SS3 vSaapga^g Wo. 1045S
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
D5NSDAG 3 JUL! 1917
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Bultenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 76-78, Amsterdam. Telephoou interc. 6229. -
ARONNS3JV1EIVTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar oen Agent gevestigd
ia (kom der gemeente) f 1.75. Franco per post door Nederland f 2.ia1. Afzonderlijke nummers f 0.15. Gcillustr.
Zondagsblad, voor Haarlem f 0.45. Getllustr. Zondagsblad voor de omstreken en frai.co per post f ü.o2'.
Uitgave der N. V. Louren* Coster, Directeur J. C. PEEREEOOM, Telefoon 306E
ADVERTENTIESVan 1-5 regels f 1.iedere rsgel meer 20 Cis. Reclames SO Cts. pei regel. BIJ abon
neineut aanzienlijn ra! at. Achtstuivers-advertentiên van Vraag en Aanbod, ven 15 regels 40 Cts. per
plaatsing, elke regel meer 10 Cts. k contant. Buiten bet Arrondissement dubbele prijs.
Directio cn AdministrateGrcote Houtstraat 03. Tclefoonn. der Redactie COO en der Administratie 724
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
WOENSDAG 4 JULI.
Gemeenteraadsverkiezingen van 8
tot 5 uur.
Muziek in Den Hout.
Schouwburg Janswog, Biosc. voor-
s teling.
Schouwburg De Kroon; Bioscoop
voorstelling.
Cinema-Palace, Gr. Houtstraat:
Biosc. voorstelling.
Apollo-Theater, Bartel jorisstra at:
Biosc. voorstelling.
De Staat als Koopman
Vrijdag en Zaterdag vergaderde <Ie
Maatschappij ynn Nijverheid te De
venter en bij <lie gelegenheid werd.
de gewone, niet, officieel e, maaltijd
gehouden, begeleid door vele toespra
ken. Een van de sprekers crltiseerde
de ambtenaren, waarvan de nijver
heid, meende hij, nooit vee! medewer
kt ng ondervonden had, anderen spra
ken dat weer tegen.
Den volgenden dag moest schrijver
dezes een telegram verzond™ en gaf
dauryoor aan 't loket, oen gulden. De
kosten waren 35 cents.
„Kan u 't niet passen?" vroeg de
juffrouw. Keen, dat kon ik niet Dé
juffrouw had het ook niet,
.Wil u het dan maar gaan wisselen?
(Aan den postzegelverkoop zullen ze u
wei helpen
Jk had daar niet veel zin in en zei
het ook. Maar de juffrouw wees op
een aankondiging, dat het publiek
verzocht wordt met gepasrt gold te be
talen, Zij had de macht en het gezag
achter zich en ik was zoo goed niet, of
Ik moest mijn gulden gaan wisselen
nan '1 postzee-.l'oket, waar ik zeer
vriendelijk geholpen werd.
Maar toen ik, teruggekeerd naar de
telegraaf, mijn zeven stuivers neer
telde, kon ik toch niet nalaten te
zeggen: „als u zaken wil doen, juf-
ifrouw, dan moet ti voor wisselgeld-
zorgen!"
„Dank u wel, mijnheer", zed ze.
Of t was voor 't wisselen of voor
't lesje, weet ik niet. Maar deze
kleinigheid illustreert zoo aardig wat
tic spreker van Donderdagavond zei.
De telegraaf te Deventer moet er voor
jtorgeu, dat ze Wisselgeld heeft, om
dat zij de klanten, de afnemers, moet
kunnen helpen wanneer ze aan "t lo
ket komen en geen gepest geld heb
Jen.
Of, nog algemoener gezegd, amb
tenaren zijn er ten dienste van 't pu
bliek. Het is niet andersom-, dat het
OM ONS HEEN
No. 2333
Gemeentelijke Bad- en Zwem-
iiirichting.
In de laatste 'Raadsvergadering
heeft wethouder Loosies eigenlijk
verklaard, da*, er met den heer Sprec-
per. directeur van de zwemschool
aan de Houtvaart, geen overeen
komst kan gemaakt worden over
zwemonderwijs aan minvermoi
den.
eed. De gemeente kan dus geen
7; mei den lieer Sprenger doen.
