35e Jaargang No. 10564
Verschijnt dagelijks, behalve ep Zon- en Feestdagen.
ZATERDAG 3 KOVENiBER 1817
Tot de plaatsing van advertentiën ep reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandse!-. Advertentie-Bureau D. Y, ALTA,
WarmoeSStraat 76-78, Amsterdam. Telephooil intcrc. 6229. De Vertekering dor (per weck) geabonncerden wordt gewaarborgd door „Tho Ocoan" Robin 151. Amsterdam.
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd j| ADVEHTENT1EN: Van 1 5 regels 11iedere regel meer 20 Cts. Reclames 30 Cis. per regel, lijdelijke
is (kom der gemeente) f 1.75. Franco per post door Nederland f2.12'. Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllüstr. j oorlogstoeslag 2U p.ocent. Bij abonnement aanzienlijk rabat. Tjenstuivers-advertentien van Vraag en Aanbod.
Zondagsblad, voor Haarlem f 0.45. Geïllüstr. Zondagsblad voor de omstreken en franco per post f 0.52». j van 3-5 regels 50 Cts. per plaatsing, elke regel meer 12'/* Cts. a contant. Buiten het Arrondissement dubbele prijs
Uitgave der N. V. Lourens Coster, Directeur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 j| Directie en Administratie: Grocte Houtstraat 93. Telefoonn. der Redactie 600 en der Administratie 724
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
Weest bnltengewooa minis mat
uw brandstof.
KoLendistribatie
district Haarlem en Omstreken
(gemeenten Haarlem, Bloemendaal,
Heemstede, Jiennebroek, Schoten,
Spaarndani,. en HaaiTenmicrlicde en
tpnimnyouac).
Aan de inwoners van liet brandstof-
feiuliwlrict Haarlem .en Omstrek.-n
wordt bekend gemaakt, dat door de
brandsloffenhandslaren voor liet 2e
rantsoen bestaande uit 2 eenheden
slechts 1 EL anthraciet behoeft al
ge e\ erd te worden, terwijl in ver
band met den gerirvgen voorraad an
thraciet de andere eenheid uit kachcl-
dan wel uit eierkolen zal la-staan.
Voor klasse A 6 en 7 bestaat het
tweede rantsoen-uit 1 f-3- anihraciet
en 40(1 harde turven.
Voor de inwoners van Ilaarlom-
merlii.ode en Spaamwoude met uit
zondering van die gevestigd in liet
BtattekwarüLer van Haeirium aal hat
2e rantsoen besta-an uit 1 H.L. kolen
en 400 harde turven.
De inwoners van Haarlemmer! tod e
en Spaamwoude Kunnen op elke
witte tui-fbon van 23 stuks harde turf
25 stuks fabrieksturf bekomen des
Dinsdag van 8—12 en van 14 aan de
ods op den Zwanenburgerdijk.
Directeur Brandstoffen-Bureau,
REITSMA.
Wenst buitengewoon zuinig met
uw brandstol'.
Weest buitengewoon zuinig met
uw brandstof.
Kolendistributie
district Haarlem en Omstreken
(gemeenten Haarlem, Bloemendaal,
Heemstede, Bennebroek, Schoten,
Spaarndam en Haarlemmerliede en
Spaamwoude).
L)e Brandstoffencommissie maakt
bekend dat de tweede verstrekking
van brandstoffen bons voor de inwo
ners der verschillende gemeenten
op de hieronder genoemde dagen
en uren in de daarbij vermelde
lokalen zal plaats hebben
Voor inwoners der
CiEiViEENTE HAARLEM:
Maandag 5 November voor hen
wier namen beginnen met
A, B, C, D, E, F, G, H,
Dinsdag 6 November voor hen!
wier namen beginnen met
I, J, K, L, M, N, O, P,
Woensdag 7 November voor hen
wier namen beginnen met
Q, R, S, T, U, V,
Donderdag 8 November voor hen
wier namen beginnen met
W. X, Y, Z,
van 's morgens 9 tot 's middags 4
uur in het BRO^GEBOüW,
Frederikspark te Haarlem.
