Orendstgffenlioregu.
Het Ouorievi'asgstuk.
22577
37e Jaargang No. 11137
Verschijnt degelijks, behalve op Zon- on Feestdagen.
ZATERDAG 20 SEPTEKEER 1959
ABONNEMENTEN per 3 maanden Voor Haarlem en de dorpen in den cn trek waai een Ajent gevestigd
is (kom oer gemeen ie) 1 2.25. 1-iauco per post door Nederland f 2.70. Afïondei iijke nun.mtrs 10.16. Leii.utir.
Zondagsblad, voor Haarlem f 0.51. Geliiustr. Zondagsblad voor de orosiiekeu en lranco per post 1 0.50.
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Directeur J. C. PEEREECGM, Teletccn SCE2
ADVERT EM BL N\sd 1—5 regels f 1.25; iedere regel meer 25 Cis. l'.eeJatnes €0 CU. per regel. Bij
aLcm.eihtXit osnii*nli.k ral&t. licnstuneis-auveittniHii \an \iatg en AanLco van 15 regels tO Cis.
per plaatsing, elke tegel u ter 12'i CU. a contant; builen Let Arrondissement GubLeie prijs.
Directie en Administratie: Crccte Kcutstrsat £3. letaiccnnrs. der Redactie AGO «d der Administratis724
DIT NUMMIÏR BESTAAT IUT
VÈERT1EN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
LEVEMSfWIDDELEiV-
VOORZIENDIÜ
De Directeur van het Gemeentelijk
Levensmiddelenbureaw te Haarlem
brengt ter kennis, dat verkrijgbaar
wordt gesteld
gedurende het tijdvak van 20 t/m.
26 September 1919:
SUIKER
op bon D No. 45 van het bonboekje
of van de levensmiddelenkaart:
drie en een hal. ons suiker
30 cent per pond;
op bon 23e tijdvak der Kinder-
suikerkaart6r,j en een ha f
o. s suiker, 30 cent p. pond
dat bon D No. 44 eveneens ge
durende ditzelfde tijdvak geldig
biijlt.^
De Directeur voornoemd,
F. DE jONGE.
I. Aangezien blijkt dat zeer velen
de gel© «srini i unnraniso&n-
kaart voor het thans loopende
distributicjaar nog niet hebben al-
gehaald, wordt bekend gemaakt
dat tot utter.ijk Zatercag 27
September gelegenheid bestaat
deze kaart op vertoindaroucie
trijzö mnimurnrsntsoen-
kaart, alsnog af te halen bij den
lnlichtingendicn-t van het Brand
stoffen-bureau (Ged. Oudegracht 18)
iederen werkdag tusschen 9 en 2
uur en 4 tn 5 uur, Zaterdag van
9 lot 1 uur
Desgewenscht kan op schrifte
lijke aanvraag en onder bijvoeging
der oude grijze kaart toezending
per post geschit den voor risico
van den aanvrager.
Uij s.u.tiuy van donterm n
tvoroen nietzfsenaalde kaar
ten ais vervallen bescnouwd.
II. ».cns voor een kjvart
H.i_. vervallen met ingang
van 1 October a.s.
Na dien datum kunnen deze
mitsdien niet tneer bij den hande
laar worcen ingewisseld.
III. In herinnering wordt gebracht
dai reeds beschikoaar zija gesteld:
drie eenlieceh in zwarte brand
stoffen twee eenheden brumkool-
briKetten-en drie eenheden antlira-
ciet, te zamen met de reeds ont
vangen bons vormende het volle
minimumranisoenzij die alsnog
het voiledig rantsoen ot een dezer
gedeelten wenschen te betrekken
kunnen zulks onuer trijs,uiting
Oir Leiu minu.iumrantsocii.-
k..art schrutelijk aanvragen bij
hel brandstofienoureaj.
Directeur Brandstoffen-Bureau,
R. C. J. WILLINK.
Agaada
Heden:
ZATERDAG 29 SEPTEMBER.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein
N.V. Tooneelveieeniging,„Eva Hoii-
hcur" 7.uU uur n.m.
Bio6cooovno:i»*.elliligen.
ZONDAG 21 SEPTEMBER.
StAdssclK-uwburu WEsoncplrfn
Hel Soliuuwiooneel „De val van den
Tyran".
Schouwburg Jansweg: Ensemble
Soiscr en Hesse: „Perzik cn Pruim",
8 uur.
Concertzaal Sociëteit Vorceniging*.
