ti'iiuïs BUIILM
TWEEDE BLAD.
Donderdag 1 Februari 1917
Militaria.
Het aanpassingsvermogen dew mcn-
«chcn is groot. Vandaag ben jo nog
burger, stapt naar- je bureau, doet
zaken, confereert, schrijf'» praat,
verdient geld, of verliest helen
morgenochtend ontwaak-je on een
stroozak, wakker-gepord door 'n len
den-stomp van den zoon van je bak
ker, die sergeant en dus je meerdere
is, welke omstandigheid hoofdzake
lijk haar ooi-zaak vindt in hei feit,
dat hij een jaar éerder in dienst is
gekomen. Dit is niet prettig maar
je went er aan. En gauw! A s mensch
met een normale dosis plichtsgevoel
en enthousiasme voor de taak', die je
in dit leven vervullen moet, bëigin je
je te ontwikkelen tot militair, iins-
soldaat word-je nooit, en in de oogen
van hen, die dat wèl zijn, blijf je al
tijd „een verkleede burger". De be
langrijkheid van den tweeden Lop-
pelpassaut bijvoorbeeld voel je na
maanden-dienst nog steeds niet, en
dc fatale geest van critiek, die je als
rechtgeaard burger sterk bezielt,
verlaat je nimmer. Maar al vonkt «lo
militaire geest niet in 'i Hoüandsch-j
burger-brein je krijgt toch zoo-
iets als „den militairen draai" te
pakken. In d ienst-onder deel en als 't
schieten en den velddienst beginnen
do meesten belang te stellen, en als
je nu maar zorgt zoovéél mogelijk
omhanden te hebben, je militaire
kennis ten snelste te vergrooten en
's avonds den uijd en lust te bezitUm,
wat aan jo „burgerwerk" te «toen
dan gaat het besi. Zoo is mijn erva
ring, en die van veten. Ga niet ln een
bureau-baantje of op een fort zitten
luieren, wan; dat is noodlottig. Po
verveling is 'i verschrikkelijkste, wat
er 111 dienst beslaat, en nel grooto
ovc. schot van tijd, dat in de kazerne
vvordi verlummeid, gooit aanleiding
tol piekeren en tobben en hei- maken
van vergelijkingen tusschon je-bur-
gertijd en-na Ik ben zelf al even
burgeriijk-van-geest als de overige
gemobiliseerde burgers, maar dat be
let oio niet om te constateeren, dat
do onlevredenste mesischen ln dienst
juist degenen zijn, die bet minste
uitvoeren, in t ijgemeen: do lijn
trekkers
Het lijntrekken is een soort prac-
lischo wetenschap bij deze heeien ge
worden en een van de voornaamste
middelen, die er bij worden aange
wend, is „her gaan voor den dok
ter". 'k Heb vaak do mifitaire urtsen
beklaagd, die eiken morgen op 't zie
kenrapport worden verveeld door eon
rij van simulanten, waarbij eein groot
aantal tot de vaste comparanten be
boeren. Zoodra een «enigszins ver
moeiende. dienst is aangekondigd,
melden dc heeren zich ziek. Vaak
krijgen ze „dienst doen" en als 't
veel gebeurt siuuri de dokter oen )>c-
riciitje aan den compios-commandantr
en vo.gt er straf op. Maar gauw ge
beurt dat niel, en er bestaan een
aantal „ziekten", die gemakkelijk te
simuleeren zijn. ,,'k Heb lust vun
zware hoofdpijn" „van slapeloos
heid" „van diarrhee" „m'n
kc. 1 is niet in orde" (een licht ont
stoken keel is gemakkelijk lo ver
werven dcor 'n tiental sigaretten te
inhaieeren) ,,'k heb zoo'n last van
kramp in m'n Linkervoet" „ik ge
loof dat ik erg rheumatiscli ben"
en zon voorts. Lukt een dezer pogin
gen, dan knjg je b\. „twee dagen
kwartierziek onder de wol" of zon
der dc laatste bepaling: twee dagen
kwartierziek. En dan maar niets
doen, jonge-s, fijn! - naar do zolde
ring turen, naar buiten staren, n
beetje lezen, 'n bectjo rooken, 'n
beetje in de can tl no hangen, en als
de troep thuiskomt je kameraden uit
lachen en doen, ateof jo gonólon
hebt. Dit alles vvore.i geacht zeel-
flink te zijn, en do echte lijntrekker
pleegt mot zekeren trots z'n helden
daden to releveeren. Er zouden over
1 lijntrekken ko ommen te schrijven
zijn, en ik kom or nog wel eens cp
terug. Op 't moment wil ik als ver
makelijk geval van „de lijn trekken"
do ervaring verhalen van eon krijgs
makker, die zich^s morgens vera iep,
ontwaakte .toen de troep al uitgo-
rukt was en zich noodgedwongen
„ziek meldde". Hij had den humoris
tische!) inval, aan den dolcter to ver
teller., dat hij aan slapeloosheid leed.