Voor in.voners der
G IE.-.NTE SLOEiVIENDAAL
Woensdag 7 Nov. in 't Raadhuis
te .ennebroek(voorVogelenzang)
Donderdag 8 Nov. aan het hu:s
van den agent Smits (Aerdenhout)
Vrijdag 10 November op het dis
tributiekantoor Overveen.
Zaterdag 19 Nov. in het kantoor
van den gemeente-opzichter te
Bloemendaal
op alle dagen van 's morgens 9 tot
's middags 4 uur.
Voor inwoners der
GEMEENTE HEEMSTEDE:
Donderdag 8 Nov. bij de politie
post Bosch en Vaart, Boeken-
roodest.-aat No. 9 (Stadskwartier)
Vrijdag 9 November in het Raad
huis (dorp)
op beide dagen van 's morgens 9
tot 's middags 4 uur.
Voor inwoners der
GEMEENTE BENNEBROEK:
op Woensdag 7 November in 't
Raadhuis aldaar en wel van 's
morgens 9 tot 's middags 4 uur
Voor inwoners der
GEWIEEN f£ SPAARNDAM:
op Zaterdag 10 November in het
Raadhuis aldaar van 's morgens
9 tot 's middags 3 uur.
Voor inwoners der
GEMEENTE SCHOTEN:
Op Donderdag 8 November en
Vrijdag 9 November in het gym
nastieklokaal van de Lagere school
in de Soendastraat, op beide
dagen tusschen 9 uur v. m. en
4 uur n. m.
Voor inwoners der
GEfelEENTE HAARLEMMER.
LIZDE EN SPAARftWOUDE
Op Donderdag 8 November in
het gemeentegebouw, Tedingvan
Berkhoutstraat (Stadskwartier)
van 9 v. m. tot 5 uur-n. m.
Op Vrijdag 9 November bij den
heer tViolenaar te PenninQS-
veer van 9 uur v.m. tot 4 uurn.m.
Op Zaterdag 10 November aan
het levensmiddelenbureau Half
weg van 9 uur v.m. tot 5 uurn.m.
Bet levensmiddBlenbomu te Half
weg zal op Zaterdag 10 November
gesloten zijn doordat het bureau
beschikbaar is gesteld voer bet
uitreiken der brandstoffenbons.
Voorts vestigt de Commissie de
aandacht op het volgende:
1. Be enveloppen met bons wor
den aliódn verstrekt op vertoon
van ds brandstoffenkaarten, zoo-
dat deze bij bet afhalen der bons
medegebracht moeten worden.
2. Degenen die de bons van de
eerste verstrekking niet hebben af
gehaald kunnen deze gelijktijdig in
ontvangst nemen.
3. In geen geval worden de bons
per post toegezondenkunnen de
bons om eenige reden niet op
vorenvermelde dagen worden afge
haald, dan worden de bons door
de beambten met de uitreiking belast
weder mede teruggenomen naar
het brandstoffenbureau Gedempte
Oude Gracht 18 te Haarlem en
kunnen dan aldaar op vertoon
der brandstoitenkaarfen in
ontvangst worden genomen.
Directeur Brandstoffen-Bureau
REITSMA.
Weest iiuitengewooi zuinig met
uw üraadstof.
Distribntie-Zoolleder
De Directeur van liet Levensmidde-
lenourcau brengt ter kennis, dait van
heden af is liegonnen nut de toezen
ding van machtigingskaarten ter ver
krijging van bons voor goedkoope
reparatie of goedkoop zoolleer.
Deze machtigingskaarten zijiu ge
nummerd, de houders worden in volg
orde der nummers per advertentie op
geroepen tot in ontvangstneming dei-
bons, waarop zij recht hebben.
Iedere houder eener machtigings
kaart is gerechtigd-tot het in ont
vangst nemen van -zooveel bons als
zijn gezin leden telt, aan wie volgens
de kaart goedkoope reparatie is toege
staan.
