if ws omilu
[Qe Europese Oorlog
De verscherpte duikboot-
oorlog.
8»
TWEEDE BLAD.
Vrijdag 2 Februari 1917
OM ONS HfcEN
No. 2Z6t>
Industrie op Java.
In opdracht van den Minister van
Ko.oni'.n heeft, zooals in dit blad al
word meegedeeld. de heer II. H. van
Kol. lid van de Eerste Kamer, een
rapport samengesteld. getiteld ..De
ontwikkeling der groot-industrie in
Japan". Die titel is eigenlijk niet juist
of beter gezegd niet volledig, omdat
natuurlijk Je industrie in Japan
ou i chzelf geen aanleiding
kan zijn voor een oflicieel rupport in
Nederland. De bedoeling is, dal wij
ons zouden spiegelen aan de Japan
sclie niiverheid. die jong is. ten voor-
deele van een nijverheid op Java, die
nou gesticht moet worden.
Tvwe dikke deelen is dit rapport
van den heer Van Kol groot. Niet
amusant, niet eens boeiend (de
schrijver is behept met een drogen
stlil). maar ongetwijfeld nuttig en
leerzaam. Ms we de conclusies lezen,
dip Je rnnnorteur aan het einde van
het eerste dp.el vergaderd heeft,
moe'en we beginnen met afscheid te
nemen var een illusie. Hoe weinig
vvo ook van Indië weten, onze voor
stelling van den Javaan is een een
voudige zoon der tropen, philosoof.
met weinig gelukkig, onbezorgd als
peil Vind levend in een prnrhtig land
van lich' en zon en weelderige na
tuur. En die man zal zich moeten
aanpassen aan fabrieken met hun
onverbiddelijke werkuren, aan vak-
en kiesveieeniginaen. aan vergade
ringen niet moties 1
Do lieer Van Kol voelt dat weL
..Het is voor den opperviakkigen toe
schouwer geen idyllisch gezicht, wan
neer ,hii de zonnige dorpen van Ja
pan en haar groene valleien zwart
ziel worden door den rook der fa-
hriekssehoorsteenen wanneer hij
levenslustige ..mocsmé' (Japansche
incisies* ziet verdwiinen achter die
sombere poorten doch wat zou, zon
der ilut beetje loon. aller lot gewor
den zijn En dan betoogt de schrij
ve. dat de hpvolking van Japan,
noch die van Java. od den duur door
den lat dbouw kon gevoed worden,
zonrtnt zii hun toevlurht wel tot de
niiverheid moeten nemen.
Dit is trouwens de basis van het
geiieele betoog, dat eigenlijk nu en
dan buiten de grenzen van een rap
port stapt en dan wonderveel gelijkt
op een schets van een economische
samenleving, naar het ideaal van
den rapporteur. Dat ideaal ts een
coöperatieve nijverheid, niet de in
dustrie gesticht door één persoon en
onder zijn uitsluitende leiding. Dit is
trouwens maar één van de groote
vraagstukken, die Van Kol in de en
kele tientallen bladzijden van zijn
conclusie aanroert. Er ziin er meer,
li ivoorbeeld de auaestle der geschikt
heid van den Javaan voor industriee-
len. dat Is gazetten en regelrnntigeu
arbeid. Tal van Nederlandsche
schriivors hebben daar het hunno
van gezegd zij twijfelen er niet
aan 7-lf wijst de schrijver on Je
negers, van wie voorspeld werd, dut
ze zouden uitsterven en die nu, als
vril volk. joch in - >ntal en rijkdom
zep. toegenomen zün.
Ofschoon vele Nederlanders, die
Indie door ervaring van lange Jaren
kennen, van meening zijn. dat de
Javaan voor niiverheid niet geschikt
is. geeft de opmerking van den rap
porteer over de bruikbaarheid van
den inlander als oorlogsmatroos te
denken De meeste marine officieren
achtten hem daarvoor ongeschikt, de
Regeering nam een proef en de man
slaagde zelfs als torpedist en kanon
nier. De bekende Kartini wees er op,
dat di Eurnoeaan zich ergert aan
vele eigenschappen van den Javaan,
ziin onverschilligheid, gemakzucht
enz. ..Welnu. Nederlanders", zoo
vraagt zii. ..als gii zoo daaraan
ergert, waarom doet gii dan niets
orn die ondeugden te verjagen
Ontwikkeling dus. Een van de
schrijvers over dit onderwerp (Pleyte)
heeft de ervaring opgedaan, dat uil
de inlanders zeer degelijke werk
krachten voortkomen, die hun am
bacht ten volle meester zijn en daar
mede het doorslaand bewijs leveren,
dat de inlandsche werkman, mits
goed onderlegd, niets minder is. dun
die van eenige andere nationaliteit."
