HMËM Cagbuo
Oe Europeesche Oorlog
TWEEDE BLAD
WoensüuB 20 December 1916
OM ONS HEEN
No. 2249
Oopiagsayyièoe.
Er is een schrijver in de middel
eeuwen geweest, schrijft Ernest Laut
ln het Petit Journal, die ge
zegd heeft, dat oorlog en pest sainen-
faan. Toen de gezondheidsdienst in
et leger nog niet bestond en geen
enkele voorzorg werd genomen om
de menschenmassaas die ten oorlog
gingen, tegen besmetting te bescher-
xnen, moesten allerlei ziekten wel
grooto verwoesting aanrichten.
De pest was do vreeselijkste van
alle, zij maakte tijdens de Kruis
tochten veel rneer slachtoffers, dau
de lans en het kromzwaard van de
Saracenen. Woedde zij niet tijdens
den krijg, dan kwaui zij daarna en
bij belegeringen voegde zij haar ver
schrikkingen bij die van den hon
gersnood. Dat duurde 111 Europa tot
het begin van de 17de eeuw, daarna
bleel zij in de Oostersche oorlogen
.woeden, onder andereu in 1799 in
Egypte en Klein Azië tijdens de
Fransche expeditie. De herinnering
daaraan is bewaard gebleven door
het beroemde schilderij van Gros
Napoleon, de pestlijders bezoekende.
Niets werd gedaan om de besmet
ting ie voorkomen, die in enkele da
gen een geheel leger machteloos
maakte en hoe kon men zich ook
bekommeien over verwoesting door
ziekten, daar zelfs de eenvoudigste
voorzorgen niet genomen werden, om
de gekwetsten op het slagveld te gaan
zoeken en verplegen Tot aan de
oorlogen van het eerste Keizerrijk
bestonden er ambulances noch zie
kendragers en zelfs nadat de gekwet
sten door de orgonisatio van de doc
toren Percy en Larrey op eenige clii-
ruigische hulp mochten hopen, wer
den de zieker^ nagenoeg aan zichzelf
overgelaten. In het ulgemeen kan
gezegd worden, dat 2ieklon toen veel
meer slachtoffers maakten, dan de
vijndelijke wapenen. Tijdens de eer
ste Pruisische invasie in Frankrijk
wera daarvan een doorslaand bewijs
geleverd. Do hertog van Bronswijk
was met een uitstekend toegerust
leger ten strijde getrokken, maar
alle hygiënische voorzorgen had hij
verzuimd, 't Was warm, de Pruisen
hadden gebrek aan water cn vielen
in de provincie Champagne op on
rijpe druiven aan. Een vorachrikke
lijke ingewandsziekte wos er het go-
volg van, waai aan de Duttschers als
vliegen stierven. Arthur Cbuquet
vertelt daarvan vreeselijke dingen
in zijr. boek ovar Brunswijks terug
tocht. ,,Do roode diarrhoe", zooals de
Duitschers de ziekte noemden, had
heel wat meer uitwerking, dan het
kanon van Valmy.
Zoo ging het ook met de cholera in
den Krimoorlog. Die ziekte maakte
in het Fransche leger, en vooral in
de divisie onder generaal Canrobert,
veel meer slachtoffers dan het lood
van de Russen. Zoo zien we in al de
oorlogen van vroeger, dat ziekte,
ontbering, afwezigheid van hygiene
en verpleging veel meer menschen-
levens kostten, dan de veldslagen.
Dc cijfers spreken hier duidelijk.
In den korten veldtocht van Duitsch-
land tegen Oostenrijk In 1866 had
Pruisen niet meer dan 16.782 dooden
cn gewonden, maar 63.000 zieken en
aan ziekten gestorvenen. De Fran-
schen hadden in 1870 in hun hospi
talen 137 000 gewonden en 828.O0Ü
zieken. Tijdens den Russisch-Turk-
echen oorlog in 1877/78 telden de
Russen 56.905 gekwetsten en dooden
het slagveld, maar meer dan een
millioen zieken ln de hospitalen.
In de koloniale oorlogen ls het nog
iergerln Indo China ls do verhou
ding honderd dooden aan ziekte te
gen één op het slagveld godooden
soldaat in de expeditie tegen de
Boxers in China worden 65 Fransche
soldaten gedood, terwijl 368 ln het
hospitaal stierven aan dysenterie en
typheuse koortsen. Hoe het in een
tropisch klimaat beter kon, blijkt uit
den veldtocht van de Engelschen ln
1884 in Sondan de manschappen
dröegen daar op hun flanellen uit
monstering alleen het geweer en de
patronen de kleederen werden iede-
ren avond bij het vuur gedroogd.
Ieder kreeg etn dagelfjksch rantsoen
van chinine en cacao, het drinkwater
werd met zorg gefiltreerd. De uitslag
was voort? effel ijk op een mnrsch
van drie maanden kwamen op 72.%
man niet meer dan 16 sterfgevallen
voor.