Tot hel verkrijgen van bons is
noodzakelijk:
le. het medebrengen der machti
gingskaart.
2e. eene schriftelijke opgave dei-
maten van d« schoenen waarvoor de
reparatie moet dienen.
(Deze opgave kan geschieden in de
gebruikelijke nummormaat der schoe
nen of in centimeters).
Geen bons kunnen worden ver
strekt zoeder dat aan deze
twee voorwaarden is voldaan
In volgorde worden opgeroepen
(Kamer No. 12)
Woensdag 7 November de mummers
I tol en met 100.
Donderdag 8 Noveber de nummers
101 tot en met 200.
Vrijdag 9 Nov -niber do nummers
201 tot en met 300.
Zaterdag 10 November de nummer;
301 tot en met 400.
De Directeur.
Verstrekking van goed
koope nrandstoffen
Aan de leden van de Vereeniging
„De Werkmansvriend," die hunne
brandstoffen niet door tusschenkomst
van die Vereeniging betrekken, wordt
nog gelegenheid gegven hunne aan
vraagformulieren brandstoffenbons of
kwitantie een aanslagbiljet pi. dir.
belasting in tc leveren op Dinsdag 6
November a.s. voorin, van 9—12 uur
in het gebouw Jacobijnestraat Kamer
No. 11.
Te voren kunnen bij het Bestuur
van „De Werkmansvriend" de reeds
aldaar ingeleverde stukken worden
teruggehaald.
Regeerligs-Aardappeleu.
Tegen inlevering van aardappeübon
No, 5 is van Woensdag 7 November af
verkrijgbaar:
4 K G. Klefaardappeler?
tegen 6 oent per K.G.
Tegen inlevering van aardappelbon
No. 6 is van Woensdag 7 November
af verkrijgbaar:
3 K.G. Zandaardappeien
kepn 5 oent per K.G.
Deze bons zijn geldig zoolang de
broodkaart 32e week geldig is, dus
tot en met 17 November.
Na Dinsdag 6 November is bon No.
i niet meer geldig.
De Directe ui- van liet Gemeente
lijk Lcvemmiddelenbureau
Haarlem
F. DE JONGE.
Haximitu Prijzen Groenten
De Gemeentebesturen van Haar
lem, Bloémendaal, Heemstede, Ben
nebroek, Haarlemmerliede, Spaarn
dam en Schoten maken duide
lijkheidshalve nogmaals bekend,
dat door den Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel met
ingang van 6 November a.s.
ingevolge artikel 2 en 8 der Dis-
tributiewet 1916 de volgende maxi
mum-prijzen zijn vastgesteld:
Ie. Voor siapeiqroenten
a. roode kool. 6 ct. perK.G.
b. gele kool 6
c. uien8
a. Friesche en andere
soorten fijne peen 6
e. knolrapen3l!t
2e. Voor vatgroenten
f. pronksnijboonen 18 ct. perK.G.
g. enkele spersie-
boonen, onafge
haald, 20
h. dubbele spersie-
boonen, onafge
haald, 16
1. zuurkool 10
Met ingang van 6 November a.s.
zullen dus ail® met name hier
boven genoemde groenten niet
duurder mogen worden verkocht
dan de daarachter vermelde prijzen
Dis ributieb drijf
Heemstede.
Gedurende de week 5 November tot
en met 10 November, verkrijgbaar op
boa No. 1: 2 K.u. zandaardappeien,
No. 2. 2 K.G. klei-aardappelen, No.
3: 1 ons rijst, No. 4. 1 ons gort, No.
5: Ij2 ons bak -en braadvet, No. 6:
1 ons zeep.
Ëraiiiisioftenverstrskking
ricbiiibieue,
Het Steuncomité te Heemstede ver
wijst belanghebbenden naai- de pu
blicatie, deze aangelegenheid betrof-
loude, aangeplakt op de gemeentelijke
aanplakborden.
