Haarlem's Dagblad | 1917 | 3 mei 1917 | pagina 1

DISTRIBUTIE
Vsrsch Kalfsvleesch

34e Jaargang No. 10408

Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.

BOKDERDAQ 3 MEI 1917

M S DAGBLAD

Tot de plaatsing van advertentiön en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 76-78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. De Verzekering dor (per week) gcabonncorden wordt gewaarborgd door „The Ocear." Rokln 151, Amsterdam.

ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
13 (kom der gemeente) f 1.7a. Franco per post door Nederland f2.12*. Afzonderlijke nummers 10.15. Gelllustr.
Zondagsblad, voor Haarlem 1 0 45. Geïllustr. Zondagsblad voor de omstreken en franco per post f 0.52*.
Uitgave der N.V. Lcurons Coster, Directeur J. C. PEEREBOOM, Teleloon 3082

ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels 11.—; Iedere regel meer 20 Cts. Reclames SO Cts. per regel. Bij abon
nement aanzienlij., rai.at. Achtstuivers-advertemiën van Vraag en Aanbod, van 15 regels 40 Cts. per
plaatsing, elke regel meer 10 Cts. a contant. Buiten het Arrondissement dubbele prijs.

Directie en Administratie: Grootc Houtstraat 83. Teletoonn. dor Redactie 600 en der Administratie 724

DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN.

EERSTE BLAD.

Gemeentelijke Centrale
Keuken.

Ter openbare kennis wordt ge
bracht, dat met ingang van Vrijdag
4 Mei e.k. een lokaal voor de ver
strekking van warm voedsel uit de
Centrale keuken zal worden geopend
in het gebouw „Den Doelen" aan
de Gasthuisstraat.

De bons, die vooraf gekocht moe
ten worden, zijn aldaar verkrijgbaar
op alle werkdagen tusschen elf uur
en half een tegen betaling van
12'j, cent per portie.

Verkooplokaal Opinb. Slachthuis
Tot nader aankondiging dage
lijks van 1 tot 4'/, uur versch
Kalfsvleesch verkrijgbaar op ver
toon van vleeschkaart voor Haar
lem en Schoten.

Vleesch met been 20 ct. p. pond
Gehakt en Lappen 30 ct. p. pond
Stukjes 35 ct. p. pond

Verkrijgbaar stelieu
Brandstoffen.

De Burgemeester van Heemstede
maakt bekend, dat bij de nieuwe
broodkaarten een formulier is in
gesloten ter invulling voor het ver
krijgen van brandstoffen. Het for
mulier moei vóór of op 5 Mei
ingeleverd worden aan het Raad-
buis te Heemstede of aan de politie
post Bosch en Vaart.

De biljetten, die na dien datum
binnenkomen, worden niet in be
handeling genomen.

Aanvullingsbrootlkaarten

De Burgemeester van Heemstede
maakt bekend, dat de aanvullings
kaarten opnieuw moeten worden
gevraagd op den 4e, 7e en 8e Mei
a.s aan het Raadhuis te Heemstede,
iederen dag van 9—12 uur en van
2—5 uur.

AGENDA

VRIJDAG 4 MEI.

Schouwburg, Jansweg: Lied'aren-
avond Anna Klaassan.

Bioscoopvoorstellingen: Cinema Pa
lace, Gr. Houtstraat. Biosc. Theater,
Gr. Markt. Aipollo-Theater, Barteljo-
rlsslraat

Stadsnieuws

Tijdingzaai van Haarlem's
Dagblad.

Heden ziin in onze tiidinuzaal.
Groot» Houtstraat 93. tentoongesteld
10 foto's van de verwoestingen, die de
bommen te Zieriksee hebben aange
richt.

