Agenda
OM ONS HEEN
379 Jaargang No. 11070
Verschijnt dagelijks; behalve op Zon- en Feestdagen.
VRIJDAG 4 JULI IS19
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 8 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f 2.35. Franco per post door Nederland f 2.70. Afzonderlijkenummers 10.16. GeüluMr.
Zondagsblad, voor liaarl6m 1 0.51Gelllaenr. Zondagsblad voor de omstreken en franco per post 1 0.69.
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Directeur J. C. PEEREBOGM, Telefoon 3062
ADVERTENTIEN: Van 1—6 regels 1 1.26; iedere regel meer 26 Cte. Reclames 60 Cts. per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. TienstuiYers-edverteDtiën van Vraag en Aanbod van 1—6 regels 50 Cts.
per plaatsing, elke regel meer 12R» Cts. a contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie en Administratie c Croote Houtstraat 83. Teietoonnrs. der Redaotie 600 en der Administratie 724
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
LEVENSMIDDELEN
VOORZIENING
De Directeur van het Gemeentelijk
Levensmiddelenbureatt te Haarlem
brengt ter kennis, dat verkrijgbaar
wordt gesteld
gedurende het tijdvak van 5 tot
en met 11 Juli 1919:
SUIKER
op bon D 33 (drie en dertig) drie
en een hair ons suiker,
tegen den prijs van 30 cent per
pond
op bon 12e tijdvak der Klnder-
suiuerkaart: drie on ha i ons
suiker, tegen den prijï van
30 cent per pond.
l>e; directeur. voornoemd,
F. DE JONGE.
Heden.
VRIJDAG 4 JULT.
Schouwburg, Janswee: Séance Ru
bini, 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Onema-Pulace. Groot Houtstraat
Biosc. voorstelling.
Schouwburg 1)© Kroon, Gr. Markt.
Biosc. voorstelling.
De Leeuw van Water
loo omgekeerd?
Eer. Fran.scii afgevaardigde, Pépin,
stelt, daar Belgic zooveel aan de
hulp van Frankrijk te danken heeft,
voor don Leeuw van Waterloo, die
DP zijn voetstuk zoo grimmig naar
Frankrijk kijkt, om te koeren. Hij
kan dan zijn woede, over Nederland
heen, uitstaren riaar Duitschland.
Het denkbeeld is origineel, ofschoon
wanneer alle monumenten in over
eenstemming moeten worden ge
bracht met den toestand van den dag,
er heelwat zullen moeten worden
omgedraaid of misschien zelfs wel
voor goed opgeborgen. Intusschen zal
de heer Pépin, wil hij geen half werk
doen, ook moeten voorstellen om de
Belgische geschiedenisboekjes over
den slag bij Waterloo en wat daarop
volgde, te veranderen, bijvoorbeeld
in dezen geest:
Maarschalk. Ney, die voorzag dat
een eeuw* later Franschen cn Engei-
schen samen tegen ecai overweldiger
zouden strijden, liet om die overeen
stemming niet bij voorbaat te beder
ven, zijn kurassiers een charge ma
ken op een niet behoorlijk verkend
ten-sin, waardoor hun aanval dood
liep in een diep ravijn. Generaal
Grouchy kwam met hulptroepen
voor het Fransche leger aanrukken,
maar toen hij Blücher inet diens
Pruisen ootmoette, sprak hij edel
moedig: „ga jij voor, ik blijf dan wel
wit uit de buurt: de wereldgeschie
denis loopt niet over dagen, maar
over jaren en eeuwen en wij moeten
aan de Entente van 1915 denken". De
Fransche garde, onder bevel van
Combroane m carré geschaard, zei
de daarop: „wij sterven, maar onze
geest kaart over een eeuw terug, om
u Betgen te redden van het Teutoon-
sclie leger, waarmee gij u thaais ver
bonden hebtf Napoleon, ten -slot
te, gif zqn degen af en sprak: „of
schoon ik altijd groote sympathie
voor de dappere Belgen heb ge
koesterd, was de atmosfeer van het
Vlaamsche land nimmer goe<l voor
m jn gezondheid, ik verzoek dus een
ander klimaat". Daarop bood mem
hem St. Helena aan, dat hij gracelijk
aanvaardde".