'Laat zii het dan verder ook maar
niet nrebeeren maar eenvoudig bui
ten den heer Snreneer om zichzelf
helnen en een zwemschool stichten en
exploiteeren. zonder zich verder om
den lieer Sprenge* ut wien cok,
to bekommeren.
Dat zal geld kc-^W). .Maar de toe
stand van nu is onhoudbaar, de zotte
toestand, dat Haarlem, gelegen aan
een breed water, m de nabijheid bo
vendien van lange kanalen, in een
waterland derhalve, waar t gevaar
voor verdrinken groot is, geen be
hoorlijk zwemonderrichl. geeft nan
oriberniddelden. omdat zij het met een
particulier niet eens worden kan.
Onze gemeenteraad moet gevoelen
hoe onhoudbaar dat is. Een zoo voor
treffelijk middel tot sterker, krachti
ger maken van onze opgroeiende'
ieucd. een zoo veelomvattende pro
paganda voor liifsreiulieid bovendien,
mag en kan niet langer verwaarloosd
bliiven. Willen B en W. met zeif
voorstel doeu. dan maai- een motie
uit den Raad. waarbii ze er toe uïtge-
noodied worden, om nog dit laar
(plannen in te dienen voor ecu flinke
gemeentelijke zwemschool.
Wie geeft den eersten stoot?
iNfiinr iaat ons vooral nuchter,irac
lisch te werk gaan. Niet talmen of
-treuzelen. Niet uitstellen. Kn ook niet
bang wezen voor dure bouvvmateria
Ion. Dat die weer voor hun vrccga-
ron nnis te kt Ik-ci» zouden zin is toch
ondejikhuur, al eindigde de oorlog
morgen. Wie daaron wacht om nut
tiae dincen te stichten, verschuift de
uitvoering ad calendas graecas. naar
den griekschen kalendeiwaarvan
gezegd wordt, dat hii geen einde had.
En om aan te toonen. hoe nood ia
vlua en energiek afwerken is. zal ik
hierondec de geschiedenis van de
laatste iaren meedeelên. als afschrik
wekkend voorbeeld.
In de Raadsvergadering van 5 Doe.
1901 stellen B. en W. den Raad voor
een gemeentelijke bad- en zwemin
richting te stichten in het Zuider Bui-
tensnaarne.
Rechtstreeksche exploitatie door de
gemeente maakt het college nop: wat
schuw, zoodat zii voorstellen, die toe
U vertrouwen aan den heer Snren
ger en hem daarvoor een subsidie
te geven van f 850.
De heer De Braai doel een vraag,
waaron naar 't echiint B. en \V. niet
dadcliik kunnen antwoorden: althans
de zaak wordt aangehouden tot een
volaemie vergadering.
On 9 Januari 1902 komt het voorstel
weer in den Raad terug; een voorstel
van den heer De Braai om de zwem
en had-inrichting in eigen beheer te
nemen, wordt verworoen en een voor-
stel-Laane c.s. om B. en W. uit te
noodigen. een begrooting te maken
van de kosten bii gemeente-exploita
tie. aangenomen.
Het iaar 1902 schiet zoetjes aan c-p.
In do vergadering van 6 Augustus
vraagt de heer Modoo. of er al iets
gebleken is omtrent de exploitatlo van
zwem. en bad-lnrichtingen ln andore
gemeenten.
De voorzitter zal inlichtingen geven
wanneer de Raad die verlangt (ja,
zoo gemakkelijk als nu ging het vroe
ge® »niet) en de Raad verklaart plech
tig. ze te verlangen; in de vergadering
van den 27sten van diezelfde maand
blijkt, dat de nlechtige vozebering
niet r.oodlg ware geweest, 't Antwoord
van B .en W .is namelijk alleen, dat
de waarnemend gemeente architect
nog niet aan een rannort over de za'ak
is kunnen toekomen.