Het slaagde prachtig: hij kreeg een
slaapdrankje.'Eerst aclne-n-ic om 't
ding, zette het weg en won 't negee-
ren. Maar dat lukte niet 't gevul
de flCBclije hield hem bezig. Den
eerstvolgenden nacht kon-Ie er niet
van slapen, en den volgenden avond
had-ie zichzelf al overtuigd dat bij
't werkelijk noodig had, en nam een
dosis in. Toen 't Heschje leeg en weg
gegooid was voelde mijn kamerand
zich genezen gelukkig! maar
een bijdrage tot de geecliiedenis van
do auto-su^jestie mag 't geval toch
wel heeten!
De grootmachtig el
We zijn met z'n veertigen, allemaal
soldaten, dóodgewóne soldaten, als
je ons 2ie' loopen. Overdag zien we
er net uit als iedere andere piot
wien je ook uitpikt. Ala we met z'n
veertigen uitrukken, lachen do dienst
meisjes tegen ons, en de welgekieede
jonge dames loopen 'n straatje om
of wijken zoo ver mogekjk uit, als
we „in 't* geiid vrijinarchee-reu.
Want „die onhebbelijke soldaten la
chen en schreeuwen altijd tegen je".
Wij doen het toch heuach nooit
Als ik op de tram sta, zegt dc con
ducteur jij en jou tegen mc, en
„schiet 'es wa- op", en z'n dogen
worden rood, van verbazing aJs 'k
hem tweeënhalve cent fooi geef. Als
wo met z'n veertigen op marsch zijn
en rust houden in een café, worden
wo langzaam bediend en onbeleefd
behandeld door den patroon, die óok
al jij en jou zegt en zich er zelfs op
verontwaardigden toon over beklaagt
dat onze komst niet vooruit aange
kondigd is. Als 'k met een kameraad
in een volks-koffietent zit en hij
wordt gemengd in een gesprek van
twee sjouwerlui over den oorlog cn
het kapitalisme, voegen ze hem in
alle vriendschap uitdrukkingen als:
„hou nou even je hek" cn „l<y? nou
niet te kletsen" too
lin zoo meer
Vroeger?.
Vroeger toen we alle veertig
nog burger waren, en er niet van
droomden dat we eens gezamenlijk
tot officier opgeleid zouden worden
- lonkten do dienstmeisjes ons niet
toe, en de welgekieede jonge dames
liepen volstrekt geen straatjes voor
ons om. We behoorden immers tot
„een zekeren stand' Met an veerti
gen maakten we deel uil van de
standen 10 tot en met 25hoevéol
heb je er in ons fier en democia.iseh
Nederland?en de tramconduc
teur tikte aan z'n pei als-ie me zag
zei „meneer" en ,,u" en taxeerde me
vfisi: op 2 1/2 cent fooi. De kellnere
liepen 't vuur uit hun sloffen, de
catchouders glimlachten bloemzoet
cn hogen, en in een volkskoflioient
zouden zo ons niet hebben duiven
ontvangen. Mijn boven aangeduido
kameraad, zijna-s Jhr. Mr. X., zou er
nooit in gewild hebben, waivl „liij
had het niet, kunnen doen" en slechts
op zeor bescheiden en hoffelijker!
toon zouden véel-hoogercn-don-sjou-
vverlui zijn betoog weerlegd hebben*
zelfs al verkondigde hij de mocst-py-
ramidale stommiteiten.
Die tijd is voorioopig voorbij.
Niemand onzer betreurt de verlo
ren „standing" en toch: vnijwillig
streven we naar een officiersrang,
die velen van ons in hooger ttonti
zal brengen dan hij als burger had.
Eén sterretje links en éen rechtsi
en de diens (meisjes lachen niet meer,
de nufjes zenden ons smeltende blik
ken toe, de'conducteur verwatlU
2 1/2. cent fooi, de ke Lners hollen en
buigen, de sjouwerluienfin, en-
zoovoorts.
En waaróm dit alles?
Wie bewerkt dit, wie belteersehl
dit?
H ij is het! h ij dio groot-
machtige onder de machtigen!
Do kleermaker!
TEBGiDERIRG VAR DER HAARIEHSCHÏN GEMEENTERAAD
(Vervolg).
I n g e k o m e n s t u k k e u. Aan
de mededeelingen is nog het volgen
de ontleend: Ingekomen is een sclirij
ven van K. Schraver, waai hij ten be
hoeve van militaire tehuizen reken
kund.ge opgaven tengesclronkc worden
aangeboden; van Jhr. C. F. v. d. f'o.l,
houdende bericht dat hij zijne benoe
ming tot lid der Commissie van toe
zicht op het Frans Halsmuseum aan
neemt; van L. Hijmensen om in ge
meeritedienet te worden aangesteld;
van den Haarlenischcn Bestuurders-
bond, om medewerking te verleen cn
tot het verkrijgen van eene algemee-
ne regeling voor het verkenen van
subsidie aan werklozenkassen; van
mej. H. van Tijn—Oostra om te vvor
den herbenoemd tot gemeente-vroed
vrouw; van Dr. G. Nolst Trenité, m
eervol ontslag als leeraar aan Je
Hoogere Burgerschool voor meisjes.
Bij Kon. Besluit is het voorschot
ren Loosjes, Modoo. Nagtzaain,
Groenendual. Poppe, l'immer, Van
de Kamp. Schram cn Bregonje.