Maar in ernst, hebben afgevaardig
den niet wat beters te doen, dan met
zulke kinderachtigheden aan te ko
men? Laten zij liever trachten, den
volkerenbond te versterken, zoodat
de vrienden van vandaag niet meer
de vijanden van morgen behoeven te
zijn en omgekeerd! Omdat er na
melijk geen vijandschap en geen
oorlog meer zullen wezen.
No. 2629
Opmerkingen naar aanleiding van
de Rubini.
Het optreden van De Ruliinï geeft
(aanleiding tot heel wat verschil van
jneeming. Zij die hem zagen werken
fcijn gewoonlijk van zijn buitengewo
ne telepathische gaven overtuigd,
janderen staan er sceptisch tegen-
lover en onder dezen zijn er niet wei
nig, die hem beschouwen als een bui
tengewoon handigen goochelaar, die
tie kunst verstaat het publiek collec-
jtief bij den neus Ie nemen. Een van
jleze ongeloovigen, iemand met een
academische opleiding, zei mij
^wanneer ik een gewonen goochelaar
zie, die uit een leegen hoed op een
jnanier die ik niet zie, een konijn,
lien el lint en een flesch wijn weet
Ie voorschijn te brengen, dan zou ik
aan iets bovennatuurlijks gelooven,
Wanneer ik niet zeker wist, dat hij
mij fopt. Daarvan is dan met mij
iedere toeschouwer overtuigd. Waar
om zouden wij dan aannemen, dat
het er anders voorstaat bij Dc Ru
bini, wiens toeren van zoogenaamde
telepathie wij evenmin doorgronden?"
Natuurlijk maakt deze criticus zich
wat al te gemakkelijk van de zaak
af wanneer de toeren van A. langs
niichier-sioffclijken weg kunnen wor
den uitgelegd, dan volgt daaruit
niet, dat hetzelfde moet kunnen ge
schieden bij de loeren van B. Dé
fout in de redeneering is, dat de
vergel ij king onbillijk moet
worden geacht en dat B. aanspraak
mag maken op een nauwgezet, afzon
derlijk onderzoek van zijn experimen
ten. Merkwaardig blijft in elk geval,
dat Rubini's tegenstanden voor die
toeren, ofschoon zij die in de couran
ten hebben kunnen lezen, nog geen-
.verklaring hebben gevonden, die hem
met een goochelaar op gelijke lijn
stelt. Streng critisch geredeneerd mag
uit den bfjval van de toeschouwers
alleen ook nog niet afgeleid worden,
'da'. De Rubini een bijzondere gave
bezit. De massa is buitengewoon
suggestibel, komt rnet andere woor
den zeer gemakkelijk onder ilen in
druk van een haar opgedrongen,
maar onjuiste gedachte. Dat hebben
wij bijvoorbeeld kunnen waarnemen
bij het Duitsche volk, dat in den aan
vang van den oorlog at dadelijk de
listig gepropageerde meening aan
vaardde, dat het door zijn vijanden
aangevallen werd en zich vier jaur
lang (op enkele gunstige uitzonderin
gen na) niet aan deze suggestie heeft
kunnen ontworstelen.
Een ander voorbeeld van massa-sug
gestie levert De Rubini zelf door zijn
bevel, dat de toeschouwers dc geslo
ten handen niet meer kunnen openen,
en nog veel curiouser is het flauwval
len, na. elkaar, op Zondagavond, van
verschillende dames, die blijkbaar
elkander daarbij suggereerden. Merk
waardig is ook, dat het publiek in een
daarna te Amsterdam gegeven voor
stelling, onder den indruk van wat te
Haarlem gebeurd was, veel zenuw
achtiger bleek te zijn, dan op vroe
gere avonden
Algemeen bekend is de toer van
oen Indischen fakir, die een touw in
de lucht werpt, waar een jongen in
klimt, die bovenin gekomen ver
dwijnt. Een van de toeschouwers wist.
zonder dat de toovenaar het opmerk
te, den toer te photografeeren, maar
vond tot zijn verbazing bij het ont
wikkelen van de plaat in het geheei
niets van de scène terug, da: wit
zeggen wel den fakir, maar noch het
in de lucht hangende touw. noch den
klimmenden jongen. De eenige ma
nier waarop hij dit kon verklaren,
was dat er geen touw en geen jongen
waren geweest en dat de goochelaar
dat alles, door handige toespraak en
beweging aan de toeschouwers had
gesuggereerd.
