34» Jaargang No. 10428
Verschijnt dagelijks; behalve op Zon- en Feestdagen.
WOENSDAG 30 WIE! 1917
Tol de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 76-78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. De Verzekering der (per week) geabonneertien wordt gewaarborgd door „The Ooean" Rokin 151, Amsterdam.
ABONNEMENTEN por 8 maanden: Voor Haarlem en da dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
ie (kom der gemeente) f 1.75. Franco per poet door Nederland f 2.12&. Afzonderlijke nummers f0.15. Geïllu6tr.
Zondagsblad, voor Haarlem f 0.45. Geïllustr. Zondagsblad voor de omstreken en franco per post f 0.52'.
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Dlreoteur J. C. PEEREBOOM, Tolefoon 3082
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
DONDERDAG 31 MEI.
OrgelibeepeMng in de Groote of
8t. Bavokcrk, va.n.7—8 uur.
Schouwburg, Jansweg Bioscoop
voorstelling.
Bioscoopvoorstellingen: Cinema-Pa
lace, Gr. Houtstraat» Bioec» Theater,
Gr. Markt» Apollo-Theater, Barteljo--
rissti-aat.
Een ministers© van
Schoone Kunsten.
,,De Telegraaf" heeft eenigen tijd
geleden geijverd voor de schepping
van een ministerie van Sohoone Kun
sten, zooals dat o.a. in Frankrijk be
staat en in België bestond. Het hlad
weui in deze opinie gesterkt door de
meenkigen van vele Hoillandsche kun
stenaars, en we vinden nu een ge
rende aanleiding om op de zaak te
rug te komen.
Betreft, de Neder!andechc Opera.
Iedereen weet. dat dit instituut van
den lieer Koopman, dat nu Óen seizoen
in werking is geweest, vrijwel de beste
nationale opera is die we ooit beze
ten hebben. Koopman heeft do Hol
landers versteld doen staan over 't
groot aantal goede zangers en zan
geressen, dat ons land heeft voortge
bracht, en waarvan we in vele ge-
vaben zelfs de namen niet konden,
omdat ze altijd in Duitschland en
Oostenrijk optraden. Bijna alle be
kende krachten van de Nederland-:
eehc opera komen uit die landen 1
Nu "ia 't den heer Koopman, or-
6cncon hij vrij veel succes gehad heeft,
blijkbaar nog niet gelukt om niet
winst te exploiteeren. De salarissen,
die niet hoog waren, zuillen er dus
mei beter_op worden en we weten wel
zeker, dat d'e uieeste krachten onzer
opera 'l plan hebben, om na den oor
log weer haastig naar 't buitenland to
gaan. Aioeten we dat niet voorkomen?
Laten we trachten te houden wat wo
hebben en laten we óok voorkomen
dat ieder goed gezelschap gefnuikt
wou.'ii door de oprichting van mid-dei
matigb, bijeengeraapte troepjes er-
n&ast, die zelf niet be6taan kunnen
maar er wèl in slagen, den concur
rent 't leven onmogelijk te maken.
Dt. eenige afdoende oplossing daar
voor is een ingrijpen door den Staat,
of, zooo.lt, ii'; geijkte term luidt;
i,Kunst Régeeiin^szaHJ»
Duizenden mét ons tal het leed
doen, als het gezelschap van Koop
man aan 't einde van den oorlog weer
■uiteenspat en ons verlaat. Maar Mn
dar anders, als deze zangers zooais
nu, buiten 't seizoen, geschiedt
zélfs moeten optreden tegen een ho
norarium van I 3 per weekavond en
1.50 per Zondagavond?
Drie gulden en een daalder l
Duitschland wist de HiollandsClie
kunstenaars beter te waardeuren 1
Stadsnieuws
De Toestand
KOLENNOOD EN GASBESPARING
Het bestuur der vereeniging voor
Huisvrouwen A I'd. Haarlem en Om
etreken heeft aan de leden eeu circu
laire gezonden, waarin o.rn. eenige
wenken gegeven worden, die tot gas
besparing kunnen leiden. Men denke
er allereerst aan, dat men, door gas
le gebruiken inplaats van het koicn-
fonnuis natuurlijk met Inachtne
ming van de grootst mogelijke zuinig
heid medewerkt tot besparing van
kolen, daar de warmte dei- kolen, in
een fornuis ontwikkeld, grooiter is
dan men iioodig heeft (dit is in den
zomer zelfs onaangenaam), terwijl er,
wanneer het gas er uit is, nog ookee
overblijft, -die 's winters voor verwar
ming gebruikt kan worden
Een onvermijdelijke aanvulling van
gasfornuis en gaskomfoor is; de hooi
last en het koken in couranten. Wie
sen gasfornuis gebruikt, behoeft toch
met eiken dag warm vleesch te eten-
Bij het gebiuik van den oven voor
Vleesch braden in do grille ieWe
men er op, dot in den bovenoven een
pan tot koken worde gebracht voor
omwaschwater, die in de hooïkist
worde warm gehouden.
