Sunn Dagblab
O© Oorlog.
TWEEDE BLAD.
Zaterdag December 1017
Overzicht.
Trotsky, de Voiketxxmiitidisisairia wor
bui temilianidBübe aiwigialleigaiiibedian dier
(Bolsjewitoi-oiegieeriiiiig iiu P-eteatel>uirg\(il
echreef in zijn aanbod vaat wupemati-
btand aam. OoebtrnrijtoHonigiarij© o.a.
„Woiroet den wtotiar veldtocht 1
■Leve de wede em do ivioClkicireju-wi'broe-
dertngl"
Ot 't al ©auw z°o var sail Stomen?
In ons vorig .miuaumar hebbent wé
reeds gerooiddiait 't mtatetieiri© der
Bolej-owiliii lm Ruafamid tul is at©eure-
den. Er is wu een ©oa,ldtlie-.kal>ijiet op-
giotnodert, waarin ooüt 'ilb Btosjowiikl
zrui-n-g tobben.
Iloe 't, ;ri-u aalt gaan- roet do wrede»-
aaoubod der Russen eau do andenltande-
lamgerï met Dtilrtschlamd.?
Geraaid -wordt, dat die iowloed van
Lenu.n ein wijn nwunioemi aam 't afnemen,
is. De iBolsjewilai tornden zelfs al-
thaws ivoligiems den berichtgever van do
„Daily Ohrarac&ie" bij de verkie
zingen voor de Gonetiiiuanto niet de
overwinning bébaiten. Dat is wel tee-
ken en (J.
imtueseluen do mog RUiat gjelhllekiemi,
dai de Bouejewitol do militaire «nacht
In Petersburg en Moskou kiwlj,t zijn-
Wel wend roefis veraekerd (in dB
Eng else he pers)dat slechte 3 legers
Lenin volledig steunen-.
De oppeibe-vtótebbea- Krytetko
de oppwhevetLhehher doou- de Boloje»
witoi beuvamid -- stuit hij de hevelvoe
rende generaals op veeii if^ensitund.
De moesten wtiMen torn den gewe
zen vaandrig niuet «rtoaraneji.
Hoe 't 2.M gaan «net zijm bevel urn,
in veiibiamo met dem wapiüiialuJsUiinid,
't vuireu ao.n 't geiheel» flpou't te sta
ken?
De ,,D;aii!y Chrom.'' «neddt dat slechts
drie legers Rryilienko ails oppeiibe'vol-
hebher erJieminan. Het boo tdki wan-tier
an de zuidelijke, Roemeenscbe on Kau-
kas isoho fronton weigaran do BoHsji»-
wiki-beweging te erlienmem. Aam het
westelijk tromt is er vertleelkllhoLd. Een
doel ven de troepen protesteert -tegieai
dc viredestaoti.ek van de BoJejeiwika en
hei andere dool steunt daze.
Men weet, dat Doecluxniwi een der
Russiecbe giein,oraals is duo tóch tegen
h ry usnJko verzet.
„Do 'JMnuis meldt nu dat aan hem
duei- de milHtaime veirtegemiwooivlligiene
dor Entende iin 't Russische itoufd-
Jcwiaji'liLor em tcJiegmarn \gezundm Is,
waairm ze verfkAainem, dart zij zoo
krach,!,ig mogtslijk bij 't Russische op-
p ei bevel prates loonei). tiegiem aliLe ver
krachting van do voarwiaairdein dar
overeenkomst van 5 Bejpt. (191-4), waar
bij do gea.lilüeörd'en -en octo Rusjaiind tóch
plechtig wederzijds verplicht hei)bon
geen afzcinideröiyk-Qn wapemstiiLstarud
te sluiten ol afzunderlijik de militaire
operatics op te schor tan. De ondiorge-
tuakemdon beschouwen het als hum
pluoin don jgieoerakin trtatf miedc te dee-
iem dat ieder® vêirkraolitlng dooir Rus
land van de ovemeeoifeoimst de onrustig
ste gevolgen bail tobben.
De Büitemite v.eirwacht due heil van
Doeeliioaiitn.
Als 't to-t ©e« vrede komt Luisscton
Rusiand. en de cantraJ-on zulilen de
lorij-gegeva-ngeneai ui'tgwv-Iiseeld wor
den. lm Rustend. zljax 1.700.000 Duit-
eohers cm Oostenrijikieirs gov-augm.
lien heeJ iogiea', dat z«tor bij dein
strijd aan 't W-estfiromil gewicht im de
fioliaail zou worpen J
Do centralen blijvon heil van een
wapenstilstand en vrede met Rusland
verwachten. Men zie hierover wat
von Kuhimann gezegd heelt. O.a. ver
zekerde hij, ,,dat 't dwaas is te dén
keu, dat Duilscliland bij de vredeson
derhandelingen hoogo eischen zou kun
nen stellen'
De centrale zullen dus blijkbaar
alles doon om 't met de Russen op een
acooordje te kunnen gooien.
Do minister-president Se idler ver-
klaardon in 't Oostenrijkscbe huis van
afgevaardigden o.a.„De regeering
is, in den zin van baar torhaaldelijit
gepubliceerd standpunt, besloten, de
in.eidende onderhandelingen in ver-
zoeningsgezinden geest, te voeren, daar
haar doel er op gericht is ten spoedig
ste tot een vrede te komen, die de sa
menwerking der volkeren in do toe
komst mogelijk uxaakt".
