Bui ui's Dagblad
De Oorlog.
De Toestand.
TWEEDE BLAD.
Zaterdag 8 September 1917
Overzicht.
Nog ateeds trekken <le Russen ten
N. EN O. VAN RIGA terug. De Duit
sche etaf meldt, dat de 'Duitsche cava-
•ftrie die dus ook weer e-ens in actie
is gekomen bij Nitau en Nieuw-Kee-
pen (70 K.M. ten O. van Riga) met de
Russische achterhoede streed.
Verder deelt de Duitsche stat nog
mede: „Tusschen het Lobe-meer
(waardoor de Oger etroomt) en Fried-
richstadt staken de terugtrekkende
Russen alle plaatsen in brand. Do
bu'.l bij de verovering van .Dünamün
de door de Dulteohens behaald,
statu uit grootc hoeveelheden, arr
nitle. 40 kanonnen, waarvan 22 van
gi oolci (kaliber dan 12 c.M."
't Duitsche persbureau Norden meldt
dat. uit Petersburg via Stockholm btf-
richt wordt, ,,dat do terugtocht van
het verslagen 12e leger, die op eed
Wucht gelijkt, met de grootste -span
ning en bezorgdheid gevolgd wordt.
Ji publieke en militaire kringen
Rusland wordt groote ongerustheid
merkbaar, want men ziet reeds, in
den verrassend snel geslaagden over
tocht over de Dwina en in de ver
overing van Riga eon nieuw bewijs,
dat het moreel der Russische troepen
te gen beslissende gevechten niet meer
is opgewassen. Kerensky is naar het
hoofdkwartier van generaal Paiwky
vertrokken. Er bestaat echter gconer-
lci hoop, dat de Russische troepen er
in zul en slagen, om tien Duitschen
üpmarsch tot staan te brengen.
De positie van liet 12e leger wordt,
volgens ontvangen berichten, als ho
peloos beschouwd. De berichten over
den terugtocht zelf zijn ontzettend;
alle straten zijn verstopt. De verslagen
massa's dringen haastig vooruit, om
rich aan den druk van den vijand te
onttrekken. Duitsche vliegers laten de
vluchtende- troepen niet meer rnet
rust, doch vervolgen hen en werpen
op de vluchtende vijanden, van go
ringo hoogte, bommen. In het gehecJc
gebied van den terugtocht heerscht.
eon groote paniek. De vluchtende sol
daten p'underden de dorpen. Geheole
•.regimenten zijn op een dag, met voer
tuigen, automobielen en per spoor,
«meer dan 60 wersten achteruilgetrok-
Jsen."
Gier de inneming van (Dunamünde
meldt de correspondent der .Berliner
Mittags Ztg.": Reeds in den nacht
van 3 op 4 September hadden de Rus
sen Dünamünde ontruimd, nadat aij
vooraf ahe huizon, tot zelfs de kerk,
die zij vooraf leegplunderden, in
brand hadden gestoken. Dünamünde
is ecu groote puinhoop. De Russen
hebben geen tijd gehad de havenwer
ken van Dünamünde, als die van Riga
te verwoesten. De kaden zijn niet ver
nield, evenmin als de loodsen en fa
brieksgebouwen. De mooie badplaat-
een aap het Rigasclio strand zijn ech
ter allen door brand vernield.
In den morgen van 4 September
kwamen Duitsche marine-troepen van
JVliiau met motorbooten in Dünamün
de. Een anaere afdcoling onder den
tegenwoordig en h avencommnnrtnnt
van Riga had den landweg ingesla
gen. Zonder tegenstand werd de Duit-
scüe vlag door dc matrozen op de cita
del geplaatst. De eenigo zeevesting
van de Golf van Riga, die den toegang
voor Riga beheerscht, was in Duitsch
bezit'.
De Duitsche keizer hoeft een bezoek
aan Riga gebracht.
't Persbureau Vaz Dias meldt uit
Petersburg „Volgens de meening
van militaire critici is de ontruiming
van Riga ut strategisch oogpunt niet
gemakkelijk. De weg, waarlangs de
P.ussische troepen moesten terugtrek
ken, gaat tusschen de meren Kish en
"Gegel en is nog geen twee K.M. breed.
Deze operatie moest geschieden onder
rugvuur van Duitsche arlillerie. Ver
meid dnmt te worden, dat Russische
afdeelingen zich gedurende den te
rugtocht gedroegen op c-en wijze die
bovetf alien lof wa© verheven. Eukele
afdeeïingen der achterhoede gingen
herhaaldelijk tot tegenaanvallen over.
Slechts twee regimenten kunnen wor-
den aangewezen, die den vooruitdrin
genden vijand geen voldoenden weer
stand" bode®."
Harold Williams seint uit Peters
burg: ..De militaire autoriteiten ver
klaren. dat stratecisch cesDroken. er
(reen zevaar voor Petersburg is.
alles hangt af van de eeest der troe-
ocn. Als de 'groote massa van het la
ter trouw Wiift. is Petersburg veilig.