Wanneer dit juist is. geen schrijf
tafel theorie maar practijk mag hee-
teu. die bovendien niet op een paar.
maar oo talrijke gevallen gegrond
is. dan wordt daarmee de hoeksteen
ingemetseld van een industrie op
Java. Want juist de quaeslie van ge-
schik; personeel (arbeiders, opzich-
tersi is daar de groote vraag. Euro
peanen kunnen in het tropische kli
maat dit soort van werk nlei doen,
althans niet op den duur.
Eigenaardig is het, dat de heer
Van Kol. die geen bezwaren, ziet,
den Javaan tot fabrieksarbeider op
te leiden, van den Japanner niet veel
verwacht, op grond van de hem
1 daarover verstrekte gegevens. Dr.
I Héber en Viailotte schrijven „Tot
voortdurende, onverdeelde oprnerk-
zeamheld gedurende uren is de
Japanner niet in staatdit schijnt
hem een straf en hit verdwijnt zoo-
dra mogeliik uit de fabriek, om dan
met een geheel ander soort werk
aan te vangen beroepstrots is hem
dus vreemd en een «teeds vlottende
bevolking der fabrieken belet do
vorming van bekwame werklieden.
Ru het minste oueeval verlaat h:i do
fabriek en «rhrilft haar de schuld
toe. De Japnnsche arbeider Is
..rehelle tont traval! assïdu" (af-
keerig van allen vllitigen arbeidt
hii mist eiken geest van initiatief en
zal soms ongezien een machine stuk
maken, zelfs al verliest hij daardoor
ziin kostwinning. Het is een idéé fixe
bii heru. den arbeid te staken wan
neer hii weet, niet gezien te wor
den aile liefde voor ziin werk is
hein vreemd indien zijn taak gereed
is laat het hem onverschillig, of hij
'leze goed of slecht heeft verricht en
hii gehoorzaamt niet eens de work
bazen."
Vnn Kol zoekt wel de verontschul
diging, dal Héher meer den Japan-
schen industrie-arbeid, dan de Ja-
pansche industrie heeft beschreven,
maar ik moet nederig erkennen, dat
dit fiine verschil mii ontgaat. Wan
neer er geen grooter verschil bestaat
tusschen Japanner en Javaan, dan
De Duiisohe en Oosten-
rijksohe pers keuren de
den „duikboot-oorlog
zonder genade" goed.
De Amerikaansche pers
toont verontwaardiging.
Verschillende bladen
eisohen 't verbreken der
diplomatische betrek
kingen metDultsohland.
Maatregelen in de haven
van New-York.
Een verklaring van Oosten-
rijk-Hongarije.
Uit Weenen woedt gorneld, dat do
a tik on dii ging van den verscherpten
duikbootoorlog in alle lagen der be-
vol/kin# en ook bij do pere openhartig
bijval vind!
De duikbooten in actie.
Reutor seint uit Londen: De En-
gelsche zeilschepen .jHelena" en
„Samuel" zijn gezonken.
iD -L'oyds meldt dat de Engelsohe zoil-
n J f Industrie ook nog sdl0i;on iiM,6rif„Wah" on „Wethe-
niet van hanr zorg voor geschoolde reir' z»n ronken
werklieden af. j J gezonaen.
I Reuter meldt ook het zinken van
Evenwel is dit wel zeker, dat zulke de E^che schepen Dundee en Tre-
ondernemingen nooit slagen zoo zij vean t3081 ton' het Belgisühe
niet met opgewektheid en goede ver- stoomschip Euphrates (2809 ton),
wachtine worden begonnen .In ieder! De Engelsche s'eepboot Ida Dun-
aeval dient de proef genomen en dat can stootte op een mijn en zonk.
wel. zooals Je heer Van Kol terecht j Ook zonk het Engelsche zeilschip
onmerkt. met milde hulp van de Trevonne, twee man ziin vermoedelijk
Regeering Ook als die verkregen verdionk'
wordt, zufïen er nog remmende ele I
menten genoeg ziinde Indische In de haven van New-York,
bureaucratie bijvoorbeeld. Wat Van
Kol wil als eerste maatregelen is het
Reuter seinde
i&niregcien is net v ynr\i na'haven
"m"ta van -•>« "-«Ware SrkNe^wLï?agl\ood g-slou».
materiaal, het instellen van een on
derzoek nnar de in Nederlandsch-
Indlê beschikbare en verkrijgbare
grondstoffen en hulpmaterialen, op^
sporen van natuurlijke krachtbron
nen. vorming en opleiding van arbei
dors. voorwerkers, opzichters, in
landsche bedrijfsleiders en onderne
uiers. het zoeken naar geschikte tech
nische adviseurs, die voorlichting
geven nan inlandsche industricelen,
aanwiizing aan de arbeids inspectie
vaii sociale en hygiënische gevaren,
het zoeken en vormen van kapitalen,
vcrleene van financieelen steun aan
inlandsche ondernemingen, verstrek
ken van werktuigen en gereedschap
pen tegen afletnling. bevordering der
coöperatie, bestudeering van den om- zijn",
vang van het verbruik, bevordering i
van den inlnndschen handel en van
snel vervoer, oprichting van kleine
proefstations en modelfabrieken. ver-
Geen enkel stoomschip kreeg verlof
om binnen te komen of te vertrek
ken. Men vermoedde, dal dit verbod
oen gevolg was van een ingekomen
bericht, dat Duitsche 6chepen zich
voorbereidden om de haven overhaast
ti» verlaten Tegen middernacht werd
er politie naar de dokken gezonden,
waar vijf passagiersschepen van de
11 amburgA merika-Hnie geïnter
neerd zijn".
