IsiEÏS Dabbud
Feuilleton
DE VODDENPRIMSES
tweede blad
Wnensdag 8 november 1916
OM ONS HEEN
No. 2228
Moderne Opvattingen.
In -het laatst van Seotoraber la in
deze rubriek de publiciteit voor en
door tremeenten befhandeld de beer
WÖlenn Dvserinck v-ostlfsde toen miin
uimdacM oo een rcclameboek voor
de Gemeente Amersfoort en een
van ome lexers, vroector Int'
van die stad. had de vriend ellikhcüd.
mii dat alburn ter inatwre te zenden.
'Hert is in. dén woord, kauris, bevat
veile korte artikelen, door velschil
lende personen cosohrevem cn is ver
sierd met een reeks mn mooie kiek
jes. Achterin staat een plattegrond
van bet. eemeejit&liik errondbedriif en
-daaruit zou ik miin eerde© a-unmer-
mina willen ontleenen bot boek be
vat seen kaartje van de stad Amers-
foort zelf. Maar niot 4iet minst merk-
waatrdiee is het titelblad van hot
boek. wanl da ar on staat: U its e-
I teven door do Reclame-
commissie der Gemeente.
De reclamecommissie .der tremeen-
fe-Daar was dan dus een g^jieente.
die rechtstreeks voor haar eisren
reclame zorctlien briefje naar
Kamer No. 10 od het Stadhuis te
Amoi sfoort werd al «auvv beant
woord met do toozandinsr van een
exemplaar van 't vormaardo album
cn ear. uïtnoodiisrinsc van den secre
taris der reclamecommissia. den heer
Van der Meidon. om eens te Amers
foort over de zaak te komen nraten.
Dat ik van die trelncreinboid sooediï
sebruik heb Gemaakt. bweekt wel
fan zelf.
i Laat ik d&delii'k zeetten. dat de
cora'e indruk va.n Amersfoort niet
de beste was. Als ie uit het station
komt. k a n de tram er ziin. maar
za behoeft er niet te wezen en
in miin neval schitterde zo door of-
woxiehmd. ofschoon ik met wwe
noemen ..eer. vrooien .sneltrein" ge
komen was. Dus maakte ik van den
nood een deued lien de leeffe 'rails
lanas de stad in en ontmoette hal
verwege hei. naardetrammotje. dat
rich naar ihet stationhaastte,
neen. laait ons zessen boaaf hot zal
cr wol om tiid. dat wil zoctren od
haar eieren tiid. gekomen ziin. Aan
Amfcrsfoorts moderne takela«e ont
breekt een electrfeohe tram. een feit.
waarvan vooruitstrevende maezetc-
nco. zooals mii bleek, wel overtuigd
waren.
Sen van de increzetenen is de Iheer
Joh. van der Meiden, die mij in ziin
kantoor met de erootste - Vriend el i ik
heid on tv in.'i cn 'ziim mededoelmcren
inleidde met een verhaal over den
toestand van dufheid, waarin Amers
foort tot vonr weiniff iaren verkeerd
had. Onnositie had tmleid tot veran-
de.rinc van bostuur en van leidincr.
On in dit verband word mii de naara
van onzen oud-stiadffonoot Riikens,
(lestiids wathoiuder van Amersfoort,
met crooie waardeeririK genoemd
;.we zullen hem hier wel niet hou
den''. zei de hear Var, der Meiden en
z'msDcolde on hooerore wen&chen. Die
oornorkine is een nrofotiio trewordein.
want de heer Riikens Ls inmiddels tot
biwemeesler van Veen dam b»-
aoemd.
Al aauw we'rd mii in het gesprek,
(lnidoliik. dat de reclame, die voor
Amersfoort gemaakt wordt, intuit
verband houdt met haar grondibe-
tlrlif. Dat be-driif heeft, een, eanlgs-
zius tracrisohen basis. Veerijk jaar
se)oden moest de eemeente nieuwe
straten aanleggen au omdat ze daar
eeen ceM voor lind. verkocht ze haak
2rond oo den Amersfoortschen beta
urm particulieren v-ooi omstreeks
f 14.000. Enkele jaren geleden. toen
het ereineentobestuur inzatt hoe nood
zakelijk het voor Amersfoorts uit-
bi e'rdiuc was. zelf gromden in ex
ploitatie te hebben, kooht de ge
meente die terreinen terug voor
I '350.000 1 Zoo wordt gebrek aan
moed en doorzicht aestraft. ..En wat
hebben wc moeten hooreri'. zei do
heer Van der Meiden. ..toen op 25
minuten van de stad de Daaan Focke-
ma-laan werd e anaal©gd. Dat was
vcol V. vor. daar zou niemand ko
men. zoo heette het en nu fs het
own van de drukste en mooiste we-
coil"
Daar heeft de Raad het evenwel
niet biï laten bliivon hii kocht ook
nou uroote terreinen onder Oud-
Leuaden on later de boz.itting Bark
hoven. samen on-ffoveor 320 hectaren
aroot. Dat arondbodilif staat K&za-
menïiik te bock voor eon miilioan en
hel zou nog crontor wozen, wanneer
Gedeputeerde Stalen zich niet ve-rzdt
door
GEORGE HARTWIG.
lEnjmy von Koepel 1)
51)
Maar aan dit bewustziin paarde
tich nou ean -nnui teü rekel nke woede
on don man. die daar de oorzaak van
was. Waarom, waarom had zii niet
fcilulsteci. naar den raad van den
vorst, toen deze haar voor den heer
Wicger-. waarschuwde als voor een
yerciftiae islan.tr V Nu was hot te laat.