Inlernationaie Specialiteitienvaorstel-
ling, 8 uur.
Sladstent, Den Hout: Ccncert Haar-
lem's Muziekkorps, 2.30 uur.
Café-Resiauruni „Liou d'Or
Kruisweg: Concert, 8 uur.
Café „de Karsebcom", Groote Hout-
Btraat, Concert, 8 uur.
Schouwburg De Kroon. Groote
Markt. Bioscoopvoorstelling. 8 uur.
Cinema Palaco. tir. Houtstraat.
Bioscoopvoorstelling. 8 uur.
Centraal Theater: „Kleine Ilout-
»traut: Bioscoopvoorstelling.
MAANDAG 22 SEPTEMBER.
Schouwburg Jansweg: Ensemble
Solser en Hesse: „Perzik eu Pruim",
8 uur.
Schouwburg De Kroon: Gr. Markt.
Eioscoopvoorsto'ling, 8 uur.
Cinema Palace, Gr. Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Centraal Theater: KI. Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling.
staasaiaaws
Jubileum ds. P. E. tSarbas.
in den namiddag hield ds. Barbus
een druk bezochte receptie. In 't ge
heel kwamen een llh-uil personen dij
üen jubilaris hun opwuch.ing maken
uiii iiem ({Ciuk te wentchen.
Onder meer weru de predikant ge
complimenteerd door een deputatie
uit nel bestuur vau de Algomceiie .\e-
uerlauuscüe Zendingscwiiimssie, be
staande uit den beer L. J. van Wijn
en ds. L. J. van Wijk uit Amsterdam
en dr. A. M. Brouwer uit Oegstgeest,
me hein eui couvert mei innoud ten
Date van de „la sticlilen Noorderkerk
aanboden. Geiijk bekend, is ds. Hur-
üas van dat bestuur voorzitter.
Dan verscheen een deputatie uit de
colleges van ouderlingen, diakenen,
col.ee tan ten en notabelen der Ned.
uci v. kerk cn wenschlen de piedfkuii-
icn der Ncd. Llerv. lterk alhier en
de emeritus-predikant ds. B. J. Swuun
ikjncvens veie Ned. lierv. predikan
ten uit gemeenten >n den omtrek den
julmaris persoonlijk geluk.
Verder kwamen ter receptie, de
Commissaris der Koningin, jhr. mr.
ui'. A. Itoell en mevrouw Röeil, d«
Burgemeester van Haarlem, de beer
C. Maarschalk en mevrouw Maar
schalk, de oud-wedi&udcr van Haar
lem, dr. 11. D. Kruseutan en vele an-
ueren. De oud-Burgemeester van
uaarlem, Jhr. mr. J. W- G. Boree.
van llogelandcn had een telegram
van gelukwensen gezonden.
Ten slotte ;nj nog vermeld dat na
mens de commissie van 't huldeblijk
mede werd aangeboden een bloeiöstuu
an 5d goud-ge.e bloemen cn dat de
uirecUce van nel Tehuis voor scnooi-
gaande kinderen mede den jubilaris
■twain geJukwenschen. De directrice
was vergezeld van twee kinderen, die
een paar zcif vervaardigde geschen-
itcn aanboden.
Zoo is de dag van zijn jubileum
voo» us. Jj»uu«s in meer dan een oji-
..ic.it n>( eed Wauriijk-ouvoi'geielijKc
joiuoukL
NED. HERV. KERK. In Noord-
i ion and z>ju lol ïeuci) van net "ro-
miiaaa c.oi.tga van lOiz.cui op net
ucuccr uea' uerae.ijke goeueivn cn
.ouusvu in de i»eu. i»crv. ivent geko-
z-ii ue uecicn ur. U. r\. Fauer IC Uus-
ouin, J. van ucr üioK, ouu-uurgehic-ea-
icr ia ixieuwe ivicuu»p en J. wnike.,
•ui uer builen te lueuemblik.
V OLK5 N J v EKtslTEi T. Hall
Uclouer zal ue voiksumvex-sateit liaar
«.ur&ussen Degunibi, voorioopig nut
een 4 a O-Uu. utn geneeieu wiuier
zuilen er iz cursusoui Kcn'tn, o..u
n .etterkuude, gousuiens.gcacaieu';-
ins, staauiUisiiouukunue, siaats.n-
r.cnüng, gesouieueiiis, vurzascruigs-
wezeii, naiuurkunue, sierrenkunm,
-lygicne. ue cursusleiders zuilen iia-
nekenu gemaakt women.