De vrede moet uitgaan van het be
ginsel „zonder territoriale en econo
mische geweldpleging".
De verklaringen van den premier
werden herhaaldelijk toegejuicht.
Zondag zullen de Russische en Duit-
scho gedelegeerden een onderhoud
hebben in 't Duitsche hoofdkwartier.
AAR T WESTELIJK FRONT is
waar oen guwte sta© oaulihzum-il. De
Duitsche etui meldde Virijdagmidda®,
dat een sterke aanwul dei' Emigratechein
bij P-oeJcapoü-e was nfgiealiaigieai.
Bij. Kujnerijik duuindo die eliuijid nog
voort, naaat ee.n fpw,o aanvall dier
Enigelechién bij Botwlom wae "aifgtesla-
gen.
Nader meldt do Duitsche stafde
gevechten bij Kamerijk hebben voor
dc Duitseliers ©en gunstig verloop.
Do Engelsche staf doet tot heden
geen inededeeling over dezen strijd.
Do gevechten tnsschen do Piave en
de Brenta IN ITALIö duren steeds
voort zonder uog tot oen beslissing te
leiden.
Over DE CONFERENTIE DER
GEALLIEERDEN te Parijs wordt
gemeld, dat de besprekingen een gun
stig verloop hadden. De geallieerden
zijn niet gezwicht voor 't Russische
dreigement, en besloten om geen ge
volg to geven aan do vredesstemmen.
Als d© centralen vrede willen hebben
moeten ze een andereu vrede aanbie
den dan die van Lenin.,
Von Kiihlmann aan woord
Di de Vriidatr nahouden zitsina
van do hoofdcommissie uit den Rijks-
'dacr nuiu de staatssecretaris vcor
buitenlandsdhe Zaken. dr. von Kiihl-
munn. het woord:
Hii »zei o.a.: „Onze blikken zijn om
dit ti ids tin vooral naar het. Oosten ce-
riclit. Rusland, dat de oorlogsfukkel
hi do wereld sllncerde. Rusland, waar
een tot in mors en toen oorlMtóo kol
de van bureaucraten en parosietea.
mat terziidesohulvinc' van een wel
licht vaak welmeanende. maar zwak
ke en misleide autocratie, de mobili
satie afdwontr. welke elszénlirk reclit-
6U'©eksclio oorzaalt vn.n dez© trewtidi-
sfe volkerencatastrofo Is jtowor-
beeft de scliuldtoen weazevaagd em
worstelt thans in zware weeën cm
door wunens ills tand en vrede minde
te kriicen voor den binnenlandscben
w-ederoobouw.
Aan de duidefliike woorden, waor-
imee de Rinkeltainselier Bisteren bet
fetariduunt der Duitsche retreeiintr ten
oozichüe van dit streven heeft uiteen-
cözet. behoef Ik miinerzilds niets toe
te voesen. Wii zuilen o.ns ook In deze
kwestie niet. lcsmacen van de princi-
'iies ©ener kraohtkre. tfematigrde. op
den erondslaa 'dei- feiten berustsn-
de «taalkunde.
De tot dusver door de huidige
machthebbers te Pelroirrad ann Qe
-weneld imedetredeülde uriciD.es schu
wen ffleechikl om ais arondalao: te
dienen voor ©en nieuwe eroeomring
der dlruron in het Oosten, ,11e. tien
'vollle rekenirm houden met tot eelf-
beschikkimisrecUt. kan dienen cm
do wezenInko en duur-zamo belanaen
van de toide eroote .noibuiiKe rnken.
Ruslanden Duitechiland te verzake-
Dat wii dit doel kunnen naotreven
In nauwe ovoreenstemniina met onze
bondcenobten en. naar het mij wil
voorkomen, ook met den moreelen
steun vnri de overwesendo meerder
beid der hier verzamelde verteveti-
woorditters van het Duitsche volk. is
voor mii een reden tot. bijzondere vol-
doenixwr em zal ons oDtreden naar l ui
ten ootk de noodize kracht bi.-zet
ten.
R o e m e ni
O-D ©en \raa£ of bij eventueele cn-
derhandedinffeaa met Rusland cok
Roemenië inbeirreiDea zal z ij nvj x-
klaarde de staatssecretaris, dat ii© Ln
de laatste dazreai ontredoken verachten
over een inderhandeLinrs-aanbod tot
dusver niet beste- "-r! waren. Eeü
deel van Roemenië is nos: in handen
dor Roem-consdue troeiion en liet is
denkbanr. dat het Roemeenscüe lecer
ou eltren risico den striid in hai r.lel-
veioverde cebied zou vooiize'.ten.
Mooht Roemenië besluiten inderhan
klelimren voor ie stellen, dan zijn af-
izonderlii'k© handelingen vereischt.
Wat den militairen toestand aan
fiaat verwees von Kühltmann naar
heLeieen de rijkskanselier Donderdag
c^zeïd had. Allee- wilde hii noe
uvui i i a j i e,
li-eeeien. De caimuaene is noe ln vol
len eanc zoo zei de staatssecretaris
maar de uoDtieke covotoen zijn tu
eenio-e nozichien reeds duiüe.iik wuar-
n-eambaar aan den dav setreden.
..Het was een beeld dat men zelfs
in dezen treweldicen rouizenstnid ncc
niet crezip.n had. hoe over Ier. grau
wen -si. door de hertst-roode klo-.en
der Aluen-dalen. do Duiiscüe ui O os-
tcnrhk-IionKaar&ciie stonntroe uc n
zich als een ertize slaniv in do windds
riee vlakten van Italië kronkelden.
