Buiteniandsch Overzicht
match tegen Lasker, vervolgen» het
•-jaricfo Poolsche wonderkind Rea-
zowski en thans is de Russische groot
meester Akiba Rubinstein gearriveerd,
die met veel succes Muiultaau-eéan
ces geelt. Vermoedelijk komt de
meester binnenkort te Haarlem speleu.
waano<» do Haurlemsche bch&akver-
v.'niging het initiatief heelt genomen.
Hutuusii":» werd 16 October 1832 te
StawiekgeboreD. Hel schaakspel leerde
hij „pas' op 18-jarigen leeftijd en
reeds vijf jaar later won bij in de
hoofdklasse. op het Barnier Congres,
samen met Duras, den eersten prijs
en daarmede den meestertitel. In 1 sub
deelde hij (met Burn) te Ostende den
Sen en 4en prijs (uit 36 deelnemers).
Scblehlcr eu Maroezy wareu eerste
en tweede pujswinner. Sedert dien
is Rubinstein schaakspeler van be
roep. Reeds in het voorjaar van lv07
deelde hij, eveneens te Ostende, don
eersten «u tweeden prijs (met Bern
stein). Uit laatste tournooi verwarre
men niet met het tegelijkertijd aldaar
gespeelde grootmeester lournooi,
waaraan o m. Janowski, Marshall en
Dr. Tarrasch deelnamen. Trouwens,
dat jaar was zeer gelukkig voor Hu
bmstem. in bet in den zomer te Karls
bad gehouden internationaal meester
touraooi, waaraan met uitzondering
van Leaker «n Tarrasch, door bijna
alle me«.eterschakers werd (leeigeno
men (de Nederlaudsche meesUr der
A. G. ulland speelde eveneens mede)
behaalde Rubinstein, met 15 punten,
den eersten prijs. Dit was voorwaar
eeu schitterend succes voor den bijna
25-jarigen meester, maar, zooals uil
hel bovenstaande blijkt, kwam het
niet onverwachts. Toeu hij kort daarop
(Dee. 1907) in het Russisch natio
naal tournooi te Lodz wederom een
eersten prijs verwier/, begon men hem
als de meest ernstige caudidaal voor
hel wereldkampioenschap ie beschou
wen. Ongetwijfeld zou een match met
dr. Laeker tot stand zijn gekomen,
ware hel niet, dat hij n het Weener
mecslertournooi van i908 eeu betrek
kelijke nederlaag leed, door „slechts"
den vierden prijs te behalen. Duras,
Maroezy eu Schlechter deelden de
eerste prijzen
En ook in den kort daarna gespeel
den wedstrijd te Praag behaalde hij
„maar" den vierden prijs (Schlechter,
Duras en Dr. Vidmar waren 1, II eu
111). Doch in 19»>'J herstelde hij zich
plotseling, door in het te Sl. Peters
burg (nu Petrograd)gehouden meester-
tournooi, mat den wereldkampioen
Dr.Em. Lasker, don len en Venprijs
te "deelen. Daarmede had hij in hel
bijzonder de eer van zijn land hoog
gehouden, ie meer dnar die wedstrijd
werd gehouden ter nagedachtenis vau
zijn beroemden landgenoot Michael
Iwanow.tch T»chigorin. Rusland kon
zich dus wederom verheugen in het
be/.it van een grootmeester.
Daarna speelden Marshall, Salwe
en Rubinstein een drie kamp, wolken
deze schitterend won.
To San Sebastiaan (in 1911) hand
haafde Rubinstein vrijwel zijn roem,
Cnpablancu, ue destijds 22-jarige
„Morpbykwam de schaakwereld
vorrassi.ii met zijn overwinning doch
op hem volgden als 11/111 Kuuinstem
•>n Dr. Vidmar. In hot najaar wou hij
to Karlsbad (met Schlechtoi) deu Sen
en 3en prijs. Do eerste prijswinner
was Teicliinann, terwijl Dr, Lasker,
Dr. Tarrasch en tTuablancanieimeile-
spcolden.
Wij zouüen mei deze opsomming
van Rubinstein's schitterende bchaak-
daden gevoegelijk kuunou volstaan.
Aan het meerondeel van de schakers
behoeft de meester niet meer te worden
.voorgesteld terwijl de overigen uit
bet bovenstaande '.vel voldoende ba
grepen zullen hebben, dat de thans
in ousland vertoevende schaakmeester
ook een ster van de eerste grootte ls.
Maar wij vragen toch nog even de
aandacht "voor zijn prachtige over-
wlnuing in 1912, wederom te San Se
basliaau, toen hij „eindelijk" weer
eens aan de spits kwam. Geen wonder,
dat Rubinstein in dut jaar den wereld
kampioen durfde uitdagen tot een
taaien, waarvan achter tot op heden
mets is gekomen. Destijds gaf Dr.
Lasker reeds den voorrang aan Capa-
blanca's uitdaging. Zooals men weet,
zal deze groote kamp in 192 worden
gespeeld. Dut Hubmstein tóch wel
eeuïge rechten kun laten gelden om
sich toen met Lasker te meten, bewees
hij in datzelfde jaar te Piatyao, alwaar
hij wederom den eersten prijs won.
