ren liet de Fransche schepen, die dë-
zc vloot, welke later volgens een in-
tergeallieerd besluit de Zuid-SIavl
schc vlag voerde, naar Korfoe hebben
begeleid. Van dien dag af werden de
Fransch-ItaliaaDsche betrekkingen in
hel gebied der Adriatisch© Zee ge
spannen, en in Italië groeide het ge
voelen aan dat de Aariatische Zee
een watervlak is waar de Franschen
me: 9 ;e maken hebben.
Voorts wil Italië Fiume, Smyrni
en de vrije hand in Abessynië, en
liet tiet Fitune in handen van de
Krosten en Smyrna in handen der
Grieken overgaan. Nitti verklaarde
dan ook 3an den correspondent: „Ge
moei onze belangen precies "zoo als
de uwe beschouwen. Tachtig millioen
Franschen en Italianen moeten weer
stand bieden aan drie groote groe
pen bet Siavisme, het Germanisme
en de Angel-Saksische wereld. Indien
ij ons afscheiden, zouden wij ver
nietigd worden. Frankrijk moet dus
kiezen. Indien het 't Latijnsche ras
met de Angel-Saksers verraadt, be
houdt Italië zich het recht voor het
ook te bedriegen."
In dit verband is het van belang
melding te maken van de berichten
uit Rome, volgens welke tal van
Duitsche en Oostenrijkache reizigers
in Italië aankomen, om aanzienlijke
aanbiedingen te doen voor goederen
tol prijzen, die ver beneden den
.marktprijs zijn, en het is zeker dat
de economische en politieke misver
standen met Frankrijk ten deele de
oorzaak van dit Gerrnaansche o
wicht zijn.
"Uit Home wordt geseind:
De Italiaansche regeering ontkent
dat i» overgegaan tot demobilisatie
van verschillende jaarklaseen.
demobilisatie zal niet eerder plaats
hebben dan na de regeling van
grenskwesties.
Op het oogenblik, waarop de Turk-
eche gedelegeerden naar Konstanti-
nopcl zuilen teragkeeren, geven de
Fransche bladen uiting aan hun leed
wezen dat het Oostersche vraagstuk,
geen slap vooruit* is gekomen. Het is
duidelijk, dat de geallieerden thans
geen zeer nauwkeurig omschreven
opvar.ing hebben van het lot van
Turkije, doch onzerzijds waren de
verklaringen der Turksche gedele
geerden van dien aard, dat de on
derhandelingen er door werden be
moeilijkt. De Fransche belangen in
het Oosten, op rnoreei en materieel
gebied, zijn aanzienlijk.
De ..Temps" herinnert er aan dat
de inteliectueele invloed van Frank
rijk heden nog in Turkije overheer-
schend is en dat de oorlogstoestand
tusschen Frankrijk en Turkije nooit
officieel is afgekondigd. Tevens hield
Frankrijk voor den oorlog 60 der
Turksche openbare schuld onder
zich, terwijl het aandeel van Frank
rijk in de particuliere ondernemin
gen in Turkije 50 overtrof. „Op liet
oogenblik", schrijft de „Temps".
„waarop ons land noodig heeft al
zijn hulpbronnen productief te maken
en al zijn afzetgebieden terug te
vinden, moet er op de Oostersche be
langen een wakend oog worden ge
houden."
liet „Journal" zet den ingewikkel
de» toestand uiteen, die door de ver
dragen van 1916 en 1917 met Enge
land en Italië is onstaan, en be
spreekt de Grieksche aanspraken in
Klein-Azië. Het blad besluit zijn be
schouwing met te zeggen, dat twee
politieke noodzakelijkheden zich voor
Frankrijk voordoen en het moeten
leiden bij de uitoefening van zijn
rechten: eenerzijds gebieden de Fran
sche belangen de vaderlandslievende
en godsdienstige gevoelens der Mu-
selmannen te eerbiedigen en mets te
ondernemen, waardoor de yrïend-
echap en het vertrouwen van den Is
lam te ioor zouden kunnen gaan; an
derzijds zal Rusland zich ééns weder
om opheffen en zal deze opheffing
het evenwicht op het Europeescbe
vasteland kunnen herstellen, terwijl
een uitgang naar de Middellandsche
Zee voor Rusland een vitaal belang
zal zijn.
Te oordeelen naar den toon aer
Fransche pers begint men te geloo-
ven. dat de Turken een ernstige fout
hebben begaan door veel të 'eischen
en de atmosfeer te vertroebelen,
hun niet slechtgezind was.
Voor het oogenblik wordt het
weer even kalmer in Duitschland. De
spoorwegstaking te Berlijn behoort
weer lot het verleden. Ex zijn althans
zooveel stakers aan het werk gegaan,
dat het verkeer volledig hervat kon
worden.