De lieer De llreut tv*etiioudcr)
merkte op. dat het verhoogt?» van
het beeiputgéid z. i. met gevvenscht
was. omdat men. daar de beer tegen
woordig rechtstreeks in het stads-
riool mag geloosd worden, anders de
putten zou opruimen. Dat zou een
schiidePüstje voor .de gemeente wor
den. Beer is veel waard, nu vooral
zij heeft in 1916 zelfs f 40.000 opge
bracht
De Leer Modoo (Wethouder) her
innerde aan dé geschiedenis der fae-
caliên-ltczing. Beerputten waren
voorgeschreven, om verontreiniging
van de openbare wateren te voorko
men. Nu dat niet gelukt is. mag men
de faeces dadelijk in het stadsriool
brengen. Daar er voor de leeging der
putten veel personeel noodig was
een heele trein van wagens met een
bataljon gemcentercinigers, zei s^pre
Iter had hi) geen bezwaar legen
bestemd voor de bcruwveroeriigiüg j opruiming der putten. De heer
„Spaarnoog* tol f 133.050 verhoogd. Hoog bepleitte behoud der heer-
Een voordracht van Regenten /an putten, omdat er tegenwoordig een
de bewaarschool in het voormalig «root gebrek aan stikstof voor den
Barhbaragasthuis tot benoeming van landbouw heerscht. De faecaliën nu
een regent hebben een zeer hoog stikslofgehalle.
Door den Coroiniosaiis dor Ko- v O o t i H U r vreesdeechter
in na ire. n,e^ vo°' verdwijning van alle put-
to de provincie Noord Hol ten. als het puteeld od f 2 werd V
bracht..
De heer Poppe verkreeg overne
ming vnn een amendement, oni te
bepalen, dat een aanvraag om terug
gaaf van precario-belasting bii in
trekking der verleende vergunning
binnen drie maanden moet geschie
den. zoodat deze voorwaarde verviel.
Tenslotte werd de gelieele verorde
ning, verder ongewijzigd, z. h. s,
land is eervol ontslag veileend als
buitengewoon gemeenteveldwachter
aan G. H. Jager en R. Essenburg.
P r e c a r i o-v e r o r d e n i n g.
Aau de orde wordt gesteld tie be
handeling der P r e c a r i o-v e r o r-
d e n i n g.
Wethouder Heer keu s T h ii
sen bestreed de uitlegging van de
verordening door de Kamer van Korp-
hande-1 en van de schippers. Geen
Precariobelasting wordt geheven oor
de ligplaats dér schepen, alleen voor
dc opslagplaats der goederen o p
den wal. Op een vraag van dsn
heer N agtzaam deelde de we*,
houder mee, dat gemiddeld s«re'-'
zal worden, welke ruimte in beslag
genomen wordt Daarnaar worJi
de te betalen pom gerekend.
Er zal omtrent deze zaak overleg
moeten gepleegd worden met de be
trok kenen.
(Het bovenstaande is reeds geplaatst
in een deel der vorige oplaag.)
De beier Hoog zette nader de be
zwaren uiteen, die ook in de Kamer
van Koophandel zijn behandeld, maar
Wethouder Heerkens Thijs-
s e 11 zei, dat de heer Hoog hetzelfde
lied zong als He Kamer van Koop
handel en de 6ehippers en dal. zij het
Koloniën
DE AARDBEVING OP BALI. De
Tetegraaf-correspondent te Weltevre
den seintDe Pasar is zwaar ver
nield. Alle steenen gebouwen zijn in
gestort. Het is van den ussistent-
resident is gedeeltelijk vernield. Het
aantal bii de aardbeving gedooden
bedraagt thans reeds ten minste
duizend.
De corresp. van 't Alg. Handelsblad
bericht: dat volgens officieelc mede
deelingen op het eiland Bali een
aardbeving is voorgekomen, waar
door een duizendtal woningen zijn
ingestort. 50 nienschen werden ge
dood, 200 gewond.
OVERSTROOMINGEiN' IN INDIë.
Die Telegraaf correspondent te Wel
tevreden seint; Hevige overst.rooiuin-
gen hebben de streek tussehen Soma-
rang en Kedoc geteisterd.
allen m.a hadden, omdat zij de voor "^"reKie{?eni' jnhoudend wie «laur-
iioiii™ i7, onder va"en en die van dc pensioen-
Goedgekeurd - werd een wijziging
van de verordening op invoering van
de precario-belasting en voorts een
suppletoire begrooting voor het gas-
bedrjjif tot een bedrag van f 49.346.
Eveneens werd vastgesteld een voor
stel van B. en W., om niet langer van
het gemeente-personeel, behalve van
den gemeente-ontvanger en zijn
ambtsrmren. een zekerheidsstclling
te vorderen. doch de gemeente bij
een maatschappij te verzekeren tegen
schade, ontstaan door or.eerlïjke han
delingen van rekenplichtiee ambte
naren tot een bedrag van f 26.000.
De heer Hareraeyer, die
meende, dat B. en W. van plan wa
ren de verplichting lot zekerheids-
stelling te doen opheffen, wot z. L
wettelijk niet juist was. ontving de
verzekering, dat de Rand deze beslis
sing zal hebben te nemen.