Verder kan men in dun oven groen
ten stoven, aardappelen koken, zoo
dat dan de bovenpittcn niet gebruikt
worden.
Gebruikt men een dag koud vleesch,
dan kan een schoon, pannetje met jus
te warmen worden gezet in de pan
met kokende aardappelen of o.p
deksel van de gioentapan. Om enellei-
iets in een pan aan de kook te bren-
§en, bedekke men het deksel met een
aarop eenigszins overhangende doek.
(Let op brandgevaar).
We hoorden van een lid, dat zij, nu
ér geen ko'on zijn en weinig waxine,
haar theeuurtje heeft afgeschaft.
Neemt men een ketel, waarin juist de
voldoende hoeveelheid water gaat,
die men noodig heeft, brengt men die
aan de kook, en, heeft men voor dien
waterketel iels gemaakt in den geeet
van een theemuts, die hem geheel
omsluit, dan blijft liet water warm
genoeg, en behoeft men zich dit ge
zellig uurtje niet te ontzeggen. Ook
voor de keuken zijn voor heitzelfde
doel theemutsen onmisbaar. Let men
er op, den ketel koud na gebruik uit
te drogen, dan vormt zich geen ketel-
Eteen, en kookt het water snel.
In een gemeente in ons tand zijn
alle geysers van gemeentewege verze
geld. In Haar'lom Is dit nog niet ge
beurd; welnu, laten wij hot goede
voorbeeld geven; ze verzegelen door
onzen wil, ze niet te gebruiken. Het
is een groot offer en een groot gemis,
maar de zomer komt, en mèt wat
doorzetten zal men zien. hoe gauw-
men er zich aan went, zich zonder
bad, met koud waiter en zeep, te rei
nigen. Onze gomobi liseerden moeten
zich nog veel erger behelpen, en hoe
veel comfort genieten we boven hen!
Wie op de slaapkamer en in de
gang gaslicht heeft, gebruike di!t een
voudig niet; men kan zich er apoedig
aan gewennen, bij lichte maan geen
licht te gebruiken; bij donker is een
kaars voldoende, maar ooit daarbij
zij men zoo zuinig mogelijk: wie
west. hoe wij die dezen winter zullen
moeten gebruiken!
Ook denke men er aan, dat ge
bruikte lucifersdoosjes uiteb worden
weggegooid; die vuile men melt alge-
brand© lucifers, welke dezen winter
best te pas zulten komen bij kachel
aanmaken.
Als u een tuin hebt, hebt. u toch in
het voorjaar met het snoeien de tak
ken bewaard? Men denke er anders
om met den snoei van Sint Jan; dat
groene hout heelt tijd om te drogen
en komt zeker te pas.
Trouw den gasmeter nazienI Wie
te veel gebruikt h-i-, raadplege het
bureau der gasfabriek Kruisstraat 45.
Wo moeten hel zoo overleggen, dat
wie Weck'en wil, het ook doen kon.
Wo hebben gasrekeningon van het
vorig© jaar nagezien', en wo wetten,
dat "heit kan bij het gestelde maxi
mum, i
DE CONCERTEN WAN TROU.
Kriens orkest zal dezen zomer weeir
in Trou's buitonsoeieteit eenige har
monie- en Btiijkconcerben geven; har-
moiöoconoerten op 2 en 81 Augustus
en striifceonoeren op 19 Juni, 8 eai 17
Juli.
De xuuziokvereeinglng; Harmonie
zal) 8 concerten geven op nader vast
te stellen data.
AAN GESTELD. De indianen P.
de Wilde van het 10e Regiment In
fanterie is bevorderd tot miilioien-
korporaaJ, terwijl do larwlsLownplirhti-
ge A. J. A. Eidixhov«n is aangesteld
tot Landgtormplichtige korporaal.
