Verloop! Oasrgnisoen
KULfiNOISTRIBQTIE
35e Jaargang No. 10550
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
DONDERDAG 18 OCTOBER 1»17
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is jkom der gemeentel f 1.75. Franco per post door Nederland '2 Afzonderlijke nummers '0.15. Geïllustr.
Zondagsblad, voor Haarlem f 0.45. Geïllustr. Zondagsblad voor de omstreken en frauco per post f 0.52».
Uitgave der N. V. Lourens Coster, Directeur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082
ADVERTENTIEN Van 1-5 regels f 1.iedere regel meer 20 Cts. Reclames 30 Cts. per regel. Tijdelijk#
oorlogstoeslag 20 p.ocent. Bij abonnement aanzienlijk rabat. Tienstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod,
van 15 regels 50 Cts. per plaatsing, elke regel meer 12'/t Cts. a contant. Buiten het Arrondissement dubbele prijs
Direotie en Administratie: Groote Houtstraat 93, Teleloonn. der Redactie 600 en der Administratie 724
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 76-78, Amsterdam. Telephoon ir.terc. 6229. De Verzekering der (per week) geabonneerden wordt gewaarborgd door ,,The Ocean" Rokin 151. Amsterdam.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
Verstrekking van
goedkoope Brandstoffen.
Aanvraagformulieren voor hen
wier namen aanvangen met de let
ters Q, R, S,T, U, kunnen worden
afgehaald op Vrijdag 19 October a.s.
des voormiddags van 912 uur
aan het lokaal Spaarne 92 rood.
AGENDA
VRIJDAG 19 OCTOBli/R.
Sctciieilidi't Vmlaeffiiigiagi: 8 uur: Sk>
naienavoiwl E. van Reed'e en N. Ker-
rebijn.
Nutsgebouw, Zijlstraat: Tentoon
stelling van het werk van Jan Kreu
nen.
Schouwburg Jansweg: Faust, to8.
Schouwburg Do Kroon. Smedestraat
Biosc. voorstelling.
Cinema-Pa'.ace, Gr. Houtstraat:
Biosc. voorstelling.
Apollo Theater, Barteijorlsnrtraat'
j Biosc. voorstelling.
BURGEMEESTER en WETHOU
DERS van Haarlem brengen ter
kennis van belanghebbenden, dat
tot wederopzeggens voor October
en volgende maanden de per ge
zin toegestane hoeveelheid gas voor
bijkoken van 10 MJ. wordt verhoogd
tot 15 M'. per maand (vermeerderd
met 2 M3 voor eiken persoon waar
uit het gezin bestaat).
Die verhooging geldt NIET voor
die gasverbruikers, die een gastoe-
slag ontvangen voor een bij de
brandstoffen-commissie geboekt
gasfornuis
district Haarlem en Omstreken
(gemeenten Haarlem, Bloemendaal,
Heemstede, Bennebroek, Schoten,
Spaarndam en Haarlemnieriiede en
Spaarnwoude).
Il.il. liitliieltis en Kleermakers!
Met ingang van 19 dezer wordt
de prijs van houtskool gesteld op
per IQ KG. f3.25 aan huis bezorgd
per 10 KG. f3.20 afgehaald.
Directeur Brandstoffen-Bureau
- REITSMA.
Verbod Verüosp, Aflevering en
Vervoer van Stijfsel.
De Gemeentebesturen van Haar
lem, Bloemendaal, Heemstede, Ben
broek, Haarlammerliede, Spaarndam
en Schoten brengen ter kennis,
dat door den Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel is be
paald:
le. de verkoop, de aflevering en
het vervoer van stijfsel is ver
boden:
2e. het verbod sub 1 gesteld is
niet van toepassing voor zoover
het vervoer plaats vindt in
hoeveelheden van minder dan
5 K. G.;
3e. van het sub 1 gesteld verbod
kan onder daarbij le stellen
voorwaarden ontheffing wor
den verleend door den Minis
ter van Landbouw, Nijverheid
en Handel
4e. aanvragen tot ontheffingen sub
3 bedoeld zijn schriftelijk in
te dienen bij de Afdeeling
Crisiszaken van het Departe
ment van Landbouw, Nijver
heid en Handel, Kneuterdijk 8,
's-Gravenhage.
