Resggrings-Aardsppeien
Distributiebedrijf
Uit ds Omstreken
3€e Jaargang Stëo. 10816
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
MAANDAG Z SEPTEMBER 18!8
HAARLEM S DAGBLAD
Tot dejriaatsixig van advertentiën ea reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad uitsluitend gemad'Vxtd het Algemeen Binnen- ca Buiienlaodscfc Advertentie-Bureau D. Y, ALTA,
Wamoesstraat 76-78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en do dorpen in den omtrek waar een Agent ge- II ADVEEÏEMTIER: Van 1—5 regels 11.—; Iedere regel meer 20 Cte. Keelamee AO CU. per regel. Tijdelijk
vestigd is (kom der gemec-Dle) 1 1.95. Franco per post door Nederland 1 2.80. Afzonderlijke nummers 1 0.15. I oorlog stceslag 20 piocent. Bij abonnement aonnenlijk rabat. lienEtuivere-advertentién Tan Vraag eu A8tb«<L
Geillwatr Zondagsblad, voor Haarlem i ö.ML*. Geïlluslr. Zondagsblad voor de omcirekeii en Sranco per van 1—5 regels 50 Cis. per plaatsing, elke regel meer 12'/- Cte. a contant. Euiten bet Arro»duB«r.tEtdubbele prija
post I 0.59. Advertectiên Luiten bet Arrondissement 25 ct*. per regel. Reclames 10 cte. per regel.
Uitgave der K. V. Lourens dooier, Dlreotcur J. C. PKERKBCCfó, TcleRcn SCBE Directie en AdnilniEtrotceCrcete h'cuteireU 68. Teleloenn. ócr Eedsetie «CC en der AdwiniaLratte 784
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES ÏU.AUZIJDEN.
EERSTE BLAD.
Reperings-Yisel
Dinsdag 3 September verkrijg
baar van 10 uur v.m.totl uur a.m.
per persoon
een pond visoh
op vertoon van VISCHKAART N«.
20401—20900 ia dc Qerocestelljke
Vischhal
No. 20901—21400, In 't Pand
Da Directeur van bat
Levensmiddelen bureau
P. DB J0N05
De Directeur van het Gemeentelijk
Levensmiddelenbure&u te Haarlem
brengt ter kennis, dat met ingang
van 3 September 1918, verkrijg
baar wordt gesteld op Bon Wo. 2
(Swae) dor Aardappelkaart
2 K.G. Aardappelen
tegen deH prijs vau 9 cent per K.O.
ka September Is Bon No. 1
van bovengenoemde kaart niet
ecer geldig.
De Directeur vooraoejnd,
F. DE JONQE.
De Gemeentebesturen vau Haar
lem, Bennebroelc, Heemstede en
Schoten brengen ter kennis, dat dooi
den Minister van L., N. en H. voor
de volgende artikelen verbodsbepa
lingen zijn vastgesteld:
OUD ROOD KOPEH, OUD BRONS,
OUD GEEL KOPER, AARDAPPE
LEN, VERSCHILLENDE CHEMICA
LIËN. BAKSTEEN en KALKZAND-
STEEN, BEENDEREN, BEENDER
MEEL, CACAOBOTER, CALCIUM
CAlïBID, CEMENT, DRUKLETTERS
LETTERWIT en LETTER METAAL
(zoowel oud als nieuw), IIOLWIT,
TABEL- EN TEKSTWIT, LIJNEN,
INTERLlNIêN, REGLETTEN, STY-
PEN, STYPE SPECIE, (zoowel oud
als nieuw), OUDE GALVANOS, GAS-
OLIE, HARDSTEEN, LOMPEN,
NIEUW LOOD, OUD LOOD, MANU
FACTUREN, BENZINE, MOTOR
BRANDSTOF, GERST, PARAFFI
NE, CERESINE, CANDALLILA-
WAS- EN CARiN A11 BA W AS A F VAL,
FIBER WAS, JAPANWASi Zl iVEKK
GELE BIJENWAS, KUNSTRAAT,
RL WE WAS, WITTE WAS, MON-
T AANWAS, OZOREK1T, NEDER-
LANDSCHE BRONZEN- OF NIKKE
LEN PASMUNT, PETROLEUM.
