HAARLEM'S DAGBLAD
WOENSDAG 19 NOVEittB£K «919
TWEEDE BLAD
Amsterdamsche Brieven
Toosieel Bioscoop Burgerwacht
We zijn toch eigenlijk reed» een heel
stuk van Thorbecke'e tijd met diens
leuze „Kunst ie geen legocrimgezaak".
Niet alleen in chronologisch opzicht
bedoel ik. Ia het niet merkwaardig dat
het juist deze Regeering moest
zijn v;ui wie liet voorste] uit-
gnat om de dramailsciie kunst van
Staatswege te steunen? Mits dan
omver de veelbesproken voorwaarden.
Het politieke terrein is niet dal des
Auiötórdanischen Briefschrijvers.
Ik zal over die voorwaarden zelf,
waarva. toch zeker niemand mij de
politieke tendenz zal ontkennen dus
niet schrijven. Dat ze voot een stad
als Amsterdam, waar 't tooneel-leven
net meest ontw.kkeld is in den lande,
hun grooto beteekenis hebben, ligt
voor do hand. Amsterdam met zijn
loeneel-leven, dat geacht wordt, den
toon aan te geven van de ontwikkeling
der dramatische kunst in Nederland,
Aniplerdam inet zijn zich daarnaast
iijigsiwekkend en el ontwikkelend bica-
coop wc/, en heeft zeker wel groot be
lang bij de beslissing, die aanstonds
de Tweede Kamer zal nemen over het
viaagstuk dei' Staals-eubeid'ie aan
drajnatische kunst.
Het loont de inoeite het drama! ische
kunstleven van Amsterdam eons onder
de lamp te nemen.
Ken helder licht heeft Horman
Kujéimaais doen schijnen op de ver
gadering van het „Verbond van Ne-
deiiaindsche kunsten aai-svereenigin-
gen' me hier onlangs gehouden is
Ier bespreking van het rapport der
ltijksooiom.ssie voor de Dramatische
kuns cn die hier verder onbesproken
bujvc. L»e groote attractie van tide
gadering, liet succes-nummer was, dat
de toonoelspeler-directcur Dr. Willem
Royaards en de auteur-direoteur Her
man Heijerinans als kemphanen te
genover elkander kwamen te staan.
Op één krasse uitdrukking van
Hei.ermans, die slaat op den toestand
van hei tooneel in Amsterdam wil ik
de aandacht vestigen.
heijerinans zei, dat hij elecbts met
schroom over de looneeikunet zou spre
ken, „omdat er eigenlijk slechis één
was, die verstand van tooneelkunst
beeft, en die ééne is Dr. Wi'lem
ltoyaards".
Op dezen sneer volgde de vorzuch-
ting dat „de bioscopen Amsterdam
hebben veroverd" en toen zei Hcijer-
mans: „Wij hebben over den Stads
schouwburg daar zit de man, die er
in komt (hij wees op Royaards), iik
wenscli hem geluk het Grand Thea
tre, waar ik misschien binnenkort
wurdt uitgezet en een Holiamdschen
schouwburg met „Pre 11 steins erfe
nis". De reet is bioscoop".
Men kent de beteekenis van het in
de tooneel wereld veel gebruikte woord
„roddelen". Welnu, in zijrn pikante
rie aan het adres van Royaards was
Hcijermans het openbaar roddelen
zrer nabij. Geen sterveling denkt er
aan te getooven, dat Ileyemans zijn
concurrent Royaards den meest in
aanmerking komenden directeur vindt
om den Stadsschouwburg te bespelen,
rjvdi dat hij hem in z'n hart eui
waarachtig reeds bij voorbaat geluk
wenscht. Het was ecu nijcLassigc sneer,
anuers niei. I muss oh en hóéft de com
missie van Bijstand inderdaad
1 toy aards aanbevolen. Laar dit daar
gelaten, was, afgescheiden van do ja
lousie de métior die aan Heijeniuins'
biaffeu tegen Royaards niet vreemd
is, zijn schildering van den toesiand
ii:ei volkomen juist Heeft inderdaad
du bioscoop Amsterdam niet veroverd?
Is hel niet waar dat er voor de goede
tuonee [gezelschappen geen schouwbur
gen genoeg zijn en dat zo in noodlij
denden toestand voikeoren We zijn
in Amsterdam inderdaad met drie
schouwburgen, die op 't Leidscho
Plein, die in de Amsielstraat, waar tot
overmaat van ramp het spelend gezel
schap misschien nog uitmoet, uitge
praat en de Hollamdsche met het gez'l-
scbap-De Vries.
Het overige is operette, variété, of
b-oscoop.
Is het niet m- cn in-treurig voor ean
stad ais Amslerdam?
