ren om die schulden tc betalen en
al die aankoopcn tc doen.
Hij is nog steeds te Middelburg ge
detineerd. Men verwacht in België
zijn uitlevering.
(AMSTERDAM! tCHE VOLKST.VAiL.
In ...Vragen van den Dag" deelt J.
Wolthuis, op wiens etymologische stu
dién wij b3«r reea© meermalen de aan
dacht hebben gevestigd, aardige bij
eonderbeden mede, over het ontstaan
van tul van woorden en uitdrukkingen
in de Amsterdamsche volkstaal Dat
er hem wat bargoensche elementen
schuiten. bewijzen o.a. de uitdrukkin
gen di» op het geld betrekking heb
ben.
Een halve cent heet te Aras'etdam
een dotje (dekkie) uppie, ïoehertange
tja of loef 10. Onder de Amsterdamsch.
straatjongens is het laatstgenoemde
zeer I-opulair, hetgeen verklaard
wordt door de omstandigheid, dat de
ze hee*er gewoonlijk niet ruim bij kas
zijn en dfcs wel genoodzaakt bij „h.n;-
leties' te rekenen. Het ie tevens eer
fcheldwoord voor iemand, die op nu
halve-u cent dooublijft of er over dood
.valt.
Ook weten de jongens heel goed w il
*et-n spie immers hetzelfde als een
pieren.«zeur, sj aaiwier, spak. set', v.3-
Ler. o kopeilr.p, een cent. Centen
noemt men a'geaieon minachtend roaie
ioop. Hij heeft spie of schrabbes l^iee
kent natuun.jk- hij hee't splint is
rijk E(i' pojzc i (poseer, pos je-, d i
fen vuil ziet met tegenwoordig :n iur
zeiden meer.
Het bronzen 1/2 ceuisetuk in 1877
in omloop gfckcnien, kan zich «n een
g-oot aantal namen verheugen: kluit,
p'ak, chtii, s'o'. vullisblik, Naast hal
«e stuiver hoort men vierduilstuk;
ioaar groot, dit sommigen indertijd in
eeie .vi-den herstellen, lieefi het zeifa
.ibgen plak moeten afleggen, en is ;n
<iu hoofdstad nooit populair gewor
oen. He naaui spreekt anders voor
zichzelf. De stuiver of vijf spie, heel
dan ook bis. of schobbeltje; een dubbel
tje, hondje, ketippie, knoopje, koppie,
eehubfttje, witje, beisje; een kwanj>.
een heitje, b.v.. een heitje be alee
voor ii.alien ie zonde; je helt er vijf
werkelcozen voor. En zoo wordt eei.
Jkwar'je ook wel oen mutfie genoemd,
mi&sc .ien naar den prijs ölcn men
voor l*et -nialfcn (slapen) moet beta
jen
Nu:i' dcu ouden stempel, 'net het
oee'd .ti vrijh*. d noemt men e©n gu'
den rog wel pop (stokmannelje) o'.
unan, ».n<:ero n.imen voor d.-ze mun:
r.ijn: opstuk, Lep, sjoof (soof). piekt-
man, pi k, Diete.nian, tal een M/dde-
nedei'r.iidsclie muntnaam). Eer. daal
uer b'-et duimpje, of lammetje, en de
naam raa wordt toegepast op on rijks
daalder me ar order ook op een gul
om, een mark, ten franc.Voorts rioemt.
men een iijksoaalder ook: -i'l-'s en
knaak (in d; l'e eeuw do naam van,
een gioot.gf.'dstuk) en achterwiel, me, i
bijgedichte aan de achterste,, grootst.'j
wieleo van een rijtuig; do gulden
dan een vocwiel of wiel. Ook hoort
men groote knoop; een gulden i'. dan
natuurlijk een kleine knoop. Aardig
aevoneïen is liet woord fiets, voot twee
rijks'1 ab'clers (Iwe© rad), dat het eerst
gebezigd moei zij" i" de" tijd. toen .Ie
ijwieiu; mei even groot voor cn ac1 -
terwiel ir« g'onnk kwamen.
Drie gulden wordt wel een kimme
iaar genoemd, cn eon gouden lienl,
heet: fokso een:, folcse schrabbc1
fokse 'teo ook v.el mattekloppertje ot
loetje In plaats van papierengeld
boor' n.D.i ïOins dossemenl; voor baci
blijel: brief, velletje, ka&savie, of flep
jo Zie is b.v. een geel flopje eon bank
biljet van f 2."; 'n rose flepje: een
f 60, een groen flepje van f 10; maar
dit lamste heet ook wel een bokkc
vreter (zeker in verband met ae kleur
van hei gras). Hei woord meier bete
kent in «jedievcntaal o.a. f 100 (,.tant.
•.Meyer" is No. 100), een kramc-ier
is i 26 enz. Een doorzichtige naam
nog ï-ooderug (loodruggetje voor e
Jjankb Ijet vun f 1000.
EEN BOERTJE OP DE TRAM.
De Telegraaf vertelt:
Op de Munt te Amsterdam kwam
ej. een boer op het voorbalcon van
den bijwagen met een boerin.
Het was een gewone boer.
Een goede, bezadigde, achterlijke,
eigendunkelijke, trouwe boer met een
pet op.