Evenwel, ofschoon uit dit alles de
kracht van suggestie blijkt, kan daar
uit alweer niet worden afgeleid, dat
De Rubini zijn auditorium een in
druk bijbrengt, die in de werkelijkheid
niet beslaaL Alvast hierom niet, dat
zijn zoogenaamde geleider.? (beter is
te spreken van volgers, daar hij hun
voor gaat) bekende personen zijn,
die aan kunststukjes niet zouden me
dewerken, terwijl de eenige van wien
hij ongewenschte hulp zou kunnen
verwachten, zijn impressario, geheel
buiten de proefnemingen wordt ge
houden en ook zichzelf op den achter
grond houdt. Bovendien blijft De
Rubini buiten contact mot zijn ge
leider. Van hem kan dus niet gezegd
worden, zooals van Cumberland,
Bishop en andere gedachienlezers die
uun geleider bij de hand hielden, dat
onwillekeurige spiertrillingen hem
zouden verraden, waar hij heen moet
gaan.
Een Duitsche geleerde. Prof. Preijer,
heeft destijds op deze hypothese een
heel boek gebouwd „die ErklSrung
des Gedankenlesens", zooals geleerde
lieden wel meer vernuftige betoogd)
vestigen op onjuiste praemissen.
In het geval-De Rubini aluians
gaut zijn tneorie in 't geheel
nie. op. Ook hierom niet.
dat het zeer onzeker is, of
hier wel van gedachtenlezen kan wor
den gesproken. Dr. Karl du Prei, een
man, die in deze zaken veel onder
zocht en geschreven heeft, wijst er
terecht op, dat vooraf dient te worden
opgelost, wie van de twee personen,
de ..iepaat of zijn inleider, passief
en wie actief is, met andere woor
den wie er feitelijk handelend op
treedt en wie de lijdende rol speelt.
Het boek waaraan ik de meening van
Du Prei ontleen, verscheen pas in
1910 in een Nederlandscho vertaling,
dus lang vóór het optreden van De
Rubini, dat tijdens den oorlog be
gon. Toch is wat hij zegt op De Ru
bini toepasselijk en geeft bovendien
wat beter inzicht in deze vertoonin
gen, ofschoon ze nog lang niet wor
nen verklaard. „Wanneer," zoo
senrijft Du Prei, „nu woord en aan
raking en in het algemeen iedere
voor de zinnen waarneembare be
middeling uitgesloten Is, dan kan de
oorzaak der overbrenging alleen
maar liggen of wel m den wil van
den overbrenger of wel in zijn voor
stelling of m beiden tegelijk." Als we
deze woorden vergelijken rnet het her
haaldelijk voorkomende feit, dat De
tuibini niet werken kan met iemand,
aie niet zeer kraentig zijn gedachten
concentreert op de taak, die de tele
paat vervullen moet, dan treft ons de 1
groote overeenkomst van dezen toe
stand met deze atgemeene opmerking
van Du Prei. Intusschen volgt er nog
meer, wat op De Rubini van toepas
sing wezen kan.
„Het gelukken der proefneming zou
dan afhangen van de sterkte van dien
wil of van die voorstelling "bij den
overbrenger - en van den graau der
passiviteit bij den ontvanger."
Deze (namelijk de graad dftr passi
viteit) zal echter grooter zijn, naar
mate de ontvanger minder door zijn
eigen gedachten in beslag genomen
wordt Zoodoende zal de gedachten-
overbrenging het moeilijkst zijn, wan
neer de ontvanger in wakenden toe
stand is, wijl daarin diens eigen ker
senwerkzaamheid zeer hinderlijk is;
zij zal gemakkelijker gelukken, wan
neer de ontvanger slaapt tenzij hij
toevallig heel levendig mocht droo-
men en men kan reeds vooruit
aannemen, dat ze het allerbest zal
gelukken, wanneer de ontvanger in
een dier kunstmatige slaaptoestan
den verkeert, waarin zijn hersenwerk-
zaamheid min of meer onderdrukt is,
dus in somnambulisme of hypnose.
