SOC.-DEM» VROUWENCLUB.-
Aïea schrijft ons Dinsdagavond hield
de Soc.-Dciu. Vrouwenclub de tweede
cutsusveigndering in dit seizoen. Me
vrouw Annie Secrcvc, uit Nijmegen,
de spreekster, die tot onderwerp had ge
kozen „De Vrouw en de Nieuwe tijd".
bpreclöter gaf een overzicht van al
les waartoe de vrouw ia den komenden
tijd zal worden geroepen, de nieuwe tijd
brcDgt een nieuw leven, met nieuwe
pliciiten en tecbtcu. De sociaal-democra
tische vrouwen vooral moeten die plich
ten niet uit den weg gaan, maar ze aan
vaarden, in het belang van bare klasse.
Het vrouwenkiesrecht heeft eindelijk de
rechten gebracht, die noodig waren i
te kunnen komen tot verbetering v
het maatschappelijk welzijn, om
kunnen komen 101 vele dingen, die tot
nu toe niet behartigd werden. Staats
pensioen, woningverbetering, moodcr-
schapszorg, verzorging van ouden van
dagen, vau weezen, van gebrekkigen cn
ongelukkigen, ziedaar enkele.punten die
dc vrouwen moeten aansporen het stem
biljet goed te gebruiken, om in de re-
geeringskringen die mannen en vrouwen
neer ie zetten, waarvan deze dingen
verwachtcu zyn. Deze regeeriug doei
zeer weinig, cn dat weinige wordt dan
nog gedaan uit noodweer, omdat het als
het ware afgedwongen wordt. Dit ie
veranderen moet onze allereerste taas
zijn. die onwilligcn moeten worden ge
ruimd, moeten plaats maken voor andere
menscheu met ruimer bbk, beter wil en
helderder hoofd. Ditwilligen of onkundi
gen houden de goede dingen tegen. Er
zijn zooveel onderwerpen waar eigen
aardig de vrouwen het best over kun
nen oordeclen. Lr moet dus worden ge
werkt om aau alle vrouwen het belang
te uoea zten wat het stembiljet voor d«
samcnleviDg bctcekent. Ook andere par
tijen doen dat. Daar, waar het vroeger
zonde eu ongepast werd genoemd, dat
dc vrouwen zich bemoeiden met m»-
scuappelijke aangelegenheden, zijn de
ideccn eensklaps gewijzigd en is de
vrouw eensklaps midden in de politiek
geplaatst. Evenwel niet zelfstandig, maar
ai-, werktuigen, om de voorwaarts gaan
de beweging tegen te houden. Spr. druk
te de vrouwen op het hart, dat het niet
genoeg 1; om lid te rijn en eens een en
kele vergadering tc bezoeken, zij eisch-
te van de vrouw alle kracht om mede te
werken aan het groote doelopheffing
van de mcnschlieid. De nieuwe tijd is rijp
voor groote dingen, die moeten door
strijd worden verkregen en het deelne
men aan dien Strijd is ons aller plicht.
Spreekster illustreerde haar betoog
met mededeelingeu van persoonlijke er
varingen van haar bezoeken in de ach-
terbuuiten van Nijmegen en omstreken.
Dc toestanden die zij daar had aange
troffen, bij sterfgevallen, kraambedden
enz., waren schreeuwend, da-
meende, dat ieder die zulke dingen zelf
gaat zien en onderzoeken, zelf een
strijdster wordt.
RINGVORMIGE ZONSYERDGISTE
RING. Den 22en November zal er
een ringvormige zonsverduistering
zijn waar te neinen. Naar wij uit
bericht daarover opmaken, loopt de
centrale lijn, waarop men zich moet
bevinden om deze ccrips ais een ring
vormige te ïieu van Midden-Amerika
naur Noord-Afrlka. Op een grooter
gebied daarnaast zal de verduistering
dus slechts uIb een gedeeltelijke kun
nen worden .waargenomen.
Hot totale gebied van waarneming
zal zich uitstrekken over een deel van
Amerika, den Atlantischen Ocei
een deel van Afrika en het westen van
(Europa. Ken lijn getrokken over Dort
mund naar Durmstadt vormt ten wes
ten de grens van waarneembaarheid.
„Hemel en Dampkring" vermeldt
dut na 3 uur 2d ipin. hier te lande de
zonsverduistering zichtbaar wordL
PERSONALIA.
Op de te Amsterdam gehouden
vergadering van «ie Vaste Keurings
commissie der Ned. Maats, voor luin-
bonw en Plantkunde is ingesteld een
comité voor tuinarchitectuur en rots
p. an ten. Ais hd der commissie is o.m.
benoemd de heer j. Dleeker te Haai
lem.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij H. Th. Langen-
berg, Nassaustraat 18, wandelstok; N.
v. d. Voorde, Nassaustraat 35, bontK.
v. Bodegraven, Zuidpolderstraat ito,
handschoen S. de Kam, Ged. Oude
Gracht 11 lood, bontkraag; D. Faber,
Spaarnoogstraai 15. lorgnet; T. W.