Dr. Lasker roemde zijn spel buiten
gewoon in die dagen.
Er volgden nog meer overwin
ningen en zelfs een geringe nederlaag
in 1914 (te St. Petersburg No. 6), maar
deze kon zijn roem geen schade meer
beiokkeneu. Wijlen Ench Cohn schreef
reeds in 191- over hem „De uitmun
tende hoedanigheden van zijn speel-
trant kwamen wear tot hun volle recht:
zijn fijn doordachte behandeling d r
opening, siju klaar begrip en zeldzaam
/aker uitbuiten van de kleine positie
fouten van ziju tegenstanders en zijn
sterkste wapende onhenspeliike en
lot tn het miuuéculs uitgewerkte be
loop van bet eindspel. Met de som
dezer eigenschappen staat Rubinstein,
wien hst eigenlijk geniale, de be
vleugeld# fantasie steeds outbroken
heaft, beden teu dage voor ousalsde
grootste beheerscher der schaaktecb-
olek, die ooit ge.cefd heeft". .mei
uitzondering, voegen wij hieraan toe,
vau onzen gevierden wereldkampioen
Dr. Km. Lasker.
Wij hopen dat de Haarlemsche
schakers van Rubinstein's tamelijk
snel slmultaaa-spel, waarvoor hij
bekandstaat, zeer velen zullen genteten.
Da datum Is Intussohen reeds
vastgesteld op S2 Maart a.s.
Oplossing Probleem Mo. 45.
btnnd der stukken
«Vit i Kd2, Dh4, Tfó, Tf8, Lh3, Pe8, c3.
Zwart i Ke4, P17, Pg», c4, c5, »5.
1. Dhi—ht>,
Ke4Xf39. PeS d6f
PI7g6 9. Dh6—c6f
Pg4~; 2. Pe»xf6f
anders, 2. Lh3g2f
Goed opgelost door
Jac. J. Bert. M. Bijpost, B. Davidson,
P. Fabriek, H. J. Lenaarts, J. A. Schie-
ring en B. A. Si.ellemau, alles te
Haarlem; 11. W. v. Dort, te S c h o-
ten; J. A. Slals, te V e 1 p e r o o r d
took nog Ëiodepelbtedie No. 6 en Pro
bleem No. 44)J, Schopenhauer, te
Zaadvoort,
Correspondentie.
Haarlem. M. B. Ontving u inder
daad het bedoelde werkje als prijs?
B. O. De enkele duals in Probl. No.
4ö tellen niet mede, als zijnde onver
mijdelijk in de gegeven thema. Uw
eerste oplossing was onberispelijk.
U A. S. Zie nog sens da aardige
variant 1, Pf7g5.
Schoten. Jeh. v. T. 1. Dh4— e7
faalt na 1.Kei x fó.
Z a d v o o r t. J. S. Zie a.v.p, corr.
met B. A. S., te Haarlem.
DE DUITSCHE OORLOCSMIS-
DAOICERS.
De Duitsche zaakgelastigde te Londen
heefi aan Lloyd George als voorzitter
van den Oppersten Raad een nota over
handigd, waarin de procedure voor het
rijksgerechtshof te Leipzig wordt behan
deld. Er wordt op gewezen, dat alle ver
ordeningen, die een vervolging der oor
logsmisdadigers in den weg zouden kun
nen staan, door de betreffende wet bui
ten werking zijn gesteld, en dat met het
in werking treden dezer wet de proce
dure aan elke be-invloeding van de zijde
der Duitsche regeering onttrokken is. Zij
zal zich uitsluitend op het recht basee
ren en geheel volgens de wetten haar
loop nemen. Hiermede wordt tevens het
voorbehoud uitgeschakeld, dat door de
geallieerden in hun schrijven van 13 Fe
bruari is gemaakt.
Het rijksgerechtshof moet de proces
sen legen c.e oorlogsschuldigen niet lei
den ingevolge hei verzoek van vreemde
mogendheden, doch uitsluitend op grond
van de wet en het zal zich daarbij door
geen andere overwegingen laten be-in-
vloeden, dan dat recht gedaan moet wor
den. Het zal rechtspreken zonder aan
zien des persoons en zonder acht te
slaan op evenwicele politieke gevolgen.
Het is er derhalve van overtuigd, dat het
zoodoende de instemming der geheele
beschaafde wereld zal verwerven.
De nota protesteert verder tegen de
bestraffing van Duitsche onderdanen in
het bezette gebied door gerechtshoven
der geallieerden.
HINDENBURG CANOIDAAT VOOR
•T PRESIDENTSCHAP?
Men meldt, dat uit de omgeving van
Hindenburg geruch.en komen, dat de
generaal-veldmaarschalk beslist den
wensch te kennen gegeven zou hebben
van een candidatuur voor de functie van
rijks-president af te zien. Tevens heeft
hij verzocht om hem niet in de politieke
debatten te betrekken.
Het Centrum heeft zich reeds uitge
sproken tegen een eventueele candida-
tuur-Hindenburg.