Hij had ziin vergift iih haar ziel ge
wacht en da.ar werkte het verder
uoor. tegen haar zin.
Waarom liep ik toch mot open
oocen in de val Waarom Ben ik
miizelf dan niet meer meester Dwa-
jo. die ik was. riep zii in wan
ton uit.
Hel werd liaar te benauwd. Zii
hikte het venster odop. Benoden op
straat hoorde zii een kind
schreien. Waarom beof-do deze trot-
sclie vrouw voor dat cöhiid terug?
A aar om sloot zii haastig deuren en
Vensters en drukte 7,ii de bande tl te-
■®n de "slapen? Haar kind zou zeker l
hadden letten den aankoop van nog
een andore bezitting. Een miilioan I
Vercteliik daarmee de Dovere bezit
tingen van Haarlem en de 'romn-
si>oed. hier vooritf&komen uit den
klassieken afkeer om als ..gromd-
seneculowt" od te treden. Toch is do
gemeente, die immers voor een vor
standere. sierliike en gezonde uit-
breiains van de stad te zorgen heeft,
daar wel het naast aan toe en terecht
zegt dan ook do heer A. R, Veenetra
•aan thet slot van zii,n artikel over
ïhot eirond bedril! in het album van
Amersfoort: ..Dirt is echter zeket.dat
een bedriif tils dat dor groiïd-exploi-
rtatie, dat zóözeer injfrijpt in het
JewnsbeUing eener semeenfe, in
handon behoort te zijn van dé ge-
ineenschap".
Later op den dag zou ik daarvan
op het Stadhuis nog oen merkwaar
dige 'illustratie hooren.
Do lieer van der Molden gaf vol-
ledi.ge inlichtingen over de reclame,
die voor de stad als woonplaats' ge
maakt wordt. Do reclame-commissie
besta at uit vijf leden, wat aij voor
publiciteit uitg'eefli, wordt op de re
kening van helt grondbedrijf geboekt
en clit heeft nog e'k jaar oen voor-
deeliK saldo opgeleverd. Tot nu we
zijn drie reciame-middelcn toege
past: het bekende album, dat bij ern
stige aanvragen om inlichtingen over
de gemeente wordt toegezonden, een
serie prentbriefkaarten van Wirtfy
Sluiter en een vrij uitgebreide ad-
venenJtieireeks in tal van dag- en
weekbladen in Nederland en ook in
Indische bladen. Wie kent niet de
advertenrti&n niet den toren en het
reusachtige spoorvveg-em.pl aeemenit!
Want Amersfoort weet partij te trek
ken van zijn natuurlijke voordeel,en
en hert is een feilt, dat zijin ligging itn
't midden van ons land voor ieder,
d.io zich vaak verplaatsen moet, van
groot, belang is.
Dat de prentkaarten van Willy Sluf
ter bijzonder mooi zijn uitgevallen,
zal ik niet beweren, maar hun doel
zullen m wel bereiken op populaire
manier do aandacht vestigen op het
ouderwijs, liet laag tarief voor elec-
triech licht en eloctnsohe kracht, voor
da ligging in 't centrum, voor den
goodkoopon bouwgrond on de gezonde
streek. Het merkwaardige van deze
reclame zit natuurlijk niet in de
vraag, of al de middelen wel in de
perfectie slagen, maar vee! meor
hierin, dat zij al is het dan ook
over een commissie als tusschenper-
eoon uitgaat van de ge-
me en t e z e If 1 De tijd is vooibij, dat
een gemeente van beteekenis, aLs een
soort van hoogere instelling tronende
op oen vvollk, genadig neerzag op het
gdkrioel der gewone mensolijes aan
haar voeten. Noen, afdalen moet zij, ui
de vlakte der practijk cn d;idr rond
zien naar wat cr voor haar to doen,
is. „Een gemeente is een onderne
ming,," zei d© hoer Van der Meiden en
dat zelfde heb ik in deze rubriek al
meermalen gezegd. Daarom zoekt
Haarlem naar uitbreiding langs den
eonig mogolijiloon weg der annexatie,
maar w a n neer dio slaagt, eal zij
nog niete bereikt hebben .wanneer het
gemeen tebost uur zich Mind zou sta
ren op ingezetenen met groot© fortui
nen wat wij in Haarlem noodig heb
ben, is leven en bedrijvigheid door
handel en industrie.
De gemeente Amersfoort heeft grond
gekocht lang3 de rivier die Eem en
zoodra weer normaler toestanden zijm
teruggekeerd, zit do reclame-cominis-
sie op liet vinketouw om daar nijrer-
hcidis-ondernemingon heen te loklren.
Stellig, komt daar ook een reclame-
boekje voor. Wat doen wij, in Haar
lem, voor onze mooie bouwterreinen
aan 'rt Spaarne? Van gemeentewege
niets i Angstig en bedeesd wachten
w© daarmee totdatdo grensrege
ling in orde wazen, zal!