Ook liad hij ringetjes in de ooren.
De boerin was dik.
Zij droegen ieder een mandje, en
daarin scharrelde, leefdo iets.
Wij reden wer-r, toen de boer zei:
..Ik mout noar binnen tou, Minoa!
Dei duvelschc wind bloaost mien neus
af'.
..Doe hest gelitk, Teun. Jocn neus
znit poarsch, man. 't Is oabers moar
lastig om binnen te kommen!" meen
de de boerin.
..Wol. nainik, doar is de deur! Goa
-met. Minoa!"
En de Ixoej- be-rukto de koperen
handgreep.
De deur bleef dicht, natuurlijk.
Dit verbaasde den boer ton uiterste.
Hij klopte tegen 't glas, rukte,
frommelde.
Binnen kekeii de mcnschen opge
lucht, dolblij dat T afleiding was in
de grijze misère van den rit door den
sjagrijnigen regenmist.
„Ik wol d'r in wezen!" riep do
boer, tegen niemand m "t bijzonder.
Hij pulkt-? aiui bet in koper gevatte
loketje, be-krabbelde dc matglazen
ribbels.
Een oogenblik meenden wij, dat hij
zou pogen, door dit minieme gat de
droogte en de windstilte van het wa
gon-binnenste on te zoeken.
Toen stond hij stil en dacht.
Zijn stroeve hersens be-inijmerden
het zonderling avontuur.
Een tram, waar jc niet in kon
dat leek we! liet toppunt van den
meest fantastic hen onzin, waaraan
stadsbewoners zich plegen over tc ge
ven. I De2
De boerin gebaarde tegen don con- groote
ducTcur, over de hoofden heen
opgewekte passagiers.
Dei
functie
„Uai zait ace, dei olie vont!" kwam
ClC Zait'haTnee?" herhaalde dreigend
de" boei-. „Heet goud zatn, dat hai
nee zait, Minoaï
„Doe kinsl zulf zaml
De boei- zag het zelf. - w„.
Woedend be-wiong zijn knohklge,
roode vuist de deurgreep.
Wij allen zwegen en kokeai, nieuws
gierig, meedoogenloos.
De boer was paars geworden.
Hij stampvoette.
Hij vocht met die deur. trok, duw
de, vloekte, gebruikte leelijke woor-
deHij ziedde, kookte over, dreigde met
de rechterlijke macht en met do wraak
der goden.
Totdat iemand modelijden kreeg,
en zacht zei:
„Je mag daar niet door. boer. Je
moet de andere deur in de achter-
S De boor zei niets, nam z'n mand,
wenkte z'n vrouw.
Bij een liaite stapten zo af, draat-
deri naar achteren, beklauterden du
wend en stuwend het balcon, de
manden voor hun buik.
Toen wipte oen nianddoksel op cn
een arrogante hanensnuit keek naar
buiten.
Het pluimdier m:-ende klaarblijke
lijk, komende aan het licht, dat dc
dag aanbrak, en zelde:
„Ku-ke-lu-ku!" zooals lianen dat
plegen te doen.
De tram lag flauw.
Een dikke bebrilde heer schohke-
buikte heftig, overal spalkten monden
in luclistuiping kermden pret-gillen,
schudden lichamen.
Maar de conducteur b'oof omstig.
De boer moest van de tram, met
z'n mand, z'n liaan, z'n vrouw haar
mand.
Zegevierend.gleden we verder.
Het boeron-paar bleef achter, zeei
rood en zeer bewogen.
DE WINSTEN IN' HET DRUKKERS-
BEDRIJF.
In onze courant van 15 .Tuli weird in
een artikel in do rubriek „Om ons
Heen" opgekomen te'ten de verkeerde
meening dat het- tarief van de Boek-
drukkersbondeu tot te hoog.? pnperi
voor drukwerk zou leiden. Mr. A. A.
van Rh'in zendt ons aan art'kei over
hetzelfde onderwerp, waarvan nog
het volgende ontleend is:
Niet slechts de ondernemers, maai
ook de arbeid-s waren er deeti«l«
treurt? aan toe. Door de ^neurren e
was be-t den patroon met mogeluk
een behoor!ii.k loon ie betalen. De ge-
/«"en. die er tnn« W. W"
zoo gauw moge!een ander vak. 'n
«reen ander bedriif betond een zoo
groote jongensexplo'tatie. van c u
vakopleiding was geen «mrake. De ïon-
gen, die een ia ar o> achttien oud was
SeworJen. werd tc duur en wtt door
een goedkoopere. langere kracht ver
vangen. En dan rnoest hu zonder
vakkennis maar beproeven elders zijn
brood te verdienen.
In dezen toestand is bans bolar g-
rijike v-erbeteiing gebracht. Het prijs
tarief heeft de bedrwen opjenJ-
.nanïieell gezondere basis ge\cstii d.
n. Collectieve Avbeidscontraclon, die
u het bedriif boheorschen
hebben den gezellen een Viebooiiume
rpchtsoositie en een beter loon gege
ven De Leerlinn-i rgelint.' waarborgt
oen grondico opleiding m het vak.