Gelijk het „Berl. Tagebl." meedeelt,
is de sooiaal-democratiscbe fractie in de
Nationale Vergadering van plan om haar
eisch, dien zij reeds bij de beraadslagin
gen over de grondwet had geformuleerd,
maar weer ingetrokken had, n.l. om
den Rijkspresident door den Rijksdag en
niet direct door he: volk te laten ver
kiezen, weer opnieuw te stellen. Het
heet, dat de vereischte meerderheid van
2/3, noodig voor di_ grondwetsherzie
ning, verzekerd is. Het zal wel juist ge
zien zijn, dat deze eiscb een tegen-actie
beteekent tegen de actie van dè natio
nale partijen ten gunste van de candida-
tuur-Hindenburg als rijkspresident.
DE ZAAK-ERZBERCER.
De Cenuumfraciie de: ,\au Verga
dering zal heden, Vrijdagmiddag, een
zitting houden, teneinde zich mql he'-
geval-Erzberger bezig fce houden. Een
beslissing zal nochtans niet worden
genomen. Men wil eerst bet vonnis
afwachten. Daarop zal nog een zlt-
,ing worden gehouden.
DE TOESTAND IN WEENEN.
Lit We;non wordt gtmod:
In Ween en zijn deze week weer
4000 sterfgevallen voorgekomen. P
aantal is het hoogste, dat sedert jaren
voorgekomen is. De toestand laat zich
zee,r treurig aanzien, indien niet ten
spoedigste verplegmgsmateriaal ge
zonden wordt, liet meest heeft de be
volking te lijden van de tuberculose,
waarvan vele geva'len met doodelij-
ken afloop voorkomen.
UIT HONCARIJE.
Nader blijkt, dat Huszar de opdracht
tot 't vormen van een nieuw ministerie
niet aanvaard heeft.
Nu zal de Christelijk-Historische Alex.
Simonyi Cemadam 't in opdracht van
president Horthy beproeven. Hij wil een
groo-.e regeeringspartij vormen.
DE TURKSCHE QUAESTIE.
De „Temps" geeft de volgende bij
zonderheden aangaande de maatregelen,
die de geaiheerdea zullen nemen tegen
over Turkije Ofschoon men, zegt het
blad, nog r.iet officieel de maatregelen
kept, die de geallieerden voornemens
zijn op Turkije toe te passen, schijnt
hei toch zeker, dat deze in hoofdzaak
zullen bestaan in hei effectief maken van
de bezetting van Konstantanopel, d.w.z.
in het bezit namen var eenige belangrij
ke punten en het uitoefenen van controle
op de telegrafische verbindingen. .Naar
het schijnt, zijn de geallieerden niet
voornemens een rechtstreeksche actie 'e
beginnen tegen de onlangs benoemde
Kamer. Indien deze zou moeten worden
gesloten, zou het de Turksche regeexing
moeien zijn, die hiertoe het besluit aara.
De geallieerden zullen ongetwijfeld de
Turksche regeering verzoeken, duidelijk
ie kennen te geven, dat zij niet solidair
is met de nationalistische leiders, inzon
derheid door Moesiapha Kemal van zijn
functie te ontheffen als opperbevelheb-
De „Temps"-correspondent te Adona
seint d.d. 6 Maai?, dar op grond van be
trouwbare opgaven verklaard wordt, dal
niet 20.000, doch slechts 7000 Arme
niërs te Marasj en omstreken zijn ver
moord.
Slechts yoco?
Dat is 7000 te veel!
EEN NIEUWE ACTIE DER BOLSJE-
WIKI.
Lit Helsingfoiö wordt gemald, dat
de Russische Volkscommissaris Bib-
er heeft verklaard, aldus de Iaweo-
tia, dat het ieder oogenbiik mogen
is, dat 't arbeidersJege.r naar de wape-
11 zal grijpen met het doel den vrij
togen het kapitaal op te nemen, ten
inde een wereld-Sovjet in fce stéllen.
DE INCIDENTEN IK DUITSCM-
LAND.
Uit Parijs wv-rdl gèouuid'
De Duitsche zaal:gelastigde, dr.
Mayer heeft bij Millerand zijn veront
schuldigingen aangeboden voor de
gebeurtenissen in hotel Adlon.
Miller and herinnerde er aan, dat
zooveel mogelijk moest worden ver
meden, dat dergelijke tooneoten voor
vielen.
V«rspr«id nieuws
SYRIë EN PALESTINA. Een tele
gram uit Jeruzalem aan de „Daily
News" meldt In den loop van een groo-
te betooging, welke te Jeruzalem heeft
plaats gehad. heef', men aangekondigd,
dat Emir Faisjal te Damascus zou wor
den gekroond tot koning van Syrië, me*
inbegrip van Palestina.
E ONAFHANKELIJKHEID VAN
ECYPTE EN SOEDAN UIT-
CEROEPEN.
Uit Cairo wordt geseind 250 leden van
de wetgevende vergadering kwamen ten
huize van den narionahsiischen leider
Zaghloel Pasja bijeen en namen een
motie aan, waarbij geprotesteerd werd
tegen de schorsing der wetgevende ver
gadering en tegen hei Briische protec
toraat en de onafhankelijkheid werd uit
geroepen van Egypte en Soedan.
