(ill's Dagblad
De Oorlog.
tweede blad.
Ziterdag 20 October 191?
Iciesis medsdeBlingen dej
gaarlemeciie Handelsver-
eeniging.
[e» bestuur der H.H.V. vesthrt er
dit ia ar de aandacht od. dat zii
zich van heden af voor het lid-
llflchan ODaeven. dadeliik van de
rfjtelen. aan het lidmaatschap ver
ben. kunnen aebruik maken doch
van den lsten Januari 1918 af.
jikutie verschuldigd ziin.
ledmtal is ook dit iaar weder-
vooruit eeeaan. maar toch blijven
n,7ï steeds te veel handeldrijvende
toUluslneele middenstanders over.
verzuimden zich aan te sluiten bii
orcamsatie. die ook hunne belan-
leiken» weer behartiet. Sluit u al-
aan'. De voordeelen van Let Lid-
itschao verbonden, wogen dubbel
iky ars od tecen de cerimre contri-
le von f oer iaar.
ilotr het bestuur ook in deze od de
dewerkiiw der leden rekenen?
JOH. M. SCHMLDT.
Secretaris.
Overzicht.
-jt succes zetten de Duitschers hun
Ie IN L)E GOLF VAN RIGA voort.
Üeuw kunnen ze voordooien mel-
l Allereerst deelt de Duitschc staf
lie, dat de Duitsohers 't eiland
ui (iVliootn) gelegen naayt Oesel,
it hebben. Na de landing wanen de
sischo troepen gauw verslagen,
verankert 't Duilsche stafberlclit,
verder nog meedeelt, dat 10.000
sen gevangenamen zijn. 't Is niet
lelijk of onder deze 10.000 ook de
gevangen genomen Russen
In een vorig bericht noemde de
j9Che staf reeds aantal van 1<XXX)
sischc gevangenen, zoodat er dan
i enkelen Rus van Mohn zou bij-
saon zijn. Dit is niet aan te ne-
Maar evenmin is tc gelooven,
er op Mohn nog 10.000 Russen
en. want juist den vorigen dag
de Berlijn mede, dat er slechts
Russiche troepen naar Mohn
jiüt ontsnappen,
bi-dier meldt do Duitsche staf nog,
Ru&srechio slagschip „Slawa"
in do Russische staf roeds 't
Ses erkende) eerst in brand ge
nen en toen gezonken is.
u hebben de Duitschers, blijkens
Russisch stafberichl, ook troepen
't eiland Dago geland. De Duitschc
werkte daarbij mede: 10 dread-
tas, 10 kruisen., 50 torpedoja-
eu 10 duikbooien. Aizou weer
giooie macht- De landing op Dagö
luédde bij Serro,
den strijd In den Mohn-sund is
du ineidl nog oen nudor Duitsch
ler/cht een Russisch Innescin-p
brnaiig iu de waterlinie getroffen,
t ton N. van 'l eiland Scliildau op
mi gezet moest worden,
dit de ,,Slawa" waarvan hierbo-
spi'ake is of nog een ander Kus-
i linieschip?
ilgens den Russischen staf zijn in
urnenvelden van Mohnsund twee
6die torpedobooteu gezonken,
üuitschers zijn nu geheel mees-
a de Golf van Rigu-
K»r de ltireeen en daanuoe tevens
de geallieerden een ernstig feit.
Sngedsciic pers ie dan ook al R»t
'jk gestemd.
Daily Mail vraagt waarom de
elsche vloot niet m de Golf van
tusschenbedde is gekomen en
rom daar ten minste geen Engel-
duikbooten bij de hand geweest
lor de vermeestering \an liet
Oix-el schrijft generaal Degouy
«t Journal dos Uebats: „laten wij
en, dat de Duirechers trolscli
len zijn op hun succes, maar het
t&leoi cn van dit onverwachte suc-
is voor hen gevaar lijk. De geal-
tden, eindelijk geleerd hebbende
fhun voorbeeld, zouden best even-
ni kiuinen bandelen".
Duitschc marinestaf deelt ver
der mode: „Een Russische torpedoja-
gor is vernietigd. De rost van de Rus
sische vloot trekt naar 't Noorden te
rug".
Uli j leb aar zijn do Duit&cliers er dus
niet in geslaagd den Russen den te
rugkocht af te snijden.
De correspondent van do Journal"
te Petersburg seint, dat de bevolking
der hoofdstad onder den hidruk van
de opeenvolgende chaotische en vaak
tragische gebeufterfts&on, tc midden
waarvan zij zeven maanden leeft, een
lijdelijke onverschilligheid heeft aan-
genomen, waardoor zij verblijdende
en verontrustende tijdingen mat de
zelfde koelbloedigheid opneemt. Dit
fatalisme is ook door hot bericht van
de Dutische landing op Oe&el en Da
gö niet geschokt. Tooli Is deze 'ge
beurtenis voor Petersburg van zeer
verontrusten den aard, want de stad
ligt thans geheel binnen hat bereik
van vliegtuigen en luchtschepen om
van een ander gevaar niet te spre
ken.