Enkele ervaren officieren uiten dc
meenine. dat de Duitschers het mo-
reele effect van hun overwinning en
bet verkriieeri van eunstice winter
kwartieren voorlooDhz een voldoende
winst zullen achten."
Van 'T WESTFRiöNT niet veel
nieuws. Op de gewoMgie artiljetie-ac-
tie volgde tot heden, behalve eenigo
plaatselijke aanvallen van beide zij
den, een groote aanval der Engelechc®
in Vlaanderen, op een front van i K.M
ten N. van den apoorweg Rous-elaure
Yperen. Volgens den Duitechcn staf
had deze aanval evenwel geon succes,
„na een korten doch herigen etnjd
worden de Engelschen teruggeslagen"
- a'due de Duitsche stafberichtgever.
DE ITA/UAMBN blijven aanvallen,
vooral bij den berg San Gabriele. Van
Ooelenrijksche zijde wordt vastge
steld, dat daar thans reeds 50 aanvul
len der Italianen mislukt zijn.
DE PAPIER OORLOG, wordt met
kracht voor.lgezet. Nu komt Oosten
rijk Hongarije mot oen verzameling
diplomatieke bcsdhiaide®die gevon
den zouden zijn in do archieven van
't Servische ministerie van buiten-
lundsdhe zaken. Deze stukken, datee-
roiide uil 1908—1913, gewem, volgens
't Weensche persbureau een
langwekkend inzicht in de voorge
schiedenis van den oorlog en .geven
niet te weerleggen bewijzen van
agressieve plannen welke onze
anden roods langen tijd tegen de Do-
nau rnonarohio in 't schild voerden
Er wordt verder medegedeeld, dal de-
Servische gezant té Petersburg op 14
Januari 1909 schreef, dat Rusland
door den laatston oorioc te veel ver
zwakt was. Servië moest hiermede
rdkeninz houden en een gunstige
afwachten.
Verder wordt iets gemeld
't zenden van handbommon aan het
Servische (nebePHup getoootadhap
„Narodna Obbranna', over een
respondentie met Engeland over het
verlangen van Servië om c-en haven
aan de Adirialiscbe zee te hebben en
over de levering van 400.000 geweren
door een Fransohe en Russische
brisk aan Servië.
Verspreid nieuws
't FiRAlNÖCBE MIN ISTER I E. -
bot heetft zijn ontslagaanvraag inge
diend. Waarom is niet bekend,
latingen in de Fr arische pers doen
evenwel vermoeden, dat Rfixrt als
minister-president zal aanblijven,
maar dat hij oen wijziging wil bren
gen in do mannen dio hem a's minis
tors bijstaan.
De vorige week had minister Nfalvy
ïlslag genomen.
Havas seint nog uit Parijs: Presi
dent Poincaré verzocht Rihot zijn
aftreding nog udit te stollen, totdat de
presidenten v:ui Senaat on Kamer te
Parijs zuilen zijn teruggekeerd, opdat
R-ibot do noodige besprekingen kan
houden.
Dit versterkt t vermoeden dal Rihot
zelf zal aanblijven.
Volgens de Petit Journal zullen in
het. nieuwe Fransche ministerie de
linkse he oartiien oo srootor sciiaal
crtecenwoordicd ziin.
Verklaring v. dr. Michaelis.
De lioofdredacteur van het Neue
Stuttearter Taceblatt heeft een on
derhoud sehad met don Rijkskanse
lier .waarbii hii iMichaelis de vraag
steldé of en wanneer het lciesrecht-
onlwcro voor Pruisen zou worden in
gediend en of het od dat van den
Riiksdae zou geliiken.
Michaelis zeide. dat het kiesrecht-
ontwero bii het begin van do aan
staande iLanddaeziltinc zou worden
ingediend en dat liet zou worden be
heerscht door den ceest van het Riiks-
dairkiesrecht.
Over Elzas Lotharingen verklaar
do de Rijkskanselier. dat hii het
hoofdcomité had toegezegd de Elzas-
Lotharinesche kwestie te samen met
het hoofdcomité definitief te regelen.
Het was echter nog niet beslist of
en verdeellng van Elzas-Lotharin-
con dan wel de verandering in een
zelfstandigen bondsstaat het resultaat
van den arbeid zou ziin.
Over België Koerland en Lithaucn hield daarna een fnleldtng over
giften. Hij betoogde, dat dc regeling
hier te lande bij 't buitenland ten ach
ter i-. Hij drong aan op regeling de
zer aangelegenheden in een afzonder
lijke wet.
Ook Mr. G. J. 3alm uit Amsterdam
had over dit onderwerp een praead-
vies uitgebracht. Hij ©ordpelde beter
geeft afzonderlijke wet in te voeren,
naar de qüaestie te regelen in de wet
op dfc artsenijberenikuust.