COMMUNISTISCHE ONLUSTEN'.
In Beneden- en Boven-Ooekmrijk
hebben onlusten plaats gehad. Com
munistische arbeiders te Welz dron-
gan bij den fabrieksdirecteur binnen
eti ve.mxeiden alles.
In UnterLmzandorf vensperden de
arbeiders de toegangen tot de fabrie
ken, waarin veel benzine is opgesla
gen, die thans zonder bewaking ie.
DE PAPIERNOOD IN DENEMAR
KEN. De buitengewone commissie
heeft eenparig vooig steld de binden
met papier te ranteoen. eren. Een be
perking van ongevee.r 22$ wordt
voorgesteld.
Het plan om geen Maandagochtend
bladen te laten verschijnen, is ver
worpen.
DE ENGELSCHE REGEERING
EN DE ARBEIDERS. Het laatste ar-
beidersüd in de Engelsche regeering
G. J. Wardle, is afgetreden.
NATIONALISATIE DER ENGEL
SCHE MIJNEN. Het vakverecni-
g^ngsooogres in Engeland heeft directe
actie om nationalisatie der mijnen door
ic drijven, verworpen en stemde vóór
1.050.000 stemmen waren vóór directe
actie-, 3.S70.000 voor parlementaire actie.
FRANKRIJK EN 'T VAT1CAAN.
De l'Tansche regeering zal spoedig een
wetsvoorstel indienen tor herstel van de
betrekkingen mei het Vaticaan zoo
wordt uit Parijs gemeld.
EEN INCIDENT IN DE BELGISCHE
KAMER. Aan de „N. R. Cl." wordt
geseind Bij de interpellatie over de
voedselvoorziening heeft zich een heftig
incident voorgedaan. Vau Dievoet, Ka
merlid voor Brussel, verklaarde, dat een
ambtenaar 10.000 frank geéischt had
voor het verleenen van een uitvoerver
gunning aan een koopman.
Men sommeerde hem den naaui van
den ambtenaar tc noemen.
Van Dievoei weigerde. Daarop ont
stond een onbeschrijfelijk tumult.
Minister VanderveLde hc-eft onmiddel
lijk den procureur-generaal Servals ont
boden voor het openen van eeu instruc
tie.
DE MIJNWERKERSSTAKING IN
FRANKRTHC In 't Noorden van
Frankrijk duurt de staking voort. Nu is
ook door 't mijnwerkerscongres van An-
zin tot staking besloten.
MadSilihiWS
Arr ResMfeank
Inbraak. 1 September 1919
werd hier ter stede Koninginnedag
gevierd. De los werkman F, M. v. M.
had toen deelgenomen aan de algo-
meene feestvreugde en menig glas
gedronken. In dronkenschap, zooals
hij ter terechtzitting verklaarde,
schoof hij toen 'n raam op van het
huis van mej. v. W.. bij wie niej.
M. E B. aan huis woonde, drong
binnen en nam uit een kaal f 20 weg,
toebehoorende aan mej. B, Hij wist
zich thans van hel geval zoo goed
a!s niets meer te herinneren. De pre
sident betwijfelde of hij weil zoo erg
dronken was geweest. Bekl. had la
ter de schade vergoed.
Het O. M. eischte een voorwaarde
lijke gevangenisstraf van 1 maand,
met een proeftijd van 2 jaar.
II u u r r ij w i e i, P. F. J. O.
26 jaar, wonende te Amsterdam,
thans gedetineerd uit anderen hoof
de, stond terecht wegens het zich
toeeigen en van een van den rijwiel
handelaar K.. alhier, op 10 Juli ge
huurd rijwiel Bekl. zeide, dat hij
de fiets maar 10 minuten in zijn
bezit had gehad. Toen had hij haar
geleend aan iemand, die eonigen
tijd later was teruggekomen met
f 17.50 en het adres had gevraagd
van den rijwielhandel aar, dan zou
hij de zaak. wel met hem in orde
brengen. UK het getuigenverhoor
bleek de waarheid van dit verliaal
niet; wel bleek, dat bekl. de Hete
persoonlijk aan iemand had te koop
aangeboden.
De Officier van Justitie eischte 4
maanden gevangenisstraf.
BekL vroeg een voorwaardelijke
straf. Hij wee verloofd met een
meisje van de „upper ten" zeide hij
en ais hij nu gevangenisstraf moest
ondergaan, zou zijn daad aan h&ur
familie bekend worden;
HAARLEMSCHE BF.STUURDEHS-
BO.ND. Donderdagavond had de
Haarlemsche Beetuurdersbood een
huishoudelijke vergadering onder
leiding van den heer H. H. Morison,
in het gebouw ..Blauwe Kruia".
Door den voorzitter werd o.m.
mededeeling gedaan van de verschil
lende verrichtingen van het Bestuur,
sinds de laatste in Januari gehouden
ledenvergadering.
