Buitnrs Dtaui
De Amarant Csub
TWËEDË BLAD.
Dinsüay 24 Februari 1920
Mnitatuil als Tooneei'
schrijver.
Multaiuli was geen geboren tooneel-
«chrijver. Wij durven dit zeggen, on
danks het feit, dat hij ons „Vorsten
school" heeft nagelaten, een kunstwerk,
waarvan H. L. H. Berckenlhoff eens
schreef in Het Tooneei, „dat het in be-
teekenis zijn wedergade niet heeft in
onze tooneellileratuur van de laatste
a eeuwen".
De bevestiging van onze uitspraak
vinden wij minder in wat Dotnves Dek
ker wèl dan wat hij niét gesdhreven
heeft. Hei is een algemeen bekend feit,
dtfi Multaiuli jaren lang heeft rondgc-
loopen met het plan een blijspel te schrij
ven. Herhaaldelijk maakte hij er in
zijn brieven melding van. Reeds in 1859
schreef hij aan Tine, dat hij met een
tooncelspel bezig wasin een zijner
brieven van Maart 1873 lezen wij: „ik
ben mijn uitgever een blijspel schuldig.
Ik kan maar niet beginnen. Ik durf
n i e tl" en ook in zijn latere brieven
komt hij er telkens op terug.
„Dat vervloekte blijspel!" sdhrijft hij
in 1876. Hij had het aan zijn uitgever en
aan jaap Haspels beloofdhij is er
nooit mee klaar gekomen. Wij mogen
wel aannemen, dat hij het niet heeft ge
kund.
Het is waar. dat Multaiuli zijn eisdien
zeer hoog stelde, dat hij niet tevreden
was met het gewone en alledaagsche.
Hij ging zelfs zoo ver in Maart 1875 tc
schrijven „De comédies van Molière
bevallen mij nietl Van den Berg's „Ne
ven" evenmin 1 En ik zie tot nog toe
geen kans de dingen, die mij daarin
niet aanstaar, béter ic maken of te ver
mijden!"
Wij zouden met wal nüuder dan Molière
reeds zeer tevreden zijn geweest, maar
het is wel vrij zeker, dat Multatuli's t;
lent zich niet voor het tooneei eigendi
Zijn kracht lag allerminst in compositie
cn conceutratie. die het tooneei nu
maal eïschl. Een tooneelstuk is meer
nog dan een roman een bouwwerk het
is begrensd door een geraamte het
scenario waarin alle stof verwerkt
dient te worden. Het tooneei stelt zijD
eischen van voorbereiding, exposé, sce
nische verdeeüng, karakterbeelding
wij doelen hier natuurlijk niet op de
verouderde weiten van eenheid van tijd^
plaats en handeling waaraan men zich
niet kan onttrekken dan op straffe van
totale mislukkiijtr.
Multatuli's geest had ondanks het ge
niale, iets.... vluchtigs. Hij kon zich
zeer moeilijk lang bij éénzelfde onder
werp bepalenzijn heele oeuvre geeft
hiervan liet bewijs, de titel van zijn
hoofdwerk Ideeën zegt het ons ook.
ziin ..persoonlijke herinneringen
aan Multaiuli" vertelt Johan de Meester,
dat hij Douwes Dekker eens heeft hoo-
ren spreken. Hij bleef geen 3 minuten
bij hetzelfde onderwerpzijn vlugge
geest sprong van den hak op deu tak,
telkens laat hij zijn onderwerp los om
geheel onverwachts op iets anders over
te gaan. Het was schrijft De Meester
een „kaleidoscoop van denkbeelden".
Dat onrustige van zijn geest zal hem
in den weg hebben geslaan bij het cou-
oipieeren van tooneelwerk en het zal
ook de oorzaak zijn >i. dat zun
blijspel nooit is voltooid. Het is voor ons
vaderlandscli tooneei wel zéér te betreu
ren, dat Multatuli dit compositie-talent
miste! Hij zou met zijn rijken geest, zijn
sprankelend v.--- -ft. zijn bijtend sarcas
me en zijn gave om een voortreffelijken
dialoog tc schriiven, 'bijna zeker op dit
terrein onsterfelijk werk hebben gele
verd.
Men behoeft de twee bedrijven van
„Aleid", die hij ons heeft nagelaten,
slechts te lezen, om tot deze overtuiging
tc komen. Als fragmentarisch werk zijn
die bedrijven s u b 1 i e 1 Is er door één
Hollandsch schrijver ooit geestiger too-
neeldiakiog geschreven? Hoe rijk zijn
deze fragmenten aan woe dingen en
dolle invallen! Welk een „sprudelnd"
speelsch vernuft, welk een rijke humor
welk een scherpe spotl En het is steeds
van een exquise fijnheid en een geeste
lijke voornaamheid, die te meer opval
len, wanriccr men bedenkt, in welk een
tijd van duffe, burgerlijkheid ze zijn ge
schreven.
