OM ONS HEEN
De Annexatieplannen.
Wat men denkt over
37a Jaargang No. 11288
Verschijnt degelijks, behahre op Zon- en Feeetdagen.
ZATERDAG 20 MAART 1920
Uitgave der N. V. Lourene Co at er,, Directour-Hootdrodsctour J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082
ABONNEMENTEN per 3 maanden Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar oen Agentgevestigd
is (kom der geuicunle) f 3.25. Franco per post door Nederland i 3.u0. Afzonderlijke nummers f0.15. Geillnstr.
Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0.67'; franco per post fO.liö,
ADVBRTBNTIEN: Van 1—6 regels f 1.50; iedere regel meer 30 Cte. Reclames 60 Cts. per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Tienstuivers adveitenliën van Vraag en Aanbod van 1—5 regels 50 Cts.
per plaatsing, elke regel meer ls1/» Cts. A contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
EERSTE BLAD.
Olstrib'itiebureau
Heemstede.
De uitreiking der SUIKER-
KAART N zal plaats hebben op
vertoon der machtigingskaart.
op Dinsdag 23 Maart a.s. aan
het Dienstgebouw, Boeken-
rodestraat 9,
op Woensdag 24 Maart a.s. a^n
het Oistributiebureau, Achfer-
v.ea i, telkens des namiddags van
25 en van 69 uur.
Voor ontvangst der Suikerkaarten
wordt vakje 24 der machtigings
kaart geknipt.
Suikerkaarien voor kinderen
beueQen een jaar worden al,Óen
afgegeven op vertoon van trouw
boekje ot geboortebewijs.
Voor ontvangst der Kinder-Sui-
kerkaart wordt vakje 25 geknipt.
Aan kindoren worden geen
kaarten medegegeven.
Agentia
li e d e m
ZATERDAG, 20 MAART,
ht. g, Wil oiit-pleln:
N. V. „Hei Tooneel", opv. van „Mcrca-
dct", 8 uur.
Soc. Vcreeniging, Boveuconceruaal 1
Dansclub 11. Bongers Bal-Varié, 8
uur.
Bioscoop-voorstellingen.
ZONDAG, 2i MAART.
Si ulsseuou-.vburg, Vv ilsonspleln
Vereen. Tooncelisten„Cp Hoop van
Zegen", 8 uur.
bchouwbuig, JanswegSolser en
tiesse „Orauje-liein", 8 uur.
Euc. Vereentgitig, Concertzaal, Expi
A. Benno, Gcüitterende Speciali
teiten voorstelling, 8 uur.
Brongebouw: Palais de Danse, 8
uur.
Café-Ilesluuraat „Lion d'Or
Kruisweg 36. Concert 8—11 uur.
Schouwburg De Kroon: Gr. Markt.
I...:op^voot3iel.ujg van 2 uur
B.m. af.
Cinema Palace, Gr. Houtstraat,
Bioscopevoorsiol.ing van 2 uu.
n.m. af.
Centraal Theater: „Kleine Hout
Btruut: Bioscoopvoorstelling.
MAANDAG, 22 MAART,
Stadsschouwburg, Wilsonsplcln
N. V. Tooneelverceniging „Robbe
does", 8 uur.
Schouwburg, Jansweg Vioolconcert
Carl 1" lesch, 8 uur.
Schouw mug L,e kroon: Gr. Markt:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Cinema Palace, Gr Houtstraat
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Centraal Theater: KI. Houtstraat,
Bioscoopvoorsto.ling, 8 uur.
Begin algcmeene herijk voor in' ge-
biuik zijnde maten en gewichten. Pand,
912 en 14 uur.
#t Nieuwe tijden.
Vandaa-g, Zaterdaginuldag, ls er
.Wedstrijd op het H. F. C—terrein.
Dat is nie:s bijzonders, lir worden
ln liet seizoen tientallen voetbalmat
ch os gehouden aan de Spanjaurda-
Jaan.
Maar deze wedstrijd heeft- Iels
bijzonders: de eene pan ij, van leden
der H. F. C., heeft in haar- elftal den
rector van het gymnasium, Dr. Spoel
der en in de tegenpartij, van politie
mannen, 6peelt mee de commissaris,
do heer Schuit emaker.
Ei, waarom niet! Ie het niet een
fout van ons Nederlanders, dat wij
na ons dertigste jaar nauwelijks
meer over een plas kunnen springen
of, als we het nog zouden kunnen,
liet niet meer doen vanwege de def-
iigheid?