Donderdagavond: ,,De haven van
New-York is Donderdagochtend we-
dor geopend. De overheid maakte be
kend, dat sc liep en ais gewoonlijk
mogen uitvaren, doch dat de gevn-
voor hunne eigene rekening
De Duitsche pers.
Tageblatt
de opperste
IJet Berliner
schrijft De meening
spreiding van kennis door woord, legerleiding heeft reeds meermalen
beeld en geschrift en 'een onderzoek i in de Dulkbootlcwcstie den doorslag
1 near de mogelijkheid der zijdeteelt. gegeven en heeft dat ook ditmaal ge-
1 Uit deze, ietwat droge, opsomming daan. Hie1-troel iedereen genoegen
blijkt alvast dit, dat de heer Van I mee neinen. on welk standpunt hij
Kol. schrijvende over industrie op zich ook van to voren heeft gesteld.
Jnva/ zich ook voorstelt een Javaan- Want men heeft nu met een uitge-
srhe industrie, dat wil zeggen ccn maakte zaak te doen. Men kan nu
niiverheid voor en door Javanen. slechts wenschen. dat de geopperde
Derh.ilvp geen Euroneesche onderin-.- bedenkingen zullen blijken ijdel te
mer met een inlandsch personeel. ziin geweest, en dat alle verwachlin-
maar een zuiver Indisch bedrijf. Of Ken. die waarschijnlijk aan deze in
h' t mogeliik zal wezen daimnor k"- zijn grootte onvergelijkelijke onder-
pitaal te vinden, is een van de vele neming zullen worden vastgeknoopt,
vragen. die het onderwern oplevert zullen worden verwezenlijkt Niets
Oehisrhieters ziin. om niet onver- kan vuriger worden verlangd, als
klaarbare redenen, toch al niet dol op dat Engeland door het gebruik van
proefnemingen en wanneer zij daar- dit wapen tot vrede geneigd zal wor-
on ceen rechtstreeksch toezicht kun- den gemaakt We hebben nu weer
nea uitoefenen, waarschijnlijk nog C3n van de kritieke tijden, zooala
minder. Duitschland er gedurende den oorlog
In elk geval dient het uitgebreide reeds zooveel heeft beleefd, en vvanr-
nrogrnmma. dat de rapporteur ons in nu meer dan ooit voorbarig gC-
voorlegt. niet beschouwd te worden juich moet worden onderdrukt en
als. een werkiijstje voor de eerste
veertien dagen. Daar gaat onder de
gunstigste omstandigheden meer dan
een menschenleven mee heen. Als
het dan toch vaststaat dat de in
landsche bevolking niet meer van
landbouw leven kan, laat dan de
proefneming voor inlandsche indus-
niet kairn vertrouwen recht vooruit
moet blijven zien
De Lokal-Anzeiger: Hoe de
neutralen zich tegenover dezen nieu
wen slaat van zaken zullen 6tellen,
moeten wij aan hun oordeel overla
ten. Wii kunnen daar nu niet meer
naar vrugen, want we hebben nog
trie genomen worden royaal. mnnr slechts één taak te vervullen, te we-
beperkt, dat wil zeggen met ruim ten. te oieiwinnen. Wii moeten onze
kanitnal. volledigen moreelen steun
van den Staat, maar ook niet te veel
op eens.
vijanden liever heden dan vandaag
buiten gevecht stellen en wij mogen
niet meer linies of rechts zien. maar
ulleen altiid vooruit. Maar wat ook
komen mag, het Duitsche volk is ge
reed om ziin leven tot het uiterste te
verdedigen. Wii weten allen, dat wij
moeilijke dagen tegemoet gaan, zij
zullen geen klein geslacht zien.
De Deutsche Tageszol-
piocureuir generaal bij het gerechts- tung is tevreden en dankt den Kei-
Rechtszaken
DE MOORD TE HAAMSTEDE. De
hol te Den Haag vorderde 12 jaar ge
vaugeniastiaf tegen F. E., een Belg,
wegens moord op 9 October gepleegd,
op Anna Jaacoba Speelman.
De rechtbank te Zienksee had
zer en de legerleiding voor hun
sluit.
De Vorwarts: Het "heel# Duit
sche volk verlangt on liet oogenblik
zijn verdediging zoo snel mogelijk
met succes te voltooien en het heele
i i - u«ii auvt
klaagde wegens doodslag tot 6 jaar Duitsche volk is het eens met hot ge-
veroordee.d. Uitspraak 12 Februari. bruUc van middelen, die daartoe kun-
1 ncn leiden. De vraag, welke midde
ten daartoe de beste 2iin. kan niet
door oiscusries in vergaderingen en
de ners. maar alleen door een klein
aantal menachen worden beslist.