Men moet een kunstwerk altijd bc-
oordeelcu naar den datum, waarin het is
ontstaan. Wanneer wij dit doen bij Mul
tatuli's tooneelstukken, dan springt bet
wel duidelijk in het oog, hoe hij als
sohrijver ook op dramatisch gebied bo
ven zijn tijdgcnoolen uitging. Wij zon
deren het jeugdwerk „De Bruid Daar
boven" uit, waarvan Multaiuli later zelf
terecht schreef, „dat hei copie van copie
was, een marioneuenrcpetiiie, een grab
belen in een muffe leesbibliotheek"
en wat voor leesbibliotheek, de biblio
theek van 1843! „een kladderij van de
poppenkast!" En toch stond dit drama
met ai zijn valsch pathos en walgelijke
sentimentaliteit de woorden zijn van
MultatuK zelf niet beneden het werk
van de Hollaadsche tooneelschrijvers uit
de eerste helft der 19de eeuw, die bij
lfflafcd en Kotzebue en ook wel bij
minder# goden te gast gingen.
Maar hoever staat „Vorstenschool''
ondanks zijn fouten en onvolkomenhe
den niet boven de tooneelwerken, die
in Multatuli's tijd in Holland zijn
schenen! Wat is er in die jaren voor
nationaal tooneei geschreven, dat de
schrijvers overleefd heeft? „Vorste;
school" heeft zich tot heden op het ré
pertoire gehandhaafd, ondanks het oor
deel van J. A. Alberdingk Thym, die
het in de „Dictsche Waranda" een „mis
lukt drama" noemde, ondanks de mee
ning van den criticus van het Nieuws
van den Dag, die na de iste opvoering
in Maart 1875 schreef, dat het „onge
schikt was voor het tooneei" en niette
genstaande de denigreerende wijze,
waarop Dr. Mcndes da Costa zich over
Multatuli's drama uitliet, als over een
„opgewonden speeldoos van enkel pop-
penl"
O zeker, het drama is reeds in zeer
veel „verouderd", het draagt de sporen
van zijn 50-jarigen leeftijd, maar welk
een nieuw geluid bnaclit Multaiuli toch
ook met dit werk in de jaren, toen de
tooneellileratuur in ons land hopeloos
duf en onbetee.kenend wasl Wat doet het
tweede bedrijf het tooneei met de
schouderweeren en het feest bij den ko
ning nog altijd frisch en oorspronke
lijk aan, in welk een geesiig-satiriekcn
toon is deze heele acte geschreven! En
dat in 1872, toen men in Nederland
nauwelijks meer wist, wal satire betee-
kendel Welk een geestige figuur is Spi-
ridio, hoe prachtig van kleur en met
welk een tintelend vernuft is het feest
bij den koning behandeldl Het is in zijn
burlesk karakter van een heerlijk-komi
sche werking. „Overdreven" heeft men
indertijd de scène met*de sehou-derwee-
ren genoemd! Hebben wij in de brieven
van Willy aan Nicky niet gelezen, welk
een groote plaats schouderweeren in
het brein van vorsten nog steeds inoe-
Verouderd ds het werk in de gedeelten,
welke in den tijd van zijn ontstaan „mo
dern" mochten worden genoemd, in de
dikwijls wel al te pathetische en didac
tische ontboezemingen van koningin
Louise en ook in de teekemng der „no
bele." fig-ureu, die niet vrij zijn van sen
timentaliteit! Ook valt het niet te ont
kennen, dat de compositie zwak is er
dat van kaïakterteekening in „Vorsten
school" moeilijk gesproken kan worden.
Alle personen tot zelfs Puk en de la
keien toe spreken Multatuli's taal,
maarhet is de taal van een dich
ter! En hoe zelden hooren wij den
dichter in den schouwburgl Het is on
hoogere vdscomica van het tweede be
drijf en het dichterlijke van het geheel,
dat „Vorstenschool" zich ook in de toe
komst op ons tooneei zal blijven hand
haven.
Door het Multatuli-comité daartoe
aangezocht, zal de Iiaarlemsche Too-
neelclub ter herdenking van Multatuli's
geboortedag, op 24 Maart, in onzen
Stadsschouwburg een Multatuli-avond
geven. Alsdan zullen o.a. worden opge
voerd de 2 fragmenten van „Aleid" cn
het voor het tooneei bewerkte „Avondje
bij juffrouw Pietersen". Vooral de keu
ze van „Aleid" juich ik toe.
Ik herinner mij nog een der eerste op
voeringen van deze fragmenten door het
Rotterdamsch Tooneelgczelschap met
Alida Klein in de titelrol, nu ongeveer
jaar geleden. Ik was nog 2eer jong
had weinig „komedie" gezien en ik
kan dus niet zeggen, dat ik tot oordee-
len bevoegd was. Maar ik heb van dien
avond een herinnering bewaard als van
iets heel bijzonders en zeer mooi. Toen
ik onlangs in een Gids van 1891 blade
rend, toevallig las, dat Mr. J. N. van
Hall over deze voortreffelijke opvoerin
gen had geschreven, „bij „Aleid" in écn
uur meer ongedwongen levenslust, meer
frissc'nen, oorspronkelijke!! geest te
he"bben genoten dan anders vaak in een
geheel tooneei seizoen," toen zag ik daar
in bevestigd, wat ik als knaap reeds had
gevoeld.