Een breedvoerige discussie over dit
onderwerp volgde.
Vrijdagavond werd 1 congres offi
cieel door 't gemeentebestuur van Alk
maar ontvangen.
Heden, Zaterdag, wordt 't congres
voortgezet.
snrak de Rijkskanselier zich niet uit.
Michaelis verklaarde. ..De dingen
ziin in wording. Binnen niet t
Paneren tlid zal Duitsch
land ziin vredesvoorwaai
den forrauleeren."
UIT PETERSBURG. De voorlo
pige regeering zoo wordt aan het
A!g. H'bld. geseind heeft in gehei
me zitting een regeling opgemaakt
voor liet bestuur van Petersburg, in
verband met den toestand aan het
front. Da regeering acht het onmoge
lijk dat do autoriteiten in de hoofdstad
onder rechtstreeks gezag komen van
den opperbevelhebber. Daarom heeft
men besloten tot vorming van een spe
ciaal bestuurslichaam, waaraan dc ci
viele autoriteiten onderworpen zullen
zijn. In het bijzonder zal er voor ge
zorgd worden, tiatde orde onder de be.
voJking gehanahaad blijftgeen en
kele con tra-re volutionnaire beweging
zal worden geduld en zal eventueel
onverbiddelijk worden onderdrukt. De
militaire afdeeling Petersburg val ge
heel onder gezag van generaal Kom:
lof staan.
SPOORWEGONGELUK I3U BRUS
SEL. Ter aanvulling en verbete
ring van onjuiste berichten over een
spoowegongelu k in Belgiè kan door
Wolff worden giemeJd, dat toen do
generaal-kwnrtiermeester Ludendorff
in den avond van 19 Aug. van liet
slagveld in Vlaanderen terugkeerde,
op een station ten z. van Brussel een
trein mot ammunitie, tengevolge van
een verkeerden wLssêlstaiid, op den
extra-trein liep, waarin de generaal
zat.
De machine van den muniiieuein
liep tegen de waggon, waarin de
ncraal met zijn stafofficieren was ge
zeten, waardoor oen deel van die i
gonwerd vernield. De generaal
enkele zijner officieren werden door
splinters licht gewond. Niemand
echter niet in staat dienst te doen.
Met enkele uren vertraging kwam
Ludendorff met zijn officieren weder
in het groote hoofdkwartier.
De keizer zond Ludendorff oen te
legram. om hem geluk te wenschen,
dat hij voor het vaderland behouden
bleef.
FRIEDRIGIl ADLBR. Volgens de
..Arbeiter Ztg." heeft de keizer liet
doodvonnis van Frledrich Adler ver-
Jiietigd. en het hooggerechtshof opge
dragen een nieuw vonnis te wijeen
het hooggerechtshof veroordeelde Ad
ler nulotlSjarenzware kerkerstraf.
(Fiierich Adler schoot verleden jaar
in hot hotel Metsel und Schada den
minister-president v- Stürghk dood.)
DE VOEDING IN DUITSCHiLAND.
De Duitsche staatssecretaris van
het oorlogslevensmiddelendepartement
verklaarde aan eenigo journaJisten
omtrent de uitzichten voor de volks
voeding in het aanstaande oogstjaar,
dat de voorziening mot broodkoren
voor het gehcele jaar verzekerd is.
Van den aardappeloogst heoft men
goede verwachtingen hij zal aanzien
lijk beter uitvallen dan in bel afge-
loopen jaar. Het rijiksdistributiëbu-reau
voor \et werkt aan de oprichting van
centrales voor zuivelproducten. I>e
ooft- en groentenvoorziening is den
laats ten tijd verbeterd.
„Met zekerheid mag verwacht wor
den, da; oolk dc moeilijkheden van het
vierde oorlogsjaar zullen worden, over
wonnen" zoo besloot hij.
DE BOMMEN'. Uit Brussel wordt
aan 't Alg> ll'bld. gemeld, dat Entente-
vliegers bommen op Kortrijk gewor
pen hebben. Veel huizen werden ver
woest 11 Burgers, waaronder 6 kin
deren, verloren 't leven daarbij.
GENERAAL GOERKO. Volgens
e „Roesakojo Wolna" hooft d» vo^r-
loopige regooring besloten gonoraal
Goerko wit Rusland to verbannen.
Binnenland
'T NED. CONGRES VOOR OPEN
BARE GEZONDHElÖSREGlvLlNG is
Vrijdagmiddag t© Alkmaar geopünd.
De voorzitter, de heer J. W. C. Tel-
legen, burgomeoster van Amsterdam,
herdacht 't overlijden van den vico-
'oorzSttor mr. II. L. (Druckar. Aan
de familie werd oen telegram van
(beklag gezonden. Verder betoog
de spreker, dat reeds \eel voor de
verbetering der volkshuisvesting ge
daan is, maar tevens, dat er nog veel
te doen is overgebleven.