Deinum, Zijlwcg 24, zilverbon A. Gru-
st, Schuicrsingcl 31, kinderhandschoen-
tje; G. Haaiboscb, Tuinla'antje 2 k rd.,
overschoen J. Nuyten, v. d. Vjnnes-.r.
22, ringen in doosje L. v. d. Sluis,
Kleine Houtstraat 58. kinderschoentie
L. Schertser, Groote Markt 15, muziek
boek Th. v. Micrlo, Javastraat 59, Scho
ten, vest en een kinderbontje; H. J.
Schutte, Kampersuaat 34 zw., school-
t'asch met inhoud C. Schuit, Bloemcrt-
steeg 1 a. bijbeltje J. BlokJcen, Oranje
straat 144,* hondjeB. Groenend aal,
Bannestecg 10 g, damesportemonnaie
piet inhoud.
bubrisK vour Vragen
OUDERDOMSRENTE. De Ar
beidsraad maakt er, naar aanleiding
va.ri oen in ons nummer van Dinsdag
met „neen" beantwoorde vraag, op
merkzaaip op, dot ieder, die op 3
December a.s. 65 jaar of ouder is,
recht heeft op een premievrije rente
van f 3 per weck (man en vrouw sa
men f 5) mits men geen hooger In
komen heeft dan f 1200 pei jaar en
mot aangeslagen is in de vermogens
belasting of reeds in 't genot is van
een ouderdomsrente of Rijkspensioen.
De noodige gegevens worden, ook
zonder aanvrage, aan de vermoede
lijk pensioengerechtigden verstrekt
door middel van tussrhenpersonen
'der Rijksverzekeringsbank.
Dit ds Omstreken
IJMUIDEN.
deen verzanding van da
haven te IJmulden.
Op vragen van den heer van den
Tempel betreffende de verzanding van
de haven te IJmulden ten gevolge
van een staking van het personeel
der firma Voikor en Boe luidt het
antwoord van den minister van Wa
terstaat:
Volgen.* bestek no. 1, dienst 1918—
1920, zijn de aannemers van dat be
stek verplicht de Noordzeehaven van
IJmulden binnen den mond over in
dat bestek" aangegeven zeer afwissé-
ketds jtxreodlen te onderhouden op
een diepte vuil 10.50 M. onder N.A.P.
Van den havenmond töt 30J M. daar
bumen wordt over mede ln het be
stek aangegeven breedten getracht
o<-n g rooter diepte tot 12 M. onuer
N.A.P. te onderhouden, waartoe ln
paragraaf 35 van hel bestek een pre
mie aan de aannemers is toegezegd.
Üet onderhouden van een bepaalde
diepte buiten den havenmond ts niet
aan de aannemers opgedragenliet
h-tslek verplicht hen daar een vuac-
gestelde hoeveelheid grondspecie per
.ar te baggeren.
Voor of ïu don mond van de huvon
zijn geen diepten van 9 M. onder N.
A.P. gepeild. Bij peilingen, verriclit
op IS en 30 September en 1 Octooei
jl., werd vlak voor den mond juist
111 de ovar een z&ür geringe op
pervlakte eep diepte van 10.30 M. on
der N.A.P. gepeild en weid overal
elders een veel grootere diepte aan
getroffen. Binnen den havenmond,
van den mond lot 300 M. daarbinnen,
werd togen de noordelijke grens van
net vuurwater, dock .slechte op oun
cuke; punt, een verondieping vastge
steld, waarop een minste diepte van
0.30 M. onder N.A.P. werd wuarge
nomen.
leur zuiden van deze veron die ping
bleef uitussclten een geul van rufm
i50 Al. breedte beschiabaar, waai in
odi diepte van ö.fckj M. en moer on
der N.A.P. aanwezig was, zoodal het
dieptesein bij N.A.P. op 9.80 M. kon
olijven bepaald.
Uit het bovenstaande blijkt, dat van
verzanding van de haven van IJmui-
ucn op de in de vraag bedoelde wij
ze geen sprake is. Ook af zou trou
wens verzanding plaats hebben, dan
zou zulks nog geen gevaar voor de
scheepvaart ojneveren, omdat deze
kennis draagt van de bescitikbai
diepte ui de vaargeul van de haven
door do zoowel bij dag ais bij im
daartoe gegeven seinen aan de sema
phore.
Intusechen zijn partijen Ln het be
doelde conflict tot overeenstemming
gekomen, in verband waarmede hei
oaggorwerk in de haven op 3 dezei
is hervat,
BLUE Ai EN'DAAL. Bloemen-
d a a I s c Jl e abonnements
concerten. Dinsdagavond hou
hel populaire concert eau groot suc
ces. De zaai van hotel Vreeburg was
gcüioeJ gevuld met een aandachtig
-i.islerend pubhek. Evenais den vo-
iigeii avond hadden uó domes execu
Liiilen een welverdiende hulde ui
CJitvungst tc nemen.
Zou mogriij* Was het vioolspel van
Baronesse v. uyL—Boreel lieg niec-i-
bewonderen dan op de eerste uit
voenng, nu vrouw Koolhoven—Ey re
•she Zuiig nut haar bjtend fraai uit
geluid ce elf Schubert-lieueren w
mejuffrouw Ré Levie door haar
pianospel liet hare tot het succes
den avond bijdroeg. De laatste mag
zek-.-r met voldoening op haar werk
1 rugz.on en ais voorbce.d strekken
voor anderen, die goede muziek in
runnen kring willen bekend maken.