Goedgekeurd werden opnieuw de
staten, in verband met het werklie
den-reglement,
stellen verkeerd gelezen hadden,
heerschte nu een chaotische toestand.
Daarin wilde men orde brengen oil
eind er aan maken, dal verschil
lende personen gemeentegrond
gerechtigde ambtenaren.
HetN. Z. H. T personeel. -
B. en W. stelden voor, om de door de
directie der 'N. Z. H. T. ingediende
regeling der arbeidsvoorwaarden
ela,g namen zonder er een cent voor, goed te keuren, doch de heeren
te betalen, gelijk geschiedde met een I Boraans c. s. dienden 't Woens-
firma, die wel een stal voor de paar-1 aar reeds vermelde amendement tot
den huui de, maai' niet vooi" (lo iva- toonoverl.ooK.nii m Do hoeren
geus, „o,k. dag-eii-nocht bul.,,, blo- j V
ven staan, zonder dat ei voor bètaahl^„„oenienl niet toelaatbaar U op
werd. De opbrengst was niet zoo J regeling, die de Raad alleen in
groot, als gedacht werd. Het was den z'n geheel goed of af te keuren heeft,
wethouder zelfs tegengevallen. Bus hadden hun wenschen. omtrent loo-
neomt maar een SO tot 100 vlerk. M. in nen niel alleen, maar ook omtrent de
beslag, wat f 400 o f 1 500 zal kosten, andere arheïdsvoorwaarden, be-
Vogelpoel en Noorwegen f 50 tot f 100, j "Chaamd in een motie. De heeren
lCaaiseladeveer en Planijc en B an- j m a n 3 c- s; wijzigden nu hun
sen eik f 100 tor. f 15U. De Leidscl.e i •oon airendemcnt op de arbe.dsvoor-
waarden-regeling der N. Z. H. T. m
schippers zulten of n.ets of maar e> n I eea amendement op de motie-NagU
kleinigheid behoeven te betalen.
De heer E 11 f e r s, die beioogdo,
dal Bus voor hei bedrijf een f 2500 elk
jaar aan de gemeente betaalt en f 12
voor eiken wagen, wees de wethou
der er op, dat dit juisi aantoont, dat
er een chaotische toestand heerscht:
de één betaalt wel voor wagens en
de ander niet»
De lieer Poppe wees op de ande
re rechten, die de reedenjen hebben
op te brengen, wat den Voorzit
ter de opmerking ontlokte, dat de
heer Poppe blijkbaar bevreesd was
voor hooge belastingen, hetgeen den
Raad deed lachen, maar dc heer
Poppe antwoordde er op, dat hij
daartegen reeds 10 jaar geleden in
een tijdschrift liad gewaarschuwd.
De heer Hoog trok een amende
ment, om voor lien, die daarvoor,
naar B. en W. zouden uitmaken, in
aanmerking kwamen, goedkooper
opslagplaats to geven, in. toen Wel
houder Hscrkons T h ij e s c n
opmerkte, dat dit in strijd was met
de wet die een de> gelijke beoordce-
lirig van B. en W. inzake belasting
heffing niet toestaat.
De heer Jonck bloed t zag
zijn amendement, om het recht van
het hebben van een beerput tc stel
len op f 1, inplaats f 2. aangenomen
mét 17 tegen 9 stemmen, die der hc
j zaam. De heeren Nagtzaam c. s. na
men thans de loonbepaling ln hun
motie terug, ten gunste van het amen-
dement-Boinans.
De aldus gevormde moüe-Nagtzaam
e. s.Boinuns c.- s. luidde nu als
volgt
De Raad, enz..
Besluit
I. Niet goed te keuren de voorge
stelde ..Regeling der werktijden, too-
nen. enz., van het personeel der
Noord-Zuid-Hollandsche Trainweg-
maalschappi; dienstdoende op de In
nen in Haarlem".
II. Burgemeester en Wethouders
uit te noodigen, aan genoemde Maat
schappij in overweging te geven een
nieuwe regeling te ontwerpen en bij
den Raad in te zendyi, waarbij reke
ning is gehouden met de volgende
wenschen
a. de gemiddelde arbeidsduur be
draagt niet meer dan 10 uur per dag;
de maximum-werktijd per week is 60
uur.
h. Iedere 7e dag is een geheel vrije
dag in dezen zin, dat men 36 achter-
eenvolgende uren v geheel vrij van
dienst is.
c. Van dc 52 vrije dagen per jaar
vallen tenminste 18 op een Zon- of
feestdag.
d, Het persor eel heeft recht op ten
minste zeven dagen verlof per jaar.
e. De volgende loonen zullen worden
betaald aan het personeelaan con
troleurs f 18 uer week minimum, f20
per week maximum aan wagenne-
stuurders t 14 per week minimum,
f 18 ner weef? maximumaan con
ducteurs f 14 per week minimum,
f IS per week maximum, plus dienst-
kiecdingaar. volwassen ambachts
lieden f 0.27 per uur minimum.
f0.32 oér uur maximum aan weg
werkers f 13 per week minimum, f 15
per week maximumaan poetsers
f 13 oer week minimum, f 15 per week
maximum. Het maximum zal worden
bereikt na Ben jaren diensttijd.