De jaarvers'agen werden goedge
keurd.
De heer J. J. Hofman uit 's-Graveiv
t verkeer met en den verkoop va« ver-
Allerlei.
Engeland en onze
haringviseoh erij.
e Recdecevereenlging voor
Ned. Haringvissoherij heeft bericht
Ontvangen, dat de Engelsche Regee
ring de 'bonus van 3 millioon gulden
heeft betaald buiten eenig verband
met de dezer dagen te 'a-Gravenhage
gehouden protestvergadcring"
De distributie v
benzine,
voor particuliere doeleinden is voor-
loopig opgeschort
STEENKOOL VOOR GROENTEN.
- Vrijdagavond werd door de Haag-
sche politie op de Veenkadc een merk
waardige ontdekking gedaan. Tus
schen de vele daar liggende groenten-
schuiten. uit het Westland afkomstig,
]>ovond zich ook een schuit, welke in
plaats van groenten, een lading
thraciet aan boord had. Deze was
zorgvuldig onder allerleigroeutemnan
den verborgen. De lading werd on-
middölljk in beslag genomen en la
ter onder politóegeleidc weggevoerd.
Tegen den eigenaar is proces-ver
baal opgemaakt.
•MISLUKTE POGING TOT ONT-
VLUCHTHMG. Van de Maasgrena
wordt aan de Telegraaf geni^dd: Ten
gevolge van een poging tot outvhioh-
ting van osnige Bolgische duenst-
pichtigen had er eigens op de Maas
traurfg ongeval pïaets, waarbij
vier pwsoneu het loven verloren. Met
hun vieren hadden zij hot plan opge-
rat te vtwohten; eon hunnereen zoon
van een visscher, zei dat zijn vader
'doorwaadbare plaats wist. Zijn
iu door de duisternis inisLoid of
te veel afgeweken, waardoor irun do
stroom te sterk werd, of wol bad de
bodem der rivier tengevolge van uit-
bagyering een wijziging oitdKuggean,
wel in hel duister blijver», docli
we! weet men, dat alleen de zoon van
den visscher den HollawHriien bodem
bereikte, terwijl de rader en zijn
drie kameraden op jarfimcr'ijke wijze
verdronken.
INBREKERS. Onder de gemeen
te Overschie is de machinekamer van
een .stoomgemaal aan de Schie ire-
ohinderd. Voor een waarde van onge
veer f lOüO wordt vermist aan drijf
riemen en koneren machinedeelen.
BIJZONDERE II. IB. S. Bij de
Tweede Kamer is een wetsvoorstel In
gekomen tot verhooging van de sub
sidie aan de bijzondere hoogere bur-
rerscholen.
ViBR. VOOR LIJKVERBRANDING.
Uit liet jaarverslag over 1916 van
het Hoofdlvasluur der Vereenïging
\oor Facultatieve Lijkverbranding
blijkt, dat het aantal crematies dit
jaar bedroog 89 (den 20stc<u Augustus
1917 had in liet cermatorium de 200e
crematie plaats).
In 1915 In-droeg het totaal aantal
gewone cn buitengewone leden 1486;
in 1916 steeg dit tot 1758, een toena
ming van 272 of bijna 19 pCL Aan
giften werd ruim f 3000 ontvangen.
Hoewel ui het a'gemeen de finan
cieel© positio der vereeniguig een ze
keren vooruitgang aantoont tegenover
't vorige jaar, is het nog steeds niet
mogelijk de Vrtlere inrichting van 't
crematorium t:r hand te nemen zon
der daartoe gelden aan hun eigen
lijke bestemming te onttrekken.
UIT DE SIGA REN IN DUSTR IE.
Het Verbond van Vereent gingen van
Sigarenfabrikanten in Nederland, ge
vestigd te Utrecht, heeft aan de in
dustrie bekend gemaakt, dat de Nij,-
vcrheids-coamiierie ta 's-Gravënhage
consenten voor uitvoer van tabaksfa
brikaten zal verhenen, op formulie
ren, die by dc Nijverlieids-conimissle
op aam rug© beschikbaar aijn.
Hierdoor vtCrden de reeds aanga
kondigde proUstvorgaderingen, die
in de industrie-centra gehouden zou
den worden, overbodig.
rkËUihïüiJkiEN
ZONDAG 9 SEPTEMBER.
GEREFORMEERDE KERK.
(Ged. Oude Gracht).
Vooi'm. 10 u.: Ds. D. Tibben.
's Nam. 5 uur: Üs. S. Datema.
(Klein Heiligland).
Voorm. 10 uur, Ds. W. Rmgnalda.
Nam. 5 uur Ds. D. Tibban.
NOORDERKERK ,Rid<krrstraaW.
Voorm. 10 uur, Ds. S. Datema.
Nam. 5 uur. Ds. W. Rinenalda.
CUR. GEREF. GEMEENTE.
Voorm. 10 u Ds. J. W. Geels,
's Av. 5% uur Ds. J. W. Geels.