Deze bieden daarenboven dit voor
deel, dat zij gepaard gaan met een
verplaatsing van den gewaarwor-
dmgsdrempel, zoodat het waarne
mingsvermogen zich uitstrekt tot op
minder sterk prikkelende inwerkin
gen, die in wakenden toestand onbe
wuste blijven".
Tot zoover de beschouwing van du
Prei. Past die niet op De Rubini?
Herhaaldelijk hebben wij gelezen, dal
zijn houding en o.a'. de stand van
zijn oogen den indruk maken van
den toestand van hypnose. Hij zou
dus zichzelf moeten hypnoliseeren,
maai ook dit is niet ongewoon. Du
Prei deelt daarvan verschillende
staaltjes mee, een zelfs waarbij de
proefpersoon, toen zij reeds in hyp
nose verkeerde, voortging (natuurlijk
onbewust) met zichzelf te hypnotisee-
ren, doordat haar armen in denzelf
den stand waren gebleven, namelijk
gekruist over de borst, terwijl die na
't begin der hypnose hadden moeten
afglijden; was men haar niet te hulp
gekomen, dan hadden de gevolgen
zeer ernstig kunnen zijn.
Weliswaar zou met deze hypnose-
theorie in strijd zijn, dat De ltuhini
op een gegeven oogenblik spreekt,
hijvoorbeeld vraagt om een anderen
geleider, die zijn gedachten beter
concentreer en kan, maar dit is toch
slechts schijn: er bestaan niet twee
toestanden, die van waken en die
van hypnotisch slapen, maar een
gansche reeks van graden of trap
pen, watarin de gehypnotiseerde kan
verkeer en en die dichter of verder
van een der uitersten gelegen kun
nen zijn.
Trouwens, ook Lina, een jong meis
je waarmee du Prei proefnemingen
deed, verrichtte die niet in volslagen
stilzwijgen, maar sprak daarbij soms
woorden, die op het haar opgedrage-
ne betrekking hadden. Wat zij ver
richtte komt in aard overeen met wat
men aan De Rubini gewoon is op te
dragen en is met dezelfde voorzorgen
togen handigheidjes of simulatie om
geven. Lina volbrengt deze bevelen
eveneens, ofschoon aarzelenden, niet
zoo energiek en beslist als De Ru
bini dat pleegt te doen. Natuurlijk
kan dit "uit een verschil van persoon
lijkheid voortvloeien.
Du Prei vertelt ook nog van proe
ven met eeai Engelschman, zekeren
Smith, die een teokening op het pa
pier bracht, welke hem door den
overbrenger, den geleider zouden wij
bij De Rubini zeggen, „ged ach lelijk"
werd meegedeeld. Deze leider. Block-
burn, had vooraf de teekeiiing, die
aan den buitenkant van de deur van
de kamer walar de proef plaats had
aangebracht was, goed In zijn ge
dachten opgenomen.
Volgens du Prei zou dus de gelei
der actief, de telepaat passief zijn.
Tot nu toe stelden velen zich dat
andersom voor. Het doet natuurlijk
aan de merkwaardigheid van het ver
schijnsel niet af. Talrijk zijn de per
sonen, die hunne gedachten kunnen
concentreeren op een bepaalde han
deling, zeldzaam evenwel de men-
schen, die, dit gedachtenbeeld on
dergaande, het tot een tastbare daad
kunnen omzetten.
Het komt mij daarom voor, dat het.
optreden van De Rubini hoogst merk
waardig is en dat de sceptici met
heel andere bewijzen zullen moeton
komen, dan met hun simpele bewe
ring, dat het wel goochelkunsten zul
len zijn. De „steeds ontkennende
geesten" maken het. zich wat al te
gemakkelijk en vergeten te licht, dat
er meer is tussohen hemel en aarde,
dan wij beseffen.