J. B. SCHUIL,
AMERIKA LN 'V VREDES
VERDRAG,
th'„ Londen wordt geseind, dat men
dictcr in volslagen onzekerheid ver
keert over wat er in den Aimerilkaan-
sdu-n Senaat gebeurt met de behan
deling van het vredesverdrag. Om de
oen of andere reden schijnt het
nieuws daarover te worden opgehou
den. In de laatste dagen ontwingen 'de
couranten weinig of geen telegram
men van hun correspondenten in
Washington.
Alleen de „Evening Telegraph" be
vatte Zondag het bericht- van een
nieuwsagentschap, luidende, dat de
Senaat met een besliste meerderheid
van stammen besloot, dat Amerika
zich niet bij 'den Volkenbond zou aan
sluit en. Dit berioht scheen apocrief,
waarom er weinig aandacht aan
geschonken werd.
„Morning Post" ontving Maan
dag een bericht van liaren corres
pondent te Washington, meldend, dat
de Senaart Zaterdag met 45 tegen 20
stommen slechts verwierp het voor
stel tot wijziging van de Is te van sena
tor Lodge's reserves, waarbij Ame
rika zich na twee jaar uit den Vol-
keniooivd zou kunnen terugtrekken,
indien eetn motie van het; congres
daartoe besloot. Of dit feit aanleiding
gaf tob hol bericht, dat Amerika zich
mot bij den Volkenbond zal aanslui
ten, kan nog nieib worden nagegaan
maar in afwachting van positieve be
richten valt het moeilijk tc gclooven.
dat Amerika do uit de idealen van
zijn president geboren instellingen
zaJ verloochenen.
Tn een navier bericht via Londen
wordt gemeld, dat de Amorikaatneche
senaat met 45 tegen 20 silemnien (dal
is met een meerderheid van 2/3 der
stemmen, welke volgens het regle
ment uercisobr, wordt) de motie van
senator Lodge, betreffende het
niet toetreden van de Vcr-
eetnigde Staten tot den Volkenbond,
aangenomen hee't.
In dezo motie wordt verklaard -
dat de vredestoestand tiussohen de Ver
eer-igde Staten en Dui'tschlanid ia ncr-
sleici en wordt ter vervanging van
den Volkenbond de Instelling van een
.•volksraad lubevolen, wiens tiaak
het zal zijn verscfoill-end e vraagstuk
ken te onderzoeken, die verbond hou
den met het herstel van de verschil
lende landen na den oorlog.
Tot zoover dit bericht. Het is nog
niet duidelijk of de Veree-uigde Staten
zich nu geheel afzijdig zullen houden
van den Volkcnbondè Immers wordt
in de motie alleen de vervanging van
den Volkenbond door een vaiksruad
a 't 11 b e vo 1 en.
Toch ia hel. eigenaardig, dat Wil
son s Volkenbond juist in zijn eigen
I <"J de meeste bestrijding vindt.
Een correspondent van 't „Peut Jour
nal" heeft een onderhoud gehad met een
Engelsch diplomaat, die o.a. verklaar
de
„In de allereerstaSplaats moet men de
juiste draagwijdte der motie-Lodge goed
begrijpen. Indien de opvattingen dei
pers-agentschappen juist zijn, dan moet
erkend worden, dat de Vereenigcle Sta-'
ten zich niet bij _den Volkenbond willen
aansluiten. Dit is een zeer betreurens
waardig feit, welks gevolgen zooveel ie
ernstiger zouden 2ijn, indien het waar is,
dat de Senaat zich wilde uitspreken over
de verklaring van den vredestoestand
tusschen de Vereendgde Staten en
Duitschland.
Gij kunt er zeker van zijn, dat onze
zullen aangrijpen, welke hen in staat
stellen hunne beloften niet na te komen,
weldra zullen pogen ons nieuwe moei
lijkheden in deu weg te leggenDe even-
tueele terugtrekking der Vereenigde
Staten zal de regeling van den algc-
meenen toestand bemoeilijken, want Eu
ropa zal niet alleen de politieke moei
lijkheden moeten regelen, doch het zal
vooral zonder hulp van de Vereenigde
Staten de economische moeilijkheden te
boven moeten komen."
De correspondent van het Petit Jour
nal" voegt hieraan toe, dat de gebeurte
nissen in de Vereenigde Staten Maandag
in den Oppersten Geallieerden Raad ter
sprake zouden worden gebracht, waar de
drie staatshoofden de beslissingen, welke
thans moeten worden genomen, onder de
oogen zullen zien. Het staat vast, dat de
quaestie van de houding der Vereenigde
Staten de besprekingen in den Opper
sten Raad thans geheel zal bëheerschen.
DE BEZETTING VAN RIJNLAND.
De Fransche commissie tot herstel is
het niet eens met Millerand's houding
betreffende de opschorting der termijnen
r de ontruiming van het Rijnland,
wegens het niet-nakomen door Duitsch
land van ziin verplichting tot kolenlcve-
ring.