Zoo deden ook de Japanners in
hun strijd tegen de Russen: zij had
den groot© hoeveelheden noodzake
lijk© medicamenten bijeengebracht en
die onder hun legers verdeeld, zoodat
fn den vorm van allerlei besmettel!}
ke ziekten, ook ons niet zouden spa
reu?
Tot nu toe ls die voorspel.mg niet
uitgekomen en daarvoor hebben wij
een zorgvuldig toegepaste hygiëne
dank te weten.
J. C. P.
stelt voor. Onv-rwijid ren di rectoU"
ran natte:..len dienst te benoemen,
belast z-iowoi mot de regeviog van den
militairen als met den burgoriijtcen
dienst, d:e overigens «rong peechei-
corrcspondent merkt op„Dit ls na
tuurlijk slechts ©en voorwaardelijke
afwijzing van bet Duitsche vooreteL
Het oat voor Duitse hl and de tnog-xijk-
beid om te antwoorden opec. Het .a
d«n rullen zijn. Ten nunxten van den gelijk dat Duitschland ln de vermei-
burgerlijken dienst eteh de regecrjng ding mn IXÓtache misdaden e.n ran
voor te beginnen met een ©otoftlng do noodzakelijkheid om hot Pruisische
industrieën on djeosten, near! militairieme te vernietigen redenen
er voor eiken Japanschói? noldna- da
gelijks een pil was tégen ingewands
ziekten. Bovendien liet do JapansclK
'Regeering bij hot begin van den veld
tocht onder de soldaten een boeltje
ronddeelen, waarin in eenvoudige en
duidelijke taal de groote beginselen
van do gezondheidsleer voor den sol
daat te velde waren vermeld.
Een Fransche geneesheer, die een
Japanschen generaal zijn ingenomen
heid met deze voorzorgen betuigde,
kreeg van dezen ten antwoord: „aan
den con en kant waarschuwen wij on
ze soldaten, dal bepaalde tekortko
mingen in den dienst hun het leven
kunnen kosten; daartegenover mogen
wij niet verzuimen, hun door een
voudige voorschriften te leer en, hoe
zij het kpnnen bewaren".
Het gevolg hiervan was, dat slechts
een vierde van de Japansch© verliezen
in dezen oorlog voor rekening van
ziekten kwam; ofschoon de veldtocht
in de ijskoude velden van Mantsjoerij©
hoogst vermoeiend was.
Naar het schijnt was de verwaar-
loozLng in vroeger tijd van hygiëni
sche maatregelen rneer de schuld van
de militaire administratie, dón' van
do doctoren. In 1712 gaf een Zwitser-
sche medicus, Joan d© Muralt, al
velschillende voorschriften ten dien
ste van den soldaat te velde: hij raad
de aan, geen kampement op te slaan
in moerassige streken, de soldaten te
kleeden ln wollen man tela en hun
vaak droge kousen te geven; voorts
moesten zij zoo weinig mogelijk koud ,.Ons antivoord 'op dé Duit- oordeeling van feiten mogen missla-1 r'JK^eil
MrtlfDro h «Allrrm.», .Hn Le tiraaiT '7* vtul ««"''"er tol oeTOIloe
gelang zij onontbeerlijk zijn of niet
He', is twijfelachtig of zich voldoende
arbeidskrachten zullen aanmelden,
maar indien <öt niet het govs, mocht
zijn, zou «pr. niet aarzelen zich de
noodige bevoegdheden te venekeren
om het plan volkomen te doen slagen.
Lloyd George sol lêh slotte, het ont
zaglijk te betreuren, dat Aeqnith en
hij uiteen zijn gegaan «1 wel wegens
<1© jaren, die hij onder Asquith Ivoeft
gediend. Nooit heef: hij een Inschik
kelijker en benimneliiikor chef gehad.
Onder algemeen gejuich ging IJoyd
George zitten.
Asqmth zei, epreflceml van dc eerste
oppositiebamk uitln de eerste plaats
is het mijn plicht, Lloyd George van
ganscher harte geluk te wenschen, den
hij het hoogste en bölomgirljlkste ambt
ln dienst van de. 'kroon heeft aan
vaard." Voortgaande zei hij „dat Ik
van deze bank uit het woord voor, ge
schiedt niet, omdat ik er aanspraak op
maalt, do leider van de oppositie te
zijn. Et bestaat gecm oppositie Ik heb i George's'
maar één verlangen do ervaring, die! onlange
ik verworven heb, ter beachLkkirtg te
De Entente en 't ?redss-
aanbod der Centralas.
De spanning.
Dinsdag was een dag van spanning,
een dag van groot gewicht.