Hoe onder oDueibevol von den jonnen
keizer uit het Huis Hobs bum de ce-
heele leeemiadit van een groot voik,
onder de kracJuice liairne-rsP 'en. die
zoo kenmerkend voor lief veddheei'ftcre-
nia der verbonden mos oudheden zün
eoworden, ineenstoi-tt. en verbloedde,'
VjOrvolaens wees Von Ktihlmaun er
on da/t de Duitsclie inMleciueele we
reld met. neen land zoo nauwe ver
ton dine heeft aest"'>n als met Italië.
De Da« èén E«worden staat steen in
de schaduw van den machtigen Drie
bond tot aanzien, mocht en rijkdom
en al werd bii ofls on zeebar© verhitte-
rin« movoeld. toen laat ln don oorioz.
tei-wiiJ veile dwazen meeden. dat het
uur crekomen was om aan aancreeeho
ten Duit sell en even den een adies toot
toe te brensen. Italië onder het co-
solireeuw van oen omerakochte pers ©n
onder leidonsr van trowetenlooiz© en
kortzichttere staatsliedien uit zuivere
beeeerte naar land. tol. een zmudein-
lte Dolitielv besloot, waarvoor het
thans zoo Moeüia: moet boeien, toen
zal inemirecn het Italiaansch© voik in
dit. uur van volkom"-» inieenstortina
niet. alle deohieminc ltunnen ont-
zeeuen.
Von Köhilmanii meende, dat dc ge-
volKen der militaire successen vun do
ceniiviien ook in Eiurel-and en Frank
rijk te besnourjen ziin. In Duitaciiland
is zoo betoocde hii het narlemen-
iarisme tiidens den oorlocr tot, ontwik-
kolinc Gökomen. Daarentegen ia de
vriiheid van denken in Engeland en
Frankriik iuist dooi- brutale gewelds
middelen onderdrukt De onverbitter
de oorloffswQl in Frankriik uJa
welks dratrcr vooral Poincaré moet
celden heeft ais laatste troef in het
sdoI van den oc»rloc tot eiken t*riis en
tot het bittere einde Clém-enceau aan
het. bewind eeroepen.
In Enceland wordt. - zoo vervolipJö
do staatssecretaris Lloyd Geor«©
niet. moer oorioeiszucüitiir aenoetc co
acht. Er wordt ol naar een ander om-
cetóien.
Wat
de vredesouaestie.
aamzaat zei Von Kühlanann: „Van
'n denkbeeld wil ik noc cewac ma
ken daar het in de vijandelijke pers
■herhaakMiik is geuit en van daar
ook in dp cedachtenwereld der vijau-
deliike staatslieden is overgedaan. Fr
wordt nl. beweerd bona of malafide,
dalt. laat ik in het midden dat
Duitschland omtrent ziin oorlogsdoel
einden zoo groote reserve in acht
toeml- om-dat, het od ixrirog uit is.
Wanneer -zoo wordt door hen ce-
rederueerd het Duitschland maar
eerst, gelukt is do vijanden om de ccn-
feirentiieitafel te vereenigen, dan zou
liet met, ongehoorde eisclien voor den
dag komen, denkende die de oorlogs
moede volken, ook tot vérstrekkende
uolitleke off,»-, bereid. aan liun
staatslieden niet den noodikeu politie-
ken steun zullen verloenen era de
Duitsche eisclien af te wiizen. Om
deze reden moet door do geallieerden
doorcaArcden worden, tot DuitAh-
land genoodzaakt, zal ziin. ziin voor
woorden tot in bijzonderheden open-
hik mede 1ie deel en.
Wanneer onze vijanden Wenschs»
gewaar te worden wat wii willen, dan
is dit voor hen uiterst eenvoudig, Zii
hebben voldoende middelen aan de
hand.
De voorstanders onder de geallieer
den van den oorloc tot het einde. er
langen overwinning en niets dan
overwinning en hoe zii deze overwin
ning denken te gebruiken, daarvoor
bieden ze geheim© documenten, .wier
wiblicatie door de Russische i we
ring begonnen i&. de metst sdchteiii-
ko toelichting.
Spreker herinnerde aan de vredes
voorstellen van den Paus. Tnens
staat. Vaat. dat Frankriik en Enge.und
vafitbesiloton ziin elecliU on geweld te
bauwen. Laai dus het Duitsche volk
zich ook verdedigen en wapenen om
gewöld roet geweld te keeren. en imet
kracht, en gelatenlield. die in ovei*ëen-
stemtTiiintf ziin met den Duitschen
naam. te striid on en vol tie houden, tot
het morgenrood van een totor m
mensclieliik inzicht, dat thaus i-t bet
bosten beci.r te gloren!, ook in de
naar geiri en macht honcenze fciaten
doorbreekt.
Misschien kan de ui een Engach
blad gpouli^ceerda brief van uen in-
•vüoedriikeu lord Lnro'lnwne. die <m
een riike diplomatieke ervaring kan
terugzien, al worden opgevat als een
teekon. dat ook in Engeland do gema
tigd© stemmen terrein winnen.