Wu ue vo-r.oun.vciiiu.il siagen dan
is 't noouig uat zien vele icuen en
cursusueenieniers opgeven, liet adres
van uen seciom.ris is de beur Bart-
siru, Hmnenwc<5 51 te Heemstede.
HAARLEMSCHE BANK VEREEN I-
UINC.
In de gisteren gepiaantc adverten 'C
van den niaandstaai der HaarleniscLc
i ^ukveietnigiug is hij onze zetterij een
fóut gemaakt. Ue telling moet aan bei
de zijden bedragen ƒ37082.117.43.
Met hünkuKspel
Centraal Theater.
Nu het mooie zomerweer blijkbaar
.•.ifacheicl heeft cc nomen en de he rist
voor de ueur staat, wordt het ver
lengen. om een Mhouwburfi- of btos-
cooBvoor6te!img bti te wontn. weer
«iw.er. Hi» was Vrijdagavond in het
Centraal Theater al heel goed te
zien. want on mie ranaen was hel
vrii goed Lc-zet. Dio oroot© belancstei
iing waa natuuriiik mede te danken
aan het hoofdnummer van het pro
gramma. r.amc-iiik ..On JTaop van /.e-
aen". van Hermen Heiicrinans vrij
bewerkt door Maunla H. Einger.Wie
dan ook nog eens wil bewonderen
t aangriitn.rid-mooie snel van me
vrouw De Boor—Van Ilijk. Annie
Eos cn Willem ue Veer. ga naar Lo-,
vengenoemd theater. A.leen dit be
kende s.uk is rectie de moei.o wand.
maar hij krijgt n_: méér waar voor
ziin geld. Vouut gaan twee mooie
nummers: het araina ..Het hchtsem
cn ..He weddenschap van den nan
diet".
Alles bü elkaar genomen is hei een
biizond°r moo. proeramnia. dat deze
w.elt in het Centraal Theater .afge
draaid wo.rdi. We voorspellen can
look eiken avond druk bezoek. Dal
verdient ook de exp.icaleuc die op
booiende witze de versclnllende tafe
reelen vet klaart, maar er evenwei
aan moet denken, dal er ook bóvGn
nog mpnschfcii zitten, dte gaarne wi;
Itu booren wa' liii ze«'..
Muziek
CARMEN in den Schouwburg
Jansweg.
Rizet s meesterwerk in een beschei
den pakje, ontdaan van wat hef
imposant maakt: de mise en scène,
de schitterende kooreffecten en de
enorme rijkdom van de orkestkieur
der heerlijke partituur, het spreekt
vanzelf dat er liec.'. wat goeden wil
noodig is om u te laten inprenten
dal dit nu de die beroemde opcra-
coiüiquc is waarop'de Fransche school
met rcchl prat gaut. Wij schijnen
luer nog met zoover te zijn dat ten
publiek protesteeren zou tegen dus
danige verminking, liet neemt dank
baar aan wat het krijgt en ontbeert
goedgunstig wat liet onthouden
wordt. Aangenomen dat het „Operu-
soUsten-cns&mble" tol doel heeft met
nare vcrtoon.ngen alleen zulk soort
publiek te bereiken dat dit alles slikt
dan nog vergoelijkt liet in geenen
deele do schending van een kunst
werk. Er zou nochtans met de krach
ten van het geze_schap werkelijk veel
goeds te doen zijn, zoo het zich be
perken wilde tot datgene waartoe het
uerek#nd is, want liet heeft stemmen
die op menig groot tooneel niet zou
den versmaad worden.
Ter zake. Dit moet ik zeggen dat de
menschen die Vrijdagavond het lot
van de „Carmen'' in de hand had
den zich dapper goweerd hebben en
dat bet hun aan moed en toewijding
niet ontbrak.
Vooreerst was er eene „Carmen",
mooi gezongen, maar stijf gespeeld
door mevr. Dina van We»y, eene
mezzo waar men met genoegen naar
luislert, eene excfcnte Uiealeistcm.
Dan nog was er gelegenheid om
een zeldzaam gclimhrcerd sopraan-
tje te hooren, mej. Romein, die de rol
van Fraajuita voor haar deel had.