De „Kolnische Zeitung" schreef
Maandag: „Wij wachten thans op
den tegenzet dor Entente. Die zal
toonen, of zij eerlijke makelaar» van
het lot der volken zijn, bewust van
him verantwoordelijkheid, of dat hun
diplomatenkunst zich uitput to de
misdadige dwaaslieden om Europa
nog meer door oorlog en ellende to
laten vei-armen en verscheuren".
Lloyd Qeorce aan 'iwcord.
De belangstelling Dtnsdlaginïiddag
to 't Engelse he Lagerhuis, was buf- ik verwoi-ven hen, ter oeecnuoaing w i d corresDonderu van 't Ata H*m
ten^woon groot. Geen ptoate was stellen." (Luto géjatah). ™iioyd
^ezet' I Hil ontkende, dat de gewezen regre- j epreiwnde over ^énain der centralen
De minister-president die toen hij ntog heeft gefaald to het doeltreffendw^. ne^jkfceMIfc op de peil'
opstand ivdóe werd toegejuicht) heeft voorteelten van den oorlog. In de be-1 uevrdm leder afzonderlijk en waf-
kan zien, die het voor de waardigheid
van dat land onmogelijk maken,
te antwoorden; maar Lloyd George
beef; op zijn mins; evenveef matig:ng
betracht als de rijkskanselier dal in
zijn Rijksdagrede had gedaan Dieiö
uitbazuinen, toch. van de Duitsche
overwinningen heeft het voor de staats.
Meden der eealHeerden zeer moeilijk
gemaakt, rijn voorstellen to overwe
ging fe nemen Toen Ik de rede van
Llo yd George hoorde uiiepreken,
ik veeleer onder dan Indruk dat het
DuJteche voorstel bealist verworpen
werd, en die Indruk was waarschijn
lijk gewekt, doordien de leden van net
Lagerhuis aiie zinsneden, die een
verzoenlijk karakter droegen, met toe-
chiineen bekrachtigden.
Maar toen Ik nn de late
edities van de bladen de eerste versla-
gen van de rede las, vond lik dat die
rede geenezins de deur gdheel ln het
slot wierp. Het verschil to toon tue-
echen de rede van thans en Lloyd
.nrerboke-intervtew" van
treffend.
Onze Lachhoek
Snibbige vtouw:
al« jij stierf, zou i
Ronduit gezegd,
stellig weer trou-
water drinken en in ieder geval, schc voorstellen zal in volkomen over gen zijn begaan, maar re is I oonoluele waren oekomen dat er n.1
wanneer tij dat toch deden, niet «U noch laks Hij soavd. daarna, .radesv^rsWUm In 'd. nota mC
blijven tatten, maar een ItctaitM- j t«u.M <h v^btltarf. ttrtta-ii»»»» van AltWm de vre.
Janinn roekeloos den strvjA verlengtlaadt hij militairen, maxitiemen en economi- ,,n
oefening doen. I een misdaad op zijn ziel, maar wan- «toen aard od. waar de ren-eertoa des-onderhandelingen zullen aangaan.
Jean de Muralt is ook eöh vriend^er iemand een strijd opgeeft, ion-
yen de tabak. Hij wil, dat die over-1 der zijn doel le hebben beVeikt.'is hij
vloedig aan den soldaat verschaft i daarvoor persoonlijk verantwoorde-
wordt. Naar zijn meening „verjaagtttjk. Als wij het voorstel van den Duil-
tahak het vergif uit het bloed" en is schen, rijkskanselier aannamen, zou-
een wonderbaarlijk voorbehoedm d- den wij ons met gebonden handen aan
del tegen besmetting. Die opmerking 'i/and overgeven. Het Dxatsche
is trouwens door vele vroegere doc
toren gemaakt. Laut citeert het ver
haal Yan een geneesheer uit Nijme
gen, die in de zestiende eeaiw voort-'
durend de pijp tusechen de tandien
bad en daaraan toeschreef, dat hij
verschoond bleef van de besmetting
der pestziekte, die daar toen tan
tijde heersohta; nog heden ten doge
is het volksgeloof, dat tabak de mi
croben doodt.
De Zwitserse he dokter raadde toen
zelfs al douche-baden voor den sol
daat aan en gaf voonsoliriften voor
het bouwen van tenten, hintten en
schuilplaatsen; voor het verweer tag au
wind, kou, vochtigheid, storm ou
hitte en andere zaken, die den sol
daat te velde toisteran. Zijn raadge
vingen waren uitmuntend* Maar het
is niet waarschijnlijk dat ze ooit wer
den opgevolgd en ln elk geval zijn ze
spoedig vergeten, want tot dien huidi-
gen oorlog hebben hygiënische voor
zorgen gewoonlijk niet veel plaats in
genomen in de bemoeiingen der admi
nistratie. Zelfs ;n het begin van den
veldtocht, zegt Laut, waren zij tame
lijk verv.-aark>'>.sd, moer de behoefte
heeft weldra den dienst gesohapen: de
Fronschen hebben geleerd, zich door
een passende hygiène tegen riekte te
verdedigen; de maatregelen hielden
voorstel aannemen zou bet eekenen
zijn hoofd steken in een strop en het
touw in handen van Duitschland te la
ten. Zonder genoegdoening ls vrede
onmogelijk.