LUTHER-SCHE KERK.
Voorm. 10 uur. Ds. D. Drijver.
KERK DER VEREEN DOOPS
GEZINDEN.
VooiTii. 10 uur: Ds. li. P. Plantenga,
kerk der brioedergemeeinte.
Voorm. 10 uur: Ds. Stegenga, pred.
te Deventer.
Niun. 8 uur Evangeliesainenkomst
REMüNSTRAlNTSCH
GERE FORM EERDEN.
Voojin. 10 uur; T)r. A. II. Haantjes.
Nam. 3 uur; Zondagsschool in de
kerk.
VEREEN, v. VRUZ.
HERVORMDEN.
(Gebouw Protestantenbond).
Voorm. 10 uur, l>s. S. C. H.. Wan
ting.
BAPTlSTEN-OEMiBE'NTE.
(Irfing© Wijngaardstraat 28.
Voorm. 10 u: Openbare samen
komst.
's Av. 5 ure, Ds, B. Planting.
Dinsdagavond E u.: Bids lood.
VRIJE EVANG. GEMEENTEl
(laoobijneslraat 30).
Voorm. 10 uur, de heer K. B. Ha-
verbiöch, uit Amslerd&m.
Voorm. 12 uur. Zondagsschool,
's Av. 6 uur, de Jieor G K. E®er,
uit Schoten.
Maandagavond 8 uur, Nuoikrana
Donderdagavond 8 1;"2 uur, Bid
stond.
BENNEBROEK.
Voormiddag 10 uur: Ds. P. J. dé
Jong.
HEEMSTEDE.
GEREF. KERK.
aan den Bronsteêweg.
Voorm. 10 uur. Prol L. Lindeboom,
Hoogftearaar te Kampen.
'a Av. 5 uur. Prof. L. Lindeboom.
Voorm. 10 uur, Dr. H. Th. Ober
uiaii.
NED. HERV. GEMEENTE,
n. 6 uur, Lokaliteit VtrieoUof,
Heerenweg 184, Dr. H. T. Oberman.
HOUTRIJK EN POL.ANEN.,
.Voorm. 10 uur, Ds. Baljon.
SCHOTEN.
.Voorm, 10 uur, Ds. H. Visser,
Horv. (pred. to ZwöE©.
CoKecto voor het sdlnuSdddlgiings
fonds.
E VANGELISATIBLOKAAiL.
(Lottacatraat Sctwteikwartier).
Zondagmiddag half één; Zondags
school.
's Nam. 5 uur: Sameukonisk (Ver
schillende sprekers).
Woensdagavond 8 uur; Bijbellezing
eu bidstond.
EGLISE W.VLLO.NNE.
Pos de Service, a cause des répara
tions de l'Eglise.
SPAARNDAM.
Voorm. 10 uur, de heer W« van
Achterborg, uiit Amsterdam.
Voorm. 10' uur: Ds. S. A. Baljon.
SANTPOORT.
iNED. HERV. KERK.
Voorm. 10 ure, Dr. G. A. van den
Bergh ran Eys'inga.
EVANGELISATIE.
Voorm. 10 uur, Ds. Vünderfnk,
te Haarlem.
BEVERWIJK.
DOOPSGEZ. GEMEENTE.
Geen dienst.
EV. LUTJI. GEMEENTE.
Voorm. 10 u.: Ik. M. van K!©off.
B LOEMEND AAL.
GEREFORMEERDE KERK.
Voorm. 10 uur; Ds. J. A. va® Leeu
wen.
VBLSI5N.
NK!>. HERV. GEMEENTE.
Vooitn. 10 u.: Ds. J. PJi. Iicgink.
wijk AAN ZEE.
NED, HERV. GEMEENTE.
Geen opgaaf ontvangen.
U MUIDEN.
NED. HERV. KERK.
Voorm. 10 u.: Ds. Erdman,
Nam. 3 u.: Ds. Erdman,
(Doopsbed ienin g)
DOOPSGEZ. GEM. EN NED. PROT.
BOND.
Voorm. lü 1/2 uur. Ds, II. G. Ganne-
gieter, pred. to Uitgeef.
ZANDVOORT.
NED. HERV. KERK
Voorm 10 1,2 uur; Ds. G. Posthumus
Meijjes.
kColoniên
A ARDBEVING BN DE MOLUKKEN.
Uit 8oeial>uja wordt aan he- Xlsc.
Hbld. geseind: In «ion loop der vorig»
week iverd liet eiland Saparoea, l>c-
iioorond© lot do residentie Amboina,
door oeji zeer zware aardbeving bee
zocht. De bevolking vluchtf, in hel
gebergte uit vrocs voor een vloedgolf.
KAPITEIN ZEILER GEWOND.