W ij zien met belai:gs telling het vol
gunde concert tegemoet.
liinnEDlanfl
DE TAARTJES. Alen schrijift aan
de (a. r.) Rott.:
Op een dorp in het in.dden des
lands, dal, ter onderscheiding van
11 aangrenzende plaats d'e aanduiding
.Nieuw" voor zijn naam draagt, her
dacht een dezer dagen de dominee
zijn-25-jarige amblsbedieniing. 's-Alid-
daga zou er recept e wezen, en alle
dorpsnotabelen werden verwacht. Zoo
gebeurde het ookBurgemeester, wet
houders, dokter en verdere grootwaar-
■iigheidsbekleedere gingen in statie
naar des predikanten woning.
Een goede bekende had bij des do
minees vrouw eenige onrust opge-
inerk, immers, de bij de thee belioo
-■ende gebakjes, in de naburge stad
bestelJ, waren er nog niet en wel
">:-n keer had mevrouw gezegd „Wat
is dat nu toch akelig!" Er was al er
gens naar den banketbakker getelefo
neerd, maar deze kon niet anders zeg
gen, dan dat de bestelling onderweg
was.
Inmddels zaten de gasten op een
droogje, en een enkele dacht bij zich-
zalf, dat de nood in deze pastorie wel
zéér hoog geetegen was
Denzelfden dag heeraebte er ook
vreugde in dé pastorie van hel andere
dorp, welks naam met de toevoeging
„Oud" nader aangeduid wordt. Enke
le weken geleden was dé dominee van
elders gekomen, en nu reeds was het
gezin, zeer voorspoedig, met een klei
nen kraaier vermeerderd.
Zie! daar kwam de dienstbode triom
fante lij'k binnen root een kist vol ge
bak Ja, dommee, 't is goed, 't moet
bij den dominee wezenDominee kon
een kreet van vreugde niet weerhou
den over zijn nieuwe gemeen'e, zóó
gulhartig! „Dadelijk wat gebruiken",
oordeelde de baker en hel geheele
gezin, de kraamvrouw en de behulp
zame buurvrouw incluis, vergastten
zich een en andermaal aan 200'n zeld
zame tractatie.
Daar belt de loopjongen van straks
aan, me* parelen zweet op het gel aai.
„Beetelting wasver... keerd
bezor gd
,,0, dc-nrneeI" Angst op aller ge
laat. „Niels", zei de dominee, deed
eenvoudig het deksel op de dors en
gaf de sterk gedunde verzameling aan
het onattente jongmensch mede,
Elders oordeeldon de notabelen, dat
hot bij „zoo'n dominee" toch maar
kaal toegaat. Eén gebakjeOp 't. eind,
van dé receptie!
MOOIE AANHOUDING. De po
litie to Rotterdam heeft twee perso
nen aangehouden; die in den nacht
van Zaterdag op Zondag bij een in
braak bij de firma Davids on Co. aan
do Wijnhaven naar schailLng voor
ongovoer f 18000 aan pelterijen «1
zijden stoffen hebben ontvreemd. De
aangehoudenen bekenden en werden
naar het Huis van Bewaring over
gebracht. De gastolen goederen wer
den ln beslag genomen.
WEDER AANGEHOUDEN. Ben
der ontvluchten uit het Huis van Be
waring te Amsterdam is door de poli
te weder aangehouden. De ontvluch
te werd ji een woning, ln de Koning»-
dwarsstraat aangehouden. Hij was
juist van plan geweest Woensdag
naaj* Amerika te vluchten.
De VBlllBfi8ld van passa
giers bü luciuvlueiiten.
Zlln d» toestellen luchtvaar'
dig en de bestuurders voor
hun taak berokend?
Keuring van vliegtuigen
ge«enscht. rr.oeten tie
else nen voor het brevet van
bestuurder herzien?
In tie Nieuwe CU vinden wij een
nagezonden ariikel van ueu heer L.
van Dijk. waarin een paar belangrijk^
vi'.igoJi worden besproken.
bcnrijVör vestigt er uo aandacht op,
dal 111 den laatsuen tijd 111 011a land
allerlui vliegluigondsriieniuigen ont
stonden, the, zegt hij, „Peoogen liet
vervoer door de lucnt van reizigers
eu goedwren, hel geven van vlugde-
monsuraues, a. oi niet met levensge
vaarlijke experimenten en het uitvoe
ren van passagiorsvlucliteu". Eu
naai* aanleiding daarvan uoet hij
opmerken, dat pi t belang van hei
publiek de vulgtnde vragen moeten
worden gesteld. Ie. zijn ae toesteken
die als pubiiek'nuüdel van vervoer ge-
..czigu women Tutclivauruigf 2e. ztjn
de bestuurders voor hun taak bero
vend?