Te Frankfort duurt de spoorweg
staking evenwel nog voort. Alleen de
levensmiddel entreinen rijden.
Te Bremerhaven is het tramperso
neel ook in staking gegaan.
Uier en daar konten Spart.icisti-
sche onlusten voor.
De botsingen tusschen de plunder-
aars en militairen te Dortmunt zijn
zeer bloedig geweest. Op verschelde
ne punten in de stad kwamen de ma
chinegeweren in actie. De Sp art .mis
ten vochtep wanhopig en ondernamen
herhaalde malen stormaanvallen op
de wacht van de veiligheidsweer, die
evenwel geregeld werden afgeslagen.
De veiligheidsweer is den toestand
niet meer meester. Er is dan ook ten
spoedigste militaire assistentie aange
vraagd.
70 Spartacistische leiders zbn in
Duitschland op last der regeering ge
arresteerd, waarvan 30 te Berlijn.
Onder de troepen te Spandau is 'n
opstand voorgekomen, omdat de be
zoldiging verminderd was. Een deel
der troepn moest ontwapend wor
den,
D© Berlijnsche correspondent van
de „HamburgerNachrichten" schrijft
in zijn week-overzicht het volgende:
Deze laatste week was wel de vree
set iikste in de geschiedenis van het
Duitsche volk, maar toch waren als
steeds alle theaters gevuld, leven en
vruolijkheid in de honderden caba
rets in de ve&taurants geen tafei on
bezet, op straal overdag een leven
dige drukte en des nachts de gewone
plunderingen, stakingen alierwege,
verzet van de spoorwegarbeiders in
dagen van den hoogsten nood,, iamleg
ging van het tramverkeer, onwil op
de telefoonbureaux en daarbij drei
gende berichten uit het rijk, oproer te
Hamburg enz. Ia *t werkelijk slechts
een verslapping van de zenuwen? Ik
ben den laatsten tijd vaak met 'n re
geer ingsopdracht buiten geweest, om
voor de opriching van volks weer -
corpsen de trom te roeren en heb ook
in dit opzuht weinig verkwikkelijke
ervaringen opgedaan, overal ver-
loonde zich dezelfde verslapping van
den wil. Spartacistische agitators be-
tk-rven den geest der bevolking en-
waar het tot onlusten komt, kan men
er zeker van zijn, dat de aanstichters
mil Berlijn komen. In Berlijn is de
zoogenaamde uitvoerende raad het
verzamelpunt van al die orde-versto
rende elementen. Deze raad is in ze
keren zin de ziel der voortgezette re
volutie. Men rna.akt er geen geheim
Ai,n, (Vit men er op gerekend had
juist in deze dagen van de ondertee-
kening van het vredesverdrag de re
volutie opnieuw te ontketenen en de
'regeering ten val te brengen.
Uit Duiiseftsand.
het commando over de
TROEPEN IN HET OOSTEN.
Naar de „Pest- uit betrouwbare
bron verneemt, bestaat bij de regee-
rijiK het voornemen generaal Groener
tot opperbevelhebber in het Oosten te
benoemen. Deze benoeming, schrijft
dit blad. zou "op de bedoeling van de
regeering wijzen om alle wenschen-
A-ar. het officierskorps en de man
schappen der grensverdediging in
den wind te slaan. Dat dit, gezien
den oogenblikkelijken toestand in het
Oosten, nog verscherpt door het op
treden van generaal Hoffmann. geen
handlgen zet genoemd kan worden,
•zal don heer en van het ministerie
voor de Tijksverdediging spoedig
duidelijk worden. Naar de Deutsche
Tagoszcitung verneemt, weigeren een
aantal generaals en officieren zich
aan de bevelen van Groener te onder
werpen.
Verspreid nieuws
BOLSJEWISTISCHE DREIGE
MENTEN. De Russische sovjet-
r&geering theeft een nota gezonden
aan de Arnerïkaansche regeering,
waarin gedreigd wordt met represail
les tegenover Amerikaansche burgers,
die in Rusland verblijven indien de
Bolsjewist Martens eenig leed of na
deel ondervindt
ONLUSTEN IN ITALIë. Uit
Rome wordt gemeld, dat te Forli in
Italië een meeting tegen de duurte
heeft plaats gehad. De bevolking be
stormde de levensmiddelen-magazij
nen en vervoerde de koopwaren naar
het urbeldersgebouw. Er hadden 30
arrestaties plaats.
SPARTACISTISCHE ONLUS
TEN. Uit Lugano wordt geseind:
In Forli kwam het tot Spartacisti
sche "onlusten. Verschillende han
delshuizen werden bestormd on
phmderd. De goederen werden
auto's naar het gebouw van de Ar-
belds-Kauicr gebracht. Do winkels
worden gesloten en voorzien van het
volgende opschrift: „De goederen
staan ter beschikking van de bevol
king",
HONGARIJE EN OOSTENRIJK
Uit Weenen wordt gemeld, dat
Bela Kun een conferentie van verte
genwoordigers van alle staten van
liet Oosten rij kschp rijk heeft voorge
steld om den status vast te stellen en
samen te werken in harmonieuze ac
ta©.