T© Auier©foort worden oolc plannen
ontworpen voor een openlucht-thea
ter en voor een feestgebouw, dat café-
restaurant. moet bevatten, concertzaal,
kleine zalen, kegelbaan en. zoo moor,
want als j© do menschen lokt, moet
j© hun ook gelegenheid tot ontepan-
nlng geven. Dat gabouw is gieraamd
0£j drie en een hal ven toni
Met dc girondaglbeid va.n den voort
varenden koopman, noodigdo de heer
Van der Meiden mij uit tot een ritje
door de bouwterreinen van de ge
meente.
't Weer was tillen middag niet mooi,
zwarte wolken hingen laag, de hemel
stond tot sohreiom Toch was de
rondgang oen groot genoegen. Op de
hellingen van den Arriersfoortsohen
borg zijn tal van prachtig© kijkjes in
geheimzinnig© lanen, op mooie we
gen en schitterend© vergezichten. Do
landhuizen, die er gebouwd werden
zijn nog niet talrijk en ook niet uil?
ovon aroliitectonisch-mooimaar dat
in normale tijden een met zooveel
energie opgezet grondbedrijf succes
moet hebben, dat voelt vvi© er konnis
mee mankt instinctmatig. Hier is 't
gemeentebestuur niet bang, dat er
gezegd zal worden: „verbeeld-je, oou
gemeenile, die een höt&l exploiteertl"
'dikwiils ook zoo acschreid hebben I
De cedachte daaraan en hoteeen
zii verder uit Rvhnik's wo'orden kon
ooinaken. dreef haar weer teruanaar
het salon. Zii had zich immers laten
wiis maken, dat het kind overleden
was en nu bleek haar. dnrt het noe
leefde, dat hal zfilfs mishandeld was
eeworden dioor dart afschuweiliike wiif
cn haar zoon.
Dit was zoo voroletrterend icor
haar. dot. Clarissa daardoor biina
haar brandenden haart, iecens Rvbnik
verent en te'rwiil zii daahtezen wor
stelde. verrezen nlotselincr voor Tiaar
oou'wi biina verbleekte beotdon uit
heit' verlotlen. De «eniala kon van
Herbert dook mi droiuonid voor haar
od om haar te vracen. wat zii inert
hun kind had cedaan. Zii wist. dat
lüi zich uit wanhoop verdronken had
omdat zii ui et tevreden was met hun
bescheiden levenswifec. Was zii toon
niét biina biii ffowccat. dat zii weder
vrii was
En nu En nu t
Neen. ik kam haar niet nieer
redden, zelfs ail aou ik hot willen.
z.uchtte zit. Het net werd to fijn
GCSDonnen.
Qinwillokeuriff zac zii nu even '*n
don sniesel. Door het haastiff hce-n
en weer loonen was tie noecier uit
hour horen ffctraan en daardoor had
den dezo nu dezelfde kleur al© die
van tie atme cevane&ne.
want dat, doet, z3 én met succes. Daar!
moeten we ook in Haarlem naar (o©,
ik wil niet zeggen, juist naar hfttol-
exploitartie, (ofschoon daar, wanneer
de omstandigheden ar toe leiden, vol
strekt geen bezwaar tegen zou zijn),
maar in 't algemeen moeten we ons
niert afvragen, of Iets ongewoon is,
nog nooirt gedaan, of Pietje en Mietje
het 3oms raar zouden vinden noen,
als het antwoord op do vragen: „is
hert behoorlijk? Ls het :n 't belang van
Haarlem?" bevestigend luidt, dan
moet het gedaan worden. Laat don
de erirtick van de bittertafel en de
theestoof praten!
In dubbelen zin heb ik daar in
Amersfoort dien middag een frisschen
wind, vool&n waaien.
Op den terugweg naar 't station
heeft mijn vriendelijk© begeleider
mij nog evcai naar 't Stadhuis ge-
voord en iri kennis gebracht met den
geineente-socretaria. Terwijl we
praatten oveir het grondbedrijf zei de
secretaris: „Langzamerhand vloeit
alles voort uit liet grondbedrijf:
brandweer, gaslevering!, eleciriciteit,
water, onderwijs, verkeer, hotelwe
zen..."
En oen kind kan begrijpen, hoe
waar dat is. Maar dan is ook het te
genovergestelde duidelijk: wie niet in
beweging blijft, verstart, wie niet
vooruit gaat, deinst achteruit, wie
niet de gemeente drijft als oen onder
neming, ziet dat moderner .methoden
het winnen.
Al te vaak hooren we: „maar dit of
dat is nooit gedaan
'k Zou zeggen: „juist een, roden om
het wèl te doen".
De maatschappij! wordt immers
voortdurend iri andore, nieuwe vor
men gegoten!
j. a p.
Overzicht.
Over 't algemeen Ls er weinig be
langrijk nieuws van de strijdtoonee-'
loh. t Zijn meest plaatsetijk© actiés,
nergens een groot offensief.
Van de Sornme-stroek was de actio
nog t sterkst. D© geallieerden be
haalden her voordeden.
De Fransohe staf meldt„Ten
noorden van de Somme maakten de
Franscheji vorderingen tnssclien LeS-
bocufs en Sailly Saillisel. Ten zuiden
van de Somme leverde een, ondanks
den hevig cn regen ondernomen, snel
len aanval belangrijke voordeclen op.