De Chef van het Distributie-bedrijf
te Heemstede maakt bekend, dat de
genen die in hel bezit ztjn van een
pe-roteum-kaari en geen groover in
tomen itabben dan 2IAIU per jaar,
Maandag 5 November toesugkaai-'-en
kunnen bekomen aan hel Raadhuis
Heemstede en Politiepost Bosch en
Vaart Boekerodesli aat 9, van 91
uur. Zij, die in het bezit gesteid wor
den van een toeslag-kaart, behoeven
den handelaren s.echis 25 cents per
Liter te betalen, de bons kunnen door
de handelaren aan het bedrijf worden
ingeleverd.
AGENDA
ZONDAG 4 NOVEMBER.
Soc. VSreenislne. Concert Haarl. Mu-
ziekkoros.
Schouwburg De Kroon, Smedestraat
Biosc. voorstelline.
cinema Ha-ace, Gr. Houtstraat:
Biosc. voorstelling.
Apoiio Theater, Darteljortentrastt
Biosc. voorstelling.
Kleine Vereeniging. KI. Houtstr.
Biosc. voorstelling...
Gebouw St. Bavo. Smc-iü raat.
Bi o.-,cocT»voorstel lintr
Schouwburc J answer Ned. Opera.
F aust
Li&zer des Heils. Schacclielstraat
Samenkomsten.
Sciioten. ..Flora" SDeciatëteiienvoor-
stellimr.
MAANDAG 5 NOVEMBER.
Schouwburg Du Kioon, bmedee traaf
Biosc. voorstelling.
Cinema-Palace. Gr. Houtstraat
Biosc. vocrstellina.
Auullo Theater. Bartel iorisstraat:
Biosc. vocrstelline.
Centraal Bioscoop, Kleine Hout
straat: Biosc. voorstelling.
Gebouw St. Bavo. Smedeslraat
Bi o.- coodvo orstdlimc.
Schouwburg Janswec. Haagsche
TooneeJénsëmble ..Moizen wij zwU-
eeiV!"
OM ONS HEEN
Na. 2388
21-Jarig bestaan isn de
Auibaehtssciiool.
In 1890 is de eerste 6toot iot de on-
riMitincr van de Haarlems cite Am
bachtsschool uoneven door de vereeiii-
cinu Volksbelantr.
Voiksbelanff was neen kiesvereeiii-
srincr maar eou uooiaal. economisch
eezelschan dut onder voorzitterschap
van den heer U. de Clerca vaak v»r-
eade-rde over democratisch-maatschap-
Deóiike ondei weroen. Met een irver
van belantr. 'Tweemaal Der week soms
Werd er vergaderd. de «relecenheid
tot introductie was ruim. Daan de
Qerca. zooaJs hit' ahremeen genoemd
werd wist. aan eoede sorakers le ko
men en zoo is er me nitre helancriike
avond «urevei.. Eerst, hield de voorzit
ter zeil «en inleddinc. die wanneer liet
trine over een onderwent van ziin lief-
hehberii wel eens uitgebreid kon we
zen: daarna kwam de sureker aan het
woord en ten slotte werd er eeLetteu-
Iteid tot didbat cetrevenwaarvan naar
hartelust acbruilt werd «remaakt.
Meermolen auui men nas oonstreeka
middernaolU. naar liuis.
Li dit milten werd een commissie
eevonnd. Instaande uit de luecven do
Clerca. W. F. Overlioff. J. G_ len Bok-
keL A. Schatten en W. L. Sdiram em
die medewerkinc zocht, van corpora
ties en Lekende Dersonen. Den 24sten
Anril 1S91 werd dus de vereemtrinc de
Ambachtsscliool ceconstitueerd met
,als definitic-L bed.uur de heeren P.
Kleiwesr Dvsei'inck voorzitter. G. L.
van Lennen. secretarie. H. J. Geiil
J.Czn. Deriniiurmeester. J. J F. Beii-
nes. H. T. Peltenhunr. E. A. von Sa-
lier. J. W. Veldheer, en Jac. Leiih.