iiij geeft te kennen, dal wat vraag
I betrofl, er op T oogeitbiik hier te
lande voor hel houden van passu
giersvluchten toestellen gebruikt
worden, uie spotten u»ot de meest ele
mentaire eisciieu aan een vuegtuig
te stellen, laai staan een passagieis-
tooslel, dat bovenal betrouwbaar moet
zijn.
tér nadere staving daarvan deelt
hg mede, wat hij Zondag wam nam
te Leiden, wuar Uions een vliogweek
wordt geiiouüen door de Éérste Ne-
derianusciie vltegoodarnemmg. Zoo
als de aanphtkbnjeiten uangoven
schrijft hij omvat hot programma
iict uitvoeren van de looping uie ioup
door den vlieger Sclmirring, t er rein-
vluchten door dr. 1'raenkol (een leer
ling die nog niet gebi-oveteeixl isj op
de „betrouwbare" Albatros-maclnne
cn L. V. G.-vliegtuigen (1 en 2 pas
sagiers). Vermar geiegeidieid lol het
niaktiii van pai«iagieisvmchtan.
Blijft het al een onverantwoorde
lijke daad dat een leerling-vlieger bij
publieke vneguemuUsLTaUcs z'n kun-
aten mag veiLOonen, het is met een
niLsdaau gelijk u> sieiloii, dat passo-
giersvluchten worden uitgevoerd nut
een „betrouwbare' Albatrca-niaclu-
ne, zooais thans te Leiden aanwezig,
.viel, uai ik iets van het fabricaat ie
zeggen heb, in den tijd, toen dat toe
stel gemaakt werd (einde 1914 of be
gin 1915) zal het heuscli wel go^d ge-
.veest zijn. Thans, vijl jaar later.
dn vliegtuig met alle voorstel
lingen, die men van een passagiers
toestel maakt, en is het, in den toe
stand, waarin het nu verkeert, er
uuogsteas een parodie op.
Zooals de lezer misschien weet,
wordt het doek, waarmee het vleugel
geraamte bespannen wordt, geun
praegneerd mot een speciaal piaejva-
luat „Emaillite" ol „Cellon", die
het lucht- en waterdicht maakt, eai
oóvenuien de hrandhaarheid tot oen
uiuumum rcduceerL Door hul jaten-
lauge gebruik vau dn toestel even
wel, is an praepuraat, dut con dunne,
giasachuge laag op het doek vormt,
toneel vergaan, zoouat alze mogeTj-
•w weexsigestcUilicuen, regtai, nagoi
en sneeuw hun naueeugeii invloed op
nel vieogelaoek mtoelciiden. De ge
volgen bicven niet uil
De be&pannuig van dit vliegtuig
tgkl dan ook veul op een lappen de-
kon, op zeker wel zo of 3o giooteie
en kieuiere plaatsen ge*api en ge
naaid, terwijl net doek zeil Uians m
eon uergeiijkén slaat van ouumiding
verkeert, dot uien bij wijze van spre
■oii zijn vingers er door kon stekenl
toen net loestei Zondagmiddag na
een vlucht met een passagier nu eon
rvwai tierije 111 het luciiiruiui gezweelu
te uturnen, lanude, vertoonde ue on-
^erkant v»n oen hnkei ondervieugel *n
geweldige sciieur van zoker wei ~0 a
zo c.Ai. Toch maakte men zien ge
reed met een tweede passagier, thans
nog wel een dame, de lucht in ie
guun, welk pion gelukkig venjuciu
«vent door een regenout.
Bij nadere btsenouwing van het
toestel b.eek mij toen, ual ook de
iCUUurvieugei Korteimgs een opera
tie had ondergaan, want ook hier zat
zoowel m bovun- als oiiderbekleedmg
Winkelhaak van jnilistens even
groote al metingen, Uie men geiracJu
nad te dicliU.ii met een draudje gu-
len, welke geheel onvoldoende po-
guig aeerujk misiukt was, zoodat ae
Huiden er b.jlnngen. Een verder, ooa
nog zeer vluchug onderzoek liet mij
itai duidelijkste zien, dat dit afgeleef
de toestel, dat in Duitschland gedu-
rende de oorlogsjaien als schoolv.icg-
luig honderden en honuerden vlieg
uren beleefd had, thans evenwel,
niet alleen als leermaciiine, maar nog
unnder als passagierstoestel gebruik:
mug worden.
Waar is evenwol de macht, die dat
beletten kan?.
Gebeurt er nu vandaag of inoigen
met dit, of met een ander toeslei (dat
misschien nog meer naar zijn begra
fenis hunkert, alhoewel dit nauwe
lijks mogelijk is) een ongeluk, dan is
Jan Bubhek, zooals in den regel zon
der oorzaken te kunnen of willen ken
II en, wel weer zoo beleefd esn vlug,
hel vliegtuig in het algemeen als
levensgevaarhjk enz. te betitelen, eu
Krijgt onze jeugdige luchtvaart weer
oen govoeligen knak. Aloet er dan
weer gewacht worden, tot het kali
vera J onken is?.
Waarom kan er nu niet direct, zoo
als in Duitsciiiand het geval is, een
commissie benoemd worden, uit com
petente beoordeelaars gevormd, die
elk vliegtuig voor juissugiersverkeer
aan een strenge keuring moet onder
werpen?