Zegge, schrijve en onthoude: drie
schouwburgen-
Frascati, waar nog altijd het ge
waagde genre gaat, waarvan geen
criticus notitie neemt, telt natuurlijk
niet mee en de Platitagcschouwburg,
waar nog steeds met het grootste uc-
ces „Ploert" gaat, dat zijn honderdste
opvoering al beleefde, heeft een ka-
rakteristieke eigen pleats, evenals het
Rozen-theater
De bioscope heeft Amsterdam ver
overd, zegt Heijermans en ik zeg het
hem zuchtend na.
En 't ie hier tn Amsterdam als over
ai elders, de misdaad in. al zijn vor
men, in zijn, laat ik het maar ge
rust zeggen, afschuwelijke bekoorlijk
heid, de films van de misdaad, waar
het ongure geboefte voor luttel geld,
zeer dankbaar aanvaardt aanschouwe
onderwijst krijgt, zijn schering en In
slag.
Een onzer fraaiste bioscopen is het
Reimbrandt-Theater. We hebben er
kort goleden de realistische en prach
tig geonsceneerde film „Madame Du-
buny" gehad, thans gaat er „Hands
up" een drama uit de misdadig»re-
wereld. Bij Pathé gaat de geweldige
succes-film „De geheim era van New-
York", do misdaden van „de knellen
de hurad", „do hand .die worgt". Cine
ma De Munt vergast zijn bezoekers op
de sensationeel» „Judex, de gehei.mz.n-
nige", in de Passage-bioscoop grieze
len en huiveren de mensohen bij
„Vrouwenlijd.en", tn de bioscoop aan
den Heiligen. Weg kon men zijn zenu
wen tot het uiterste spannen bij het
aangrijpende drama van liefde en ja
loezie „De Pliarizeeër".
Lk doe nu maar een greep uit den
voorraad, en luidt al niet de eonclu
sic de bioscoop heeft Amsterdam ver
overd, zoo als een booze vijand dat
doet? Stormenderhand overrompeld?
O, ik zal niets kwaads zeggen van
het spel van de ensceneering, van de
technische perfectie, van het trilbeel-
denspel. Maar wat gaat er voor ver
heffing van uit? Of liever, wie zaJ het
Kwaad weten, dat aan de volksontwik
keling vcordt berokkend door al die
film-spelen van misdaad, gruwel, gro
ve intrigue
Zij, die het wel meenen met het
volk mogen hun leeszalen en biblio
theken aanprijzen, mogen het probee-
ren zoo nu en dan met goedkoope
volks-voorstelIngen, die op hoog peil
staan-, wat baat het? Wat baat het als
de bende van de hand die worgt zijn
faxineerende macht uitoefent, of an
dere drama's van „misdaad en lief
de?"
De loop moet weer naar de schouw
burgen konu-n en dat kan alleen, in
doen ze gesubsidieerd, worden en aldus
ir, staat gesteld tegen voor dem kleinen
man bereikbare prijzen goede kuuet
te geven.
Ik moest glimlachen, toen juist in
deze dagen, dat Heijermans zijn som
ber woord sprak „de bioscoop heeft
Amsterdam veroverd" er zoo een en
ander te doen is over de burgerwacht.
Op feestelijke wijze zijn officieren ge
ïnstalleerd, en de burgemeester heeft
voorgesteld om voor het dienétiaar
1919 een bedrag van 212,000 ter be
schikking te stellen „ter versterking
van het politiecorps met onbezoldigde
dienaren van politie in den vorm van
en burgerwacht".
Tot slot over dat burgerwacht-voor
stel het komt Woensdag in den
Raad - nog een woordje.
Men zal mij gaarne gelooven als ik
:g, dal het in het democratische
Amsterdam wel zeer impopulair is, en
mii nog geen slerrewichelaar noemen,
indien ik voorspel, 'dat er heel wat ove„
te doem zat zijn in het college der
vroedschap. Bij het voorstel is een
merkwaardige memorie van toelioh-
tinig van den burgemeester.
Merkwaardig, omdat er weer een
stukje polemiek met de Rijfcsregee-
ring in schuilI, waaraan het geme-m-
lebestuur van Amsterdam nog ai eens
doet. Het is weer de klacht dat de Re
geering, die zelf in de Novemberda
gen tot oprichting van do vrijwillige
burgerwachten bij de gemeentebeswi-
reu heeft aangeklopt, in gebreke blijft
bij te dragen in de kosten. Ook va-aagt
do burgemeester zich af of op den
duur naast den vrijwilligen landstorm
wel plaats ls voor de vrijwillige bur
gerwacht. En hij zegt er bij dat in
Amsterdam de vrijwillige burgerwacht
nooit, het. werk van stakers zal opne-
wen, wat blijkbaar wel is weggelegd
voor den vrij willigen landstorm „in
buitengewone omstandigheden". Ook
deze prik kan de Rijiksregeerimg graiis
eropocheeren vanwege het Amster-
unsche gemeentebestuur.
Nu zien hoe Wijnkoop en de zijnen
Woensdag uit den hoek komen en
de sociaal-democraten!