Viif leden van dit eerste bestuur ziin
niet meer iu loven, van de overicen is
alleen de heer Geiil onafgebroken deze
eansche kwarteeuw door in het !>e-
btuur ir few eest. daar alleen
sècretaris en uennintoneester onmid-
deLliik herkiesbaiar ziin. Meer dan
eens heb ik deel uiteemaakt van de
•dommiasio bot liot nazien der reke-
iuiil' van d auibaölitsschool ©n haar
avondvakteekeiischool en daiasjiij ce-
leeenlieid uehad on io merken, lioe
uitstekend die heer Gev.1 van alles wat
de school acnuruat on de hoocte is en
mei hoeveel zore hii de administratie
voer!. Hii iubileert dus den ïtelen
van deze inuund met de school mee.
Hot eiiur nie; cemakkeliik om een
eeschikt terrein voor de school te vin
den. Een verzoek tot den Raad om
over he: Proveniershuis te beschikken
werd afgewezen, een tweede request
.voor een terrein aan het Heeomhei,
evenzoo: tenslotte werd de irrond
aan de Bakkerstraat beschikbaar Be
steld voor éen trulden. een crii® dio
volüoeijdö bewiis Ls voor de medewer
kinc van het irexneentebestnur En
ook van anderen kant kwam beljans-
riiko huln .Vier oorDoraties. Teijlors
Stichtintr en drie stichtüuren der
Doomce/.inden. hei. Fonds tot den
Predikdienst, iuet Fonds-van Zantisn
en b«t. Weeshuis verschaften ieder
tienduizend trulden en zoo kon weldra
mot den bouw een a vnnc worden
cerniaakt.
Hier is celecenheid tot een aardige
verceliikiriB. Gerekend werd dat tot
babouwinc van het terrein. 92G2 M2
croot.. vier eulden n«V vierkanten me
ter noodle zou wezen, heteeez vrii
coed uitkwam, daar de aannemer
Cantein het sebouw aaöiam voor
f 38.900: welnu, od dit oocenblik zou
rscr vierkanten meter voor een derre-
liik trebouw zeker f 14 a f 16 eerekend
moeten worden, dus drte A viermaui
zooveel.
Er moet vluc Bewerkt ziin. want
den 1 telen November, zes en eeai halve
maand na de aanbes;edirur. werd de
school eeooend met een rede van
mi*. A. J. Farnconibe Sandere. de*.-
tiids lid *van de Tweede Kamer voor
het district. Haarlem
Directeur was den eersten keer die
heer F. van Erkel. leeraren wanen de
lieer en Raasve'dt. voor timmeren. Ba
ron voor meybelmaken. Nales voor
smelten en Van Vliet voor soliildei en.
Onze lezers weten. dat. liet. jubilé
van den heer Van Vliet, (ten ecniü
overcftblevene van deze \ier. dus fees-
telitk is lieidaclit.
Daarmee bezon de nieuwe school
haar arbeid He: heeft zeen zin en
zou mi) te ver voeren, om hier na
te eaan wat er alzoo in die 25 iaar is
ce-iied. De nieuwe school heeft, ais
a Lies wat nieuw tö. inenia vooroor
deel moeten overwinnen bii do na-
troons. ook wel te kam oen cehad iiMk
eebrel; aan volhardiric bit de leerlin-
een en cebrok aan inzicht bit de
ouders. Moceliik heeft zii ook zelf
door de ïaren wel cal eer d. In elk ee-
val is liet. door haar o-Astichte nut on
betwistbaar en kan al sinds jaren
verzekerd worden, dat de leerlingen
die einddiulonia behaalden, «aarne
en onmiddellijk DlaatSÈwr krijKen. To
ontkennen is het niet dat ruuiiiee lefer-
linc niot in lie; ambaohi. bleef, maar
streefde naar een plants als teeke-
naar. oozichter of uitvoerdisr van
werken «n als zoodanie ook een iroede
betiv-kkinc ktvea. Toch was. on bk-ef
het doel van de Ambachtschool ahiid
om een flinkiu ambaclitemaa te vor
men maar we moeten niet vergeten,
dat in dien tiid aeen oDleidiua tot on-
zicliter bestond: daarin zaJ de nieuwe
soliooJ voor technisch middelbaar on
der vviis «erlanc voorzien.
