OM ONS HEEN
Buitenlandse! Overzicht
HAARLEM'S DAGBLAD
ZftTERDAQ 13 JANUARI 1019 TW£EPE BLAD
No. 2574
Grauwe Theorie.
IL
Eenige dagen geleden, zeer kort na
de beschouwing onXtt dezen zelfden
tiiel, zond de heer H. Bakels mij een
uitvoerig ingezonden stuk Ier plaat
sing. Aan dat, verzoek heb ik toi mijn
leedwezen met kunnen voldoen, voor
namelijk omdat er dingen te berde
gebracht werden, waarov -r in mijn
artikeltje niet gesproken was. Dit zou
ons te ver voeren. Evenwel wil ik
gaarne vermelden, dat de heer Bakels
mij verwijt, Bolsjewieken en anar
chisten te hebben verward; tot sta
ving daarvan geeft hij het program
ma der Bolsjewieken aan.
Hol is mogelijk, dat in het artikel
de gedachten de pen vooruit zijn ge-
loopcn en daardoor, hat verband tus-
Bclieii het een en het ander- niet dui
delijk genoeg is geleg 1. Aas dat ei.vel
zal ik dan trachten, zoov/>el mogelijk
tegemoet te komen. Revolutionaire
programma's houd ik In het algemeen
voor „grauwe theorie", niet alleen
omdat ze mij persoonlijk ongewenscht
en onuitvoerbaar voorkomen te zijn
(daarover aanstonds meer) maar
vooral omdat zoodra h^t tot revolutie
komt, de scboone beloften van het?
programma grootendeels, zoo niet'ge
heel, verloren gaan-Heeft inderdaad
één onzer, die de gebeurtenissen in
Rusland en Duilschland onbevangen
beziel, daarvan den indruk gekregen,
dat hier nobele verbeteringen der sa
menleving worden voorgestaan en
bevorderd? Ik kan het mij niet. voor
stellen. Wat wij kien is een bloedbad,
een chaos, daden van wreedheid en
wanorde, en dat kan ook niet ur.ders.
Niemand kan beletten, dat een nvo-
lutio de slechtste elementen uit hun
spelonken opjaagt; zij voegen zich bij
de omwentelaars en de loop der din
gen brengt altijd mee, dat de felste
meeningen, de heftigste plannen op
den voorgrond komen. De Fransche
revolutie in 1789 is daarvan een tref
fend voorbeeld. Zij begint met de be
trekkelijke gematigdheid van een
Mirabeuu en eindigt met de terreur
van 'n Robespierre. Meent nu de heer
Bakels inderdaad, dat in Rusland de
Bolsjewieken zorgvuldig van de anar
chisten zijn gescheiden? Dat Is im
mers ondenkbaar Samen trekken zij
op, om eerst de omwenteling te be
werken. Daarna verslinden zij
elkaar onderling. Zie naar de Fian-
scliu revolutie, die begon met den
zoo rfoodig met medewerking van
openbare besturen;
loonen, die elk in de gelegenheid
stellen tot ontwikkeling door lectuur,
het zien van kunst en reizen;
geleidelijke verkorting van den ar
beidsduur, opdat er tijd kome voor
het hierboven genoemde;
een afdoende pensioenregeling, in
gericht op de wijze als nu de onge
vallenverzekering, derhalve gewaar
borgd door den Staat, met bijdragen
van werkgevers;
gelegenheid tot lichamelijke ont
wikkeling; o. a door roeien en zwem
men, voor allen.