BRAND- EN LEVENS VERZEKE
RINGSBEDRIJF. Men schrijft ons:
Maandagavond heeft een vergade
ring plaats gehad van het hier ter
stede werkzaam personeel in liet
Brand- en Levens verzekeringsbedrijf,
naar aanleiding van de monojiolisoe-
ringsplannen vnn Minister Treub. In
navolging van Amsterdam werd een
plaatselijk Comité opgericht niet een
bestuur van 5 ledeu en werd besloten
zooveel mogelijk bet personeel van
binnen- en buitendienst op te wekken
zich bij dit Comité aan te sluiten.
Door den voorzitter van het voorioo-
pig Comité werd medegedeeld, dat
reeds 800 adhaesiebeiuigingen uit het
geheete land waren binnengekomen
en dat het in de bedoeling lig; in een
vijftiental pluat&en Comité s op tc
richten, om daarna in een landelijke
vergadering van afgevaardigden uit
'deze plaatsen liet standpunt van het
personeel ten opzichte van de plan-
hen-Treub definitief vast te stellen
»n de te voeren actie te bespreken.

AANRIJDING. Woensdagmiddag
om 3W uur is in de Jacobijnésfraat
een handkar door een militairen wa
gen aangereden Het gevolg was. dat
de handkar door de ruiten van het
perceel no. 19 aanvloog, die vernield
Werden.

Het Tooneel

Haarleinsehe Toonee7 vereen i-
gtng „JacobvanLennep'
Boozemvrienden. Blij
spel van Ludwig Fulde.

De leden van „Jacob van Lennep"
hebben in vrooLijko stemming de uit
vaart van het scizoeu gevierd: er is
bij deze voorstelling veel en hartelijk
gelachen.

Waartoe alle reden bestond.

Boezemvrienden is niet bet beste
stuk van Ludwig Fulde. maai' t is een
stuk dat dilettanten aan kunnen; daar
bij is het onderhoudend en altijd goed
tooneel.

Do boezemvrienden zijn vier vrijge
zellen, die sinds jaren in ongestoorde
vriendschap bij elkaar komen. Tot
drie van de vier het in hun hoofd
krijgen te gaan trouwen en de respec
tieve echtgenooten roet in bet eten
gooien. Gelukkig niet in letterlijken
zin, maar loei» in den figuurlijken van
door kwaadsprekerijen en haarklo
verijen de vriendschap të bederven.

Hoe ten slotte ook de vierde vriend,
„do onwrikbare" gevangen wordt in
liet huwelijksnet, echter met beter
waarborgen voor geluk dan do drie
anderen, zien wij in de laatste acte,
als die onwrikbare zijn stenografiste
in de armen sluit. Het stuk werd vlot
gespeeld; de rollen zaten er goed in
bij allen.

Waldemar Sclio:z en Bruno Mar
tens vullen in de eerste plaats te roe
men voor hun natuurlijk en levendig
spel; ook du actrice die de figuur van
Dora Leuk te vertolken' had, gaf een
uitbeelding, waar we met plezier naar
keken.

Heinz Hagcdom, de schilder, had,
ondanks zijn ifluweelen jasje, weinig
artistieks ln zijn optreden; ook zijn
uitspraak zal deze speler beter moe
ten verzorgen. Philip Winkler, de
componist, had veel werk van zijn
grime gemaakt; zijn spel, dat in 't be
gin zeer onzeker was, won in den Joop
van den avond.

De rollen der drie jonge vrouwen
werden ieder naar haar aard voldoen

de i

uld.

Aan het slot werden de werkende
leden door den voorzitter toegespro
ken en aari de dames bloemen ver
eerd. Daarna bracht de voorzitter den
dank der vereenigmg over aan den
heer van Maris, „de ziel van Jacob
van Lennep", de oiganisator, die lijd
noch krachten spaart om den bloei
der vereeniging te bevorderen. Als be
wijs voor die dankbaarheid overhan
digde de voorzitter den heer van Ma-
ris een étui met zilveren couvert.

De lieer van Maris dankte in een
hartelijk toespraakje, waarin hij her
innerde aiui den bloei van „Jacob
van Lennep" eu de verwachting uit
sprak dat die bloei in het volgend sei
zoen zeker niet minder zou zijn.

Onder hartelijk applaus der aan
wezigen zakte liet scherm voor de
ldatsic maal.

ANNA VAN GOG*H—KAULBACH.