De Franschen namen Duilsclic stel
lingen over een front van vier kilome
ter tussehen het Chaulncs-boseh cn
de streek ten zuiden van de raffinade
rij van Ablaincourt. De infanten nam
de gehcelc dorpen AblaincouH cn
Dressoirversterkte het kerkhof ten
oosten van Ablaincourl en bracht
hare stellingen vooruit lot bij den soom.
van Gcmiccourt. Tot dusverre werden
S00 gevangenen geleld
De Engoleche staf D© Engel-
schen verbeterden hum stellingen'ten
i Oosten van de Butte do Wai'lenoourt.
Rij aanvallen op loopgraven tussehen
Gemiecourt ©n Serre werden, den
Dili tochers belangrijk© verliezen toe
gebracht.
Vorder wijst.de Engeisohe staf pp d©
krachtig© regens en den Zuidwester-
storm, die oen bemoeilijking van de
krijgsbedrijven opleverden.
D© D u i t s o h e staf„Ondanks de
duidelijk blijkende bedoeling van de
Engelschen orn hun aanvallen Maan
dag voort te zetten, gelukte het. hun
alleen ten O. van Eaucourt T'Abbaye
hun infanterie tot verlaten van de
loopgraven te brengen. Zij werden da
delijk tot omkeeren gedwongen. Ook
aanvatten van de Franschen over 'het
met gesneuvelde bedekte terrein wor
den slechts in. matigen omvang her
haald. Zij haddon plaats tusschon
Les Rooufs on Rancourt, 's avonds en
'snachto, maar bra.lwn moerc-ndoels
al in Duït'sch vuur.
Verder d'eoll de Franech© staf
nog mede: Van 1 Juli tot 1 November1
maakten dc Fransch-Enqclsche tro.c-
pen in dc gebcchtcn aan de Somme
gevangen 11.532 soldaten cn 1M9 offi
cieren het buitgemaakte materiaal
in dien tijd door dezelfde verbonden
troepen omval 173 veldkanonnen, 190
zware kanonnen, 215 loopgraafmor
tieren, 988 mitrailleurs. Hot Fransche
aandeed in de gevangenneming en
dm buit bedraagt 10 796 6oldaten en
809 officieren, 77 veldkanonnen, 101
zware kanonnen, lOi loopgraafmor-
tiei'cn ©n 535 mlbrailleura"
BIJ VERDUN geen actie van ho
le elrcn is.
Op T OOSTELIJK FRONT was 't
zeer kalm.
Uit Pietersburg wordt gemeld „D©
Russische militaire deskundlgm zien
in de verschillende offensieve acties
van de Duitachors op" verschillend©
punten van het oostfront, vooral bij
de Narajofka, liet bo&ch van Mitejits-
Ja. zii is mijn dochter. zette
de cravm haar aJlconaoraak voort.
Ik ben do moeder van de vodden*
orinscs. maar niemand maff dit ooit
weten. Ry'bnilk snf mii ziiin woord
daar ou en "k zal wel zomen, dat hij
dit houdt. Kon ik nu dan wrok in
mi-in binnenste maar vemotelL
Maar deze liet zich niet verstikken.
I-Iat, slechte Geweten wals nidt tot
rust te brencron. zii diachrt Voortdu
rend aar. Cora's ffevaneennoiiiinff.
nan haar laiiffc. droeve wachten, aaii
het. verhoor dat zii zou moeten on-
dercaan. haar versohiinen vooi de
io.cb'tbaink iliet vonnis, dat. over haar
uitfffisDrbkbn zou worden, dat haar
tot 'tlïevecee zou stom nul en. aan een
ontcetende straf zou prijsgeven
Ademloos om zich heen starend,
Omdat, haar uit de hoeken van het
vertrek duivclsche kwelffeesten aan
staarden. Kodroclhrten met do Gelaats
trekken van Rvbnik. voelde Clarissa
haar schuld met eentenaarslast op
haar liait drukken en niemand, nie
mand. die ihoa'r die ontnomen kon.
Niemand aan wie zii zo kon mede-
deele-n. ton einde haar ffemoc^i tc
verlichten
Hoorde zii niet hot honend gelach
van haar viianden door de tooxniffö
stom van Casirair Pawlofskv heen
Zaff ?,ii Herbert Forster3 donkere
ool'.ui niet. verwiitond on haar rus
ten Haar Bedachten worden hoe
joofck en bij het dorp Garadistejo,
slechts ©en stelsel van actieve verde
diging, met hot uitsluitend doel de
Russische troepen te binden en hen
t© verhinderen op het Roemeensche'
operatietooneel in te grijpen."
Aan de «tafberichten on'leenen we:
D© Duitse he staf somt ©enig©
mislukte aanvallen der Russen op en
vervolgt: „Ten N.O. van Werchy na
men de Duitechers 7-onder zelf verlie
zen te lijden een klein Russisch brug-
g-ehoofd' op don linikor oever van de
Stochod. In het Toelgyes-vak wonnen
de Russen na herhaalde vcrgoofscho
ondememingon teil slotte op ©enig©
plaatsen terrein, 'Ben VV. van den Bod-
za-pas weg hernamen de Du tochers de
aan den Siriu verloren linie stormen
derhand."