Zsiehier ^emge hoofdpunten, pas-
Bakels mag vrij zeggen: (het anar- &cnde in het kader van de tegenwoor-
chisme is) „een leer, die- gebaseerd is djge maatschappij en die door haar
op de philosophie, economie en de kunnen worden verwezenlijkt. Ik ge
rechtswetenschap inderdaad, j00f namelijk niet in revolutie, maar
persoonlijk heb ik iemand gekend, die ben er van overtuigd, dat met evo-
zich anarchist noemde en de zachtste, Jutie veel te bereiken zal zijn. Dit ls
vriendelijkste menseh van de wereld geen bloote bewering, de feiten too-
was. Maar ook hier bestaat weer het u6n het san. Misschien zien wij dat
verschil tusschen de grauwe theorie zoo niet, omdat de eene maatregel na
en de practijk in het werkelijke leven. clen andere genomen wordt, maar
Het is toch heel wat anders, of een j wie zich de moeite geven wil, na te
geleerde, een droomer, in de rust van gaan, wat er tot stand kwam in do
zijn kamer wijsgeerïge stelsels bestu- laatste 50, ja zelfs 25 jaar, zal vér-
deert, er niet aan denkende, die ooit wonderd zijn over de algemeene zwen-
in practijk te brengen, of dat een king van inzichten en meeningen,
anarchist als Bakounin, al dan niet Dit kan worden voortgezet, liefst ln
gesouffleerd door zijn vriend Netcha- j wat sneller tempo,
jeff, deze denkbeelden verkondigt: j Een revolutie evenwei, zelfs met de
„De vormen der vernietiging zijn on- beate bedoelingen, dus zonder per- i
verschillig. Gif, dolk, koord en strik soonlijke eerzucht ondernomen, al-
leiden alleen tot één doel". Dit ls ook leen in 't belang van hel algemeen,
hei ideaal van den bandiet, die op gelijkt op 'n storm, die veel goeds tn
den hoek van e«n eenzamen weg den kostbaars vernielt en vernietigt, wat
argeloozen voorbijganger opwacht om behouden had moeten blijven cn niet
hem uit te schudden. dan mot groote moeite kan worden
Het is mogelijk, dat zulk een man hersteld. Terwijl de evolutie de men-
al9 historisch verschijnsel belang- schen gezamenlijk, zonder schok,
wekkend ls, als men hem zijn gang voorwaarts brengt, jaagt de revolutie
liet gaan zou de maatschappij in een hen tegen elkaar in 1 harnas. Revo-
oogwenk zóó gedesorganiseerd zijn, lutie dwingt tot sprongen, evolutie
dat de menschen in hun radeloosheid bepaalt zich tot schreden. Revolutie i
op elkander aanvielen, zooals thans miskent den menschelijken geest, die
de Regeeringspartij in Duitschlaud slechts trapsgewijze voorwaarts kan
wordt besprongen door de Spartaiis- cn wil gaan.
ten en in Rusland een onderlinge Daarom volgt ook op wat men een
worsteling geleverd wordt, zonder een geslaagde revolutie noemt, altijd de
duidelijk naar buiten blijkend doel. reactie. Die van 1789, onder de leuze
Verward en verwarrend zijn de toe- van vrijheid, gelijkheid en broeder-
standen, niet alleen omdat het een schap, draagt in zich de kiemen van
omwenteling .geldt, die wel nimmer de autocratie van Napoleon, gevolgd
zonder gerucht kan afloopen, maar door een reeks van bloedige oorlo-
ook door de gemengde phalanx, die gen. In Rusland zal het niet anders
optrekt; hadden Bolsjewieken en gaan. Als men daar walgt van den
Spartacisten morgén het heft stevig ouderlingen strijd, de wreedheden en
in handen dan zouden onmiddellijk hot bloedvergieten, zal er een auto-
hunne onderlinge twisten beginnen, cratische figuur opstaan, die de lei- i
Wie dat niet inziet, blijft aan do ding neemt, al zal hij zich misschien
grauwe theorie hangen en kent de geen Tsaar meer noemen,
practijk van het leven niet.
Aan een revolutie In Nederland,
Er zijn mensclien, die de tegenwoor- waarover men mompelt tegen 20
dige maatschappij zóó slecht inge- 1 Januari of Februari, (men weet het
richt vinden, dat zij alleen ieis goeds niet precies) geloof ik geen oogenblik
verwachten van een totalen, dus ge- Zij heeft ook niet de minste reden
welddadigen, ommekeer. j van bestaan. Aan iederen man is het
Men moet zicli niet verbeelden dat kiesrecht toegekend, straks komt het
•deze meening opgekomen is in de ook in 't bezit van de vrouw. Elke
laatste jaren, of zeiïs maar in de j volwassen Nederlander zal dus ln
laatste eeuw. Die heeft te allen tijde 6taat zijn, langs wettel ijken en ge-
besiaan. Zoolang er een rechtsordo Icidelijken weg de verbeteringen to
koning te respecteeren en eindigde is, zoolang er regelen zijn waarnaar verkrijgen die hij noodig vindt. Hier
in de dolzinnige moorden onder de j wij te leven hebben en ons gedragen uit volgt, dat een poging tot revolu-
guiliotine. moeien, zoolang zijn er menschen ge- tie niet anders dan een poging tot
Urn aan te toonen dus, dat ue ievo- i weest, die deze afkeurden en er ver- onderdrukking zijn kan, omdat ze ge-
lutie reeds in haar allereerst begin andering in wilden brengen. In 't al- pleegd zal worden door een minder-
geen zuiver gestelde verlangens meer i gemeen kunnen we dus zeggen, dat heitl op de meerderheid. De raeerder-
liebbcn kan, daar zij uit de meest er steeds oppositie is gevoerd tegen heid immers kan met het stembiljet,
verschillende elementen is samenge- jden bestaunden toestand op vreedzame wijze, haar wenschen
8teld, daarom citeerde ik wat Quack en ik durf er gerust bijvoegen, dat verwezenlijken.
zegi over Bakounin. Ook dit vindt de die zal blijven bestaan zoolang onze Die minderheid nu zal zich nog
heer Bakels onbillijk. Ik mocht mij Aarde draalt Er zal altijd verschil wel eens bedenken, vóór dat zij de
er niet afmaken met een ,,15-regeiig van opvatting en inzicht blijven, zoo-fpoging tot onderdrukking waagt Zij
citaat'. Maur de heer Bakels kent wel over de onderdeelen als over de zal in elk geval een krachtige meer-
Quacks handboek natuurlijk cok en hoofdlijnen van onze maatschappij; derheid tegenover zich vinden, dio
weet dus heel goed, dat er heelwat j verschil van meening ook over de haar avontuur zal weten te doen mis-
meer over Bakounin ln te lezen staat 1 snelheid, waarmee veranderingen lukken.