Het jaar 1902 kabbelt daarna ge
moedel ijk verder. Od 22 April 1903
komt het voorstel van B. en W. In
den Raad. om de gemeentelijke bad
en zweminrichting te stichten in 't
Soaarne. tegenover de Rustenburger-
laan. Na eenige discussie wordt dit
voorste; aangenomen, met vier stem
men tegen. Maar daarmee is de zwem
school nog niet gesticht. Wanneer op
3 Februari 1904 (zoo kalmpjes aan
vervlieten de jaren) B. en W. voor
stellen om een crediet te verlecnen
van I 18.100 .voor den bouw van een
gemeentelijke bad- en zweminrich
ting. komt de heer Van de Kamp met
drie anderen om met den heer Sprcu-
ger onnieuw te onderhandelen, die
maar even drie nieuwe voorstellen
heeft, als hem 30 Jaar concessie wor.it
gegeven, wil hii geheel voor eigen
kosten de inrichting bouwen voor een
susidie van f 1500 's jaars. «oorstel
No. 1: hii wil ook afstand doen van
de inrichting aan de Houtvaart, on
der zekere voorwaarden, voorstel
No. 2. en hii wil naast die inrichting
maken een volksbassin. voorstel
No. 3.
en W. zeggen deemoedig .dat zij
hiermee niet bekend waren, de Raad
is verrukt. Alleen de heer 'Rinkema
doet opmerken, dat de heer Sprenger
kim voorstel doet. nit vrees voor con
currentie.
Maar hel gevraagde uitstel .wordt
eenparig verleend.
In de vergadering van 28 Al ei vraagt
de heer Stolp om spoed en de voorzit
ter belooft een voorstel over 14 da
gen. En inderdaad komt 22 Juni een
voorstel, om aan den heer Sprenger
vergunning te verleenen tot 't maken
van een zwem- en badinrichting op
een perceel gronds dat perceel m
bruikleen af te staan, verder een ren i
ieloos voorschot van f8000 en ecu jam
iijkscli subsidie van f 1000 te verlee
nen. Dn wordt zonder stemming
goedgekeurd en hel Raadsbesluit van
1903 tot stichting van een gemeente
lijke bad- en zweminrichting -.evens
ingetrokken.
Het iaar 1904 wordt bij zijn voor J
gangers gevoegd. In de vergadering
van 19 Aoril 1905 stellen 13. en W..
voor net renteloos voorschot aan den
heer Snrenger ie verhoogeu van f 8000
tot f 12000. omdat de kosten voor het
bouwen van de zwemschool veel hon
ger ziin. dan aanvankelijk geraamd
was. De Raad besteedt er geen woord
aan en staat de verhooging toe.
Ook liet jaar 1905 verstrijkt als 't
ziin tiid is. Op 18 ApriJ 1906 vragen
(B. en W. een som van f 275 voor het
doen geven van onderwijs in hel
zwemmen in de zwem- en badinrich
ting aan de Houtvaart aan de leer
lingen van de hoogste klasse der la
gere scholen. De heer Van de Kamp
vraaul aanhouding, om de lessen cok
aan ouderen te kunnen geven. Aldus i
wordt besloten. En in de vergadering)
fan I Mei komt ter tafel een voorstel
van den heer Sprenger. om voor een
subsidie van f 800 zwemonderwijs te
laten geven aan alle personen van 12
tot i'3 iaar die zich daarvoor aanmel
den. Zonder stemming wordt het'
voorstel aangenomen. De heer Hugen-j
holtz spreekt er zijn swpte voldoe
ning over uit.
Nu gebeurt er twee jaar lang niets
Althans niet in den Haarlenischen
gemeenteraad. Od 19 Aug. 1908 wordt
de overeenkomst van 1Ü0G met don
heer >d;enger hernieuwd. En in
1909' fon 10 Nov.) stellen 13. en W.
voor. den lieer Sprenger een renteloos
voorschot te verleenen van f 7000.
terug te betalen in p.üementen en hein
een subsidie te verleenen van f 1000.
.een en ander tot uitbreiding van de
zwem- en badinrichting aan de Hout
vaart Voor het eerst komen nu de
klachten: den heet Van dc Kamp is
ter core gekomen, dat het zwemon
derwijs in de inrichting niet aan alle
eischen voldoet .de heer Van den Berg
deelt mee. dat nog geen enkel diplo
ma voor bekwaamheid ln het zwem
men afgegeven is. en vraagt om .een
deskundige commissie van toezicht
voor de inrichting te benoemen. Op
voorstel van den heer Van de Kamp
wordt de zaak weer aangehouden.