D© Oosten r ij k s cb e etaf er
kent, dat de l>org Bedoel, ten Ooolen
van Kirli Baba, tengevolge van 't he
vig© vuur der Russische artillerie,
weer ontruiimd moest worden.
Russische staf maakt mol
ding van voor de Russen succesvolle
kleine krijgsbedrijven ten Zuiden van
Dorna Watra en ook ton Oo6ton van
Kirli Baba, vvaanbij de Russen 300
gevangenen maakten^ 9 machinege
weren cn ©en bomwerper vermeester
den.
Over den strijd IN ZEVENBURGEN
bericht de Duitse he staf: „l^en
W. van hel Targului-dal ondernamen
de Roemenen in don loop van den
nacht zes vergeofsdhe tegenaanvalion
Ten Z.O. van den Rood© toren-pas
vordert de Duitsch-Oostenrij-koch©
aanval tegen Spini goed. 10 officieren
©n 1000 man vieien hun als gevange
nen in handen. Ook ten Z. van don
VuTkaan-pas maakten de Duitachere
en Oostenrijkers vorderingen."
D© O o s t o n r ij k s c li e staf moet
erkennen, dat de Russen in een ver
bitterd geveeld, dat eenigc dagen
duurde, t Duitsch-Oostcnrijksche front
in 'l grensgebergte eenigc Idlometers
indrukten.
Over DiE DOBROEDSJA is- geen
niouws, evenmin over den strijd om
DE DON AU -O V E RGAN GEN, waar
voorloopig alles nog tot een artillerte-
duel bepaald blijikt. Blijkbaar moot
©eret in de Dobroedfcja de beslissing
vallen voor door de Duitochere en
Bulgaren mot ernst gepoogd zal wor
den den Donau-overgang to forcoeren.
D© Bulgaarse h o staf meldt
„T© Conetan7.a is door de beschieting
door de Russische vloot op 2 en 4 Nor
veimber groote schade aangericht."
VAN 'T MA C E DON I SOLE FRONT
komen d© volgend© boricliten
Van den Franschen staf Ge
middelde artillerie-actie over 't go-
heel© front aan beide zijden. Ton O.
van 't Presbamoer sloegen de gealli
eerden een tegon-aanvai der Bulga
ren at. Vliegers der geallieerden wier
pen bommen op vorschillendoplaatsen
in t dal van de Varda. Een vliegtuig
der cenfralen werd in een luchtge
vecht, bij Monastir neergeschoten.
D u i t s c h e en O o b t e n r ij k-
s c h o staf: ggen niouws.
D© Bulgaarech© stafIn de
Teema-bocht levendig© artillerie-ac
tie, elders minder. Sterk vuur en bot
singen tussehen voorhoede-afdeol in -
gen.
Reuter seint uit Athene „Dolach.e-
■phoinenteii dor geallieerden bozoUen
het arsenaal en het eiland Seres, waar
de munitiedepots der vloten gevestigd
zijn. D© Fransche vlag waait heden
op het flóttieje lichte vaartuigen."
Van 'T ITALLVANSOIIE FRONT
meldt de 11 a 1 i aa n s c h c staf, dat
verschilltendo aaiwallon dor Oösten-
rijkera 7.ijn afgeslagen.
De Oostenrijksche staf con-
«lateert dat er geen verandering in 't
front gekomen is.
Hel koninkrijk Polen.
Wolff seint uit WarschauOnder
don kroot ,,L©v© keizer Wilhelm" en
ondor niet eindigenden bijval werd in
©en grooto politiek© bijeenkomst al
hier het volgende telegram opgesteld:
„Groot© monurchl Op dezen voor het-
Poolsche volk 7/00 gowichtigon dag,
nu het vernoemt dat het zijn zelfstan
digen staat, mei eigen koning, eigen
leger ©n eigen regeering zal krijgen,
doorgloeit de borst van iederen vrij-
heidlievenden Pool een gevoel van
dankbaarheid, voor degenen, die het,
ton koste van hun iblocd bevrijdden cm
liet tot vernieuwing van ©en zelfstan
dig leven riepen. De overwinningen
van een onoverwinnelijk leger heb
ben aan twe© etoden do vrijheid ge
bracht, welk© het Poolsche hart even
dierbaar zijn, n.l. Warschau en Wil
na. De overeenkomst van Duitechland
on O.-H. in de Poolsche quaestic \er-
loent ons een zelfstandig staatkundig
leven, hot hoogste goed, dat een volle
bezit, een goed, dat wij weden te waor-
deeren, daar wij de bitterheid der
knechtschap leerden kennen, en tot
welks verdediging wij bereid zijn,
wanneer hel ons gegeven wordt tegen,
onzen erfvijand, den Moskoviet, tc
velde te kunnen trokken met. inspan
ning van ah onze krachten. Wij we
ten, dat achter dit alles uw wil staat,
Dooriuchte Vorst, en dat de kracht
va.n uw geest een factor in dez© histo-
ricjclio gebeurt en is is. Daarom botul-
larnre'r hoe verwarder em ten slatte
zonk zii bewusteloos neer.
Cora. Renard had haar eerste ver
hoor bit den rechter van instructie
doorffc-maakL Ilii was een jmurö
man. die vroezer tot haar bewonder
aars had belhoord. en ook nu cenciffd
was liét fft'hoelc verhaal van 't parel
snoer voor een sorookie <te heulen,
maai' het hewiismatoriaal nam he
laas hoe 1 an ff er hoe meer toe. door
dat men te weten kwam. dat zii blijk
baar celóffebrek had certiad en aii
niet icon verklaren, waarde vijftien
honderd mark cablovon waren, die
do iniweMer h.na'r had uiithafcaald.