DE ECONOMISCHE AANGELE
GENHEDEN. Uit Parijs wordt
geseind: Op een vergadering van den
Oppersten Economische» Raad is bo
tend gemaakt, dat besloten is de ut
teinationale beraadslagingen in eco
nomische aangelegenheden onder een
oï anderen vorm voort te zetten, tot
dat de raad van den Volkerenbond in
de gelegenheid zal zijn den tegen
woordige» moeilijken economisch en
toestand onder het oog te zien.
OPROER IN "N GEVANGENEN
KAMP. De Daily Chronicle ver
neemt, dat de Duitsche krijgsgevan-
en. ten getale van 2000 man, in
liet leamp van Oswestry hebben ge
dreigd een oproer te beginnen. Zij
hadden hun ontbijt gehad en toen zii
hun iniddagmaal-ranfsoen niet vroeg
genoeg naar hun meening op tafel
zagen, weigerden zij op appèl te ko
men Zu wapenden zich met zwart
stokken, liepen in een troep op de
draadversperringen aan en dreigden
de wachten een pak slaag te zullen
geven. Er werden in allerijl van een
ander kamp versterkingen gezon
den -en- 250 man met de bajonet op
liet geweer onderdrukten den op
stand. In den loop van den ochtend
kwamen de rantsoenen en werd de
orde hersteld.
OVER BESSARABIë.
Uit Parijs wordt geseind:
Zooals verwacht w erd heeft de
Raad van Vijf nog geen eindbeslis
sing genomen in de Bes6-arabisohé
kwestie. Het vraagstuk is zeer lastig.
Er zijn twee partijen, die uitdrukke
lijk aanspraak maken op groote con
cessies in Rusland, terwijl de Raad
bij de organisatie van het toekom
stige Europa rekening moet hóuden
met de diplomatieke doeleinden van
Roomenie.
M-aklakoff en andere leden van de
conferentie te. Parijs hebbon deze
moeilijke taak op zich genomen, zoo
dat in de toekomst niet het verwijt
k«m golden dat de Russische belan
gen veronachtzaamd zijn. Het slaat
oiog niet vast of er opnieuw een
volksstemming zal gehouden worden
of dat zal worden vastgehouden aan
het resultaat van de gehouden volks
stemming zooals door Roemenië ge-
wenscht wordt.
stadsnieuws
UITSLAG VEILING. De uitslag
der veiling in het Algemeen Verkoop
lokaal, Nieuwe Gracht 74, op Don
derdag 3 Juli 1919 De pcrceelen
weiland, begrensd ten Noorden aan
eigendom van den heer J. H. En;
gele, ten Oosten aan den spoorweg
Haarlemmermeer, ten Westen aan de
Zomervaart, samen groot 1 Hectare,
61 Aren 70 centiaren.
De perceelen begrensd ten Noorden
aan koop 1, ten Oosten aan den spoor
weg Haarlemmermeer, ten Zuiden
aan eigendom van de Algemeene Ar
men en ten Westen aai; de Zomer
vaart, Samen groot 1 Hectare 71 Aren.
Gecombineerd f 13315.J. H. En-
gele.
De perceelen, begrensd ten Noorden
aan de eigendommen van den heer
Joh. van Loon en Mej. Wed. van
Lieshout, ten Oosten aan den spoor
weg Haarlemmermeer, ten Zuiden
aan eigendom van den heer Nic.
Loon en ten Westen aan de Zomer
vaart, samen groot 1 Hectare, 69
Aren, 60 centiaren, ƒ5825.J. F.
Rutte.
De perceelen, begrensd ten Noorden
m eigendom van den heer Joh. van
Loon, ten Oosten aan de Ringvaart,
ten Zuiden aan de eigendommen van
den heer Nic. van Loon en ten Wes
ten aan den spoorweg Haarlemmer
meer, samen groot 1 Hectare 29
Aren. ƒ4950.G. J. van Slinger
land.
Het perceel, begrensd ten Noorden
aan eigendom van den lieer J. P.
Dijkzeul, ten Oosten aan de Ring
vaart en ton Westen aan eigendom
van genoemden heer Diikzeul, groot
2 Hectaren 9 Aren. ƒ6403.J. P.
Dijkzeul.
VERBETERING. In ons num
mer van Woensdag slaat onder
Rechtszaken, dat S. G. en G. K. ca-
caofabr. te Weslzaan wegens O. W.-
belasting zijn veroordeeld. Dit moet
zijn S. K. en G. K. cacaofabrikanten
Zuandijk.