Een jaaj- nadat de ambachtsschool
geopend was bleek de behoefte aan
teekenonderw ijs Daarvoor werd een
avondschool gesticht, ook met subsi
die van Rijk, Provincie en Gemeen
te. Samen verkeeren de twee stichtin
gen nu in bloedenden toestand, want
do Ambachtsschool liecf:. 150 on de
avond-vakteokonschool 220 teerlingen.
Haai moeder, de vereeniging Volks
belang, is sinds lang verdwenen,
maai' zij heeft een nuttig werk ge
sticht. Er heers elite in dié dagen een
frissche, opgewekte neiging tot vei--
botering van het ambachteonderwijs,
wan: kort nadat de vereenlgMUg de
Ambachtsschool tet stand was geko
men, had op initiatief van het depar
tement Haarlem der Maatschappij
van Nijverheid een oongres voor ani-
bachts-onderwijs plaats, met een ten
toonstelling van werkstukken in den
Kraton, de vroegere woning van don
beer J. T. Cremer, op den hoek van
Houtplein en Raamsingel. Ik had toen
liet voorreclM mot de heeren Berg'huijs
en de Groot uitgenoodtgd te woixien
tot rapporteur van dat. Congres.
Voorzitter was de lieer J. H. KreJoge
6n ofschoon, uit den aard der zaak
het vak hem vreemd was, vervulde
do heer K rel age die taak met het ta
lent, dat dezen merkwaardigen man
onderscheidde, op voortreffelijke wij-
zo. De Groot was, evenals Berghuijs,
directeur van een ambachtsschool.
Zijn carrière is daarmee geenszins
geëindigd. Hij vervult nu den hoog-
sten officieel en post, dien van inspec
teur bij het vakonderwijs.
En ook, wij weten liet., is de Haar-
lemsche Ambachtsschool nog niet tot
haar hoogste ontwikkeling gekomen.
Mettertijd verlaat zij het gebouw aan
de Tyboutótraat, waarmee haar be
stuur destijds zoo ingenomen was,
voor een ruimer huis in het Klever-
park. Daarnaast zal ook een Middal-
ba&r Technische School worden op
gericht. Waren de tijdsomstandig
heden gunstiger, dan zou de bouw al
sneller voortgang hebben gehad. De
plannen voor den onderbouw zijn
evenwel ld aar en aan het. bestek en
de begroeting wordt gewerkt. Het ligt
in 't plan om, zoo de omstandighe
den niet al te belommerend werken
in het vroege voorjaar alleen de fun
deering of hot geheel aan te beste
den. Als het gebouw verrezen e" duar-
door grootor ruimte verkregen is zal
de Ambachtsschool meer nog dan iot
nu toe aan haar doel kunnen beant
woorden. Ook in liet tegenwoordige
huia heeft zij meer gedaan, dan lê?
geven in de vier hoofdvakken, een
opleiding voor behangers en schoen
makers is er in den loop der jaren
aan toegevoegd.
Het oude gebouw word: door de
gemeente overgenomen voor den, na
een taxatie door drie deskundigen,
vastgesteldeii. prijs van f 40.000.
Hot twaalf en een halfjarig be
staan is destijds o.a. met een feest
boekje herdacht. Dit zilveren jubi
leum zal niet in 't openbaar gevierd
worden. De tijden zijn daar niet naar.
Toch bestond er, meende ik wol aan
leiding om in deze rubriek er ncts eens
op te wij-zen. Zonder twijfel heeft de
Ambachtsschool het aanzien van T
ambacht verhoogd en daardoor tot de
verbetering van de positie harer be
oefenaren bijgedragen.