Bijvoorbeeld dit: „het is niet waar, I moeten worden uitgevoerd,
dat uien reeds een bepaald plan van Persoonlijk ben ik over de tegen-
oprtchung van het nieuwe moet heb- woordige samenleving allerminst ver
ben, voordat uien hei oude vernie- j rukt. De lezers van deze artikelen
ugt. Neen. Allereerst moet men, zon- weten dat wel, ik zal hier de voor-
der aan het vervolg te denken, ver- naamste zaken, die naar mijn oor-
nietigeu: alle benauwende banden deel zoo spoedig mogelijk Lehooren
verscheuren". Lei wel, dit zegt Quack 1 tot stand gebracht te worden, even
niet van Bakounin, maar Bakounin opsommen:
schrijft het zelf in een opstel, getiteld: Gelegenheid tot opleiding, voor
„de beginselen der Revolutie", ls dit iedereen, in datgene waarvoor hij
grauwe theorie of niet?
Natuurlijk is deze anarchist een
felle tegenstander van bet Staatsbe
grip. „Het is waar", 'zegt hij, „de ad
ministratie, het gouvernement, de
gehcele Staatsmachine, valt le plet
ter; raakt dat alles niet aan, laat die
puinhoopen wegstuiven L'e heer
het meest geschikt ls; bereikbaarheid
van hooge ambten, waardigheden en
betrekkingen voor elk; stelselmatig
onderzoek naar talenten, om te voor
komen dat die voor de maatschappij
verloren gaan of daarin jiiet tot vol
ledige ontwikkeling komen;
behoorlijke huisvesting voor allen,
Allo partijen willen snelle evolutie.
Revolutie kan tot niets anders lel
den, dan bloedige botsingen" en scha
de en nadeel voor iedereen.
J. C. P.
't Was te voorzien dat 3e dood van
de Spartaclsten-aa-nvoerders dr.
Liebkrieclit en Rosa Luxemburg niet
zonder gevolgen zou .blijven.
De Freiheit 't orgaan der onafhan
kelijke socialisten, wekt in een aan
de geheele arbeidersklasse gerichten
Oproep naar aanleiding van den
„sluipmoord" op tot e e n p r o t e a t-
staking.
't ls nog met bekend of reeds aan
dit advies gehoor gegeven is. Wel
wordt gemeld, dat 't Vrijdag vrij rus
tig in Berlijn geweest is.
De voorzitter van den raad van
volksgemachügden, Ehert, heeft in
een interview den moord op Lieb-
knecht en Rosa Luxemburg streng
afgekeurd. De schuldigen n-oeteu
streng gestraft worden.
Aan de andere zijde echter wees
Eberl er op, dat de beide verstagenen
zich tegenover het Duitsche volk ern
stig misgrepen hebben, daar ze er in
groote mate toe hebben bijgedragen
de politiek ongedisciplineerde deelen
van liet Duitsche volk er toe te ver
leiden de publieke-veiligheid en daar
enboven nog het bestaan van de jon
ge Duitsche republiek in gevaar te
brengen. Wat de opinie van het
Duitsche volk betreft, verwacht Eberl
dat het rich tegenover deze gebeur
tenissen van een onbekookt oordeel
zal onthouden en dat het een recht
vaardige opinie zal weten te vormen.
Ebert ziet met vertrouwen de Londag
a.s. plaats hebbende verkiezing voor
de nationale vergadering tegemoet en
verklaart, dat het tot 6tand komen
van deze thans als gegarandeerd mag
worden beschouwd.
De Duitsche pers keurt den moord
op de Spartacisteiïleiders algemeen
af. Uit de beschouwingen blijkt wel,
dat nog veel opgehelderd moet wor
den voor 't mogelijk is een duidelijk
beeld te krijgen van 't voorgevallene.
Zoo is bij ue bestudeering van 't lijk
van dr. Liebknecbt gebleken, dat de
kleeren aas de borstzijde brandga
ten vertoonen, waaruit zou af le lei
den zijn, dat de schoten op zeer kor
ten afstand gelost zijn.
Waarom zoo wordt vorder ge
zegd heeft men den personen la
ten ontsnappen die een revolverschot
op Rosa Luxemburg loste?