PERSONALIA.
Op het Woensdag 13 Juni vanwege
de Nederlandsche Zendingsvereeui-
gimg to Voorburg to houden Zendings-
faest zal als spreker optreden ds, II.
F. Oberman van Heemstede.
In de examencommissie voor M.
O. handelswetenschappen on L. O. be
ginselen der handelskennis is be
noemd als lid de heer G. Smits,
Ieeranr aan de Handelsschool te Haar
lem.
Bij het examen voor apothekers
assistente, gehouden te Amsterdam is
geslaagd miej. A. M. Platte, geboren
te Heemstede.
Op de te Amsterdam gehouden
algemeen© vergadering van den
Ghristolljken Opziclitera- en Teeke-
naaxsbond is gekozen als lid van het
hoofdbestuur de heer P. van der Mast
van Haarlem.
EXAMENS. Haarlem, 29 Mei. Ge
slaagd de heeren; J. Beerepoot,
Zw&agdijk, J. A. EMJere, Haarlem,
L. J. v. d. Kuyi, Deen Helder; W. Cli.
Swart, Haarftem.
CZS© vervolg Stadsnieuws op pag. 2)
öït de Omstreken
HAARLEMiMEfRMEEIR. Door de
vereeniging „Ven nepte Cultuur'
Nlieuw-Veniuep zijn pogingen in lief»
werk gesteld om te Nieuw-Vennep een
verla&detation te krijgen voor ver-
sche groenten naar het buitenland.
Door den minister van Landbouw is
hierop afwijzend beschikt, daar
Hoofddorp reeds a'ls zoodanig is aon-
De zoon van den molenaar J. te
Nieuw-Vennep die m militairen dlienöt
is, kreeg een trap van een paard,
waardoor zijn been. werd gebroken en
hij in het Militaire Hospitaal werd
opgenomen. Zijn toestand is nog ai
gunstig.
HALFWEG. Behoudens de ver-
eiechte gwedkouringwn zul de trek
vaart naar Haarlem voor een gedeelte
In het dorp vanwege de suikerfabriek
worden gedempt..
SPAARNDAM. Tot lid van het be
stuur van den Zuid- en Noord Spaain-
dammerpolder ls gekozen de heer D.
E. L. van den Arend te Bloemendaal.
BEVERWIK. De heer Jlir. Mr. L.
E. M. vön Fisenne te 's-Gravenhage is
gekozen tot bestuurslid van den Zuid
Wiikesrm&erpalder.
Binnenland
De Toestand
Aller!»!.
De geïnterneerde
vlieger.
Uit West-K apel-le wordt ons nog go-
meld, dat de geïnterneerde vliegen'
Carlo Rataazsi genaamd ls. Naar hij
mededeelde, waren zdj Dinsdagmor
gen met hun drieën uitgevlogen, II ij
was door de mist verdwaald. Verdler
deelde hij mede, dat hij reeds vijl
Fransche vliegtuigen had neergescho
ten, waarvoor hem het ijzeren kruis
ward, verleend. Hij is 20 jaar oud en
werkte reeds drie jaar büj den vlieg-
dienst. Op de vliegmachine stond No.
1040. De vlieger werd onder gelelde
naai' Wassingen overgebracht.
HAGELSLAG. De omgeving van
Eindhoven Ls bij de onweersbuien der
laatste dagen zwaai" geteisterd door
bevigen hagelslag. Enkele z.g. uithoe
ken liggen volkomen pLat onder de
groote' ijskorrels, die op enkele plaat
sen de grootte van duiveneieren had
den. De schade welke is aangericht
wordt op vol© duizenden guldens go-
schat.
BRANDEN. In een vAaag van
waanzin heeft de uitdrager W. Pal-
the Dinsdagavond bramd gesticht in
zijn -- winkel, Waiterloostraat 79 te
Rotterdam. Daar hij het door de hitte
nilet uit houden kon, snelde hij naar
buiten en dealde hij de omstanders
mede, wat hij gedaan had. Dee©
waarschuwde de brandweer, die in 8
kwartier den brand meester was. De
winkel is gedeeltelijk uitgebrand
zoo meldt de Telegraaf.