Men heeft zich te Potersburg vooral
verbaasd over ds groote gemakkelijk
heid, waarmede de landing lieefit kun
nen plaats hebben. Het publiek wist
da», de kustbatterijen en drijvende
mijnen de eilanden voldoende be
schermden, en het foit, dat de Duit-
schore er in slaagden, zonder moeite
aan land te gaan, verwekt bezorgd
heid over hetgeen nog gebeuren kun.
Niet iedereen ovenwei dealt
derze verbazing; zij zoo vervolgt de
correspondent die don omvang en
de onheurvpöiLonde uitwerking kennen
van de misdadige en demoralisoeren-
de campagne der bolsjevkis, verwacli-
ten er ook da rampspoedige gevolgen
van. Zij wisten dat zekere geïsoleerde
troepenmachten nabij de zee, waar de
aotie van de matrozun der Oostzee
ongehinderd kon gevoerd worden, ge
hoed verslapt en gedemoraliseerd wa
ren. Do gewezen cliof aan het minis
terie van Oorlog, Lcbedev, had dit er-
kond na een reis in de Oostzoe-dis-
tricten. Hij vond er de kusthaitterijen
onvoldoende bewaakt; scliüdwachten
waren scliaarsoh, en onlbraJien vaak
gehoed. Lebedcv's rapport bracht eon
zeer pijniijiken indruk teweag.
De generale staf on de regeerings-
departwnenten nomen maatregelen
mot bet oog op hot nieuwe OFFEN
SIEF TEGEN PETERSBURG. Of
schoon men den toestand als zosr
ernstig beschouwt, aclit men hem niet
hopeloos.
Men voorziet dat de vijand zal po
gen vasten voet te krijgen op verschil
lende punten van EsUiland. Nog nim
mer is de Oostzeevlow opgeroepen om
een zoo belangrijken aanval af te
slaan als thans wordt voorbereid.
Men hoopt dait zij zich even heldhaf
tig gedragen zal als in den zomer
van 1915, doch men is zich cr wol
van bewust, dat verdeeldheid gezaaid
is onder de b&manning en men waagt
zich aan geen enkele voorspelling.
De Russische bevelhebbers zien
reeds in. dat od het verlies van de
Golf van Rica noe meer moet volgen.
De Novia Vremia deelt mede. dat de
Russen reeds een aanvang gemaakt
hobben me. DE ONTRUIMING VAN
REVAL .daar die stad thau» in ge-
aar gekomen is. De mees:» bewoners
van die stad trekken reeds het bin
nenland van Rusland in.
Reval is de hoofdstad van het gou
vernement Estland, eeleeen aan de
Finsche Golf. ongeveer 'n 70 a 80 K.M.
ten N.W. van de eilanden die do
Duib&chers nu in de Golf van Riga
bezel, hebben.
Reuter meldt bovendien, dat de Rus
sen ernslis aan DE ONTRUIMING
VAN PETERSBURG denken. Do
woorden waarin dit aangekondigd
wordt lulden:
..In verband me: den nieuw gescha-
Don strategischen toestand, waardoor
Petersburg binnen de eevechtslïnio
komt. neemt de rogeerinz maatrege
len voor de aanstaande ontruiming
der hoofdstad".
Nader wordt gemeld:
..Een bijzondere commissie is be
noemd ten oinde de ontruiming van
Petersburg te regelen, Zii is samen-
gestold uit Kisckkine. minister van
Openbaren Biistand. Irotiakov. presi
de-van den economischen raad en
Paltchinskv. president van de com
missie voor natlona'.o verdediging.
Do receering zal zich waarschim-
Hik naar Moskou begeven, waar zij
haar ze tol in het Kremlin vestigen
zal. Ook de constituecrende vergade
ring. waarvoor reeds een gebouw be-
Memd is. zal ongetwiifeid naarMoskou
verplaatst worrlen.
Het vertrek der regeeringsorganen
zoJ niet ovêriild ulaaU hebben. Het
vooroarlexnent zal ziln eerste zitting,
treliik besloten was. te Petersburg
houden: de regiering zal od deze zit
ting de redenen van haar verplaat
sing r.aar Moskou uiteenzetten."
Generaal Bert haul, die niet gelooft
aan een onmiddellijk gevaar, schrijft
ia de „Petit Journal'' „De rechter
flank van do Zuidelijke verdedigings
linie van Pskoff, die ligt iussehen het
groote Tohaudenmeer en het limcn-
meer, en welke naar Eslhland gekeerd
is, wordt beschermd door het Tchou-
denmeer, dat een versperrinjf van den
eersten rang vormt. Dit meer staal
door de Narova in verbinding met de
Golf van Finland. Derhalve zou, op
hetzelfde oogenblik, dat de Russische
strijdkrachten van Wenden (in de
Golf van Riga) op die linie vam Pskoff
terugtrokken, een- leger uit Peteraburg
de linie van het moer en van de Na
rova kunnen bezetten. De defensieve
positie, vooral indien zij onmiddellijtk
in orde werd gemaakt, zou zeer goéd
zijn.