OUfTCCHLAND EN RUSLAND.
Betreffende de vraag van hernieuwing
der Duitsch-Russische onderhandelin
gen, zegt de „ICölln. Ztg." in een tele
gram uit Berlijn, dat in zekere kringen
de industrie een levendag belang stek in
de hernieuwing der oeconomische be
tref hagen met Rusland en dat er ook
bij de regeering zeer op aangedrongen
is om deel te nemen aan het uitzenden
studiecommissies enz. Echter is dit
door de officieele autoriteiten, die hier
voor in aanmerking komen, positief ge
weigerd. maar men heeft de industri
een wenk gegeven, die noodige schreden
zelf te doen. Of de huidige binnenland-
sche toestand in Rusland reeds voor een
hernieuwing van welke betrekkingen
ook, geschikt geacht kan worden, laten
we in het midden. Principieele bezwa
ren staan aan een politieke toenadci .m
niet in den weg, want ook door het ver
drag van Versailles is aan de grondbe
ginselen van het verdrag van Brest-Li-
tofsk, aan hei vredesverdrag zelf, niet
getornd. Alleen is op grond van de over
eenkomst van Versailles, gesproken van
een opgeven van de voordeden, die in
het verdrag van Brest-Litofsk voor
Duitschland waren neergelegd; er is
echter niet gezegd, dat de oorlogstoe
stand tusschen ^Rusland cn elk tot her
vroegere Tsarenrijk behoorende gebied
weer opnieuw is ingetreden. Hierdoor is
Duitschland in werkelijkheid in vrede
met Sovjet-Rusland cn hierdoor zijn ge
lijktijdig de voorwaarden voor de her
nieuwing van diplomatieke 'betrekkingen
op een geschikt tijdstip geschapen. Dat
dit tijdstip reeds naderbij komt, is uit
het feit af te leiden, dat intusschen ook
van andere, in het bijzonder van Engel-
schen kant, onderhandelingen met de
Sovjet-regeering reeds begonnen zijn.
DE ELLENDE IN OOSTENRIJK.
Dc permanente parlementaire com
missie voor jcugdverzorging en toezicht
op de gezondheid der jeugd in Oosten
rijk publiceert een statistiek betreffende
de afneming van het aantal schoolkinde
ren in de eerste klassen der volksscho
len. In het jaar 1910 waren er 56.000, in
19/9 slechts 35.469 en in 1920 nog maar
23.000 kinderen in de eerste klasse. In
October 1910 waren er in de volks- en
burgerscholen 242.386 leerlingen,
loopende jaar 195.748. Tusschen t Ocio-4
ber cn 15 December 1919 waren er in
Weënen 6430 sterfgevallen, terwijl er
5533 kinderen levend geboren werden.
Het blad „Morgen" merkt hierbij op,
dat deze cijfers bewijzen, dat het goede
hart van weldoeners alleen, hoe goed
ook bedoeld, niet één kind in het leven
kan houden. Dit zal niet verbeteren,
lang men buiten Oostenrijk meent,
men tegenover ons zijn plicht doet
enkel aalmoezen te geven. Men moet
het noodige crediet verschaffen, om voor
alles grondstoffen te koopen. Wij eischen
van de makers van het vredesverdrag
van St. Germain, dat zij tegenover ons
hun plicht doen.
DE ONRUST IN EGYPTE.
Volgens de „Times" is een bom ge
worpen naar Sbafik Pasha, den Egypti-
schen minister van landbouw. De minis-
tkwam, zonder letsel te hebben be
komen.
EERETEEKENEN VAN
GESNEUVELDEN.
De minister voor de nationale verde
diging heeft het voorstel ingediend om
moeders van militairen, die voor het va
derland gestorven zijn, het recht te ge
ven de onderscheidingen, aan hun zoons
toegekend, te dragen.
EEN BELGISCHE PRINS OP DEN
HONCAARSCKÊN TROON?
Voigens de ,,.->ou wordt in welin
gelichte kringen te Landen verzekerd,
dat in verban*! met het veto tegen de
diplomatie cn den terugkeer der
Habsburgere Invloedrijke personen In
'lorgarije er over deuken, voor he'
bezetten van den trootn een beroep te
doen op de Belgische dynastie. De
i.weeöe zoon van den koning der Bel
gen, prins Sharks, die nog zeer Jong
is, zou beschouwd worden a'.s een ern
stig candidaat, gezien de populariteit
var liet Belgische koningshuis in
Frankrijk en Engeland. In geval deze
car.d'natuur mocht worden verwezen
lijkt, zou de jonge Belgische prins
nog een Ilongaarsohe opvoeding kun
nen ontvangen en vertrouwd kunnen
worden gemaakt met de geschiedenis
en <<ie zeden van het land, waarover
hij geroepen zou zijn te regeeren.
Jti afwachitlg daarvan zouden oen
regent en een regentschap sraad de
Hou aarecho aangelegenheden kunnen
leldffi-
EEN DUÏTSCHE LEENINC.