Naluurl'liik is donr deze maatje c-
len het drukwerk duuiMjer geworden,
liet publiek was gewend aan te goed
koop drukwerk. De consument pro -
teerde ten koste van den p.uduce.H
(ondernemer en arbeider). Den l
stand al evan ongeoorloofd, als wa
neer de producent den oonsnmcnt
de vrije concurrentie is in het
drukkersbedTïif allerminst geheel uit
geschakeld. Men mag alleen elkander
geen mededinging aandoOT.welkede
behoorlijke ontwikkeling van het'zak
tegengaat en waardoor de uilkomsian
van het bedriif zóózeer vermindoren,
dat het initiatief voor technische ver
SSeSnUu »»»t unlbr«k«n D« druk-
terupuli oon®
we technische ymilmgoii toe te p
sen. Dc productie wordt zoo hoo„ mo
'£5S'- '-.'"iïiL?
maatregel m. Ie voeren
BSM"vaÜ "„mie els vir, pr.cll.
wordt zelfs met open urmen ontren.
s"'r behoeft ook nio. U ««to g;
rreesd. dat de tnru-von le zeer znllen
zijn eonrouèig
niei te handhaven, juusl omdat in het
diukkersbedrijf een zck, kj-j
cnrron'ieseest neerscht. De roeesit
patroons zonden zich aan de te hooee
tarieven niet houden en zij. d,ie
«1 "Sen. «ouden zn-h de eene order
na de andore zien ontgaan.
Bovendien zouden te hooge
tot veel werkvermetiging aanleiding
«n. Én hoe minder de
dn.kv.-erk is. dc> le minder nordl er
SEÏÜoehng der "meren i. aleen.
om het mogelijk Ir mekenül dj
dernemera in het
liik bestaan kunnen vinden en
aan de gezellen redelijke loonen kun-
hotaaki Wanneer zoo
nen worden Deiaj.u.
groote winsten werden behaJild. aan
louden Cr velen toe komen, hun ka
pitaal in het boekdrukkerebedrijf te
steken Het aaaibod van di*ukwerk
zou zóó groot wonden, dat er ai gau-v
IZ die groote winsten nu-t veel meer
overbleef.
Werd het drukken bovenmat g
duur. dan zou men bovendien trac.i-
ton dit in het buitenland tc .aten
doen. Men behoeft dit niet teoe-
proeven. Blijkwe Engclsche vakbla^
den wonden daar precies dezelfde
klachten over de duurte van het
drukwerk gehoord als bij ons. vol
gens verschillende berekeningen in
oen der laatste afIervaringen van dc
^chwei/Cr Graplii?che Mitteihingen
is het Zwitserschc tarief tu>-< hen 20
en 30 pet. hoogèr dan iiei Ncder-nnd-
sche in l'Vankrijk is liet niet andere
kwam
terug en wenkte van néén.
abnormaal duur is. In Bui»
het bestaande tarief in de laatste ja
ren met 250 tot 300 pet. verhoogd.
SOechts door den abnormaien stand
van den markenkoe ra kan Duitsch-
land, voorzoover het produceert, oon-
curreeren met Nölerland.
De klachten over de duurte van
drukwerk woiden dus elders evengood
gehoon! als in ons land.
De financieele uitkomsten van de
meeste bedrijven zijn zeer middelma
tig. Men kan in het handboek van
mre. van Nierop cji Baak over Naaiu-
looze Vennootschappen het dividend
van volc groote dxukkerijeni vinden.
Eén slechts gaf gemiddeld meer dan
10 Er zijn cr onder met 7 en S
maar evenzeer meerdere met 0 Het
gemiddelde dividend zal onge
veer 5 zijn. Toch waarlijk geen
woekerwinst!
Dikwijls maakt men zich geen :uis*J
voorstelling vun dc kosten, welke het
verschijnen van een boek met Z'cli
meebrengt. Er zijn nog verscliideudo
undero ondernemers, dio inet den
di ukker dc opbi engst dccion.
Nemen wij eens tot voorbeeld een
boek met oen ruime oplage van ge
bonden exemplaren, dat kort geleden
In ons land is verschenen. In
bruto-opbrengst van dat boek zat 30
pet. voor den boekhandel, vervolgen:
bU pet. voor den uitgever. Aan papier
werd uitgegeven 10 pet. Dit iuaakt
dus reeds 70 pcL van de geheele op
brengst. Dan moot de bookbmder zijn
deel ontvangen. In dat geval 15 pet.
En de rest is do bruto-opbrengst.
welke den drukker ten deel valt, dat
is ongeveer 15 pet. Men lette er op.
dat wij spreken van bruto-opbrengt
Om do winst vast te stellen moeten
dus alle onkosten van den drukker
worlen afgetrokken. Uit dit voorbeeld
blijkt, dat de kosten, welke de druk
ker in rekening inoct brengen bij de
uitgave van ecu boek, lang niet soo-
veel gewicht m de schaal leggen uls
men gewoonlijk denkt. Gesteld eens
(iet geval, dat de drukker van g'
noemd werk werkelijk eens een woe
kerwinst wist tc bedingen, dan zou
dit de prijzen van dat boek neg
slechts met een paar stuivers verheu
gen.
Het is geen wonder, dat de boeken
zooveel duurder zijn geworden. De
onkosten, dio boekhande.aars en uit
gevers hebben tc uiakcn, zijn na
tuurlijk aanmerkelijk vermeerderd.