Laten de neutralen bedenken, dat
j een volkomen 'tering van
Duitschland ook niet in hun belang
Is. cn dat wij zelf als zii. een andere
meening hebben hun deelneming aan
de vliandelllke coalitie toch niet af
doende zou zijn. om zoo'n nederlaag
van Duitschland te bewerkstelligen.
Laten de neutralen meer dan ooit
hun krachten verzamelen om een
einde aan den oorlog te maken.
De V o s a 1 s c h e Z t g. Als Ame
rika werkeliik-eerlijk den vrede wil,
zal het heseffen, dat de door Duilruï».
land gekozen weg het snelst naar het
ook door dit land gewenschte doel
ral lelden. Dultsehlands stap bewijst
dat het de overwinning wil, niet ter
wille var de overwinning, manr om
dat het ingezien heeft, dat de weg
naar den wereldvrede alleen over
een Duitsche overwinning voert
De Morgen oost verklaart haar
volle instemming Het besluit moest
genomen worden.
De Böraenknrier legt na
druk on de eensgezindheid van allen
en inicht den duikboot-oorlog toe,
daarbii opmerkend, wel te verstaan,
niet den ir.eedcogenloozen. maar den
onbelemmerden, onbeperkten duik
boot-oorlog in de zeer nauwkeurig
omgrensde wateren, die aan alle
neutralen medegedeeld zijn en door
kaarten duidelijk veraanschouwe
lijkt ziin.
De Kreuzzeitung zegt, „dat
liet geon wanhopige stap Is, dien wij
doen. Kalme en zorgvuldige overwe
ging hoeft er toe geleid. Men is voor
bereid on alle mogelijke gevolgen, die
daaruit zouden kunnen voortvloeien.
Daarom is er niet aan te denken, dat
het tegenwoordige besluit herroepen
zal worden, voor het het gewenschte
succes eehad zal hebben. Het spreekt
vnn zelf. dat Duitschland nu niet
voor dreigementen zal wijken en ook
niet halverwege zal blijven kunnen
staan, als men ons misschien door
het openen van onderhandelingen
over de vrijheid der zee. of zooiets
daartoe zou willen verleiden."
„De handelsvloot van den vijand
Is echter door de huidige oorlogvoe
ring beurs geslagen, wat materieel
en Dersoneel betreft."
De Berhinsche correspondent van
de K I n. Z tg. schrijft „Thans
wordt met den ongebreidelden duik
bootoorlog een nieuw hoofdstuk* van
den oorlog geopend, dat na rijn be
raad on grond van - de adviezen van
de toongevende vakmannen on hel
Juiste oogenblik en met voldoende
krachten onder de geestdriftige in
stemming van alle Duitschers begin
nen zal. De algemeene militaire toe
stand en de economische toestand
van de wereld, de buitengewone ver
sterking van onze middelen voor de
zen tak van oorlogvoering zoowel ten
aanzien vnn het materieel als van
het personeel -- dm alles geeft den
vakmannen het recht om te zeggen,
dat de nieuwe striidwijze in het volle
besef van de zekerheid van succes in
geleid wordt. De afsluiting treft En
geland. Frankrijk en Italië, onze
Ooslc-nriiksch-Hongaarsche bondge
noot biedt actieve huln met zijn schit
terend beproefde krachten. Aan de
on/üdizen wordt een veiligen weg
buiten het afgesloten gebied geboden.
Amerika heeft ook een veilig reizi
gersverkeer met bepaalde Engelsche
havens tot zijn best nikking. Alles is
overwogen en in kalmte voorbereid,
alle bedenkingen zijn door strenge
zakelijkheid ter zijde gesteld. De ze
kerheid van de overwinning en het
vertrouwen van het Duitsche volk
vergezellen de duikbooteri op hunne
vermetele tochten, die ons de over
winning en den vrede zullen bren
gen."
pers der Oonau*
monarohle.
Oot.ynrijk-Hongarije beeft ook eon
w rid firing gepubliceerd ter aankon
diging i-an den versoiierptea duikoCKii-
oorktg. In Overleg mot de Su-g-aarecbe
rogeer mg zal eik zeevaartverkeer m
'*i oostelijke dee* van de Mrddeiland-
öohe zo© pelei worden.
De B.nge<sohe pers.