Opyavca voorraad van
Stijfsel.
H©t biljet van den
Etoofdeiijken omslag
te Heemstede.
De aanslagbiljetten voor den hoof
de) ijken omslag te Heemstede worden
rondgezonden. De ingezetenen behoe
ven or'niet van te schrikken: zo wis
ten aj tang dat die zouden komen on
ook, dat hot percentage 1.7 zou aijn.
Maai' toch zulten ze verbaasd naar
het papier hebben gekeken, dat zoo
buitengewoon karig met inlichtingen
is.
Wat ïedor hoedt te betalen staat er
op. Maar naar welk inkomen dat be
drag berekend is vinden we niet.
Men zal zoggen, ,,zet de berekening
maai- op volgons het percentage 1.7
en je bent or')', maar zóó eenvoudig
is hei toch niet, want er is ook nog
een aftrek voor eerste levensonder
houd van f 600.en een aftrek voor
kinderen boneden 14 jaar a, f 50.— p©r
kind en dan wordt het bedrag ook
nog afgerond naar beneden, op vijf
tig gulden. Dil alles staat óók niet op
het aanslagbiljet! Er staat eigenlijk
zoowat niets op, dat de belastingbe
taler behoocU te weten en wij hebben
mededoogon rnet den ontvanger, die
stellig bestormd zal worden met vra
gen. Laat ons hopen dat deze vierslor
zijn werk wat verlicht!
Alle begin ia moeilijk. Dit is Heem
stede» eerste aanslagbiljet voor hoof-
delijken omslag, hei tweede zal wel
duidelijker zijn ingericht. Om billijk
te wezen moot ik erkennen, dat or ook
nog op staat: Dit bedrag mag
in twee ter mij n e n worden
volda an. (November en December)
Andere gemeenten zotven wel op hun
aanslagbiljet: Dit bedrag mooi
in tien termijnen worden vol
daan.
De woorden „mag" en „moet" ko
men niet precies mat bet aantal ter
mijnen overeen.
Ten slotte: de Heemstedenaren mo
gen niet klagen. Zij hebben nu ook
hun hooldedijken omslag, evenals
iedere andere Nederlandsche gemeen
te behalve Kampen, en worden dus
ook voor vol aangezien en zijn daar
voor de opcenten op het personeel
kwijt. Het blijft een genoegen om in
Heemstede te wonen.
Heetwafervoorziening
Het zal er dan eindeliik v.ili komen;
de heelwaterverstrekkintr van gemeen
tewege aan de ingezetenen. Woensdag
—leende d9 raad er aan B. en W. een
crediet voor. Een succes voor don lieer
d Kami» die het denkbeeld reeds
creruiimen tiid celeden in den Raad
benleii'.o De burcemeester vond toen
het. denkbeeld wut vreomd en aevoe!de
er bliikbanr niet veel voor. Thans nu
hot in andere gemeenten mot succes
is toecenast zal men het ook liter
caan uitvoeren!
Een voordeel er van is dat men nu
winst heeft kunnen doen mot de er-
varine elders omred aan. Dit bleek uit
de snaarzame mededeel innen die wet
houder De Breuk in den Raad deed.
'Bleek in Den tlaaor dat de geverfde
binnenwand van den ketel als gevolg
van de aanraking met warrm waiter
een is en smaak aan het water gaf.
hier is de verf vooraf verwijderd. zoo
dat dit euvel is verholpen. Het plan is
nu dat viif of zes sproeiwagens in de
verschillende stadsgedeelten zullen
riiden en liet water aan de huizen af
geven en dan hier en daar zullen etal-
Btaan om aan het publiek de nele-
eenheid te verschaffen liet water te
koooen. De Driis is Der 10 L. 3 cent
en Der 5 L. Ito cenL Aan de lichtfa
brieken zal de verwarming van liet
water cescliieden.
W'ii meiddien ai dat te Den Haag de
verkoon van warm water van ge
meentewege zeer coed is geslaagd.