WINKELSLUITING. Door de
vier alhier beslaande afdeelingen van
landelijke bonden van Handels- en
Kantoorbedienden, wordt aan do le
den een vragenlijst toegezonden,
waarin zij hun verlangens te -kennen
geven omtrent de regelingen die zij
noodig achten bij liet voortbestaan
van de verplichte winkelsluiting. Zoo
luidt oen der vragen, welk sluitings
uur men gewenscht acht, en ook of
men het wenschelijk acht, de be-
staando uitzonderingen op te heffen
of nog uit te breiden.
Irr een bijgevoegde circulaire wordt
gezegd, dat de raadscommissie die ia
ingesteld om te onderzoeken in hoe
ver het wcnschclijk is dat er wijzi
ging wordt gebracht in de verorde
ning op de winkelsluiting, het oor
deel heeft gevraagd van werkgevers
en werknemers. De vier vakbonden
hebben daarop een bijeenkomst ge
houden en besproken wat wensche
lijk werd geacht. Sluiting voorloo-
pig om 7 uur i.later om 6 uur) maak
te geen punt van discussie uit, om
dat men het daarover geheel eens
was; op Zaterdag wordt da sluiting
2 uur later gesteld. De ontheffingen
werden sterk becritisc/rd, omdat
daardoor de oneerlijke concurrentie
in de hand wordt gewerkt. Opheffing
der uitzonderingen, zooals die thans
bestaan voor visch- en fruitwin
kels ls noodzakelijk omdat in die
winkels alles wordt verkocht, wat na
het sluitingsuur in andere winkels
niet te krijgen is. Hefcgelfde geldt
voor den verkoop van vele artikelen
in café'a. Een veel strenger toezicht
hierop word gewenscht. Een slui
tingstijd van IJ uur des middags
acht de vakorganisatie zeer noodig,
teneinde patroons en bedienden in
de gelegenheid te stellen rustig het
middagmaal te gebruiken.
De vrije Zaterdagmiddag zal voor
winkels voorloopig wel niet kunnen
worden ingevoerd, toch acht men het
wenschelijk dat ook hieraan iets
wordt gedaan en een andere middag
b.v. Woensdag daarvoor werd ge
steld. Een bepaling daaromtrent zou
in de gewijzigde verordening moeten
worden opgenomen. De vragenlijst
geeft ook nog gelegenheid andere
wenschen kenbaar te maken.
Uit de Uinstreken
SCHOTEN.
Gemeenteraad.
Donderdagmiddag vergaderde de
gemeenteraad onder voorzitterschap
van den Burgemeester, den heer
FuhrliopAfwezig waren de lec
Boxs, de Vries, Bies en Pruschen.
Benoemd werd als makelaar de heer
A. van Rigteren.
Aan do orde was daarna do vast
stelling van een verordening op de
gemeentelijke burgerwacht.
Nadat nog eenige discussie was ge
voerd naar aanleiding van op de ver
ordening ingediende amendementen,
werd art. 1 van de verordening met
5—3 stemmen aangenomen.
Bij art. 3 had plaats de stemming
over het ampndement vat; den heer
Pruschen, dat de hulp van de bur
gerwacht niet mag worden ingeroe
pen bij het voorkomen van economi
sche conflicten. Daarover staken de
stemmen.
Het voorstel van de heeren Ver-
kooy, Bies, Verton, omtrent het zelf
dragen van do risico door de leden
van de burgerwacht, dat dezen bij
de uitoefening van hun taak oploo-
pen, wordt verworpen.
Verder werden de ingekomen stuk
ken behandeld.
Daarbij kwam o.a. aan de orde een
motie van den heer v. d. VaJl, waar
bij de raad, van oordeel, dat het ge
vaar voor besmettelijke zjejeten be
duidend wordt vergroot, door het ge
bruiken van zoogenaamd rauwe
melk, als zijn meenmg-uitspreekt, dat
het gewenscht is, dat binnen de ge
meente niet anders wordt verkocht
dan ziekickiemvrije melk en daarom
B. en W. uitnoodigt, een onderzoek
in te stellen naar de mogelijkheid van
dit voorstel en aan den Raad rapport
van het onderzoek uit te brengen.
Dit onderzoek Wordt door den voor
zitter toegezegd
Bij do rondvraag herinnerde de
heer Blom aan het dure instituut
van de huurcommissie, dat te Scho
ten uit vijf leden bestaat, doch te
Haarlem slechts uit drie. Hij is da.n
ook van oordeel, dat ook in Schoten
de kosten daarvan beperkt kunnen
worden.
De raad ging nu over in een zitting
met gesloten deuren. Na de herope
ning van de openbare zitting werd
vastgesteld het kohier van den hoof-
delïjken omslag dienst 1919.
Door de heeren Vertooy, H o o y
en B 1 o ia werd een woord van hulde
gebracht aan den belastingcontro
leur, terwijl de voorzitter een
woord van hulde bracht aan de ove
rige ambtenaren.