DRIE RIJWIELEN ONTVREEMD.
Woensdag was het voor de bezit
ters van een riiwiel een ongeluks
dag I Er werden drie rijwielen ont
vreemd. Om kwart voor vieren een
van een rechercheur, die het even
voor een Derceel od de Ged. Oude
Gracht had neergezetom 5Mt uur een
van een militair, dat stond voor een
taDDerii on Groote Markt, en om
7 uur een ten nadeele van den heer
C. on het Prir.sen Bolwerk.

Het gaal nu toch waarlijk met de
rijwiel-diefstallen de snuicaten uit-
luooen 't Lijkt wel of een heele die
venbende de stad doorgaat. Bijna
geen riiwiel is meer veilig I

DE BOLLENVELDEN. De zeer
koude niuundeii Maart en April heb
ben den groei en den bloei der bloem
bollen aanmerkelijk verlaat. In de
tweede helft van Auril stonden de
hvaeintlien als het ware od de zon
nige daeen te wachten. Nu die ziin
gekomen, staan de narcissen en
vroege hvneinthen thans in bloei.
Zondag verwacht men reeds een druk
bezoek.

ONGELUK. Woensdagmiddag ge
raakte nabii den Hertenkamp de zes-
larige Z.. wonende Rozenoriêclstraat
36. met den rechtervoet onder de ijze
ren rol van een wals. die door een
naard werd voortgetrokken. Od het
geeil van den knaan het de bestuur
der het Daard stilstaan. Z. werd naar
het Diaconessenhuis overgebracht,
waar geconstateerd werd. dat de
voel inwendig zwaar gekneusd was.

OP HOL GESLAGEN. Woensdag
middag om vier is od den Ziil-
sineel een verhuiswagen, doordat het
oaard on hol was gegaan, tegen een
lantaamDaal aangereden. De lan-
lanrnonal werd middendoor gebro
ken. Het Daard was spoedig weder
gegrepen.

WELDADIGHEID NAAR VERMO
GEN. Maandelijkse!) overzicht van
de vereeniging Weldadigheid naar
Vermogen. Boekjaar 1 November 1916
tot 31 Ociober 1917. Gedurende de
maand April werd voor behoetftigen
toegestaan: aan brood en levensmid
delen f 200.70; aan brandstoffen f 2.45,
aan ligging en kleedingstukken
in geld f 672.22 1/2. Totaal f 875.37 1/2.

Van 1 November 1916 tot 30 April
1917 werd totaal toegestaan f 5083.12.

Stopzetting van den Sohouw-
burgbouw.

Naar wii vernemen bestaat het
voornemen, de werkzaamheden aan
den in aanbouw ziinden schouwburg
aan het WilsonsDlc-in stem te zetteu.
De tijdsomstandigheden, waardoor de
verkrl'gina van de noodige materia
len zeer wordt bemoeilijkt en in vele
gevallen onmogelijk wordt, moeten
ten deels tot dezen maatregel aanlei
ding hebben gegeven. Hoofdoorzaak
schiint echter te ziin. dat de beschik
bare bouwsom, indien men door
werkte. zou -binken onvoldoende te
ziin geweest, terwijl de middelen om
de dreigende tekorten te dekken, niet
aanwezig ziin.

On de directie van het werk deelde
mei. ons mede. dat de aanneemsom.
berekend on normale prijzen. In nor
male tiiden ook wel voldoende zou
geweest ziin. Het gebouw staat nu in
on .treklijnen en men moet hel. thans
afwerken. Daarvoor ziin z.g. ver-
rekenncsten uitgetrokken, waarvoor
nu geen geld meer aanwezig is. om de
werkzaamheden geheel te voltooien.
De oriizen van het materiaal ziin dan
ook enorm gestegen. O. a. is de prijs
van cement gestegen van f 18 tot f 65
en van draadnagels van f 7—f 14 tot
f 9Ü—f 95.

Tot zoover de mededeeling. die wij
over deze aangelegenheid ontvingen.

Wel is de loon van zaken tragisch.

Toen een ingezetene twee en een
halve ton sdronk in 't belang van
Haarlem, voor een nieuwen. Hinken
schouwburg, is daarop. inplaats van
algemeene erkentelijkheid voor zóó
veel burgerschaoszin een stroom van
criliek gevolgd, die den schenker wel
bitter moet hebben gestemd.