De opsporingen naar 't lijk van me
vrouw Luxemburg zijn tot nu toe
zonder resultaat gebleven.
De volksgemachugde Scheidemann
heeft Donderdagavond te Cassel een
rede gehouden waarin hij "t gebeurde
ter sprake bracht. Hij betreurde den
dood van beide Spartocusleiders, zij
zijn evenwel zelf 't slachtoffer van
hun eigen bloedige terreur gewor
den;.
Verder zei Scheidemann nog:
„Wanneer een waanzinnige broeder
hel geweer op mij aanlegt, kan ik,
wanneer het tegen mij alleen gaat,
mij laten neerscuieten om zijn bloed
niet te vergieten; maar wanneer ik
op het punt sta mijn vrouw en kind
uit een brandend liuié te redden en
de waanzinnige broeder legt dan op
mij aan, dan moet ik mij tegen htm
verzeilen, want m dat geval gaat hel
Diet meer tegen mij alleen maar ook
tegen anderen. Dat was de stand der
zaken.
Wij zijn een verslagen volk. Wij
strijden alleen met moreele wapens,
en wanneer wij nu door Rusland en
de Spartacisten in een nieuwen oor
log werden gewikkeld, zouden ook
die wapens ons ontvallen. Daarom
verdedigden wij ons, want de mis-
lükking van den Spartacus-opstand
beteekent de redding van ons land en
ook van de arbeidersklasse. Het was
onze plicht, als volksgevolinachug-
den, voor die redding ie zorgen".
Heden, Zaterdag, wordt te Parijs
de vredesconferentie der Entente-ge
delegeerden geopend.
Pichon, de Fransche minister, zal
de ojffeningsrede houden.
Deze eerste zitting zal een formeel
karakter dragen, alleen de werkwij
ze der conferentie zal aan de oide
komen.
De pers is algemeen slecht le spre
ken over het voornemen der Enten
te-vredesconferentie om alleen korte
communiqués te publiceeren.
De journalisten krijgen in deze
quaestie steun van pres. Wilsou.Deze
beeft, medegedeeld, dat hij niet voor
dit plan is. Hij deed duidelijk uitko
men, dat hij het- Amerikaansche
volk een behandeling in liet open
baar heeft beloofd en hoewel hij be
seft, dat de niet-officieele voorloopige
conferenties noodzakelijk van ver-
trouwelijken aard moeten zijn om tot
overeenstemming te geraken, kan hij
zich niet scharen aan de zijde van
degenen, die meenen ,dai aan de pers
beperking moet worden opgelegd en
dat aan deze wordt belet te publicee-.
ren, wat heeft plaats gehad.
Nu wordt Dader gemeld, dat de
kans groot is, dat de conferen
ties openbaar zullen zijn.
Van Duitsche zijde wordt medege
deeld, dat de Duitsche gedelegecr
den t«r vredesconferentie strikte uit
voering van Wilson's program zul
len verlangen, ook wat den Volke
renbond betrefi.
Tegen voortzetting van den econo-
mischen oorlog na den vrede zal met
kracht geprotesteerd worden.
Duksciiland ls bereid overeenkom
sten te sluiten ter beperking van de,
bewapening te land, ter zee en in de
lucht.
I Voor Duitschland's koloniale rech-'
i ten zal worden opgekomen.
I Tot leiders der Dui'.sche vredesde- j
legatie zijn benoemd de minister van
buitenlandsche zaken Broekdorff,
Rantzau en Scheidemann. Een s'af
deskundigen zal hun terijde staan.
De vredesdelegatie zal het ni e u-
w e Duilschland vertegenwoordigen.
I Clemenceau heeft in de Fransche
Kamer gewas gemaakt van een be
richt van de „New-York Tribune",
inhoudende, dat Wilson had gedreigd
alle Amerikaansche troepen te zullen
terugtrekken eu zelf te zullen ver
trekken, ïnaien enkeie zijner gezichts
punten niet zouden worden goedge
keurd. Toen ik zoo zei Clemenceau
Wilson dit telegram liet lezen,
riep deze uit „Wat een aischuwe-
hjke leugen 1"
De rechtsgeleerde commissie door
de Fransche regeering ingesteld om
de oorlogsmisdaden ie onderzoeken,
1 ls haar taak aangevangen.
Allereerst staat op iiet program de
beschuldiging tegen den ex-keize»
i van Duilschland.
Volgons het Journal zijn de Fran-
sche rechtskundigen overtuigd, dat»
het wel degelijk mogelijk is, den ex-
j keizer voor een recutbank ie dagen.
Men laat de uitlevermgskweslie tor
zijde omdat" het hier geen gewone
misdaad betreft, waarbij gewone
uitlevering mogelijk ie.