Inzake de steunbeweging voor de
Weensche bevolking werd medege-
gedeeld. dat in totaal bij het comité
uit de Vakcentrales was binnenge
komen: f10 542 33, n) f 4552.50'* van
de leden van den H: >i- 'm-,-- bc-
stuurdersbond en enkele gelijkge
zinde groepen werklieden uit omlig
gende plaatsen; Katholieke Volks
bond f 1113.58; Cchristelijke Bestu
renbond f 592.90V*; Neutrale Be-
stuurdersbond f 5U3.37'*; Plaatselijk
Arbeidssecretariaat f 24.75. Onge
organiseerden f 321.51. De bijdrage
van de verectn'lende werkgevers was
in totaal f 3433.70W».
In herinnering werd gebracht, de
vergadering op 23 Maart a.s. in het
..Brongebouw", waar door een be
stuurder van het Nederlandsch Ver
bond van Vnkvereenigingen een in
leiding zal worden ge! 1011 den over de
door hot N V V. gepubliceerde stel
lingen inzake Socialisatie Deze ver
gadering is toegankelijk voor alle
leden van de bij den Bestuurders-
bond aangesloten organisaties.
Bij het bestuur van den Bestuur-
derabond waren der laatste dagen
meer aanbiedingen ingekomen van
gebouwen, die wellicht gc&clukt zou
den zijn, om ingericht te worden
.voor een algemeen Voikagebouw.
Het bestuur vroeg en verkreeg mach
tiging, zich te dezer zake volledig te
orienleeren. en zoo mogelijk han
delend op te treden.
Verder hadden besprekingen plaats
over het 1 Mei feest. Uit de 4 hiervoor
samenwerkende organisaties, n.l.:
H.B.B., S.D.A Pt Haarlem en Scho
ten. en de Coöperatie ..Vooruitgang''
Ls hiervoor een Commissie van 5
personen samengesteld. Voorloopige
plannen dezer commissie werden ter
beoordeeling aan de vergadering
voorgefegd.
Door den heer- Dijk werd daarna
een inleiding gehouden over- den
strijd in het Transportbedrijf.
Het 'iGonsei
„Haar Thuis", door De
Nodorlandsche Tooncelkun-
stenaarsvereenlglug.
Wanneer men de sympathie van liet
publiek voor dc stakende ariisten moest
afmeten naar de opkomst bu de opvoe
ringen, door de Noderlandscne Tooneel-
kunstenaarsverceniging gegeven, dan
zou men tot de conclusie komen, dat zij
te Haarlem nihil is. Bü de voorstelling
van „Dokter Klaus" op 5 Maart, trof
het ons reods. dat de zaal zéér slecht
bezet wasgisterenavond kwamen de
Bouts meesters cn ar risten vau de voor
malige Kon. Veieeniging „Hot Neder-
landach Tooneel" met „llaar Thuis",
ecu der meest bekende on geliefde ré-
■pexione-stukkeu van Sudennann en het
was in den ^stadsschouwburg op alle ran
gen bijna nog leeger dan dc vorige maal.
Maar kunnen wij eigenlijk nog van
staking spreken? Toen wij onlangs
aan een bekend acteur de vraag stelden,
of er nu eigenlijk nog „gestaakt" werd/
antwoordde hij mei een gebaar, dat
boekdeelen sprak
„lk weet niet, mijnbeerl Ik weet al
leen, dat hot op hel oogenblik in de too-
ueeJwcreld een chaos is, dat de sta
king 'ncatastiopheis voor het too
neel, 'n ramp, zóó groot, dat niemand
eigenlijk begrijpt, wat er in de toekomst
nog van terecht moet komenl"
En men behoeft niet midden in dc „bc-
wegiug" te staan, om de waarheid hier-
vau volkomen te beseffen. Alle stakende
art 1st en van Hei Hollandsoh Tooneel,
Het •Neêrlandsch, Het Hofsiad-Tooneel
en de „Rotterdammers" voor het
heclc verdere seizoen onherroepelijk „op
straal", de Hollaudsche bchouwbuig en
hei Grand Théaire voor hot tooneel ver
loren en Amsterdam tlus in de toekomst
vooi aUe groote gezelschappen behal
ve dan voor Royaards gesloten, een te
verwachten overs:rooiuiug van de pro
vincie in het volgead seizoen door reizen
de gezelschappen, die door gemas aan
een „pied a terre" rusteloos het land zul
len moeten doortrekken en door de hoo-
ge kosten on dc felle concurrentie met
de grootste moeite hun bestaan tot hel
einde van het seizoen zullen moeten
voortsleopen.ziedaar eenige der voor
loopige gevolgen van de staking.
„Zoudt u weer in sinking gaan?" vmc-
gen wij.
„Nooit, mijnheer, nooit" was liet ant
woord. „En dit is ook wel zeker, dat wij
nooit meer zoo gek zuilen zijn!"
Noodlijdende gezelschappen, noodlij
dende artisten en wat misschien het
ergste is een noodlijdende tooneel-
spcelkuostdat ailes zal men aan
de staking te danken hebben! En welk
voordeel is daar tegenover te stellen?
Misschien, dat 50 der menschen, die
zich acteur ca actrice noemen en het met
zijn, noodgedwongen thans zullen be
sluiten een ander beroep ie kiezen! Dan
zou deze staking althans nog een kleine
artistieke winst opleveren.