De Times bespreekt „de domme
en blijkbaar doellooze leugenachtig
heid waarmee Duitschland bij voor-
j baat al verontschuldigingen tracht
1 aaan te voeren voor de toenemende
j „Rücksichtsioslgkeit" in deze cam-
pagne van onmenschelijkheden".
j Do D a i 1 y N e w 8 zegt onder don
j titel „de zwarte vlag", dat het to
verwonderen zal zijn of voornamelijk
I Amerika onder d« neutralen onver
schillig zal blijven voor Duitschlande
plannen tot een campagne van opper
ste verschrikking. Er is nog een lan-
ge rekening af te doen.
i Do Daily Chronicle schrijft:
„Iedereen in .Amerika of eiders, die
de illusie koestert, dat Bethm&nn
Hollwog een liberaal staatsman is
en dat de oorlog Duitschmnd's hart
to menscheiqke en beschaafde op
vattingen terugbrengt, neme den
raad aan, om twee berichten van he
den te overdenken: De bedreiging
van Duitschland om alle hospitaal-
schepen, die tusschen Frankrijk »>n
Engeland varen, op het oerste ge
zicht in den grond te boren en het
onopgesmukte relaas van de bar-
boarsche wreedheid tegenover de be
manning van het stoomschip Aniat".
An er.kaanseh* peretemmen
Reuter seint uit New-York. De aan
kondiging van 'l begin van Duitsch-
land's „rücksichtlo&e" onderzeeërs-
campagne, wordt in hoofdartikeen
der to New-York en in het geherlo
land verschijnende bladen, bet be
langrijkste geschilpunt genoemd.
Velen achten het een dwingenden
reden om de diplomatieke be-.rekkin-
gen direct af u. breken. Verscheidene
b adi-n zijn ar voor graaf Bernstorff
onmiddellijk zijn paspoorten toe tc
zenden.
De „World" noemt de DuRa^ie
nota et-n antwoord op Wilson's toe
spraak to< den Senaat en, wat hare
uitwerking betreft, een oorlogsver
klaring aan r(e Vereenigde Ruien.
Het blad zegt- .Er is stecMs één nnt-
woord mogelijk op de nieuwe Duit
sche proclamatie Inzake den dnikhoo-
tennorlog. De Duitsche ambassa
deur moet dadelijk zijn paspoorten
ontvingen en de diplomatieke be
trekkingen moeten onmiddellijk af
gebroken worden. Er moet in dat 'te-
val geen uitstel plants hebben, totdat
de hand der Amerikaansche regee-
rfng. door moord en roof met voor
bedachten rade, tot ingrijpen wordt
gedwongen. De president moet de
voorwaarden van zijn eigen ultima
turn ten uitvoer leggen en dit zoo
vlug doen, dal Berlijn niet kan l>e-
weren, dat zij de bedoelingen en de
politiek van de Amerikannsche e
geering verkeerd begrepen heeft.
Zoo dit tot oorlog met Duitschla.id
moet leiden, laat die dan komen.
Zoo wij ons nedc-rleggen bij een l.er-
xaMing van een „rücksichtlose" on-
derzeeêrsaclie, dan beteekent dit dat
wij ons blootstellen aan de nadeden
van den oorlog, zonder gebruik te
maken van onze middelen tot zelf
verdediging. Dit zou ondragelijk
zijn. Geen vrede is de nationale ver
nedering on degradatie waard".
De .Herald" zegt: „Men be
hoeft niet verbaasd te zijn om deze
nieuwste uitbarsting van Prussia-
nisme. De wanhoop der nederlaag
blijkt er uIl De Duitsche rogeering
ia ongetwijfeld van meerung, dat -.ij
een Aiuemaanschen president dooi
overblulfing tot een schandelijke
overgave kan d\yingen. Maar daarin
kan de regeering te Berlijn zich ver
gissen'.
De „T r i b une" schrijft: Wij heb
ben lang genoeg met gewelddaden
genoegen genomen. De vrede met
Duitschland zou to duur gekocht
zijn, als wij als prijs daarvoor de
jongste beleedigende instructie van
den Keizer omtrent de wijze waarop
wij met de I£ntente>-mogendheden
haude. mogen drjven, zonden aan
vaarden.
De „Journal of Com mer-
c e" is er van overtuigd, dat Ameri
ka nook met zulk een optreden ge
noegen zal nemen.
De „Ne w-Y o rk Times" zegt:
„Do niouwo Duitsche bekendmaking
in zake de oorlogszone is een wan
hoopsdaad en moet op zichzelf reeds
beschouwd worden als een aandui
ding dat het einrip van den oorlog
niet ver rneer is.
Verspreid nieuws
Over den vrede.
Men saat van de zijde der Centra-
leu voort met stemming te maken
voor den vrede. Nu heeft weer graaf
Czermlu. minister van buitenland-
sche zaken in Oostenrijk, aan een
Amerrkaansch journalist verklaard,
dat het vredesaanbod der Centralen
«een valstrik was, maar» eerlijk be
doeld. Voorts zei hij ..Zoodra ook
bii den vijand de overtuiging veld
wint. dat de verwerkelijking van het
door de Entente aangekondigde plan
om ons te vernietigen, onmogelijk is,
zal het groote en schoone oogenblik
gekomen zijn. waarop de vredesge
dachte een reëelen vorm aanneemt.
Dan zullen wii met het edele vredes
werk beginnen om eeu wereld tot
stand te brengen, die zoowel ons ais
alle andere staten een vrije en vei
lige ontwikkeling waarborgt en een
herhaling vRn den wereldoorlog ver
hindert."