Van goed ingelichte zijde verneemt
de Bovaen Ztg. dat de Du it.$che re
geering vam plan is een groote lee
ning uit te schrijven. Zij hoopt, dat
vooral de neutralen daaraan zullen
deelnemen. Door het overwerk der
mijnwerkers verbetert de toestand in
Duitschland wat de' kol! en voorziening
betreft.
E BCLSJEWiKI.
Volgens den correspondent van de
Morning Post te Konstantinopel oni
ving O'Grady voor zijn vertrek naar
Landen dc mededeeling van Litwlnof,
dat Sovjet Rusland bereid is tot vol
komen demobilisatie indien hel de
verzekering krijgt dat de grenzen niet
zuillen worden geschonden en het be
staan van Sovjet Rusland verzekerd
blijft.
In een interview, dat Lenen toestond
aan de „New-York World" heeft deze
veiklaard, dat de Bolsjewisten bereid zijn
vrede te sluiten op voorwaarden zóó
billijk, dat zelfs dc incest .ijieiuil
sche kapitalisten daartegen niets zouden
kunnen inbrengen is vol v,~r;r„UK-
dat de Sovjet-regeering niet in gevaar
verkeert door militaire kracht te worden
omver geworpen, en hij beschouwt de
h a ndelsv 00rsteHen der geallieerden als
onoprecht en als een zet In het politieke
schaakspel.
Vorspr«id ntouws
POLEN. Uit Warschau wordt ge
meld, dat de desbetreffende commissie
uit den Landdag 'beslist heeft, dat het
hoofd van den Poolschen staat den titel
van president der republiek Polen
dragen en dat hij voor zeven jaar zou
worden gekozen door de vereenigde Ka
mers van het pariemenu
VEROORDEELD. De oud-journa
list, redacteur van het Nederlandsch-Bel-
gisch persagentschap, is Zaterdag door
het Assisen-hof ic Brussel wegens '1
gunstigen van de Duïtsche politiek tij
dens de bezetting, tot vijf jaar opslui
ting en twee jaar ontzegging van rechten
veroordeeld.
POINCARé WEER AAN 'T WERK.
De gewezen president van de Fransche
Republiek, Raymond Poincaré, is be
noemd tot voorzitter van de commissie
voor het herstel. Het besluit, waarbij hij
als gedelegeerde van Frankrijk in de
commissie van herstel werd benoemd, is
gete 1 l door Des<" -anel. De „Pernt
Parisien" bes deze benoemiri en
zegt, dat de regeering, door aan Ray
mond Poincaré den belangrijken post
toe te vertrouwen, die Jonnart heeft be
zet, daarmee te kennen heeft gegeven,
dat het haar plan is, zonder zwakheid
van Duitschland de uitvoering van alle
bepalingen te eischen, die niemand be
ter kent, dan juist Poincaré.
AFGEREKEND MET DE MONAR
CHIE. De Pruisische minister van
binnenlandschc zaken heeft een verorde
ning uitgevaardigd, waarin hij de ver
wijdering van de portretten en bustes
van den ex-keizer en andere leden van
de keizerliiKe familie uit de openba.
gebouwen beveelt. De portretten van
niet meer levende voorouders der Hohen-
zollerns, die geacht moeten worden een
zuivere historische beteekenis te hebben,
mogen blijven. Echter moeten ook de
monarchale emblemen als scepter, krooD
enz., vau vlaggestokken e. d. verdwij
nen. De ambtenaren moeten bij de ver
wijdering met den grootst mogelijken
lakt optreden, en elk opruien vermijden.
TURKIJE EN DE VREDE. Uit
Constuntinopel wordt gemeld, dat
Tc-wjtk Pacha is benoemd tot presi
dent' van de Turkse})e vredesdelega-
tie.
DE SOCIALISTEN.- Het soc. con
gres van het Seine-depanement wil zich
aansluiten bij de Derde Internationale.
Oius Laehhoek
Binnenland
ONBETROUWBARE GEVANGE
NISBEWAARDERS. De Tel. deelt
mede: Eenigen tijd geileden hield op
den Zeedijk te Amsterdam een taxi
waaruit twee zeer beschonken
personen stapten. Een hunner kreeg
twist met den chauffeur over de be
taling. welke ruzie zoo hoog liep.
dat de politie er bij te pas moest ko
men. Eén der mannen werd gearres
teerd, de ander liep weg. Op het bu
reau Warmoesstraat bleek, dat de
arrestant huil pbew aard er van het huis
van bewaring was, die met een colle
ga op stap was geweekt De bewaar
der ging zóó te keer, dat hij in een
cel moest worden opgesloten.
Indien een arrestant in de cel ge
plaatst wordt, mag hij niets roedene-
meri. De wachtcommandant nam dus
de eigendommen van den arrestant in
ontvangst. Hieronder waren een paar
brieven, die gericht waren aan een
bekenden heler, wonende aan deen
Haarlemmerweg en gedetineerd in 't
huis van bewaring. In deze brieven
werd den gedetineerde de toe
stand van zijn zaait uiteen
gezet: zij bevatten dingen, die. als
hij ze voor de rechtbank zei. oorzaak
zouden zijn, dat hij er vermoedelijk
uit zou draaien".