Nederland zal niet kunnen weige
ren aan de geallieerden, zijn mede-
onderteekenaren den man uli te le
veren, die de verdragen geschonden
heeft, door heu gesloten on ge
waarborgd.
Bovendien zal Nederland deel uit
maken van den volkerenbond, die
een internationaal gerechtshof vormt
en zal er zich niet iegen kunnfn ver
zetten, dal de ex-keizer verschijnt
voor een rechtbank, waar bot ook zelf
vertegenwoordigd is..
Uit Euitschland
De „Vorwiirts'' zegt in «©n artikel
over de a.s. verkiezingen o.a.
„Indien de meerderheid van het
volk niet op de hoogte van zijn taak
zou blijken, zou ons als democraten
niets anders overblijven dan een be
roep te doen op dat gedeelte van het
volk, dat beter op de noogte kan v or
den gebracht. De wetgevende verga
dering kan niet van langen duur zijn;
als zij eenmaal de nieuwe grondwet
beeft aangenomen, moeten op grond
daarvan nieuwe verkiezingen voor de
te vormen volksvertegenwoordiging
plaats hebben. Daarop zullen de ge
meenteraadsverkiezingen volgen,
waarbij in tal van gemeenten en in
bijna alle groote steden de socialis
ten in de meerderheid zullen komen
en daai zaj wellicht het voornaamste
werk voor de socialistische reorgani
satie moeten worden gedaan."
't Aantal werkloozen te Berlijn is
groot. Weldra zal 't boven de 200.000
rijn.
Te Hamburg zijn 60.000 werkloo-
Varspreld nieuw»
EEN BESCHULDIGING. - D«
Times verneemt uit Belgrado, dat, te
Serajewo documenten gevonden zijn,
waaruit blijkt, dat Indertijd uit Wee-
nen een bevel aan het Oostenrijk-
Hongaarsche leger gezonden is. be*
helzende, dat de geheele bevolking
van Serajewo in geval het O. H. le
ger gedwongen werd het 'nnd te ont
ruimen, moest worden uitgemoord.
DE JODEN zullen in den Tsjecho-
Slowakischen staat volledige burger
rechten krijgen zoo heeft de pr^>
sident van deze nieuwe republiek ue
sldst.
'T LEVEN SM IDDELEN CREDI El
voor noodlijdenden in- Europa van
100 millioen dollars, door Wilson
aangevraagd, is ook door den Ameri-
kaauscher Senaat goedgekeurd.
IN RUSLAND. De anti-Bolsje
wistische legers in Zuid-Rusland zïin
thans vereenigd. Als opperbevelheb
ber treedt generaal Denikin op.
De Times verneemt, dat, de onlusten
te Petersburg, tengevolge van den
hongersnood, toenemen. De Bolsje-
wiki denken er over de stad te ont
ruimen.
Een menigte fabrieksvrouwen viel
verscheidene Sovjetegedelegeerd#"
aan.
UIT IERLAND. De lereche re
publikeinen te Dublin besluiten een
lersche constitueerende vergadering
bijeen te roepn, en aan te dringen op
de vrijlating der Sinn-Feiu-gevange-
ncn.
De constitueerende vergadering der
leren zal op 21 Januari te Dublin ge-
houden worden.
STANDAARDSCHEPEN. Do En-
Sel&che stoomvaartlijnen kochten vau
e regeering 137 staiidaardsenepoii
aan.
TEGEN DIN ALCOHOL. D<
Edinhurgsche correspondent van de
Dally News meldt: Schoiiand zal cit
jaar getuige zijn van een gezain n-
lijke poging der onthoudersgenoot
schappen om het land „droog" te
maken.Vermoedelijk zuilen zij daar
bij den steun hebben van den Ameri
kaanschen Aoii-AJcohoibond. De
aanleiding toi deze beweging is,- dat
de Schotsche wet op de onthouding
(temperance act) in werking zal tre
den ,ondér wier bepalingen het mo
gelijk is in Schotland de afschaffing
door te voeren. Een commissie van
vertegenwoordigers uit het gelieeio
land wordt gevormd om de nationale
beweging le organiseeren.
Zesendertig staten van de Ver-
eenigde Staten van Amerika hebben
hei, voorstel tot de opneming in de
constitutie van een" verbodsbepaling
betreffende den verkoop van sterken
drank goedgekeurd. De voor door
voering noodige drievierden van bet
aantal staten zijn dus bereikt.
STAKING VAN TRAMWEGPER
SONEEL TE Bl'.VJSSEL? Men meldt
ons uit Brussel Door het personeel
van de Tramwegmaatschappijen is
verhooging van loon aangevraagd
alsook de invoering van den S-urigen
werkdag.
Indien er geen oplossing verkregen
wordt, zaJ Maandag de tramrlienst
worden stopgezet.