PYRIET, ZWAVELHOUDENDE
IJZERAARDE (gasaarde), ZWAVEL
HOUDENDE ERTSEN, SMEER
OLIE, STEENKOLENTEER, TEER-
OLlêN, CARBOLINEUM, NAPH-
TALINE, TERPENTIJN, TIN,
VISCHLEVER, HARINGVET,
TRAAN, TURFSTROOISEL, TURF-
MUL, VLAKGLAS, WOL, WOLAF-
VALLEN, MATERIALEN IN IJZER
EN STAAL, HARDE ZEEP, ZEEP
POEDER, BLOKZINK EN ZWAVEL.
Nadere bijzonderheden betreffende
deze artikelen liggen aan de Levens-
middelenbureaux der Gemeenten
Toornoemd voor eenr ieder ter inzage.
De aandacht van belangheb
benden wordt er op geveatigd, dat
olie foeslagboas voor schoenen/
uftot'lïiK 1 Ootober 1918 bij den
winkelier moeten zijn ingewisseld
na dien datum zijn zij ongeldig
Na 1 October 1918 zullen géén
toeslagbons voor echoenen, noch
zegels voor eajet meer worden uit
gereikt.
HET STEUNCOMITÉ
maar in deze dagen klinkt deze be
tuiging van een zingende ménschen-
menigte wat vreemd.
Is er geen dichter in ons midden,
die, den ouden tekst in haar histori
sche waarde latende, een nieuwen
voor ons schrijft? De gebeurtenissen
van 'de laatste jaren moeten hem
toch, ineenen wij, wel kunnen inspi-
reeren.
Kodibu, den heer Frowein, gegaan.
Toen Leeft deze gezegd: „ik verhoog
Velsen niet". :,Ik vrees, dat Vel-
sen wel over zijn rantsoen zal gaan",
antwoordde dc wethouder.. „Dat
kan niet", zei de heer Frowein, „staak
dan do levering maar". De grief van
den heer Frowein was, dat Velsen ex-
met zijn gas muar op los leefde.
.Maar als Velsen er nu toch over
heen komt", hield wethouder Bo-
mans aan, „wat moeten we dan
Vleesehdistributi8
HAARLEM
Verkrijgbaar op Dinsdag 3 Sep
tember dos namiddags van 2—4 uur
bijSCHORNAGEL, Burgwal 68,
2 ons verseh piardsnvleescli
op bon No. 21, letter L.
HEEMSTEDE.
De Directeur maakt bekend, dat
de Peulvruchten- en Aardappelen-
kaarten worden verstrekt tegen 1
cents per stuk (ia 2 cents per per
soon) en verzoekt den ingezetenen
bij het afhalen gepast geld mede
te brengen.
jjjoun odu, \Yliïut.11 uou
D« Gasquaestie Waarlam--E,° «f»™»"'.. -ff*
ut I moe' Haarlem zelf weten Ik zie
VOiSttSS. I waarschuwde Mr. Bomaus, „daar
Eeuige dagen geleden heb ik wet-nog een quaestie van komen",
houder Landeweerd van Velsen ge- Toen "op 12 Maart inderdaad het
sproken. Man van weinig woorden, rantsoen door Velsen was overschrc-
ietwat strak, maar die een sympa- den, dacht het blijkbaar, er gebeurt
Het gesprek j toch niets. Na de afsnijding volgde
i de heer een telegrammenwisseling, met het
thieken indruk maakt-.
liep over de gasquaestie en
Landeweerd vertelde, dat Mr. An- I bekende resultaat- Mr. Bomans heeft
dreae de positie van de gemeente Vel- j met wethouder Landeweerd en den
sen in de bekende quaestie heel sterk I directeur der Yclsensche distributie
acht, maar niet verheeld heeft, dat de I toen een bespreking gehad over den
uitslag van een proces altijd onzeker prijs van 18 cents, waarna de heer
is en dat het heter is, om het daartoe Landeweerd ten slotte erkende, dat
Aienili
DINSDAG 3 SEPTEMBER.
Schouwburg Jansweg: Solser en
Hesse: Trees.