Honen we. dat zal bliiken da< ook hiel
de hulsmoeders er ingenomen mede
ziin!
Ieder die stijfsel anders dan voor
gebruik van hem zelf of zijn gezin
in voorraad heeft is gehouden voor
of op 20 October a.s. 12 uur schrif
telijk opgave te doen aan de ge
meenten Besturen of Distributie
bedrijven der gemeenten waar deze
etijfsel zich bevindt met vermelding
van de hoeveelheid en de aard der
partijen welke hij in voorraad heeft.
De bedoelde opgaven zullen moe
ten worden gedaan door hen die
stijfsel onder zich hebben, onver
schillig of zij al dan niet eigenaar
daarvan zijn.
GM ONS HEEN
No. 2380
nabetrachting ran den
Gemeenteraad.
Woensdagmiddag Raadsvergade
ring Met erratis licht en Vuur. Daar
voir slik ie heel wat welsprekend
heid en onwedsprekendhfiid wanneer
ie thuis uit «dele volhardiijr. in de
kou zit. en schemeren lee-i om de
cms'Vikenintr te Ivdwmoen. Maar toch
vier en een half uer. van hal' twee tof
zessen, te te cel. vooral omdat he'.
minder kan. Wee. driewerf wee'over
de sprekers. die zoo'n dringende be
hoefte hebben om te zeceen wat 'n an
der al cezetrd hééft over de gewich
tigheden. die meenen dat de wereld
niet verder draait, wanneer zij hun
stom nifii mouveeron Buwonderiiwr
covoel ik voor het nubliek dat er niet
lwi«ft te wezen en er locli zit. maar
■het «zasrit voor den burgemeester, die
er niet aüeen moet." zitten, maai- ook
voortdurend met aandacht toeluis
teren omdat, er onheilen kunnen ge
beuren wanneer hii eens niet ootet
Als Jhr. Sandberc hier metleniid een
ruhilerm viert, bied ik hem een krans
aan voor a e d u 1 d. maar in de
Raadsvergadering zou ik willen dat
hii er minder van had en de debatten
eens wat beknotte. Ook in dav geval
kom ik met miin krans voor kort
heid.
Deze vercaderine begon niet zoo
ontstemd als de vorige. maar in tegen -
deel mot een schaterlach. Door ik
weet niet meer wie. werd gevraaard
om medailfcs van de --reente voor
een wedstrijd van -- - artov-oizels. Ja»
dat. ontbrak er notr! Te midden van
distributie ei: duurte, van zore voor
het. heden en ancst voor do toekomst,
moeten we onze aandacht niet alleen
aan voa^trezanu geven. maar ook aan
de vraag. wie hot het mooiste doet.
Zou luwt -dan niet beter aiin. als we
toch wedstriiden willen houden, om
medailles toe te kennen aan de spre
kers in den Raad? Wie zou de
fziin? 't -Hanet maar af van de
waarden van hoi concours. Zullen we
den ooliiksle bekronen.' Dan kriivt de
burgemeester don eerooalm en inr. An
drea© den tweeden -nriis. Is het om
den duidelïiksten «preker ie doen?
Dan ls de heer Naa-tzaam de winner en
verovert mr. Bruch de oremie. Om
den vurigste' Dan moet er geloot wor
den tusschen Mr*. Heerkens Thijssen
en den beer Poppe. Gaat hot om den
kalmste? In die soort is verschot ee-
noes: 11c aarzel tussolien dokter Van
den Berg en inr. Ribhius. Maar ge
noeg gekeuveld. Laat, ons den proloog
eindigen en hob cord li n ophalen.
Wie had gedacht. toen mr. Romans
ontrad als de aanvoerder der demo
cratische garde van rechte, dat ziin
eerste daad ais wethouder zou ziin
een verheoeine van den tzasprijs met
meer dan zeventig procent! Want
luist die gasprits gold te allen tiido
als he>t bastion der ware democratie.