Thans blijkt, dat de zoo veranderde
omstandigheden, het afbouwen voor
dr nog beschikbare som niet toelaten.
Geen wonder, alle materialen ziin
sinds de schenking enorm in prijs
gestegen.

Gevraagd zal worden, of de schen
ker zelf. nu hij eenmaal een zóó groot
offer deed. niet nog wat meer zou
willen doen en het tekort Komende
aanvullen.

Ons antwoord ie Maar w a n-
neerh-doodzouzün?

Natuurlijk wordt ook door dit be
richt noe geen zekerheid verkregen,
maar de kring van hen. van wie
verondersteld werd. dat. zij de schen
ker konden ziin. wordt er belangrijk
door verkieind.

Do vraag is wat nu 7

Indertijd liet de firma Wilson haar
fabriek od ditzelfde terrein, wegens
een geschil met het gemeentebestuur,
leeg staan, zoodat het gebouw weldra
een ruïne was en de omgeving ont
sierde.

Als de schouwburg niet afgebouwd
wordt zal de lieve jeugd, met haar
bekenden afkeer van leege huizen,
weidra het gebouw geducht hebben
ontruruDoneerd,; het Wilsonsplein zal
dan voor de tweede maal een ruïne
vertoonen.

D at mag niet. Als de Raad
het ontbrekende niet bijpassen wil fen
wii hebben er weinig hoon on. dat hii
het doen zou) dan bliift het particu
lier initiatief gelukkig nog over. Znn
er geen mannen van goeden wille,
die een Commissie tot afbouw vor
men willen Wii hopen van ia. wij
ziin er zeker van. dat die tot stand
komen zal. En daarom zien wii. in
weerwil van de slechte tiiding en de
moeiliike tijdsomstandigheden, de
toekomst vol hoon tegemoet. Haar
lems nieuwe schouwburg zól er ko
men

IZio vervolg Stadsnieuws op pag. 2)

hielden ten gunste van de Groenten-
drogerii ..Codro". Er werden ver
scheidene vragen gesteld, die door de
sprekers beantwoord werden.

ZAND VOORT. Aangekomen vreem
delingen. J. Hilieehorn, Amsterdam,
Hoogeweg 70, 4 pers. J. M. Haag.
Amsterdam, Hoogeweg 70, 4 peis. i
L. Courijn, Amsterdam. Haarlemmer- 1
straat 1, 2 pers. W. van R&ams- i
donk, Amsterdam, Zeestraat 64, 7
p. H. Burdurffer, Amsterdam, Zee
straat 48, 5 pers.

Binnenland

Uit de Omstreken

BENNERROEK. De bloem
bollen. Thans staat alles tegelijk
:n den bioe:, hyacinihen, narcissen
en tulpen, zoodat diegenen die van
de bollenvelden willen profiteered
spoedig een bezoek moeten brengen;
zoo wordt a.s. Zondag ook een druk
bezoek venvacht. De wandelaars en
wielrijders zulten dit jaar buiteuge-
-woon kunnen gemeten, aangezien er
niet veel last van de auto's en stoom-
fietsen zal zijn wegens den benaine-
nood. Een wanddüng van hier uit
langs den Zwarten weg, Leidsche-
vaart, Bartenbrug naar den Hi 11e-
gommertol en verder langs den Ken-
nemerbeekweg terug is een zeer mooie
wandeling. Langs de Benneb; oeker-
laan ie ookt zeer veel van de kleu
renpracht te genieten.

HILLEGOM. Ongeluk. Een
ernstig tramongeluk had Diaais toen
een man uit Lisse. die .bes i: nken
was, an de tram wilde stappen, ter
wijl deze reeds in beweging was Hii
geraakte tusschen een iizeren hek en
den tramwagen en bekwam een bloe
dende hoofdwonde. Voorts werd een
der beeneu verörnzeld. Per brancard
is de man naar ziin woonplaats ver
voerd.

In de zaal van den heer Feun is
W oensdagavond een vergadering ge
houden tegen de aangekondigde her
halingsoefening van de landweer met
klein verlof. Daartegen zal geadres
seerd worden.