Den 8sten December dient de heer
Sprenger een nieuw plan in: hii wil
grond van de gemeente koopen, om
er een nieuwe bad- en zweminrichting
te stichten.
Twee weken later, od 22 December
richten de afdeeling Haarlem en om
streken van den Bond voor licha
melijke onvoeding in overleg met de
in die afdeeling bestaande commissie
voor zwemmen een uitvoerig schrij
ven tot B. en W. van Haarlem, waar
in o.a. voorkomt
.dit toezicht ie. ln bet bijzonder
wat de afdeeling voor jongens en
plannen betreft, beslist onvoldoende";
..tot ons leedwezen moeten wij con
state eren. dat..... nimmer onderwijs
in het duiken is gegeven....."
Van 26 uitgezochte leerlingen was
er geen enkele, die zoowel op de borst
als op den rug aan de eischen van
een goeden schoolslag voldeed.
..dat dus. blijkens al het hiervóór
ongemerkte, door den heer Sprenger
niets wordt gedaan om bii de jeugd
de liefhebberij zich de zwemkunst;
eigen te maken, aan te wakkeren".
Uit het rapporidat vier folio vel
len getvnt. groot is. ontleen lk alleen
dit weinige: ..Het Is ceteekeiid door
de. heeren Schönstedt. dr. Heringa,
dr. Merens en De Groot,
Waarschijnlijk onder den indru.c
van dit schrijven stellen B. en W.
20 April 1910 voor. om afwijzend te
Inschikken on een verzoek van den
heer Sprenger. om on een deel van
het oude gasfabriek-terrein een over
dekte bad- en zweminrichting te bou
wen. Alweer een ander plan. Maar
de heer Graichen was ook inmii Iels
gekomen met ziin denkbeeld voer cc-n
overdekte zwemschool! Na discussie
houdt de Raad het. plan-Sprenger aan
met 14 tegen 13 stemmen.
Ik laat. np den verderen Iood van het
plan-Graïclien los. Daarover gaan
deze herinneringen niet. Wel komt
den 12den October een nieuw verzoek
schrift in van de heeren A. A. Spren
ger Sr. en Jr.. over de oprichting van
een overdekte bad- en zweminrich
ting. maar 11 Mei 1911 bericht de lieer
Snrenger Sr.. dat liii deze verzoek
schriften weer intrekt.
Nu volgt de periode, dat de gemeen
te het subsidie voor zwemonderrioht
inhoudt. In de Raadsvergadering van
2 Juni 1915 vraagt de heer van de
Kamp „of er dit jaar gratis zwem
onderwijs. wordt gegeven".
De Voorzitter zegt, dat deze zaak
gestrand is op te weinig medewer
king, door den lieer Sprenger getoond.
Een maand later wordt nog een
poging gedaan om het met hem eens
te worden, in een confer entie met hem
gehouden door de hoeren Dr. Merens,
de Groot, Schmidt, van de Kamp,
Mej. Zanstra en den heer Meijerink.
Ook dit leidt niet tot een goed resul
taut. En nu dit jaar, nadat wethou
der Loosjes had meegedeeld, dat ein
delijk overeenstemming met den heer
Sprenger is verkregen, nxfct de te
leurstellends medeke'-ing volgen, dat
de zaak alweer mislukt is: de beer
Sprenger wil zich er niet mee vereeni
gen, dat hem d:t jaar, omdat een der
vier zomermaanden al voorbij was,
ook een maand van het subsidie wordt
gekort.
Deze heele uitvoerige historie heb
ik opgehaald, omdat er duidelijk uit
blijkt, dat de gemeente, zonder naar
particulier A. of B. te zien, ze'.f hot
werk ter hand nemen en een fLinke ge
meentelijke bad- en zwemschool op
richten moet.
Daarover meer in een volgend arti
kel.
J. C. P.
Honen doordat het rijwielpad en tie
smalle grasberm naast de tramlijn on
voldoende waren wat breedte en leng
te betrof. In dat schrijven komen ren
reeks kort achter elkaar plaats had
hebbende ongelukken met dood el ij
ken afloop voor. Hot resultaat van dit
schriiven was nihil.