AMSTERDAMMER.
siaasmeaws
UITBREIDINGSPLAN GRONDEN
SLACHTHUISSTRAAT. Naar wij
Vernamen is bij 't College van B. cn W.
in behandeling een nieuw plan van uit
breiding van gronden nabij dc Slacht
huisstraat.
VEROORDEELD. De milicien-sol
daat H. v. B., van het iode Regiment In
fanterie, is veroordeeld door het Hoog
Militair Gerechtshof tot twee maanden
militaire detentie, wegens het verkoopen
van kleeding en tot drie maanden mili
taire gevangenisstraf wegens het beste
len van zijn kameraad in het slaap-
kwartier;
Het Tooneel
De uitvoering van D e
Haarlemscho Tooneel-
c 1 u b.
De Haarlemsche Tooueeiclub heeft
zich too uitgebreid, dat zelf» onze
Stadsschouwburg voor liore leden te
klein ls. Zij atond du» voor de keuze:
óf niet meer nieuwe leden aan te
men, óf haai' voorstellingen op twee
achtereenvolgende avonden te geven.
Zij heef; zeer verstandig de tweede
oplossing gekozen en zoo gaf zij dus
Maandag en Dinsdag haar eerste voor
stelling van (lit 6eizoen met L' E c o 1 e
des Marie van MolLère en I n d
V a 1 van A. Sutro in de bewerking
vau Gharivarius.
Het was een aardige gedachte van
den heer P. Lugt, Molière's L' Ecole
des Maris te vertalen en het was een
daad van ariastieken durf van de
Haarlemscho Tooneelclub dit blijspel-
letjo in verzen, met de weinige hande
ling, ten tooneele te brengen. liet ver
talen van dit In Holland vrij onbeken
de blijspe'Jetje moge voor den heer
Lugt een aantrekkelijke, arbeid zijn
geweest, dankbaar wae liet aller
minst. Het was immers te voorzien,
dat dit verouderde stuk nooit
door oen beroepsgezelschap op het
repertoire zou worden genomen. Het
mist do stuwkracht van een groole
gedaohte en de schitterende karakter-
teekening der groote cornédie's van
den genialen Franschman, waardoor
zijn werk het eeuwig menschelijke en
dus het onsterfelijke In zich heeft. Dit
blijspeKetje ie feitelijk niet meer dan 'n
fijn geestig kluchtje, dat voor ons al
leen belangrijk wordt, omdat het van
Molière is. Door de vertaling, hoe
voortreffelijk die ook zij ontneemt
men aan Molière bovendien nog zijn
grootste oharrne, de taal, en wij hou
den bij een blijspelletje als dit dan
ook weinig meer over dan het vrij nai
ve gegeven, doti eeat hedendaagsch
publiek onmogelijk meer boeion kan
en dus uitsluitend uit een historisch
oogpunt nog waarde voor one hoeft.
Toch Juich ik de keuze van L' Ecole
des Maris ten zeerste toe.
Het publiek dat deze voorstelling
bezoekt, staat in ontwikkeling boven
het gemiddeld schouwburgpubliek en
•het is dus te verwachten dat dit het
historisch element en den hoogen,
aristocratischen geest die zelfs in
zoo'n blijspelletje voortdurend naar
voren treed; waardeeren zal. En
tegelijk heèft men aan den heer
Lugt de groote voldoening geschonken
zijn artistiek en, waardevollen arbeid,
nu eens van de planken te kunnen
hooren. Ik heb groote bewondering
voor de vertaling, die de heer Lugt
liior heeft geleverd; zij klonk heel
vloeiend en was zeea- zeker van hoo-
ger wv.-arde dan de vertalingen van
Wend el en anderen,die wij gewoonlijk
op het tooneel te genieten krijgen. Zou
dc heer Lugt er niet iets voor voelen
om zich eens aan de vertaling van één
der groote coirukUee van Molière te
zetten? Ik geloof zeker, dal hij hier-
n goed en dankbaar
werk zou verrichten.
Voor de medewerkenden was L' Eco-
des Marls une école des acteurs;
zij stonden voor iets geheel nieuws.
Het spelen van Molière stelt zulke bij
zondere oischen aan de acteurs en ao-
•irices, dat het voor liefhebbers altijd
een hachelijk bestaan blijft zich er
aan te wagen. Des te meer genoegen
doet het mij hier te kunnen neerschrij
ven, dat de Haarl. Tooneelclub een
stijlvolle, voor dilettanten, alleszins
knappe vertooning van „Een Leer
school voor Echtgenooten" heeft gege
ven.
11c zeg met nadruk voor dilet
tante n, omdat misschien nooit dui
delijker te voren bleek, dat de wer
kende leden van de Haarl. Tooneelclub
dilettanten zijn. De voorstelling was
uiterst verzorgd de regio was zelfs
voortreffelijk te noemen zii getuigde
van ernstige studie en als geheel stond
deze opvoering dan ook op een peil,
dat slechts zeer weinig liefhebbers zul
len bereiken, maar toch... het bleef di-
1 etlan t en werk. Hel was van allen - be
halve van Sganarelle en Isabelle
aangeleerd", men voelde telkens,
dat de knappe regisseuse elk gebaar
tje en bijna eiken zin had voorgedaan
en dat men zich angstvallig aan haar
lessen hield.