Groote Kerk, 2—3 uur: Orgelbespe
ling.
Hotel Den Hout: Avondconcert.
Schouwburg De Kroon, Groote
Markt, Blosc. voorstelling.
Apollo-Theater, Barteljorlsstraat:
Blosc. voorstelling.
Cinema-Palace: GrooU Houtstraat*
Blosc, voorstelling.
Kleine Vereeniging, Kleine Hout
straat: Biosc. voorstelling.
Twee opmerkingen
over den Koninginnedag
De viering van den Koninginnedag
geef: aanleiding tot twee opmer
kingen.
De Noord-Zuidhollandsche tram
had vlaggetjes aan den beugel, niet,
zooals verwacht kon worden, in de
vaderlandsche driekleur of oranje,
maai- een reclame-vlaggetje in rood
en wit van een beleende firma hier.
Veler: hebben zich, de koopmanschap
van deze firma erkennende, afge
vraagd of de tramdirectie niet beter
zou hebben gedaan met deze reclame
althans niet op den Koninginnedag
te beginnen. Op dien dag past een
andere vlag.
In bet kerkconcert op Zaterdagmid
dag nam het bestuur van de vereeni
ging Koninginnedag een proef, die
wonderwel geslaagd Is. De toehoor
ders waren, namelijk uitgenoodigd
om het Wilhelmus aan 't slot vau de
uitvoering mee te zingen en dat heb
ben zij, als één man, gedaan. Het
was een treffend oogenblik. Jammer,
dat in den tekst stond: „ben lek van
Duytscheu bloet", want het
moet van „Dietachen" zijn. En jam
mer ook, dat wij nog altijd niet een
algemeen gezongen modernen tekst
bezitten. Toen Marnix het lied dicht
te, was het voortreffelijk van pas,
dat hij Prins Willem I liet zeggen:
Den Koning van Hispaniën,
Heb ik altijd gheëerl,
niet te laten komen als Velsen zelf
een gunst verlangt.
Waarom het eene §n het andere
door Haarlem vermengd is, begreep
de wethouder evenwel niet. „Het ge
meentebestuur van Velsen", zoo zei
hij, „is een proces aangedaan over
een levering door een solvabele firma,
maar dat weerhoudt de gemeente niet,
om verder zaken met haar te doen".
Blijkbaar ziet de wethouder dus een
proces eenig en alleen als een uit
spraak van derden In een geschil, dat
anders niet voor oploasiDg vatbaar
is. Naar mijne opvatting een zeer ge
zond inzicht.
Er is in de quaestie nog een ander
punt, waarop de heer Landeweerd
bijzonderen nadruk legde. Het ge
meentebestuur van Velsen is name
lijk van oordeel, dat de berekening
van haar winterrantaoen niet juist
is, dat aan de gemeente ongeveer
50.000 M3. méér toekwam, dus juist
ongeveer de hoeveelheid, waarmee
het rantsoen overschreden is. Daar
over is herhaaldelijk aan het Rij ka-
kolenbureau geschreven, maar ant
woord is nooit ontvangen.
Aan Haarlem is arbitrage voorge
steld, bijvoorbeeld door den Minister,
maar die is door Haarlem afgewezen.
Geeft Haarlem op het nu hangende
verzoek een welwillend antwoord, dan
zal dit den Raad van Velsen zeker
aang: amer stemmen. Blijkbaar wil
de de. wethouder hiermee zeggen, dat
Velsen dan van een proces wel zou
afzien.
Overigens verborg hij niet, dat de
moeilijKüeid herhaald 6taat te wor
den, waarop ook Mr. Bomans in
laatste Raadsvergadering van Haar-
lem zinspeelde. Inderdaad komt Vel-
j sen over het afgeloopen halfjaar, dut
j 1 October eindigt, met zijn rantsoen
weer niet toe. liet. zou niet aange-
naam wezen, zei de wethouder, als
het meer benoodigde dan weer met
18 cents berekend werd. Het beste zou
I zijn, zoo oordeelde hij, dat Haarlem
j alsnog tot arbitrage bereid gevon-
I den Werd.