Mevr. Lngelen-Sewmg was Micaél-
fa, zij zong en ac.eerde met al de fij
ne tliealertrucjes, die de routine van
zooveel jaren haar ge'eerd hebben, en
nu weer bij hel- publiek hun effect
maakten. Vooral hare groote scène
in I li was een mooi en verdiend suc-
Don José werd gespeeld door den
heer Mastenbroek, hij had goede tco-
neeien; een goede Escamilla was de
heer Leenders, jammer dat de partij
hem wat hoog Jigl. Ook de heer Eug.
Landró als Zun.nga en mej. Bakei6
als Mercedes deden goed liun beet
Het samenspel liet soms wel eens
wal te wenscne», eenheid en leiding
schenen te ontbreken.
De heer J. van Duinen zat aan 't
klavier, bij wist handig aan te ge-
von, te accornpagneeren en in kritie
ke oogenbukkon te geven of te nemen.
Hij is voor liet gezelschapje tene on
betaalbare kracht.
JOS. DE KLERK.
ïngezoiisleii
Vnn tngeionden etnkken, «rop'fiatut of
niet Keplaatst, wordt de kopio den inzender
niet teres gegeven.
Voor den inkond dezer rnlirlek etelt d«
Hodcetio tich niet aansprakalijk.
ZANCCONCOURS OOR3RECHT.
Geachie Redactie.
In uw blad beeft de heer P. de Graaf
naar wij vernamen lid van „Haar
lem's Zanggenot" cnren moed in
twijfel getrokken, daar het Haarler.:'?
Klein a Capeltakoor besloot aau hei
concours te Dor chi niet deel te ne
men, onuiat hei niet verkoos een „prul
werk" te zingen.
Met dat prulwerk hebben we heusch
niet bedoeld het verj lichte nummer
door „Zanggenot" gezongen. We had
den het over het verplichte koor voorde
gemengde zangvcrecnigingen, en waa:-
om de heer P. de Graal dus ietwat-boos
deed, begrijpen we niet.
Beoefening van de zangkunst is daar
om zoo mooi, omdat er opvoeding van
uit gaat voor de geheclc bevolking.
Maar wanneer men dan het publiek
laat kennis maken met een aantal pe'-
soncn, dat zich op een oogenblik bezig
houd* met het uitstooten van schreeuw
klanken zonder eenig verband we be
doelen hier alweer niet de vereeniging
van mijnheer P. de Graal dan maak;
men zeer terecht, het publiek afkeeng.
-Mag dat onze taak zijn? Integendeel!
Maar dan hebben we niet alleen te zor
gen dai we iets goeds geven, doch ook
tic plicht front te maken tegen wat in
derdaad slecht is.
De directeur van de wedstrijdgevende
vereeniging te Dordrecht heeft, naar de
meening van deskundigen, voldoende
bewijs gegeven, geen componist te zijn
eu als hij nu niet verstandig genoeg is,
zich bij zijn leest te houden, dan dienen
zangeressen en zangers, 11a ingewon-
neu deskundig oordeel, verstandig ge
noeg tc zijn, om zoo'n „componist"
met z'n liefhebberijtjes alleen te laten
staan.
lloe intusschen het oordeel is ovei
bet verplichte toonwerk dat ons koor
had moeten zingen, moge blijken ui;
wat de muziekverslaggever van „Hel
Volk", de heer S. L. d. L(evita) daar
over schrijft in genoemd blad van
Dinsdag j.l.
,,'s Avonds de Eerste afdeeling, me:
slechts drie deelnemers. Haarlem's
klein koor a Capella, onder Hoogewcrt
(een heel verdienstelijke vereeniging)
was weggebleven. Ditmaal weer een
verplicht koor op tekst van denzelfden
Engel en met muziek van denzelfde
componist als in de ie afd. Maunenko-
En even langdradige zoutelooze woor
den kwamen ditmaal over De Leute.
Ziellier het begin
Lieve lente, sla uw tente
Vol van bloem en bloesempracht
Weer ais tevoren
Op bij 't zonnegloren,
Dat dc lecwerik verwacht, enz.
Wat tc verwachten van iemand die
zooiets componeert, tenzij het een Mo
zart is. Maar het is geen Mozart en dus
schwamm d'uber.
Er kwam natuurlijk niets van deze af
deeling terecht* -
Wat een ellende en zonde voor al den
kostciijken tijd aan dat misbaksel be
steed
We behoeven er niets meer aan toe te
voegen. We achten ons gelukkig met
ons besluit, want hoezeer de financiën
ons zorgen baren en hoe best we met
ten geldprijs van 2 ">.- uit den nood
zouden zijn, tot geen prijs leenen wit
ons voor „uitvoering van woorden me'
veel lawaai" die Liet zangkunst niets
gemeen hebben.