Woensdagavond waren belang
hebbenden en belangstellenden te za-
men gekomen in de zaal ..Het Wapen
van Friesland", om te luisteren naar
de hoeren Koolhoven. Roozen en
Droog, die een propaganda-rede

ENGELAND EN ONZE SCHEEP
VAART. Naar gemeld wordt, be
vindt jhr. mr. A. M. Snouck Eur-
gronjo, referendaris aan het departe
ment van üuitenlandscho Zaken, ziéh
sinds eenige dagen te Londen tot het
voeren van besprekingen met de
Brh&dhe regeering betreffende do her
vatting der scheepvaart.

De Toestand.

De bommen op Zieriksee

Debegrafenisdor
slachtoffers.

Woensdag zijn de slachtoffers be
graven. Een correspondent van ,De
Telegraaf' meldt daarover o.a. De
gebeurtenis is nog zoo verscli en men
werd er dezen morgen zoo levendig
aan herinnerd door de begrafenis van
de drie Slachtoffers. Dinsdag kwam
de vader van het getroffen kindeke
aan Zooals we meldden, was het
knaapje door het. echtpaar Leidekkei,
dat kinderloos was, aangenomen. De
vader woont elders, zijn rvouw is
overleden, zijn kind plotseling weg
gerukt. Hij is nu alleen en men kan
zich voorstellen, wat er in 't gemoed
van den armen man moet zijn omge
gaan. De man en het kind werden
eerst begraven. Een diepontroerde
menigte woonde den lijkdienst in de
R.-Jv. kerk bij en velen weenden.
Toen voerde men de grootc en kleine
kist, naar het Koomsch-Katholieke
kerkhof. De koetsen keerden dan te
rug en men voerde de vrouw naar den.
Protestantschen doodenakkcr, Do
begrafenis droeg een eenvoudig ka
rakter en betrekkelijk weinig nieuws
gierigen stonden langs de straat ge-
Schaard, om den korten stoet van den
den doodenwagen en eenige volgkoot-
sen gade te 6laan.

Do commandant van Schouwen en
Duivelend, luitenant Louweree, woon
de do droevige plechtigheid bij. Niet
alleen heeft hij met innig gevoel de
tragische gebeurtenis met de bewo
ners meegeleefd, maar ook met zijn
soldaten krachtige hulp verleend en
thans nog de ambachtslui onder de
militarien aan 't herstellingswerk ge
zel. Het kranig optreden der soldaten
is terecht geroemd in de geteisterde
stad.

We bezochten zoo meldt de cor
respondent verder nog eens de ge
teisterde straten. „Neen, een mensch
is het nog niet te boven," zei me een
der buren van Leidekker. „Vanmor
gen zap ik de. stoet en 'k ben gauw
naar achter geloopen. Ik kan 'I niet
aanzien. Zondag heeft vrouw Leidek
ker nog bij me in huis etaan praten
en nou vinden we nog telkens 't een
en ander. Kijk, hier ligt een stuk van
een 6toel uit Leidekker s huis, dat Is
bij ons terechtgekomen, en op zolder
vonden we de kast van Leidekker'6
horloge en de schaatsen, waarop de
vrouw dezen winter nog geroden heelt.
Aan de Havenpoort, een heel eind
van hier, raapten ze een bankje \an
zestig gulden op, met Leidekker'6
naam. up dc stoep lagen ringetjes en
ginder, wat verder, vonden ze Dins-
dag nog een stuk van een lichaaais-
deel. Ze hebben in de goten der huiten
tan onze straat nog naar een been
gezocht, maar 't niet gevonden. Ze
zouden die menechen 't liefst heele-
maal in de kist hebben gelegd. Al6 je
toch zoo aan jc eind moet komen I
Neen, ik beu t nog lang niet te bo
ven. Wat een kracht heeft zoo'n bomt
Kijk, wat een ruine in mijn huisje.
Wie zal het vergoeden? Ze zijn van t
Rijk de schade komen opnemen. Dat
geef* hoop, want, ja, ik heb nooit
moeten bedelen, maar als ik nou niet
geholpen wordt, moet ik het gaan
doen."

De vernielingen.