Zied aai* in korte woorden het stand
punt van Velsen.
I Daarna heb tk een onderhoud ge
had met Mr. Bomans, die mij mede
deelde, «lat van 1 Februari af Velsen
telkens bij het Kodibu om verhoogiiig
van rantsoen heeft gerequestreerd.
De directeur van de Velsensche gas
levering verwachtte daar succes van,
maar toen er verder niets van werd
vernomen is de directeur van de Haar-
lemsche gasfabriek naar 't Kodibu ge
gaan.- Daar wist men nog niet, boe
het gaan zou en vroeg: „heeft Haar
lem legen verhooging van bet rant
soen voor- Velsen?" „Neen", zei de
directeur, „wanneer Haarlem er maar
meer kolen voor krijgt". Ja, dan was
het Kodibu er tegen.
Begin Maart is toen wethouder Bo
mans zelf naar den directeur van het
hij in de plaats van dén heer Bomans
niet anders handelen zou. Maar uit
drukkelijk heeft Mr. Bomans tot de
Velsensche heeren gezegd: „wanneer
het Kodibu meer kolen over het afge
loopen. tijdperk voor Velsen mocht
toestaan, dan krijgi Velsen het ver
schil in het betaalde bedrag terug".
Ik vroeg den wethouder: „wat zal
er gebeuren, als Velsen voor het loo-
pende tijdvak de toegestane hoeveel
heid wéér overschrijdt?
- „Dan zal dezelfde maatregel weer
genomen moeten worden. Sommige
nienschen te Velsen schijnen te den
ken, dat er bij Haarlem een neiging
is om te plagen, maar daar ls geen
sprake van .Wij vinden het voor Vel
sen heel gelukkig, dat het brongas
vond. Ik hoop, dat het veel zal we
zen. De ranlsoeneering door Velsen
van zijn burgerij is nu ook beter ge
regeld en ik vind ook wel, dat het
rantsoen door Kodibu, aan Velsen
toegestaan, wat laag is. Maai- wij
moeten ons daaraan houden en het
gaat niet aan, dat Velsen maar tot
den contractprijs overschrijden kan
en zoodoende de «enige"niet geronk
soeneerde gemeente in Nederland zou
wezen".
Tot zoover de mededeelïngen van
Mr. Romans. Opnieuw kreeg ik den
indruk, dat hij voor zich wel geneigd
ie aan Velsen de ontheffing te verleu
nen, die deze gemeente noodig heeft
om haar brongas te explGiteorcn en
om van Haarlem gas te ontvangen,
direct door een aftakking te Sant
poort.
Wat is er tegen, zou men
om dat dan toe te staan, z
voorwaarde betreffende achterwege
blijven van een proces'?
Haarlem moet zich hier gedragen
„en grand seigneur".
Komt er toch een proces, dan is 't
vroeg genoeg voor verweer. Maar
Velsen, denk ik, zal wel wijzer wezen,
na 't advies van Mr. Andreae. En
wethouder Landeweerd stelt zich
voor, nog lang zaken met Haarlem te
doen. „Velsen denkt er niet over',
heeft hij mij gezegd, „onder deze
omstandigheden het contract op te
zeggen".
J. C. P.
Stadsnieuws
TtfdSrjgxesS tisari«(K*8
Dagblad.
Van heden af zijn in onze Tijding
zaal de volgende foto's tentoonge
steld: Jaarvergadering van de Nat.
Christen-Geheel- Onthouders-Vereeui-
ging. Harddraverij op Bet Noor
der-Sportterrein te Groningen.
Congres van het Indonesisch Ver
bond van Studeerenden to Wagenin-
gen. Portret van den heer F. P.
Ravenswaay, chef van het station
Noord der H. IJ. S. M. te Enschedé,
die zijn 40-jarig ambtsjubileum ge
vierd hoeft De Fransche pant
serkruiser „Du petit Thonard", den
7en Augustus door een Duitsche duik
boot tot zinken gebracht. Portret
van Theodoor von Lisogouh, minister
president van de Oekrajirte. De
Leipziger Messe. KI eed in gten toon
stelling op de „Messe" te Breslau.
In een Duitsche vJiogtuigenfa-
briek.