Den 5en November 1913 volgde weer
een dergelijke missive we erin weder
om op de droevige ongevallen die
voortduurden, met klom werd gewe
zen. Men verzocht omlegging van de
trambaan ein afdoende middelen
dnnr de toestand, vooral gedurende
de c.imnngnc der Suikerfabriek on
houdbaar bleek. Ook dit verzoek gaf
weinig resultaten, zooals wel bleek
uit de steeds voortdurende ongeluk
ken. Men was dan ook genoodzaakt
om 'niét één. maar twee doodkisten
voor onmiddellijk gebruik gereed te
houden ie Halfweg'
Ben 7de'ri September werd voor den
derden keer weer een schrijven ge
richt cn ook de aandacht van den
raad van toezicht od de spoorwegen
on den toestand gevestigd Men bad
toen on heizelfde, punt. waar r-u liet
ongeluk gebeurde, geconstateerd, dat
in éém uur 23 fietsers daar waren
gevallen. In de laatste 3 iaren waren
er 5 ongelukken geschied me( doode
IHfcen af'noo en voorsneld werd in
dat schriiven dat er nos veel meer
zouden geschieden. Het resultaat an
dit schrnven was. dat met een.... paar
gras zoodies de afscheiding w«r;> ver
lengd.
Dat dit. hoegenaamd niets heeft ge
homoru blijkt voortdurend en bleek
ook nu weer.
Kon cebec-le omlegging en vooral
een geheele afscheiding van de tram
baan wordi dnn ook te Haarlemmer-
bede waar iedereen zeer onder den
indruk van dit ongeluk op den Rijks
straatweg i'.n die gemeente is. de ceni
ge afdoende verbetering geacht.
Nog werd opgemerkt dat het Zon
dag een half uur geduurd heeft voor
dat de wagen, waaronder mevrouw
Groen lag. kon opgevijzeld wordr-n
omdat bliikbaar de wagens der K.S.M
zelf geen krachtige viizels meevoeren
en bii ongelukken men dus moet
wachten cm den hulpwagen uit Haar
lem.
TEMPERATUUR 7.WE M IIN'R TOH-
TJK'G. De temperatuur van het
water was hedenmorgen 6 uur 65 ga-a
den, hedenmiddag 12 uur wae de tem
peratuur 67 {praden.
Stadsnieuws
Het ernstig ongeluk bij de
Liedebrug.
Naar Aard*••li.-.7 van het ernstig
ongeluk, de familie Groen overkomen
aan de Liedebrug. had een vertegen
woordiger van het Persbureau Vax
Dias een onderhoud met den burge
meester van Haarlemmeriiede c.a.,
den heer A. B. Michielsen. Daaruit
bleek bet volger.de::
Herbaaldel.ik. o.a. al den lSen Oc
tober 1912. werd namens de gemeente
Haarlemmeriiede c.a. bii de rtgee-
rinc aangedrongen od een radicale
verbetering van den wegtoestand
daar ter plaatse. De voorganger van
dezen burgemeester richtte toen reeds
een uitvoerig verzoek aan den toen-
maligen minister, waarin gewezen
werd od het groot aantal ongelukkon.
dat te constatecren viel cn op het ern
stige gevaar dal o.a. wielrijders daar
Binnenland
De onlusten te
Amsterdam
(Zie ook tweede blad.)
Troepen versterking.
Op het terrein der onlusten.
(Van onzen eigen redacteur).
Amsterdam, DiriÉ-
dajrmorgen
Vannacht om 1 uur te Haarlem, een
ongewoon nachtelijk belletje van een
onzer medewerkers met ontstellend
nieuws: „Garnizoen hier in Haarlem
gealarmeerd. Station al vo! sol-daten,
me<t scherp geladen geweren, door
Stellingcommandant naar Amsterdam
gecommandeerd".
Om kwart over eemen aan 't Station.
Builen zie je de mannetjes, donker
schimmend over de -half-verlichte per
rons bij trein onder stoom, 't Zijn 2000
man, die volgens geheimzinnig tot je
komende inlichtingen, gerequireerd
zijn wegens onlusten te Amsterdam.
Vanochtend zouden de bataljons te
Laren zijn gaan kampeeren. Daarvan
komt nu niets.