Hoe he: ook traan zou. die mocht niet
hoocer. Weihouder Modoo heeft haar
teeon gehouden mei al zun handen en
Handen en toch is hii niet, herkozen,
omdat hii niet democratisch Kén oor
was, Ziin otpvohrer komt er dadeliik
mee aan
Met overtuiging en niet zonder ta
lent en handigheid heeft mr. Romans
hot voorstei verdedigd. Niet altijd met
zwaarwichtige argumenten. Het bud-
cet van den arbeider, zei hij. wordt
er niet hoocer door beiast. wanneer
iliii veel sas «oodkoon of minder tras
duur lcriiitPl. Inderdaad, financieel
•komt het zoowat overeen uit. maar
do man kriic. voor lietzeJfde geld dan
tocli minder ,kos. En niet. veel indruk
wekkender was het verwik aan uiterst
links: ..vroeger hebt cii altiid gewjld.
dat het. e-as tot den kistenden prijs
zou worden geleverd en nu ik liet
voorstel, is 't, w«er ndet. coed!" H4:
werd den weihouder dan ook duide
lijk eemankt. dat de omstandigheden
toen en nu ilcel wat van elkaar ver
schillen Toen tonnen winst en nu
een eeliike rekerunc zooveel voor den
kosienden nrüs (de heele vercaderiiiK
Kehruikte het lecliike eennariisme
kosinriit. alsof ze het over eten
uit. de Centrale Keuken had) en even
veel voor ontvan.esten. Want liet hoo-
KC woord is er uit Kekorsëü.: bii een
easnriis van 12 cents over den gewo
nen en 13 cents over den muntgasme
ter. houdt het bedriif ceen cenit winst
over. direct noch ir-Hirect.
Merkwaardig eenoec waa tegen het
niat. krachtice betoosr van den heer
Romans, ook dat van den lieer Nas?t-
zaam niet sterk. Die wou don gasprijs
'laten zooals hii is en daarmee dus
(zooals do wethouder handig uiU-eede)
©en cadeau maken -aan bemiddelde.-
particulieren, die heel "wel een hooge-
ren easnri-s kunnen betalen en voorts
aan een örieffal instellingen, die de
heer -Bomans aldus onsomde: ..da ge
vangenis. het Riik en Meerenberg"
De heer Nagtzanm. anders bii uitstek
nractisch. zwierf door de heemden
der fantasie, '-oon hii verklaarde dat
de vroeger behaalde winwten voor
hem Dracuscii liet reservefonds uil-
maakten. ..Maar die winsten ziin op
gesoupeerd!" riep de een hom loe. ..Er
is niets in dat resen efondsl" riep ©en
tweede. ..Dat kan mii niet. schelen,
rie.n de spreker, onder daverend ge
lach van do vergadering. Natuurlijk
was ziin bedoeling deze: wat naar
wiize van zien. de bemiddelden
roetrer hadden bespaurd door den
liwen casnriis. moesten zji nu maar
nrogressief aan belasting opbrengen.
Mb;, was van weerskanier niet sterk
en bovendien, uit nrnclasch oogpunt
alleen een oefening in uiterlijke wel
sprekendheid. omdat iedereen wel
wist. dat het voorstel zou worden
aangenomen. Zoo geschiedde dan pok
mot «root© meerderheid.
Belangwekkender dun (tea© beslis
sing is de vraae wanneer zii weer zal
worden ingetrokken. D© wethouder
van financiën, het :s meermalen ge
bleken gevoel- voor indirecte belas
tingen. En het i» in de wereld moei-
iü'-it-r ©an priis te verhooeen. dan t©
Dit. was he: hoofdpunt van de agen
da. Het. tweede was de salarisverhoo-
ging van hel dageliiksch bestuur en
den secretaris. Do heer Van Llemt is
het geweest, di© de svmpathieko ge-
dacflite heeft gehad om dat voor te
stellen en die het voorstel met een
uit' den aard der zaak korte aanbeve
ling inleidde. Hii snrak van dank
baarheid voor de vele moeit© en zor
gen van B. en "W. en de. Raad stemde
daar door aoolaas mee In. De twee
ioncste wetJiouders zuilen wel begi-©-
pen hebben, dat deze toejuichingen de
moei:© en zorgen golden di« zii in de
toekomst op zich zullen hebben te ne-
bnen. Een verleden hebben zii ln dit
opzicht nog niet.