SOC. „TROU MOET BLYCKEN
Concert op Dinsdag 3 September,
des avonds 8 1/4 uur, te geven door
het muziekkorps „Harmonie-Crescen
do", directeur: H. W. Hofmeester.
Programma: 1. „Vieux Camarades",
marche, Teike. r. „Charles Quint",
ouverture, Launay. 3. „Au Golfe de
Naples", valse, Guardia. 4. „Si p'étais
fantaisie, Adam. 5. Veteranen-
marsch, Wittmann; 6. Schmeichel-
k&tzechen, EiJenberg. 7. Parfum
d'éveutail, Ghika. 8. Die Kaiserpara-
de, Eilenberg.
KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN TE HAARLEM.
Openbare vergadering op Woens
dag 4 Sopt. 1918, des namiddags om
acht uur op het Stadhuis.
Agenda:
lo. Ingekomen stukken en mededee
lïngen.
2. Bespreking Telefoonklachten.
8o. Rondvraag.
4o. Besloten vergadering.
D1STRIBUT1E-POLITIE. Door
de distributiepolitie is proces-verbaal
opgemaakt tegen C. J. B., bedrijfslei
der bij de Brood- en Banketbakkerij
H. J. Carels, Zijlstraat, terzake het
verwerken van margarine in de ban
ketbakkerij en het koopen van 110
margarinekaarten voor f 12.50 per
stuk, alzoo: het opzettelijk beletten,
belemmeren en verijdelen van maat
regelen, door den Minister van Land
bouw in het belang van de distribu
tie van goederen genomen.
Voor 380 bons is door het personeel
dezer zaak bij verschillende winke
liers alhier 95 K.G. margarine ge
kocht, welke margarine reeds in de
banketbakkerij is verwerkt.
AANGEHOUDEN. Door sen
agent van politie is aangehouden J.
K., bakkersknecht, Zuid Polderstraat,
wegens het zonder consent vervoeren
van een vaatje met 70 pond bedorven
boter, dat hij voor zijn patroon moest
bezorgen bij den bakker D. in de A.
L. Dyserinckstraat
Aangehouden is A. J. B-, Zuider
Bultcnspaarne, wegens strooperij van
koolrapen ln een land aan den Schalk
wijkerweg.
Eveneens weiden aangehouden
G. H., J. J. dc- K., W. Chr. v. W. en
O. H. v. L., allen wonende Tulpen-
straat, wegens het stroopen van pe
ren uit een tuin aan den Twijnders-
laan.
(Zi« verrot* Stad stil ruw* naar. Si.
heidssigareu voorioopig stop te zei
ten. De onderhandelingen met d«
N. U. M. duren evenwel nog voort.
De eenheidssigaar is dus in ge
vaar!
Aardappelen.
Binnenkort zullen de zandaaxdap-
pelen verkrijgbaar zijn voor 5V6 cent
per KG., en de kleiaardappelen voor
CVii cent, wanneer er geen zandaard-
appeleri te distribueeren zijn. Anders
zal de prijs der kleiaardappelen 9Vj
cent per KG. zijn. Het rijk betaal»
dan weer toeslag.
GriilsiitücMIapn
'4 Treinenverkssr.
zal naar de Telegraaf meldt
eind Ociober opnieuw beperkt moe
ten worden wegens den kolennood.
De maximumsnelheid zal op 55 KM.
per uur gesteld worden. Alleen op
zeer koude dagen worden de treinen
dezen winler verwarmd. Na Sep
tember zullen do spoorwegtarieven
evenwel met 25 verlaagd worden.
Einheidssigaren.
Er is ©en conflict gerezen tus-
schen de N. U. M. en de sigarenex-
Eorteurs. Deze laatsten mogen naar
un zin te weinig eenheidssigaren
uitvoeren om loonend voor het bin
nenland te kunnen werken. De R.K.
Zuidelijke bond van sigarenfabri
kanten heeft besloten, aan zijn leden
te adviseoren de fabricatie van een-
VELSEN. Toen dezer dagen een
onzer het genoegen had, den wethou
der den heer Landeweerd te spreken,
vroeg bij, of het Juist was, dat voor
groote Inkomenshet percentage van
plaatselijk inkomstenbelasting 17
I bedraagt Dit cijfer bleek niet
juist te zijn, het is nu 10 k 12, maar
zal het volgende Jaar wel wat hooger
wezen.