Waarschiiltrlivk zouden deze on de
zelfde oInats ziin, waar de eeetolon
dussorldon zich ook bevonden, maar
waar was dat
Toen men Cora oo dit punt ondcr-
vroOff. schrok zii. want zii had in
tiaar onbedachtzaaflbheid Erecais7.ins
rek on In ff Gehouden met deze sevolff-
■trckkiiiff. dooh vo'or niets ter 'wereld
Ihad zii don naam van I*ucie bij dc.ze
droeviae zaak willen betrekken. va.n-
'daar dat zii nidt de muitsloxrnhehle-
rlnx dienaanaaando wildo eevon.
Dit is zeer in uw nadeel, dat u
ons dit niet vilt zeffiren. zeiil© de
rechter Van instniotie. zoodra hli
bemerkte, dat zii niert too wilde ff_o-
ven. Hel is duidoliik. dat u in
den korten Vijd. vóórdat de heer
gon wij' a onzo dankbaarheid en ge
ven u de verzekering, dat het Pooit-
sohc volk zijTi bondgonoot zijn trouw
zal weten te bow ijzen.
Dit telegram is onderteokend door
Makoviecki Sludnicki, Lng. j prof.
■Huimimieki, schrij ver Gruschefoky
advocaat Szymanskigroot-grondbe
zitter Suskt uit Grojie industrieel
Jawiolkowski doktor Poul Rowslki
landeigenaar en veteraan van 1863
Giogünekl,
Aan keizer Fran« Jozef werd een
dergelijk telegraim gezonden.
't Wolff-bureau seint uit Berlijn,
dat ©en afvaardiging van Poolsche af-
gevaandlgden door den Rijkskanselier
ontvangen is. Prof. Brudrzinski hield,
eon toespraak, waarin hij o.a. zoide,
dat, voor zoover de ooriogsgebeuirte-
ntosen zulks toelaten, dadelijk worden
overgegaan tot uitvoering van het be
stuit, ten einde een blijvendon grond
slag voor een Poolsch staatswezen te
leggen. Volgens hun overtuiging is
dit te bereiken door de volgende maat
regel on 1©. benoeming van eon regent
ter uitoefening van dc volledige re-
geeringismacht in het gebied van den
Poolse hen Staat. 2©. Opheffing van
de grenzen tussehen de beide bezette
gebieden, 3e. Vorming van een'voox-
loopigen Raad van State uit Poolsche
elementen ato orgaan, welks laak zal
zijn a. uitwerking van eon grondwet
en van wetsontwerpenb organisa
tie van liet Poolsche Staalsbo9tuur.
4e. Insteling van een militair d©par-
teinenl bij den Raad van State ter or
ganisatie van het toekomstige Pool-
eohe leger, bij welk© dc Poolsche le
gioenen' ais kaders zouden dienel
doen. Het laatste moment van de vor
ming van een Poolsch staatswezen
zou dan zijn de proclamatie van den
koning van Polen ©n aJe definitieve
vorm van het herstel van Polen de
nauwkeurig© vaststelling der grenzen
bij het sluiten van den vrede."
Daarop antwoordde de RijGcskanse-
lier, dat dez© wonschen wat het eind
doel betreft overeenkomen rnet de
plannen der beide groot© centrale mo
gendheden. Do beide verbondon kei
zerrijken, in wier handen door dez/en
ontzaglijken oorlog een groot gedeolf
to van het Poolsche land is gebracht,
zijn boreid een Poolschen staat onder
oen Iconing met een Poolsch leger, In
nauw© aansluiting aan do keizerrij
ken, voorat ook in militair opzicht, in
het leven te roepen, ©on staat, binnen
welks grenzen aan de wensclien der
Polen naar e©n nationaal, cultureel,
zelfstandig leven een weg zal worden
gebaand. Zoolang echter de strijd
duurt, die alle levensomstandigheden
beihoerscht, kunnen dc grenzen van
dezen staat niet worden vastgesteld
©n lean dus ook die staat zelf niet go-
heel geconstitueerd worden. Eerst als
do vrede gesloten is, kan het wenk
voltooid worden.
't Petersburg's 'fotograaf Agent
schap seintD© bladen publiceercn
don tekst van de Duitse lie en Oosten-
rijikscho proclamaties hier via Stock
holm ontvangen. Zij wijzen ©r op, dat-
hol gebeurde bewijst, dat do centrale
mogendheden nieuw© militaire hulp
troepen zoeken on nu in strijd met de
Internationale oorlogsrogelen op deze
wijz© tot ©en inlijving in ma»3& in
het bezette Russische gebied zullen
overgaan. Om hun ware bedoelingen
te verbergen verklaren Duitsclila-r.d
en Oostonrijik-Hongorij© plechtig dat
zo het eens zijn om van Russisch-Po-
I&il een Poolsohen staart te vormen. F.r
wordt volstrekt niet voldaan aan d©
hoop der Polen, ©r wordt geen vereo-
nigd Polen gesticht, gelijk dat door
Rusland word geproclameerd en de
centrale (mogendheden bedoelden niets
anders dan ©en vorm te vinden, die
de schending van het volkenrecht dat
zij begaan, moot rechtvaardigen.