Aldus zouden geheel Lijfland en
Estilüand aan de Duilschera worden
prijsgegeven, met de Oostaeehuveii
Keval, met Hapsal, Peraoff en alle
overige plaatsen. De Duitschers zou
den door di.t land kunnen opmarchec-
ren, voor zoover de talrijke moerassen
dit zouden gedoogon. Dit zou ongetwij
feld een pijnlijke opoffering zijn, doch
zij is no-odzakelijlk, want de toestand
is niet schitterend.
De toestand der Russen zou geheel
anders worden, ind'icn hun leger in
staat was een krachtig offensief in
Eathland op te vatten en den indrin
ger naar de zee terug te dringen.
Maoj Ibans iheealt, orugelulkkigdrwij-
25», het tegendeel plaats'.
DE DUITSCHC RIJKSKANSELIER
heeft een bezoek aan Riga gebracht.
De Duitsche vloot blijft actief optre
den. Na de vernietiging van 't Engoi-
sche convooi in de Noordzee (zie ons
vorig nummer), waarover de Duitsche
pere breedvoerig gewag maakt, omdat
't volgens haar een bowija is, dal. de
Duilsche vloot zioh ook naar builen
durft te bewegen, is nu door Duitscihe
torpedoibooten EiElN AANVAL OP
DU'liNKiERKEN gedaan.
De Daiiteche staf meldt daarover
„Een gedeelte van de Duitsolio tor
pedo-strijdkrachten vielen Donderdag
nacht Duinkerken aan. 250 ontplofba
re granaten werden op korten afstand
tegen de havenwerken en de vesting
afgeschoten. Het vuur werd beant
woord door de lahdbatterijen en door
in de reede liggende vijandelijke
strijdkrachten, die door on6 ovencen6
met melkbaar «uocos werden bestre-
den.
Een Engeleche monitor werd door
drie lorpédotreffers en door tal van
ariilleuue-tretfens zwaar beschadigd.
Do Duitsche sotopen zijn voltallig en
onbeschadigd weder birunerigeJoopen.
VAiN DE ANDERE FRONTEN zijn
geen belangrijk» krij'gsvernohIingen
voorgekomen.
Verspreid nieuws
DE BLOKKADE-POLITIEK. - De
„Pclit PariSien' iiebt als volgt de
nieuwe Fransche blokkade-poü-iok
toe, welke streng door alle geallieer
den zal worden toe-gepast:
„Als men do/e-fue hoeveelheden
koopwaren als vroeger naar do neu
tralen uitvoerde, zonder deugdel ijko
waarborgen tegen her-uitvoor te
oischen, dan zou men oeai speMotjo
spelen, waarvan alleen Duilscbland
zou profiteer&n.
De niebbelligerenten moeten zicli
tevreden stellen met de produckm
waaraan zij zolven behoeften hebben,
en hunne eigen riationaJe hulpbron
nen aanspreken, llei noodzako ijk sup
plement mag hun logischei-wijze
slechls onder beding van compensatie
worden verschaft door de geallieer
den, inderdaad de baheerschers van
de wereldmarkt voor wat het moor en
ded der waren betreft.
•T NIEUWE ZWBED&CHE MINIS
TERIE is als volgt samengesteld:
Eden, minister-president, zonder
portefeuille
Hellner, mimister van Buitenland-
oshe Zaken.
Loefgren, minister van Justitie, li
beraal
Nielsen, minister van Oori.og, li
beraal
Palmistjerna, minister van Marine,
socialist
Schotte, minister van Binnenland-
sche Zaken, liberaal
Braining, minister tan Financien,
socialist
Ryd.en, minister van Onderwijs, so
cialist
Peterson, minister van Landbouw,
liberaal
Petreu, minister zonder portefeuille,
liberaal
Ünden, profeseor in de rechten te
Upsala, minister zonder portefeuille,
social i6l.
Het is dus gelukt, een liberaal-so
cialistisch ministerie te doen samen
stellen.
300 DUITSCHE DESERTEURS. -
De Telezraaf meldt, dat de Duitsche
autoriteiten een comolot ontdekt
hebben van 300 Duitsche soldaten die
iu Belecé in burcerkleeren naar Ne
derland wilden deserteeren.
Stadsnieuws
LA NDSTOR MPLIGHTIG EN. On
der leiding van den heer D. Franken
hield Vrijdagavond de afdeeling
Haarlem en onia'reken van de Ver-
eeniging van Landstormplicli ti gen in
't Brongebouw eene veirradcr.ng. Als
sprekers traden op de lieer D. van
Santen van Amsterdam, mot liet on
derworp: „Onze actie" en de heer IL
van dar Ploeg van Leeuwarden met
hoi onderwerp: „Waarom georgani-
serd?"