Aan Uwe Redactie veel dank voor de
plaaiting.
Hoogachtend,
Voorzitter Haarl. Klein a Ca
pella koor,
C. WESSEL1US.
Haarlem, 18 September igig.
bpoii en litiiisüüiiea
KORFBAL.
Wedstrijcion voor Zondag.
De beide Haarlemsche eerste klassers
komen in actie. Haaricui 1 is weer
gasiviouw en ontvangt het Amsierdam-
scbe Hercules, dat Excelsior uit Hilver
sum geducht klop gaf en van D. O.
5. O. op 't kantje af verloor. Den
Haarlemmers wacht dus een flinke te
genstand. Maar, gezien het willen eu
kunuen vau verlecen weck, mogen we
geiust aan een overwinning van onze
siadgenooieu denken.
Advendo 1 wacut ook cc 1 moeilijke
strijd, 's Morgens 9 uur reeds moeien
dc Haarlemmers uitkomen tegen D. U.
V. Als ze hun stadgeuootcu nastreven,
zal D. b. V. het onderspit moeten del-
ecu. Of het evenwel met zulke cjjlers
zal zijn, daaraan twijfelen wg.
Haarlem H zal waarschijnlijk toch bij
Ue Leidsche en Haagsen; clubs inge
deeld worden. De beslissing heeft
plaats op een ledenvergadering van de
Jl. K. O. .Haarlem", die hedenavond
plaats heelt.
haaneui H speelt Zondagmorgen een
wedstrijd tegen '1 he Haanein boys.
42L Siaais.oierij.
NIETEN.
119 128 157 los lt>i 292 389 409
44ó 4j1 JwZ 5j8 bid b.d höO ii~
,i <80 81A 8W 8j/ 90a 1014 1U51
lUbU lUöd llod lko3 lkoJ 1oa*> ruavS lb.-
1WJ 1444 lood l)bd lOZA 104? Iod
rob» 1UJ 1(41 l(»d 183? 1Ó4Ó 1847 1303
Z1J4 D'loJ ;üo3 2208 242 244 24(2 24?o
2oöü 2044 20b3 2o(0 2(U'J 2(31 2113 2oUi
«.oai 2 800 2310 2931 3001 3003 3123 3134
OZ4J 32&4 3iSó O00J 334?- 3441 0002 30u»
ObDD 3(2l 3(33 3obu 00JO 40o2 4030 40ÏV
t\jt>6 4118 4l3l> 4223 4c43 4200 4263 4435
HJJJ 4030 4(00 4(J2 400? 4330 4301 4381
OUJ2 ÜÜJ.) aU(0 oOOO oiOO 5213 Oz2a 5.3
3261 3312 5480 5483 3uJ0 5o44 5300 502U
3>wi 3ou6 3(11 3(32 3838 o6-i4 3324 30cU
dj62 5983 0000
0035 0134 02i'4 6211 6SI7 C375 6379 65'J'2
0334 Oooo Oo'OÖ 0OO2 1003 GOv/7 0701 078Ï
c-NKJ 0630 08s)3 00.(3 0343 03o8 09(0 (OÏC
(20<> 7210 7219 V 224 (30J (320 7381 7434
(403 74(1 (460 (493 VoiO i 30 7?04 77.2
((92 (96? 79?8 7992
6004 8023 80o4 8b63 8105 8122 8179 8208
6211 82I» 8323 83(0 840o 8001 8ö33 80)0
öiOi 8(13 8(48 8(32 8, <8-861? 8304 bJoC.
9039 9091 9116 9145 9210 9215 922o 52-32
J20Ü 5342 9343 93o9 9382 942Ó 9504 9oU'(
9o.'i4 9640 l/(o6 9(58 9(o9 9832 58(3 990i
393? 99ol 9986 10034 10Ü01 ll)u?7 lOrU'
10069
lUioó 101CO 10315 10-481 10504 10524
lÜJiï 10567 10/61 10(88 10853 10S9O
10J13 lu956 11103 11219 11275 11281
11386 11624 llj.w 11(35 11702 11712
11715 11834 11917 11920 11933 12000
12IMÜ 1-2067 12U13 12109 12153 '121„
J21o8 12316 12366
12414 12462 .12568 125S6 12634 12645
.2657 12651 12693 12701 12705 12717
i2762 12833 12966 12970 1C023 J3040
13164 13173 IJl82 13206 13222 13224
13274 13276 13291 133'60 13Ï72 1347?