Waar blijft de Rijksiludicdlenst
voor Luchtvaart met het initiatief er
voor?
£11 wat mijn vraag 2 betreft, of de
bestuurders van de vliegtuigen voor
hun taak berekend zijn, kunnen we
dan niet naar Engeland kijken, be
sluit schrijver, waar een -ommissie
lienoetnd is, die tot taak heeft ia be
oordeelen in hoeverre de eischen
voor het brevet van bestuurder te-
boor c-n gewijzigd te worden, daar
deze door de omwikkeling der lucht
vaart ui dc laatste 8 jaar, te eentn
malo onvoldoende geacht worden.
Wanneer dan onze Regeer,ng door
onwetendheid nog niet lot deze beslui
ten kon komen, waar blijft dan onze
Koninklijke Neuerl. Vereeniging voor
Luclitvaart, om haar voorlichting in
deze zak eu te verleunen? Of lieelt zij
liet te druk met liaar honiukhjki
Maatschappij voor Luchtvaart?
Het s.s. „Zaan" gezonken
VERMOEDELIJK M MAN OMGE
KOMEN.
Wij deeldeu reeds mede dat het s.s.
„Zaan" op een mijn is geloopen, en da:
van de bemanning vier jiersonen wer
den gered. In het Hbld. vinden wij de
volgende bijzonderheden, waaruit blijkt
dat bu deze scheepsramp 22 personen in
de golven omkwamen.
Het Nederlandscke stoomschip „Zaan"
vertrok 8 dezer uit den Waterweg naar
Reval uiei levensmiddelen. Zondagna
middag 6.30 uur, oji 25 mijlen Oost van
lurschip 'I ersclïelling, liep het daar
het voorschip op een mijn, en werd
even later door een tweede getroffen.
Het schip zonk snel met den kop in de
diepte. Het volk ging in de teddingboo-
ten. Door de hooge zeccs tijdens een
hevigen sneeuwstorm en lelie vorst
kapseisde de reddingboot en kwamen de
inzittenden jammerlijk om het leven.
Vier man, die nog aan boord waren,
toen de reddiugboot werd gestreken,
redden zich in een andere boot en óre-
46 uur in de barre koude rond, tot
dat zij Dinsdagmiddag vier uur werden
opgenomen door hei Zweedsche ber-
gingsvaartuig „Hermes", op 25 auji
N.N.O. van het ilaaks-vuurschip. De
Hermes" zette koets naar den Water
weg en arriveerde tc Hoek van Holland
des nachts om half twee.
Aan boord bevonden zich de eerste-
machimst G. de W ijs, de tweede-machi-
st K. Hofttjzer, de tweede-stuurman A.
ïer en de ireuuner Johan Beek.
Allen waren door de koude bevangen
1 hadden bevroren voeten en beenen.
j werden te Hoek van Holland geland
1 vonden een liefderijke verpleging in
het hotel Galand. Aau boord hebben zich
ook bevonden twee passagiers een
hen was dc heer Van Vijven, un
Schiedam welke eveneens zgn omge
komen.
De Maasbode meldt nog
De rccderjj heelt twee sleepbóoten ge-
requireerd om alsnog alle pogingen m
het werk te tsellen de vermiste schiji-
breukelingea op te sporen. Ook aan dc
marine-autoriteiten is hulp gevraagd,
zoodat ook deze door een torpedob^ 1
de plaats van het ongeluk zullen afzoe
ken.
e eerste-machinist behoorde ook tot
de geredden bij bet ongeluk met het
s.s. „Maas" der reederij, waarbij 10 per
il omkwamen. De 2 passagiers waren
bestemd voor Reval, voor Handelszaken
opdracht der tinna Blad en Prins, te
Schiedam. De boot was geladen met ge
droogde groenten en jam.
De bemanning bestond uit de volgende
personen
JBaardman, Schicdamsoheweg 58 b,
Rotterdam, kapiteinKikkert, Char-
lois, ie-stuurnianA. Alicr, Terschel
ling, ae-siuuruian; L. Roos, Terschel
ling, 3e-stuurrnan; C. de Wijs, Alfeidius-
straat 87, Rotterdam, te-machinistL.
Hoftijzer, Rosestraat X2, Rotterdam, 2e-
machinistM. W. Mclleina, De Vlieger-
straat 15, Rotterdam, 3e-machinistC.
Lammers, Eendrachtstiaat 1, Schiedam,
stokerB. Braad, Verlengde Eniniastr.,
Vlaardingen, stokerT. v. Eerdeu, Wil-
lcmstraat. Delfzijl, stoker M. Strijb is.
Damstraat, Maassluis, matroos G. van
Lyk, Maasstraat 20O, Den Haag, ma
troos G. Aladlener, Zw. Paardenstraat
29, Rotterdam, matroosJ. Beek, Le
liestraat 20 b, Rotterdam, tiemmerJ.