Te ruini 7 1/2 uur opende de heer
Franken de vergadering met oen kor
te toespraak, waarin spr. er den na
druk oplegde, dat ten onrechte velen
de* vereeiugiug aanzien voor oen po
litieke vorainiiging. Dit is zij met. Zij
is een neutrale vcreemging van land.
storaiplichtigendie de belangen van
de Iandstorruplichtigem wil beharti
gen.
Daama was 't woord aan den hoor
in Santen. Deze bcigon inet oen uit-
eenzeiiing te geven van war. tot hod en
door de vereemging ia gedaan. Daar
bij herinnerde spr. er aan, dal de \ar-
oeniging als e^sch stelde oproeping
van jongere miiiliep.uchtigen voor
oudere landstormplichtagon; T geen
een economisch belang is en waar
door 'v landsbelang niet zal worden
geschaad. Hij deed verder opmerken,
dat de ver eeniging aanvankelijk veel
had verwacht van den burger-minis
ter van oorlog, maar dat na de rede
door den minister te Leeuwarden ge
houden de verceuiging in hare ver
achtingen is teleurgesteld.
In verband met \t W. O. inzake oc-n
herkeuring van. lands'-orinphchMgen
had de vemmiging aan den minister
een audiëntie uungovraagd, doch de
minister had aan de vereemguig ge
schreven, dat 'l beter is, dal zij haar
Wangen schriftelijk bepioit.
Voorts betoogde spr. dat de land
stormwet in liai'o bedoelingen niet
wordt nagekomen en dat de huidige
minister van oorlog in dezen eenvou
dig hei, voetspoor van zijn voorganger
volgt. Wat nu te doen om in dezen
een verandering .got stand me brengen?
liet eenige middel i§, meende spr.,
kaohtig organ iseeren. Ilij Htetde
verdor in 'l jicht, dat de vereoniging
aks oischen isbei't leen vor/ndnduimg
van de uitgebrokhieid van 'i leger,
dus wel een aflossing, maar geen
verdere opro>ping van militairen; een
belere viilo: regohng cn wei een ver
lof van één week na vier weken dienst
en eén verandering in 't st/isol van
vergoeding, wet benoeming van com-
missies van voorlichting, waarin nu
de betrokkenen zitting hebben.
Spr. concludeerde, dat mdien de
landsiormplichtigen wenschen dat de
cischon van dc \creeniging werkeiijk-
hoKl worden, zij in massa zich dien on
aan to sluiten bij wat spr. noemde
deze „vukvereeniging vun militai
ren". SVant alleen in 'm massale ligt
kracht-
Do heer Vaji der Pioaj, de tweede
spreker, betoogde, dat de vereoniging
bij de oprichting van de gedacht» uit
ging dat alleen als alle betrokkenen
zich vereenigon, iets is te bereiken
en dat zij gaandeweg haar ledental
zag toenenuui. Hij ging verder na dat
de vereentging eerst streefde naar dc
bereiking van kleinere eisehen en
daarna op grootere programpunten
zich ging toeleggen en besprak de
adressen die de vereeniging verzond
en waarin haar eisehen zijn neerge
legd.
Daarbij doed spr. opmerken, dn-',
een betere verlofregeling ook aan 't
gozinsleven zal ten goede komen, dat
noodSg zijn inzake de vergoeding
cominissièn van voorlichting, waarin
ook betrokkenen zitten, dio weten wat
in de gezinnen noodig is en niet al
leen oud-nunis;ers en oud-burgemees
ters en dat 't bedrag van de vergoe
ding aan de gezinnen moet worden
verhoogd.
Voorts besprak spr. 't programma
punt der vereenlging aangaande do
aflossing. In 't economisch belang
bepLeiit» apr. eerst oen aflossing van
de oudere en daarna van de jongere
landstormplichtigen. Thans dient
worden geöischt dat met do aflossing
die nu stilstaat weder wordt bogon-
nen. De vereeniging verlangt een ge
leidelijke demobilisatie, dat de bur
gers weder in hun gezinnen worden
teruggebracht en acht dat dit kan
zonder dat 'l landsbelang wordt ge
schaad.
Met eeri woord van dank aan de
spreker sloot de voorzitter de verga
dering.
Binnenland
VROUWELIJKE CANDIDATEN.
De Noderlancteoho Bond voor Vrou
wenkiesrecht richtte zich bij schrijven
van 28 Augustus tot de hoofdbesturen
der politieke partijen in Nederland,
met verzoek, bij ae aanstaande ver
kiezingen plaatsing van vrouwen op
de candidatenlijiiten der partijen wel
te willen bevorderen. Slechts van de
Liberale Unie mocht de Bond een ant
woord ontvangen, terwijl van de zijde
der.Vrij-Llwrale partij in. ..De Fak
kel" in een kort berichtje medodee-
ling van de ontvangst \an het schrij
ven werd gedaan.