De heer Van Dorth, gemeoulebouw-
meester, en de aannemers Panny zijn
door de regeering als experten aan
gesteld. 't Vernielde huis, waarvan
men de bewoners heden begraven
heeft wordt nog door militairen be
waakt. Ook in de zoo zwaai- getroffen
Molenstraat staan solduten. Daar is
men «en puinhoop aan 't ruimen. El
ders klopt en timmert men. Velen
herstellen zelf zooveel mogelijk de
schade,want de Molenstraat is geen-
rijke buurt. Toch zal men goed doen
overal een ernstig onderzoek in te
stellen, om verdere ongelukken lo
voorkomen, want zware balken zijn
door den luchtdruk verzet, muren ge
scheurd en menig dak moet nu op
een zwakke stellage rusten, 't Bleek
reeds, dat een groot hecrenhuis moei
lijk degelijk hersteld zal kunnen wor
den. Hoe moet het dan in menige
werkmanswoning zijn. We meldden
reeds, dat veel soldaten meewerken
en ik zag zo staan schilderen of tim-
meren, en als we zoo weer rondzien

treft het ons nogmaals als een won
der, dat er slechts drie slachtoffers
zijn. Wel vernamen we, dal de dood
langs sommigen Is gegaan, granaat
scherven vlogen dicht over s'.apenden
en inen heeft menschel» van onder
puin moeten halen.

Druk bezoek.

Zelden heeft men te Zieriksee zoo
veel vreemdelingen gezien, als Maan
dag en Dinsdag. Van alle zijden kwa
men de bezoekers toestroomen, ook
heden w as hun aantal nog vrij groot.

Hulp.

Te Zieriksee heeft zich (naar de
Telegraaf meldt) een comité gevormd,
dat gelden inzamelt, ten einde onmid
dellijke hulp aan talrijke onvermo
gende» te kunnen verieenen. Indien
de betreffende natie het onheil ver
goed, worden de giften aan den schen
kers terugbetaald.

Vragen aanderegee-
r Sn g.

Naar 't Vad. verneemt, heeft de
heer Patijn aan de regeering do
vraag gesteld of reeds vaststaat van
welke nationaliteit de vlieger was,
die op Zieriksee bommen liet vallen
en welke stappen de regeering denkt
te doen, om vergoeding van dc mate-
rieo'e schade te verkrijgen.

Allerlei.

Nederland en dc. Rus
sische Revolutie.

Het Kamerlid Van Leeuwen heeft,
naar „Het Volk" meldt, schriftelijk
aan den minister van Buitenlondsche
Zaken gevraagd te willen meed&elen
welke houding onze regeering tegen
over het voorioopig Russisch bewind
heeft aangenomen.

LANDWEER-VERLOFGANGERS.
ln de Dinsdagavond te Weesp gehou
den vergadering van landweerplicii-
tigen werd besloten het volgende te
legram a^ii de Tweede Kamer en den
Min. v. Oorlog te zenden: „Het Land-
weeireomité uit de dagbladen verno
men hebbende dat do landweer dit jaar
opnieuw eenige dagen onder de wa
penen zal worden geroepen; overtuigd
dat do economische nadoelen voor de
betrokkenen aan deze opkomst ver
bonden, door hen in de tegenwoordige
moeilijk© tijden niet kan worden ge
dragen, temeer waai' velen dc nadoe
len dlc zjija ingevolge do langdurige
mobilisatie hebben geleden, niet of
nauwelijks to )>oven zijn gekomen,
verzoeken Uwe Excellentie met aan
drang op dit besluit, voor zoover het
de lichtingen der landweer betreft, te
rug te komen".

Een bestuur van vijf personen werd
benoemd met opdracht, diligent te
blijven.