De geallieerden zijn ten oorlog ge
gaan om Europa legen aanvallen ivm
de Pruisische militaire kaste le verdc
digen. Zij moeien afdoende waarbor
gen eischenopdat deze kaste nooit
meer den vrede in Europa zal versto
ren Wij geven er de voorkeur aan ons
vertrouwen te stellen in ons ongebro
ken leger dan in verbroken trouw
(toejuichingen.)
De geallieerden zullen binnen en
kele dagen een formeel antwoord ge
ven.
De misslagen in Roemenië zijn te
bejammeren, maar zij kunnen ten
hoogste den oorlog verienigen. Om te
voorkomen dat die toestand Inzake
Roemenië verergert, hebben de geal
lieerden krachtige maatregelen tegen
Griekenland genomen, die epr. sie ge
slaagd beschouwde. Men heeft beslo
ten dc agenten van Ventre!os te er
kennen.
Lloyd George venklaarde zich over
tuigd ran de eindoverwinning, indien
het volk blijk gaf van dervrelfden geest
als de legers aan het front.
Ltoyd George 29 van meaning, dat
schen aard op, waar de regeering
sinds het begin van den oorlog tegen
over kwam te staan.
Volgens een nader Router-telegram
verklaarde. Lloyd George nog: „Ik
verschijn voor dit Huls mot do meest
ontzettende verantwoordelijkheid, die
op de schouders van eenig tevend
ruenaeh zou kunnen drukken, In de
qualiteit van eerste adviseur der
Kroon in den reusachtigs ten strijd,
waarin het land ooit gewikkeld was,
een strijd, van welks verloop het be
staan van het land afhangt. Het 1» de
grootste oorlog, die ooit gevoerd 's.
Het is de zwaarste last, dit of eenig
ander land ooit opgelegd, terwijl het
geen op het spel staat van meer be-
teakenis is, dan ooit het geval was
in een slrijd, waarin de menschheld
gewikkeld was. De verantwoordelijk
heid van de nieuwe regeering ls plot
seling scherper afgeteekend door de
verklaring van den Duitschen Rijks
kanselier. De mededeeling, door de
zen in den Rijksdag gedaan, ls ge
volgd door een nota, die ons door de
Veroenigde Staten zonder eenig com
mentaar werd aangeboden.
Ieder persoon of iedere groep van
personen, die moedwillig of zonder
voldoende aanleiding een zoo vreese-
lijken strijd ale deze zou verlengen,
zou ren misdaad op zijn geweten
hebben, die niet door oceanen ultge-
wischt zou kunnen worden.
Anderzijds la het evenoeps waar,
dat leden- persoon of iedere groep van
personen, die uit een gevoel van moe
heid of wanhoop den strijd zou op-
Gekwelde man: Du*, kan mij niet
schelen. Ik denk mij niet bciorgd te
miiken over het ongeluk van Sen nod,
dien lk nooit zal kennen.
Dat kind heeft aj een bijzonder
lastig humeur.' Waai- heeft zij dat
vandaan? Niet van mij, dat weet ik
zieker! bromde Mevr. SmaL
Neen, lieve, antwoordde mijn
heer Smal droevig; Jij hebt het jouwe
zeker niet verloren.
alle besmetting tegen eai namen zelfs
de meeste ziekte-oorzaken weg. Doctor uit verschillende deelen des rijks
Corners schrijft over den toestand j beleggen, om de overreeeche gewes-
aan het Fransche front: „ziekte komtton daarover te hooien,
en- zelden voor. zoodat men haast I Nopens de verhoudingen maschen
tou verondBrsWJeii. dat lij eeo uit.ÏMlüoerden, trerktoarde hU er
moet meer overleg worden overlegd on
sondering is. Naar het schijnt heb
ben de meeste lijders aan rheumaüc-k
maagkwalen, luolitpijp-aandoenin-
gen, zenuwziekten, aan het front, met
zijn voortdurend verblijf ln de ópen
lucht, kostbare hulpmiddelen voor
hunne genezing gevonden",
Dan somt hij eenige maatregelen
van den gezondlïeidadlunst ln de loop
graven op; afval en rommel van al
lerlei aard worden verbrand, onge
zonde of besmette plaatsen op allerlei
wijze ontsmet, to de can to nnemea iteii
worden ook do manschappen zorgvul
dig ged'est in eet eend, het drinkwater
wordt nauwkeurig onderzocht eii*
bij de minste afwijking gesteriliseerd.
Bij de stortbaden worden op de rusti
ger plaatsen gewone baden gevoegd;
natuurlijk gebeurt dat alles met een
voudige middelen. Zoo zijn allerlei
gevaarlijke besmettelijke ziekten:
typheuse koorts, cholera, dysenterie,
pokken, meningitis' oerebro-spinalis
en pest uit het F ranse ho leger ge
weerd.