GROOTE BOSCHBRAND. Uit
Eindhoven wordt aan de Telegraaf
gemeild: Dinsdagmiddag geraakte- een
igi-oot dennenbosch, in edgendom toe
behoor einde aan de gemeente Strijp,
in brand. Eien oppeivlakte waarop
pl.m. 5000 deunen boo men, brandde
kaal. De oorzaak is zeer waarschijn
lijk aan ,,vuurtje"-stokende kinderen
to wijten.
EERSTE KAMER-VERKIEZINGEN.
Van anti-revo3utionnaire zijde is in
Zeeland besloten, naar „De Stand
aard" meldt, bij de a.s. verkiezing den
liberalen heer Fokker te laten zitten,
indien de liberalen in Overijsel den
heer De Vos van Steenwijk zitten la
ten.
't Hbld. teakeait hierbij aan, dat
voor de anti-revoluitioinniaren in
Overijsel dr. Franssan in dc Eerste
Kamer zi'ttng lieeft, terwijl de heer
Do Vos van Steenwijk als Christe&ijk-
Histoièéche gekozen is.
ONGELUKKEN.
Een jonge man, de schilder W, te
Lelden, w os aan liet, benedengodlecCte
van de Schrijversbrug bij den Zijii-
singel werkzaam zonder dait de brug
wachter het wist. Deze moest bij het
doorlaten van een vaartuig de brug
afdraaien met het noodlottig gevolg,
dat de schilder bekneld geraakte ear
hem de borstkas werd ingedrukt» Per
brancard werd hij naar het Acad.
ziekenhuis vervoerd
GEHEIMZINNIGE ZAAK. Het
N v. d. D. meldt; Toen de stoker van
de melkfabriek od het Kampei-eiland
van Zondag- op Maandagnacht om
2 uur naar het werk ging. ontmoette
hii aan de nont van het Ganzediep
een menschi I dte on middel
liilc bii zijn komst in den IJael sprong
en in de diepte verdween. Later wer
den een paar damesschoenen on den
wal gevonden. Het dreggen door cie
rivier raolitie is tot nog toe vergeefsch
geweest»
Gemengd Nieuws
ADVERTENTIEN i Van 1—5 regels fl.ieders rogel ms&r 20 Cts. Reclames 80 Ct*. per regel. Bij abon
nement aanzienlijk rabat. Achtstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod, van X-—Ö regels 40 Cta. per
plaatsing, elke regel meer 10 Cts. h contant. Buiten bet Arrondissement dubbele prijs.
Directie en Adminiatretiei Groots Houtstraat 83. Telefoonn. der Redactlo 800 en dor Administratie 724
20ÜO STAAKSTERS. - Tweeduizend
vrouwelijke kantoorbedienden van. bet
hoofdkantoor'de rSociété Générale te
Poa-ijs zijiu tot staking overgegaan.
Zij eLschên een duurtetoeslag. Voor
verschillend© financieele instellingen
worden manifestaties gehouden.
Pers-Overzicht
MEER GRAAN. D e T e 1 e g r a a f
schrijft o.a, Met een prijebalofte zul
len de boeren uiiterst, gaarne- rogge en
tarwe zaaien, omdat die in het alge
meen minder mest en minder arbeids
loon edsohen dan andere gewassen.
Vele graslanden zijn in den toc-etand
dat tijdige herfetbewerking er de
prachstigtc bouwlanden van maken
kan waarop groote tarwe-oogeten zijn
te verwachten. Ook met lm ver kan nog
veel gedaan worden, omdat deze pas
,in het voorjaar wordt uitgezaaid. En
ten slotte kan een prij&botefte en re
clame voor boekweit als late cultuur
op arme zand- en veengronden won
deren doen. Er werd daarvan in 1915
slechts 7653 H.A. verbouwd. Wij heb
ben gezien wat een. ministerieel
woord1 vermag toen het gold tuinen
en wegkanten „productief''te maken.
Een nog krachtiger en juister woord
zou wonderen kunnen d-oen. En don
een vaste leiding en zéér spoedl@e re-
keling van deze zaak. Ais de boeren
het bijtijds wéten, kunnen zij dezen
lier fat alles goed gereedmaken en hun
graan bijtijds uitzaaien.
INGEZONDEN
Van ingezonden slakken, geplaatst of
hiet geplaatst, wordt de kopie den inzouder
biet tomggegeren.