13484 13494 135->6 13675 13676 13681
13744 13755
13771 13793 14014 14020 14092 14139
14219 14258 14274 14428 14442 14448
14467 14479 14503 14507 14543 14606
14614 14C22 14G50 14686 14607 14700
1472.2 14771 14947 14980 14996 15115
15131 151G8 15172 15173 15175 15259
152G9 15274 15279
16291 15312 15357 15383 15455 15481
.5579 156IS 16538 15663 15723 15807
'5822 15S0G 15937 16020 16039 16153
16166 162'5 16343 16364 16370 16386
16377 16456
16412 16423 16466 16617 16524 165J1
16006 16082 160S 1 16688 16706 16726
n;i36 16785 16855 169U1 17030 17031
17058 17104 27105 17109 17.21 17165
17328 17332 17502 17508 17530 17592
17614 17617 17705 17710 17764 17847
17893 17935 17983 I8I0VJ 18150
78176 18224 18244 18262 18323 18355
18356 18364 18527 18574 18692 18709
18711 18776 1S873 18895 18975 19023
19034 19035 19063 19181 19205 19206
19216 19220 192S5 19443 19488 19493
19502 19504 19511 15527 19365 19755
19824 19927 19978 20032 20067 20093
20187 20202 20394 20455 20466 20609
20726 20789 20800 20902 20909 20911
20936 20039 2C946 2t025 21CJ10 21097
2)141 21163 21194 21241 21314 21323
2138721409 21442 21448 21456 21439
21554 21581 21614 2164 G 21793 2181.6
21826 21831 21856 21863 21895 21911
21929 21953 21972
Cc klasse. 3e lij»?1.21747 m.z. 21777;
2e lijst: 90C9 m.z. 9006.
(Reeds in een deel van de vorige
oplaag opgenomen).
E«n onderhoud met een
Amerikaanse!) importeur.
Het was one ter oorc gekomen, dat
de lieer R. Prins, de vroegere Haar-
icrusclie mslituteur, die geuurende 20
jaar op liet Prinsen-Bolwerk, liet nog
steeds zoo gcnoeind wordende „In
stituut Prins", heeft geleid, doch
titans Amcrikaanscb Staatsburger is.
tijdelijk hier te iandc vertoefde. Van
die gelegenheid hebben xse gebruik
gernuakt, om ons eens op de hoogte
10 stellen van Amenkaansche prij
zen, in verhand met het duurtevrag-
stuk, dat thans zoo aZler aandacht
bezig houdl.
We troffen 't, daar ons bleek, dat
de heer Prins meer bevoegd kan
worden geacht over Amorikaansche
prijzen te oordeele», dan een gewoon
burger, daar hij de funcüe bekleedt
van vice-president van de America-
Dutch East Indies Trading Co., een
belangrijke importeurs- en expor-
tt'ursflrma te Seattle, waarvoor de
heer Prins thans in Europa ver
toeft, om handelsrelaties aan te
knoopen en om hier tc lande en in
Nederlandse!) Oost-lndie, waarheen
de heer Prins zich begeeft, evenals
Ie New-York, filialen te stichten. De
heer Prins heeft deze zakenreis reeds
gedurende eenige jaren voorbereid en
is daarbij ook in aanraking gekomen
met een andern Vrocgeren stad
genoot, Mr. D. H. Andreae, thans
N'ederlandscli handelsattaché te
Washington.
Dc firma, 'éis behalve door tien
heer Prin3 gevormd wordt door den
voorzitter van de Kamer van Koop
handel te Seattle en een ander inge
zetene dier stad, drijft een veclsoor-
tigen handel, '4 geen wel hieruit
blijkt, dat zij' locomotieven levert
en... schoenen. Natuurlijk is er een
heele rij artikelen tusschen te noe
men, maar die twee als uitersteD
spreken voldoende.
We spraken over de Amerikaan
sclie prijzen.
Voor den o<»rl<og, zei de heer
Pruis, kon men den dollar geiijk
stellen met een gulden, thans
zou ik zeggen, koopt men in Amerika
voor een dollar evenveel ais in Ne-
deriand voor een rijksdaalder, waar
uit dus zou volgen, dal het leven in
Nederland ongeveer 2'Ai maal zoo
duur is geworden in de crisisjaren,
vergeleken met het leven in
Amerika. Ook in Amerika is na
tuurlijk oen stijging van prijzen
eiitslaan. De brandstof is daar b.v.
van 5 dollars tot 10 dollar per ton
(IOOOKG.) geslegen.