Over zulke voorstellen wordt altoos
weinig gediscussieerd. Toch zou het
niet onbestreden doorgaan. De lieer
Schram vond liet "e onoas Ingediend
en vergeleek het. onder vroolllk ge
lach van de vergadering, me', een nas
verwomen salarisverhoocring van de
■vroedvrouwen. Als ©en van do andere
Raadsleden de we'Jioudei's-bezoldi-
ging vergeleken had bii de jaarwedde
van don Mikado van Japan, dan zou
die bezoldiging ons weer heel gering
ziin voorgekomen. Zulke betoozen
maken een raadszitting lang. Anders
hebben ze geen bete&kcnls. De sociaal
democraten waren veel kloeker ln
hun opvatting die zouden voor
stemmen omdat zii een afkeer heb-
I ben van de halfslp.^tiii^ 'teid d©r wet-
houaerliike positie en aanspraak wil
len maken op hun geheel# werk
kracht De heer Beinaida omschreef
j da", nog door te twijfelen aan de me-
celiikheid dat iemand twee functies in
openbare bestuvep teaeliik ven-uilen
kan. Maar wethouder Bomans keek
ktrak voor zicli uit.
Ten slotte werden de verhoogingen
voor burgemeester en secretaris zon
de hoofdei (Ike stemming goedgekeurd
en die voor d6 wethouders met vier
stemmen negen.
Als de vei-eeniaing ..Kosokomos"
eens vergadering houdt, mac boven
den zetel -van de voorzitster wel miert
dikke letteren gegrift worden: ,,Qul
tron embrasse. mal étreint". of vrii
vertaald: ..tracht niet, te veel op eens
■te-doen". Zii heeft aan gemeenteraden
in verschillende steden een reauest
gezonden botroKende de rechtspositie
'vi": het ipersoneel in ziekenhuizen,
dat bedoeld was voor allen en <lus
sloeg op niemand. Wli hebben ïn den
Raad wel meer van die algemeen©
adressen «ezien. waarbii alleen de
naam der gemeente me? inkt is inge
vuld en de rest gedrukt. Allen stier-
ven een smadeliiken dood in s Raads
nruEitejnand en dit 6tuk van Nosoko-
inos is hot niert. beter vergaan. Men
kan eenmaal toestanden me', verlie'.e
ren bii liet doziin. alleen afzonderlijk.
Jammer dat de heer De Braai, die
vervuld van dankbaarheid over ziin
•vernlerina aan het personeel het bes
te toewen acht. aanleiding vond. liet
vroecere college van regenten te be
tichten van gebrek aan aandacht,
voor de belangen van dat personeel.
Waaruit te dat gebleken? Zelfs wan
neer morgen aan den dag dfi Positie
van verpleegsters en anderen, die ln
het Gasthuis werkzaam zijn belane-
Viik werd verbeterd laat Ik bijvoor
beeld zeggen: liet salai-Is verdubbeld,
de arbeictetivd gehalveerd do vacan-
rties en de vriie tiid verdrievoudigd,
dan noc xou er geen reden ziin sma
lend over de vroecere Regenten te
spreken Opvattingen veranderen im
mers voortdurend, evenals eisch»?n.
Of bekommert de heer De Braai zich
er orn. dai men later mjssclüen over
•10 iaar al zich erover verbazen zal.
dat hii met vela anderen jarenlang
geduld heelt, dat de wethouder» wer
den bezoldigd met. 2000 gulden
Zal ziin verweer dan óók zijn: ..ze
klaagden er niet over!" welk© veront-
schuldiaing ten opzichte der ver
pleegster» in het gasthuis niet steek
houdend. althans niet. voldoende ge
vonden werd. Wanneer hei gasthuis-
personeel verbetering wil. dan is het
•ma.g ik zeggen mans genoeg om er
zelf om te vragen. Vóór dien tiid heeft
de indruk van een raadslid, dat het
Arr. Rechtbank
Overtreding der auteurs-
wet. De rechtbank deed heden uit
spraak in dc zaak van C. v. B., don
sec rotarb der toon eel vereeniging
„Concordia" te Beverwijk, die had
terecht gestaan wegens overtreding
der auteurswol. De tooneelvereeni-
ging.had nl. „Met den handschom
getrouwd" van J. Fabricius opgeveerd
zonder dat van den auteur daartoe
vergunning was hekomen. BekL werd
veroordeeld tol f 3 boete of 3 dagen'
hechtenis. Het O. |M. had geèiicht
f 40 boete of 40 dogen hechtenis.