J. C. P.
„Koninginnedag"
(1899—1919)
„Koninginnedag" bestaat thans 20]
jaar, d. w. z. de „vereeniging van
dien naam, want vóór er besloten
werd tot oprichting van de vereen i-
ging, was er ai een feestcommissie
„Koninginnedag' welke te Haarlem
verschillende geslaagde feesten heeft
georganiseerd»
Er is te meer aanleiding om iets
over de vereéniging te zeggen, nu
zij na een rust van vijf jaar ge
dwongen rust door den wereldoorlog
weer herleven gaat.
De geesteiijke vadem der vereeni-
ging is de heer A. van der Voort
Azn., voorzitter van den bekenden
Volksbond tegen drankmisbruik, wel
ke zooveel goeds voor Haarlem heeft
tot stand gebracht. De Volksbond or
ganiseerde al sedert jaren avondfees
ten ojp 't Phoenixterrein, toen de ver
maarde uifcspanningsplaats. Zooveel
succes had de vereeniging daarmee,
dalfc zij eens bij zoo'n feest een batig
saldo voor de kas van f 650 over
hield. Helaas, 1 volgend jaar was
't juist andersom. Was het eerstbe
doelde feest zoo schitterend geslaagd
door het prachtige zomerweder, het
volgend jaar plasregende het op den
feestavond met het gevolg, dat het
saldo van f 650 geheel noodig was,
om nu hef. tekort te dekken.
De heer Van der Voort, was een
groot voorstander van de afschaffing
der kermis, maar hij begreep, dat
het niet aanging om het volk het
feest met den vrijen laats ten kermis
Maandag op welken vac antiedag men
vooral gesteld was, te ontnemen, zon
der er iets voor in de pUuols te ge
ven. Het was toen nog in den tijd,
dat voor de meeste arbeiders die
Maandag eigenlijk de eenige vacan-
tiedag in het jaar was, vandaar het
verzet, om dien op te geven. Toen
kwam hij op het denkbeeld, om eens
te probeeren, om de succesvolle
avondfeesten van den Volksbond te
veranderen in dagfeosten, die echter
dan niet zouden moeten uitgaan van
den Volksbond, maar van een speciale
commissie. Hij sprak er over in het
bestuur en beraamde met den secre
taris, den heer A. C. de Koek, ver
dere plannen. Hoewel men er in het
bestuur van den Volksbond njet
warm voor was, om het feest niet
van den bond te doen uitgaan, ltrecg
de heer Van der Voort zijn zin en er
word onder zijn presidium een verga
dering belegd, waarin besloten werd
een feestcommissie in hot leven te
roepen, ter viering van den Ko
ninginnedag, welken dag men liet
meest geschikt achtte voor een alge
meen feest.
De leiding was toen in rechterlijke
handen. De heer Van der Voort had
nl. vooraf verklaard, dat hij zelf niet
ais voorzitter wenschte op te treden
en had den toenmaltgen Officier van
Justitie Jhr. mr. A. J. Rethaan Ma-
caré, later advocaat-generaal bij
den Hoogen Raad, bereid gevonden,
die functie op zich te nemen. Niet al
leen de voorzitter behoorde tot de
staande magistratuur, ook de secre
taris Mr. A. Tak, maakte daarvan
doel uit. Mr. Tak was toen nl. amb
tenaar bij het O.M. van het Kanton
gerecht.
Deze commissie heeft gedurende
drie jaren: in 189G. 1897 en 1888 zeer
welgeslaagde feesten georganiseerd.
In 1896 was het een groote op-
itoclit van vereenigingen, corporaties
ryn firma's, die de aaDdachl trok en
heel Haarlem deed uitioope». Menig
een herinnert zich ongetwijfeld nog
dien eersten feestdag. Hij werd be
sloten door een gratis f eest-uitvoering
in verschillende lokalen der stad.
o.a. in liet Schouwburg, den Doelen
en in de. Soc. Vereeniging.
Deze uitvoeringen werden ook de
volgende jaren herhaald en oogstten
veel succes. In 1897 word in plaats
vam een optocht volksspelen op de
Ged. Oude Gracht gegeven. Een aai
digo attractie was ook de duivanwed
vlucht, waarbij het oplaten van 600
duiven tegelijk een imposant en Ln
druit opleverde. Des avonds was er
voor liet Paviljoen een eeiopticon
voorstelling. De bioscoop bad de men
sclien op het stuk van lichtbeelden
nog niet verwend en dit nummer van
het feestprogramma lokte dun ook
vele duizenden kijkers
We herinneren <ms uit die eerste ja
ren ook nog de aantrekkelijke kinder
feesten. waarvan voor heel Haarlem
de aubades van 2000 kinderen onder
dc geestdriftige leiding van wijlen den
heer Willem llobert het voornaamste
punt vormde. Dan kwam ieder, die
kon. des morgens vroeg naar de Groo
te Markt en de omliggende straten
om te luisteren naar den kinderzang.