Verspreid nieuws
DE BRIEF VAN LORD LANS-
DOWNE Op een vergadering van
vertegenwoordigers der conservatieve
en unionistische partijen, welke werd
bijgewoond door Carson, Walter Long
en afgevaardigden uit alle deelen des
lands, sprak Bonar Law krachtig zijn
afkeuring uit over Lansdowne's brief,
dien hij, naar gezegd wordt, een ramp
noemde. Bouar Law voegde er bij, dat
Lansdowne's zienwijze niet die is van
één zijner collega's, noch in, noch
buiteu het kabinet.
Een in krachtige bewoordingen ge
stelde motie, waarin de publicatie van
den briof wordt veroordeeld, werd
aangenomen en telegrafisch aan de
conferentie to Parijs medegedeeld.
GROOTVORSTIN TA TI AN A ONT
VLUCHT. Eon coiroapoinidient van
die .M'oini'nig Post-' vertelt van die
ontvluchting uht Rusland vaai de
grootvorstin Tatiiamm. Hij zaait, diat
d-e prinses tot ha/ar kort had geknipt
en als mam gekileod was. Zij diaed dia
bezwaarlijke trevmreiis van Omsk naar
Moskou over Samiama en Pon>za. Vain
Moakeu ging die gmootvar&tin jiaar
Arch-angdl en vara daar per schip najar
Bergen, v,au waar ze. te NlaiTOaslille
aankwam. Zij is nu in Ehgialand en
^aJ weldra naar New-York gaan,
waar ze cveu- dieai toes tand kt Rus
land lezingen zaJ hondeai.
Grwivoirstim Tart,Lamia is die 20-jari
ge dochter viain dan anttmoanidleiii Tteaair.
VOOR DEN VR1EIDE. Te Boeda
pest is door een roemiigite van 40.000
e&n beloog,iing voor dan virooe ge'hou-
(teli. 15a- werd gospirokieji voor een vu^e-
d)e zonden- auncxfiHes.
Oak een RmseiSicito torijgsgevarie>:iruo
voeraie 't woord.
EEN VREDESCONFERENTIE.
Man schrijft uit Zurich aan de N.
R. CL: Unt een onderhand, dat graaf
Andr. Karolyi met een Zwitsersch
journalist hoeft gehad, blijkt, dat hij
van plan is te werken voor de vor
ming van ren bestendige viredes-con-
f©renLie, die regelin-akg in Bern zou
vergaderen en olie internationale ge-
beuitenissen In lröliandeling nemen,
waaruit de Vrode sou kuri.nou gt»!-W-
ren worden. Hij wil zijn plan doorzot
ten met enteuto-mensohen, die in
Zwitserland verblijf houden en bui
ten do voogdij van Londen en Pa
rijs staan.
RUSLAND EN SPANJE. Uit Ma
drid wordt tiemcld: Alhucemas spi'oekt,
tot bericht togen, dat Rusland zich 'ot
SDanie cewend heeft, tot het verkrü-
tron van den vrede. Een dusdanige
verbindimz is door de Spaansche di-
ölomatioke agenten te Petersburg
niiet. tot. stand eobracht
Stadsnieuws
Het ïooneel
Haarl emsche Too-
n eel club. ,,Als het hart
spreekt". Tooneolspel vau
Francis de Croisset.
Hoe gezellig en feestelijk zag de
schouwburg er Vrijdagavond uit, Al
le rangen dicht bezet, veel fleurige
jonge gezichten, veel lichte toiletjes
en een feestelijke stemming, waarin
vóór het scherm rees, iets beefde van
popelende verwachting, want de
meeste toeschouwers of toeschouwsters
waren familie of vrienden van de
straks optredenden eu dat geeft een
heel ander gevoel dan wanneer men
het spel verbeidt van artisten, die je
alleen uiaar op dé planken kent.
Do verwachting werd wel gespan
nen, want door een of andere vergis
sing waren de programma's niet aan
gekomen eu daarop werd gewacht
met „halen". We kunnen ons voor
stellen, hoe de werkende leden, die
natuurlijk allen klaar stonden, ze
nuwachtig werden en ongeduldig.
Eindelijk dan rees het scherm en
begon één der bestuursleden het pro
gramma voor te lezende eindelooae
reeks van namen wekte hilariteit in
de zaal, maar nog eer de voorlezing
afgeloopen was, waren de program
ma's present en werden vlug door
eenigo jonge dames uitgedeeld.
Intusschen begon het spel op het
smaakvol aangekleede tooneel, dat de
illusie gaf- vau een kostbaar gemeu
belde kusteol-hall, met een kijkjo in
de biblot-hoek en een tweede op bet
ten-as. Met wat antieke meubels, wat
kleurige kleedjee en bloomen was er
een geheel verkregen, dat den ge-
wensenten indruk maakte en aange
naam aandeed.
Op dat tooneel bewoog zich een
talrijk gezelschap dames en heeren,
waarvau de hoofdgroep bestond uit de
oude Mevrouw Flory, haar dochter
Mevr. MeranCharville en Faloize,
een beeldhouwer, huisvriend van de
MeranCharville'B en leenneester van
Hélène, d© dochter des huizes. Om
deze dochter gaat do handeling van
het stuk. 't Meisje, rijk, mooi ©n in
telligent, moet, volgens het verlaugen
van haar familie, een echtgenoot kie
zen. Haai- onbenullige vader, haar
wereldwijze. snibbige moeder, haar
lieve, veol-Degrijpende grootmoeder,
allen dringen er op aan.