Kuit, Duisstraat 13, Ro terdam, lichtma-
sW. Principaal, Bloemkweeker-
it 36, Rotterdam, kok P. van Oos
terhout, Boekhoiststraat 23 b, Rotter
dam, hofmeester; J. Klaverdijk, Van
Speykstraai 88, Rotterdam, jongenJ.
v. Es, •Tuinderstraat 114 a, Rotterdam,
jongen Dijkstra, Delfzijl, jongen W.
Kuipers, Harmonisstraai, Appingedam,
stoker; J. Bennik, Tuinderstraat, Rot
terdam, donkeyman. Bovendien twee
passagiers.
Nederland en België.
ONCEPASTE PROPAGANDA.
.Wederom moeten wij ons beklag
doen aldus „De Maasbode" dat de
Belgische regeering niet schijnt te ver-
aan hoedanig hare houding behoort te
ezen inzake de annexionistische actie
m een groep harer onderdanen.
Is reeds een en andeimaal gebleken,
dat de autoriteiten van Belgenland niet
schromen aan deze tegen Nederland ge
richte beweging mede te doen wij
herinneren aan de circuiaire-Hymans en
het verhuisbiljet waarop een plaag
ziek gemeente-ambtenaar „Limbourg
cédé" als plaats van - istemming vo ir
zijn verhuizenden landgenoot had aan
gegeven thans kwam ons andermaal
een frappant staaltje onder de oogen
ongepaste propaganda van Rege
ringswege in Bcïgiè gevoerd voor de ver
wezenlijking der weaschen van het
.Comité der Nationale Politiek".
Ons werd n.l. toegezonden een nieti-
,-e 1 franc-postzegel, waarop een repro
ductie van dc Schelde vóór Antwerpen,
geflankeerd ter linkerzijde door het mot-
„Escaut liberté", ter rechter door de
Nederlandsche vertaling „Schelde vrij".
Dit lijkt ons wel een zeer sterk bewijs
.jor de stelling, dat de Belgische auto
riteiten, alle officiéele tegenspraak ten
spijt, onder één hoedje spelen met de
drijvers van de „Politique Nationale".
En dit bewijs klemt te meer, nu wij van
deskundige, philatelistische zijde verna-
en, dat bedoelde zegel alrce in den
re 191 s te Havre werd uitgegeven.
Te midden van het oorlogswee, ter
wijl Nederland de ontwijkelingen van
den overweldigden Belgischen vaderland-
schen bodem gastvrij schaarde rond zijn
eigen soberen disch werd dus door
de Belgische Regeering bereids de ver
wachting gekoesterd dat haar als oor
logsbuit een brokstuk van Neerland'»
ereine recht in den schoot mocht
vallen. Zoo mogen wij veronderstellen,
dat destijds nog eer de beer gescho'en
zijn huid of liever de huid van een
onschuldige q cn bevriende n derde, reeds
was verdeeld.
Als eenige veroatschaidiging zou mo
gen gelden, dat de oorlogsneuiose, dfe
toen heel Europa in haar greep hieid,
ook den ballingen van Havre parten
speelde. In dat geval had nuchtere bezin
ning na den overwinningsroes toch moe
ten doen besluiten, den -9gel aan den
omloop te onttrekken.
Nu de Belgische Regeeriug zulks ver
zuimde, blijlt op baar de verdenking rus
ten, dat zij aau de onbeschaamde actie
der annexionisten hare goedkeuring
hecht."
Omtrent deze zeeramp wordt aan
De Maasbode nader nog gemeld, dal
geen definitieve zekerheid bestaat, dat
«Ie reddingboot van het stoomschip
„Zaan", bemand met 22 personen,
verongelukt is bij hen neerlaten.
Volgens dit bericht zou er dan nog
kans bestaan, dat de bemanning ln
deze reddingboot eveneens gered Is.
Met het oog op de mogelijkheid
«laarvan zijn naar het blad verder
verneemt alsnog ter opsporing der
vermisten vertrokken, de sleepboot
„Hector" der fa. Wijsmüllei* en. Co.,
een bergingsvaartuig van Dirkzwa-
ger'e Scheepsagentuur, alsmede twee
marinevaartuigen.
INTERNATIONAAL TABAKSBE*
WERKERSCONGRES. Het Inter
nationaal Tabaksbewerkerscongres,
dat te Amsterdam bijeenkomt, heeft
besD-en, dal het internationaal secre
tariaat in Nederland zal worden ge
vestigd. Tot secretaris is benoemd de
H. J. Eichelsheim.
een flink gangetj'e reed, dc muziek van
de giamofoon te hoorenl Zoodat hel tech
nisch reeds mogelijk is geworden, met
een auto door de stad rijdende, draad
loos-telefonische verbinding met een
bepaalde plaats te onderhouden!
INGEZONDEN 5*. li LEDE EUNGEN
a 60 Cts. per regel.
DYNAMIETONTPLOFFINGEiN IN
KACHELS. Een Inzender m de
„Tel." schrijft naar aanleiding van
de bewering dat het ongeveer een on
mogelijkheid tó dat, 011 ^p.ofiingen van
dynarn et in kachels voorkomen en
déze moeten worden verklaard door
hat ontsteken van een uit lucht cn
gassen gevormd explosief mengsel,
dat te zijnen huize een dynamiet-
omtploffing plaats vond in de keuken,
hetgeen daar een verwoesting teweeg
bracht. ln het plafond waren ver
schalende gaten, ruiten waren 'kapoi,
keukengerei vernield, het fornuis
zwaai* beschadigd en van dien kolen
bak is rajet één stukje meer gevonden.