'Terecht eindigt Laut met het als
een groota verbetering te roemen, dat
de kunst om de kwalen van den oor
log te herstellen zoooeer is vooru
gegaan. Wij P«>Bto®en vaatow,d „(koodigin. Terrctj hal
daarvan mee. nerd met ln ge^le volk^ dedvSTWSil««r
land, bij het begn van den oorlog, de overwliMvtag op zich neemt, zal het,
vrees uitgesproken, dat al bleven u behalen wij ook de zege. daarvan
wij buiten den strijd de naweeën, geen voordeel trekken. De regearing
moeten zij waarhorgen hebben, dat
Duitschland voorwaarden zal aan
vaarden die mogelijk zullen maken,
dal de vrede gesloten en gehandhaafd
wordt.
Zijne verklaring, dat de regeortog
het voBtomen eens is me', de door \e-
qutth :n zake de vredesvoorwaarden
afgelegde verklaring werd toegejuicht.
De kansen op vrede
Tot zoover de berichten uit Enge
land Daaruit blijkt, dat Enceland. ai
slaat her 't vredesaanbod der centra-
len af. niet alle Bedachten aan een be
ëindiging van den strijd ran zich zet.
Maar dan op voorwaarden door de
En tente gesteld. Iets zei Lloyd Georce
over de eischen van de geallieerden,
maar beslist alle eischen stellen deed
hi; nriet.
De deur ls dus opengelaten voor oen
vredesbemiddeling Wanneer een (of
de) neut ra.! etn) kermt© lcumvan nemen
van de eischen en voorstellen van
Dui'tecfhland en Engeland, dan ls on
derhandelen misschien mooeliii'k.
Do hoop blijft dus bestaan
Uit Ualig.
Minister Sonnimo verklaarde
naar Reuter meldt in de Italtaani-
eclie Kamer Ik kaai in het algemeen
belang en uit beleefdheid ten opzich
te van de geallieerde rvgeenngen u
niete hoegenaamd mededeelen over
j den inhoud van het antwoord, heuvolk
wij op den stap van de vier vijande-
hjiite mogendheden zullen geven en
dat dadelijk zal worden gepubliceerd
nadat het zal zyn vastgesteld. Wij
zijn allen verlangend naar vrede en
wei naar een doorramen vrede, maar
wij beschouwen als een duurzamen
vrede een regeling, waarvan de duur i
moet afhangen niet van de eohditeit,
waarmede de ketens worden vast ge-
fckuiken, waarmede het eene volk aan
hel andere wordt onderworpen, maar
nlitko omstöi,digitalen g^-oton Ta" "SjS1"4
aanhalen mogendheden, van de eerbiediging 1
Wii «Ajrraftrden oorlnir van het uationalitaitenbegtosvi, .an I
minder de Indruk worden gewekt, dat voor een doel, en een doe;, dat dc ïïkhJó^^h»-
elk land aUeen voor zijn eigen front ta geheel? wereld aangaat, lin de oor-nienech 1 j eid en be-
linHiiWt tlto ntuor dit Hnal t'-* u»ng.
De Kamer nam met 352 tegen 41
stemmen een motie van vertrouwen
ln de regeering aan.
't Antwoord der Entente.
Volgera de Matin werkt de Fran-
sche rageertog aan de ojjstadihig van
0, .De~^N"~R. CL' -correspondent seint j 000 antwoord, dat bestemd le voor de
eliesing word gevold. Do geallieerden o.a. „De vergadering van het Lager- vertegenwoordigers der onzijdige mo-
bebben ten gevolge van traagheid hij huis, waarin Lioyd George zljin eerste gendheden, die de bemiddelaars van
het nemen van besluiten bij honh ailing rode ate eons te-minister beefit uttge Dmt&ohland geweest zijn. Het ant-
ernstigen tegenslag geledon Spretkoi spreken, zal vóór allies to de herlnoe- woord zaj doen, uitkomen, dat de 0ver
loochent, dat die nieuwe rogeliing het ring biijvan voou^fleven, -wegieina die wegtogen van Duitschland van allo
uitlatingen dio daarin zdjm" gedaan I objectieve waaide ontbloot zijn en in
over het Duiteohe vredesvoorstel onjuist, daar d» vijand er
'Lloyd George zeide )rlk.t is unmo- ljl beweert, dat hij tot een verdodi-
gelijik veel verwachting te koesteren prngsoorJog gedwongen
de koloniën of» ruimer schaal bebo- J geven, zonder l»et hoogste doel te be
ren ta wurdeo geraadpleegd over de reiken waarvoor wij in den oorlog
omtw kkeltog en den loop van den oor- zijn getreden, schuldig zou zijn aan
log. Hij la voornemens binnenkort een een daad yan lafheid duurder betaald
conferentie van vertegen woo rdlgers dan eenig© daad, ooi', door een staats
man bedreven.