Bedelarij. Een oud manne
tje was in de maand September aan
de woning van den Burgemeester van
Purmerend komen bedelen.
Hoe kom Je daar zoo toe, infor
meerde de President.
Door werkelooshed, zeide bokl.
Wat aangaat de boirels, ben je
niet werkeloos, hernam de president.
Man dat is je ongeluk!
Het O. M. vordorde 3 dagen hech
tenis en opzending naar een Rijks
werkinrichtingvoor den tijd van 2
Jaar.
Iloe vindt je dat, zeide de presi
dent
Och, dat lijkt mij wel, was het
antwoord.
Maar daar krijg je geen borrel
meer.
Dat hindert niet, merkta bok?,
op. Ik ben nu *t drinken wel afge
leerd.
(Zie vervolg stadsnieuws pag.
Letteren en Kunst
TIJDSCHRIFTEN.
Het weekblad „Ind:ë geeft hei slot
van een artikel over de M. T. S. te
Dordrecht, de plaarts waar Bud'löe
toekomstige leider# gevormd wor
den. A. H. J. G. Walbeekug vertelt
nog wut van Javoamsdhe Volksgebre
ken. Verder schetsjes en opstellen
over De Kalksteen rotsen van Kahoe-
ripan, bij Buitenzorg, Een hanenge
vecht, Pah Senuln en de vischgraat,
Kunst in Indié, enz.
Binnenland
De Toestand.
de
te bedeesd of te schuchter (of hoe was
het ook weer') was om er over te spre
ken. >toch eiaenlitk weinig be
lang.
De heer Poppe maakte zoo geen on
derscheid tussclren de nieuwe en de
oude regenten. Item waren ze één oot
nat. ullemaal afkeeriiv van de vak-
vereeniging. Maar als de vakvereerti-
einn wat bereiken wil. zal ze toch an
ders moeien optreden. Ntet zoo scha-
Wone-achtig. Od ziekenhuizen worden
de patiënten toch ook nic-t bii zalen
böceliik genezen, maar als 't kan één
voor één# ieder afzonderlijk!
J. C. P.
Petroleum on eigen
houtle gedistribueerd.
Eenige vrouwen uit de Bloemstraat
tn Den Haag. die reeds weken, bii
eebrek aan gas en petroleum, des
avonds in het duister zitten, hebben
Dinsdagavond ongeveer viif nur een
im-al eedaan den winkel Van den
lieer Tesselaar on den hoek van de
Voenkade en Da Cobtastraat aldaar,
en de daar aanwezige petroleum od
eisen houtle gedistribueerd. De vori
ge week zoo verleiden zii hadden ze
van het distributiebureau een kaart
ontvangen waarop ingevuld moest
worden, hoeveel r*?tp^jsn zij meen
den noodig te hebben. Daarou hadden
zii Dinsdag v,_rorn een kaart ont
vangen. waarnu m moesten vermel
den. van welken winkelier zii de pe
troleum wilden betrekken. Inrussclten
bleven zii maar zonder licht en moes
ten de mannen, wanneer zii des
avonds na het werk thuis kwamen, in
het donker eten en zitten. Daar d©
vrouwen wisten, dat de winkeliers
reeds van petroleum voorzien waren,
maar deze nr-z niet mochten verkoe
nen gingen een dertig vrouwen met
fl ess oh en gewapend naar bovenee-
noemden winkel, waar zii het vat met
petroleum hebben leeggepompt. De
winkelier moest machteloos toezien.
De ontboden politie kon met veel moei
te ten slotte den winkel ontruimen.