In die keuken omplofte het dynamiet
in den kolenbak, aangestoken door
een op den bak gelegden gloeiend en
ring. Er was hoer dus geen sprake
van vorming van een expios;ef meng
sel van gassen in de kachel. Wel dege
lijk kwam de ontploffing voort uit
liet ontsteken van dynamiet. Volgens
inzender is het stoken van anthraciet
en steenkolen volstrekt n et zondei
evaar, ook omdat 't herkennen van
lynanviet patronen voor een leek zeer
moeilijk is.
DE NAJAARSWINTER, „C, N."
bespreekt in „Het Vaderland", de oor
zaken van het vleugje winterweer, dat
al te vroeg beleven. Over een groot
gebied in Europa ligt een sneeuwdek, en
hoogen druk ten Noorden, lagen ten
Zuiden van ons land is zulk een weers-
toestand dan te verwachten. Hij schrijft
„De tegenwoordige meteorologische
toestand in Europa geeft dan ook eer
der aanleiding een vroegen, kouden win
ter te verwachten, dan het omgekeerde,
zooals we de laatste jaren gewoon wa
ren, n.l. laat beginnende Vorst. Toch
kan men met de kennis van de oorzaken
strenge winters, die we nu bezitten,
volstrekt niets zekers zeggen omtrent den
komenden winter, zonder in speculatieve
beschouwingen te vervallen, waaraan
niemand wat heeft. Zelfs de statistiek
van strenge winters geeft in deze rich
ting niets zekers, hoogstens waarschijn-
kbeden, zoodat we ten slotte niets an
ders kunnen doen dan afwachten. Moch
ten sommigen in het vroeg invallen van
den wónter een aanleiding vinden om en
kele maatregelen tc nemen, dan zou dat
niet onverstandig zijn.
Als meteorologisch verschijnsel is de
sneeuwval, die Maandag begon en
nachts voortduurde, zeer merkwaar
dig en voor ons land zeldzaam. Ge
woonlijk toch sneeuwt het hier bij een
temperatuur die niet ver van het vries
punt verschilt en zeker sneeuwt het zel
den of nooit zoo overvloedig in het jaar
getijde waarin de herfsttinten nog op de
boorncn liggen. Ditmaal sneeuwde het
bij een vorst van eenige graden. Van
daar ook, dat de sneeuw in fijne vlokjes
viel en als droog poeder overal bleef
liggen."
TELEFONEEREN ZONDER DRAAD.
De heer H. Veenstra, secretaris van
de afd. Den Haag van de vereeniging
radio-telegrafie, schrijft hel vol
gende aan de „N. R. Cl." óver verras
sende uitkomsten welke hier te lande
zijn verkregen met proeven van draad-
looze telegrafie.
Uit het laboratorium der Ned. Radio-
Industrie alhier, wordt tegenwoordig ge
regeld draadloos getelefoneerd. Voor
dit doel is daar opgesteld een radio-ie-
lefonie-zendstation, voorzien van een
Philips-Ideezei-zendlamp. De door deze
installatie uitgezonden gesprekken en
door middel van een gramofoon gerepro
duceerde muziekstukken, zijn op een ont-
vanginiichting, voorzien van een anten-
reeds sedert weken goed te hooren.
Het is mij thans echter gelukt, deze
telefonie ook te ontvangen geheel zon
der antenne, n.l. met een eenvoudig sa
mengesteld ontvangapparaat, verbonden
een draadraam van slechts 61 cenri-
meier in 't vierkant. Tot nog toe werden
deze kleine ramen hier slechts gebruikt
voor de ontvangst van draadlooze tele
grafie, doch door eenigszins gewijzigde
tructie, blijken zij ook zeer goed
bruikbaar voor het ontvangen van draad
looze telefonie, niettegenstaande aan de
ontvangst van telefonie meer technische
bezwaren verbonden zijn.
De proeven werden genomen met
slechts één Philips-ideezet-ontvanglamp,
zonder eenige verdere versterking. De
muziek van de gramofoon op het zend
station is duidelijk te hooren, zelfs met
de telefoon op eenigen afstand van het
oor. Ook is het mogelijk d. stem van
dengecn, die op het zendstation in de
microfoon spreekt, goed te herkennen,
hoewel het zenden niet betrekkelijk klei-
energie geschiedt.
De geheele ontvang-inrichtiag kan
zonder ineer op een klein salontafeltje
geplaatst worden en is op elke willekeu
rige plaats in huis te gebruiken, terwijl
deuren en vensters gesloten zijn.
Het ontvang-apparaat kan ook zeer
goed in een auto geplaatst worden en
het is uuj gelukt, terwijl de auto met
?an bet Politieke
nooiveld.
tour-
TWEEDE KAMER'.
12 November.
Eeo magistrale rede. -- De
heer Troelstra over de socialisa
tie. Kleinere redevoeringen.