Het papior is met gemiddeld 303 pet
gestegen. De boekbinder hoeft zijn la
rieven met ongeveer 80 pet. moet.n
verltoogen.
Nu de kosten, welke de drukker
tegenwoordig heeft te maken. Vroe
ger werkte hij met oen groot gt'al
jongens, die hem een paar gulden in
de werk kosten, 'thans wordt d:t
werk (foor volwassen gezellen ver
richt, die als minimum f 25 tot t 32
in dc woelt verdienen.
Overdreven liocg zijn de loonen der
gezellen ook niet. De Amstonlamsche
zetter verdient thans f 31. Meubolrni-
lters, kleermakers, sigarenmakers
hebben ongeveer dezelfde loonen. Ju
liet biizonder de laatste jaren moest
liet loon tengevolge van do vermeer
dering vun de kosten van het levens
onderhoud aanzienlijk worden ver
hoogd.
De loonen vormen een belangrijken
factor bij do kosten van liet zêllui
mi drukken, zoo tl al doze loons vea inter
daring belangrijke prijsstijgingen
vun hot drukken tongevo.ge moest
hebben.
Vorder valt een aanzienlijke stij
ging in de prijzen van alle materia
len, dio moeten worden gebruikt, te
cuiKsluloeren. 2ooals reeds gezegd,
steeg lut pulpier gemiddeld 3UU pet.,
inkt steeg van f 1.50 op f 4.50; roben-
spocie van f 1.30 op f 5.50. Machine
olie, die vóór den oorlog 20 ets. kost
te, noteerde in het voorjaar nog t j.50
en is eerst na dien aanzienlijk ge-
duald. Zoo zou men kunnen voort
gaan. Voo rmachines, persen, vuur,
belasting, verwarming, gas, elect mu
lei t. administratiekosten moet zeer
veel meer berekend worden aan vroe
ger.
Wanneer men in 't dageliiksch le
ven voedsel klccren, schoeisel, c-nz.
enz., zooveel duurder koopt dan
vroeger, dun wi t men dit aan do oor-
logsoanstaiuiigheden. Maar wanneer
blijkt, dat het urukw&ik ook zoovce'
in prijs is gestegen, dan wordt dit
toegeschreven aan de uitbuiting u.,cr
de organisatie dej- drukkers. Mede
om bovengenoemde redenen kan «li*
opvatting niet worden aanvaard.
siaasaisnws
DE ZIJLPOORT.
In 1912 heeft ren groote verandering
bij dc Zijibrug plaats gehad. Het Cora-
niiczenboschjc is toen nagenoeg ver
dwenen. De groep van hoogc iepen bij
dc lJrouwersbrug viel onder «le bijl cn
ook aan den overkant werden eenige
boomen geveld. Dat alles was noodig
001 den bouw der Raaksbrug ten dier.
te der irani VenvulftZijlweg grens.
Zes jaar is die brug nu weer ia gebruik
ive zijn zóó aan den nieuwen toestand
gewend, dat we aan den ouden nul dea-
ken. Het plantsoen, ter weerszijden tus-
schen Raaks- cn Zijibrug, is opnieuw
aangelegd cn zeker niet minder fraai.
Binncnkoit volgt cchier weer een reor-
|ganisatie. Een breedc strook, van 3 Me
er. werd in 1912 van den westkan: bij
,Dc Sierkan" afgegraven. Daarbij
•ond men nog brokstukken der vroege-
e vestingwerken teru* cn bier en daar
its ovcischotten van twee, soms drie
mde schociingen. Vóór 50 jaar nog was
men aan dc Zijibrug al buiten. De
jZijlweg was toen geen 40 Meter breede
iiraat als nu. maar een landweg, en de
wee cafe's bij dc Zijibrug, aan den
Noordei- en Zuiderhoek van de Zijl-
raai. haddcu het druk. Toea bestond
nog de gewoonte, eer men de stad in
ging e;i ook eer men er uitging.
„Het Wapen van Blocincndaal"
..De Witte Zwaan" wat uit te rusten.
En nu is Zaterdag „De Witte Zwaan'
crplaatst naar „De Zijlpoort".
Kinderhuisvcst. Zoo heet nu de
nieuwe zaak der firma Beaufort, in
nen, gedistilleerd en likeuren. Als ge
eens gaai kijken, zult ge een heel aar
dig geveltje vinden in oud-Holland-
hen rer,:iissancc-st)jl. Het snoezige
apgeteitje heeft in den top een leeuw,
s schildhouder. Halverwege den top
erkt ge ;.i .-.ïnusieen een keurig ge-
eldhouw.lci! gevel-teen. jJeze s:?I. u
'Or «le Zijlpoort van vóór tSsj me: het
•zicht na.i. dc Raakspooi.
Al dei dingen vormen zeker wol
11 .«.'iii.'i-.iuinotn over die oude Zijl-,
•ort icis te «et.ellen.