Maar wu zijn naar den schouwburg ge
gaan om over de opvoering van „Haar
Thuis" te schrijven. Dat ik na deze voor
stelling van „dakloozea" onwillekeurig
over de staking schreef na er tot nu
10e over gezwegen te hebben zullen de
lezers my wel vergeven. Wij zagen op
deze 2 avonden van de Tooneelkunste-
0 aa rsvereeniging gemanifesteerd, wat
ons hei volgend jaar te wachten staat
vele opvoeringeu van oude répertoire-
stukken, die ons tooneel geen sup voor
uitbrengen. En dat na den tijd van op
bloei, die achter ons ligtl
En dan waarschijnlijk niet eens in een
zoo sterke bezetting! Want dat mevrouw
MannBouwmeester nog altijd een voor
treffelijke Magda is, beeh zij gisteren
weer bewezen. Zij speelde deze parade-
rol weer met een schakeering en schit
tering, zooals alleen de zeer grooten dat
kunnen. Welk een bewonderenswaardi
ge veerkracht, welk een souplesse toont
zij in deze rol! En wat is haar spel m dit
wei sterk verouderde stuk hoe ver
staar: wij eigenlijk van deze oudbakken
theoiieea van een vorige Duitsche Jua-
ker-generatie af nog nerveus woroen!
Dit viel wel sterk op naast Bouwmees-
ter's spel als overste Schwartze. Bouw
meester speelde geheel in een tegen
overgestelde richting, wat aan het stuk
van Sudennann geen goed deed. Ook
Schwab had door retoucheering den wel
zeer grof geteek enden marqué Keiler
wat aannemelijker kunnen maken. Henri
Eerens daarentegen ging weer met me
vrouw Mana roede en doezelde he* sen
timenteel# van Domini Heffterdingk zoo
veel mogelijk weg. Eenheid van stijl was
er dan ook niet in de opvoering, welke
echter vooral door het superieure spel
van mevr. Mann. die ons in tijden niet
zóó heeft geboeid bij het publiek een
Juist vernemen wij, dat het conflict bij
bei HofstadCtooneël op bevredigende
wijze is opgelost,
Ji« B, S,
VEROORDEELD. Dc üi-n-ipiiJi-
tige C. M. t. d. W. vau bet tOc Regi
ment Infanterie is veroordeeld Hert vier
maanden militaire detentie wegens bei
ais «soidaal zijnen meerdere m rang
met woorden beieedigen.
TUBERCULOSEBESTRIJDING.
Woensdagavond hield de afdeel in g
Haar.em van de Yereeniging tot Be
strijding der Tuberculose iiaaT jaar-
Ltjksche algemeens ledenvergadering.
Besloten werd aan deai Burg;
mee«».er het eere-voorzitterschap n n.
te bieden.
De periodiek aftredende leden van
den raad van bestuur werden allen
herkozen.
Aan het jaarverslag; ontleenen wij
het volgende.
In de laatsoe maanden van 1919 ie
de oprichting van een ziekenhuis
voor beemefctelijike tuberculoselijdere
de verwezenlijking naderbij gekomen:
het gemeentebes;uur van Haarlem
zal n.l. wellicht, bereid zijn, medewer
king te verleenen om de stichting te
bevorderen. Een ziekemhuis van ruim
80 bedden is om worpen, de vereeni-
ging is door aankoop van grond in
staat om het terrein nabij de Lighul,
benoodigd voor den bouw, de Gemeen
te aan te bieden.
In Juli is de verceniging, daartoe in
ötaat gés.eid door een, haar van be
vriende zijde verstrekte hypotheek,
eigenares geworden van het Consul
tatiebureau mi het daarnaast gelegen
perceel.
Tot plaatsvervangend geneesheer
van dat bureau werd benoemd de
neer Anema, arte.
Het aantal bezoekers van het bu
reau was: 338 mannen, 455 vrouwen,
303 kinderen, die te ramen 1096 be
zoeken aan bet bureau brachten.
Van de in den loop van het jaar in
geschreven patiënten verbeterden 20,
hieven gelijk 11, gingen achteruit 8,
overleden 8, terwijl van de overigen
nog niets gezegd kan worden.
Het totaal der a'gelegde huisbezoe
ken was 6569.
l'oee.ag op woninghuur bij verhui
zing werd verleend in 33 gevallen; um
in de woning te kunnen blijven in 48
gevaden: verbeieriug aan Ue woning
werd, met gelde.ijken steun der vei
eemging, aangebracht in 13 gevallen.
Het aantal woning-ontsmettingen
bedroeg 50, beu aantal ontsmettingen
van l ij f- en beddegoed 90.
In de iighal werden opgenomen in
den loop van het jaar 15 mannen en
12 vrouwen; in het geheel werd zij be
zocht door 20 mannen, 20 vrouwen en
1 kind.
De financieels toestand der ver-
eemgnig was op 31 December 1919
iets minder ongunstig dan op denzon
den datum van liet vorige verslag
jaar.
Het nadeelig saido van dc balans
per 31 December 1Ö18, bedroeg
f 1458,97i, terwijl er thans een voor-
deelig saldo i6 van f 3715.37i (»ue dan
ken aan belangrijk hoog ere subsidies
van rijik en provincie, want de con
tributies en giften waren niet onbe
langrijk lager.)