Voor de kinderen zelf was er dun pret
na: een tocht met de Bu6-booten naar
Spaarndam enz.
1 1898 het jaar van de inhuldiging
van de Koningin was het laatste jaar
win het zelfstandig bestaan der feest
commissie. Behalve de aubade, een
kerkooncert, duïvenwedvlucht en de
gratis- uitvoeringen werd een gecoe-
tujneerde optocht georganiseerd, met
een hulde aan Willem den Zwijger,
al3 grondgedachte, die zeker behoort
tot de mooiste optochten welke er in
den loop der jaren te Haarlem zijn ge-
gevierd. Een muziek-uitvoering op do
pleinen der stad en een schitterend
vuurwerk besloot de feestviering.
.Het was nu langzamerhand wel ge
bleken, dat de feestvieringen op
..Koninginnedag" reden van bestaan
hadden. Op 31 Augustus 1899 werd
daarom besloten de commissie om te
zetten in een vereeniging. die ten doe!
had h«t aanwakkeren en het onder
houden van de liefde voor het regee-
rend vorstenhuis bij de bevolking
van Haarlem en omstreken. Die ver.
eeniging bestaat nu 20 jaar. Zij heeft
na den heer Rethaan Macaré als
voorzitters gehad wijlen ror. A. A.
van der Mersch, toen kantonrechte
te Haarlem, de heeren G.B.Crommelin
en Herhert Cremer.
Het aantal secretarissen ïs groote*
geweest dan dat der voorzitters. Na
mr. Tak trad op wijlen de hee'
•J. J. Zeewoldit en na hem de heeren
nar. H. Ph. 't Hooft, G. P. Cheriex,
C. L. F. Sarlet, mr. dr. W. P. Vis, en
Ed. A. van BUderibeék. De heeren
Cremer en Van Bildei'heek zijn thans
nog Ln functie. De feestvieringen se
dert 1899 vormen een lange rij. Er is
in 15 jaar (tot en m§j, 1913( 1 maaJ
feestgevierd, doordat nu en dan meer
dan eenmaal pe rjaar is gefeest Bv.
in 1907. Behalve het Konfngin-
nefeest wertl ln dit jaar n.l. op 23
Maart ook de De R-uyterfeesten gé
vierd, o.m. met een gecostumeerden
kinderoptochte' lichtbeelden en bios
coppvoorstelling.
Het zou een tc lange opsomming
zijn om alles op te noemen, wat er in
die vijftien jaar aan feestelijkheden
werden georganiseerd. We volstaan
daarom aan eenige bijzondere num
mers te herinneren. In 1899 was ei*
o.m. een wieler-o,ptocht. in 1900 ko
u-aal muziek van den toren. 1901 een
Lampiortop tocht, 1902 een gondail-
vaart met verlichte vaartuigen, 1903
bloemencorso in den Hertenkamp,
1904 de voorstelling van het Beleg
van Haarlem, waarvoor men zigh
veel moeite heeft gegeven, maar welk
■nummer niet geheel tot zijn recht is
gekomen door een samenloop van orn
standigheden o.a doordat het pubhek
niet Linnen de aangegeven perken
kon gehouden worden. Dit feest ken
merkte izch voorts door verschillende
origineele feestelijkheden, o.a. een
étalage-wedstrijd, wandelende mu
ziekkorpsen en zanguitvoering van
800 personen op de Groote Markt.
In 1905 waren ér o.m. wedrennen,
een muziekfestival en opstijging van
een luchtballon, in 1906 een water
feest op het Spaarne en een zeer
mooi en welgeslaagd steekspel op het
terrein voor het Paviljoen. In 1907
trok een amateur-circus zeer de aan
dacht. niet minder een venster- eii ge-
"verlich tingswedstrijd en zanguitvoe
ring van mannenkoren.