Een voorstel van B. en W. om de
begrooting van de gemeentereiniging
van f 3000 op f 5000 te brengen werd
goedgekeurd.
B. en W. stellen voor, om aan alle
huizen in de gemeente een kadaster
nummer aan te brengen.
De heer Blom oppert bezwaren
omtrent de kosten, die dit weer met
zich meebrengen (750 gulden), terwijl
hij 't nut. dat de bewoners der percee
len of eigenaren ervan hebben, in
twijfel trekt. Ook eenige andere raads
leden komen daarna tot die conclusie.
1 Daarna werd door de heeren v. d-
V a 11, Blom en ii o o y een voor
stel gedaan om het aanbrengen van
de kadastrale nummering aan do hui
zen een jaur uit te stellen.
Dit voorstel wordt aangenomen mot
7 tegen 1 stem.
De heer V e r k o o y stelt nog voor,
in de vaststeling der termijnen van
de in te vorderen aanslagen de be
paling: laatste Maandag der maanden
September, October, November en
December te veranderen in laatsten
betaaldug, hetgeen wordt aangeno
men.
Daarna wordt de vergadering ge
sloten.
Rechtszaken
MISHANDELING DEN DOOD.
TEN GEVOLGE HEBBEND,
Voor den Krijgsraad te Arnhem
lieeft terechtgestaan de milicien-sol
daat bij het 5e reg. inf. W. H. B.,
thans gedetineerd in het huis van
bewaring te Arphem, ter zake.t dat
hij te Amersfoort op 23 Maart 1919
opzettelijk den milicien-soldaat W.
Ie D. met een bajonet in den buik
heeft gestoken, waardoor deze op 29
Maart 1919 is overleden.
BekL verklaarde, dat hij en ook da
verslagen© op Zondag 23 Maart >1919
te Amersfoort achter de kazerne als
schildwachten op post stonden. Vol
gens bekl. daagde le D. hem uit. Hij
wilde „het nu maar uitmaken". Dit
gesprek was het gevolg van een
woordenwisseling, die zij eenige
'uren te voren op de soldatenkamer
hadden gehad. Bekl.. die ontkende
,1e D. met de bajonet in den buik te
'hebben gestoken, verklaarde, dat er
eon wore te ling was ontstaan, waar
bij le D. in de bajonet was geloopen.
Bekl. had veel spijt over het ge
beurde, dat zulke ernstige gevolgen
had gehad, temeer, daar de aanlei
ding tot de vechtpartij de moeite niet
waard Was.
De waarnemende auditeur-militair
jhr. mr. J. H. M. van Nispen tot
Bannerden, vorderde tegen bekL ter
zake van mishandeling den dood ten
gevolge hebbende, n gevangenisstraf
van 2 jaar.
Mr. L. van Gigh Jr.. advocaat te
Amsterdam, voor bekL optredende,
vroeg vrijspraak, subsidiair oplegging
van een straf, gelijk aan het reeds
ondergane voorarrest
Stoanifaartlierlclitea
STV MIJ, NEDERLAND.
Banka (thuisreis) passeerde 1 Juli
Gibraltar.
Boeton arriveerde 1 Juli van Am
sterdam te Cardiff (verb.)
Kariinoeii arriveerde 2 Juli van
Java te New York.
KON. NED. 8TOOMB. MIJ.
Uranus vertrok 23 Juli van Livor.
no naar Napels.
Zeus arriveerde 28 Juni van Am.
sterdam te Port Talbot
Orestes vertrok 3 Juli van Amster
dam naar Barry.
ROTT. LLOYD.
Insulinde (uitreis) passeerde 30
Juni Malta.
Menado (uitreis) passeerde 2 Juli
Lizard.
Tab an an (thuisreis) vertrok 17 Juni
van Padang.
Wilis arriveerde 3 Juli nam. van
Batavia te Rotterdam.
KON. WEST-IND. MAILDIENST.
Stella, van Curacao naar Amster
dam, arriveerde 27 Juni te Havre.
HOLL. AMERIKA LIJN.
Waaldijk van New-York naar Ba
tavia, ariveerde 25 Juni te Durban.
(Verb.)
KON. HOLL. LLOYD.
Maasland vertrok 3 Juli van Am
sterdam naar Buenos Ayres.
Letteren en Knnst
Uit d© Engelsch© T ne«lwereid.
Wij tezcn in „De Telegraaf"
„Reeds eenigen tijd geleden", dus vertelde,
onlangs de beer Eduard Verkade een verleg
genwoordiger van Vaz Ilias, „maakten grootal
■bladen in Nederland melding van een demo
cratische beweging, die in Engeland op too-
neeigebied gaande is. Men wensebt daar een
zekere decentralisatie van de macht op het
tooneel. Deze decentralisatie denken de leiders
vooral te bereiken door het zooveel mogelijk
plants geven aan dilettanten voor hunne uitin
gen".