De huilpbewaarder werd naar het
politiebureau Leidschepl'ein overge
bracht, daar het huis van bewaring
in die sectie ge'egen is. De commie-
saris. de heer Van Santen, liet een
uitgebreid onderzoek instellen, met
dit gevolg, dal ook de tweede hulp
bewaarder gearresteerd werd.
Na eetnige verliooren bekende de
eerste hulpbewaaxder, dat familie
van. den gedetineerde hem verzocht
had, de brieven over te brengen. Van
den inhoud was liij niet op ile hoogte.
Hel vermoeden ligt voor de hand,
dat het tweetal menigmaal briefjes
heelt overgebracht. Hoe het. komt,
dat het tweetal zooveel geld op zak
had.' is niet gebleken, 1-Iet tweetal is
ter beschikking van den Officier van
Justitie gesteld.
GOEÜKOOPE EIEREN. In Wes-
lerwolde (Gron.) worden de kippen
eieren reeds verkocht tegen vroeg-wem
prijs, nl. 5 cent per stuk; op de markt
te Emmen, waar 35000 waren aange
voerd was de prijs f 5 i f 6 por 100
stuks.
NACHTELIJK .ALARM.
Een van onze lezers schrijft ons het
volgende historisch voorval ontleend
aan een Indischcn brief;
Nadat we de Roode Zee dus
achter den rug hadden, stoomde de
„Dolle Schilder" (zoo wordt de Rem
brandt hier genoemd) met een knap
gangetje de eerste Indische haven toe,
die we, indien geen bijzondere tegen
spoed ons overkwam, binnen een paar
etmalen hoopten te bereiken
We hadden laat opgezeten en wa
ren allen In 'n aangename stemming,
want spoedig zou aan onze vervening
een eind komen en zouden we aan
-ten horizont den berg vam Poeloe-weh
zien opduiken. Misschien zouden we
nadat we nog tweemaal uit de Idee-
ren waren geweest, bij het eerste
morgenkrieken voor Subang
We hadden een laatste kijkje door
de patrijspoorten genomen en zagetn
d-at de wereld sedert een paar uren
,3rg ld air was geworden en dat de
nevel, die laag over de zee hing, mis
schien een onrustigen nacht &ou ge
ven als de man op den uitkijk er niet
meör over heen zou kunnen kijken ©n
rLe mtotbel in werking zou komen.
Niettegenstaande dit minder prettige
vooruitzicht sliepen we spoedig in en
ik droomde van een paar jongens di*e
met voel geheimzinnigheid aan de
buitendeur mea iets bezig waren, tob-
dal ze het eensklaps op een loopem
aetttem en hel geluid van eetn elecLri-
sche bel werd gehoord; ik zag ze om
een hoekje van een portiek kijken en
loan drong tot me door dat ze het
spelletje hadden liérhaald, wat wij
aelf zoo vaak in onze vlegeljaren had-
-len uitgehaald; nl. eer speld steken
tusschen het. drukkertje van de elec-
tj-iscbe huisbel van de buren.
Maar in plaats dat ik dacht ie zullen
zien dat de meid open deed en naar
jjlo kanten zou uitzien, wie er ge
beld had. zei een stern naast me:
Zeg word er 's wakker, er wordt
zoo luid gebeld, er is zeker iets ge-
^En1 tot de werkelijkheid terugkee-
rende hoorde Ut de hurt, naast ons
ook al ang3tige stemmen en over hot
d£k kwamen haastige stappen van
alle kanten aanzetten.
Met aantrekken van een trui en een
regenjas was het werk van een oogen-
blik en toen we de deur van onze hut
openden, zagen we niets dan ver
schrikte gezichten en de admimstira
leur schoot on« juist voorbij naar de
ie klasoe dekhuuen, wuur luj bij No.
14 halt Ei aki en aantikte vóo,r hij de
kruk van de deur omdraaide.
Maa<r de deur was gesloten en daar
hij op herhaald kloppen geen ont-
woord kreeg, verdween hij, om spoe
dig terug te keeren met den reserve-
s->_ulcj var. No. 14
Wij toeschouwers maakten al.on
opmatkingvn, die wel geschikii waren
om in clU middernachtelijk uur as
zenuwen aan de kook te brengen en
verdrongen ons achter den aumitru-
strateur die vtug de deur opend..
Hei was totaal donker daarbinnen
en het geluid dat tot ons doordrong,
terwijl de elee tri sche bed nog steeus
doorbelde, deed ons allen huiveren,
ant hei was als het rochfrn van
een stervende.
liet eieckrische licht \se.d opge
draaid en door de half geopende gor
dijntjes van zijn krib, zagen we in
den wijdgeopLiiüi-n mond van onz'to
Amerikaansciten ingenieur.
De le stuurman, uie inmiddels ook
as verschenen, boog zich over den
gewaanden stavende en uku lir.m
met de hand op het voorhoofd, waar
op de Amerikaan de oogen opsloeg
en met een verschrikt gezicht ons al
ien aanstaarde, waarna hij zich
oprichtte, roepende: „What is tho
matter, accident?'