In 1908 was het Lakenkoopersveld.
dat sedert bebouwd is, het middelpunt
der feestelijkheden: een kinderfeest
en avondvoorstellingen werden daar
gegeven. In 1909 werd de durf van
1907 nog ovegrtroffen. Toen hadden
er niet minder dan drie feesten
plaats. Het was het geboortejaar van
Prinses Juliana. Een der aardigste
feestvieringen was de spontane, ge
heel onvoorbereide feestviering nog
op den dag van de geboorte van hel
Prinsesje zelf: Er was een feostcon-
cert in dè Groote Kerk en een groote
fafcfcelptocht. Het feest werd nog eens
in grootschen stijl overgedaan op 18
Mei. toen de gemeente een feestvie
ring aanbood en daarvan de .leiding
opdroeg aan de Yereeniging Ko
ninginnedag.
Het begon dien dag met het luiden
der klokken, n aubade en kinderfees
ten in den Hertenkamp. Des middags
was er een groote bioeiueit-optochi.
er werden onunelochten door muziek
korpsen gemaakt, bioscoop -voorstel
lingen gegeven, waarna de dag met
een vuurwerk besloten werd. Op 31
Augustus" kwamen e» weer feesten,
o.a. was er toen een gondelvaart met
versierde vaartuigen en een muziek
festival.
Het jaar 1910 bracht andermaal
twee feestvieringen. Op den gewo
nen Koninginnedag baden o.a. in den
Hertenkamp feestvieringen in een
dubbel zomer theater plaats. Op 26
Mei daaraan voorafgaande brachten
do Koningin en Prins Hendrik een
officieel bezoek aan de stad ter gele
genheid van de groote tentoonstelling
van Bloembollencultuur in den Hout.
Dc heer M. H. Binger, die zooveel
heeft gedaan voor de feestvieringen
van Koninginnedag, evenals de heer
Prent en de heeren Martin, die voor
namelijk leiders der kinderfeesten wa
ren, zette een fraai bloemenfcest op
den Dreef ineen. De Koningin en
de Prins toonden veel welgevallen in
den kleurige» en smaakvolIen dan<
der bloemenfeeën. Er was dien dag
voorts o.m. een huldebetooging met
een optocht, die voorbij het Stadhuis
trok, waar Koningin en Prins den
stoet gadesloegen.
In 1911 duurden de feesten met
minder dan vier dagen: van 31 Augus
tus tot 3 September. Er was op hot
veld aan de Kleverlaan, waar nu de
Middelbaar Technische School
rijst een concours hippique, er was
een zomerkermis, die niet minder be
zocht was, dan de eigenlijke kennis,
die toen nog bestond, er was een op*
tocht van 29000 kinderen en er warm
vliegdemonstraties, waarbij onze la
ter zoo bekend geworden stadgenoot
Fokker zijn eerste lauweren behaald®
mot een schitterende vlucht rond het
haantje van den Grooten toren, lu
1912 was 't feest er voornamelijk een
voor de jeugd: kinderfeesten i.n den
Hertenkamp en optocht van 3000 scho
lieren door de stad. 's Avonds bios
coop en vuurwerk.
Eindelijk kwam in 1913 de laatste
feestviering, waarvan een muziek
festijn, kinderoptocht, opstijging van
een ballon capüi en avondfeesten in
den Hertenkamp met vuurwerk de
hoofdnummers waren.
Zoo "heeft Koninginnedag in don
loop der jaren een groote reeks fees
ten georganiseerd, bijna alle met veel
succes. Natuurlijk heeft het aan qri-
tick niet ontbroken. O.a. mopperden
de leden er wel eons over, dat niet
genoeg feestelijkheden kosteloos toe
gankelijk waren. Dit verwijt heeft
het bestuur zich echter nooit aan te
trekken gehad. Voor het geven van
feesten als waarvan we hier een over
zicht gaven, is veel geld noodig en
het was niet mogelijk om de uitga
ven te dekken met de opbrengst van
do contrihutlies der leden, welker
aantal altijd te gering is gebleven, en
de giften. Het kon dan ook niet. an
ders of er pioest voor veel voorstellin
gen entrée geheven worden. WH men
in de toekomst feesten hebben, die
zonder extra-betaling toegankelijk
zijn, welnu, men trede in grooten ge
tale toe! Het bestuur zal niets liever
zien dan dit.