Ik wil hier de welbekende woorden
Abraham Lincoln, onder soort-
zorgen heeft. Er behoort een politiek iog zal eindigen, wanneer dat doel,
van het „gemeenschappelijk front" ta zoo God het wii, bereikt te. Ik hoop,
zijn. j dat hij ncxjjt zal eindigen vóór dien
Lioyd George is overtuigd, dat de tijd"
wijze, waarop hel kabinet ls gereor- Behalve dere Reuter-berichten geven
ganiscerd, het meest to de lijn van de oom ge dagbted-cerrespondenten na-
oorlogeoogmerken ligt. Do toestand dor© bijtzondertieden.
maakte het noodig, dat snel
parlementaire toezScht zal verzwak
ken. Tijdens den oorlog ls de scheep
vaart, dile een levensbelang voor ons
la, in den waren zin dee woords giena- w o
öonaliseerd. Do regeertag lioopt, aeer van een zet, die is Ingeleid met een I
spoedig to staat te rijn, niet alleen
plannen te ontvouwen voor eon doel-
BKfc, <M, Esn na.r V,.de.
Prulsdsche miHtairisme Het dool van j 't Algemeen Handelsblad plaatst het
treffender gebruik van to de voort don oorlog 'twelk duidelijk;-r voor 1 volgende gedicht van freule Alotda
zijnde schepen, maar ook voor den oogen diende te worden gehouden, was van Foreest te Amsterdam, een klein-
aanbouw van schepen om de oorlog-- de vei menging van dat militairisme.' dokter van Nicolaas Beets-
slijtage te herstellen.
De heangrijikste zinsnede uit de
Over het vocdingsvraagfituk deed verdere rede van Lloyd George was
Lloyd George een beroep op het volk
te steunen bij
„Vóór de Britsche regeerlng in onder
handeling trad zou zij moeten weten,
danig© verdeohng dat memnad hon- dat Duitschland bereid was, de
behoeft te lijden omdat anderen voorwaarden to te willigen, waarop
ui^
te veel krijgen. Laat het volk zeide hei mogelijk zou zijn een vrede ln Eu-
- tijdens den oorlog ren nationa-
ropa te verkrijgen en te houden.
Asquith drukte zich als volgt uH 1
„Indien zij bereid zijn vergoeding en
waarborgen voor de toekomst te ge
ven, laat hen dat dan zeggen.
De „Nieuwe Rotterdamschc OL'"-
O, niet gewaardeerde
Thans droevig ontl>eerde
Ein vu iig begeerde
Geoegendevreé
Der wereld ontnomen...
WIJ hopen; maar schromen.
Zien uit naar uw komen
Na eindeloos wee?
O, duistere nachten
Van zoeken en trachten,
Van biddend verwachten,
Heefl God ons verhoord?
Is T beetr© ontloken
De ban weer gebroken,
Word eindiijk gesproken
't Verlossende woord?
Hat Licht weer gerezen,
De wonden genezen
En nimmer na dezen
Zoo droevig eon naöhtl
O, macht het zoo wezen 1
Wij hopen, wij vreezen
De boodschap te lezen
Der wereld gebracht!
Wij willen verbeiden
Na H bloedige strijden,
Na *t bittere lijden
Den beteren tijd!
En voortgaan en trachten
Te stillen de klachten
Het leed te verzachten
Van gruwzamen strijd!
Gezegend gij voeten 1)
Die vreS brengt Wij moeten
Eerbiedig u groeten,
Maar ernstig, niet luid,
Gedachtig die allen
Onooembre getallen,
Geofferd, gevallen
Den krijgsgod ten buit.
Doe, Heer ons gedenken;
Elkander niet krenken.
Vertrouwen weer schenken,
Verbind ons tezaam.
Doe 't goede ons bemerken,
De liefde veraterken
Om samen te werken
Tot eer van Uw Naam.
1) Jesaja 51 7: Hoe liefelijk zijn op
de bergen de „voeten" deagenen die
het goede boodschapt, die den vrede
doet hoonen.
Van de oorlogsvelden.
Van T Westelijk front is weinig
nieuwe. D© gevechten BIJ VERDUN
zijn weer wat tot stilstand gekomen
•De Fransche staf deelt mede,
dat de Franechen de Chambrettes-Loe-
ve weer geheel in hun bezit hebben.
DE AANVAL OP ROEMEN!6 duurt
nog steeds vooit.
De Duitsche staf meldt, dat do
oentralen hun opmarsch steeds voort
zetten. Hun front to Roemenië a
thans 900 K-M. verkort. In de laats-©
dogen zijn weer 1000 Rossen en Roe
menen gevangen genomen
De laatste berichten, van het zuide
lijke Roemeeneche front to Rusland
ontvangen, wijzen er op. dat het nu
wel zeker eohijmt. da", een deel ran
het Roemeensche ieger aan den Duit
schen greep heeft kunnen ontsnappen.