De prijzen daar zijn dus verdub
beld, maar in Nederland is de ko-
lenprija 3 tot 4 maai hooger gewor
den.
Suiker kost hier 30 cent per pond,
(vrije suiker 45 cent), in Amenka 5
dollarcent, d. i. dus ongeveer 12!*
cent Nederlandse!) voor een Ameri-
kaansch pond voor den oorlog, nu
11 dollar cent, wat neerkomt op 25
cent per Ned. pond
Een goed pak leeren kocht men
vroeger te Haarlem voor f 50 en in
Amerika voor 30 dollar, thans in
Nederland voor f 125, in Amerika
betaalt -men er thans voor 50 dollar,
maar dan heeft men een qualiteït,
die men in Nederland niet vindt
Wat schoeisel aangaat, heb 'k me
voor ra'n reis naar Nederland in ver
binding g&stesl niet eenige van de
groole schoenfabrieken to New-York
en ik ben thans in staat zoovee',
schoenen to leveren, als men wenscht
te betrekken. Ik heb unj daartoe ge
wend lc-4 offiaeele lichamen als
Gemeentebesturen, de staatscom
missie voor de duurte, consumenten-
vcreenigingen en tot de winkeliers.
Dc heer Prins heeft 36 monsters
schoenen meegebracht en die ook
door Haarlemsche vaklieden laten
kijken. Deze uitten hun bewondering
over het prachtige materiaal en hei
fraaie werk. De lieer Pj-uis deelde
ons mee, dat de winkelprijzen hier
ongoveer twee maal zoo duur zijn
dun dé prijs, waartegen hij de schoe
nen leveren kan.
Een wit linnen schoen, dien hij le
vert voor f 5 tot f G kost hier in de
winkels f 15 tot f 16 Wij zagen zeer
goede schoenen, die Ie leveren zijn
voor f 15 en hier in den winkel 1 30
zouden doen. Een keurige luxe-schoen
dien de Amerikaan levert voor f 25
moet hier volgens een schoenmaker
die den schoen zag f 50 tot f 60 op
brengen.
Hieruit volgt natuurlijk niet, dat de
winkelier 100 pet. winst maakt. Dat
zou alleen, indien de winkelier deze
Amerikaansche schoenen voor de
gevraagde prijzen verkocht. Dit is
echter niet het geval. Aangenomen
nu, dat do winkelier een niet onbe
hoorlijke winst maakt, dan rijst de
vraag: Waarom kunnen de Holland
sche fabrikanten niet goedkooper Ie
veren? en waarom koopen de Neder
landsclie winkeliers geen Ameri
kaansche schoenen?
Dc laatste vraag is niet gemakke
lijk to beantwoorden. Ligt het mis
schien aan den Amerikaonschen fa
brikant? hebben we den heer Prins
gevraagd. Deze deelde ons mede, dat
men hem in Amerika, toen hij sprak
over invoer van schoenen in Neder
land gezegd heeft: Dat zal niet gaan!
Waarom dat niet zou gaan, bleek
niet. Wel werd meegedeeld, dat de
(Diierikaansche fabrikanten .vreesden
BU den RAAD VAN ARBEID te
Haarlem zyQ ttaans iiigesclireveo
rerzekeringspiicbtigen.
Zijl gij ook hieronder?
dat het product op de Nederlandsche
maakt verongelukken zou.
Een feit is. dat men in Amerika
thans wat stug is tn haiuiei met het
butU-nlantl, hoewel aan «Ie Scandina
vische landen wel veel wordt gele
verd.
Misschien schuilt de oorzaak hier
van inee in de omstandigheid, dat
men in een overgangstijdperk is. Er
wordt, con enorme vraag verwacht:
voor binnenlandsch gebruik is die er
reeds. Daarbij zijn de prijzen op
loopend. Dit kan de reden zijn, dat
men wat terughouden^ is met het
zakendoen met het buitenland.
Daarbij komt nog, dat de Ameri-.
kanen niet gemakkelijk zijn in huil
condities, die dan ook geneel afwij
ken van hetgeen de Ncderlande.a
gewoon 2ijn. Vóór Amerika levert,
moet in een New-Yorksclie bank ge
stort zijn: de koopprijs, vermeerderd
met den vrachtprijs, de verzekerings
premie en de embariagekoslin.