Aan leerlingpeisoneel wordt in den
leertijd van ten hoogste drie maan
den een loon betaald gelijk aan het
minimum bovengenoemd, vermin
derd met f 1 per week.
f. voor overuren wordt betaald
voor zoover ze vallen tussehen 12
uui 's nachts en 5 uur 's morgens het
uurloon vermeerderd met 50 pCt.
voor zoover ze vallen op Zondag
het uurloon, vermeerderd met 100
nCt.
b. liet totaal bedrag der periodieke
verlioogingen zal ten minste zijn
overeenkomstig het bij de gemeente
Haanem van kracht zijnde werklie
den-reglement.
Na een uitvoerige discussie werd
deze motie aangenomen met
23 tegen 4 stemmen, die der heeren
Heerkens Thijssen. Loosjes, De
Breuk en Tinimer. JDe heer Andieue
was ter vergadering gekomen;. Voor-
ai ging een uitvoerige discussie,
waarbij do heer B o m a n s, even
als de heer Van Lieml, a.jn
amendement vomedigde en de hoe
ren Poppe en Nagtzaam het
hunne. De laatste wees op de E. S.
M., wier loonen beiangrijk beter zijn
dan die van de N. Z. H. T. De mini-
ma der wagenvoèrders zijnbij de
E. S. M. f 1 hooger en "van de con
ducteurs f 1.40, de maxima zijn even
eens hooger en de verhoogingen
worden eik jaar en mei om de 3 jaur
toegekend. l>e gemeente heeft met
do arbeidsvoowuariien op dezen
grond ie maken, dat bij slechte vgör-
\s aarden het peil van het personeel
duait, wat u,-u undeere komt van de
liainpussagiois. Uoa de rustlijden
zijn bij de E. S. M. beter; 65 vrije da
gen m jaar, terwijl voor de N. Z.
li. T. gevraagd worden; 52 vrije da
gen, waarvan 18 Zondagen.
Wolhouder De Breuk achtte de
looiieit niet te laag vergeleken niet
die de: gemeentetram te Arnhem,
Utrecht, Giomngen en m Den Haag,
die ongeveer even hoog zijn. at t
verschil in loon der conduc«euJs en
wagonvoerdors betreft, do fooien lc
voren de conducteurs wel f 10 per
week op, s zomers meer.
Qe heeren K L e i ,n on P o p -
p o wisten, dat de fooien niet t
nicer a,jn, dan f 2 per week en
f 2.50 ais er een feestuag in de weck i
valt. Do heor De Breuk hield zijn I
cijfer Blaanuc, op. grond van een ver-
k.aring voor den kantonrechter af-
gelegd. De fooien zijn ongeveer 8
pCt. van liet ontvangen plaatsengeld,
dat gemiddeld f 25 bedraagt. De
fooien ziijn dus een f 2 per dag,
waarvan dan een gedeelte aan den
vvagenvoerder wordt uitbetaald. De
heer De Breuk discussieerde verder
met den heer Klein over t loon,
bij do trom.-, waaromtrent de heer
Klein meedeelde, dai die to Am
sterdam f 18—f 21 bedragen, mol don
heer Groenendaal over .do
overuren, welke de taaiste niet over
een geneel jaar verrekend wilde heb
ben, waarop de Voorzitter en
de heor De Breuk hem meedeel
den, dat een dergelijke regeling ook
geldt bij de p.antscerien der gemeen
teomdat er zomers meer werk i-S
dan 's winters, waarop de heer
G roenendaal meedeelde.' dnt
dit dan veranderd dkaide te worden.
Ook de heer B r eg o n j e bepleit
te verbetering tier arbeidsvoorwaar
den. In denzelfden geest, hoewel de
Voorziitei dit wet met aangenaam
20u vinden, zei spreker, sprak ok
de weihouder Modoo, maar alleen
tenopzichte van de loonen. De dooi
den heer Romans voorgestelde loo
nen van f 13 voor een wegwerker en
f 14 voor wagenvoerders en conduc
teurs achtte hij niet buitensporig. Of
do conducteurs al dan niet fooien
ontvangen raakt de gemeente niet.
Die heeft or niet mee te maktal Zij
moet alleen nagaan of de maatschap
pij hel personeel een behoorlijk loon
geeft en niet of het reizend publiek
een deel daarvan nog eens extra l>e-
taalt Daarom vond de wethouder
den inhoud van het nmendement-Ro
mans sympathiek. Niet aldus vond «lo
Voorzitter de houding van wet
houder Modoo. Daar de wethouder
nii oen ander voorstel verdedigde,
dan door B. en W. was ingediend,
nicendó hij, dat des heeren Modoo's
prestlgo daardoor,in het college van
B. en \V. zeker zakken zou. De liur
gumeester twijfelde er zelfs aan, Of
do raad het nog op prijs stetue, dal
de heor Modoo zijn ptaais aan»de ta
fel vun B, en W. bleef imiem. ii, na
dat de vvotiioudei- dc houding u .d
aangonomcii van een windwijzer.