Late reiz.gers hebben reeds'vage in-.e-
deeiingen losgelaten van opstootjes in
de hoofdstad. Overdag was t al rom
mel.g gévvo.si. Onder aanvoering van
Wijnkoop en Alej. Kitz zijn er op
tochten gehouden, met natuurrijk,
maar schoon niet gewild resultaat in
deze gevaarlijke tijden, dat 't in
rumoerfjes -en re&tujes eindigdie.
Weer om de aardappels. Op de Groen
temarkt, aan 't eöftd van dc Marnix
straat an op de eilanden in de Cz&ar
Peterbuuri, droevige herinnering van
1911, is t tot vechten gekomen niet
sterke politic-troepen, ondersteund
door soldaten, Waggons en schuiten,
vol aardappelen zijn leeggeplunderd
en de geruchten verte ten, dat om 12
uur de militaire macht de onlusten
nog niet heeft kunnen bedwingen,
dat de militairen en politte integen-
devl zijn achteruitgedrongen en nu
door den Siel-sngcominandant ver
sterking uit Haarlem is gelast.
De 2000 man staan op t Haarlem
sciie station, om half 12 door z.g. stil
alarm in de Lnfanteriekazerne opge
roepen. In de stad zijn ordonnan.
oes de officieren op gaan baten tot
verbazing van de politie, die die zon-
der-l'icht-fietsenden aan wilde hou
denden. De soldaten zijn juist toege
sproken door hun oornmandnnt, die
hen opwekt, tot pkohtsbc-tiuchting en
dat hij op hen rekent Van alle kan
ten komen nog haastige militairen
aangesneld, (ontkomen?, of zij die in
de stad sliepen en net nog op tijd
verwittigd ziin geworden, om mee te
kunnen.
Dadelijk daarop rijdt de extra trein
weg en om bij half 2 kan 't station ge
sloten worden.
De weinige omstanders, die bij
stationsingang en bij 't Janswog-via-
duet het vreemde gedoe hebben aan
gezien, gaan ontroerd en ontrust,
naar huis. Onderweg zie je wat te
late militairen en een cavalerist boven
op z'n paard vertelt dat andere batal
jons in gereedheid wordien gehouden.
Vanmorgen mot do ochtendzon 5n
Amsterdam, lm de treinen nakomen
de infanterie, ransel gepakt met op
gerold slaapgoed er op. .Aan het Am-
sterdamsche station sterke- militaire
wachten, anders geen buitengewoon
bedrijf.
A-Heen buiten in den jongen mor
gen geschreeuw van kranten venters:
Ernstige onlusten te Amsterdam:
Een doode, vele gewonden. Gr-.-lig
worden, de ochtendbladen door vroo
ge reizigers gekocht. Anders niets dat
aan re'-'etjes-ruuioer doet denken.
Lijn 13. de tram van de Czaar-
Peterbuurt heeft ui haarvroegtrams op
de baan. Dc- wagens rijden er weer
tot t eindpunt. Onrustig gepraat is
er onder die naar 't werk gaanden.
Onderweg in do volksbuurten groep
jes menschen, mannen, nal uierend van
een rumoerigen nacht, op een zonnig
plekje. Vrouwen in gesteven katoen
tjes, rondom gepakt in hooge boeze
laars bebuurpraten liet ge-. aJ
Bij het politiebureau op de Katten-
burgerrecht wordt het brandweer-
filiaal door militairen béwaakt. Voor
het bureau ecu drom van honderden
werklieden op de e-landen, op de boo
ten enz., wachtend op een bewijs van
doorlating. Want, vannacht is de be
paling troffen, dat niemand meer op
de eilanden waar Maandagavond
de aardapjKlen-wa-ggons en de schui
ten zijn geplunderd meer mag be
treden zonder zoohi door de politie af
gegeven bewijs.
Bij 't Zeemanshuis staat een sterke
wacht een 12 tal soldalen om
de orde te handhaven. Op den grond
zitten de soldaten zich te zonnen, of
doen een s'uopji', hoofd op de ransels,
op de straatsiconen. Verdei- de buurt
door hetzelfde tooneel. Nagepraat van
de buurijesmcnscheu, die 't gebeurde
nogal luchtig schijnen op te nomen,
politie en militairen, alleen bij de
spoorovergangen en bruggen, o.a. op
de plaats, waar de po'-iië-conimissa-
ris Tjassens Ke.zer is aangevaren
geworden. Voorzichtigheidshalve zijn
nl. ook de onderdeden der buurten
hier onderling van elkaar gescheiden,
zoodat atleen ongehinderd kan rond
gaan wi© een passeerbewijs heef:.