De N'ederlandsche Bond voor Vrou-
wenkiesrecht richt zioh nu recht
streeks tot de leden der politieke par
tijen in Nederland. Hij' verzoek 1 den
kiezens, loden dier politieke partijen,
wel te overwegen, dat bij de Grond
wetsherziening het passief kiasreoht
aan de vrouwen js '.erlecnd en dezen
dus verkiesbaar zijn gcawrden voor
alle vertegenwoordigende lichanven
dat het passief (kiesrecht ecret dan
zijn volle beteekenis zal erlangen, als
indeuvhiad vrouwen als volksvertegen
woordigers zullen zijn gak om en en
dringt er ten sterkste bij de i6den der
partijen op aan tot die verkiezing
mede te wartcen door het plaatsen van
vrouwen op de candidatenüjsten en
wel op cone zoodanige plaats, dat de
verkiezing van eon of ineor vrouwen
zooveel mogelijk is gewaarborgd.
LANDHUIZEN VAiN GEMETALT-
SfBERD' UETON. De N. V. Indus
trieel e Ila.n<iel- en Oulhnirrtmni-ichap-
pij hoeft «an de N. V. Nedorlrmd^chie
Beton ijzenbouw te Arnstordji i opge
dragen het bouwen van tien Uiudhul-
zen iu gemetaiiseerd beton volgens
systeem van dr. Ir. L. A. Sanders, di
recteur van genoemde botonanaa'.-
«chappij. De landhuizen zullen wor
den gebouwd in BergenSchoor! en
Zand voort, volgen» ontwerpen van de
architecten Jan Gratama en L.
Zw.ers. De vloeren, muren, doken,
trappen enz. zuRen zg.n samengesteld
uit holle gewapende betombslken.
Alle orwiordeelen worden vooraf in
voorraad gereed geanaaikt, zoodat men
zich voorstelt binnen cenige weken na
dat tot den ibouw is besloten, het ge
bouw reeds onder de kop te kunnen
he'bb&n, en het anderhalve maand ma
den aanvang van het work volkomen
droog en bewoonbaar te kommen ople-
verem
o IUJKS MIDDELEN hébbon m
de maand Sopteinbrr J.L een bedrag
opgelevord van f l6.925.515Vi, togen
f 13.087.878.24 in Sepf/e«abcr 1916.
PttbUihbóOkicN
ZONDAG 21 OCTOBER.
EGLISE WALLONNE.
Pas de Service.
GEREFORMEERDE KERK.
(Ged. Oude Gracht).
Voorin. 9 1/2 u.: Ds. D. Tibben.
Nam. 3 uur: Ds. S. Daterna.
(Kloin Heiligland).
Voorm. 9 1/2 u.: Ds. S. Datema.
Nam. 3 uur: Da W. Ringnalda.
NOORDERKERK (Ridderstraat^.
Voorov 9 1/2 u Ds. Ringnalda.
Nam. 3 uur: Da D. Tibben.
CHR. GEREF. GEMEENTE.
Vooim. 10 u Da J. W. Geela
's Av. 5V6 uur Da J. W. Geels.
LUTHERSGHE KERK.
Vóorm. 10 uur, Da J. I» F. de
Meijere.
KERK DER VEREEN. DOOPS-
GEZLNDEN.
Voorm. 10 uun Ds. B. P. PI anten ga
KERK .DER BROEDERGEMEENTE.
Voorm. 10 uur; Ds. Hellsirum.
Namid. 8 uur: Evangelisatie.
REMONSTRANTSCH
GEREFORMEERDEN.
Voorm. 10 uur: Dr. A. H. Ilaentjes.
Nam. 1 uur: Zondagsschool in de
kerk.
VEREEN, v. VIUJZ.
HERVORMDEN.
(Gebouw Protestantenbond).
Voorm. 10 uur, Mej. Dr. A. Vo
©eteiiuLl Buösum.
BAPTISTEN-GEMEENTE.
{Lange Wijngaardstraat 28.
Voorm. 10 u.: Openbare samen
komst.
's Av. 5 uur. Vrije vergadering.
Dinsdag 23 October,
's Av. 8 ur. Bidstond.
VRIJE EVANG. GEMEENTE.
(Jaoobijneslraat 20).
Voorm. 10 uur, ch luvr G. K. Eger,
uit Scholen.
Nain. 12 uiar, Zondagschool,
'a Av. 5VS uur, de hoer G. IC Eger.
Maandagavond 8 uur, Nanikrans.
Schoterw eg 00.
Donderdagavond SVi uur, Bidstond.
BENNEUROEK.
Voorm. 10 uur, Ds. P. J. de Jongi
Avondmaal.
Nam. 3 uur, Db. P. J. de Jong.
Dankzegging.
HOUTRIJK EN POLANEN.
Voorm. 10 uu-, Ds. Baljon.
H. Avondmaal.
HEEMSTEDE.
NED. HERV. GEMEENTE.
Voorm. 10 u.: Ds. If T. Oberman,
Collecte voor de Bijiz. Prol. School.
SCHOTEN.
Voorm. 10 uur", Ds. Blansoii ICen-
kenions, Iieirv. pred. te Zaandam.