Het was mij niet duidelijk, wat de heer
Verkade mei de door hein omschreven „de
centralisatie" bedoelde. Evenmin begiepen,i
dat enkele Engelsche deskundigen, die ik'
zijn opmerkingen vertaald liet beoordceleu.
Twee bewegingen hebben zich den 'aaistea
tijd hier to lande, inzonderheid hier tor stede,
doen gelden. Allebei vallen ze ontegenzegge
lijk in het kader van een democratischen
geest Maar geen van beiden heeft iets uit te
staan niet de kwestie, een koekbakker diaman
ten of brilleglazen te laten slijpen, of een ma
kelaar in what not Hamlet of l«citer to
laten spelen. En voor zoover er bij die bewe
gingen sprake kan zijn van een streven naar
decentralisatie, geldt deze niet de macht „op"
maar van het tooneel. OC duidelijker uitge
drukt, de macht des gelds over het tooneel.
De tooneelrecensent van de „Morning Post"
heeft onlangs in dat blad enkele behartigens
waardige artikelen geschreven over de recon-
«tructie van en wat er hapert aan bet Engel
sche tooneeL In zijn eerste artikel schreef
hij: „Het is noodig, dat het tooneel streng ter
hand wordt genomen. Inwendig ia het een en
a! verwpj-ring. Aan de eene hand stichtte de
koning een pensioenfonds voor acteurs en ac
trices. Aan de andere hand vormen de eenige
acteurs cn actrices, die ooit een pensioen
■waardig zullen zijn, een vakvereeniging om
hun werkgevers een behandeling al te dwin
gen, zooals de nederigste zwoeger in fabriek
of mijn reeds lang. verwierf. De vroegere ka
meraadschap tusschen schouwburgdirecteur
en tooneelspeler wordt snel vervangen dooti
de verstandhouding tusschen kapitaal en ar-
fboid en de kunstenaar staat ieder oogenblik
bloot, 7.ich te vinden overgeleverd aan do ge
nade van een meestor, voor wien het fooneel1
niets anders dan dividenden beleekent". Daar
heeft men de beide bewegingen, hieT te lande
op tooneelgebied gaande, in een notedop. En
een krasse, die daaruit een streven kan opma
ken oin beroepsspelers te vervangen door di
lettanten. in Engeland „amateuxg" genoemd
Het is de Actors Assooiatlon, aie
de beweging ten gunste eener betere positie
der 'beroepsspelers ter hand ging nemen. Voor
heen was zij min of meer een philanthropische
vereeniging, door zich het lot aan te trekken
van aangesloten tooneelspelers, die. wegens
ziekte of ouderdom, niet meer voort kunnen.
Het doordringen der geldmacht in de tooneel-,
wereld, bewoog voornoemde associatie, geleid
door bekende tooneelspelers als Norman
McKinnel, als vakvereeniging op te treden.
Zij verlangt in de eerste plaats, dat. tooneel-
spelers ook betaald worden voor repetities, 1
wat in Engeland geen gewoonte en bijzonder
hard voor minder goed betaalde speler» is. j
Vervolgens verlangt Ce Associatie een mini
mumloon voor alle acteurs en actrices, waar- j
vr.or ;3S per week niet te hoog 'i ges-tcld Wij
der» wil zij een betere contröle uitoefenen op
de contracten, gesloten tusschen seiimnvburg-
direeteirren en tooneelspelers, ten trade 'e
vocrkotr-eu, dat de laatstee heelemnal ra de
macht eer eersten raken.
De dfleftantenkwestie, voor zoover spelers
betreft speelt in die beweging heelemaal geen
rol. Dit werd mij ten kantore der Actors
Association verzekerd Natuurl<lk vor
men de tooneelspelers geen ges'oten gilde,
waarin nieuwelingen niet worden Opgenomen.
Do Associatie beschouwt de laa'sten als „pro
bationers", oftewel leerlingen, en wil voor hun
leertijd een lager minimumloon vaststellen
dan bedongen voor beroepsspelers. In Euge-
lend beschouwt men de tooneeispelerskunst
als een beroep, waarvan de kunde niemand
komt aanwaaien, doch, die aangeleerd en ont
wikkeld moet worden. Ta leidende rollen zal
men dan ook nimmer dilettanten, of amateurs,
zien optreden. Als figuranten echter wel. Het
la voorgekomen, dat welgestelde dames, die
wa» te doen wilden hebben en gaarne op het
tooneel, zich als bijloopers Heten engagceron
en het ontvangen salaris, waarvan beroepsfi-
gurantea moeten leven, nauwelijks ais spelde-
geld beschouwen. Van antagonisme tusschen
dilettanten en beroepsspelers is in do Engel
sche tooneelwereld geen sprake, omdat de eer
sten den laatsten het'brood niet uit den mond
nemen, noch huune kunst bederven. De Ao-
tors Association neemt nieuwelingen
enkel als leden op, als zij van hot tooeneel-
spelen een beroep, of kistwinning, maken.