Dc Zijlpoort dan beet naar M Zijl of!
doorlaat, die hier reeds in lang
gen eeuwen was cn waardoor verschl
duinwater zich in dc stadssingels loos
de. De poort was al heel oud cn iceds
in 1420 las mcïi er van. Men had har:
gebouwd op een rondeel, een uitstekend
deel van den stadswal, liet singelwatei
omspoelde dus de poort. Dat was wel
lastig voor de schippers en ook voor dc
rijtuigen, die in en uit moesten, maar'
bemoeilijkte :n tnd van beroerten of
oorlog, een overval, want cr kou maar
weinig gelijk door. Kwam men van
den Zijlweg af. dan moest men dus een
halven cirkel maken om over de poort-'
biug in dc stad tc komen. De binnen-1
poort bestond uit twee gebouw
den torensgewijs van zware moppen op-;
getrokkem In de welbekende maanden
van het Spaansche beleg, 5 Decembei
'57310 Juli 1573, hebben zich hiei heel
wat' tooneeltjes afgespeeld. We denken
in dc eerste plaats aan dc vele uitval
len onzer dappere schutters, burgers ei
soldaten van den Prins. Zoo trokken
o.a. in den Nieuwjaarsnacht van 1572
pP '573 Ooo man in het wit geKleed dc
Zijlpoort uit, om te trachten dc Spaan
sche kanonnen te vernagelen. Even
wel, dit doel werd niet bereikt, vc.ijJeld
door de lafheid der Duit chcrs. Beier
slaagde een uitval op 14 Januari. Daar
bij werden de Spaansche wachtposten
langs den Zijlweg overvallen. Vcrdci
weiden nog uitvallen gedaan i«j> 11
April, 30 April, 7 Mei, 24 Mei en 2 Juni.
In den zomer van 1571 kwam bij Jen
Schout van Haarlem, Adriaen Ja.
van Dorp op een Zondagavond het be
richt, dat een cdelmaa builen de Zijl
poort. verlof vroeg om binnengelaten
te worden. Genoemde magistraat had
dien avond den Raad hij zich op bezoek.
Mea wist evenwel, dat de Stadhoudci
van Philips 11 in Holland, Bossu, op
nu Spaansche Haarlem een aansl/.g be-;
raamde. Vooral Hans Colterman kreeg'
door het verzoek van den onbekend
edelman argwaan. Buigemeester Ramp
kreeg nu opdracht van liet Stadhuis de
sleutels vati dc Zijlpoort tc gaan aaien
de poortdcui te openen. Hans
ging met Burgemeester Ramp
mee. Ze liepen al de vesten lang;
zoo vonden ze in dc Amsteidamscbe
Poort in plaats van de volledige schut
terswacht, die er zijn moest, ééi, jon
gen, terwijl de Schalkwijkcrpoort open
stond. Een vijand, in dit geval de Span
jaard, die Haarlem overiompcleii
de, had dus gemakkelijk spel. Zoo ver
kwam het door de waakzaamheid van
heeren Colterman cn Ramp nici.
Door spoedige maatregelen werd een
•erijdeld. Zekci zal men daarna
wel beter hebben uitgekeken.
Vergelen we ook niet, dat buiren dc
Zijlpoort over de overgeving is onder
handeld en dat die daar ook is gelee-
kend.
De middeleeuwen hadden menigen
statigen stoet door dc Zijlpoort ziei
gaan. We denken dan aan dc Gravel.
Holland, die vaak op het „Huis tc
Vogclensr.nck" cn het slot „Aclberts-
berg" ecigen tijd doorbiachtet., ter
wijl ook de heeicn van Bredcrodc me
nigmaal door de Zijlpoort Haarlem
binnentrokken. Ook talrijke reis- en
vrachtwagens kwamen van Noord-Hoi-i
lands Nöoideikwartier uit over San'-
poort en Bloemendaal hjer onze sta*l|
binnen.
Hel sein tot het sioopen van Haar
lem's oude vestingwerken werd in 1824
gegeven door dc Nijvcrheitlstentoon-
1 telling. Zoo besloot dan ook HïUirlem't,
Raad dc Zijlpoort af tc breken „als
een verfraaiing en verbetering van al
gemeen belang". Op 23 Juli iS
het afbteken van Zijlpoortbrug en -hel
aanbesteed en gegund voor f 2275. Ook
de binnenmuur langs dc Kinderliuisves.
mest vallen en een opening moes'
urden. gemaakt in het rondeel van de
binnenpoort. De aanbesteding van een
nieuwe brug, recht tegenover den Zij!
weg. had 6 Augustus daaropvolgend-
plaats. Een portieishuis aan de Zuid
zijde zou worden verbouwd
nieuw aan de Noordzijde gebouwd. Ou-'e
Haarlemmers zullen deze „komiuiczen-
huisjes" nog- wel hebben gekend. Ix.
die steenen gebouwtjes werd stedelijke
belasting betaald. Een ijzeren bek sloot
de brug af. In 1866 werden de kom-
ihuisjes gesloopt, het hek en de
verdere vestingwerken opgeruimd ex
hier een nieuw plantsoen aangelegd.
hnMek ïosr Vragen
VRAAG: Wat beteekent hot woord
„réfractaire" xlat voorkomt in de ko
lommen voor „bijzondere kentcekens
voor een persoonsbeschrijving?" ANT
WOORD: i.cfractairo beteekent wc-
tlerspannig, onwillig; ook wel: déser
teur.
VRAAG: Welk is liet adres, waar
men juiste gegevens kan verkrijgen,
aangaande het ontwerpen van een re
clameplaat voc «le 4e Ncderlanuscne
Jaarbeurs te Lirecht? ANTWOORD:
Directie Jaarbeurs, Utrecht.