Leon ar en Lisette bijv. waren al
lerliefste poppetjes, maar je zag door
hun siiol heen de touwtjes, waaraan
mei. Wessels voortdurend trok. Zoo
was het ook met Valere, die uiterlijk
een aardige, hoogst beschaafde
naar mijn zin wat al te précieuze
i was. maar ulu nooit één
ik iets uit zich zelf gaf. Aris-
te, die men vee? te jong gegrimeerd
had, was de zwakste dei' broederen,
wat wij toeschrijven aan den Lam
penüéber, waar mm hij blijkbaar te
strijden had. Veel beter was Ergaste
waarom had men hem in zoon
vreemd wambuis gestoken? die oen
werkelijk bijzonder goed Molière -
type te zien gaf.
Maai- verreweg de besten waren
Sganarelle en Isabella. Bij hun «pei
bij dat van dv« eersten vooral
vergat uien soms geheel met diletUui
ten te doen te hebben. Bij Sganarelle
geen aangeleerde gebaaiijes, geui
voorzichtig nagozegue zinnetjes! Het
kwam allés voluit uit hem zelve. Hij
was een m e n s c h! Hij vulde van
allen dan ook het meest liet tooneel.
Een groot karakterspeler zou de fi
guur .ongetwijfeld nog meer kleur
nebben gegeven deze Sgancre.Ie
was feitelijk te sympathiek en zou
ook in enkele tooneelen bijvoor-
beid in het tooneel uiet Valèro eri
Lsabeille in II een sterker komisch
effect hebben bereikt door scherper
mimisch spel, maar voor een liefïïeb-
ner was hot u itmuntend. Hoe
levendig was zijn dictie en hoe pi
tig en echt Fransch zijn vlugge altijd
verstaanbare dictie! (Bij de am
liet de verstaan!)aarheid nog al een®
te wensclien over).
Zeer mooi sloot Isabella met haar
geestig, pittig spel zich hierbij
"in haair stilte spöl, in levendigheid
van gnlaatsexpressie won zij hel zelfs
van Sgananeéle, maar al8 geheel
haar spel nog wat ijl, v u 1 d e zij
niet a.'s de ander.
De regie ik zeide het reeds
as voortreffelijk. Welk een aardige
vcmcLst bijv. was dat insluiten van
Sganarelle door Valère en Ergastel
de opvoering op zoo hoog peil
stond, heeft'de club aan hare leiding
te danken.
Na L'Ecole des Maria ging Inde
Val!
O, broeders, welk een val waa
datl
mag ik bier Marcus Antonius na
zeggen.
De opvoering van dit door Ghari
varius bewerkte Engelscke stukje was
een groote vergissing en een hoogst
onartistieke daad. Dit stukje van
Sutro, die overigens eenigo zeer
slechte éénacters geschreven heeft, is
wel een van de slechtste producten,
weüke ik ooit op ons tooneel heb ge
iden; het ig prikkellectuur- van dé
ergste soort- Het moge waar rijn,
dat mensohen, die bij 30 cents-ro
mans en bicocoopfi hos zijn groot ge
bracht. in dergelijke sensatie-dingen
behagen scheppen, na Molière viel
het geheel en al uit den toon. Zou
men het ooit wagen op een concert
de ouverture van Hoera! Wij leven
nogl na een symphoiiie van Beetho
ven te spelen t liior was hetzelfde
gebrek aan stijl cn smaak.
En daarbij kwam nog, dat het
stukje zeer zwak werd gespeeld,
e.een oog-unbiik kwam de beklemmen
de, nerveuse-angstige Grand Guignol-
sten.irni.ng die zoon ding toch ver-
eisciil over de toeschouwei's.
Het publiek vatte vooral ook
door het hoogst onvoldoende spel van
Fox het geval op als een klucht.
En dat was eigenlijk maar gelukkig,
want hierdoor werd de vertooning
van „In de Vat" het best veroordeeld.
Het spijt mij dit zoo scherp te moe
ten neerschrijven, maar de Haarl.
Tooneelclub heelt een naam op te
houden. En dien naam zou zij al
thans bij hen, die eenigszins artistiek
voelen kuinnen verliezen, wanneer
zij veel zulke Haters beging. Waar
om niet na L'Ecole dee "Maris een
werkje gespoeld als Meid? Hoe
prachtig zou dit geestige spel van
Multatuli waarvoor de hoofdper
soon zóó kan worden aangewezen
zich bij liet werk van Molière hebben
aangesloten I
De aankloeding van liet tooneel
door de- firma Boskamp te Overveen
is het eenige, wat extra vermelding
verdient. Dit was wel volkomen het
milieu, waarin deze lugubere geschie
denis heette te spelen.