's Av. 6 uur, Evangeosatio-Samen-
komst Sprekors de hcercn H.Bij'kork,
L van Mazie, Ds. Blauw.
Zangkoor „Dient don Haar'.
In beide beurten collecte voor hot
scli uVJüelg .n^dondo.
Woensdagavond 8 uur, lokaal ,Co-
lensostraat: Ds. Blauw, Bijbellezing.
Woeusdagnam. 2 uur, Ds. Blauw,
Kindersamenkonist.
EVANGELISATIELOKAAL.
(Lotterstraat Schoterkwartier). -
Zondagmiddag half éénZondags»
school.
's Nam. 5 uur: Samenkomst, (Ver.
schillende sprekers).
Woensdagavond 8 uur: Bijbellezing
en bidstond.
SPAARNDAM.
Voorm. 10 uur: Ds. S. A. Baljon,
Evangehsat.e-Gébouw (Kolk.)
Voorm. 10 uur, de heer W. van Ach
terborg, uit Amsterdam.
SANTPOORT.
.Voorm. 10 ure. Dr. G. A. van den
Bergh van Eysinga.
Onderwerp; Vader tai Zoon.
EVANGELISATIE.
Voorm. 10 uur. Da v. Paassen,
te HharCiem.
BEVERWIJK.
DOOPSGEZ. GEMEENTE.
Voorm. 10 uur, De. J. D. van Calcaf.
EV. LU TH. GEMEENTE.
Gteen diénst
BLOEM END AAL
Voorin. 10 u.: Ds. Visser, pred. te
Zwolle.
Nam. 6 1/2 u.: de heer Koopman,
GEREFORMEERDE KERK.
"Voorm. 10 uur, Prof. A NoordtziJ,
van Utrecht
8 Av. 5Vi uur, Pirof. A. NoordtziJ.
VELSEN.
NED. IEERV. GEMEENTE.
Voorm. 10 u.Ds. J. Ph. Eggink.
(Dankzegging).
Nam. C l'/2 u.: Ds. J. Ph. Lgginlc.
(Avondmaal)..
WIJK AAN ZEE.
NED. HERV. GEMEENTE.
Voorm. 10 u.: Ds J. A L. Hovy^
IJMUIDEN.
NED. HERV. KERK.
Voorm. 10 uur, Ds. H. W. Creuta»
berg.
s Av. 5 uur, Ds. Etvlman
Woensdag 24 Ocu>ber, om 8 uur
Bvbellezinr door Ds. Erdman.
Vrijdag 26 October, om 7 1/2 uur,
Bijbellezing door den heer Doeven-
dans. (Over de Sluizen).
DOOPSGEZ. GEM. EN NED. PROT.
BOND.
7 uur, Db. M. van Kleeff. van Be
verwijk.
ZANDVOORT.
NED. HERV. KERK.
10 1/2 uur, Ds. G. Posthumus Meij-
jea
GEREFORMEERDE KERK.
(Lokaal Stationstraat 6.)
Voorin. 10 uur de heer C. Koppen
aal, Theo!. Cand-
Nam. 5W, uur, Dez-lfilv.
aanemmer Halletjes
ATERDAGAVONDPR AATJE.
leze in een Daarse iaoon aokleede
.veidsehe titels zeaielde adel-
e (lame, die alle iiennneiiiuien
verrassineen verafschuwde, mot
eke koonen en flet&e ooKen.de brie»
i van haren verafgoden man in
volmaaktste orde in laatjes be
nde en den rechters door hoof-
vormon en uiiweidincen in het
lei trachtte :e komen, werd noch-
nnmiddelliik uevonnist wegens
onderhandschen verkooo van
•de kooien en steenkolen, die uit-
snrd ondershands geschiedde, tèr-
oen steigerend naard. dat een
uren last torsie, door een ver-
uwde' straat en oen verwijde steeg
een steiger aaloryneerdo".
ie dit gelezen 1 reeft zal waar-
bnliik vragen, of de zetterii van
irlem's Dazrblad een abuis ge-
iki en dit stuk on de verkeerde
gezet heeft.
At ik onbillijke verwijten voorko-
Het stuk behoort liier. Dit schoo-
ferhartl van een in een paarse ia-
cekleede dame is een dictée. een
bloroef van Nederlandschc "-aal.
fen ieeraar (niet in dat vak) sa-
ttsteld en an.n versclidlende Der-
"i opgegeven Er ziin er geweest.
men ze het uit. ziin mond on-
weii. tien. twaalf fouten hebben
aakt. Acht is weinig, zes loffeliik
nu ziin vrienden en Kennissen
aan. Zondag ('i, zal wel reigenen li
aan den tand van de Netlerland-
1 'aal wil voelen, kan er plezier
hahhon. al geef ik toe. dat met de
knijp, de aardigheid wol wat ver
1 eaat. Dc monschen komen er
<1 van on de hoogto. Maar wie
in heeft, kan het geval naar
in wiizieon. of. zooals een van
vrienden heeft gedaan, er een
staart aanhangen. Uil schreef name
Hik het volgende:
..Intusschen galonneerden twee
,.ros»p steigerende en vuriue rossen.
die een zwaron laat (borsten, van
..flitsende toortsen geschrokken,
.langs wanhopige menschen door
..vernauwde straten en een verwiide
..steog naar den stoilon steiger, met
ziin honlen stutten niilera en stillen.