Duitechland ©n Oostenrijk, die noch
d© politiek© organisatie van Polen,
noch de rechten van dit land omschrij
ven, willen 6lochts een Polen vor
men, dat deel uitmaakt van het Duit-
solve rijk, zoodanig echter dat dit deel
niet zal worden bestuurd door oen
stadhouder, maar door oen erfelijkon
koning, een Duilschen prins natuur
lijk, ori dat hot gebied niet provincie
zal worden geinoemd maar koninkrijk
O© bladen betoogen verder dat wel ie
waar verklaard wordt, dat Polen
nauw verbonden 7,al zijn met DUitsch-
land en Oostenrijk-Hongarij©, maar
dat dit slechts hetoekont met Duitech
land. omdat dit toch eigenlijk het
overnoofschende is van de centrale Tij
ken. Gewezen wordt in dat verband
op het Keizerlijk manifest in zak© Ga-
Uciö cn op 't feit. dat over Posen ge
heel wordt gezwegen.
Versprsid nieuws
DUITSOHF. SGHEPEN GETROF
FEN. Een communiqué van de
Briteche admiraliteit zegt, in veifbatid
met het Maandag" medegedeelde be
richt, dat volgons nadere mededeeiin-
gen van den commandant der Eng©l-
sche duikboot dez© twee dreadnoughts
van do „Kaieer"klas8e heeft getrof
fen.
DE ZWEED9CHE HANDEt-SVLOOT.
Volg©n6 modedeeing van de rijke-
ver7rtk©n'.ngscommissie 'heeft de
Zweecl^che handelsvloot sedert 1 Au
gusts 1914 in het geheel 61 schepen
Meckel u od het SehouvburkdI©ia
weer ontdekte, iemand KPstfrokcn
moet hebben, en doze dat geld
Benevens de das-soeldan. viel
ze hem met fonkelende ooaren od SDot-
ten.dwn toon in de re.de.
Overhandied hebt. voltooide
de rechter va.n instructie.
Wie bestrijdt dat? ik zeker
nietHet celd was miin c iaoiwlom,
ik imrcht. daarmee doen wat ik wilde,
en dat heb ik ook cedoan. De rest is
niets dan schurkerij.
Daar bleef zii bii. vandaar dat liet
resultaat van hel, verhoor nihil wee.
Coin bezreéD nu. dat I-ude juist- om
den hoek verdwenen moest ziin. toen
de iuwclior met den commissaris ter
«tantse venscheen.
Ik feliciteer de heeren met dit
schuilvinkje sDolen. waarbii ik noff
dc beste rol vervul. zei zo. voordat
iiiOT haaf naar het oneezelliffe ka-
rtve'rlie terugbracht, dat haar tiideus
de 'instructie was aancewezen. Ik
hoon. dat m©n de wat. zoo strenc mo-
treliik zal toeoassen. want. ik verlanz
volstrekt eeen medoliiden. noch ctuf*
fcpminff.
U is dus overtuigd, dat rnc.n u
oen ffemeene nopte heeft willen balc-
kc"n
Ja. wis en zeker. Ik geloof ook
beslist, dat ik <le hand niet cen6 in
d©n zak heb ec^token.
En kunt u dan niemrund vorden-
door den oorlog verloren. Van de
equipages kwamen in het- gehco: 222
man om het leven.
GEZONKEN. Het stooutechip
„Aaleeundheeft, volgeiiö een Lloyd's
berioht uit Falmouth, aldaar aange
bracht do bemanning van liet Noor-
sche stoomschip „Schweigaard" (1563
ton) dat zij verlaten hadden, waar liet
in zinkenden toestand verkeerde.
EEN BESCHULDIGING. Duit
sche tbladen komen met de volgende
heeöhukliging D© Dimsehe duikboot
„U 41" hield den 24sten September
1915 een onder Amerikaansche vlag
varend stooartochip aan. Toon de bei
de vaartuigen elkaar op 300 meter
waren genaderd opende het stoom
schip plotseling een hevig vuur op cl©
duikboot met het gevolg, dat dez©
zonk. Slechts de' eerste luitenant ter
zo© Orompton, die zwaar gewond was,
en de stuurman konden 7.ich redden.
Zij wisten 7,i'Ch ©enigen lijd boven wa
ter to houden en vervolgens c©n leeg
ronddrijvende boot te bereiken. Dez©
boot zou althans volgens het verhaal,
dat afkomstig is van. een Duitsch of-
ficiei, die uit En gel se he krijgsgevan
genschap naar Zwitserland1 is overge
bracht, door het stoomschip geramd
7,ijn, en de beid© inzittenden, die zich
aan het wrakhout hadden vast.go-
kiorad, zouden eersi c-en half uur la-
tor door het stoomschip zijn opgepikt.
Aan boord van liet schip zouden zij
tv leent behandeld zijn cn eerst bij aa-n-
Jiomst in Engeland geneeskundig©
hup gekregen hebben.