J. B. SCHUIL.
PERSONAJLIA.-
Dc sergeanten A. H. Helcker en
A. v. d. Klauw, van het iode Regimeni
Infanterie, worden gedetacheerd bij dc
renswachtcn, resp. te Hardcnberg en
Gerdingen.
Aan den sergeant-majoor-ins truc-
leur J. W. Lamberts, van het ioe Reg.
;rie, is met ingang van 21 No
vember a.s. de bronzen medaille voor
twaalfjarigen trouwen dienst toegekend.
Te Amsterdam is bevorderd to:
arts de heer W. J. Gerber. geboren te
Haarlem.
Als predikant bij de Ned. Herv.
kerk te Rotterdam is in de vacature
ds. Ulfers beroepen dr. H. Plu Ober
man te Heemstede.
Men meldt ons: De heer W. Moll
Jzn., thans directeur der Nationale
Bankvereenïging, zal in de op £5
te houden buitengewone algc-
1 vergadering der Disconto-
Maatschappij te Rotterdam, worden
•oorgedragen ter benoeming tot lid
der directie dier instelling.
Tweede-luitenant J. D. J. Cou
vée, van het 21ste reg. inf., is over
geplaatst bij liet instrucUeb.tal jon te
Kaïnpen, ter vervanging van 2de-lui-
tcnant H. M. van Oorschot, die over-
TWEEDE HOLLANDSCHE MIJ VAN
LEVENSVERZEKERING. De direc
tie <lcr Tweede Hollaadsche Maatschap
pij vau Levensverzekering heeft opge
maakt de rekening en verantwoording
over het maatsc:.„..pi;lijk jaar 1918-19,
benevens een balans op den 30sten April
1919.
In de iceiichting wordt geschreven
Alhoewel de productie die van aLie vo
rige jaren verre overtrof en wat dat be
treft met groote voldoening op hel afge-
loopen jaar kan warden teruggezien, zoo
waren er toch andere omstandigheden
die voor de Maatschappij uit een finan
cieel oogpunt niet zoo gunstig waren en
wel ten eerste het toenemen der exploi
tatiekosten, Itre van het stijgen
van alle salarissen van het personeel van
icn- en buitendienst, reis- en'ver
blijfkosten, materieel enz. en ten, twee
de, doordat aan verzekeringen belang
rijk meer moest worden uitbetaald, dan
waarop volgens de sterftetafels kon ge
rekend worden.
Op den isten Mei 1918 bedroeg het
verzclurd kapitaal f 6.672.823.90.
In 1918-19 werd aan nieuwe verzeke
ringen gesloten .voor een bedrag van
f971.326.In dat jaar verminderde
het verzekerd kapitaal met f 426.628.
zoodat het verzekerd kapitaal op 30
April 1919 bedroeg f 7.217.521.90.
Het effectenbezit der Maatschappij
bedroeg op den balansdag 1470.848.37 en
een halve cent.
De vaste goederen der maatschappij
zijn geboekt op f 186.002.22.
Van de beleggingen kweekte de maat
schap, ij gemiddeld een rente van
4-63
De rekening en verantwoording over
«918-1919 sluit met f 608.079.81 en een
halve cent.
De balans sluit met f 1.611.533.20 en
een halve cent. Het saldo (waaronder
begrep n zijn de saldo's over 1916-17, i
1917-1S en 1918-19, omdat dc winst eerst
berekend wordt om de 5 jaar na het op
maken van de wetenschappelijke balans)
is uitgetrokken op f204.376.7g en een
halve cent.
NATUUR EN KUNST. Voor de le
den en donateurs der Haarl emsche
Schooivereenijingen trad Dinsdag
avond in „De Nijverheid" in de Jans-
straat als spreker op de beer H. C.
Verkruysen, directeur der schooi voor
Bouwkunde enz met het onderwerp
„Natuur en Kunst".
Na de verhouding geschet®: le heb
ben, die er bestaat lusscheu natuur en
kunst, weer spr. er op boe de wet en-
®c.hapj>elijbe mensch geheel anders tot
de nafuuv staat dan de kunstenaar.
De wetenschappen,'5ce vorscber blijft
als 't ware builen de natuur, hij kijkt
naar den buitenkant; de kunstenaar
beleeft op het gevoel af den zin van de
natuur, hij brengt er zijn eigen ge
dachten wereld tn over, zijn begrip van
hel (JhvergankeHjike. Een kun®:werk
laat het blijvende, het onvergankelij
ke van de natuur zien op vergankelij
ke wijze. Den wetensch appel ijken on
derzoeker is het le doen om lief vmden
'an waarbeden.
Daarna besprak de heer Verkruy
sen de verhouding, die In de oudheid
tusschen kunstenaar en maatschappij
bestond. De kunstenaar was toen (ege-
li'ker'ijd priester, de kunst was reli
gieuze kunst. De groote rnassn van,
volk wae ontvankelijk voor de kunst
uitingen van dien tijd, want die mas
sa leefde in deselfde gedachtenspheor
"Is de kunstenaar. De kun sten aar-va n-
than® daarentegen slaat .alleen met
zijn kunst, hij maakt „Tart pour
l'art".