..Zii stortten in do nwc te peden dieole
..van hot in het wazige daglicht, liclit-
bewogen water van 't schoonste al-
..ler meren, waaron tallooze zwanen
..rondolassen in de wiide en uitce-
Breide waterpiassen. Deze volwassen
..vogels wasschen zioh do vleugels,
'..tenvitl aan den horizon de horens
..van de wassende maan izieb alreeds
vertonnen. Vertoornde kreien klin
..kon van de roode torens en uit vele
horens schetterden hulosignalcn.
..Verdwenen waren echter de rosse
..paarden zonder sooren achter te la
ten."
Tot zoover deze spelling-Droeven,
waar zelfs leeraren over gc-struikeld
moeten ziin. 'i Zou mii niet verwon
deren. wanneer de voorvechters van
de vereenvoudigd© spelling dit geval,
om eens een heel verouderds uitdruk
king te gebruiken koren od hun mo-
len" vonden en beweerden: „zie ie
wol. zelfs ontwikkelde menschen kun
nen de Neder!andsohe taal naar de
snelling van de Vries en te Winkel
niot. schriiven. Vooruit, dan. mannen,
broeders, allen od voor de vereenvou
digde!"
Maar als ze ooit ingevoerd werd. die
vereenvoudigde, dan rra ik een nieuw
dictéo maken en miin hoofd or on.
dat de menschen daar ook fouten in
maken! Spellingfouten zijn «een ge
volg van een mooiliike spelling, maar
van slordigheid, gebrek ann aanleg of
aandacht van dc spoiler».
Afgezien van de HPellingauaostie
•ben ik hei eeos mot degenen, die be
weren. dai onze Nederiandscii» taal
moeiliik is. Wii snrekon bijvoorbeeld
van croot. g,rooter en grootst en mee-
nen dat 't woord erooter meer indruk
maakt dan groot. Dat behoeft Jieolo-
manl zoo niet ie wezen. D» uilgever
Wan een tiidsci'^ifl adverböerde: „Miin
tiidschrift ondervindt grooxe waardee
ring". De zetter maakt© er ..«rooier
van en de uitgever was woedend.
..want zoo zei hii. ..het woord «roo
ier sluit van zélf in. dat die waardée-
ring x roeeer gering wns en dat zal od
liet publiek geen goeden indruk ma
ken. Groote waardeering drukte miin
bedoeling sterker uit".
In dit seval was dus ..grooter" ge
ringer dan ..groot©".
Eenvoudige zielen, die xiaar hun
•eigen inzicht nog nooit een woord
hebben gezegd, dat niot evengoed ge
zwegen bad kunnen bliiven weten niet
hoeveel talent zii ontplooien door zoo
maar iederen dag. de Nederlandsche
taal t» sureken-
Een bcwiis.
..Wat. versta i© onder belasting?"
Als ie die vraag doet aan vriend of
kenni». dan zal hii een om schril ving
neven die ongeveer hierop neerkomt:
belasting re een vernlïchie biidrace
in do aleemsone kosten."
.En wat versta ie onder oen af
dak?"
.Een afdak? Wel. daar veisia ik on
deren hi ei-mee begeeft hii zich in
allerlei uitweidingen, want hoe een
voudiger een ding is. des te moeiliiker
om hot, te boscliriiven.
Maar", zeg ie dan. ..wat zoek ie
liet inch ver? 't Is zoo doodeenvoudig:
onder een afdak verota ie alles, wan
neer ie maar niet doof bent".
De man. die od deze manier het ver
schil tussehoi do twee beteekonisson
van ..verstaan" aan den liive voelde,
'-rirnsdo en zon oo wraak. Ze bleef
niet lang achterweg?. ..Geef iii me
dan eens een duideüike voorstelling
van het woord samendrukken, samen
persen.
Samendrukken, samenpersen? O.
ia, wal. zal ik jo zeggenen met
miin handen maakte ik onwillekeu
rig een beweging van samendruk
ken. ..Ja iuist". zei hii. ..vraag het
aan twintig menschen en ze maken
allemaal IvMzelfde gebaar".
Hii had ziin wraak, want hoe een
voudig we ook denken te wezen, toch
de wetenschap, dat we iet» pre-
cter» d -.cn als twintig anderen, met on
ze iiflf-lhcdd in strïid.
Vein ijdolhud gesproken neen,
ik vergis ine, ik wou aeggen: ,de we
reld gaat vooruit". Of nog boter ge
zegd: „de weroLd gaat omhoog".