VRAAG: Kunt u mij het adres op
geven van «Ie Schuurmaan Schimmel
van OuU-ren Stichting? ANT
WOORD: Secretaris is de heer W.
C. G. K. van Mourik Broekman
Wilhelminapark 4.
VRAAG: Hoe luidt het adres van
den Ncierlnndschen consul te Califor
nia? ANTWOORD: Een bepaald adres
is ons niet bekeoid. Dit adres is vol
doende.
VRAAG: Heeft mijn 66-jarige va
der. die nog 2 eigendommen heeft,
waai' hij wekelijks f 11 van trekt,
recht op ouderdomspensioen? ANT
WOORD: Neen.
VRAAG: Daar ik twee huizen ïiol».
waar ik f 10 per week van trek, zou
ik willen weten of ik dan voor ou
derdomsrente in aanmerking kom":
ANTWOORD: Neen.
VRAAG: Wordt er te Haarlem ge
durende den winter ?n cursus ge
houden voor hen, «tic in het autoino-
bielvak zijn. Zoo ja, is deze cursus
\oor gevorderden of pasbegimienden?
Waar kan ik mij als lid opgeven?
ANTWOORD: Een bepaalde cursus
bestaat daarvoor niet. Wond u tot
een fabrikant van automobielen.
VRAAG: Beslaat cr gelegenheid,
om een jongniensch van 15 jaar ai"
tooncelspeler to doen op'ciden? Waar
voor acrobaat k.-.n opgeleid weide:',
bwiaal niet.
VRAAG: Op welke uren op Zondag
en in de week is de begraafplaats
Westerveld te bezichtigen.' ANT
WOORD: Op do begraafplaats heeft
men den gehoeien dag toegang.
VRAAG: Ik wilde por rijwiel naar
Antwerpen gaan. Welke is de kortste
en gemakkelijkste weg en hoeveel be
draagt het aantal kilometers? ANT
WOORD: Wend u tot den consul van
den Alg. Ned. Wiclrijdersbond.
VRAAG: Tot wien en langs welken
weg moet men zich wenden, om te
vernemen of de administrateui op de
Onderneming „Wangoen Waitec-
Estate te Tasik Malaja (N. O.-Indië)
ui leven is en zich daar nog bevindt?
ANTW OORD: U zoudl kunnen schrij
ven of telegrafeeren aan den eige
naar (of de directie) dier onderne
ming.
VRAAG 1. Wij caan met ons ieren
naar Duitschland. Mogen wij ieder een
koniin meenemen en een stukje vet?
2. Moeten -ze gebraden zijn of kunnen
ze ook rauw en gevild meegenomen
ANTWOORD 1. U moogt ieder in
het geheel 4 K.G. levensmiddelen mee
nemen, te weten .1 K.G. van ieder soort.
2. Dit kunt u naar eigen gocd\ inden
doen.
VRAAGHeeft een dienstbode, die
bij de week haar loon ontvang* c-i
zonder eenige reden in het begin der
week haar dienst verlaat, recht op ver
val? Mevrouw is, in weerwil van haar
handelwijze, beteid, toch haar loon voor
die t\eck uit te bttalen.
ANTWOORD U behoeft haar voor
die week in geen geval loon tc geven,
maar het verval dat zij bij u zijnde ge
kregen heeft, kom. haar toe.
VRAAG Waar moet ik mij opgeven
als abonné van de Kruideaierscouran*
ANTWOORD: Het ;d. Weekblad
voor den Handel in Kruideniers-, Gru>-
ters- en Koloniale Waren wordt uitg --
;ven door C. Misset, tc Doetinchem.
VRAAGIk beu in betrekking als
werkster, voor vier dagen per week ca
heeft men mij zonder reden den
dienst opgezegd. Mijn loon was f8.50
de vier dagen. Heb ik nu recht op
schadevergoeding
ANTWOORD Men moet u een week
loon uitbetalen.
VRAAGMoet een schuldbekentenis
op gewoon, of op "-ezegcld papier op
gesteld worden? Hoe duur is in laat-
•te geval, hel zegel?
ANTWOORD Op zegel is aan te be
velen, ter vennijdi_g van moeilijkhe
den als overlegging in rechten zou
moeten geschieden. 30 centen.
VRAAG A. leent geld aan B. om
over twee jaar de geheclc som in eens
terug te betalen, zooals op de schuldbe
kentenis staat vermeld. Blijft, als A.
zou sterven kort na het aangaan der
overeenkomst de bepaling van „over
twee jaar terugbetaling" van krach
ANTWOORD Ja voor zijne erveu,
I daarom wordt veelal in dc schuldbe
kentenis de opeisdibanheid der schuld
•aslgcsteld onmiddellijk na overlijden
ifti den- schuldenaar.
VRAAGHeef' iemand, die per
maand kamers met pension gehuurd
heeft, het recht, wanneer hij een weck
met vacantia gaat, he« pensiongeld vï r
die week ei af te trekken?