Dc Briteche Admiraliteit publi
ceert de volgend© verklaring; „De
Duiteche pers tracht mimi t© slaan
uit wat zij keaischoist ais: ©en tweede
„Baialong-geval'Veronderstelt mag
worden, dat ztj daarmede beoogt: lo.
de openbare meening in Amerika op
to hitsen tegen Groot BritUinnie en
2o. het bijeenbrengen van argumen
ten voor een onbeperkte „onderzeeërs
campagneDe feiten zijn echter ze©r
eenvoudig. In den ochtend van 24
Sept. 1915 was de „IJ 41' bezig een
Kngelsch stoomschip in den grond
te boren. Middeiorwij-l naderde een
handelsschip, dat veranderd was in
©en huipkmiser, den .onoerzeeer en
hei zinkend© schip. Het karakter van
het schip werd niet da de, ijk bomerWt
en teneinde te zorgen, dat do onder
zeeër niet zou duiken voordat het
naderbij gekomen was, heescli hot
©en neutrum vlag, een volkomen
gewettigde krijgslist. Toon het dicht
genoeg in do nabijheid was gekomen
heeech hel do witte vlag, zooais aUe
Engeloche oorlogsschepen moeten
doen, vuurde en boorden den ouder-
zecer in den grond. Do eerste zorg
van den coTniuuudani wa© de red
ding van de bemanning van liet in
den grond geboorde Eugelscha schip,
die gedwongen was zich in de booten
t© begeven op uon afstand van 50
mijl van do nuastbijgelegen Jiavem
Toen dit gescJiied was, naderde do
liutpkruiser oen der booten vau het
gezonken stoomschip, die hulpeloos
rondzwalkte en waarin twe© overle
venden van den onderzeeër waren
geklommen. Ook dozo w?rd©a gered,
maar na hun slachtoffers.
Het gebruikmaken van de neutrale
vlag teneinde binnen liet bereik van
den vijamd tp komen is oen erkende
method© in den., zeeoorlog en in dezen
o o nóg herhaaldelijk toegepast door
de Dui'tsehers zelf. De „Mowe bijv.
heeft -op deze wijze hare meeste
slachtoffers gemaakt. Het is moeilijk
te goioovcn, dat ©en ander dan de
Duitscher op deze feiten de beschul
diging van „onmenscheJijkheid' zou
baseereu, op grond dat cl© Engelseho
cn niet de Duiteche ©vertevenden het
eerst gered werden, hetgeen in en
kel© minuten meest gebeuren.
De geheel© bewering is can staal
tje vau de typisch Duitsche menta
liteit. Op de Duitechers rust geen
wedërzijdsche verplichting. Iedere
verrassing -of oorlogslist van Duit-
schers li rechtmatig;' ontrechtniatig
wordt zij eerst, wanneor zij door an
deren wordt toegepast. De verkla
ring, dat d© Admiraliteit juist, da
orde had uitgevaardigd, dat dé over
levenden van Duitsche onderzeeërs
niet gered hehoofde-n tie wordc-n, is
een leugen au is reeds duidelijk tegen
gesproken in cl© nota v-an do En gel-
se he regeering over het ünralong*
geval (Ld. 25 Febr. 191G".
UIT GRIEKENLAND. Uit Athe
ne wordt aan do „Times' gemeld,
dat Venizelos in oen interview d©
geruchten ontkende over een voorge-
ivoraan. opmar,ech naar Athene. „Dift
zijn schandelijke verzinsels van hen,
die voor hun eigen bedoelingen zijn
geschillen met den koning willen
explqiteeron. Niet hij, maar anderen
gebruikten methoden, die er op ge
richt zijn, om Griekenland t© ver
doelen en bloedig© conflict-en uit to
lokken. Venizelos -zeida vordör, dat
hij en zijn aanhangers zelfs geen be
perking van de koninklijke voorrech
ten verlangen, maar slechts oen
nauwkeurig© omschrijving van 's ko-
nings rechte® en verplichtingen.
„Na don oorlog, als d© Bulgaren
van Griekscli gebied zijn verdi-even
en cle heilig© verplichtingen jegens
Servië zijn vervuld en de smet in
ken
Neen.
Com kon nooit kwaad van iemand
donken. Dit was haar zwak.
Maar de vreemde heer. dse in
den winkel was. lconde u dien niot?
Neon Toen hii ziin stok op-
ra note voekle ik wel. dat hii aan miin
ianon kwam. maar verder weet 'k
•niets Doet U dus in nar wat u eoed-
dunkt.
Met deze woorden ffiriff zii mot on-
ffflh'swo, hoofd de deur uit. hoewel de
roohrter v-an 'wstrnotie na dit verhoor
meor van liaar schuld, dom vam liaar
onedh.uld overtuigd scheen te ziin.
Toon Cashnir PawOofslcy den br'ef
vn.n Cora ontvimr. was hii ccn ootten-
blik de wanhoop naibii. Hii kon zich
niet voorstellen, dat on den wes naar
ziin a©luk dat hii zoo moeiliik liad
kunnen mii oen. nu weer een afcrond
voor ziin voeten kon verrifzen. Aan
do schuld van ziin trelicfde dacht hii
ffeen oocr-nblik. maar hot beancstiir-
de hem biina. dat het ideaal van ziin
droom en nu door ruwe handen aan-
ffeffrooen zou wotvien. vandaar dat
hit dadolidc wilde handelen, om het
erffste altlinns te vno'rkomon.
(Wordt vervolgd).