In titel» on namen. Prachfage na
men ©n titels hebben we in die laat
ste jaren aUeanaal gekregen. Wie
vroogar baa» was, i» nu opzichtar,
met het natuurlijk gevolg, dat de on-
dei-baas on<teroi*zichter werd en de
oudste opzichter hoofdopaichtar. Clvef
werd de meesterknecht en in dbenzelf-
den tijd de bc»ekhouder administra
teur, terwijl de admini3ti-ateur di
recteur werd en de oudste directeur
hoofddirecteur. Terwijl al dit geluk
ons overkwam ontstonden er ook
nooit eelioordo tusseiienvormen,
„variëteiten noemen dc bloemisten
ze en oen daarvan is: adjunct-hoofd
inspecteur tussclien een inspecteur en
eén hoofdinspecteur in. Hot is waar,
d'at we l>ij al die prariitiigo titcis
onze ouwe ®e7.i all/ten liie'xten on ook
niet rocht werden, wanuoer wè tot
dusver ietwat scheef waren geweest,
noch oen krullobol kreigeoi, indien wo
voor dien ons zonder haar moesten
beholpen. Maar de titels .varen er
en dte bleven.
Is liet wonder, dat wat in de bur-
garment»' happij doordrong en zich
naar alle kanten vereproiddo, ook in
de onibtemnarawerold op den voor
grond kwam? De unificatie-commis
sie, dte tol taak had oenstoinmiighoid
te brengen in de positie vun de amb-
naren, zegt m haar rapport, dat zij
meei dan aanvankedijk m hoor voor
nomen lag zich hoeft begeven op het
gebied der titulatuur. Hot is, of zo
er ©en beetje ©pijt van liooftl Ik zou
willen vragjn waarom. Niet» i» go-
makkeijkor dan oen mooie titel en
koai minder. Als Harpagon, de be
kende gierigaard m Molière s stuk, in
onsen tijd geleefd had, zou hij tot
zijn kok, dio kwam vragen om gold
tot het aanrichten van oc-n feest
maal, gezegid hebben: „gold geef ik
niet, liet i« geen kunst om mot geld
oen prachtig maaJ aan to richten,
maar wol zonder geld; toch wil ik
wat voor je doen; van nu af aan ben
je geen kok moer, neen ik verleen ij
den titel van opper-eerekok van mijn
huis. Het brevet zal ik ie eeze«e!d
thuis sturen".
De imificatié-oomnnssie kwam,
verklaart ze, met de nieuwe titcAa in
vele gevallen tegemoet aan de wen-
schon dor betrokken ambtenaren.
Dit vind ik ni<A heel nartelijk g»-
zaid, maaj" 't etaat er zoo. Heeft in-
dorelaad de adjunct-directeur van 't
al-achthuis verzooht om voortaan,
zooala de commissie voorstelt, „keu-
ringsvooari»'' to mogen heeten?
'k Heb moaiio om het te goloovcu
vooral omdat hot zoo'n lastig woord
is voor iemand dio Repelt of oen an
der apwaakgebwok 1 iceft. Moar
raissdilon behoor: hij toi de ambtena
ren hij wie, r. -.E» de commissie
doel opmerken, „een andere titel be
ter de werkzaamheid aanduWt, die
van den betrokkene wordt gevraagd*'.
We krijgen (lus oen ketuingsveearts,
die het vee onderzoekt, wellioht lalor
oen „begroetiugsveearts", die de die
ren bij het binnentreden ontvangt.
Maar waarom moeten de opzich
ters van het Mueeum op z'n Fransch
supjiooateu worden, terwijl de klerk
bij <io bibuolheek adjunct-amanuensis
wordt waarom de opzichters der
straatverlichting controteure? En
waarom moeten deze goed Neder
landschc namen door buitenlandsche
worden vervangen? Is liet een ver
hooging, dat tweede hvekhouciera
voortaan adjunct-boekhouders zul
ten iK-oten of geldt fiet als vereeuvou-
diging, dut de commie»» bij openbare
werken zal worden genoemd adnü-
nistruUof-tcchniscih ambtenaar em
do hoofdopzichtor bij liet slachthuis
opzichter eerste klasse hulpkeur-
meester? Behaive op St. Nico tans,
wannoar iedere ambtenaar, zooa's
bekend is, zijn titel voluit in ban
ketletters van do gemeente thuis
krijgt ais verras?mg, zijn deze ver
anderingen vind ik, nogal ingewik
keld. Veel begrijpelijker is zeker de
verandering, dat Lij de „betrekkelijke"
diensttakken wordt oproken '.an
hoofdmachinisten en macliinisten,
omdat zooals ieder weel, de hoofd-
machinist er met hoi hoofd werken
of oon hoofdmaclvine b(Htienen!
Ik vroes, dot sommige lezers wol
weer zuMcn dienlcen dat ik grapjes
maak, maar nimmer, ik verzeker het,
ben ik ernstiger geweest dan mi. Met
titels spotten laat ik over aan ande
ren... die dan spotten mot andermans
ittolg on nooit (lot er maar e. n» op)
mot hun eigene.
F1DELIO.
(Dirigeorond Iloofd-Zatvrdag-
avondpraier).