ANTWOORD Alleen to. het bedrag
dat zijn pension u inderdaad kosi; aan
genomen dat er gc«'u overeenkomst
(zooals veelal gebeurt) is getroffen, dat
afwezigheid geen verschil maakt in de
pensionbetaling. Het bedrag van dc lca-
meihuur en de whist die u op het ver
schaffen van de maaltijden maakt, moet
hij betalen.
VRAAG Is voor colportage met bro
chures en geschriften (handelende over
geheelonthouding). langs de huizen,
toestemming der politie noodig?
ANTWOORD Neen.
VRAAG Welke is de kortste weg via
Rotterdam naar Antwerpen? Hoeveel
bedraagt ongeveer het aantal K.M.?
Kunt u me, om de controle gemakke
lijk te maken, eenige steden en dorpen,
die ik passeer, opnoemen?
ANTWOORD Wend u tot den con-
..1 van den Alg. Ned. Wielrijdersbond,
den hec-r C. L. F. Sarlet, Verspronck-
weg.
VRAAG betreffende hel door den
oorlog in geldelijke ongelegenheid ge
raken.
ANTWOORD U no?mt dien menscli
terecht onbeleefd, maar strafbaar is ziin
op «reden niet, tenzij die onbeleef Jhe l
een opzettelijke bc'eediging in het open
baar beoogt, hetgeen in zijn rechtmatig
verwijt niet opgestoten ligt.
g<l?
aal «it ook •p.elegenlieid cru ais acro-
ï.v worden" oppolcid? ANT-
OOni) De Tooneclschool ie gevcs-
.1 Ma.nixstraat, Amsterdam.
Fc-n bepaalde Inrichting, waar men
(lit tie ümsirekeD
BEVERWIJK. Statuten. De Staats
courant bevat de statuten der Maat
schappij tot Exploitatie van een stoom-
dorschmachine „De Landbouw" te Bc-
rwijk.
VEI.SEN. Onze belasting.
Hel raadslid F. P. Vermeulen lieeft,
naar het llbld. meldt, bij Gedepu
teerde Staten een bezwaarschrift inge
diend tegen de door den gemeente
raad vastgestelde verordenWg op de
heffing van den hoofdc-lijUen omslag
en liét in de jongste raadszitting vast
gestelde vermenigvuldigingscijfer.
IJMUIDEN. Vischaanvoer
Gedurende de week van 9 tot 16 Octo
ber kwamen aan den rijksvischufslag
te IJmuiden mpt hunne vangsten: t'9
sioomtraw.'ers, 10 stoomharinglog-
gii'is, 0 motoi haringloggers, 55 zeillia-
ringloggei's. 1 stoep, 15 Engelsclie
'loornharingdrifters en 69 kustvis-
chers, waarvan 20 sleepboottrawlers
De besommingen waren als volgt:
Stoomtr.iwers van f 2304 tot f 12836.
oomhari n u- loggers f 2788 lot f 21551.
•■'ototiiariogloggers f 10995 tot f 17951.
Hii irir-glotrgers f 10.5 tol f 1720». 1
loep f 2063 en Eugo'sche stoomdrif-
-:rs f 2032 tot f 59S5. terwijl de kust-
isschers te zamen f 4742-1 bcsom<ie«i.
.aarvan de sleepbqottrawlers van i
!8i lot f G09L
De aanvoer bestomi uit 811440 K.G.
rawlviscn, 3690 K.G. beugvisch, 2789J I
Kantjes pekelharing. 4287 kisten en'
6923 mailden ver^.lie haring,
De totaalophrciigat bedroeg dc som
van f 1280843.
- Duitsch droog,
dok aangekocht Onzo jegee-
ring heeft ten behoeve van het Staats-
visschorsltavenbedrijf te IJ maiden
een Duitsch droogdok aangekocht, dat
in liet laatst deze maand van Kiel
naar IJmuiden zal wo.-dan gesleept.
liemeagd Nieuws
DF. VERKOOP VAN OOSTENRIJK.
SCHE KUNSTSCHATTEN. - Uié
jWeenen wordt aan de Telegraaf ge-
[schreven
De Oostcnrijksche kabinetsraad nam
harp zittingen van 26 en 29 Septem-
.?r een besluit dat op ondubbelzinnig*»
wijze den noodtoestand t>*peert, wa.ria
de republiek langzamerhand is geraakt»
Ten einde in het bezit te komen van
de voor den aankoop van levensmid
delen onontbeerlijke buitenlandsche va
luta, besloot de regeering over te gaan
lot den verkoop van de zich in Staats
eigendom bevindende kunstschatten»
antiquiteiten, manuscripten, meubels
ïz.
Het is nog slechts enkele weken ge--
lieden, dat de Duitsch-Oostcnrijkscho
pers klaagliederen aanhief o-er he* feit,
[dat ingevolge dc bepalingen van 't vre-
I desverdrag, verschillende kunstwerken
van groote artistieke waarde in het be
zit van de geallieerden, in dc ccrsto
plaats van Italië, zouden overgaan.
In kusstkringen voelde men, dat Wee-'
nen als kunstcentrum, door dezen maat
regel een geweldigen knak zou krij
gen. en dat hei opnieuw een rijke,
groote aantrekkelijkheid zou verliezen.