In de lange tooneel lijst van de „Referee",
het door tooneelspelers en -minnors meest
gelezen Zondagsblad, of In hun eigenlijk vak
blad,. de „Stage", vindt men enkel namen van
beroepsspelers. Om het engageeren der bos
ten van hen wedijveren schouwburgdirecteu
ren en dito syndicaten, die geen nieuw too-
neelstuk met onbekende krachten in zeo zul
len sturen. Zij doen dat natuurlijk in hoofd
zaak. omdat artlsten van naam en faam hurr
de beste recettes yeaekareo, En.d&t atoftt ia;
neel hier ter stede reeds heelomaal in de
macht is van kapitaalkrachtige syndics,-ten.
Lilah McCarthy, Marie Lohr, B- B. Irving en
Robert Lorraine spelen in verschillende
schouwburgen onder hun eigen bestuur. Hun
naam en faam garandeeren hun tamelijk suc
ces. Maar het is ook in de tooneelwereld moei-
lijqk bolwerken tegen machtige syndicaten.
Dat verwekte onder waarachtige tooneeimin-
ners een reactie, die wel geacht kan worden
te doelen op een decentralisatie der macht van
het tooneel, iouter in het belang dor kunst,
maar niet om goede of ervaren Looneelkrach-
ten te vervangen door stoethaspels en hakke-
krukken. Integendeel, men weuscht beroeps
spelers meer armslengte, meer ruimte, betere
condities voor de ontwikkeling hunner kunst
en gaveu te geven,
l>at is het doel van de z^. amateurs-tooneel-
vereensgingen in Engeland, zooals de „Stage
Society" en de „Independent Players". Zij
voeren af en toe meestal des Zondags, bln 11 en-
verband met de andere beweging hter te lande
op tooneelgebied.
Zij richt zich tegen het mouopoliseeren van
schouwburgen in handen van enkele personen,
of syndicaten, die van de tooneelkunst meer
en meer' een handelszaak maken en hare de
gelijkheid opofferen aan commorcicele be
langen. Die strooming is zuiver kapitalistisch
en heeft zoowel de voor- als nadeelen van ka
pitalisme. Het ligt voor de hand, in de eerste
plaats, dat over veel kapitaal beschikkende
syndicaten tooneels lukken het koslliaarst
kunnen monteeren, en men weet hoezeer de
groote menigte hier ter stede daaraan becht.
VVijlen Beerbohm Tree, die zijn fortuin meer
aan fraaie ensceneering dan aan goed tooneel-
spel had te danken, heeft dienaangaande het
Londensche publiek verwend.
J>ure monteering leidt, onvermijdelijk, tot
het zoolang mogelijk, vaak honderden malen,
laten loopen van om zoo te zeggen „pakken
de" tooneelstukken. Die longrunu doen af
breuk zoowel aan de kuust van tooneelschrij-
ven, als van tooneel spelen. De laatsten wor
den er door wat men noemt „stalo". Daarop
slaat echter de commercieele schouwburg-
exploitatie geen acht. Bevordering van kunst
maakt zij ondergeschikt aan het maken van
winst Doch bet valt wel eens samen, dat de
jacht naar winst leidt tot -bevordering der
kunst Een goed tooneelstuk, gespeeld door
goede acteurs en actrices, is dikwijls een
bron van winst. Men ziet dat te Hammersmith,
een voorstad van Londen, waar in het Lyric
Operahuis sedert maanden met groot succes
wordt opgevoerd John Drink water's degelijk
tooneelstuk „Abraham Lincoln", door zijn ge
zelschap van het Repertoire Theater t* Bir-
donVuv dat hot tc
Meo moet echte1' 1,1
of buitenlandsche tooneelstukken op, die van
voldoende waarde worden geacht, maar geen
plaats verwerven op het gewone tooneel. Doch
sooals ik bereids in mijn telegram opmerkte,
engageeren die vereenjgingen voor hare voor
stellingen steeds beroepsspelers.
De actie tegen de commc-rcieele tooneelrieh-
ting gaat in enkele groote Engelsche provin
ciesteden uit van z.g. Repertoire Theaters,
zooals het Gaiety Theater te Manchester, on
der bekwame leiding van miss Horniman. Zij
pioniert dapper op de baan der Venheffing van
de tooneelkunst, die zij boven het motief van
geldverdienen stelt. Zij draagt do 'professie
ook een goed hart toe en schreef onlangs in
de „Morning Post", dat „tooneelspelers aan-
gemoedigd moeten worden een sterke valrver-
j eeniging te vox-men, opdat schouw burgdirec-
I teuren gedwongen zuilen worden rechtvaar-
i dige contracten to geven en ze uit te voeren".