Ho leerlingen van het gymnasium
en de leden van het politiekorps zul
len toch niet minder respect hebben
tvoor hun chef, wanneer die met hen
dc spieren spannen. Integendeel.
Maar ;och. hoe snel komen de nlcu-
!we manieren met de nieuwe lijden.
Wat zouden we gezegd hebben, def-
Itige Haarlemmers, als vijf jaar gele
den, niet langer dan vijf jaar, de rec
tor van het gymnasium aan sport ge
daan had tegenover den commissaris
van politie? En dal zoo maar in het
publieikl
No. 2726
Op 26 Juni 1918 beeft burgemeester
Sandherg in den Haarleinschen Raad
meegedeeld, dat ingekomen was een
schrijven van Gedeputeerde Staten
deze provincie, houdende be
richt, dat de overweging van de tei
zake van de grenswijziging ingewon
non berichten van dc omliggende ge
meenten, hun College tot do slotsom
heeft geleid, d-at een gezonde groei
van Haarlem en do noodzakelijkheid
om daarbij op eigen gebied en tot in
vrij verre toekomst te voorzien Ln d-e
behoeften van woonruimte en in di"
van haven- en induaflrje-terreinetn.
osm ui (ze tting van de grenzen vfm
deze gemeente op ruime schaal ver-
eischen. Ged. Stalen hebben derhalve
besloten, een grensregeling ter lianu
te nemen op den voel vain liet voor
.tei op oen bijgaande kaart aange
geven en in hoofdzaak overeenkom
stig het plan in d,o raadsvergadering
met gesloten deuren van 30 Juni 191~
ter sprake gebracht,
Q. en W. voogden hieraan toe, dal
do Raad, evenals hun College, met
ngenomenheid van dit besluit var:
Ged. Staten zaJ kennis nemen en
spraken den wonsch uit, dat do ver
dere vooi-betfoiUing nu krachtig
nand zou worden genomen en spofr
tag tot een definitief resultaat zoii
luden.
De Raad beantwoordde deze mode
leeling met applaus.
Ziedaar een kleine tan'gblik In de
historie der annexatieplannen. W>
zetten daar, nu bijna twee jaar ge-
.ocon, bovon: HE GRENSBEGELIim
GAAT DOOR en 6r wwa dan ook tot
optimisme allo aanleiding. Helaas,
ic toestand is sedert dien tijd be
langrijk verslecht, Uit oen meded ac
ting va.n dien burgemt-esïer van Bloe
inc-ndaal in do Raadsvei^gadèring van
Honderdag (waarover wij Ln ons vo-
ige nummer reeds owi uitvoerig be
richt gaven) blijkt, dat Gedeputeerde
-anion hebuun afgezien van uun
.gen denivheeid, om een groot ge
oclte van de goOleeille 11 cfemêik.an
ij Haarlem te voegen: zij achten een
stuk van Overveen en liet gedeelte
.uupouman vouloenue.
Wat kan van ecu zoo plotaeüngen
ommekeer de oorzaak zijn? N&buur-
ij.K niets ai Kieuw, dan dc na de nul
de verkiezingen gewijzigde samen
stolling van Gedeputeerde Staten: dt
.vecren Bored van llogcianden en
allngenberg werden vervangen door
ie heeran Hendrix en Miclidsen en
iilijkbaar is deze verandering vooi
hot oorspronkelijke plan van de
;iensregeiing noodlottig geworden
turners, de omstandigheden
zijn in dien tijd, van Juni 1918 to1
overigens onveranderd gebleven.
Nog altijd profileert B.'oemfindaa!
voor weinig geld van ons dure mid
delbaar onderwijs,, van onze inrieh-
.ing n voor ouiU.pitnu.ing, weU'jischa(
on kunst in geen en-kol ander op-
aiclxt kwam wijziging in de ver-
.wuding van BLocui.uiuuuJ lof Haar
lem. iict moot dus zijn, dat de rneu
.ve leden van Gedeputeerde Staten de
yjbaal hebben doen doorslaan ten 011
gunste van Haarlem, een daad, waar
voor wij hun geen dank behoeven te
.veten en die bovendien niet ia in hei
dgemeeii belang.