Wij zijn gewoon, onzc-n tijd en onze
tijdgenoolen te beschuldigen van
koortsachtige en overdreven jacht'
naai- bezit en geld. Maar blijkt niet
uit de geschiedenis van deze en zoo
vele andere stichtingen, dat er toch
altijd nog meuschen zijn, die zonder
vergoeding of zelfs dank te verlan
gen, de leiding van nuttige dragen op
zich willen nemen?
J. C. P.
Nederlandsche Uitvoer-
Maatschappij.
Den 15den October, Maandag, zijn
do vijf directeuren benoemd van de
Ned e rl andsoho Uitvoer-Maafedhappiji,
tot nu toe bediend onder den na ami
„Exjiort-Cenlrale". Den dag daarna
trad zij in wertking,
Van 16 October af beelaa: dus deze
veelbesproken en druk bestreden in-
slelJing. Maar Jot- 110 t°e er a^_
leen daden van voorbereid.ng '."er-
richt niet alleen omdat een lichaam
van zoc groote beteekenis tijd noodig
heef* om op gang te komen, maar ook
om de nuchtere reden, dat haar kan
toor nog niet klaar is. In het voorala-
Uge ^Restaurant Roya!'". dat er voor
ingericnl wordt, heerechen voorloopig
tinnnerman en schilder oppermachtig.
Toch is het zeker wel van belang om
nog eens even het doel en de betee
ken is van de maatschappij te om
schrijven. Art. H van hare statuten
zoggen er dit van. ,J>e Vennootschap
i heeft ten doe.1 zoolang hoi goederen-
verkeer met het buitenland als gevoig
van den oorlogstoestand zal zijn be
lemmerd, te voorzien in- en tusschen-
komst te verleenen bij- den uitvoer
van goederen uit Nederland en te be-
1 vorderen, dat tegenover dien utit-
voer goederen worden ingevoerd,
waaraan hier te lande behoefte be
slaat, aJemede alle®, wat met eon
ander verband houdiL"
Goederen tegen goederen derl-jiv-
Geen waardeloos of althans su r;, in
waarde verminderd Duitseh p ipier
meer voor kostelijke Nederland;..'te
waren. En bovendieneen gelegen
heid tot samenvatting, te: ov''?iclrt
van wat Nederland verlaat en er bin-
cenikorat. (Naar liet gemtcti; tviie
Minister Posihuma met <I>- nwe
Uitvoer-Maatschappïj niet bijzonder
ingenomen geen wonder, want iie
verschillende Commissi'.;, door hein
ingesteld, komen daardooj- te verval
len. Maar het was juist- een grief te
gen deze Commissies, dat zij niet ge
noeg samenwerkten, dat het. aait een
inmgen band ontbrak. Met haar
Uitvoer-Maötecheppij liwipt de Re
geering zeker de noodzakeliieen
heid te verkrijgen.
En deze niet alleen, van deskundige
zijde is one de opmenking gemaakt,
dat de maatschappij, ofschoon zij een
kind van den oorlog is. een belang
rijke ro za. hebben te spelenook
na den vrede zij zal en dan te
gen te waken lieMsen, dat ons land
wordt leeggezogen door nu oorlog
voerend' naties, die tot fantasieprjl-
zen alies wat eetbaar :s zuilen wi
leri opkxopen.
Artikel III van de staiuteu bepaait
dan ook „de vennootschap za! van
geen artikel den uitvoer bevorderen,
dau tot de maiimale hoeveelheid,
waartoe de Minister van Landbouw,
Nijverheid en Jlaitde! voor een be
paald tijdvak machtiging tot uitvoer
heeft verleend."