Scnoolvoeding. steuncomité, levena-
middelenbedrijf, tractementsverhoo-
Ringen en bijslagen hebben, zooals de
heer Landeweerd deed opmerken, veel
geld gekost Daarbij komt da». 1916
voor de visacherij gunetig is geweest,
maar 1917 niet, terwijl juist om de
goede resultaten over 1916 Velsen niet
gedeeld heeft in de ooriogswiusthe-
lasting! Wanneer eigenaars van groo
te bezittingen er over denken om Vel
sen te verlaten, dan ls dat waar
schijnlijk niet zoozeer het gevolg van
de hooge belastingen al-, wel van de
verminderende landelijke rust In de
polders van Spaarndam zullen indus
trieterreinen worden aangelegd en
waarschijnlijk wordt hier ook liet
hoogovenhedrijf gevestigd.
De wethouder uiaakte nog een op
merking, waaruit, bleek, dat de grens-
uitbreiding van Haarlem voor Velsen
gunstig zou zijn, omdat wan ij eer de
Heemsteedsche parken bij Haarlem
worden gevoegd, de bemiddelde in
woners van Velsen de gemeente ni6t
kunnen verlaten, om zich in de buurt
in eèn goedkoope gemeente te vestl-
ZANDVOORT. Tempera
tuur der zee Temperatuur der
zee op heden: 60 gr. F.
Afscheidsconcert. In
„Monopole" werd Zaterdagavond het
drukbezochte sfbcheirlseonccrt gege
ven van Marcello Lanfredi's orekest
Bij de nationale liederen, welke ge
geven werden, was dc zaal veelkleu
rig verlicht.
Ook het Groot-Budhnis werd druk
bezocht; soms was de zaal zoo vol, <iat
verscheidenen zich met een staan
plaats-behielpen. Bijzonder hartelijk-
werd voor „Fennia", dat haar af
scheidsconcert gaf, geapplaudisseerd.
Ook werden veel bouquctlen gegeven.
Een boei aangespoeld.
Zaterdagmiddag werd door een der
zwemmers voor het Kurhaus een boei
naar strand gestuwd, die men aan
vankelijk voor een aanspoelende zee- -
mijn had aangezien. De zaak had veel
bekijks.
Jubileerenden. Willem
Zwemmer en Keetje Weber herdach
ten Zaterdag het tijdstip., waarop de
eerste voor veertig Jaren als huis
knecht in hotel Beau-SStc en de laat
ste vijftien Jaren ais kamermeisje in
hetzelfde hotel in dienst getreden
was. Hun Jubileum ging geenszins
ongemerkt voorbij. Van den hotelhou
der. den heer H. A. Klein, ontvingen
beiden een enveloppe met inhoud.
IJMU1DEN. Het m ij n e n-
gevaar. Zaterdag is door een tor
pedoboot dicht onder onze kust na-
bij Wijk aan Zee een mijn in den
grond geschoten.
Ees week ia firsbaaL
LL
Avond in de velden.
Nu wou ik, dal ik dlfchter was, om
*i een stemmingsbeeld te geven naar
.waarheid.
De diepe rust te doen voelen,
die verkwikkend onze zielen vei-vult.
Statig rijst de" oude toren uit het
groen boven de slapende hofsteden.
I)e rogge is gemaaid en staat in
lange rijen te wachten op den boer,
de haver geelt en golft in den wind
en de boekweit staat in vollen bloei.
I.Ae bijen haasten zuh naar huis.
Achter ons de donkere dennebos-
schen met dreigende, gapende ope
ningen en de verre bel van een
paard, dal langzaam met de schok-
kar de laatste vracht rogge naar
de schuur brengt.
Een- reusachtig mierennest vraag'
onze aandacht. Dan terug en eieren
gekocht bij" een boer. Want onze
gastheer kon daar niet voor zorgen.