DE SCHATTEN VAN ANTWER
PEN. Uit Antwerpen wordt
meld: Per auto keerden de schatten
van Antwerpen terug. Zij waren
verzonden in vijf manden en be
vatten 7 millioen francs (eigendom
van de stad Antwerpen
ln geldswaarde en de borg
sommen welke door de aannemers
waren gesteld, die groote werken van
de siad hadden uit te voeren. I czo
schatten werden uit Londen verzon
den en per auto onder gewapende
begeleiding naar Antwerpen ovci*
gebracht.
haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Iloe vaak hebben wij den optocht
van mitrailleurs gelrokken door hon
den, in Haarlems straten gezien! Het
was een stille stoet. De honden ga
ven geen geluid, hun begeleiders zei
den niets en de kanonnetjes zelf be
hoefden, gelukkig, ook niemendal
van zich te doen booren. Toch was
het een gezicht, dat onze belangstel
ling cn sympathie opwekte: de com
binatie van hel kanon, dat ons ver
dedigt, met bet trouwe huisdier dat
voor ons waakt, wekte vriendelijke
gedachten op en er zal wel niemand
geweest zijn, die niet even bleef staan
om den stoet na te kijken.
Ln toch (het spijt mij dat ik het
zeggen moei en aldus een prettige
illusie vennoren) de samenkoppe
ling van hond en kanon was niet ge
lukkig. Niets is moeilijker Can een
hond dresseeren (uitgezonderd het
afl ichten van twee honden) en vooral
schijnt het moeilijk, om zoo'n dier te
leeren, altijd en onder alle omstan
digheden te zwijgen. Er zijn fceele
volksstammen van menschen, die
daartoe nooit kunnen komen. En zoo
moet de ervaring geleerd hebben,
dat de Belgen, die met deze aan
spanning begonnen zijn, die ten
slotte hebben moeten opgeven, om
dat de honden op de meest ongelegen
oogenblikken begonnen te blaffen en
daarmee de plaats verrieden waar de
mitrailleur was opgesteld.
Daar zich zacht spiegelt wie zich
aan een ander spiegelt, besloot de
Nederlandsclie legerautoriteit de
honden te verkoopen. Een paar da
gen geleden heeft die veiling plaats
gehad en met belangstelling heb ik
gelezen, dat de Anti-trekliondenbond,
die zooals zijn naam bewijst in 't ge
heel geen honden als trekkracht wil
laten gebruiken, er zeven heeft ge
kocht en ze dien middag meteen la
ten afmaken.
Naderhand bleek, dat niet deze
verceniging, maar een particulier dat
heeft gedaan.
Hier doet zich nu een moeilijke
vraag voor. Wal is erger, een hond
als trekhond te gebruiken of hem af
te maken? En daarnaast deze tweede
vraag: wat zouden de zeven honden
zelf liever gewenscht hebben, als hun
de keus gelaten was'?
Stel, dat die dame de hondentaal
verstond of do hond die der men
schen, dan zou, 6iel ik mij voor, dat
gesprek ongeveer den volgenden loop
genomen hebben.
„Hectorl"
„Wat blieft u, vrouw?"
„Ik heb je nu gekocht, ik ben dus
eigenares van je".
„Jawel vrouw".
„Weet je wel, dat ik je daarmee
voor een liard lot bewaard heb?"
„Zoo, vrouw?"
„Ja, als ik dat niet gedaan had,
dan zou je" (met rilling van afschuw)
„trekhond geworden zijn".
„Zoo vrouw (met kalmte) „dank u
wel, vrouwl"
„Ja, je mag me wel heel dankbaar
wezen. Maar nu ga ik je afmaken".
„Wat zeit u, vrouw?"
„Afmaken, zeg ik, je moet aoodi"
„Maar dat wil ik in 't geheel niet,
„Ja, dat moet toch".
„Ik wil niet, vrouw, mijn hondele
ven bevalt me nog veel te goed".
„Ondankbare, anders had je im
mers trekhond moeten worden en dat
lot is veel erger dan de dood".
„Voor u misschien, vrouw, voor mij
niet- En al mag ik niet trekken, ik
kan nog zoovéél doen: Waken, huis
fond wezen, van allerlei".
„Gekheid, fie wordt afgemaakt.
Adieu!"
Hector probeert de vrouw in het
been te bijten, maar brengt het niet
verder dan haar rok. Een kwartier
daarna is hij afgemaakt. De tndere
homicn, die door particulieren zijn
gekocht, gaan vroolijk huns weegs
van vermoed el ijken trekhond.
Zelfs als je een menseh de
keus geeft, te sterven of eiken dag
voor een wagen te loopen trekken,
dan kiest hij nog het laatstel
De Minister van Financiën beeft
een besluit uitgevaardigd, betreffende
het inwisselen van pasmunt tegen
guldens, rijksdaalders en (bestonden
die nog?) halve guldens.