Vol gene telegrafische berichten uit
Kocto Radja is de kapitein der infan-
t-ric K- F- A. Zeiler, adjudant van don
miutarer. commandant aldaar. <ic-or
ien inlandscb onderofficier 1evensge-
aarlijk gewond. De dader had bij liet
spel verloren en wilde door middel
van inbraak den kapitein beroovcn
liij pleegde in de gevangenis zelf.
mooid. Nadere telegrafische berichten
melden, dat de toestand van kapitein
'J tot pp heden zich gunstig laat aan-
Sport en Wedstrijden
BILJARTEN. - Prof. Ed. Hora-
man» veri>eterde, in een wedstrijd) te
's-Gravenhage, zij® hoogste serie groot
cadre, tot 407. Hij speelde rr luur en
8 minuten over.
VOETBAL. Haarlem II .speelt
Zondagochtend half elf een vriend
schappelijke» wedstrijd legen Scho
len I. Beide partijen beschikken over
een uitstekend elftal, zoodat het aan
epanoing niet zal ontbreken. Dn
Haarlem-reserves komen dit jaar met
het volgtend elftal uit
An gen ent,
Baum, Hordijk,
'Donker, Engelen. Stork,
Mac Ncill, Hajo 'Brakel, Van Wijk,
Maas.
Het 3de speelt 's middags 2 uur
vi'-eii,- v: i - - 1 i-j ivj.
etrijd tegpen V. V. C. I. Ook hier kan
het een aardige wedstrijd worden.
Haarlem I—D.O.S. gaat Zondag
niet door.
1NTERNATIONALE HONDENTEN..
TOONSTELLING. -Op 8 en 9 Septam^
ber a.s. zal door dn Kj nologonclub oen
tweede gecombineerde internationale
hondenten, toons tel ling worde® go-
houden te Utrecht waaraan vermoe-
delijk ook honden uit het buitenland
zullen deelnemen.
Stoomvaartberichten
ICON- ROLL LLOYD. Hollandia
vetrok 7 Sept. van Amsterdam naar
Buenos-Ay res
Burgerlijke Stand
HAARLEMMERMEER. Oude»
trouwd A. van den 'Hoft en Stuuk.
J. J. Plooy en M. II. van der Sluvs. J.
P. Groot cn J. van Elk.
Getrouwd J.C. van Woericoin met
A. M. v. d. Geest.
Bevallen: M. Junec-nPersoon, d.
T. Ilulobosvan der Zwaard, d. M J.
va nder Voet—tHpuwl. z. C. M. Hoog
kamer—Va® Leeuwen, d- G Oude-
hoorn—iBochhjven, d. D. Haa;? de
Ha as, a. Kuik—'Millenaar, d. C. J.
Combee—Bijl, d. G. Luime—Vreeken,
o en z. 6L LubberdenVan der
Zwaara, z. P. Stokman—Ruite z. M.
yreetoen—Van der Zwaard, d. C. Vi».
Jansen, z. A. SpeelmanKloot-
Ft Kamstra- Van Staak-n z.
M Jv N-Oflomhl Wamsu-fkc-r z
M. Resoort-HBalk, z.
Overleden i p. de Wit, Gi jaar. C.
Lu-verse, 56 jaar. C. A. J. de Hey, 28
jaar. A. C. Koole, 53jaar. J v. Schen-
l'"'gon, 54 jaar
Haarlemmer Halletjes
EEN Z ATERD AG AVONDPRAAT! E.
Een van mijn vrienden, oen werkza
me man, iieeft mij eens in vertrouwen
verteld, zooals ik het ook woei
strikt vertrouwen verder vertel, dat
hij nooit ongeschikter was om weer
aan t werk te gaan, dan wanneer hij
pas vaoantie had gehad. Zoo moeilijk
vond liij het om daarna weer aan ga
regelde bezigheid te gewennen, dat
hij or ernstig over daellit, maar liever
©ecu zomervacantie meer te nemen.
Ik meende dat bezwaar wel te kun
nen oplossen. „Je vacantie 's niet
lang genoeg geweest, je moet eigenlijk
zoolang vrijaf nemen tot het nietsdoen
je walgt en je.alg 't ware smeekt om
weer aan 't werk te mogen gaan".
Dit stoteei was hein niet onbekend.
Zelfs had hij er ondervinding van
opgedaan Zijn zwager ivad een boek
houder en die boekhouder had een
jaar lang zóó hard moeten werken,
dat een poosje vacantie hoogst nood
zakelijk was.
„Blijf nu weg, zei mijn zwager,
„totdat het luieren je verveelt en kom
dan terug, eerder niot, dnis niet vóór
dat je er naar snakt om weer aan t
werk te gaan",
„Dat was heef verstandig van je
zwager", zei ik.
„Ilm zei hij. „De boekhouder,
bleef vier weken weg, zes weke®
Toen schreef mijn zwager hem een
voorzichtig briefje, lioo hij 't maakte.