De heer al o d o o kwam tegen de-
zo uiUtrukliingen op. Deze .i-t uij
voor rekening van den Uaaijsvoor-
ziller en zeide, dat bij die op do
juiste waarde wist it schas.en (ap-
plaue van een oer leden). De l»eer
Modoo 2ette dan vertier uiteen, nat
hij in den raad niet noodeloos do
homogeniteit van B. en Uvilde
verzwakken, maar zich bot recht
voorbehield, om zijn stem uil te bren
gen, overeenkomstig zijn ovortui*
ging, ook wanneer die overtuiging
ln den loop der beraadslagingen ge
wijzigd werd.
De wethouder achtte het beneden
zich, om vóór te stemmen, tegen zijn
inocning in.
De Voorzitter ontkende dat
recht van het raads.id niet. maar
wees er op, dat de heer Modoo in het
coLege van B. en W. nog des ceh-
tends mee de zaal: bekeken had.
Stellig zou zijn prestige iu B. en \V.
geweldig zakken. „Wat hebben", zoo
zei de Voorzitter, „wij aan uw
woord en advies!"
De heer Van do Kamp: Foei,
foeil
De heer Bomons bracht even
dank aan den heer Modoo voor den
steun aan zijn amendement verleend,
waarna do discussie zich voortzette
over andere onderwerpen.
Aangehouden werd het voorstal
inzak© de uitvoering van den houw
van c-on hocgstation, omdat 't raads
stuk nog niet uitgekomen is. Aan de
Blnn. Expl. Mij van onroerende goé
deren werd vergunning verleend lot
aansluiting der Reitzstraat nnn den
Spnarndamschen weg, onbewoon
baar werd Verklaard perceel
Nieuwe Raamstraat nó. 18 cn vrij
stelling werd verleend van het be-
paa.de in art. 10 2a van de Bouwver
ordening voor den bouw van .en
privaatgebouw op het terrein van de
Centrale Werkplaats der H. IJ. s. AL
De lieer G. H. L. Verwey beeft ver
zocht oen dading aan gaan, waar
bij do gemeen.e afstand doet ,un
mogelijke rechten op een perceel
gi oud aan hei Noorder Spaarno. Al
dus werd besloten.
Benoemd werden tot ambtenaar
van den Burgc-riijlten Stand voor de
hiiYve.ijksvolitvXkingen Mr. W.. F.
van Siooten cn tot plaatsvervangend
hoofd nan de u» o. school letter C,
Mcj. M. Verwijs
Borwomd werden in de vacatures
ontstaan door hei overlijden van 1«va
hoor Van Rossum, .n de Comno-sie
voor Openbare Werken de heer' A
Nagtzaam, met 17 stemmen (cn voorié
stommen op Mr. dr H. R. Ribbiusi, in
d«e voor dc Gemeentebedrijven >te
beer M. L. A Klein, met 22 summon
(1 op de hoeren Sohrc-udcrs, De Braai,
Hoog en 2 op don heer Koen) in d a
voor de Havenplannen Mr. dr. II K.
Ribbius, met 23 stemmen (op de hen-
ren Schram, Van de Kamp en Koon
werd elk 1 stem uitgebracht),
Benoemd werd tot leerares Sn de
vvieikii/nd'O aan de Meisjesse!mol voor
M. 0., bij de tweede vrije stemming,
Mej. J. Baron, te Leeuwarden, no. 2
der voordracht, met 14 stemmen, ter
wijl op no. t der voordracht. Mej.
Scbellemu, te Ams'erdam. 12, 't.
werdcai uitgebracht. Bij de
stemming verkregen beiden e'A Iti
tér wijf I stem van onwaarde was
Unificatie-rapport. D«i
Voorzitter veptigde de aandicht
er op. dat de Commise e voor de
Cdtic van de ambtenaarssalarissen
m-t het int brengen van het rn-n^rt
niet liaar taak sohiint gri>mdied ge
acht te hebben en rwi onfc nog he:anr-
hobhonden raat hnnren Dü is niet
joist. Met hét uttbrengen var h"! rap
port ia de taak efner Raadsconrnissio
afgcloopén en B.'en W. dc«en hm ve-r-
dére werie. Bovendien is de heer
Nagtzaam, die door z ette niet met dc
Commissie de bedrijven was ronde-»-
we«4. kiter op eigen hoirtje daar
hengegaan.
De heer Andreae zou he: jam
mer vinden wanneer de Comimssio
niet in dc gelegenheid werd g.-t :;i
asnog d« bezwaren aan le hooren
der vereeeiigingen van wie het
kftn is dat zij' alsnog gaarne hun denk
beelden voor 'J-c Commissie zouden
willen uitéf>nzc*t'"en. De rondgene v ut
don lieer Nagtzaam later, werd noo
dig genobt, omdat de he»r Nnetzoam
zich anders geen denkbeeld kon vér-
men van de gegevens door de overige
Oommiissieleden verzameld.
'Levens mid del end is tr i-
b u t I e We hebben gemold, da! do
Coöperatie „Vooruitgang nn éen
klaoht bii don minister van dezen ten
oiitvvoord kr.eeg, dat dc gemeenten in
de eerste plaats hebben te zorgen voor
voldoende voorraden in de genwmto
ook dnt de Coöperatie dnarnn. bi' ver.
der onderzoek, van den Rnrceme-'?- er
een briefje kreeg, dat aan particulie
ren géén inlichtingen konden gegeven
worden. Daarmee waren tic nemen
Groenendaal en Nagtzaam
he; gvbeel nie: eens. Deze vereeni-
Van Kunst en Rnr*8tonaart.