Voor den inhoud dozer rübriek stelt do
ftedsctio rich niet aaiisprakel(|k.
De Kamerverkiezing.
Haarlem, 30 Mei 1917.
M. de Red.
Zou het bestuur van de S. D, A, P.
een plaatsje mogen verzoeken voor
het 'volg-ende? Bij voorbaat onzen
dank,
AAN DE HAARLEMÜOHE KIEZERSI
Ju het begin van Juni heeft de can-
didaatstefiing plaats voor de Tweede
Kamer, welke zoo noodig gc.vo.gd zal
worden dKioa- de stemming met aüe
moeite en kosten daaraan verbonden.
Hoewel de Soc. Dein. Arb. Partij
nimmer, teruggedeinsd ie voor wait
aan zoo'n verkiezing vastzit» om te
trachten haar candidaat naar 't Bin
nenhof afgevaardigd ie krijgen, meent
zij ditmaal evenwel geen candidaat te
nroten stellen tegenover den aftre
dende. Ze doet dit, omdat zo daardoor
helt.Algemeen Kiesrecht, 't welk ein
delijk na jaren van strijd aoio goed al3
binnengehaald is, niet in gevaar wil
brengen. Dit gevaar Jcan voorkomen
worden door een Kamer, op dezeifdc
wijze als do huidige samengesteld,
doze kwestie voor te leggen. Vandaar
onzo houding en we vertrouwen, dait
iedere voorstander van 't Aligenieen
Kiesrecht, dat iedor, die zich met ons
verheugd heeft over t bereiken van
wat voor eenige jaren nog onbereik
baar sclvoen, het in dezen met ons
eens zal zijn. Dut 'hiij niet zal meewer
ken tot het in gevaar brengen van
dat Algemeen Kiesrecht, van wat h
sinds jaren tot het eerste noodige van
al zijn politiek streven heeft gemaakt.
Teeken dus in geen geval een can-
didatenlijst, waarvan de indiening
geen ander gevolg kan hebben, dan
ee-n verkiezing, die, zoo ze ai kans vaQ
slagen bad- juist uw zaak, die van 't
Algemeen Kiesrecht schade zal doen..
Hel bestuur van de S. D. A. P.
L. J. C. POPPE, Voai-z.
i IJ. A. ROEST, Secretaris.
EEN GROOTE BRAND. Uit Ham
burg meldt men ons: In Runne (dis
trict Winsc-n) vernietigde een groot©
brand zestig gebouwen. De schade is
enorm.
VEENBRAND IN D UITSC HLAlND.
Men meldt d.d. 28 Mei aan de N.
R. Gt~: Sedert eenige dagen woedt
te Borg-ermoor (een half uur ruhn van
de Groningsoitó greng bij BeUingwok
de) een geweldig© veen- en heidebrand.
Het vuur, d,oor vrij steatken wind
sleede aangewakkerd strekt zich uit
aan bötdo zijden van het kanaal van
f] CHliainnesburg ,tio> iBdrgerwald, aan
dien Linkeroever reikt het zelfs tot na
bij Estemvogen en Nieuborger. Reedis
sedert weken smeulde er het vuur in
bet veen en thans heeft de brand zich
over groote uitgestrektheden uitge
breid. Tot dusver geboden hulp, o.w.
van daarheen gezonden krijgsgevange
nen, kon slechts erger verhoeden, en
tevens bewerken, dat de ldchte wloon-
huisjes bewaard bleven, maar de uit
gravingen bleken te onvoldoende om
den brand te stuiten. G-röote pari.ijan
turf, en vele akkers rogge zijn door
het vuur vemlekL.
DE OORLOG
ENGELAND EN FRANKRIJK. -
Officieel wordt uit Londen gemeld
Zondag en Maandag hebben Ribdt,
Cambon. Painleve en Foch met hun
diplomatieke en militaire raadslieden
een reekr besprekingen met het Brlt-
sche oorlog6kabinet gehad ln zako
belangrijke aangelegenheden, die
beide landen raken. Op alle punten
werd volkomen overeenstemming be
reikt. De vertegenwoordigers keerden
tiaar Frankrijk terug.
CANADA. Reuter seint uiit Ot
tawa; Bailout heeft. be:de huizen van
het Canaueesche parlement tocgc
sproken. De galerijen waren prop
vol, alte ministers en leden waren te
genwoordig. Do voorzitter heette Bal
four hartelijk welkom in Canada.