Men kan duB niet zeggen, dat de actie van
miss Horniman tegen beroepsspelers is ge
richt
j Soms bezwijkt: ook een Repertoire Theater
voor de verzoeking van het commercialisme,
door degelijke eu „pakkende" stukken veel te
lang achtereen te laten loopen. Dit was het
geval met het Repertoire Theater te LiverpooL
Daaraan was verbonden een geniale jonge
man. Norman Mncdermott. Hij had geen vrede
meer met de richting, die dat theater te Li
veriool opging, trok er zich van terug, kwam
naar hier en ging werken voor de oprichting
van een „Everyman Theater", in de tuinstad
van Hampstead.
Onder velschillende bekende Engelschen,
die hun instemming met het plan van
Norenan Macdarmott betuigden, was ook
Bernard Shaw. Doch ten onrechte sprak de
heer Verkade van Shaw's „nieuwe sehouw-
burgplannen". En evenmin is het juist, dat die
plannen, zouden sluiten op tegenkanting van
de zijde der beroepsspelers. Dit ontkenden
nadrukkelijk Novman Macdermoti zoowel als
de Actors Association. Integendeel is
de eei-ste van plan zijn contract met de artls
ten van hot nog ongebox-en „Everyman Thea-
j ter" in overleg met die Associatie op te ma
ken.
Dit is wat Macdermott, een enthusiast voor
de tooneelkunst, in zijn zin heeft. Het tooneel
moet van den handelsgeest worden ontvoogd,
en ook dienstbaar worden gemaakt voor de
volksverheffing. In Amerika word daarmee
begonnen door de opi-Johting van kleine
schouwburgen, waarvan in vijf of zes jaren
j reeds zestig diwars door Amerika ontstonden.
De oprichters dier beweging bceohikten over
weinig kapitaal, zoodat de kleine schouwbur
gen. soms slechts zestig toeschouwers konden
bev&Uen, maar nimmer meer dan zeshonderd.
Op fraaie ensceneering wordt minder gelet
fotn pp goede
spei en ae toegangsprijzen worden gesteld
binnen het bereik van „alleman".
I Zoo iets wil Norman Maodermolt in de iuin-
j stad van Hampstead opi-ichten, in de ver»
wachting, dat die beweging zich zal iritbrei-
den en in de hoop, dat zij eerlang zal leiden
I tot subsidieering van goede schouwburgen van
j staats- of gemeentewege. Bernard Shaw
j wenscht een staatssubsidie van ƒ9,000,000 voor
i een Nationaal Theater. Doch in afwachting
daarvan, moedigt bij aan, ernstige tooneel-
kunst op kleine schaal te bevorderen in voor-
steden, „waar de huur van gebouwen laag is,
artistieke geestdrift voldoende en waar com-
mercialismij veracht wordt".
De door Macdermott op te lichtenschouw-
burg zou plaats voor pl.m. GOO toeschouwers
j bieden, ofschoon hij voorloopig wou beginnen
met een zaal de helft kleiner. Zij zal geen ga
lerijen of loges hebben, maar een naar achte
ren opgaanden vloer, waarop de gezeten toe
schouwers overal het tooneel kunnen over-
I Bi en. De décors zouden eenvoudig, maar effec-
I tief zijn en donkergrijs geschilderd, zouden ze
enkel veranderd worden door verschillende
kleuren van electrische belichting. Daarvan
liet Norznan Macdermott mij in zijn kantoor
interessante proeven zien. Hij vindt, dat xnen
op het tooneel te ver met realisme kan gaan
en dat sociale problemen er evenmin den hoofd
schotel dienen te vormen. „Vreugde is onze
groote behoefte in den schouwburg", zegt
Macdermott En hij wenscht in zijn „Allemans
Theater" elk wat wils te geven, een afwisse-
ling van treurspelen, blijspelen, balletten,
operettes, mimiekspel, poppenspel, zangvoor
drachten, passiespelen, enz. Alle activiteiten
van zijn schouwburg zouden worden bezield
door idealen die technische .kunde vereenigen
met de toewijding van den artist Ben betaald
tooneelgezel schap zou worden gevormd, ten
eerste uit zulke beroepsSjelers, die de gele
genheid om óch met ecu zoodanige onderne
ming te vereenzelvigen begroeten, tweeóens
„uit succesvolle spelers, die nog geen profes
sioneel© positie hadden" en derdens uit leer
lingen, die onderricht zouden worden in alle
tooneelkunsten, de ontwerping en uitvoering
van tooneeldécora en costumes inbegrepen.
Dus, als tooneelschool, zoowel als voor pu
bliek vermaak, wil Macdermott zijn nieuwe
schouAvburgonderneming laten dienen. Eïn ini
hoofdzaak kant zij zich tegen het commercia-
der tooneelkunst j