.14 cent per stuk en zooveel Je maar
wilt. Welke Hollander zou niet In
Brabant willen zijn, zoo hij dit
hoort? Zonnig Brabant! Vol eieren
m spek!
Oude herinneringen.
We waren op grenswacht en ik
hat! de jongens pap laten bestellen
bij een boer ln de buurt Die bracht
ze dan kant en klaar. Wij hadden
ze maar op te eten. Ik liet ze dan
zelf een kleinigheid meebetalen. Dan
•maakte de pap beter en werd mijn
vrijgevigheid op hooger prija gesteld,
t Was avond en Btikdonker, en Ik
zat aan den overkant te boomen met
den luitenant Daar werd op 't raam
getikt en een stem waarschuwde:
„Sergeant, de pap is klaar en of de
luit ook een bordje wil". De luit be-
dankie.en ik ging mee tastenr in H
duister om niet ln de sloot te vallen.
Boven den schoorsteen van onze
ploggenwoning vreemde lichten, tel
kens opflikkerend. Ut Informeer, wat
dat is en krijg tot antwoord, dat het
de pap is, die warm wordt gehou
den. Vreemde pap! BiDnen verdrin
gen zich allen om de kachel, die
gloeiend staat Een pan staat er op
te borrelen. Het deksel wordt opge
licht en lk zie een eendeboutje prut
telend Jn de boter. Meteen wordt mij
op een schaaltje een spiegeleltje ge
offreerd.
„Jongens, wat is dat?"
„Een wilde eend, sergeant"
In grooten twijfel, maar met even
grooten smaak heb lk meegegeten
aan mijn pootje met een bordje pap
toe. Maar later in een gemoedelijk
oogenblik hoorde ik „de eend was
niet wjld, sergeant, en Ik ben er voor
In de 3 eek gevallen, om 'm te pak-
liaast de vreemdsoortige kachel het
ken. En die vreemde lichtjes, ser
geant, dat waren.de veeren, die we
hebben verbrand. Je kon nooit we-
j ten. En was te niet jofem?"
Onze gastheer had ons al gewaar
schuwd, dat we 'n dorp niet terug
zouden vinden als vroeger. De bij!
was ook hier aan het werk geweest
en nog gingen dagelijks waggonla-
dingen raijnhout weg.
Gelukkig, dat verderop de hos-
sclien gespaard zijn. Die behooren
aan den Staat en zijn qiooier dan
ooit Ook de prachtige laan Chaam
Baerle Nassau zal verdwijnen. Jam-
merl Een troost is, dat heele stuk
ken ontgonnen worden en Btraks
weer voedsel zullen opleveren voor
mensch en dier.
Op een andere plaats is een steen
oven verrezen. De leem, over welke
we boven al hebben gesproken, wordt
uit den grond gegraven, gevormd,
gedroogd en gebakken. De steenen
leveren voordeel op, terwijl de g^oud
poreuzer wordt en ln waarde stijgt,
omdat hij beter voor cultuur geschikt
is.
De waarde van den bouwgrond ln
deze streken Is ook verbazend veel
vooruitgegaan. Werd vroeger voor
een H.A. f 300 betaald, nu wordt
voor goeden grond f 1500 h f 2000 per
H.A. gegeven. Hei spreekt vanzelf
dat men in deze zandstreken overal
gemengd bedrijf vindt en omdat do
boer doorgaans geen jyeldep genoeg
beeft en de mest onontbeerlijk is
voor den grond, staan de meeste
koeien het heele jaar door op stal.
Eerst is zoo'n potstal een vrij diepe
kuil, maar de koeien bouwen zich
zelf in de hoogte. Heel smakelijk ziet
'li stal er dan ook niet uit even
als sommige beesten, die aller
lei vergroeiingen krijgen aan de
pooten. Twee vooriurue factoren
hebben de welvaart in deze 6treken
verbazend doen toenemen, nl. de
kunstmest en de coöperatieve zuivel
fabrieken. De kunstmest verdubbelde
de opbrengst van den bodem en
maakte den boer minder alliankelijK
van tien stalmest, de coöperatieve zui
velfabrieken maakten den boer onaf
hankelijk van de groote zuivelfahri-
kanten, die zelf den prijs van de melk
bepaalden soms 3J ct. den L. ©n
schutrijk werden.