We koken elkander allen s,omver
baasd aan, daar op hetzelfde oogen-
blik dal de Amerikaan zich oprichtte,
het luiden van de clectriscbe bel ver
domde.
Up hetzelfde oogenblik barstte de
Administrateur in een schaterlach uit
en wees met den vinger naar tlc.n
poet van dc krib, waar nog juist de
blootgewoelde groote toen van onzen
Amerikaan zichtbaar was en «p geen
5 centimeter a'stand was het knopje
van de etectrische bel. Tableau.
DE EX-KEIZER NAAR CURASAO?
Uit Parijs wordt gemeld: De cor
respondent van de Petit Parisien le
Londen seint, dat de laatste nota
n de geallieerden waarschijnlijk
een goeden indruk op de N'ederiand-
sche regeering heeft gemaakt. Het is
niet anmogeijk dart de keus voor een
verblijf voor den ex-keizer zal vallen
op Curagao, hoewel dit natuurlijk
wol wat voorbarig is. Het principe
van de regeering te Den Haag zou
niet veel velschillen om tot een over
eenkomst met de geallieerden te ge
raken.
i-'eüïlleton
liet Eng else h van
J. S. FLETCHER.
51)
De inspecteur glimlachte.
Juistt, zeide hij. Maar ik kan u
verzekeren dat hij voel meer belang
stolt in dirt govol dan men zou dun
ken. Daar u door hem ondervirnu0,
is cn wij er zeker van zijn dat u vol
komen te vertrouwen is, vond hij hel
't bestie dat u vam alles op dc hoogte
word gesteld.
U leunt mij vertrouwen, zoidc
King. U kunt er onmogelijk meer
op gesteld zijn 0911 Btarthelemy te pak
ken te krijgen dan ik.
Ja, maar het is niet alleen de
kwestie om Bartholeniy te pakken to
krijgen, of dc Amarant Cub of Bar-
theïemy's huis te onderzoeken, zeide
de inspecteur. Ik zul u eens ver
tellen wat de belangrijke kwestie
eigenlijk is de andere zaait is er
maar een aanhangsel van, ofschoon
ze voor u natuurlijk zeer belangrijk
is. U weet zeker wel dat or vanmor
gen in eetn Duïtsche ltranrt een ver
taling hoeft gestaan van een zeer
gewichtig geheim document, waarin
de plannon werden besproken die voor
de Engeleche vloot gemaakt zijn.?
Ik heb het in de mkldaghladcu
gelezen, zeide King.
De voorbarige publicatie van
het document zou een oorlog tenge
volge kunJteii hebben, en het zal zeer
veel moeite en overleg kosten om die
Ui vermijden, vervolgde de inspec
teur. Het. is het zonderlingste- geval
dat in jaren voorgekomen is. Nu be
grijpt u waarom de lieer, dien u zoo-
evëtn gesproken hebt, ar zooveel be
lang in stelt.
Ik zie liet verband nog niet tus-
sohem d« twee kwesties.
Ik zal lied, u uit'.eggen. Het ge
heime document waarover ik spreek
werd ongetwijfeld uit de tascli van
den hoer George Ellington, den staats
secretaris vort Marine, gestolen den
Ssrten October omstreeks middernacht
in zijn eigen huis. E11 wij twijfelen
Or ook niet, aan of het. papier word
gestolen door mevrouw Tressingham,
waarover u zooeven ondervraagd
werd,
Kiaig solu'ok.
Altai riep hij uit, Nu begin ik
liet een beertje tc begrijpen.
Wat Ik u zeg is zoo goed als
zekcir. Mevrouw Trassingba.ni zelf
heeft toegestemd, ja zelfs er zich op
beroemd, in tegenwoordigheid van
den grooten man cUe hier 200 cv en
was, dat zij het document in handen
heeft geil ad. Maar zij gaf een verkla
ring hoe zij aan liet papier geko
men was, waaraan niemand gelooft.
Nu geloovtm wij dat mevrouw Tres-
singhom het werktuig van een bende
is en dat die bende haar hoofdzetel
heeft in die Amarant Club.
King knikte.
Von R0011! zaide hij; en Bair-
thelemy.
Waarschijnlijk vooral de fier
ste. - Nu is het meer dam waar
schijnlijk dat die monsclion vanavond
een bespreking in de club zullen heb
ben. Mevrouw Treseing.ham is or op
't oogenblik al.
I-loe weert u dat? vroeg King
verbaasd.
De inspecteur ^hm-achte.
Zij is gevolgd van hert oogen
blik af dat ze Ellingtoiis huls uit
kwam vanmiddag, antwoordde hij. -
Ze is regelrecht naar kamers in de
Shaftesbury laan getreden, waar we
weten dat daar von R0011 woont
Door een achterdeur is ze daar uit
gekomen en regelrecht naar de Bad
inrichting naast Barthc'.emy's huis
gewandeld.
Ja, zuid© King. Ja, op die ma
nier kan zij er in komen.