Luid© toejuichingen weerklonken
toen Balfour opstond om dit wel
komstwoord te beantwoorden. Hij
eprak eei-wt m het Fransch, daar ook
do voora.tter van het Hoogerhuis hem
in bet Franecli had toegesproken.
Vervoüigens het Huis in het Engelsch
toesprekend, zei Balfour, dat de bui
tenwacht wol Iets anders had verwacht
dan de zelfopoffering, waarmee de
zeUbestu rende kolonies ten oorlog
zijn gag aap. „De Duiteohos dachten,
dat het Engelsohe rijk bij den eersten
aanval op zijn gi'ondveelen zou sidde
ren, maar de oorlogstijd bewijst juist
de ware kracht der Engelsoh© natie.
Geen gxooter wonder heeft zich ooöt in
de geschiedenis voorgedaan dan de
wijze, waarop de verbonden demo-
kraten samenwerken in een geest van
zelfverloochening om die beschaving
en de vrijheid te behoeden. Duitsch-
land vecht uitsiui'tend voor eigen be
langen en zijn bondgeuooten wan
trouwen het.Oostenrijk werkt niet zoo
eenag-ezind met Dualsohiand sam'en als
wij met Frankrijk of onze dominions
met elkaar-. Hetzelfde geldt ook voor
Bulgarije en Turkije. Zij mogen hun
eigen hulpbronnen niet voor eigen
belangen gebruiken, maar worden in
den groóten maalstroom van Duiisehe
eerzucht meegesleept, en als Duitsch-
land wint, zijn zij gedoemd ondergo
schik!© mogendheden te worden. Om
dat de wereld tiiaris weet, dat de oor
log met voorbedachten rade door de
Duitsche militaire kaste is aange
sticht, zult gij over*a] ioi de wereld,
waar- vrije democratieën bestaan, in
den geest van zelfontwikkeling langs
national© lijmen, vrienden van de ge
allieerden vinden en. vijanden van de
rui'ddem-ijken» "Wij zijn oveatuigd, cLat
ei' maar één goed© regeeringsvorrn is
hoe men dien ook moge noemen, en
dat is die, waar bij het landsbestuur
in laatsten aanleg bij het volk berust.
Wij hebben onzen laatsten dollar
daarvoor ojj het spel gerei en al» de
d<pnopruide ons in -dan steek Iaat
zijn we bankroet, maar de demooratie
zal ons 'net in den steek laten (toe
juichingen). Ik geloof dat de democra
tieën der wereld zegevierend uit de
zen strijd zullen komen niet. alleen in
militairen zin maar met die vaste over
tuiging dat vaderlandsliefde alle
moeilijkheden t© boven kan komen".
UIT CHINA. Reuter seint uit
Peking: Het parlement keurde de be
noeming tot eersten minister goed van
Li Tsrug Sji, minister van financiën
ern neef van nu wijlen den beroem
den staatsman LI Iloeng Tejang, die
waarschijnlijk een coalitie-kabinet zal
formeeren,
MINISTER SCHOLLAERT. Uit
Havre wordt «an de Telegraaf ge
seind: De gezoruiheddsitoe^and van mr.
nistea* SchO'.itaeit is zorgwekkend. Of
schoon een geringe verbetering is ge
constateerd, vr eest men een nocd'l-otti-
gen afloop in weinige dagen.
DE LEVEN SMLDDBLEN VOORZIE
NING IN FRANKRIJK. In de zit-
tinü van de Fransche Kamer vau
Vriidan 1.1. werd een interpellatie
gehouden naar aanleidiiiK van de
crisis in de levensmiddelenvoorzie-
r-incr. De ..TeleKraaf" ontleent daar
over uit de Fransche bladen o. a.
■Het Kamerlid Brunet; die uiting gaf
aan de ongerustheid der Parijsohe
bevolking over de levensmiddelen-
voorziening in den aanstaanden win
ter'. verzocht don minister van den
Ravitailleeringsdienst Violette, nauw
keurig mede te deelen. welke maat
regelen hii zal nemen, en welke"
waarborg hii kan geven voor de voor
ziening van Parijs met brandstoffen.