De vredesvoorwaarden van
Duitschland worden te Washington
alle oogenlbiikken verwacht, De bij
zondere correspondent van de „Daily
Chronicle" te Washington zegt daar
omtrent. dat Duitschland niets onbe
proefd laat om een 8poedigen vrede
te verzekeren „Ofschoon men in
ziet. dat elke mogelijke uitlegging
van de boodschap van den president
aan don Senaat noodlottig zou zijn
voor do eischon van Duitschland,
toch zuri de bewoordingen vaag ge
noog. om gelegenheid te geven ze te
wringen In een schikking, die met
hel oog oo Buitschland's hachelijken
toestand aannemelijk zoude zijn. EJ
ke gelegenheid voor het beginnen vnn
Onderhandelingen zal worden nance-
grepen. Ieder uur verwacht men me-
dedeeilng van Duitachland's defini
tieve oorlogsdoeleinden in aanlokke-
iiiken vorm. met de bedoeling, dat
de president tot verdere nnie tum do
geallieerden zal overgaan."
DE DUITSCHE K0L0NI6N. tn
oon rede, d:e de Engeltche Minister
van Koloniën. Walt?: Long, heeft ge-
j houden, verklaarde deze..Wij heb-
ben tcnvvvctge van dezen oorlog ver-
schHlende iHiitsche koloniën genomen
j m onderscheidene doelen van do wo-
ro(d Sprekende mei kenni6 van zaken
en verantwoorde!ijfcheid, kan ik Uo-
i vestigen. da< deze gvbieóen nooit wee*
1 oncVv D v fchc overheersching ;öo-
mination) teruggegeven zullen war
den
T COMPLOT TEGEN DEN EN-
GELSCHEN PREMIER. Reuter
seint nog uil Londen: Er is hier eeni
ge sensatie ontslaan, die grooten-
deols hare ooraaak vindt in den zeer
origewonen aard I»-•huldiging
tegen de drie vrouwen en dan man.
die verdacht werden van ccn cam&n-
zwe-rins tot een moordaanslag op
Lloyd George en Henderson. De na
men der beschuldigdc-o zijn- Mice
Wheel «tori. hare dochter Harriet
WheoJdon, hare getrouwde dochter
Winifred Mason en de mv-n van deze
laatste. Alfred Mason.
Woensdag hebben s'echts »>r
hunne arrestatie noodige formaiitei-
terip laats gehad en a.s. Zs o d-ig
zullen zij voor den politierechter ver
schijnen. A lo vier hebben hunne i/n-
ochuld betuigd. Naar verluidt verna
men Woensdag slerht.s kol." intie
me vrienden van den premier, dat
de politie kennis had gekregen van
de samenzwering tegon den premier.
De autoriteiten nemen de grootst
mogelijke aülzwijrondheid in acht.
T ROEMEENSCHE LEGER. - "t
Aig. Handelsblad meldt: In het go-
l»eel zijn vee tien Roemeenscha di
visie- en brigadegeneraals op pen
sioen gestold en vervangen door jon
gere officieren.
DE DUliSLttfc BEDKElGINü lü-
GEN HOSP11 AALaCHEPLN. L»o
Engolscne regiering ontkent met den
meeaten nadruk dal Engelacne hos-
pitaaJschcpeu voor het vervoer van
lammie en troepen of op c;nige an
der® wijze in strijd met de Haags:he
Conventie worden gebruiku
Ala Duitsch and zijn bedreiging te
gen angelscne hospitaaiscuepen ol-
voerl zal Engeland represaiile-maal-
regoieit neniciL
Stadsnieuws
GEBOUW VOOR UK ARBEIUS-
BEY\ EG1NG. - Thans is uit do af-
dee.iiig der S. D. A P., uit den Haur-
leinacheii Bestuurdcrsbond eai uit de
coö|>oratie Voorui gang eon vcreeni
ging opgericht om te kómen tot stich
ting van een nieuw arbeidersgebouw
omdat „Vooruitgang in de Smedc-
slraut vaak te klein is. Het voorloo-
pig bestuur bestaat uit de hoeren:
VV. Koj>ij4-'ii (voorzitter), A. Kahl-
muii (secretaris;, M H. Groenendaul
J. Rwier cn H de Groot
PERSONALIA.
De sergeant majoor-adminiscra.our
v. d. Endt van hc-i 10e regiment lu-
fanterio is met 1 Februari ovcrao»
plaatst bij de 1® compagnie wieTIJ
der#.
DESERTEUR. - Woensdag beeft
zich in de infanteriekazerne alhier
vrijwillig aangemeld de milicien P.
H. J van Depot X, die van zijn on
derdeel gedesencerd was. Hij is he
den onder geleide naar zijn korps
teruggebracht
NUTS-SPAARBANK TE HAARLEM.
