeo-
ring uitte voor wat Charivarius go-
doan had.

ANNA V.AlN.GOGH-KAU1.BACH.

Olc Haghespelers.

„Het Verdoolde
s c h a a p".

In I wordt „Het verdoolde scliaap"
voor dood binnengedragen. Dat is de
effectvolle terugkomst van den verlo
ren zoon, die met 1000 pond sterling
Ln den zak het huis uitgezet is, om in
Australië zijn mislukkend loven te
herstellen, 't Gevolg, dat hij aau de
vier hoeken van de wereld zijn geld
verspeelt cn dan in e©n theater-pose
voor do poort van z'n o inters buiten
plaats gaat liggen. In IV wandelt
verschooierd zoontje iu ccn fijn fla
nellen pakje weer de wijd© wereld
in met ©en chèque van 250 pond, di©
eïk jaar vernieuwd zal worden. Hat
jaargeld is afgetroggeld van z'n va
der, door ccn soort chantage, nl. do
bedreiging dat liij papa's verkiezing
tot parlementslid zul doen mislukken
en z'n broers verloving in de war
sturen. Dc moraal, die deze jonge man
er op nahoudt is, dat er nu eenmaal
mensclian in de wereld zijn, die suc-
cès hebben en oiensohen, wien alles
tegenloopt, waarom hij voorspelt, dat
cr eens eeu tijd zal komen, dat men
uaatschappelijk© mislukkelingen zal
;aan verplegen, als nu zenuwzieken,
't Zou een gegeven kunnen zijn
voor Sliaw, hoewel do uitwerking
aantoont, dat er een minder ervaren
sclirijver aan liet werk is geweest
St. John Hunkin is zijn naam, ©cn
;estorven auteur, en naar wat
ïiij gaf valt zijn vroeg ©verijden wel te
betreuren. De rol van '1 Verdoolde
Schaap: Eustace Jackson is er een
van een overweldigend cynisme, dat
den toeschouwer wed eens te veel
wordt Cor van dor Lugt Melscrt
spoelt cle rol met een weergaloozo
lichtzinnigheid, di© de stuitende mo
raal van den verloren zocoi nog h&-
viger aan liot licht doet komen. Zija
suocës bij t publiek was groot. Uit
©en oogpunt van toojieelteclmick was
de krachtig© figuur van Eustaces
brooder Henry, gespetld door Ivo Ar-
noldi, uitmuntend van vinding, al
werd daardioor ook een wat scherpe
tegenstelling tusscbcn braafheid cn
karakterloosheid geschapen. Arnold!
gaf een sympathieke uitbeelding.
Mevrouw Mien SchmidtGrans eu
Ph. la Ch&pelle hadden da rolien
van de niet hoog-timmoronde ouders
te spelen. Zij deden dit verdienstelijk.
Annie van Ecs Het en paar keurig©
toiletjes zien en Oor Iluys en Hen-
■iett© van Ivuyk hadden een paar klei
ne rolletjes.

Het publiek, voor zowei dal in do
leege zaal was, toonde zteh wel in
genomen mot stuk en voordracht.

M.

VEREEMGING „ZUIDER-SPAAR-
E". Men schrijft ons; Dozo ver-
eeniging hidd Dinsdagavond in het
schoollokaal aan de Burcndscstruat,
hare jaarlijksche ledenvergadering.

secretaris an penningmeester
brachten de jaarverslagen uit. H er
uit bleclt, dat d© vereeniging giuislig
werkt. Do penningmeester deelde
mede, dat er een ontvangst was van
f 581.73, togen een uitgaaf van
f 527.84, zoadat er een batig saldo
was van f 53.89. De periodiek aftre
dende bestuursleden, de heeren Joh.
y. Dorsten, J. Backer en J. A. Lep-
pcr, onderscheidenlijk voorzitter, se
cretaris ©n penningmeester werden
met bijna ai gemeen e stemmen her
kozen. Besloten werd nog met ingang
van liet nieuw© boekjaar, de contri
butie met 5 cent per maand te ver-
hoogen.

VEREEN. VAN GYMNASTIEKON-
DERWlJZKItS. Dinsdagavond ver
gaderd© onder voorzitterschap van
den lieer A. J. Meijerink, de afdoeling
Haarlem van de Yeroeiriging van
Gymnastiekonderwijzera in Neder
land. Na afdoening van «enige huis
houdelijke zaken, leidde do lieer J.
Hop, gymnostiekleernar alhier het
onderwerp in: „Het Kon. besluit in
zake do lichamelijke oefening der
Nedcrlandsche jeugd na den leer
plichtigen leeftijd". Van het Ministe
rie van Oorlog is nu de taak voor de
lichamelijke opvoeding der jeugd
overgegaan naar het Ministerie van
Binncnl. Zaken, waar het beter thuis
is. Naar aanleiding van enkele be
langrijke vraagstukken ontstond een©
levendig© gedachtemviss&ling.

TRAMONGELUK. Do i.-icgraaf
meldt nader: Woensdagmorgen reden
ter hoogt© van de hult© „de Krom-
mertaau den Admiraal de Ruytor-
w©2 onder Sloten, vlak achter elkaar
ccn trein der E. S. M. uit Haarlem en
do snel dienst dior iriaaiaehöppij van
7.55 uit Zandvoort. Do 17-jarig© i'ü-