Minister Violette, die herhaaldelijk
bii ziln antwoord geïnterrumpeerd
werd. zei o. a. ..Wii staan voor ern-
Btige tekorten, die wii oo het oogen-
blik niet kunnen dekken. Wij moeten
beginnen met ons te beperken d«
nroductie komt in de tweede plaats in
aanmerking. In April was er .een te
kort aan koren van 11 millioen cen
tenaars. Er 1a tekort aan vleesch. Tiet
leger heeft maandelijks 52.000 stuks
vee noodig. terwijl er 28.000 stuks
worden geleverd. Bovendien had de
aanvoer van bevroren vleesch niet
groote moeilijkheden te kampen. Er
is gebrek aan hooi. Wii hebben 27.000
centenaars per dag noodig. terwijl
wit slechts 17.000 centenaars krijgen,
Er is ook gebrek aam haver. Wat oé
kolen betreft was de toestand even
min schitterend te noemen. Hel resul
taat van liet bestaande stelsel was.
dat de steenkolen verdwenen, zonder
dat iemand wist waar zii heengingen.
De kolen gaan daarheen, waar er
liet meest voor betaald wordt. Hoe
meei er geproduceerd woidL hoe
meer er wordt ingevoerd, hoe gerin
ge dö kolenvoorraad is. ITeekenen
van verbazing. Aan de uiterste linker
zijde wordt uitgeroepen ..Dit is het
gevolg van uw beheerDe minister
noemd eenige voorbeelden. Enkele
-vervolgingen zijn ingesteld.
Terugkomende op de algemeene
sftuotie. verklaarde de minister, dat
er een wijde kloof gaapte tusschen
het dikwijls buitensporig optimisme
van het, land en de vaak tragische
werkelijkheid, die hit geenszins had
vermoed. Desondanks zegt hii voor
nemens te zijn. enkele maatregelen
door t-i voeren, als controle op de pro
ductie en de markt: invoeren van
kaarten voor zekere levensmiddelen,
waarvoor een gemiddeld verbruik
kan worden vastgesteld distributie
van staatswege van zekere leveiismid
delen en van kolen.
Vervoleens betoogde de minister,
dat de invoer van koren zooveel mo
gelijk bevorderd wordt. Ten aanzien
van het vleesch deelde hii mede, dat
I twee vleeschiooze dagen zullen wor
den ingevoerd. Hctcongies der sla
gers uit de provincie-steden heeft zich
in beginsel met dit decreet vereenigd.
omdat men begreep, dat andci bin
nen zes maanden, of een jaar er
slechts vleesch zou ziin voor dengene,
die het tegen eiken nriis ken knopen.
(Teekenen van verbazing óp verschil
lende banken). De minister lichtte dit
nader toe Te Pariis bedroeg de ver
bruikte hoeveelheid vóór de vleesch.-
looze dagen 2.950.000 kilogram per
week of 422.800 kilogram per dag.
Het aantal uitgereikte suikyliaarten
ls tot 931.000 gestegen, vertegenwoor
digende een bevolking van 2.310.100
zielen. Elkeen zou dus reclit hebben
oo 183 grain vleesch oer dag en 90
gram voor eiken maaltiid. Maar dii
is de hoeveelheid vleesch vóór <le
rantsoeneering. Indien er een beper-
Ikina wordt ingevoerd van 20 pCt.,
wordt de hoeveelheid 82 gram per
maaltijd.
Toen van de uiterste linkerzijde
door herhaalde interrupties werd ge
wezen on de incidenten, die te Parijs
waren voortgevloeid uit de invoering
der vleeschlooze dagen, liet zich de
minister ontvallen ..Jk liad een an
dere rneer.ing over de inschikkelijk
heid van dc Pariische bevolking
Verschillende Kamerleden eischten
daarop, dat de minister deze woorden
zou Intrekken. Minister Violette vcr-
■klaarde. dat hii diegenen op het oog
had. die het vleesch tegen betaling
van goud hadden bemachtigd.
VELDPREDIKERS. De „Deut-
geber Nachrichten Dienst'' 'meldt ous:
Hej. was de Duitsche keizer die in
deze het voorbeeld gaf. Vau hem ging
het initiatief uit, i© tde vorming van
het initiatief uit. tot de vorming van
er moet daaiibij reeds aanstonds ge
tuigd worden de Duitsche geestelijk
heid gaf in ruime mat© aan het tot
haar gerichte verzoek om medewer
king gehoor. Op het oogenblik telt liet
Duitsche leger reeds meer dan dui
zend veldpredikers, ongeveer gelijke
lijk verdeeld over de verschillende ge-
zindten, en zij leggen een liefde voor
hun ambt, een moed en zelfverlooche
ning aam den dag, dié boven riten lof
verbeven ls. Zij dragen den uniform
rok en bekleeden een officiersrang.