Het komt niet eiken v. ,n hCr gele
gen, om dcigeiijke voorschotten te
uoèn; missoiiien ook Kent men de
auressen niet of weet men üeu wtg
niet, om connecties aan ie knoopen.
Het is daarom van bc.ang, dat men
uit AmeriKa naar Nederand komt,
om deze zoKen op gajig te brengen.
04 men in Nederland dan niet con-
curreererid kan fabriceereu? Ams.ika
hccJt voor de maesa-Droductie. die
natuurlijk invloed on den Drüs heetL
et» de net*i* machines. In het voor
deel van Nederland is. dat dc :or»
nen hier Ie lande vee: laser z.m dan
in Amerika. In dé bouw-
vakken b.v. verdienen vaklieden
in Amerika een doliat. dus ruim oeu
ritksda.?!Jer per uur. Dan heeft d&
fabrikant in Nederland wei den
vrachtDriis. verzekering cn invoer-
iccht der ingevoerde huiden te beta
len. zomens de Neder'andsche vee
stapel noc niet weer Oitnaeuiid is.
maar hii heeft daurenicaori niet ie
betalen de grouiere kosten van
vraent. verzekering, embal.age en
invoerrecht van dc schoenen, die dc
Amerikanen moeten- bct-nen, ais zij
u;e "■•ar Europa zenden, iio.gcen op
een naar schoenen wel 59 cents be
lli aagt. plus dc o nets. invoerrechten.
Hij wa? echter ook van meeniag.
aal een uocde werkmanwiclioen niet
voor f 10 hier ce.everd kou worden.
Dut mce.en 01 Amenkuansclie Jeger-
ochoenen zhn. meende de heer i'rins.
of schoeiian vnn inferieure Quali-
icii. Een goede wergmanssehoen uit
Amerika hier aangevoerd zal een
113 tot f 14 moeten Kosten.
Over-hit aóremten eenomen zou
4k zt«2vn. zej de heer Prins, moe
ten do Nsocrlandsciie 1 abrikanten
met duurder voor den verkoop in Nc-
oerland hoeven te produceeren dan
Jt Amerikanen voor den verkoop hier
le lande.
Od dit ooeenbUk rnaak ik juist
leizen door Nederland voegde hii er
aan toe- om na te ea:n in welk ••d-
zjcIi» Nederland door Amfrih ge-
I.olnen kan worden. Vroezer leverde
Nederland tvc! cecciidenseecfe melk
aan Amenka. Thans hreft Amerika
niet Canada er. Aus'.ralii» zei!e de
Nederiandsche ceccndi-rrcrdc m»4k
van de Engelsche martrt verdrongen,
zoodat de koelkamcrs der Frieschc
zuive!fabr;el;en. waar ik juist geweest
:Lt>n. voi zitten.
Uit dit eene voorbeeld hüjk» al. dat
dc Amerikanen, die vóói den oorlog
-rich wein'z; met dsn handel op het
buitenland bez.ia houden, maar in
dc oorlogsjaren, daaraan begonnen
zuil. wel van olan ziin. hun nieuw
verworven afzetgebied te traan nrijs-
orven. Integendeel leeren ui zrch
aatiDas£.°n enn de Etironeesehc be
hoeften. De fabrikanten, die vóór don
c-orloc er niet san d;"*hten oni zich te
richten naar de buiten.andsche be
hoeften. verklaren nu. d t zij in óil
opzicht het Duitscho voorbeeld wil
len -an iDpvoicen en alle.- wil'ea
iieveren, /ooals men dat in Bunopa
verlsneen zal. Er is diw een eclie ne
concurrente vanAmerika te waclitsn
Verbruikersver6ertig{itfi«n.
I11 een tweede artikel over de duur
te bespreekt de N. R. Ct. onder meer
met instemming de verbruikersver-
cemgingen, die hier en daar werden
opgericht. Ze doet opmerken:
Dc eerlijke hanoeiaar, die niet
overvraagt, behoeft zulk eene actie
niet te vreezen, en de propagandi-
schc kracht, die van eene goed ge
leide verbruikersvereenigmg kan uit
gaan, moet niet worden onderschat.
Alle overheidsbemoeiing met de prijs
beweging is falikanl uügeloopen. met
het systeem van maximumprijzen is
siechts weinig bereikt. Zoolang de
verkooper weet dat het verzot tegen
de prijsopdrijving van boven af wordt
gedicteerd, zal hij naar gaatjes zoe
ken,. oiu aan den dwang le cniW-,