Weinigen rullen toen waarschijnlijk
hebben kunnen denken, dal eenige we
ken later dc eigen regeering in prin
cipe besluiton zou, datgene wat over
bleef naar' het buitenland te verkoo-
pen, eenvoudig le exporteeren als do
neisio -le beste koopwaar, omdat dc
geweldige nood der tijden deze regee
ring dwingt voor geen besluit terug te
[deinzen, wanneer het er op aankomt den
aankoop van ruwe producten cn levens
middelen in het buitenland tc bev».tie
ren.
Het laai zich begrijpen, dat een der
gelijk besluit niet dan in uitersten nood
genomen is. Maar een andere uitweg
scheen inderdaad niet meer mogelijk.
Het geld heeft zijn waarde totaal ver
loren. Producten heeft dc republiek zoo
goed als niet uit tc veren, en aan alles
is een nijpend gebrek. Wil Oostenrijk
in den komenden winter voor grooteic
rampspoeden gespaard blijven, dan is
het een gebieden.!c eisch met alle iet
beschikking zijnde middelen een im
port in het leven tc roepen, of, wat op
hetzelldc neerkomt, alles in het werk
te stellen, dc beschikking over bui
tenlandsche betalingsmiddelen te ver
krijgen.
Maar het middel is hard, en het blijft
nog ccn open vraag, in hoeverre het
practische resultaten zal afwerpen, on
in hoeverre die resultaten toereikend
zullen zijn tót ccnc gedeeltelijke berei
king van het beoogde doel.
En bovendien is het twijfelachtig of
deze wijze iets bereikt word.. Do
(directe nood zal er ccnigszins c' >r wor
den gelenigd, cn dat is yoorloopig de
g roots ie zorg der regce ring. Maar de.
jJuksch-Oosicnrijksche republiek dt.ee
thans sterk denken aan het verhaal van
tien boemclsiudent. die zijn maandgeld
111 de eerste week opmaakte en toen zijn
kleercn en zijn boekon moest verkoo-
pen, oni dc volgende drie weken te kun
nen leven. Met dit verschil, dat bedoel
de student dc daarop volgende maand
opnieuw een maandgeld kreeg, cn_ dat
de Duiisck-Oostcnrijkschc republiek,
wanneer straks de kunstschatten ver-
Ikocht zijn, haar laatste kruit vcrscho-
zal hebben, en dc catastrophe zeer
nabij schijnt ie komen!
DE TOJSlvU.».. - AX Vt t< MATI-
SCHE TELEFONIE IN AMF.i: KA.
Het Polytech». Weekblad schrijft:
Volgens een bericht in „the Elec
trician" nr. 9 van dit jaar neemt Kot
installceren van automatische tele
fooncentrales in de Vereenigde Staten
sterk toe en natuurlijk voomar-eiijic
in do groote steden. Dit worR in
hoofdzaak veroorzaakt door de hegor
wordende loonen en de moeilijkheid,
ccnigszins getrainde beambten te krij
gen. Om dezen op te leiden is een
cursus vun verscheiden weken noodig,
terwijl het percentage beambten dtii
den dienst nu korten tijd verlaat zeer
groot is. Voor een deel vindt dit zijn
oorzaak in het groot aantal huwelij
ken dc-r vrouwelijke beambten, o 11
aantal, dat percentsgewijze veel g.oo-
ter schijnt te zijn, dan in sommige
Europceschc landen, waar men zelfs
ongehuwde vrouwelijke beambten
vindt die hun werk blijven doen lot ze
70 jaar oud zijn. Hierbij koini dan *ic
loonkwesUe, welke maakt dat het ver
loop van personeel goweldig groot is;
de meisjes verlaten den dienst, die
zeer inspannend is, voor elke Roringe
salaris verbetering. Ofschoon met het
veranderen van de bestaande installa
ties in automatische, zeer groote ka
pitalen gemoeid zijn, gatui thans veel
meer maatschappijen liir-rtbe over,
omdat de hierboven geschetste moei
lijkheden in de groote s.eden met
druk telefonisch verkeer te root wor
den.
WAAR IS HET MIL'.IOEN VAN
DAAN GEKOMEN? De „Beniner
Volkszeitung" oppert de vraag, *.via
inderlii'd het 111 ill toen Ln goud, «iat
de Duitsche rogcaring n'.s loet© voor
de vermoording van den Fransc.icii
sergeant Mannheim moc-K betalen,
aan do regeorbig verstrekt heeft. De
Berliner Volkszeitung" uit de ver
onderstelling, dat dit millioen mark
in goud gewetensgold van de voor
malige kroonprinses van Duitschland
was. Oozo zou er in geklaagd ..«ju,
twintig millioen mark over dc Zwit-
sorsche grens te brengen. Van offi I
eele zijde I ec-ft men de zaak Inder
tijd zoo spoedig mogaijk gesust, ter
wijl later beweerd werd, dat van cïe
twintig millioengcschiedenis geen
woord wsar '00
Het Had erlangt, dat dc regeeving
thans nadere bijzonderhoden omtrent
deze aangelegenheid verschaft, oil
wijst er op, dat «le minister ven Bui
tenlandsche zaken. Muller, eenige
dagen geleden op een vraag van oen
ron rvatieven afgevaardigde Grafe
inzake hot miUicen „gewetensgel"
geantwoord beeft dut hieromtrent met
hot oog op het buitenland thans nog
geen inlichtingen konden worden ver
strekt.