O, dank zij uw hulp kennen we
or uitstekend den weg, merkte de in
specteur glimlachend op. En wij
hebben op ons eigen hou 1 je al een
verder onderzoek ingesteld. We'tnu,
zo is nog bij Barthelemy.
Weet u dat zeker? vroeg King.
Heel zeker! Sinds zij die badin
richting is binnengegaan wordt iedere
deur van de Amarant Club van Bar
thelemy s huis 011 van het badhuis,
bewaa'.vi. We hopen en verwachten
dat von Roan eir ook heen zal gaan.
Volgons het laatste bericht dat we pet-
telefoon vaai onze menschen gekregen
hebben was hij er- nog niet en had hij
zelfs zijn kamers nog niet verlaten.
Dus dien bewaakt u ook?
Natuurlijk! Er is een heel net
werk 0111 die menschen heen nu, en
ze kunnen er onmogelijk uit. Wij wil
len ze bij elkaar vangen.
King zweeg een oogenblik en dacht
na.
Ja, zeide hij eindelijk. -Het is
waar dat von R0011 icderen avond in
de Amarant Club Is. Gewoonlijk komt
hij om elf uutr het openingsuur.
En Barthelemy ik denk dat die er
van zijn huis uit komt. Hoe laat denkt,
u dat het gebeuren zal?
Als von Roon er eenmaal is. Ik
zal het u uitloggen. Maar vertelt u
mij eerst eens: wilt u er bij zijd?
-- Ik zou heel boos op mij zelf zijn
als ik er niet bij was! riep King uil.
Uitstekend, Onze hoofdmannen
lqannen u al -- u kunt overal komen
waar u wilt, dat weet u. Neemt u dit
maar mee, en hij duwde King een
kaart in de hand dat zal u veel
moeite hesparen. Als u e>r bij wilt
zijn, wees dan rta elf uur op alles
voorbereid. Er zal een groote gelijk
tijdige inval gedaan worden in de
Amarant Club, In Barthelemy's huis
en in de badinrichting. Et- zal geen
gaatje over blijven waardoor een muis
zou kunnen ontsnappen. En morgen
zal en- wel eetn fijn schandaal in de
kranten staan, denk ik; maar er zal
niet veel gezegd worden over
hoofdzaak: de arrestatie van de men
schen die het geheime document ge
stolen hebben. Dat is geloof ik.alles.
King ging heen, in diep nadenken
verzonken. Hij liep eetn tijdje door,
terwijl hij alles nog eons naging. Als
dc politie Barthelemy te pakken kreeg
zou hij de voldoening waarop hij zijn
zinnen gezet had, missen. Hij wilde
Barthelemy heetteinaal voor zich al
leen hebben om de wraak tc kunnen
nemen waar hij al zoo lang naar ver
langd had. Hij wilde hem alles in lie;,
g-zicht zeggen. Als de sterke, arm van
ue vvert Barthelemy eenmaal te pak
ken had zou luj van veol dingen die
hij van pj3.11 was en waarvoor hij
zich veel moeite had getirooet, moeten
afzien. Als dozc overval op de gewone
manier gebeurd was dan zou King
alles uitgevoerd hebben volgens eetn
vooraf opgesteld plan, maar deze
nieuwe verwikkelingen veranderden
alles. Hij had d'e voornaamste per
soon willen zijn in dit geval; nu be
gon hij in te zien dat hij naai- een
kleine rol zou spelen.
Maar daar ben ik niet mee te
vreden, mompelde hij. Ik ben niet
■van plan alles op te geven waar ik
mij zooveel moe-itc voor getroost heb.
Laat de politie doen wat ze wil met
von Room en mevrouw Tresshigham
Barthelemy is mijn zaakl
.toen hij bij het Trafalgar plein
kwam stond King een oogenblik stil
en keek naar de lichten, liet verkeer
en de menschen. Ieder ander oogen
blik zouden ze liem meer geïnteres
seerd hebben, nu keek hij er ver
strooid naar; al zijn denken werd in
beslag genomen door zijn plannon.
Het was niet zijn bedoeling om de
politie te bedriegen; zij kon ge
rust haar gang gaan. Maar hij was
van plan op zijn eigen houtje te pro-
beeren Barthelemy tc pakken tc krij
gen.
Eindelijk ging hij naar een ruMig
restaurant in de buurt van Charing
Cross en at daar een e'-nvoudig maal.
Na afloop bleef hij nog eon tijd zit
ten, hij rookte een sigaar ©n dronk
verscheidene koppen koffie. Eindc-iijte
nam hij zijn zakboekje uit z'n aak,
scheurde er een blaadje papier uit cn
schreef me; potlood een kort briefje.
Hjj deed het in eon oude enveloppe,
waarvan hij hot gescheurde deel vast
plakte mot een paar postzegelsZ. n
eigen naam en adres op de enveloppe
schrapte hij door; een and-eren naam
schreef hij er met potlood boven en
zette er een paar dikke strepen onder:
„Barlhelemey En toen dit klam- was
borg hij den brief in zijn binnenzak en
wandelde naar den schouwburg waar
Lyclia J.inkinshaw dim avond optrad.