Niets er in van terugkomen en weer
aan 't werk gaan. begrijp je, want
Jict zou verschrikkelijk wezen, wan
neer de man weer aan t werk ging,
denkende dat hij moest van den pa
troon. De boekhouder stuurde een
brief terug inet bericht dait hij bodank-
te en wel voer. 't Duurde acht weken,
tien weken. Mijn zwager dood een
tweede, nog altijd bescheiden pog'ng,
om zijn boekhouder terug te krijgen.
CM hij niet oen onweerstaanbaren lust
voelde om weer aan 't werk te gaan.
L»e boekhouder schreef terug van
iiiot, hij begon pas good behagen
de vacantie te scheppen, ze deed hem
werkelijk goed. Mijn zwager ging ge
bukt onder 's mans werk, dat hij
overtomen moest. Toch g»ff hij hot
niet op. Een goed. beginsel Ss waard
om er wat voor to lijden. Maar toen
de vacantie veertien wekc-n geduurd
had vond hij de pr bef neming voldoen
de van lengte en telegrafeerde zijn
boekhouder, „do walging van vacan
tie en het snakken naar den ai beid
moot nu gekomen zijn: morgen ver
wacht ik u terug'.
En hij kwam, maar hoe? Da leun
stoel voor zijn schrijflat©) was tc
smal geworden, hij barstte mt zijn
vesten en zudhtt© diep als hij ©en
blad van het rekening-courantboek
omsloeg. iITet systeem had geen aa.n-
toidin© gegeven tot afkeer va® vacan
tie, maar tot oen chronisch© haat te
gen den arbeid. Mijn zwager zoi al
tijd, dat de boekhouder het systeem
verkeerd had toegepast, maar in elk
geval kregen ze twee maanden later
ruzie en roldo de boekhouder
(hij was tonrond geworden) met drie
maanden salaris die deur nu. Er is
n'ots meer van den man terecht goko
men cn mijn zwager beBdhonwt hij
als de I/©werker van zijn ongeluk
En de moraal1 zei ik
Do moraal is dus: neem vne.mt.ie,
ar ga aan 't werk voordat je van
't nietsdoen gruwt Een menscli gruwt
namelijk soms zoo gauw niet van
het niets doen. Soms kan hij' dat
gruwen zijn Diee"© leven tang niet
leeren".
Gedachtig aam dezen goeden raad
besloot ik, in mijn vacantie zoon
beetje bezig te blijven, om daarna
weer gemakkelijker aan 't werk te
kunnen gaan. De beste manier leek ilie
toe om veel te wandelen en te blijven
staan bij e'k standje of rolletje dat
zich voordeed en zoo heb ik j® tien
dagen tijds bijgewoond drie buurvrou
wenruzies zonder handtastelijkheden"
en één met; het opbrengen van twee
dronken mannen, de bekeuring van
zeven wielrijders die op voetpaden
reden, ('n sterk toenemend kwaad) en
eindelijk heb ik ©en studie gemaakt
van drie aankondigingen, die ik op
het hulpbureau van ptditie by de
Groote Houtpoort heb uangotrotlcn.
Daar hingen namelijk drie oproepia
gen va» de justitie, waarbij geld werd
uitgeloofd voor het geven van inlich
tingen die tot de opsporing van moor
denaars on dieven konden leiden e®
om denhoek bovendien nog 'n onaan
gename lüededeotlng over een zekeren
Si'ijkoord, iln- zich Bouwmeester
oeint, helgee nik begrijpen kon, do
naamsverbotcring bedoel ik.
Wat de andere biljetten betreft, ze
ioofden uit:
Tweehonderd ©n vijftig gulden voor
idichtingen over den dader va® een
diefstal, groot f 20G0.—
Vijfhonderd gulden voor den moord
op een wachtmeester.
Duizend gulden voor de® moord op
can weduwe.
Het publiek stond er over t- praten
op een manier, die me niet hevicl.
't Lijkt wei ccn prij&omirant". zei
de een.
,Ze hebben ons j/oodig", zei een an-
ü'k Hob altijd gedacht, dat de
justitie zelf de misdadigers opsporen
moest".
„Een weduwe is tweemaal zoo duur
als oen wachtmeester", rekende een
derde uit.
Het gesprek beviel me niet en zoo
ben ik daar maar weer weggegaan c®
op de Stade-bibliotheek beland, waar
herinneringen te vinden zijn aan den
rijd, toen de justitie niet zoozeer beloo-
ningen aan anderen uitloofde, maar
zelf beloond werd als er een boosdoe
ner of overtreder ontdekt werd. En
dat ging ver, zelfs de spcculaasbak
kers konden er mee in nioeilijtkhedc-.ri
komen. ,,En dat dc koekebakkers",
zoo meldt ©en van de keuren van de
stad Haarlem, „de zogenaamde spe
culatie niet liooger per Roiul zullen
mogen bakken ©n verkoopen dan tot
zeven Stuijvers, gelijk de Banketbak
kers en Coafiluriers dezc-lve per
Pond niet laager dan tot 12 Stuijvers
zullen vermogcai to verkoopen, op een
Boete van 12 Guldens, te gaan voor
een derde aan de® Heere Hoofdschout,
een derde aan die van do Nee ringo
svaartegen word misdaan en een rea-
teerende derde part, ten behoevo van
don Aanbrenger. 27 Nov. 1749".