Ik breng hulde aan den Minister.
Zoo gauw ik honderd kwartjes bij 1
mekaar heb, krijgt Zijne Excellentie
de klandisie. Weliswaar moet ik er=
kennen, dat 3it lot dusver nog niet j
gebeurd is. Kwartjes hebben een vei-
velende gewoonte om van je eigen
portemonnaie in die van een ander
over te wippen; dubbeltjes zijn nog
veel minder beurs-vast
Maar wel heb ik meermalen, be-
hoefte gevoeld aan het tegenoverge
stelde, namelijk bet wisselen van
guldens of rijksdaalders tegen kwart-
Jes en dubbeltjes. "Wil de Minister!
van financiën zoo vriendelijk wezen, j
daaraan zijn aandacht eens te wijden? j
Hoe langer hoe meer lezen wij, voor-1
al bij openbare instellingen, de uit-
noodiging: GELIEVE MET GEPAST
GELd 'iE BETALEN, ook wel ver-
kort tot het bevel: MET GEPAST
GELD BETALEN. Maai- niemand
weet ons te zeggen, waar wij pas
munt kunnen krijgen. Zoover ik weet
is de eenige gelegenheid het wissel-
bureau in of bij de Lange Wijngaard
straat, dat zoo verscholen ls, dat al
leen een geboren Haarlemmer het
weet ie vinden. Hier kun je alleen
2^ cis. stukken krijgen.
Men kan gemakkelijk voorschriften
geven maar er moeten ook wegen en
middelen zijn, om die op te volgen.
En wanneer- ik Zaterdag naar het
I Openbaar Slachthuis ga om twee ons
gestoomd rundvieesch te halen, be
rekend tegen tachtig cents per pond
en ik heb wel een gulden of drie
j kwartjes maar geen dubbeltjes en
geen centen hoe moet dat dan? Zegt
1 dan het Slachthuis tegen mij: „haal
I eerst gepast geld", dan vind ik, te
rugkomende, mijn gestoomd vleesch
zeker gevlogen.
Deze moeilijkheid wordt den Ml-
I nister van financiën eerbiedig ter
overweging aangeboden. Bij de gioo-
te vraagstukken die hij heeft te over
wegen, legt dit probleempje geen ge
wicht ln de schaal.
Een kleina bijzonderheid. Terwijl
we, tot groote vreugde van iedereen,
die over weinig brandstof heeft te
beschikken, dat wil dus zeggen
ganse h Nederland, zoo onge
merkt door dezen geprezen kwakkel-
winter heenrollen, is er toch één
plaats, waar het stevig vriest. Name
lijk datzelfde Slachthuis, ln de be-
schaatsenrijden, laat mij maar liever
een wandeling doen", dan zou waar
schijnlijk mijn omgeving geprotes
teerd hebben en mij aan dat schaat
senrijden gehouden, omdat het ;oo
gezond is en je het toch kennen moet.
viies-innchting zijn 450-000 kilo's Dat laatste vooral heet een kracutig
vleesch geborgen, die tegen liet voor- argument, maar ik heb de waarde
jaar zullen worden gedistribueerd. nouit recht begrepen. Waarom moet
Mijnentwege blijft dit de oenige plek, oen ecUte Hollauuscüe jongen kunnen
waar de vorst heerscht, nu en dertig schaatsenrijden ien behoeft hij nüet
volgende jaren. Na dien tijd zal ik op de cornet a piston te kunnen bla-
er wei niet meer zijn en kan bet, watzen? Waarom moet een meisje kun-
inij betreft, weer lustig gaan vriezen. nen pianospelen en wordt niet ver-
ln vertrouwen gezegd: ik haat den wacht, dat ze schaak;? Niets anders j
winter. Ik heb "hem gebaat van n ijn dan de kudde-neiging van den
jeugd af, toen ik moest leeren schaal- 1 menseh ls daar oorzaak van. Laat
senrijden, „omdat iedereen toch kinderen doen waar ze plezier in heb- j
schaatsen reed", en ik met -.erknuf- j ben en straf hen niet met dingen, l
felde handen, de tranen ln de oogen i waartegen ze afkeer koesteren,
van den venijnigen oostenwind, mijn De wereld is vol kleine onaange-
schaatsen trachtte,, vast te maken; ik naamheden, die we zouden ki.nnen I
heb hem gehaat ais jongeling, toen vermijden, 'k Was eens op bezoek bij
van je verwacht werd, dat je
tochtjes maakte en die ook rog ple
zierig vond en ik haat hem nu, als
man, nog meer dan ouit, nu ik de
vrijheid gevonden heb om te zrggen,
dal ik de schaatsen maar aan de wil
gen gehang«ii heb. Voor zoover llc
op het ijs een vroolijk gezicht zette,
een vriend, die mij zijn zoon voor
stelde, zestien jaar oud, maar bene
den het middelmatige. Hij noemde
hem „Her ik vroeg of hij lierman
heette- „Neen", zei de vader, ietwat
verlegen, „zijn naam is Hercules".