„Hoelang de Maatschappij zal blij
ven bestaan ie", zoo deelde een des
kundige oj> onze vraag mede, ..onmo
gelijk (e zeggen. Dat hangt van de
omMandighede-n af. Naar mijn mce-
ning had ze al een jaar vroeger moe
ten fungeeren, dan zou de toestand nu
gunstiger zijn. Wo verkeeren zonder
twijfc' in economische moeilijkheden
'zette kan dc noodzak el ijkheid zich
voordoen, dat de Maats, uitvoert wat
wij zelf eigenlijk niet goed missen
kunnen, om tagenprestatics te ver
krijgen. Denk maar eens aan onze
behoefte aan kolen!"
„Wat dunkt u van de bezwaren
van de nijverheid tegen de nieuwe
Maatschappij?"
„D.e acht ik overdreven".
>rMnar het is toch niét tc ontken
nen, dat prijzen, adressen, relaties
van de industrie bekend zulUen wor
den aan personeel, dai daarvan la
tei' gebruik zou kunnen maken!
„Ja, dat zal niet altijd belet kun
nen woeden, maar het is nu t-och óók
aJ zoo Voor de vocdingsartikelen ie
er in Dudtsohland maar tén afnemer,
de Zenlrail Ejnkauf-Gcsellschaft."
„Hoe komt hel, naai' uw oordeel,
dat terwijl de belanghebbenden ine-'.
d« stichting niet ingenomen zijn,
en noo.t im-er dan vijf procent rente
kunnen krijgen, toch ruim weid in-
geschreven voor het maatschappelijk
kapitaal van vijf millioen
Het antwoord, met een gkuihich,
was: „de beiaiighebb; nden begrepen,
dat de maatschappij toch tot stand
zou komen en willen nu hebban wat
de Engetechen noemen: „a finger in
the pie", een beetje invloed op den
gang van zaken".
„En bere ken ze dat er moe?"
„N'vet veel Uit den aurd van dc
zaak ligtr do groote mach- bij de Re-
gooring
Dit oordeel wordt door de statuten
volkomen bevestigd. Wij vermeldden
aJ, uit aa-t. III, dat de vennootschap
over duur en hoeveelheid van uil-
voer voorstellen doet aan don Minis
ter; de besluiten betreffende dc uit
gifte vun schuldbrieven en certifica
ten hebben de goedkeuring van den
Minister noodig; voor de verschalen
de Ministers hebben regeeringweom-
missaiiseen zaltang ui den Raad van
Commassafissen; bij huishoudelijk
reglement wordt bepaald, welk© be
sluiten der aigenieene verg-.uleing
van aandeelhouders, van <le directie,
van don Raad van Commissardsscii
of der gedelegeerde Commissie, niet
zonden- goedkeuring vun den Mi
nister van Landbouw mogen worden
uitgevoerd (derhalve een zuiver recht
van veto voor den Minister); dc ba
lans, winst- en verliesrekening wordt
den Minister van financiën aangebo
den, die ze heeft goed to keuren.
En zoo voorts. Genoeg om het ka
rakter van dc ^Maatschappij Ie sdtev
seri, Zelfs over de ontbinding beslui
ten de aandeelhouders ntet. Indien
de Kroon oordeelt, da: do Maatschap
pij niet langer behoef: voort te be
staan, dan word: hel KomuKlijk be
sluit waarin dat wordt Uhgospru
ken, aan den Raad van Commssai'is-
sun moegedeeJd. Md den aanvang
van den dag, volgende op dien
waarop deze mededco'.ing ;s ver-
zonden, wordt geacht «jloor dc aige-
meene vergadering van aandeelhou
ders tot liquidatie te zijn besloten.
Wij vermelden deze bijzonderheden
niet om die ;e critiseeren. want z« iy
dor twijfel is het norxLg. dat. of
schoon de gekexzen vorm die van d«
naamlooae vc-nnooteohap ;s, nic; de
aandeelhouders in de hoofdzaken
beslissen hebben. Dan werd immers
wéér het doel der maatschappij niet
bereikt: eenheid en vastheid van lei
ding in doso voor cms land zoo ui
terst belangrijke qua - e van in- en
uitvoer.