No. 100.
Do Franeclie kunst, door het co
mité Nederland—Frankrijk hier in
geleid. en waarover in een vorig
kroniekje gesproken werd. is thans
in Amsterdam in het Gemeente-
Museum te zien en ik herhaal hier
nog eens wte er de kans toe ziet, ga
dit kijken en zijn kunstkennis ver
meerderen. Voorop zij dit gesteld te
Amsterdam is dooi- smaakvol arran
gement en oordeelkundig ophangen
een oneindig beteren indruk teweeg
gebracht met het geheel, dan dit In
Den Haag dei> inrichters gelukt was.
Voor wie toevallig beidé tentoon
stellingen bezocht heeft zal het dui
delijk geworden zijn, van hoe groot
belang liet hangen van een collectie
kunst is. Het is een bekend schilders-
gezegde. dat door de wijze van han
gen, door het plaatsen te midden van
andere kunstwerken, een ding „ver
moord" of „gered" kon worden, ln
Den Haag waren vele moorden be
gaan, in Amsterdam heeft men door
smaakvol arrangeer en zelfs twecdc-
vatigswerken op liun voordenligst ge
toond.
De EdouareT Manet. waarover lk
Vroeger schreef, blijft natuurlijk het
zelfde ding, of het in Den Haag of in
Amsterdam hangt, en een typisch
complete Manet is het niet, maar de
schitterende dualiteiten, die liet als
schets, als aanzet bezit, komen thans
wol zeer bijzonder tot hun recht.
Men heofl voor het Rotterdamse!»
museum de hand gelegd op een werk
I van Pisarro voor Amsterdam is een
omvangrijk doek van Renoir als blij
vende aanwinst verworven.
Caniille Pisarro behoort reeds niet
meer tot de levenden, is voor ons ook
nio.t één van de jongeren (zooals we
dat geneigd waren te meencn). Zijn
leven valt niet véél na dat van Millet,
Daublgnv. etc. In 1830 iu Si Thomas
on de Antillen geboren, sterft hij op
73-jarigen leoftijd te Parijs, is dus
tijdgenoot van onzen Jaap Maris b.v.
Een belangrijk deel van zijn work i".
naar men zegt. in 1871 verloren ge
gaan, Hii woonde toen in een voor-
oorel van Parijs, te Louoccicnnes en
twee- driehonderd schilderijen zijn
daar verbrand, toen het stadje tü
dens do belegering beschoten werd.
Hii zelf had zich kort voor den' aan
vang van bet beleg naar Londen be
geven en is daar zeer sterk onder den
invloed van het werk van John Con
stable gekomen. Een korte karakte
ristiek van het latere werk v!\n Pi-
isarro is dan ook, dat het een geluk
kige vermenging vertoont van twee
andere grootheden: Constable en den
Franscbon Hollander Jongkind. Zoo
nis reeds vroeger gezegd met Sisley
en Monet is Pisarro de belangrijkste
Nco-impressionist (zooals men die
groen gewoonlijk noemt) en als zoo-
j danig is zijn komst in een Hollandso.li
museum de moeite waard.
Biikons dertig jaar jonger dan
Plssaro is Georges Seurat. do man
van het pointillisme of- de stippel-
methode. om het zoo maar een bootje
te gemoedelijk te noemen. Ik heb
over dat diviseeren der kleur
al geschreven, er aan herinnerd, dat
nns Toorop en Hart Nibbrig op die
wijze gewerkt hebben en in België het
vooral Theo van Ryssclberghe was,
die er dat scbilder-svstecm propa
geerde. Naast Seurat dienen dan
Paul Signac en Henri Edmotjd Cros
(gesteld, als voornaamste vertegen
woordigers van dat inzicht. Van alle
drie ziin er interessante stalen te bc-
studeeren.
Cezanne en Gauguin zijn dc belde
belangrijkste figuren in de moderne
Fransche kunst. -Met Van Gogh, die
hier in hel geheel niet vertegenwoor
digd is (evenmin als Jongkind, die
andere geboren Hollander, waaraan
de Fransche kunst zooveel verplich
ting heeft) zijn dat eigenlijk de fun
damenten dër hedendaagscho pro-,
ductie. Over beide spreek ik gaarne
later nog wel eens. want Cezanno is
bier absoluut onvoldoende aanwezig
en Gauguin (op hel stilleven No. ?-'»
na) is hier evenmin on z'n best le
leeren kennen. Wel is waar zijn beide
artisten reeds dood, en klassiek ge
worden zijn hun beste werken reeds
in vasto handen geraakt, doch ln
Holland zelf bevindt zich van hen
beter materia#!, in privaat, bezit.
Niet aldus is het met Odilon Re.don.
Deze kunstenaar is uitmuntend ver
tegenwoordigd. Ziin groep werk is
voor mij het belangrijkste gedeelte
der expositie en dc plaatsing er va
in het Suasso Museum doet dit. heb
nog uitkomen dan in Den Haag.