VOLKSZANG.
Men schrijdt ons:
Was hot twee waken geleden zeer
laat geworden, toen de zunggrage
menigte voldaan van den wedstrijd
huiswaarts keerde, Woensdagavond
was was het ook weer, dat men noemt
een lalertje.
Aan eiken wedstrijd toch is immers
een prijsuitreiking verbonden en
daar deze wegens ziekte van eenige
bestuursleden en onverwach t afwe
zigheid vau den leider, den heer Joh.
van Ooetveen, de vorige week achter
wage moest blijven, had zij Woensdag
avond plaats.
Een keur van prijzen prijkte op de
bestuurstafel, een aantal diplomas
«agon uitgestald en menig paar óogen
dwaalde nieuwsgierig ai naar al die
pakjes, groote eu kleine.
Na de pauze opende de voorzietcr,
de heer Dr. Van Beugen Bik, de
prijsuitreiking met een hartelijk
woord van dank en hulde aan d-;n
011 vermoeiden ij veraar voor cn n
Volkszang, den heer Oostveen, tiie
steeds op zijn post was, iedeten
Woensdagavond, om nieuwe liedjes
in te studeer en. Een welgemeend ap
plaus van het publiek vertolkte voor
hem de instemming met het gesproke
ne.
Daarna werd het woord aan den
leider gegeven, om zeif zijn leerlin
gen te beioonen voor htm trouwe be
oefeningen van den zang. Ieder moest
echter nog eens een coupletje laten
hooren, alvorens „zij" of „hij" (groot
of klein) den prijs in ontvangst mocht
nemen. Diploma's werden aan alle
deelnemers uitgereikt, zilveren en
bronzen medailles aan enkelen terwij.
nog even «bent gememoreerd te wor
den de prachtig uitgevoerde zilveren
medaide, door een onzer etadgenooten
beschikbaar gesteld voor den meest
geregeiden bezoeker of bezoekster «lie
he: beste zoog. Vervolgens kwamen
.de doozeu bonbons, muziekboeken
enz. aan d e beurt. Nogmaals
nam de heer Van Beugel Bik het
woord, nu om de pianiste voor haar
begeleidingen op de zangavonden te
bedanken en haar namens het be
stuur een vriendelijke attentie uit te
reiken. Na nog eenige Liedjes gezon
gen te hebben, werd de avond ge
eindigd en behoort dus ook deze wed
strijd tot het verleden, evenwel niet
de reeks zangavonden. Want met her
nieuwden ijver zullen zij voortgezet
worden, tot jdoiü de heerlijke zomer
avonden ons naar „het lokkende
Spaarne" trekken, zooals in het Haar-
lemsch Liedéke staal
Wie dus nog eens een genoeglijken
avond wil doorbrengen, hij off ere in
de groote zaal van het Blauwe Kruis
op de Oude Groenmarkt zijn dubbel
tje on lien roepen wij toe: „Kun je
zingen, zing den meet"
Van het Polltlefce Tonr-
uooiveid.
TWEEDE KAMER.
11 Maart.
Een nader onderzoek inzak*
de Vee voeder-fabricage.
De staking der Havenarbei
ders besproken.
De Kamer heeft zich vandaag gedu
rende het grootste deel der zitting bezig
gehouden met de siakmg der hnven-ar
beiders.
Vooraf evenwel as, door aanueaiiag
vau het voorstel-Lohman met 42 te
gen 39 stemmen besloten om de zaak
der Veevocderfabricage ter onderzoek op
tc dragen aan een Uijz. Commissie uit
de Kamer. Tot leden dier commissie zijn
daarna door den Voorzitter benoemd de
heeren 5asse van ljssclt. Van Veen, De
Monié Ver Loren, Sannes en Dressel-
huys. De verdere behandeling der zaak
is daardoor natuurlijk geschorst.
De heer Marcham interpelleerde daar
na over de havenaibeidersstaking. Hij
zette uitvoerig uiteen dat en waarom
deze staking van zoo uitnemend alge
meen belang aas, ea dat dus de Regee-
ring niet kon doen alsof haar eigenlijk
deze zaak nie: aanging. Tot nog toe ver
loopt het conflict rustig, maar hoe lang
zal dit duren? De leiding kan niet
steeds instaan voor de onrustige elemen
ten onder de stakers, eu bovendien loopt
de economische huishouding nn ons
volk ernstig gevaar.
Van de houding :.er Regcoruig ia de
zen is aileen bekend, dal zij zich van
bemiddeling onthoudt, zoolang écn der
partijen die niet wil. Welnu, de partij die
dat niet wil is de partij der werkgevers
en deze dwingt dus de Regee 11 tig tot
onthouding. Maar daarmee maakt - '<e-
geering zich verantwoordelijk voor ai de
gevolgen van hare onthoudingspolitiek,
De werkgevers schijnen te meeucn wij
hebben den tijdeen deel der arbeiders
groepen zint nog op iets anders dan op
economische verbetering. Er zit, wou hij
zeggen, bij hen wel een beetje politiek
achter. Maar die - :-r ook aan den ando
ren kant, en men zal dus goed doen elke
gedachte der vernietiging van een dezer
politieke achtergrondsgedach'en achter
wege te laten.