Pretendenten zijn er genoeg; zelfs
Portia uit „De Koopman vau Yeuo-
t,ia" hadéter niet me or dan deze
jonkvrouw uit den modernen tijd; en
evenals Portia woog zij vele preten
denten, dio te liebt werdon bevonden.
Tot, na een vergissing, dio haar tor-
wille van een kind waar zij van houdt,
bijna den vader van dat kind deoa
trouwen, haar hart spreekt
on zij, luisterend naar die stem, haar
hand legt in die van Levaltier, don
secretaris van haar vader. Een man
van eenvoudige afkomst, maar eon
man met eerzucht, met moed, met ge
voel voor eerlijkheid en wat hot
zwaarste weegt met lief de voor
haai- in zijn hart
Doch om tot dat einde to komen,
valt een gansche intrige te ontwar
ren, door Mouzier, Hétène's verloofde
van één dag, opgezet in verbinding
met een chevalier d'industrie en met.
het doel, Hólène's vader, die het bus
kruit niet hoeft uitgevonden, terrei
nen af te koopen voor een Bom ver
beneden d© waarde. Levaltier, die de
bedoeling doorziet, weet beid© intri
ganten te ontmaskeren.
Het stuk is onderhoudend, vooral
het tweede bedrijfhet exposé in den
aanvang is wat lang, wat te meer op-
viel, omdat ©r toen nog niet veel gang
in het spel zat) oerst als Hélène op 't
tooneel verschijnt, begint de hande
ling. Ook de ontknooping in liet der
de bedrijf is wat gerekt; wij weten
dan al zoo heelemaal waar t naar
toegaat. Maar er komen verscheidene
onderhoudende tooneelen in voor en de
dialoog is levendig; telkens geeft een
woord, een zinnetje als een facet
een aardig kijkje op het karakter van
een of ander der figuren.
Voor do TooneelcTub had hot stuk
neg het voordeel, dat er zooveel per
sonen in optreden, waardoor alle of
bijna alle werkende leden een aan
deeltje in de handeling konden krij-
ten. Al waren sommige van die aan-
eeltjce dan ook maar héél klein,
De rol' van Hélène werd vervuld
door een jonge debutant© en dat de
buut was waarlijk een verrassing.
Daar was begrip van wat tooueel-
speleu is, van wat men op het too
neel doen kan met gebaar en mimiek,
begrip ook van het uit te beelden ka
rakter en de macht om dat begrepene
naar buiten te brengen. Een enkele
maal leed de natuurlijkheid onder den
ijver, de t© spreken woorden tot hun
recht te brengenoen enkele maal oolc
droeg de stem van de actrice de woor
den niet genoeg de zaal in, maar dit
zijne kieino fo-uien van de beginnelin
ge, die gemakkelijk te overwinnen
zijn. We kunnen de Haarleniscb© Too-
neelclub gelukwenscheu met de aan
winst van deze medewerksterde bloe
men, haar aan het eind van d© tweede
acte vereerd, waren een welverdiende
hnlde.
De rollen van Hélène's moeder en
grootmoeder werden eveneens uitste
kend vbrviddwat een lieve, groot
hartige en tevens gedistingeerde vrouw
was de grootmoeder 1
Zeer sympathiek in zijn eenvoud
was de jonge seeretariay-ivaarmede de
oude dito een aardig geteekend con
trast vormde; ook de overige rollen
bleken goed bezet en het samenspel
was met zorg ingestudeerd.
Een heel jong acteurtje kwam op de
planken als Houzier'B zevenjarig zoon-
tjo, 't troetelkindje van Hélène.
„Önoezig!" vonden de jong© meisjes
in de zaal dit jeugdige dienaartje van
Thalia. Er werden nog heel wat meer
-vriendelijke woorden geuit aan het
adres van de medespeleuden en aan
het 8 lot waren er bloemen en veel ajv
plaus ou een opgewekte stemming ou
der de vertrekkendon.
En ze kor niet minder onder de wer
kende leden, die met voldoening op de
voorstelling konden terugzien. De
Haarlemseiie Tooneelolub is het sei
zoen goed begonnen.
ANNA VAN GOGH—KAULBACH.'
UITBREIDING DANSSCHOOL
G'EBRs. KWEKER BOOM.
De hoereu Kwekkeboom hebben de
dansschool in d© Kleine Houtstraat
lüö aanmerkelijk uitgebreid, boor
aankoop van het café van den heex
v. Dijk, dat voorheen onder de dans
school gevestigd was. De benedenver
dieping is geheel verbouiw in epn
ruime danszaal, die naar - de eischen
des tijde js ingericht, herschapen,
zoodat thans over twe© zalen beschikt
kan worden; de oude zaal, di© onge
veer BÖ M2. groot is en de nieuwe van
140 M2. Ook voor feesten, vergaderin
gen ei? repetitie© is de nieuwe zaal
uitgeleend gesohikL Ruiin zes A ze-
ven weJien is men met de verbouwing
en restauratie bezig geweest.
Met liet resultaat dat daardoor ver
kregen weixl kunnen de heeren
Kwekkeboom tevreden zijn.
Zondagavond a.s. wordt de nieuwe
zaal voor t eerst in gebruik genomen.
BLOEMBOLLENCULTUUR.
Als eandidaten zijn gesteld door de
afdeelingen der Algemeene Vereeni-
ging voor Bloem bollencultuur voor
twee leden van hot hool'dbestuur. In
de vacature Jan de Graaff door Haar
lem, W. JtL de Graaff, te Leiden
Oegsigeest en Omstreken, H. van
Zonneveld Wz. te bassenkeimOver-
veenBioemendaal, O. Eggink, te
VoorscholenUitgeest, C. Ëggiiik, te
Voorschoten; Wassenaar, C. Èggink,
te Voorschoten.