De veroverd© buit werd in triomf rond
gedragen en met minder gelukkigen
gedeeld.
De winkelier verzekerde, dat hii er
ceen schade bii geleden had. het groot
ste deel was onmiddelliik betaald, tc-r-
wjil hii voor het overige deel niert be
zorgd was.
De noli tie hield later in den avond
voor den winkel de wacht.
Gemengd Nieaws
Stadsnieuws
Tljdlngza&f van Haarlem's
Dagblad.
In onze Tiidinezool. Groote Hout
straat 93. ziin tentoongesteld eenice
werkstukken van de dames van den
Urcentieraad. die in het. Proveniers
huis worden gemaakt voor minver
mogenden n.L een pantoffel, afge
werkt en een nog niet afgewerkt
exenmlaar op leest en een kookzak,
gevoerd met couranten en een binnen
zak waarbii kussentjes om de pannen
af ie dekken
JAPAN EXPORTLAND.
Men schrijft uit Lausanne aan het
Handelsblad.
Japan heeft, zooals men weet van den
huidigen oorlog zeer geprofiteerd dom'
op handige wijze zijn te dien einde
geweldig gesubsidieerde handelson
dernemingen en scheepvaartmaat
schappijen in de tijdelijk opengevallen
plaatsen te schuiven Thans maakt
het zich gereed om ten gevolge
Amerika's toetreden tot den oorlog
nog meer te profiteére.n. en wederom
heeft ook hier de Regeering d.e leiding
in eigen handen.
Amerika's oorlogsbehoeften hebben
Japan belangrijke opdrachten bezorgd
voor zink en antimonium, zoodat de
vraag naar deze beide artikelen enorm
gestegen is- Voornamelijk de zinkin-
dustrie heeft eene belangrijke veran
dering ondergaan. Vroeger was Japan
voor zink gehee! van Invoer afhanke
lijk. Thans is het een exportland g<i
worden van zinkartikelen. Hoofdzake
lijk zijn de zinkmijnen gelegen in
Australië, China en OostRusland en
daar men na den oorlog weder zal
moeten rekenen met de concurrentie
der Duitsche en Belgisch fabrikanten,
wier technische bedrevenheid voor
loop! g verre de meerdere is der Ja-
poneche," bejjvert zich de Japaasciie
Regeering er op bèdacht de com
mercleele veroveringen, die gemaakt
werden, te handhaven thans in
China en Rusland de ziukmijnen te
koopen.
Daar Rusland meer en meer van
Japans militair-technische hulp af
hankelijk wordt, ziet het er we.' naar
uit, of de Russische mijnen in Japan-
flChe handen zutlen overgaan. De Chi-
neesche mijnen waren vóór den oorlog
in Duitsche handen. Thans echter zijn
gevolg van China's oorlogsverklaring
de Duitsche contracten vervallen ver
klaard en kunnen dc mijnen opnieuw
gepacht worden. De Japansch© Regee
ring heeft in dit verband geconfereerd
met eenige industrieele magnaten on
der zijne onderdanen, doch men is
tot de conclusie gekomen, dat, hoe
veel er in Japan gedurende dezen
oorlog ook verdiend werd, men toch
nog niet kapitaalkrachtig genoeg 13
om op eigen houtje zulke geweldige
imp er ialisiisch-commerci ee'e be leg
gingen te kunnen wagen. Daar nu
echter Amerika Japansch zink brood-
noodig heeft, rekent de Japansclie
Regeering er op hare verovering te
kunnen volvoeren door den bijstand
van. Amerikaansch kapitaal!
.Iets dergelijks geschiedt op het .re-
bied der ijzer- en staalindustrie. Le
prijzen voer deze grondstoffen zijn
zoodanig gestegen, dat de Japanscha
fabrieken de productie nauwelijks
kunnen volhouden. De vsr.r-
naaniste hebben daarom zich aaneen
gesloten en door middel harer Regce-
ring zich gewend tot het Amerikaan-
sche Departement van Handel en
Landbouw om bijstand, daar Ameri
ka's oorlogsbehoeften het ook in dit
opzicht afhankelijk heeft gemaakt
van Japan'e industrieelen steun.