Ik zweeg, ofschoon ik het een vreem
den naam vond. „Ik weet v--at je
ben ik een huichelaar geweest.' Nooitdenkt", zei de vader, „en ik wou wel,
wanneer ik de schaatsen onderbond, dat ik hem anders hud laten doopen.
heb ik iets anders gewenscht, dan Zijn kleine figuur is in belachelijke
het mei goed fatsoen te kunnen la- j tegenspraak mei zijn naam. Op school
ten. Ik haat den oostenwind, de is hij er altijd mee geplaagd. Bij
bloemen op de ramen zijn mij oen iedere officieele gelegenheid,
neer zijn voornaam op do j-roppen
komt, zal bij er verdriet van hebben.
Ik vind", zei de arme vader, in een
uitbarsting van spijt, „dat kinderen
bij hun geboorte een voorloopigen
naam moesten krijgen en op hun
achttiende of twintigste jaar een de-
finitleven. Dan zou je zulke gekke
vergissingen niet krijgen".
„Hoe zou je dat dan willen?"
„Alle jongens krijgen als voorloo-
pigen naam Jan en alle meisjes Ma
rie. Zijn er meer in één gezin, dan
worden ze genummerd Jan I, Jan II,
Jan III. ^larie 1, Marie II. Later
krijgen "ze dan een naam in overeen-
stemming met hun persoonlijkheid.
voor elkaar, al van onze prille jeugd i Ik heb een meisje gekend met vuur-
i af. En toch, wanneer ik als kind ge- I rood haar. Nooit heb Wc in mijn le-
l zegd had: „'k heb een hekel eau dat ven rooier haar gezien. Haar vader
gruwel, meermalen doet de felle win
terkou mij pijn. Als mijn lot mij naar
warme landen' bad gebracht zou ik
nooit meer lust hebben gehad een ijs
baan terug te zien.
Daarom hoop ik, dat het dit jaar
en dertig volgende jaren niet zal
vriezen. Dit is zelfzucht, maar van
een onschadelijke soort, want die
hoop zal toch niet verwezenlijkt wor
den. Maar als gij mij ooit tij een
ijsbaan ziet en ik glimlach vioolijk,
spreek mij dan niet aan, want aan
huichel ik en ben niet te vertrou
wen.
Zoo spelen wij menschen komedie
had haar iö een onbewaakt oogen*
blik 11 o s a genoemd en heeft uaar
zijn leven lang spijt van gehad. „Kon
ik weten", zei de arme man, „dat
het zwarte krulhaar waarmee ze ter
wereld kwam, in een Jaar tijds zoo
heftig verkleurd zou zijn?"
Ik kon mij dal wel voorstellen.
Mensclien met rood haar moeten toeli
al heelwat booren en wanneer ze
don, bij wijze van zelfbespotting ook
nog Rosa heeten, is hun leed niet le
overzien. Duidelijk herinner ik mc
een buurt, waar twee kinderen in een
familie rood haar hadden. Zij kon
den de deur niet uitkomen, of de
kwajongens uit 't kwarlier, welke
aandacht ze ook mochten bbeu
voor een kat op een dak of eer- voor-
bijzwaaiender: dronkeman, hieven
uit volle borst: „oranje hoven, oran
je bovenl" aan. Ze begrepen niet, d«
lummels, dat uit een zuiver schoon
heidsoogpunt bezien, dit roode haar
heelwat mooier was, dan hun kleur
van melkboerciihonden; ze wisten al
leen, dat wie rood haar heeft, uit
gescholden en lastig gevallen wor
den moei.
Zoo ls heel de wereld vol misver
stand en niet begrijpen. Ik ken een
huisvrouw, die wanneer zij het een
of ander wil hebben, brood, boter,
kaas of wat ook, de hand nltsteakt
zonder iets te zeggen, omdat zij op
dat oogenblik, verstrooid niet op het
Juiste woord weet te komen.
Haar huisgenooten schudden haar
dan ernstig de hand, totdal re, half
lachend, half verdrietig, uitroept:
„och nee, ik wou de boter".
Een andere zegl, de hand uitste
kende: „och, geef me even dinges".
Dinges blijkt dan de suiker te we
zen. Den volgenden dag blijkt het de
boter te 2ijn of wat anders.
Passeert er een bekende, dan zegt
ze: „kijk, daar gaat hoeheelie. Die ls
dus weer beter".
Zoo houden wij menschen elkaar
in 't dagelijksch gesprek met vage
aanwijzingen bezig. Uit verstrooid
heid. Niet alleen professoren zijn
verstrooid, iemand kan een doodge
wonc uil en toch verstrooid wezen.
FIDELIO.