Vergelijkend overzicht over Ja
nuan 1917—Iölli. Aantal behandeld#
posten 2373 (v.j. 2280). Aantal inla
gen 1610 -v.j. 1700. Aantal leiugbeUi-
lirwje» 763 (v. j. 580). Ingelegd
f 112779.2S ;v. j. f £1573.97 1/2). Terug
betaald f 83222.87 ;v. j. f 58287.58 L/2).
Meer ingelegd f 2965Ö-41 (v. j. 1 36286 .19
Aantal nieuwe boekjes 122 (v. j. 266)
I Aantal afbetaalde bockjeei 44 ,v. j. 52).
Spaarbusjt» op 31 Januari 1917 in
omloop 415. Geledigd in Januari 1911
167 busje# met totaal 1 910.9L Aantal
in bewaring genomen boekjes op 31
Januari 1917 172.
CHRISTELIJKE ORANJEVEPEE-
j NIGING. Donderdagavond hield
de Chrislolijkc Oranjevorecnlging
Haarlem «n Omstreken eene samen
komst waarin al# sprker optrad ds.
D. Den Brooms van Amsterdam met
het onderworp „Christendom cn va-
de riandsliefdo'. Spr. ging na dc re
denen die nopen het vaderland lief ta
hebben en doed hooren ccne opwek
king om te trachten ate Cbsistcuvn
land en volk tan zegen te zijn en daar
voor het goede te zoeken. Ter opluis
tering zong mej. Vis eenige vader
landsche liederen.
Feuilleton
Zii lienen voorbii de kamer, w
Sir Donald lag. en toen ze lang9 de
deur kwamen, hoorden ze den ouden
man nor sr.ikben.
Die :<ime, arme man. zeide
luiia. Ik kan hier niet voorbij
gaan zonder iets tegen hem te zeg
gen. llii moet niet zoo bedroefd zijn.
omdat lui denkt dal ik geruïneerd
ben. Hot is toch niet do schuld vaii
Sir Donald, en ik zal hem nooit orn
het geld vragen.
Stoor hem nu maar niet,
fluisterde de oudste. Hii vult In
slaan.
Tusschen de snikken door hoorden
zii hem zwaar adtunhalen en na een
noosie klonk het vverkoliik alsof hij
Ingeslapen was.
Kom. fluisterde Jessie. Hij
zal morgen wel rustiger en vorstun-
diger zijn.
Zii ging met Julia naar haar stu-
«leerkamer.
Ik moet je één ding teggen.
zeide ze. Ik wil niet hebben, dat je
bliift zuchten en huilen omdat je
denkt, dat je geruïneerd bent. Dat is
allemaal maar onzin. We zullen de
dieven wel vinden en dan krijgen
we vanzelf de diamanten terug. Ik
heb meneer Rutieage vanavond ge
sproken. Hii kent de zaken van Sir
Donald beter, dan iemand anders, en
hii zect. dat er geen gevaar is. Mijn
oorn heeft vandaag te veel gedron
ken. Dal heeft hij vroeger nooit ge
daan. en ais ik er wat aan doen kan.
zai het ook nooit weer gebeuren. Ik
ben in ieder geval niet van plan, om
nu iuist hel allerergste te verwach
ten. Dat is de ware manier om de
dingen oo te vatten, Julia. Als je
weigert het gevaar te zien. zul je
merken dal het wel weer overdrijft.
Terwijl ze dat zeide. bracht Jessie
haar vriendin naar een gemakkei ij
ken stoel, legde een paar reisdekens
over i.aar heen en verdween rnel
haar toestel in de donkere kamer, die
in een hoek van haar studeerkamer
gebouwd was.
Nn cou oogenblik kwam zij wcor
terug en zag. dal Julia slaap kreeg.
Dal is best. kindje, ga iii maar
slapen. Ik zai je wc! roepen als Ik
met mijn werk klaar ben.
Het flinke meisje ging naast haar
vriendin zitten en wachtte tot het
Uid was om haar films te gaan spoe
len. Ze nam ze even mee naar het
licht en bekeek ze aandachtig, terwijl
zc raast het slapende meisje zat. Na
dat zii ze één voor één herhaalde mu
len aandachtig had bekeken, stond
zc op. Rep vlug de kamer uit en
kwam na een paar minuten terug
met dat vreemde boekje, waarin Sir
Donald, nu biina een jaar geleden,
op verzoek van Julia een afdruk van
ziin dulnt bad gemaakt. Zii nam ccn
vergrootglas van de schrijftafel en
vergeleek <Jc photo, die ze van de
kastdeur had gemaakt. met deti
duimafdruk in het boeltje.
Dat Is al heel vreemd. mom
pelde ze. Er staat «een enkele an
dere vingerafdruk oo do kastdeur
Ze bleef lang er over na zitten deu
ken cn eindelijk stond zc op. liep zoo
zacht zc kon door het stille huis naar
beneden on ging met een doek langs
de meubels, zoodat alle vinger
afdrukken verdwenen. Maar haar
films bewaarde ze zorgvuldig en ze
sloot ze weg op het veiligste plokje,
dat zo bedenken kon.
HfXïFDSTUK XXrV.