Het hoogtepunt in de natuur, ver
volgde spr., is het menwhelijkr-; de
kunstenaar, die in die natuur zichzelf
wil brengen, zal dus moeten grijpen
naar den mensch, de mensch op zijn
best is het belangrijkste object voor
den kunstenaar op zijn best.
Na de pauze verduidelijkte spr. met
lichtbeelden, kimstwerken uit liet oude
Egypte en IndiG en ook moderne en
hypermoderne kunstuitingen vertoo-
nende, het vóór de pauze gesprokene.
ORGELBESPELING in de Groote
of St.-Bavokerk te Haarlem, op Don
derdag 20 November 1919, des namid
dags van 2—3 uur, door den heer
Louis RoberL
Programma:
1. Toccata, Adagio et Fuga C. gr. t,
vJ. S. Bach.
2. Praeludium über „Sei Lob und
Eihr dem Höchsten gut", J. G. Töp-
fer.
3. Choral, Joseph Jongen.
•i. Allegretto vHlereccio, Polttrio
Fumagalli.
B. Berceuse, Ralph. Kinder.
6. Toccata Militaire, H. M. Higgs.
KUNSTZAAL SMIT.
De bekende plaat- en kunsthandel,
Groote Houtstraat 69, heeft eedri:'
gisteren aan zijn winkelruimte een
Onze Lachhoek
Z ij: Ik ben wel een dozijn maal ge
vraagd voor ik Jou ruuu! fcji allemaal
heel wat knapper maiinco dan jij!
H Ij: Bat zal wel. Zij zijn er tenmin
ste allen nog zonder kleerscheuren af
gekomen.
Vijfjarig zoontje: (huliend):
O, moeder, tl; hob een bord gebroken!
Moeder: (bezig éen arukel over
hel huiselijk leven tc schrijven). Ik
heb nu geen lijd. Ga maar naar va
der en vraag hem Je er een pak eiaag
voor te geven! I
afzonderlijke kunstzaal toegevoegd
en hut 'is van den heer F. H. Smit
stellig een aardige gedachte, <lte
toonkamer met ecu tentoonstelling
van werken dooi' Haariemsche schil
ders in le wijden.
Met belangstelling hebben we de
nieuwe genegenheid in oogenschoüw
genomen., een gelegenheid die belooft
wel te zullen voldoen, al la het jam
mer te achten, dat een har er wan
den voldoende daglicht moet ontbe
ren, natneiijk de zijde waar het licht
hoog en Noorder licht, naar binnen
va!L Bruin gebeitst houtwerk bindt
vloer en wanden warm aaneen, wel
ke laatste boven lage liunhriseertug
rustige tentoonstellingsruimte biedt.
Electrlsch licht maakt ook beschou
wing- hij avond mogdajk. Wat de
tentoongestelde werken betreft zij al
lereerst de kunstarbeid van Mtoleé
genoemd.
Als steeds frisch waren ook ditmaal
jii vele landschappen, meestal om
Haarlem, een innemende visie en
heldere voord ractiL Bijzonder be
vieien ons de etudie'e Eiswout en
Schalkwijk, terwijl verschillende pit
tige teekeningen bet talent van dezen
kunstenaar doen uitkomen-
Van Heuff moet zeer bepaaide-ijk
de fieurige schilderij en gelukkige
compositie Schuilen in visscJiersha-
venneld zonder twijfeJ een der
beste nummers der tentoonstelling.
Wesseling is meerzijdig vertegen
woordigd. Wij vestigen opnieuw de
aandacht op zijn miniaturen op hout
die met enkele studiekoppen het fi-
guraie dee! der expositie uitmaken
Met uilzondering van den cordaten
1 spemtanen kleuropzel no. 3 duin
weg en een klein lanttRchapschuderij
trefi zijn tandschapkunst ons ditmaal
minder sterk.
Mevr. KruyderBonman zond
stillevens en bloernscirilderijen voor
namelijk ajuarollen: ontkomt haar
loeiende techniek hier en daar niet
aan groezeligheid, zoo doet gezetter
beschouwing de waardeering voor
haar rozen en anemonen toenemen.
De beeldhouwkunst wordt door
Klinkenberg gerepresenteerd. Van
zijn kloek in hout gesneden dieren
zijn de voge! beeld in gen 't scherpst
gezien en ons het liefst.
Nog zijn ter tentoonstelling etsen
door v. Heu"en, kleurteekeningen
door v. d. Weiden e.v.m., bij elkaar
stellig een ruime keus om al degenen,
die ln verband met de aanstaande
December/eostdagen naar kunstge
schenken mochten zoeken.
Wij wenschon den heer Smit alle
succes met zijn kunstzaal.