Wat echter kau 11:0e* gebeuren.
En de Regeering ja, zij alléén
kan kennis nemen van alle bescheiden en
daarnaar haar oordeel over de zaak be
palen. Zij kan nagaan of de verhooging
er werkelijk „niet af kau", heigeen de
werknemeis ontkennen. Men moet be
grijpen dat conflicten als deze niet kun
nen wonden opgelost met verwaarloozing
der economische factoren, de Regee
ring moet den werkgevers dat leeren in
zien. Vooral ibeiders zich door
international:.- uulp cn <-re,rn;-r.tie on
overwinnelijk weten
Waarom de lieei -Marchant zooveel
prijs stelde op het oordeel der Regee
ring, bleek pas goed in zijn repliek na
het antwoord van Minister Aalberse.
Minister Aalberse toonde een open
oog te hebben voor het groote volksbe
lang dat bij deze staking betrokken is.
De Regeering heeft trouwens alle daar
bij noodige maatregelen genomen. Maar
dit beteekent niet dat zij zich partij kan
stellen, voegde hij er aan toe, en dat zou
zij doen, wanneer zij ging uitspreken dat
een der partijen gelijk had. Dat zou im
mers den arbeiders het allerminst baten?
Zeg-t de Rogeering dat z ij :p l\k hebben,
dan prikkelt dal de werkgevers tot vol
houden en is het der Regeering geheel
onmogelijk om alsnog te bemiddelen. En
als zij de arbeiders in het onnet-il- -1;.
zijn ze dan verder?
Mr. Marchant was van gevoex.., d.tt
de Regeering, wanneer van haar gevoe
len bleek om een onderzoek in te stellen
en haar oordeel uit te spreken, den werk
gevers daardoor nopen zou hare bemid
deling wèl te aanvaarden, zooals de ar
beiders dat ook doen. Maar was dat niet
het geval, wanneer de Regeering mocht
ervaren dat de arbeiders ongelijk heb
ben, dan zou hun strijd niet meer den
zedelijken steun van het volksgeweten
hebben, dien zij niet kunnen ontberen.
De staking zou daarmee uit zijn. Maar
anders komt er een einde dat zij niet
kan willen. Dat zit nog, zeide de heer
Duys, maar hij wilde dan wel erkennen
dat tenminste Mr. Aalberse dat niet wil
de. Maar hij is niet alléén baas! voegde
De heer Bramigaiu, van nabij met de
staking, haar oorzaak en verloop be
kend, zette in den breede hare geschie
denis uiteen. Hij betoogde dat de eischen
der arbeiders (f8.per dag) volstrekt
niet overdreven waren, wanneer men de
loonen van 1914 en dc prijsstijging La
aanmerking neemt, en aan den anderen
kant de enorme winsten door de rceders
gemaakt. Bij f 40.minimum zou er,
200 is ook door de vertegenwoordigers
der Christelijke arbeiders verklaard, nog
geen sprake zijn van levens-verruiming.
Men moet nu van de arbeiders niet zoo
veel vragen zeide de heer Brautigam,
men houdt ze vooi dat de wereldproduc
tie te klein is, en dat is wel juist, maar
de arbeiders hebben over de verdeeling
dier productie geenerlei invloed. Poli
tieke bedoelingen hebben de a roeiden
n:ei, zeide de heer Brautigam, maar die
schijnen de werkgevers wel te hebben,
want zij kunnen geen loousverhooging
betalen, maar wel kunnen ze een dage-
lijksch verlies lijden van een half mil
lion! Welnu, willen de werkgevers dien
strijd voortzetten, de arbeiders willen en
zullen winnen, want ze hebben <ie hulp
van hun kameraden over de heele we
reld, en nü reeds ligt een 1 r.zer
schepen in de havens geboyco".
Evenwel, en zelfs de heer Kohhek
onderschreef dit, de arbeuders blij
ven bereid de Regeeringsbemiddeling te
aanvaarden. De heer Kolthek besprak
ook het conflict van he* standpur; der
„onafhankelijke" arbeidersbeweging.
Het betoog van dezen «preker kwam
hierop neer, dat Regeering en kapitalis
tenklasse cén pot nat zijd.
Voor vandaag sloot de (R.-K.) hem
Kuiper de rij. Hij voelde weinig sympa
thie voor de houding van de reeders, die
niet begrijpen dat de arbeiders daadwer
kelijk aandeel moeter. hebben in de be
paling van het loon. Men behoorde z. i«
don R.-K. Bedrijvenraad en zijn sociale
streven na te volgen. Intusschen moei de
Regeert tig ook z. i. een bemiddelings
poging doen.
Morgen wordt de discussie voi»:gczet«
INTIMUS.
BargerlUke Stand
HAARLEM.MERL1EDE EN SPAARN.
WOUDE. Ondertrouwd: M. Hout
wipper on J. Bouwcns.
Getrouwd: J. Zuiver en C. Bon.
V. Loef on J. J. B Stange.
Bevallen: A. M. Dijkzeui—Wallë-
kors. z.