Versteld staat men over de theore
tische kennis van deze eeDzaine grens
bewoners, die door het volgen van
lundbouwcursussen moderne land
bouwers zijn geworden. En werken
doen ze in dezen oogsttijd zoolang
het licht is, ijverig geholpen door de
vrouwen', die helpen binden op 't veld
of thuis de koeien melken Maar ook
hier verandering en 't zal niet lang
meer duren, of tie Brabantsche vrouw
zal zich ook alleen kunnen wijden
aan haar bezigheden ln "t gezin. Veel
werk heeft zij aan de kamers nict-
't Meubilair is, allereenvoudigst, de
vloer van steen en wordt opgedweild
en met zsnd bestrooid. Schilderachtig
Is de brcede schouw, w;. 't gezin
eenvoudig maal gebruikt.
Alle boeren mopperen over den
maatregel van minister Posthuma.
dat ze nl het graan moeten inleve
ren. Maar of ze t gedaan hebben? Ik
betwijfel het
Naar de grens.
Denk niet, dat we den electrischen
draad gezien hebben. We hebben ons
best gedaan bij de marechaussée om
een pas te krijgen, maar tevergeefs.
Daarom moesten we ons tevreden
stellen met een bezoek aan een boer
derij, waar vroeger onze piketwacht
was. Wat een verschillende men-
schenl Goeie en kwaaie. Over de jon
gens van 't 21ste zijn de nienschen
nog best te spreken. De Friezen staan
in een slecht blaadje „kwaal volk,
waar?"
Van hier zien we over de wijde
heidevelden eu denncbosschen de to
rens van Belgisch© "dorpen, die
echter achter den electrischen
draad liggen, daar deze den
zak niet v-olgt, ui aar recht door is
pot rokken.
De boeren in dit gebied hebben bet
niet kwaad, wat de levensmiddelen
betreftze mogen malen en bakken
ou hebben eten genoeg. Do ,,Duts"
houden hen zoet met de bedreiging ze
achter den draad te zetten, in welk
geval ze van hun landerijen zijn ge
scheiden. Verkeer van Hollander» in
dit gebièd wordt in buitengewone ge
vallen toegeetaan. Zoo was onze gsst-
vrouw op bezoek geweest bij
1 een broer, dien ze in 4 jaar niet
had gezien. Niemand mag overigens
zonder pas komen binnen een gebied
van 1500 M. van de grens. Wie hier
zonder verlof wordt aangetroffen,
gaat onverbiddelijk de gevangenis in.
De lezer begrijpt wel. aat dit gedaan
is. om den sluikhandel tegen te gaan.
Achter deze late zóne ligt. de z.g. 2de
«öne, binnen welke vervoer van oen
massa artikelen zonder vervoerbiljet
verboden is. Commiezen ptrouiHee
ren voortdurend om toezicht te hou
den, zoomede de maréchaussee.
Als wo stil zijn, hooren we ver weg
't kanoDgebrom van 't Vlaamacha
fron:. 't Is nier zoo sterk a!e in onna
wachtdagon. W© keoren België den
rug toe met een weemoedig gevoel cn
©oil bede op de lippen, dat het lijden
van dit arm© volk spoedig voorbij
mog© zijn.
Wij behoefden den straatweg niet
te volgen om In de stad te korpen.Van
vroeger kenden we een binnenpad
door hei en bosch. Slingerpaadjes door
de hei. waar de fiets r.iet in past. D©
bloeiende veldje» dopheide doen den
ken aan de bekend© prentbriefkaar
ten. Zelfs dc schilderachtige berkjes
ontbreken niet. Zoo gaat de tocht
door tot we door de StaatsbosscLen
komen, reusachtige bosschcn.' w»ar
alles wijst op goed beheer. Zco gaat
het met spoed naar de stad. waar
we echrikke-n van eon rekening
betreffende 3 spiegeleieren m®t oen
snippertje ham. snel onr© toevlucht
zoor en in ©en Mnketbak kerswinkel cn
dan xtiakcu, dat we deze dar© stad
weer gauw achter ons hebben.