Aan t eindpunt van lijn 13 zijn de
heftigste tooneeltjes voorgevallen.
Hier is de luchtbrug, die naar de
eilanden voert en die Maandagavond
tot na middernacht door het Elanden-
volk is bezet gehouden. Nu is de bnig
afgezet, 't Geeft hoel wat consternatie
onder de arbeiders, diie er over moe
tem, naai- hun werk en niet mogen,
Ze zijn met het. vroegtrammetje tot
't eindpunt gereden en willen de
brug over. „Je mag er niet door", zegt
een stoere agent, d'ie twee soldaten
achter zich heeft staan. „Maar ik
wel", glimlacht dan zoo n onergdcu-
kendc arbeider, „want ik moet oiu 6
uur aan de boot zijn". „'t Kan wel
zijn repliceert de agent, „maar je
moe: eerst een bewijs van de puütie
hebben, die je aan de Kattenburger-
gTuchi kunt krijgen". De werklieden
mopperen, bang voor verlet zonder
loonvergoedmg. Nu moeten zij weer
een kwartier terugloopeu, om 1 bewijs
te gaan vragen „en wie weet, wordt
't niet 5 uur eer 't je beurt is. met
wachten 6puttert er een. Maar hot
helpt niet. Ook 't kantoorpersoneel,
later op den ochtend, wordt afgewe
zen. Een hunnen- filosofeert: „Nu heib
ik in geen tien dagen aardappels ge
geten en omdat nu anderen de aardr
appelen gestolen hebben, die ik niet
kan krijgen, moet ik misschien een
halven dag verzuimen met alle moeite
en last", t Is zoo, maar 't kan nu
niet anders. De au-aat toont hier
over haar geheele lengte de sporen
van 't oproortje.
De grond ligt bezaaid met klinkers,
die gisterenavond als projectleien
tegen de politie en de militairen heb
ben gediend. Van de nu bezette lucht
brug bekogo'den zij ce oi-de-handha-
vers, die beneden naderen durfden.
De arsenalen van dit vechttuig zijn
de groote gaten, die je tn het straat
plaveisel ziet. ILior is een groot gat
naast do rails. Daar is het trottoir
over de geheele breedte uilgebroken.
Natuurlijk zijn om de wanorde te
vergrooten de lantaarns uitgegooid.
Die toonen hun glaslooze en leogo
metalen lSclitkoppen. Ook het tram
huisje aan 't Endpunt heeft 't moeten
ontgelden. De ruiten zijn ingeworpen.
Een groepje soVlaten zat er nu di'-.k<
boterhammen te eten. Op de straat
in t rond verschilende blijken, dal 't
er raak naar toe is gegaan.' Uur een
verfomfauid rieten böod.'-.hupiicn-
taschje van een der aardapp-riesn-
buiunaaksters, daar t-:-u veisdieuida
jockeypet vau een roann lijk reüetjes-
as sis tent.
In de tram terug allerlei gesprakken
van menschendie cr van nacht bij
geweest zijn en de verltalen bev.^ti-
gon, die do lezer elders In dit nummer
opgerteekend wordt. Van de lankmoe
digheid, waarmee dc ordehandhavers
zijn opgetreden, vooral tegen de vrou
wen: ,,Je ken betea' knokken togen
tien kerels dan togen Wn wijf zegt
er een.
Ooggetuigen bevestigen de dienst
weigering van evn dcc-', evv r com
pagnie soldaten. Zij verbrocderdca
zich met het volk, vertek con liunner,
die gezien heeft hoe deze ilet.jrtiemen-
ten teruggetrokken weiden en «ie
soldaten geonnd met de vrouwen
rondliepen.
't Is een barre lijd. constateert een
der trammensehen, anderen vrx-zen,
dat het vanavond nog erg'-r wor
den, ondanks dc m.lrn.e maatrege
len.
De militairen uit II a a r-
1 e m naar A m s t e rd a m.