Te paard en j>cr rijtuig begeleiden
zij de troepen, om zoo vaak dit ver-
langd wordt met nimmer versagende
toewijding, vaak mei gevaar voor ei
gen teven, hulp te verieenen. De
werkzaamheid der veldpredikers m
een zeer veelzijdige. Jn de eerste
plaats leiden zij natuurrijk de goue-
dienstoefeuingen. die soms In de voor
ste loopgraven, onder het gebulder
der vijandelijke artillerie plaat© heb
ben. Maar de verschrikkelijke omge
ving, het direigende onheil, dat ieder
oogenblik boven de hoofden der ont
roerd toehoorende eoUlute» ka-n los
barsten, verleent aan de plechtigheid
dikwijls een ongewone wijding. Tref
fend is het te Men, hoe de soldaten t
eenvoudige altaar met primitieve mid
delen optooien, en als dan de gewijde
muziek van de regnncntekapei door
de lucht weerklinkt, heeft menige
ruwe kerel moeite zijn aandoening te
verbergen. Doch In andere opzichten
zijn de veldpredikers een zeer ge
waardeerde eteun voor de manschap
penIn één der vooruitgeschoven
loopgraven ligt een eolduat te ster
ven, een mensch gaat ter ziele.' JIIj
verlangt een priester, er is iets wat
hem bezwaart, dat hem het scheiden
moeilijk maakt. De kameraden schud
den meewarig het hoofd, het is een
gevaarlijk punt. een hevig vuur
woedt, de priester zal wel niet kun
nen komen. Doch de priester komp
ondanks de inslaande granaten, on
danks allee. Kalm en waardig sohnjdt
hij aanl Hij knielt, bij den sterven
den soldaat, spreekt hem (bemoedigend
toe, strijkt hem de hand zachtkena
over het voorhoofd, en langzaam Ln
gebroken woorden doet de man zijn
bekentenis, en sterft vredig. In de
veldlazaretten is de veldprediker de
man dte voor lectuur zorgt, die de fa
milie der zieken en gesneuvelden in
licht, die do leiding van ue teraarde
bestelling opneemt, en aldue de na
gedachtenis aan den dierbaren doode
vrij maakt van dc kwellen tie ged acu
te, dut het lijk niet op passende wijze
aan den schoot dér aarde zou zijn toe
vertrouwd. Achter het front is de lei
ding van taal van ontspuriningsSoka-
len aan de veldpredikers toever
trouwd, waar de soldaten een gezellig
thuis vinden, waar gedachten wisse
lingen plaats hebben over vragen dea
tijds eu tal van onderwerpen, waarin
zij belang stellen. Hei zou ondoenlijk
zijn. bier al de kleine en groote liefde
diensten op te sommen, waarmede de
veldprediker de manschappen aan
zich verplicht, genoeg zij dat hun
weergalooze toewijding weerklank
vindt niet alleen in de harten der soi-
dateu, doch ook bij het geheel»- voiK.
Hun grootste beiooning vinden zij
echter in de zedelijke overtuiging, me
nige ziel het stervensuur te hebben
veriioht en menigeen voor moreclen
ondergang te hebben behoed.
Leger en Vioot
REliSPLAN VAN lilt. MS, PANT-
SBKDKKSCHIP „ZEELAND". Ver
trek van Nieuwediep 7 Juni, aankomst
te Thorshavn (Faroër) 11 Juni, ver Ir.
v. id. 18 Juni, aank. New-York 29
Juni, vertr. id. 7 Juli, ft ank. Curasao
18 Juli, vertr. id. 24 Juli, aaark. Co
lon-Panama 28 Juli, vertr. id. 4 Aug.
oamk. San Francisco 20 Aug., vertr.
id. 30 Aug., ottuk. te Honolulu 12
Sept., vertr. id, 18 Sept.. aaidL 1o
Yokohama 5 Oct., vertr. id. 13 Oct.,
aank. t© Amboina 26 Oct., vert v. id.
1 Nov., verblijf te Socrabaja of Ba
tavia pl.m. 3 wekon.