Wy kunnen 0113 voorstellen dat
men daar te Bloomondaal anders
over denkt ©n dat er in dio gemeente
vreugde lioerscht over het nieuwe
^Landpunt van Gedeputeerde Staten,
l'och kam het zijn, da^ de Bloemen
laJers versitandlg zulten doen me;
iog niet victorie te kraai en* Wel zeg
Ie wet, dat Ged. Staten c-:ui we son1
verp opmaken, maar daaraan be-
loeft de Rogeeiing zich niet te hou-
ien; zij -kan, over Gedeputoerde Sta-
011 heen, aan Hun ontwerp unhiei-
ulng geven en ongetwijfeld zal het
ïaari^m&che gemeentebestuur al nét
.nogelijke doen, om do Regeering
daartoe te brengen. He strijd lus
killen Haarlem on Blocnionüual is
immers niet maar een veisclul van
meenuig, con twist tusscheii twee ge
meenten, maar een levonebelang vooi
Haarlem en huur ingezetenen. na.
,,an van Bloemend-aal en haar bewo-
isrs ruet gezegd worden: voor de zuil
is het alleen een quaestic van hoo-
>,-i oe usui.g. Uaui.oni slaat liaan e ui
nog altijd sterk, n'cn déplaise Gede-
.uueeraeii Siateu!
lil het voortreffelijke stuk, dat op
16 September 1919 von B. en W. van
.laarlem uitging, wordt er zeer te
recht op gewvzoii, „dat Haarlem aan
zijn grenzen ontgroeid is en dat naar
Ltle kanten, tot vor over de grenzen,
•©ne aan de stadskwartieren aan
sluitende stedelijke bebouwing is ont
daan, die met de gemeente waartoe
zij behoort, weinig anders dan den
iuain gemeen heeft.,'- Hit geidi voor
Schoten, Haariemmerlicde. Heemste
le, maar ook voor Bloemend aal. En
verder: „hel is zonneklaar, dat znn-
Ira meer normale omstandigheden
ook in het bouwbedrijf terugkeeren
11 tengevo'ge daarvan de woning
bouw toeneemt in zeer korten tijd
BLoemendaal en Haarlem één zulkm
ijn gewonden, langs den Juliauaweg
ovengoed ais dat thans reeds hot kc
val is langs den Ziilweg en voor een
goed deel langs de KI ever! aan, waa.
de spoorbaan en daumaatd de Delfi
nog even eene direct aangesloten be-
bouwing tegenhouden".
Normale toestanden zijn in hei
ouwuturijf nog mol teruggekomen,
.dtiians de bcuwluoston zijn niet ver
.ninoerd, maar het aanpassingsver
mogen van den inensch is gegroeui
en men kan er wol op rekenen, dal.
-poenig dê erazzame viJda Swasüka
min de Juhanalaan veol gezeleclxajj
-ïi.'gen zaJ. De Klever.aan us bijna
.oigebouwd, dat duurt geen jaar
meer. En zoo zal de argelooze wan
delaar binnen oen paar jaar op geen
van de drie verbindhigswegen meeu-
'kunnen zien, waar iiij Haarlem ver-
Laat e" Bloemend aal biainen treod t.
.daar dc wijsheid van de meerderheid
van Gedeputeerde Slaton vindt dat
geen bezwaar, noch een waarschu
wing, dat Bloemendaal geen zuslf-
^tandige gemeente (in den uügebrei-
den zin van hol woord zelfstandig)
meer is, maar op aJle manieren, ook
geogroiiscii, onvorhrekoiijk aan Haar
lem verbonden.
Indertijd heb lk de samenkoppe
ling van dc havenpiunmn aan de
gioiisitgehiig niet gelukkig gevon
ieu, maar nu blijkt, uai ze een voor-
deel meebrengt. Namelijk dit, dat aan
je Regeering duidelijk kan worden
aangetoond, hoe innig dc onEaggemk
gemeenten daarbij betrokken zijn.
:.jt is toch niet denkbaar, dat iu
'Jen llaag oven weinig iks in de
Jonesti aa. gevoold zal worüun voor
ie grief dat wanneer Haarlem zeer
Kostbare havonwei kon aanlegt en in-
instrie-terreinen beschikbaar sten,
do directeuren, procuraAiehouders,
employés van dezo industrieën iede-
.en iiiiddag het Huarlcmsohe stof vain
11 un voeten schudden en per auto,
jf tram, of fiets naar hun woonplaats
Sl-oemendaal terugkeeren! Wat moet
Haarlem dan doen? Haar havenplan-
nen opgeven? Of die lieeren met een
zuurzoet gezicht stilletjes laten trek
ken? He meerderheid van Ged. Staiton
zet ons voor dit zonderlinge dEem-
na. Zij schijnt daarin geen been te
zien.
ivieer dan ooit zal dus moeite gc
laan dienen le woiatni, om „ue noe
.00 m Hen Jlaa^' fe dkioruringen van
nes waoj-acirug Haur.emscu belaag,
ml ruime ur.zotUng van grenzen
.ischt, met een ben.j>.ai, benauwcie
vcibcicring, waarmee aan een ouge-
•-uiideu toestand allerminst een eiuut
vorui gcJiiaaai. ons gerueemébe
■jluui' zal siei-ig met naiaien, diaar-
.oe al hot ïnogdijke te doen.