De Heere Hoofdsclumt luid dus be
lang bij het aantal overtredingen, een
boastand die sterke beenen eischto en
gelukkig uit de wereld is. De historie
verhaalt don ook van een Schout, die
het met 't recht zoo net niet nam en
de monschen voor war,- en nooit i/a-
gan© misdrijven teelijk brandschatte;
natuurlijk is de vriend ge.snaj/t en
hebben ze ic-ts met hem gedaan, dat
we vroeger ijsclijk vonden, maar dat
tegenwoordig, nu mUlIoenen jonge
mannen, die niets kwaads gedaan
hebben, op de schrikkelijk/do manier
worden verminkt, gerekend kan wor
den bij vervroegde twin tigs te - eouw-
eche beschaving. He; schijnt, «lat dit
geval niet op zichzelf stond, althans
tu een boekje van G. Droste, „de
Haagae kennis", blijspel, wordt ©en
schout ten tooneeie gevoerd, die zijn
particu'iere bc-langen ook niet goed
van die van zijn ambt weet te onder
scheiden.
Trouwer», ook de dieven waren in
dien lijd van eigenaardig makelij,
wam Ligtvoet, een beurzensnijder
(zakkenroller) heeft -voor zij® verach
telijk bedrijf een wijsgeenge verkla
ring peionden e® houdt tot zijn kame
raad Overal het volgende l/etoog
't ls jammer, dal het Volk, in onze
(kunst ervaaren,
ZOO zeldA steigeren tot hoog getal
van jaar-en (1)-
ïïn dat het streng Gereoht zoo kwa-
(lijik is gezind.
Wannéér het op de daad soratijde
(een gauwdief vind.
Hoe kan hel zioh zo dwars aan vrije
kunsten toonen!
Die men veeleer behoort om d' eêl-
(heid te beloon eri
En denken, da; hel goed hetwelk
(het Aardrijk geeft.
Aan elk verschaffen kan, dat hij va®
(nooden heeft.
Da! alk zijn 'bett moet doen om aan
(den kost te raken,
Terwijl het blinde lot geen evenaar
(wil maken
En wat het eane mennoh verkregen
(heeft te veel,
Dat heoft hot. ngeslokt van ander
(luiden deel.
Ten onrecht werd liet ons zo kwalijk
(afgenomen.
Da', wij T gern ons ontbreekt weer
(zoeken te bekomen
Daarom men uit ons gild zoo menig
(Kunstgenoot
Naar boven klimmen «Eet en van de
(ladder stoot (2!
-„Alios kan met woorden gezegd
worden." eei Uilenspiegel. Maar de
(IJ Dieven kwamen vroeger vaak op
't .schavot.
Ui Aim de galg opgehangen-
blyspeldiohter ie wel zoo wijs om den
redenaar door den soliout te laten van
gen en in het spinhuis sluiten, waar
hij var-, rechtswege h or:.
Verdei wandelend© m; de 3tads-Bi-
biiotheek trof ik lu een boekwinkel
een werkje aan met het opschrift:
Het Fransch zonder Mees
ter i n 21 d a g e n. Onze tüd is wel
haaetig, maar tot nu toe hei. ik niet
vernomen, dat van iemand verlangd
werd om in drie waken Fransch te
leeren. En dat nog wel zonder leer
meester. AT e t een onderwijzer zou het
zeer wel in veertien dage® gaan, zoo-
rlat een ijverige leerling in één jaar
tijds zich zes en twintig talen zou kun
nen eigen maken.
Ik herinner me, dat een verstandig
man bezig was, Fransch te leeren.
Toen hij een jaar ijverig gewerkt had
en hem naar zijn vorderingen werd
gevraagd, gaf hij ten antwoord
„De ©enige, die iet© van mijn
Fransch begrijpt, ben ik zelf.
Een jaar later zei hij
„Nu begint mijn I-vrnue?;-jr mij >ok
t© verstaan."
■Na .het derde jaar verklaarde hij
„Een 'beleefde Franschman doet alo
of hij mij in hoofdzaak wel begrijpt."
En eerst na 't vierde jaar verteld©
hij, dat hij nu met een Fransohm an
een gesprek kon voeren, waarbij ze el
kaar wederkeerig goed begrepen.
Maar dat wae een verstandig man
en het andere was een stom boekje.
In een volgende beschouwing zal Ik
vertellen, hoe iemand vacantie hebben
kor. op dagen, die niet meer bestaan
e® wat er te doen overblijft voor af ge
eneden menachen, van de gaal:-ding
afgesneden natuurlijk.
FIOELIO.