TWEEDE KAMER.
In hoofdzaak waren de grieven van
den heer Duymaer van Twist tegen
do nieuwe oorlogs-credietaanvraag
van 127 millloen. die hii gisteren in
het vervolg van ziin rede ontwikkelde,
dat de aanvraag te laat ingediend
contróle der Earner over de besteding
vnn de nu al 727 millioen onmogelijk
was en ln vele ooziclvten gebrek aan
organisatie bestond. Hii drong nader
oo verhoogde mobilisatie-toelagen en
verbetering der onderofficiers-bezol
digingen aan. od afzonderlijk laten
reizen van onderofficieren en minde
ren en on meer subsidie voor de Mili
taire Tehuizen. Smrekor zou. als MI
teeen dit ontwerp stemde, liet niet
doen om den Minister geld te weige
ren. maar ten einde te doen uitko
men. dat met de enorme credieten
niet was verkregen wat er voor onze
weermacht mee te bereiken ware ge
weest. Ten slotte kwam de spreker on
tegen de socialistische propaganda
In bet leger door den veldprediker
Hacker, voor wien echter de heer
Mer.dels het onnam als een eerliike
uiting van een gevestigde overtuiging
omtrent hef militarisme, ook bij een
-Moovig man.

De heer Srheurer. die gaarne alle
offers bracht voor een goede verdedi
ging. doch ook van meening was.
dat het beleid van den Minister te
wenscben overliet, stelde, mede na
mens eenige andere leden, de vol-
genat Motie van orde voor
..D; Kamer.

..gehoord het behandelde in comité-
generaal.

..van oordeel, dat er onderdeeien
in "a lands weerbaarheid ziin. die
meer afdoende verzorging vragen.

gaat over tot de orde van den
dag."

De heer Marchaut bestreed die
motie, omdat ze niet ie behandelen
was zender te snreken over het debat
in comité. Ook de heeren Ter Laan
(Den Haag) en Schaoer bestreden
deze ruolle die niet luist aangeeft wat
bedoelt, voor alles door de Regeering
kan worden gebruikt en het comité-
generaal in discrediet brengt. De
heer Schaoer raadde intrekking der
motie aan.

On één mint sloot de heer Merchant
zich vr" - aan bii de kritiek, die de
heer Mendels had laten hooren. na
melijk tegen de weering uit het leger
van het blad ..De vrlie gedachte" van
De Dageraad" en het niet bezorgen
van gesloten brieven en prentbrief
kaarten ln het kamo van Miliigen.
omdat ze van anti-milltairistische zij
de kwamen. Zii protesteerden daar
tegen met nad- "k. eveh&ls na hen de
heer Ter Laan (Den Haag).

Voorts klaagde de heer Mendels
over de to langzame afdoening van

klachten over te geringe mobilisatle-
ergoedingen. omdat in elke provin
cie slechts één commissie daarvoor
bestaal. wat voor de meest bevolkte
streken te weinig is Amsterdam
moest alléén een commissie hebben.
De spreker pleitte ook voor een ver
hooging der maximum vergoedingen
in zekere gevallen tot f 20 althans,
omdat f 14 voor een groot gezin thans
absoluut te weinig is. Eïndeln;: kwam
hii od tegen de behandeling van prin-
ciDleele dienstweigeraars en verde
digde het Deensche stelsel van bur
gerlijken dienstplicht voor deze lie
den. En ten slotte nam hii het tegen
over den heer Duvmaer van Twist op
voor de vriie. ook socialistische, pro
paganda door een man als de veld
prediker Ds. Backer.

De heer Merchant kwam fmet in
trekking van ziin verzoek om een af
zond eriïike interpellatie daarvoor) op
tegen de vervroegde onroeping der
militielichtina 1918. vóór de land-
stormklasse 1908. en meende dat er
geen grond was om van de geregelde
volgorde af te wiiken wat de heer
Ter Laan (Den Haae) later betwistte,
will z. i. de lasten eerder op de ion-
geren dan de ouderen moeten worden
gelegd.

Verder bestreed de heer Marchant
de in de engaeements-acte gemaakte
iizigingen. waardoor de Minister
(als in de zaak-Nahuvs en anderen)
OEtslag kon verieenen op andere'
eronden. dan in de oorsnonkeliiRe
verbintenis ziin aangewezen.