De terugtocht heefr. in gor-de orde
plaats gehad, en de troepen zijn aan
gekomen in de gereedgemaakt* «tel
lingen, welke zich over een front van
200 kilometer uitstrekken, reikende
van de zee, gedeeltelijk langs den Do-
nau loopend. tot waar de «talingen in
de eirrek van de rivier dc Sereth zich
bij het Russ.s*ie Zuidelijkste freilt
aansluiten.
Blijkbaar'zal dus alleen 't uost'. ijk
deel van Moldavië door de Roemenen
en Russen verder verdedigd wonl -n.
Do Bulgaareche staf meldt
nog„In de Dobroedsja heDben do
troepen van de oentra! en de lijn lia-
badag-Ostrowo bereikt, lluiterij rukte
de stad Babadag binnen. De Russoji
stoken bij hun terugtocht de dorpen m
brand, De vijand heeft alle huizen van
eenige betreken is in Babadag ver
woest."
Verspreid nieuws
DE WEGVOERING VAN BELGEN'.
Reuter seint uit Londen, dat de
Anti-slavery Society een krachtig be
roep heeft gedaan op de regeeringen
van de Vereenigde Staten, Denemar
ken, Noorwegen, Spanje, Zweden en
Nederland, waarin diepe en toene
mende bekommering wordt uitge
sproken, terzake van de maatregelen,
die den laatsten tijd door dc Duit-
schets in België en Noord-Frankrijk
iljn genomen, namelijk het met ge
weld wegvoeren uit die landen van
een groot aantal burgers zoowel
mannen als vrouwen voor indus
trieel* doeleinden.
De „N. R. Ct."-correspondent te
Feuilleton
Christie Murray).
2)
Ja, ja! zei do Noiunnn, maar
stel je nu eeens voor dat lk niet heter
geworden was. Ik dacht eigenlijk
aan mijn geest. Het is vreemd, kerel.
Jo bent op dit oogenblik net zoo min
bang voor rne als voor jo poos en
toch, als ik nu zonder dit lichaam
bij je kwam, alleen maar ala do ziel
van Norman Vlcars, dan zou Je met
welen wat je doen moest van angst
Och, dat weet lk nog zoo ziekor
niet, antwoord^ Sir Donald, terwijl
htj met zijn lange, magere vingers
langs zijn kin wreef. -— Maar ik ben
blij, dat je van plan veranderd bantl
Je bent zoolang Ik je ken een spotter
geweest, en zelfs nu,...
Neen, neen, zeide de sterven
de zachtjes, lk heb nooit gespot.
Zou je soms graag willen, dat
Ik een dominé haalde vroeg Sir
Donald, terwijl hij hem onderzoe
kend aankeek.
Doe maar geen moeite, 5— ant
woordde zijn vriend. Ik
ben maar een arme, onwetende ster
veling, Donald, die geprobeerd heeft
zijn plicht te doen. Er zijn veel men-
schen die ik geholpen heb en er «rijn
er nog meer die ik onrecht aange
daan heb, en ik sterf nu in vrede
met iedereen.
Dat ls niet genoeg, Norman,
zeide Sir Donald, - dat is .niet ge
noeg.
Niet vroeg de stervende
mau. Ik zal je eens op de proef
Stallen. Als Ik er de macht toe krijg,
oude vriend, zal lk terug komen on
Jo eens op komen zooken. Ik kan je
niet beloven, ging hij met een lach
voort, dat ik zichtbaar voor je zal
zijn, maar je zult toch wel merken,
dat lk er ben, en Je ault aardig van
me schrikken, dat beloof ik Je.
Hij begon te grinniken en lachte
zacht, waardoor hij moest hoesten.
Hij ging rechtop ln bed zitten, en
vocht met alle macht tegen den
hoestaanval. Wild awnaido hij met
zijn armen en viel na eenige minuten
weer terug in het kussen. Het werd
een vreeselijke worsteling tusschen
hem en den dood, maar langzamer
hand hielden de stuiptrekkingen op
en lag de zieke glimlachend en hij
gend achterover. Sir Donald stond
naast zijn bed en keek hem angslïg
aan. Opeens begon Vlcars te spreken,
met een heel vreemde stam:
Vaarwel, Donald. Zul je voon
Julie zorgen
Zijn trekken veranderden. Hij
staarde voor zich uit, nog even wer
den zijn oogen helder en toen wer
den ze langzamerhand doffer en dof
fer. Hij zuchtte lang en rustig en
kreunde even als Iemand die doode-
lijk vermoeid is en eindelijk tot rust
komt. Sir Donald legde een vinger
op den pols. Er was niets nicer aan
te voelen. Toen legde hij een hand
op zijn borst ook het hart klopte
niet meer. Hij drukte op het knopje
van de electrische schel naast het bed
en hooide beneden het schrille ge-
JuHd er van. Na een oogonblik kwam
een van de kellners.