Niet minder dan twee balaillons
infanterie, te zomen onceveej- 200(1
man. ziin in hel holst van den nacht
van Haarlem naar Amsterdam nako
men onder commando van maioor
Klein. De mannen lagen voor een
groote meerderheid rerrU in hun krib
ben to slapen toen ulo:- Int: nm lu.lf
twaalf alarm werd geblazen. Binnen
het uur stonden de beide batailions
genokt en gezakt aan liet elation.
Bit aankomst te Amsterdam werden
twee comnagi\ir-i-ri onmiddellijk gedi
rigeerd naar de Groen!"pmarkt. ute
een groote kampplaats geleek.
Do commandant, kanitein Malt."-
man snrak ziin mansciiannen toe.
..Den.; er om mannen, dat ielui ais
verstandige mannen' optreedt. Doe
hetgeen in 's lands belang van ie ge
vorderd wordt met plichtsbesef. Voor
al. maak ie nimmer kwaad, ook niet
als men ie soms een lcel.ik woord toe
voegt Wees daarboven verheven. Als
ie geroeroen wordt om bescherming
te verleenen. doe dat dan met zooveel
overleg als je kunt. Daar reken ik
op!"
Na de7.e korte toespraak verspreid
den de mannen zich en velen namen
hun raqsels tot hoofdkussen oir» hun
gestoorde nachtrust nog wat voort
Ie zetten.
On de Groentenmarkt waren inmid
dels overal de lichten ontstoken. Het
lossen van de groenten wat, reeds be
gonnen. De uardannelen begon men
on den wal te zetten. Behalve dan de
genen die on de markt thuis behoor
den. was niemand te zien
Een commissaris
v a n politic k t in o-
1 e 6 i e e r d.
De commissaris Ut neer 'J'jasscns
Keizer reed met een taxi duur de i.zaar
Peterstraat, De éiiourw fKOverguug
was evenwel afgesluten. zoodut ue
heer Keizer inoesi vitsUpui'i. Dade
lijk was hu door volk omringd.
t Handelsblad vertelt daarvan:
Zonder dat men benauld wist wie hi]
was vermoedde men in hem klaar
blijkelijk een dienaar-van wet en ge
zag. Ziin hoed werd hem van het
hoofd geslagen, jas en ambtspenning
weggerukt.... Geen Doliueugem. geen
militair was te zien. 't Zag er v>or
den aangevallene werkelijk bedenke
lijk uit totdat od liet nllercritiekste
moment een vrouw uitriep:
..Stoinmers. zie je niet dat Jiet de
dokter is om naar dc gewonden te
kiiken!"
Oo'genblikkeliik Jicrkreeg de lieer
TSasscns Keizer ziin tegenwoordig
heid van geest en ingaande üo den
uitoen der vrouw, blafte hij cenige
van de meest omdringende omstan
ders toe:
..Zou jullie me nou niet liever bij
de gewonden brengen?"
Toen hield men on en wees liem
den weg naar het cafétle op den hoek
van de Blankenstraat, waar de ge
wonden lagen te kreunen. En hij be
gon met hun gezicht af te wasschen,
doch gelastte tegelijkertijd dat het
café moest worden gesloten en nie
mand meer mocht worden toegelaten.
Kort daaron verscheen de zieken
auto. De gewonden werden nu.ir bin
nen gedragen en de heer TJusseus
Keizer nam nlaats on den bok naast
den chauffeur en wist aldus veilig
weg te komen
De ge wonde iv
Onder de gewonden zijn de 16-jari-
ge W. Geurs uit de 2e Kattenburg
dwarsstraat 9, die oen ernstig frac
tuur aan het linkerbeen had bekomen,
de 14 Jarige J. Panliors'., wonaade
0o8tenburgerachterstraai 15, die een
zeer ernstige schotwond in de kuit ge
kregen had. De jeugdige Schutte werd
bij het naar huis gaan door een schot
dwars door het hoofd getroffen.
Verder is o.u. nog gewond de 18-
jarigee Jacob Loboliin, KI. Kattenbur.
gerkode 74, die bij het „Blauwhoeden-
veem" aan de Handelskade een sabel
houw opliep en daardoor een ernstige
voorhoofdwonde bekwam, zoodat ziin
toestand zeer ernstig heet te zijn.
Volgens nog niet bevestigde berich
ten zou ook een lid van Lei-'.e Hulp