G. KERKHOFF.
Stoomvaartberichten
STV. MIJ. NEDERLAND.
BILLITON (thuisreis) passeerde 17
Nov Gibraltar.
JAN PIETERSZ. COEN (uitreis)
passeerde 17 Nov. Gibraltar.
ROEPAT (uitreis) vertrok 15 Ncv.
■an Genua.
KON. NED. STOOMB. MIJ.
CALYPSO vertrok IC Nov. van Al
giers nu..r Gibraltar
HELENA van de Middel] Zee naar
Amsterdam, passeerde 17 November
OuessanL
IRENE vertrok 17 Nov. van Algiers
naar Gibraltar.
JAVA, van Amsterdam naar Zuid
Amerika, arriveerde 17 Nov. te New
port (verb.)
OBEP.ON, vn Piraeus naar Am
steruam, passeerde 17 Nov. Dunge-
KON HOLL LLOYD.
DR1 tITERLAND (iritrëis) pa».
.16 v'v Ouessant
GELRIA (uitreis) vertrok 16 Nov
van Corunna.
J A V A-CHI NA-JAPAN—LIJ N.
TJIKINI arriveerde 10 Nov. van
Java te Shanghai.
KON. PAKETV. MIJ.
BEROUW, van Rotterdam naar
Java, passeerde 16 Nov. Gibraltar.
HOUTMAN, arriveerde 12 Novem
ber van Java te Sydney
Ic'eiaiïMetora
De Lachende Kavalier
DE GESCHIEDENIS VAN DEN
VOORVADER VAN DEN ROOBEN
PIMPERNEL,
door
BARONESSE OUCZY,
72)
Daarom kwam het geen oogmblik
bij haar op, dat deze man, jdie daar
zoo rustig en eenvoudig stond Lu pra
ten, haar bedroog. Dn gebeurt ('-n is
sen van do laatste dagen spookten
nog door haar hoofd en terwijl zij
tiaar zat tegenover den man, dien zij
maar al te bereid was geweest te ver
donken, kon ze geen enkel feit vin
don, dat dien argwaan rechtvaardig
de.
Zelfs als ze tei'ugducht aan het
gesprek, dat zo eerst tc Leiden en nu
gisteravond weer hict dien bin talen
kerel gehad had, kon zo zich niet, her
inneren, dat, hij een enkel woord ge
sproken had, dat don heer van Stou-
tenburg aanklaagde.
Ze was geheel in de war. De vreug
de over het feit, dat de stadhouder
geen gevaar liep en dat haar broe
ders hand niet niet bloed bezoedeld
zou worden, ging gepaard met een
vaag wantrouwen, dat ze niet kon be
dwingen en waar ze zich eigenlijk
voor schaamde.
Ia het waar, fluisterde ze einde
lijk, dat ik alleen het slachtoffer
bert geweest van eenige booswich
ten?
Wat anders? vroeg hij vriende
lijk.
Hebben niet u... of... een van
uw vrienden er do hand in gehad?
vroeg zo dringend.
Ik? riep hij uit vol verontwaar
diging. lk?Dacht u dat -ik zoo
iots doen zou! En waarom?
Om om mij uit den weg te
houden.
11c begrijp het, zei hij op eens.
Maar Giida, Icon je zoo iets van
mo deriJten?
Ja, ik heb het geloofd, klonk hot
kalme antwoord.
Geloof je dan niet, dat ik eiken
droppel van mijn bloed zou widen
geven om jc verdriet te besparen?
Ik wist niet, zei ze koel, dat
uw eerzucht zou zwijgen voor een
vrouw of voor wat ook.
Geloof je dan niet, dat ik je lief
heb?
Spreek niet van liefde, viel ze
uit, dat is iets heiligs en gij' weet
niet wat liefde is.
Je hebt gelijk, GiMa. De liefde
van gewone mcnschen, die kan ik
niet. Jou lief te hebban, Gilda, botee-
kent voor mij, dat al mijn gedach
ten, al mijn hoop, als mijn gebeden
op jou gevestigd zijn slaap noen
werk, noch gevaar kunnen ook maar
één oogenblik je beeld uit mijn ziel
verdrijven als ik dat alles voel,
Gilda, dan weet ik toch wat. liefde is.
En uw eerzucht doodde die lief
de, zei ze kalm. Het is nu te laat.
Go ruoogt alleen van Liefde spreken
togen Walburg van Marnix.
Neen, Gilda, ik mag er over
spreken tegen jou, mijn '«even lang.
Walburg van Marnix is mijn vrouw
niet meer. De wetten van ons land
hebben mij mijn vrijheid gegeven.
Door cle wet van God blijft ge
gebonden. Ik bid u, laat dat onder
werp rusten.
Jo bent koud en wreed, Gilda.
lk hob u niét langer lief.
Jc Liefde zal terugkomen, zei hij.
Heb ik nu jo vertrouwen terug?
Zelfs dat niet geheel, zei ze.