Evenwel kunnen Gedeputeerde
Stalen, zooals die nu zijn sa
mengesteld, zich met de rest van
au ojui 1.xaui-p-ui 1 neu verecnigen. uu.-
^hiel alleen met die van Sciioten en
tiaai-lemmerliede, maar ook met de
plannen ten opzichte van Heemstede,
inderdaad, dit ia wel het minste wal
men ons gunnen kan en het blijfiu>-,-
zeer de vraag, of Haarlem (geste-
•lat onverhoopt lUgeering en Statcni-
ttoneraat liot advies van Ged. Staten
-zullen opvolgen) met het dan zoo
zwaar verminkte plan genoegen zul
.en nemen. Hot b immers niet aütos"
winst. Annexatie brengt vergoedin
gen en andere kosten van beteekein.it-
mee: is hot wol d'ï moeito waard, die
ie besteden aan du beuorven onu-
werp? Logisch zou hei zeaei- zqn,
wujmetf ïiuarieui verkiaaixlh: „w
wilton alles of luws, ha..ve maatrege
ien wijzeai wy stellig uf".
Maar waar blijft uun de oiimogc-
ijKe gcnietane Genoten en het laug-
zaum, maai- zeker topzwaar woruu
-e Haariemmcrhcdcr
Dit 13 niet ais uic-gemuu bedoeld.
Maar dal het zoo gaan zal is gatiscli
mot onwaarschijnlijk. En dat zou
voor alle partijen jammer zijn, iie-
.ïalve dan voor Blwmcndaal, üai
oeeft van angst voor hooger belas
ting, ofschoon niemand die beter dan
nare ingezetenen betalen kan. Laa.
■>ns daarom relccneu op het gezond
verstond en het doorzicht van de Re
geering, nu Ge<L Staten een besluit
namen, waarvan op zijn zachtst ge
zegd kan worden, dat het den on-
noudburen toestand, waarin Iraariem
verkeert, volstrekt niet verbetert.
J. C. P.
DEN TOESTAND IN
DUITSCHLAND.
We hebben aan eentge personen van
verschiHendc richting gevraagd, hoe zo
denken over den toestand in Duiisch-
land.
De heer M. A. Renlalda,
voorzined van de Soc.-Dein. Raadsfrac
tie, formulceede zijn antwoord als volgt
De contr.vrcvolutionnaire regeering
is verdwenen omdat zij vrijwel nergens
meer den noodigen steun vond en hei ge
weld waarover zc beschikte io de solda
ten uit de Baliische provinciën, de be
ruchte „ijzeren divisie", bleek niet op
gewassen tegen de kracht vaa de geor
ganiseerde cn bier cn daar gewapende
aibeiders.
Dachicn wij Zaterdag 'n oogenblik dat
de revolutie in Duitschland in gevaar
was, n& vier dagen blijkt reeds dat hei
orsirevende, naar vrijheid hunkerende
en yoor economische vrijheid werkende
en vechtende volk iq z'n overgroote
meerderheid zich niet meer van de wijs
laai brengen door een kleine kliek van
de oude militaire machthebbers en nu
wel toorgucd de militaire macht den
jonkers zal ontrukken.
Wal leeren ons deze gebeurtenissen?
I. Het opnieuw constatcercn van het
bedroevend feu dat de arbeidersklasse,
ook in Duitschland, telkenmale weer dc
gevolgen ondervindt van de groote ver
deeldheid in eigen kringen. Hier en daar
teekenen ïich center hoopvolle verschijn
selen af van een streven naar eenheid.
Ik acht het van groo*e internationale
bctcckcnis da: zich in deze dagen in Ber
lijn bevinden een aantal partijleiders uit
velschillende landen, waaronder onze
landgcnooien Wibaut cn He Roode, die
onderhandelingen voeren welke tol de
ncodigc eenheid zullen moeten leiden.