Mijn vriend, mr. Vicaia, is ge
storven. Vraag of de hotelhouder
oven bij mij kan komen en telefoneer
om Di\ Macfntyre. Zeg hem, dat Sir
Donald Mac Velgh hisr is en hom
graag zoo gauw mogelijk zou willen
spreken.
Ik zal er voor zorgen, SLr Do
nald, zeide de man, en Sir Donald
was weer alleen met het doode
lichaam van zijn vriend.
Hij was onder den Indruk van den
plotselingen dood. Bedroefd was hij
niet, ten eerste omdat hij een man
was, die eigenlijk nooit warme
vriendschap voor Iemand had ge
voeld en ten tweede omdat hij al
sinds jaren weinig meer omgegaan
had met den man, die zoo Juist ge
storven was. Zoo nu en dan hadden
ze elkaar ontmoet en dan hadden te
bij een lekker diner oude herinnerin
gen opgediept, maar Vlcars hield
van reizen en trekken en had zijn hal
ve leven ln het buiienland doorge
bracht. De laatste keer, aat hij ln
Schoüand verschenen was, was vijf
jaar geleden, en toen was hij er blijk
baar niet erg goed aan toe, tenmin
ste Sir Donald was een paar keer
bang geweest, dat hij hem geld ter
leen zou vragen. Het was nooit ge
beurd en we weten dus niet, hoe het
verzoek opgenomen zou zijn. Het ls
we) zeker, dat Sir Donald oen gevoel
van verlichting had, toen zijn oude
schoolkameraad weer ln den trein
zat naar Londen, en vandaar vertrok
naar Plymouth en Nieuw-Zeeland,
waar hij belang had bij een paar
mijnen, die er niet erg goed voor
stonden.
Sir Donald nam de doos met onge
slepen juweelen van het bed en zette
haar weer op de plaats, v aar hij
haar vandaan gehaald hnd.
Mijn arme vriend ls gestorven,
zooals u ziet, zeide hij, toen de
hotelhouder binnenkwam. WUt u
mij een kamer geven, els 't u belieft,
en Dr. Macintyre naar mij toe stu
ren, zoodra hij komt Het zal het
beste zijn als er zoolang niets aan
het lichaam veranderd word;.
De hotelhouder boog en ging hem
voor naar een andere kamer. Sir Do
nald nam zijn hoed, stok en hand
schoenen bij elkaar, nam de doos on
der zijn arm en volgde hem.
HOOFDSTUK II.
De verzoeking.
Vóór Sir Donald naar huis terug
ging hadden hij en de hotelhouder
een kort onderhoud met Dr. Macin
tyre.
Hartverlamming, had de dok
ter gezegd. Zijn leven moet de
laatste twaalf maanden aan een
zijden draadje gehangen hebben.
Deze doos, zeide Sir Donald,
terwijl hij er met zijn nagels op
trommelde, bevat eenige voorwer
pen, waarvan de waarde niet ge
heel vast staat Mijn arme vriend
vertrouwde ze aan mij toe en ver
zocht mij er mee te doen wat lk
dacht dat het voordeeligst zou zijn.
Voor zoover lk weet is hij zonder
testament gestorven, maar er kun
nen geen moeilijkheden zijn met zijn
nalatenschap. Hij had maar één
familielid in de heele wereld een
eenige dochter.
Dat wist ik, zeide Macintyre.
We zullen zijn kamer laten ver
zegelen, zeide Sir Donald tot den
hotelhouder, en morgen zullen we
ln den lcop van den ochtend een in
ventaris opmaken van zijn bezittin
gen. Ik zal dadelijk bericht sturen
aan juffrouw Vicars, en wanneer xij
terug komt, zal ik alles aan haar
zorgen overlaten.
Uitstekend, Sir Donald.
Sir Donald verliet het hotel, eer
biedig uitgeleid door eenige bedien
den en stapte in het huurrijtuig, dat
op hem stond te wachten. Hij reed
naar huls. met de doos op zijn knie
en. Hij dacht weinig aan zijn dooden
vriend, maar des te meer aan de zor
gen en moeite, die hem wachtten. Hij
gevoelde zich natuurlijk verplicht om
het meisje, dat zoo onverwacht aan
zijn zorgen was toevertrouwd, met
raad en daad bij te staan. De mcu-
schen zouden niet anders van hem
verwachten en wat de menschen van
hem verwachtten, was voor hem een
soort wet Zoover hij zich herinnerde
had hij het kind nooit gezien, on nu
zat hij, die het toch werkelijk al druk
genoeg, eigenlijk te druk had met
zijn eigen zaken, voor wie weet hoa
lang opgescheept met deze nieuw»
verantwoordelijkheid.
(Word: vervolgd.)