Laat ik iets doen om mij le
rechtvaardigen, smeekte hij. Ver
gun ine 0111 je te bewijzendat hoe
lief ik je ook heb, en lioe gaarne ik
je in mijn nabijheid heb, ik_ nooit
schuldig Icon zij.11 aan een schande
lijke daad als waarvan jc me in je
haa t beschuldigt.
11c beschuldigde u daarvan, dat
moe l ik bekennen. Maar hoe kunt ge
me i wijzen, dat liet niet zoo Is?
Boor den eenigcn schuldige bij
u te brengen, riep hij heftig.
Kent ge hom dan?
Drie dagen lang hebben mijn
trouwe dienstknechten zijn spoor ge
volgd. Hij is nu hier als mijn gevan
gene. Zijn tegenwoordigheid zal je
overtuigen, dat ik geen rol gespeeld
heb in deze afschuwelijke zaak.
Over wien spreekt ge, mijn
heer?
Over den man, die hot gewaagd
heeft u te ontvoeren.
Is hjj dan hier? riep zij uiiL
Ja, als weorlooze gevangene.
Morgen wordt zijn vonnis geveld en
zal hij de straf ondergaan, die hij
verdient.
Maai' hij handelde niet uit zich
zelf, riep zij uit; een man, rijker
en machtiger dan hij, heeft hem over
gehaald, en hem er voor betaald.
Stoutenbiu'g maakte een gebaar
van groote verontwaardiging.
Dat heeft hij jou natuurlijk ver
téld, Gilda. Zulk soort mannen zijm
in hun hart altijd lafaards al hebben
ze oolc instinct voor vechten
meestal om zichzelf te verdedigen.
Hij probeerde jou zijn onschuld te
bewijzen door mij in dé zaak te be
trekken.
U, fluisterde ze zacht, of een
van uw vrienden.
Je meent jc i roer Nico)aes, ging
hij.kalm voort. - Wel, wel, dc man
is nog brutaler dtui ik dacht. Dus
heeft liij eerst de schuld op mij wil
len gooien, op mij, die den grand
waarop je Loopt als heilig beschouwt,
en toen op den broeder, dien je lief-
heht?
Neen, neen, riep ze, dat heb
ik niet gezegd, lk zelf was het....
Die zoo ongunstig over mij
ducht, vulde Stouienburg zacht ver
wijtend aan over mij en over Ni-
colaea Je hebt het den schurk ge
vraagd en hij heeft het niet ontkend
of liever, hij liet je op dat denkboeld
door gaan, om zich schoon te was-
b oh en. Maar, ondervraag hein zelfl
Af ui zijn blik, aan zijn antwoorden,
aan zijn lieelc houding zal je zien of
ik of Nicolaes of een vian onze vrien
den hem betaald hebben om je te
ontvoeren. Maar bedenk, voegde lui
er bij, dat zoo'n schurk altijd
liegt), ik smeek je dus op mijn
knieën, oordeel meer naar zijn ge
zicht dan naar zijn woorden eai vraag
bewijzen voor wat hij zegt
-- 11c zal oordeeJen, zooale liet mij
goed dunkt, zei zij koud. Laat den
man nu hier komen, ik verlang er
naar te hooren wat hij zeggen zal.
Stoutsnhui'g keerde zich dadelijk
om. Er stond eeh schildwacht voor
de dem' en liet was dus gemakkelijk
genoeg om een boodschap aan Jan
tc zenden, dat hij den gevangene hier
moest brengen. Eigenlijk was hij er
van geschrikt dat Gilda dadelijk he
rein was met dun vreemdeling te
siu-ekon. Een pijnlijk gevoel van ja
loezie was bij hom opgekomen, toen
hij gezien had hoe haar oogen gloei
den, toon ze dien man zoo vurig ver
dedigde. Zijn Instinct zot hem, dut
er gevaar dreigde, waaraan hij nooit
gedacht had.
Vrouwen werden spoedig overge
haald, overlegde hij, door welbe
spraaktheid en een flinke houding
en die beide, dat moost Stoutenburg
bekennen, bezat de schurk in hooge
mate. Gelukkig was het kwaad als
je het kwaad kon noemen pas be
gonnen; en het sprak van zelf, dat
Gilda don ellendeling zou verachten,
die haar zoo beleedigd had. Boven
dien, liad Stoutenburg alle hoop, dat
het gesprek als liet zorgvuldig geleid
werd, Gilda's oogen zou openen voor
het ware karakter van dien huursol
daat met zijn vleionden toon en zijn
ridderlijke manieren.
I11 ieder fcoval had de lieer van
Stoutenburg niets van dat onderhoud
te vreezen, én hij voelde, dat zijn
slimme woorden Giida's wantrouwen
reeds aan liet wankelen hadden ge
bracht. Misschien wilde ze dien mam
alleen spreken om haar gedachten
rust. te. geven cn zeker \e wotcn, da*
haar broer geen schuld had.
(Word: vervolgd.)