De heer Ter Laan (Den Haag) hield
een pleidooi voor gedeeltelijke de
mobilisatie. die mogelijk was omdat
er geen dringend oorlogsgevaar be
staat Hii keurde ook af. dat de Mi
nister nocdelooze ongerustheid wekte
door de lande to rmplichtigcn van 30
tot 40 iaar te doen inschrijven en
door liet. houden van voor velen zeer
bezwarende vierdaagsche landweer-
en andere herhalingsoefeningen, zon
der nut of noodzaak. Ifii maakte
voorts opmerkingen over gebrekkige
kazemeering te weinig verlof aan
gehuwde genr-obiliseerden. over het
verstrekken van gedroogde aardanne-
len als voeding aan militairen en
over de harde toepassing van Itet hu-
weliiksverbod in het leger.

De Minister van Oorlog is. vermoe
delijk heden, bii de voortzetting van
het debat aan het woord.

Gisteren heeft de Kamer vrij langen,
tiid besteed aan de verdere regeling
der werkzaamheden. Enkele wetsont
werpen werden tegen Dinsdag te
11.30 uur voor afdeelingsonderzoelc
aan de orde gesteld, eenige andere
aan de agenda voor ooenbare behan
deling toegevoegd o. a. ook dé
motie-Davs (militair saluut) en de
regeling van het Hooger Landbouw
onderwijs Maar ook nog. na veel ge
praat. de wet nopen* uitgifte van
grond aan landarbeiders en de motie-
Van Leeuwen over de bemoeiingen
der Kamer met de buitenlandsche
aangelegenheden.

'aren met den voorzitter al eenige
leden van meening. dat er voor dia
zaken en zeker van het landwetio
er min als voor de motie-Van Bere-
stevn over het kunst-onderwiis nog
tiid genoeg zou ziin. de Kamer gaf od
het voorbeeld van den voorzitter ten
slotte toe. ook na verdediging door
den heer Nolens, om de grond-uitgif
te nog zii 't dan onderaan, op de
agenda te plaatsen.

De motie-Van Leeuwen kreeg een
betere plaats. Niet dadeliik na het
voorstel-Limbure. dat reeds heden,
wat de heer Beotier ontraadde, doch
Dinsdagmiddag, wanneer de Kamer
te half twee vergadert, zal de motie
aan de orde komen.

Want niet alleen de heeren Van
Leeuwen en Schaoer In tegenstel
ling mrt den heer Nolens vonden
de zaak der regeling t an de Kamer-
bemoeiïneen met de buitenlandsche
zaken in dezen tiid zeer urgent en
ncodzakeliik uit een democratisch
oogpunt, om ons te ontworstelen aan
he' rineelooren en afdwingen van de
Retreerïng van eenig licht, o-ck de
heeren Patiin en Van Hamel meen
den. dat de natie er recht oo had. dat
de zaak nog voor het recés wordt be
sproken. al maakte de eerste ziin
stem voor de behandeling geheel los
van de toelichting, een uiting van
wantrouwen in de Regiering.

Noa is besloten, om Vrijdagmiddag
over de wiizicrinc der Inkomstenbelas
ting te stemmen.

Een uoging van den heer Eland,
om over een klacht wegens te geringe
vergoeding voor schp~ voor mili
taire doeieinden gereuuircerd. aan
den Minister van Oorlog te zenden
ora inlichti'mislukte. Ziin voorstel
daartoe werii met 38 tegen 24 stem
men verworpen en daardo"- volgens
de Commissie voor de petitie, door
den heer Beumer verde-di-d. ten aan
zien van dit adres overgegaan tol de
orde van den dag.

Wii vermelden ten slotte, dat dé
heer Duvs een reprimande ontving
over een paar Dinsdag door hem ten
aanzien van Katholieke geestelijken,
wegens irun bestrijding van het socia
lisme in een Katholiek arbeidereblad
gebezigde uitdrukkingen. De Voorzit
ter h&d ze niet ongemerkt en hem al
leen daérdoor niet tot de orde geroe
pen. Maar de spreker uit Zaandam
meende alléén waarheid te hebben
gezegd en daartoe gerechtigd tc ziin,
Ja. maar niet in die jwoordingen.
zei de Voorzitter en toen de heer
J Duvs daarna den priest- Aalberea
eer: .praatjesmaker" noemde, riep dc
j Voorzitter hem andermaal tot df
orde.