Nu de vereeniging dit jaar weer
begint met de organisatie van feeste
lijkheden mag een woord van waar
deering geuic worden voor de vele
aantrekkelijke feesten, die zij in den
loop der jaren heeft georganiseerd en
het lijdt geen twijfel, dat zij in de
toekomst haar reputatie gestand zal
doen.
Van het Politioke Tour-
nooivem.
TWEEDE KAMER.
3 Juli.
Arbeidswet. De serie wordt
voortgezet.
Vandaag, nu de eene spreker na
den anderen, zijn half uur vol-praut,
kan ik niet veel meer geven dan een
iieel beknopte revue, zonder mg aan
beschouwingen over de beschouwin
gen lo wagen.
De heer Bakker, christelijk-his-
torisoh, landbouwer: Veql sympathie
voor de wet, als we meer met ver
geten dat de arbeid een zegen en een
roeping Gods is. De gev.o gen voor de
productie zullen" door een verbeterde
lecliniek worden ondervangen. Dat
do landbouw in een afzonderlijke wet
wordt geregeld is best.
De heer Van D ij k, Roomsch
werkgever: Allerlei bezwaren; voor
al voor het bedrijf, maar ook voor
werknemers; zoo zijn bijv de sluis-
en brugwachters mei opgenomen.
Evenals de heer Rink tegen de opne
ming van de binnenscheepvaart.
De heer Abr. S t a a 1 in a n, voor
zitter van de Middenstand spar*.:]: Hij
protesteert tegen de slechte voorbe
reiding en overhaaste behandeling,
niet overeenkomstig bet belang van
dit ontwerp, dat zooveel druk zal
leggen vooral op de kleine bedrijven.
Weegt liei arbeidersbelang tegen die
nadoelen op? We doen een sprong in
het duister, laat de Minister daarom
vooral de wederzijdsche organisaties
raad p legen-
De heer Henri Hermans,
Roomsch-Katholiek, gewezen typo
graaf, tegenwoordig journalist. Houdt
een frissche speech; spaart de libe
rale economie niet, maar evenmin do
Roomsche industrieelen die haar aan
hingen. Als al die bezwaren van
voorheen nog golden, zouden er nog
kinderen van negen jaar bij de Re-
gouts 'werken. Gelukkig is die tijd
voorbij! Hulde aan den Minister, die
overeenkomstig het Roomsche pro
gram, deze wet, een weldaad voor
het volk, ontwierp. Het geestelijk
pauperisme van dc-n arbeidersstand
moot worden bestreden. Bezwaren
van de industrie"' Zeker, maar de in
dustrie is er voor den mensch, en niet
omgekeerd. Bovendien zou het bui
tenland zich niet aanpassen? Zou
een regeering-Scheidemann achterlij
ker blijven dan een Regeering-Ruvs
de Beerenbrouck?
De heer A. P- Staalman, be
kend frondeur tegen de a.-r. partij,
legenwoordig zélf een partij, de chris
ten-democratische. Vrijwel eons met
vorige» spreker. Gooit er echter een
schepje politiek over heen, door wat
uit te pakken tegen de- sociaal-demo
craten. Verhoogde productie moet
verkregen worden door verhoogd©
arbeidsintensiviteit. Trouwens, de
zegen Gods is een factor, die meii te
veel verwaarloost.
De heer Engels, vroeger textiel
arbeider, tegenwoordig medewerker
aan de Kat. Soc. Actie in Leiden: De
vooruitgang der Twemsciie industrie
bewijst, dat alle bezwaren aan dc be-
sta.uisvoorwaarden der industrie ont
leend, geen steek houden Daarom
moet men de bezwaren tegen de 43-
urige werkweek ook niet zoo zwaar
opnemen. Hei voordeel dat deze Wei
ean ontzaglijke verlichting zal bren
gen aan den aan de machine gebon
den arbeider en een vrijen onafhan-
kelijken arbeidersstand zal kunnen
scheppen.
Dc lieer K o 11 li e k, socialist, lid