In de vacature L van Staalduinen
Jr., door OverveenBioemendaal, J.
van Ryu Mz., to 's-Gravenzande
Uitgeest, L. H. Koolhoven te Bioe
mendaal Wassenaar, O. H. Damen,
te Monster.
EEN GEWEIGERD CONCERT.
't Gebeurt maar hóocst zeiben. dat
een hurcemeester .als hoofd der poli
tie. weicert ziin -toe?''-mmini/ te ge
ven tot tot oovoeron von een tooneel-
stuk of tot geven van een concert,
Eenksen Li id aeleA^n heeft tóch zoo'n
geval voorgedaan in do gemeente Vel-
een. Het bellende duo Rotovysky had
reeds eenmaal te Santooori met veöl
sucoes geconcerteerd en wilde ©en af
scheidsconcert geven. Aan den burge
meester werd vergunning gevraagd
tot het houden van een soirée in hotel
..De Wevman". Doch dit verzoek w.Rd
aeweicord.
..Naar aanleiding van uw verzae-
Jóen d.d. 17 September i.L deel ik u
mede", schreef de burgemeester. ..dat
door mii geen vergunning verleend
wordt, tot hot geven van een afscheld?-
.doncert in hotel ..De Well man" to
Santüoort".
Waarom den heer Roloweky de ge
legenheid ontnomen werd ziin miizlek-
Daedacoeiscdi werk aldaar te verrich
ten iverd hem niet medegedeeld. Het
Koreekt vanzelf, dat hii het er niet hij
liei zitlen. Een bezoek den burge
meester en don loco-burgemeester
d© eerste was met verlof had ©ven
wel niet diet minste resultaat Do
heer Rotowskv .zond daarop een ge
zegeld schrijven aan het. college van
B. en W. der gemeente Velsen. waar
in hit o.m. het volgende mededeelde;
dat hii en ziin gezin, door deze' weige
ring moreel en financieel ten zeerste
waren benadeeld en een week dienJan
ie vasten dat hii reeds 8 iaar in Neder
land od verschillend© nlaalsen onge
veer 600 concerten had aeorganieerd
en het tot nog toe nimmer was voor
gekomen. dat dit geweigerd ls kun non
worden da; hii do regeeringslijn af-
Jreurde. welke muzikaal beschavings
werk belemmerde, daar waar er geen
enkel© reden voor bestond.; dat iiij
bot coll eg© van B. en W. verzocht de
eventueele fouten te berichten, woke
aan ziin bedrijf kleefden, oodat ai©
ten spoedigste door hom konden wor-
dan verholpen dat hii od ziin aller
minst moreel .wenscht gerehabiiiieeri
te worden- dat hii een weigering het
houden von ziin zuiver jpaedagogiS'-h
viool- eu piano-recital een moreel
bankroet achtte: dat hii mie oegree».
dat od dieneeifden datum een matinee
gegeven kon worden in hotel „Wil
lem Barendz" te LI mui den en daarom
vermoedde dat de weigering u oen
ondoordacht abuis berustte en dat hii
zich ten slotte veroorloofd© de be
voegdheid in twijfel te trekken van den
desbereffende ambtenaar, die amb's-
lialve kon web-eren en zeer zeker van
do resD. adviseurs.
Tot heden heeft d© hoer Rotowsky
on dit adres sreon antwoord ontvan
gen.
TEEKENEN DES TIJDiSÜ li, be
tram naar Amsterdam, is het dezer
dagen gebeurd. Twee dames, keurig
gekleed, stanten ln de tram naar Am
sterdam. Gewoonlijk mijden de da
me!; tot lief3t de rookaftog-ling en
trekken het neusie op. aCs «zii door t
smookvertrek naar de rooklooze af-
doeling staaDern. Dezen niet aldus. Zii
namen plaats in de nookafdeeling en
tot bleak al gauw dat zii daarmee 'n
bedoeling hadden. Do conducteur. Le-
Deefd. zooak» steeds, zedde haar dat
©r noc plaats was ln de niet-rouk af-
deelimsr. doch de dames wensch?en
niet van plaats te veranderen. Eén
harer haalde uit het handtasclije een
tórarettenkokertl© l» voorschijn en liet
haar reisgezellin opsteken en stak
zelf ook aan. Bii Halllwee vWauieai
nog militairen binnen, die een sigaar
rookende. in de rookafdeeling wilden
plaats nemen. Zii zagen «zich evenwel
genoodzaakt hun peukie weg ie gooien
en ..honneur aux dames", in de niet-
rook afdeelinc üiaaL, te nenten.
Do daim cs damn ton cordaat door.
ook de marmeüiike reizigers Re in de
coupé zaten bliezen dikke rookwolken
de kleine ruimte In
Tot aan de Kostverlorenvaart hiel
den de rooksters het vol. toen beqon
de ©eme erg met de ootren te knippen.
I loeriJa eventies. Bii de eerste halte
slant© een van die dames uit en de
andere rookster verdween in de
niet-reok afdeelinc. Ten blo',to had zü
tot moeten aflagen.