De heer Kruijt zal gelegenheid krij
gen bij BinnenL Zaken te inieipel-
éeeren over de geïnterneerden te Har
derwijk.
Maar voorloopig zijn we nog zoo
vor niet De Kamer houdt zich in
de eorele dagen nog bezig mei alge
tneene beschouwingen.
Vandaag werden die geopend door
den antirevolutionair Schouten, Dit
jónge iiid der Kamer aanvankelijk
voor tuinman opgeleid, thans een der
beste accountants van Rotterdam,* lid
in dlLens Raad en van de Proviu-
ale Staten wordt beschouwd als
een der .coming man", en de roep
die van ham uitging .wordt in de
heden door hem gehouden redevoe
ring volkomen bevestigd.
Het was zonder overdrijving een re
devoering zooals wij er in jatcn in
de Kamer geen gehoord hebben: UiU
Lek anti vuurgeuragen (iioovvei zij mol
werd gciuiptoviseeruj uitsuavoud ge
documenteerd en geiioseeid op een
wogefunueerde overtuiging.
De heer Schouten nuin den öisch
der socialisatie, door de sociaai-demo-
ralen 111 den laatst en Lijd met zoo-
eej nadruk gestero, onuer de ioupe.
Hij had de Oostenrijksche wetten cn
de Duilsche rapporten bestuuceru, eu
as lot de conclusie gekomen dal er
noch theoretisch noen practised èonig
houvast te krijgen is over het wotud
en iiet begrip der socialisatie. Mis-
sciuen is liet met meer dan een om
zet! ing van particulier in overheids
bedrijf, maar dan is die zeiier met
dovorderlijk aan de productie, hoU
geen de heer Troóstra toegaf. Maar»
wat blijft gij dan toch aandringen
op wat gij niet kent? Waarom pieit
partij don steeds voor staats- en
gemeente-exploitatie?
Omslachtig noemde de heer Schou
ten het licieie stelsel, voor zoover men
er een denkheeld van krijgen kan;
zijn zwakte is, dat het niet organisch
gegroeid is, maar gemaakt, en als
maakwerk onbruikbaar. Walther Ra-
tjhemau, op wien dr. v. d. Wacrden
zich beriep, staat trouwens heti iel»
anders voor. en de Engelsche uiijn
erkers pleitten voor Staatsexploita
tie. Moeten wij, vroeg de heer Schou
ten. van ons eischen dat wij zoo iets
onbelijnds zullen aanvaarden als h e t
redmiddel, waarmede aanstonds
ti stevig begin" moet worden ge
maakt, zooals in het Duurte-Manifest
-staat?
Toen Mr. Troelstra in den laten na
middag den handschoen tegen den
lieer Schouten opnam, en verzekerde
dat niemand bedoelde aanstond»
tot de socialisatie van bedrijven ever
te gaan, wees de heer Schouten nog
maals op dat Manifest. Doch de heer
Troelstra schoof dat terzijde en ver
klaarde: Wij stellen hier onze ei
schen, en die eisch houdt in een on
derzoek niet meer. Evenwel,
niet een onderzoek, zooals de lieeren
Marchant en Rink dat willen
in den geest van: och,
laten we dien onzin maai* eens be
praten maar een onderzoek dat
zich uitstrekt over het particulhere
bedrijfswezen, en dat als een enquête
van Rijkswege wordt behandeld en
beschouwd. Mr. Troelstra trachtte
daarom Mr. Marchant het gehoopt
succes van diens motie af te snoepen,
en diende dus met zijn vrienden een
n motie in waarin zijne vvenschen
worden belichaamd.
Voor hel overige bepaalde de lieer
Troelstra zich tot een uiteenzetting
an de noodzakelijkheid om de groote
ertnogens krachtig aan te tasten ten
einde van de crisischuld af te komen
en in allerlei sociale behoeften (onder
wij3, woningnood, hoogere ouder
d omaren ten) te voorzien.
Evenals andere sprekers erkende hij
Ie noodzakelijkheid van hooger op-
.oeren der productie, maar don moet
ook het sociaal gevoel der werkge
vers wat meer aan den dag treden.
Zij produceer en immere uit eigen
belang; al is dit niet steeds te iden-
tificeeren met geldzucht, het is toch
machtsbegeerte. Macht tot het maken
van nieuwe dividenden en nieuwe
kapitalen voor nieuwe Lndnstrié&n,
waaraan echter aCe controle en open
baarheid van liet volk ontbreekt.
Men gevoelt hoe hij langs dezen weg
moest komen tot een vraag naar een
onderzoek van het 'bedrijfswezen.
In zijn soort hield ook Mr. v. d.
Laar een goede speech toen hij als da
zwakkere plek van hel Kabinet aan
wees do prioriteit der Roomsclie go-
lachte. die geen politieke, maar een
kerkelijke is. Men luisterde echter,
vlak na de rede van den heer Schou
ten, heel slecht, en naar den heer
Braat, den laatsten spreker, 111 't ge
heel niot. Deze wierp zomertijd en
landsdefensie, melkkoeien. Jachtwet
on belastingheffing hudje met mudje
loor elkaar...
INTIMUS.