Rcdon kwam op laten leeftijd tot
bekendheid, zijn werk is nog in den
handel voldccndc aanwezig, om
1 Ven keus uit. te kunnen doen en
is hier bhjkbaar gebeurd. Ik "heb
zoo vaak hier over Rédon geschre
ven. dat ik dat thans niet nóg eens
zal doe» ik bliif bet een geluk vin
den hem gekend en zijn welwillend
heid genoten tc hebben, zonder eeni-
gen twijfel zal men hem als een in
zijn tijd bijzondere figuur steeds
weer gaan beschouwen. Dc sympto
men zijn daar reeds voor. Doch hier
wilde i* liever wijzen op ccnjge artis
ten. die tot zijn kring behoorden. Van
leerlingen kan men in dit geval niet
^preken, daar een figuur als Rcdon
geen school vormt. Maar sympathiek
waren hem bóven velen Maurice
Denis. Vuillard en Bonnard. En van
'deze drie is hier ook een aantal
werkstukken bijeen.
Maurice Denis is. evenals Toorop
ten onzent, een specifiek Katholiek
kunstenaar pewordtn. Redon's in
vloed heeft bii hem plaats gemaakt
voor dien van Puvis de Chavanncs.
Denis Is een samensmelting van deze
beiden geworden. Meer zich-zelf ge
bleven zijn Vuillard en Bonnard.
Beiden zijn sterk in hun intimiteit
van kleur cn hun Innige, rustige ze
kerheid van levensaanschouwing.
Het ware te wenschen, dat van hen
beiden eens een expositie in Holland
werd ingericht, die hen beter nog
zou doen leeren kennen, dan de vvei
nige stukken, die er thans van tc
zijn.
Er blijven nog enkele afzonderlijke
typen over. Zoo Henri de Toulouse
Lantree. die voor mii echter meer
teekenaar dan schilder is cn wiens
lithografieën ik verre boven zijn
schilderden prefereerzoo eveneens
Forain. hoewel deze zich in een
„Danseuse" (No. 31) ook als delicieus
schilder ontpoptzoo, ten slotte.
Degas, een schitterend talent, die op
de markt echter tot fabelachtige Woog-
te. mijns inziens ad absurdum, wordt
overschat Behalve het mansportret,
in vroeger jaren geschilderd^ is hol
hier geëxposeerde zeker niet geschil;
om die fabelachtige reputatie te
rechtvaardigen.-
Wanneer ik uu nog op Matisse wijs
hel meest moderne (en tevens
interessante daarvan), hier
neergehangen, dan geloof ik deze
ixpositie te kunnen verlaten en u op
het belangrijkste er van opmerkzaam
gemaakt te hebben.
villen dit kroniekje sluiten
met een kunstenaar, die met deze
Fransche tentoonstelling niet in bet
minste verband staat, doch dien vele
Haarlemmers zicb misschien nog
herinneren. In het laatst, van 1916 is
de Amerikaansche schilder William
Chase gestorven. Door Duitscho
kunstbladen heen kwam het be
richt van zijn dood eerst dezer
dagen in de bladen terecht. Chase
was op dit oogenblik een der belang
rijkste Amerikaansche schilders, dio
in vroeger jaren veel gereisd had cn
o. a. in ziin jeugd in Duitschland bij
Pilotv studeerde. Franz Duvencck,
een ander Amerikaan van reputatie,
was daar eveneens en werd met
Chase bevriend. Later leerde bij
Whistler kennen en bezocht met de-
zon Holland en speciaal Haarlem, oin
dc Fhnns Halsen te bestudeercii. ln
Haarlem schijnen ze zelfs ruzie ge-
I kregen to he.bben (Whistler was een
raar kruidje-roer-mc-niet en een type
In den omgang), althans hun reis ;s
Haarlem op eigen gelegenheid
voortgezet.
Veel later kwam Chase weer naar
Haarlem, docli in andere functie.
veel Amerikanen had hij in
New York zoogenaamde Summer-
el.i- -os sarpe: g.-steld, d. w. hij
reisde met een dertig A veertig ar!i;i-
ten. meest dilettanten en bijna zon
der uitzondering dames, naar een of
aiidro punt Sn de oude wereld, om
daar gezamenlijk te gaan werken.
Sketching grounds noemen ze die
Jen dan. Nu was het, meen ik. in
1903. dat Chase Holland, en speciaal
Haarlem's omstreken, als sketching
ground had uitgezocht. Natuurlijk
ik om ziin Frans Halsen weer t-%
mi en er zijn talrijken dames «lo
hooge waarde van Je toonen. Ik
herinner mij. dat ik hem dien zomer
in Haarlem opzocht, waar hij kamers
gehuurd had od het pleintje, waar do
Kruisstraat in de Barteljorisstrant
overgaat, een huis of drie van den
hoek af, meen ik. En misschien ziin
er nog wel lezers, die zich dien op
tocht vnn schilderdames herinneren,
als ze, voorafgegaan door een klei
nen. gezellen, hewegelijken man met
monocle, grijzen hoed cn een ba-
dienlje. met schildergorei gewapend
en colonne de duinen zagen intrek
ken. Die kleine man was Wilünm
Cha o en in hem heeft Amerika
titans een zijner bekendste n:listen
en Haarlem een getrouw minnaaï
verloren.
J. n. DF. BOIS.
I Oft Jj.niu.ri 1017