OVERPLAATSINGEN'. ue resar-
ve-offioieren van Gezdndtoid 2e klas
se P. C. Römor en E, F. Koch, Inge
deeld bij de Stelling van DenHalid/eu',
zijn dioor den Opperbevoübebbeir vam
Land- en Zeemacht mot. ingang vam
1 Deoeimlber a.s. overgeplaatst bij het
10de iRiegiimetnit Lnfiainiteri©.
Rubriek voor Vragea
VRAAG: Een diensbode, di© per
S maanden gehuurd is, heeft 15 No-
vmbea- haai- dienst oj>gezegd togien 1
Februari. Kan zij dien datum ver
trekken of moet zaj schadevergoeding
betalen en hoeveel? ANTWOORDDc
opzegging is rechtmatig.
Den heer F. L. van K. alhier.
Wij kunnen u een dergelijke inrich
ting te Amsterdam noemen, name
lijk het „Tehuis Annette", Vonde]-
kerkstraat 10, Amsterdam, (halten
tramlijnen 1 en 17).
Uit de Omstreken
SCHOTEN;
De Woningnood.
Door do afd. Schoten van de S. D. A
F. werd gisteravond onder voorzitter
schap van den heer W. Rus, op het
Pretoriaplein eene openbare vergade
ring gehouden, waar de heer A. Nagt-
zaam, lid van d©n gemeenteraad van
Haarlem, sprak tv er„Onze voor
stellen tot bestrijding van den woning
nood".
Tot deze vergadering, die door ve
Ion bezocht was, waren speciaal uït-
gonoodigd do leden van den gemeente
raad van Schoten, benevens de auto
riteiten dio op het gebied van woning
bouw werkzaam zijn.
Door den burgemeester, wethouder
Loerakker en raadslid Hooy was be
richt van verhindering gezonden.
Aanwezig waren wethouder Boxs en
de raadsleden Magendans en Verton,
terwijl de directeur van het Bouw- en^
Woningtoezicht later verscheen.
De voorzitter heette de aanwezigen
welkom. De aanleiding tot deze ver
gadering is, dat Schoten eon der
plaatsen is, waar de toestand het erg
ste is. 157 woningen voor ©nkele ge
zinnen worden dubbel bewoond. Er
wordt gehuisd op den solder, waar
geen verwarming is. De woningnood
wordt stoeds erger. Hoe moet men den
winter doorkomen, als onverwarmde
zolders en schuren tot wpning moe
ten dienen?
De hoor Nagtaaain (had met veel
genoegen de uitnoodiging voor dezen
avond aangenomen, omdat dit onder
werp reeds voor hij raadslid was, zijn
groot© belangstelling had. De twee
vragen, die in de gemeentepolitiek
alles beheeraohen, is, hoe zal men
eten en hoe zal men wonen t
Het woningvraagstuk was al voor
den oorlog aan de orde. Daarbij kwa
men drie zaken naar voren, nl. hot te
kort aan woningen, de ongeschiktheid
en de duurte er van. Noodzakelijk
was, dat minstens 3 pCt. der woniu-
gen l&eg stonden. Nu is dat nog niet
1 pCt. Honderdduizenden krotten zijn
er in de 6todon en op het platteland,
vooral in Noord-Brabant en Lim
burg, te vinden. Een goed veehouder,
die op de hoogt© vau zijn tijd is, zou
deze krotten met geschikt achten voor
zijn vee.
Verdreef ipen do mcmichen uit de
krotten, dan werd de woningnood nog
grooter.
De woningen zijn te duur. Meer
dan 1/6 van het inkomen moet er
niet voor besteed worden, of men moet
bekrimpen op voodsel on kioeding.
Hoe is de toestand zoo geworden 1
In de commissies, waar spreker deze
vraag wel eens stelde, kreeg hij ten
antwoord, dat de bouwverordening ©n
publieke werken zulke hooge ^©ischen
Btellen. Voor woningbouw moet be
strating komen, waardoor de gronden
te duur worden eu d« huurprijs stijgt.
Dczo argumenten psouden overtui
gend zijn, als de woningnood niet be
stond daar, waar men geen hoog©
eischen van bouwverordening en pu.
biieke werken had. Dit is niét het go-
val. Overal in do beschaafde wereld is
de toestand gelijk. Er moet dus een
algemeene oorzaak zijn, nl. de eischen
die de arbeidersbevolking aan het le
ven stelt en moet stellen, gaat harder
dan de stijging van het loon.
Het Roomscii-kath. kamerlid Aalbeise
stelt aan het arbeidsloon den oisch,
dat het moet kunnen voorzien, niet
alleen bij arbeid, maar ook bij ziekte
en ouderdom. Aan dezen eisch voldoen
de loonen volstrekt niet. De loouen
zijn gestegen, maar de behoeften nog
meer, hoewel de arbeiders bun^ be
hoeften nog veel te laag stellen. Spre
ker acht het ©en verschrikkelijk groot
kwaad, dat arbeiders er nog in be
rusten, krotten te moeten bewoneu
Als do loonen stijgen, doen de be
hoeften het nog meer. Vandaar ingrij
pen van gemeente en Rijk. Want on
danks de mooie theorie, dat hot loon
de behoefte moet dekken, moeten er
sociale wetten zijn, als staatspensioen.
.Daarom moes., ook de woningwet ko
men. De bolastuig moet dienen als
correctie-middel, om de geringe draag
kracht der loonen te versterken.
Uit die belaBtmg komt dan voor
ziening van goedkoope levensmiddelen
en brandstofieu. De arbeiders stellen
hun eischen nog t© laag. Zij vragen
steents een zeer eenvoudige wou mg.