Toon Sir Donald den volgenden
morgen wakker werd, was hij zich In
het begin nergens van bewust, dan
dat hij ontzettende hoofdpijn had en
zelfs zóó erg. dat hij de eerste minu
ten niet in staat was tc bedenken,
wat or dien nacht allemaal gebeurd
Kerel. mompelde hij, Je
gednuurt je als ecu idioot. Gister
avond was je dronken. Ezel. die je
bent I Zoo iets was je in dertig jaar
niet gebeureL
Uil ginu op den rand van zijn bed
zitten en zocht met zijn voet naar
een pantoffel.
Och. och. wat heb je je gisteren
mal aangesteld. mompelde hij
weer. Je hoofd U lang niet in orde
vanochtend.
Op dut oogenblik legde hii toeval
lig ziin hand op de doos. die nog
steed9 onder de dekens lag, en in een
vreeseliike seconde herinnerde hij
zich alles weer.
Al zeker een jaar of twaalf was
Sir Donald rechter geweest In Glas
gow er. hii was zelfs beroemd gewor
den om de toespraken, die hij bij tijd
en wijle hield tegen menschen. die
iemand anders bedrogen hadden.
Over dal onderwerp had Sir Donald
altijd bijzonder goed kunnen spre
ken. Het vertrouwen van den ecnen
rnenseh op den anderen, placht Mj
te zeggen, was de rots waarop de
heele wereld eigenlijk rustte,
lemana's vertrouwen beschamen was
niets minder dan een stapje achter
uit op de ladder der beschaving, en
hij had er zich meermalen over ver
baasd. en die verbazing ook in het
publiek in ernstige en plechtige be
woordingen uitgesproken, hoe liet
mogelijk was dat iemand, die ver
eerd was niet het vertrouwen en de
achting van ziin patroon on die het
hoofd hoog hield onder zijn mede
menschen. er toe kon komen om uit
eigen vrijen wil zijn goeden naam u-
grabbel te gooien en zijn heele ver
dere carrière er aan te geven.
Bli dit uUes was er geen quacstie
van huirhelarii geweest, en Sir Do
nald had er zich in werkelijkheid
over verbaasd, hoe het mogelijk was,
«lat een eerlijk en geacht nian tot zoo
iets kon komen. En nu wist hij. hoe
vreeseiük gemakkelijk het was om
een schurk te worden. Als de verzoe
king cr maar svas. de kans om iets
slechts t« doen. om een uur lang eens
niet die stipte eerlijkheid in acht te
nemen en het was ai gebeurd -ie
eerlijke man was een bedrieger de
rechtvoaidigc. oprechte man was een
schurk geworden Dat hij. Sir Donald
Mac Veigh, zoo Iets gedaan had, ver-
buusii'! hem nog het meest van al. en
het feit, «iat hij het gedaan had. was
nóg veei erger voor hem, dan de
angst over zijn zaken, dien hij ge
tracht had met alcohol te verdrijven.
Hot geval met de vijftigduizend pond.
die hii zich toegeëigend had. was al
erg. rnuar hij was er altijd van over
tuigd geweest dat hij hel geld terug
zou kunnen geven en dat had zijn rh-
weten «enigszins gesust.
Maar nu verachtte hij 2ich zelf. cn
iets vreeselijkers is er niet mogelijk.
Hii dacht er geen oogenblik aan om
de diamanten terug te geven. Neen.
Iiij was nu eenmaal een dief en ver
diende het lot van een schurk, maar
hoewel hii a! berouw begon te voe
len. zóó org zelfs, dat het op lichame
lijke Dlin begon te gelijken, zeide hij
tot zichzelf, dat Uij niet meer terug
kon caan op bet eenmaal ingeslagen
pad.
Hii kleedde zich oven zorgvuldig
als altijd en terwijl hij. toen hij ziclï
stond te scheren, naar zich zelf keek
in den spiegel, verbaasde hii er zich
over. dat hii zoo -weinig veranderd
was. Ziin gezicht was mager en
bleek. Er was wel aan te zien. dat hij
gisteren te voel gedronken had. maar
een vreemde zou dat toch nooit opge
vallen ziin. Al die jaren hart Sir Dn-
nald er eerlijk uitgezien. Ernstig en
waardig, trotsch cn zelfbewust En.
toch wa* de bezitter van dat flinke,
mannelijke gezicht een schurk
Hoe was het mogeliik? vroeg hij
zich af Was <1ie waardige, oude heer,
die hem in den spiegel aankeek, een
dief. die midden in den nacht ppn
meisie had bestolen, een wees. die
aan zijn zorgen was toevertrouwd
Niemand in de heele wereld zou
het willen «eloovcn cn toch wist do
ongelukkige man zelf. dat het waar
was. En hii werd overmeesterd door
het vrecselijkste gevoel, dat iemand
kan hebben de zekerheid, dat do
Slechte ilnad nooit, nooit, nooit meer
goed gemaakt of vergeten kon wor-
rteiL
(Wordt vervolgd.)