Ook de export van zijde heeft een
geweldige vlucht genomen, waarvan
hel einde neg lang niet bereikt, schijnt.
Do buitengewoon gunstige gesteld
heid, der wereldzijderuarkt heeft <ie
coconcultuur zeer populair gemaakt.
Iedereen, tot zelfs de simpelste boer
uit het achterland, legt zich op haar
toe, en daar de weersgesteldheid voor
de moerbei gunstig is geweest, laat
zich een rijke zijdeoogst tegemoet zien.
Ooi; do ];aioon£ndo;lia:,11
zich met het oog op expert tot zu'.ka
proportion, da; zij de opkomende Chi-
neesche flaneileite- en katoenweverij
industrie reeds volkomen jieeft dood
gedrukt door hè: Hemeleche Rijk met
goedkoope Japansche artikelen te
overstroornen. Hiertoe wordt zij ia
staat gesteld door rcgeeringssubsidies.
alsook door het feit, dat ruwe katoen
vrij van rechten ln Jaj>an kan wor
den ingevoerd.
Een dergelijke overstroming vindt
plaats mei goedkoop© tnamaaksc'o
van Chineesch aardewerk en porse
lein, thee-kopjes, eetserviezen en der
gelijke, die in China zeer in trek zijn.
Bovendien stichten Japansche in-
dustrieele ondernemingen filiaal-fa
brieken in China zelf, waar de goed
koops arbeidskrachten op het schan
delijkst worden uitgebuit, terwijl al
de voordee'en naar het Rijk der Rij
zende Zon .terugvloeien. Zoo ontstaan
er in China talrijke Japansche ka
toenspinnerijen er. chemische fabrie
ken, waar aniliné-ver'stoffcn, zwa
velzuur. azijnzuur, zeep, stearlnè «n
dergelijke meer bereid worden.
Eene zoodanige economise!'.© exploi
tatie ran heel de oostelijke wereld
kan een tijd lang goed gaan. Zal zij
echter op den duur geen aanleiding
geven tot economisch verzet en han-
delscorlogï
DE DONAU ALS CONCURRENT
VAN DE NOORDZEEHAVENS.
„Econ. Stat. Ber.' bevat een be
schouwing over de kansen een er
scherpe concurrentie voor de Noord-
zeehavens, m verband met de plannen
tot verbetering van den Donau-waler-
wcg. De schrijver wijst op de natuur
lijke moeilijkheden van het verkeer op
den Donau, zooals lat- waterstanden,
langdurige ijsgang, roomwrsnel-
lingen, etc. Hert zal jaren lang duren
cn enorme .kosten vereischen, eer
door kunalisatie, haven aanleg etc. de
ze bezworen voldoende kunnen wor
den ondervangen. Van Regensburg tot
Roemen:© is do Donau 1140 K.M.
lang, terwijl de Rijn van Straatsburg
tol de Nederlandsche grens slechts
570 K.M. lang ie. Het is de vraag of
de oeverstaten na -Mn oorlog bereid
en in staat zullen zijn om dew enorme
kosten te maken, vooral ook daar
concurrentie met den zeeweg tos-Jan
slechts mogelijk zal zijn, indien
geen rechten, op den Donau worden
geheven, ter bestrijding dier kosten.
Voorktopjg is hel gevaar voor Rot
terdam dus nog niet groot Intus-
schen dient men in het oog te hou
den, dat de quaestie or ©enigszins
anders vóór zou komen te staan, in
dien na den oorlog dp zeevrachten
nog langen tijd zeer hoog blijven,
daar dan de Donau weg beter zou
kunnen concurreeren. Een goede Rijn-
Mainz Don au-verb in ding zou in ze
ker opzicht voor de Noordzeo-havcns
ook voordeelen afwerken, daar t hun
achterland belangrijk zou ^iltbreiden,
wolk voordeo: echter wedér te 'oor
zou gaan bij heffing van kanaal rech
ten ten laste van het verkeer ln zui-
I denjke richting.
1 (Hbld.)