Arbeiders moeten den oiscli stellen,
dat zij nog iets ineer kunnen doen
dan aiieen dat wat voor do eer&te le
vensbehoeften noodig is. Lij moeten
wat van kunst kunnen gemeten, eens
een reisje, ook naar het buitenland,
kunnen doen. Waarom een ander wel
en een arbeider niet? Een eenvoudig©
woning ia dus liet allerprimitiefst©
wat er zijn kan.
Noodgedwongen is men tot erken
ning gekomen, dat er iets gedaan
moest worden. In 1901 kwam «Je wo
ningwet, die voorschot voor bouw-
veroenigingeu of stichtingen tnogc.i..-:
maakt eu die zorgt, dat de gemeente
zelf kan bouwen.
Do practijk dezer wet is, dat de
meeste gemeenten hun plicht schro
melijk hebben verzuimd, ja, zelfs te
gengewerkt, als er aanvragen oin
voorschotten inkwamen door bouwver-
eenigingen, hoewel die voorschotten
door het Rijk gegeven worden. Vele
gemeenten hielden de zaak slepende,
door gebruik te maken van gebreken
in de plannen der bouwvereeuiging.
Het bouwen door vereenigmgeu en
otKlitiiigcn io aboolu-u I, ciivolaoemlo
gebleken, omdat de woningen van die
vereenigingen te duur in huurprijs
voor de arbeiders worden. Er blijlt
dus niets anders over, dan dat. de ge
meente zelf bouwt voor den slechten
gesitueerden aibeider. In den gemeen
te raad van Haarlem is daartoe beslo
ten. Hiertegen worden door bouwon
dernemers bezwaren geopperd, omdat
die de concurrentie der gemeente on
gepast vinden. Over dit argument is
de gemeente echter overheen. Zelfs
heeft ze particuliere ondernemers wel
geheel verdreven, b.v. bij ga~- en wa
terlevering. Maar bovendien zijn de
particuliere bouwondernemers niet in
staat, eon voldoende woning voor den
arbeider togon een billijken huurprijs
te leveren.
Ale die gemeente bouwt, hoeft doz©
er ©art strop aar», dooixlait die h uw-
ptrijw, toe (betaald moet wordenwiet
optgiëbnaicht. kan worden dioor die l>o-
womems. IMaaa- kan. man itot goedrin1-
den-, dat menisdhetn wonen in vair-
kenehokiken? Neeai? Dan moot. de g&-
unejonbe voor hmizein zargem Wie
daartegen is, vunidit dut? goed, dat de
mensdhien in torotte.il wonen.
Maar is dit dan airmeiizorg? Noen,
evenmin als toeslag cup levemsmiidclo-
Im. Dit zijn sociale maivtregolon. ge
nomen, om-dart tot -loon niiet toereikend
ié. Voor do va]<kf©ezoi)dLei d is een
goede woning luoodkc, even Ale beslrrij-
ding viam foesmattellijik© tódkrtcn en
eu. d-sr'-iniiging.
Woningbouw aai] gold kosten, maag
dii-t argument mag mot «omroer één
zijm. Noimimier één is, toe toan aan de
allereerste behoefte ran de bevollliing
voldaan worden? Kunnen de airbeiders
daze behoefte rulot betalen, don moot
de gemeente bijpassen-. Spreker denkt
niet lich't oven- de gielldtóukon <ter go-
moenrte, getuige zijn woorden in den
Raad te ILaarliem. Maar zoori-m eo®
maatrdegtól absoliim-t nooiKakielijk is,
moet bij goniomm w-wdon
De gornee-ute moet dub grond koo.
pen. 'Hiaanlom hoeft diit. verouirod. In
SeJtoten ils nog wol grond te krijgen,
Maarr Sjcflroten 1s geen rijike gemeente.
Hot moot eohtei- gebeuiren. De tegen»-
woordlgo toeatandon kunman ntet go-
toleneerd-worden.Wat in d'e Ilnar-
lemsoto bladen daarover gieecfbreiren
is, heeft -siiirekea- diep getirotton.
Van de hoogere kosten door do
duurt© der materialen betaalt het Rijk
75 IBlovvncliiiari epringi, Ihlet RijOe
nog verder bij.
De nood moet tegenover liet ben co-
digde gold gesteld worden. Veleei zit
ten in anigtó, dart de huur opgezegd
zal wordenZij schrikken, voorn! de
tTOuwen, ails MaandagB de hwislxias
komt. Dit angetiteven- is niet w.l f©
houden. De ontbeidens moe'tein er ech
ter aelf aeftvterheeai zitten. Anders
komt er geer. voibertering. De gemeen
te heeft de -beflaiugiesn der inwoners te
beharügem. Kaïn Schoten het niet to-
tuleai, dun moet a© aandringen op de
grenswtijzigiints vun Haatóem. Dan
krijgt Haarlem voldoende ruimte voor
woningbouw on zou een groot deel d«r
fiinunoiëtóe bearwurein vervrnlten, omdat
in de grenswijziging ook begrepen is
hot beste <fcel un Heemstede en Btee-
mondaaH', waardoor hert bolaotibaar in-
komen van Ilanrlem verditbbc-.ld kon
wordon. Unaniem zou dan een mooie,
ruirne gemeente worden ntet iaidusf ri©
en kapitaalkracht Hot ia dus van het
grootst© belang, dart de gremewijz-ging
koniL