II. Een belangrijke verschuiving naar
lick: door de .putsch" wakker ge
schud zal een nog grootcr gedeelte van
de Duiische arbeidei eisolien dat ook
het jr.aisic restje militaire machis-wnau-
zin in Duitschland verdwijnt een aftre
den van Nöske zal in.moeten plaats
vinden. Bij de beoordeeling van dezen
mail uit het kabinet-EbeuBauer, moge
men wel bedenken dat hij de moeilijkste
positie heeft bekleed. Aan de eene zijde
de geweldige strijd tegen de „alI-Duu-
scheis", aan de andere die tegen de ele
menten, die overal trachten den chaos, de
wanorde, te stichten. Voor de arbeiders
in Duttschland en elder= is niets slech
ter dan chaos, wanorde, geweld en al
het fraais dat daaruit voortvloeit.
De machthebbers in Duitschland zul
len er echter rekening mede hebben te
houden dat de arbeiders met dc revolutie
ia politiek opzicht aLDci. niet meer te
vreden zijn. Niet alleen in socialistische
kiiugcn maar in de hoofden en harten
van alle arbeiders groe-. alle dagen ster
ker het willen en vechten voor een meer
geordende maatschappij in „econo
misch" opzicht: De „socialisatie-idee"
moet tot werkelijkheid worden gebracht.
Met hoogere loonen en korter arbeids
duur lateu de arbeiders zich niet meer
sussen. In Engeland heeft de voorziticr
voor de commissie voor de nationalisatie
van de mijnen het zoo kernachtig ge
zegd: „Er is in alle arbeiders iets wakker
kei geworden, een streven naar hooger
en beter, dai^noch met hooger loon noch
met korter arbeidsduur meer weg te va
gen is."
L)c bctcekeniis van de contra-revolu
tie zal zijn een verschuiving naar links,
een nog '.erker agecrec voor de sociali
satie v.in <le bedrijven, van dc grond
stoffen, .de mijnen, dc ijzer- cn erts-
inaustric cn de bedrijven met een mono
polie-karakter.
Wordt aan de tot-standkoming van
dezo eischen door het ministerie, hier "n
daar vervangen door nieuwe personen,
gewerkt, dan geloof ik dat „Spartakus"
weder spoedig van het tooneel zal zijn
verdwenen.
Slaagt de coalitie-regeering daarin
niet, dan is een volledige verschuiving
naar onafhankelijkea en communisten
aanstaande.
Is u van meening, dat de toestand
in Duitschland invloed zou kunnen heb
ben op den toestand in Nedcrlaud?
De heer Ueinalda zcide daarop
Ons land en Duitschland zijn in eco
nomisch opzicht zeer sterk van elkander
afhankelijk. Komt er in Duitschland
een moment, zooals Spanacus dit
weüscht, dan zal de economische verhou
ding tusschen beide landen volkomen
ontwricht worden; maai zal ook hel be
sef van het streven der Duiische arbei
ders in nog scherper vorm tot de Hol-
laudsche arbeiders doordringen. Even
als in November 1918, zal men in ons
land zeer sterk ontroerd worden door de
geweldige gebeurtenissen bij onze na
buren. Worden de in ons land door de
arbeiders gestelde eischen inzake socia
lisatie zooals die in de stellingen van
het Nederlandsch verbond van Vakveree-
mgtngen zijn neergelegd binnen af-
zienbaren lijd niot verwezenlijkt wor
de en blijft onze Rcgeciing in liet groote
havcnconflict dezelfde houding aanne
men ais du thans het geval is, dan acht
ik oefc in ons land groote moeilijkheden
aanstaande.
Moeilijkheden? In welken zin?
Moeilijkheden, xei de heer Reiual-
da, in den zin van het scheppen van ar
beidsconflicten. in een groot aantal be-
öiijvcn in ons land is staking aanstaan
de. Wordt in politiek opzicht door de
Kegecring aan de totS'andkoming van
de nieuwe arbeidsovc-ieenkotusten in
deze bedrijven moeilijkheden in den weg
gelegd door feitelijk, al* in het haven
conflict gebeurt, de werkgevers ic steu
nen, dan zullen beide mocilijlebeden zich
1.ie' alleen in economisch, maar ook in
politiek opzicht voordoen. Ik heb echter
het vertrouwen, dat de machthebbers in
ons land het n-iet zoover zullen laten
komen en tijdig bereid zijn, met de lei
ders der arbeidersbeweging overleg te
picgen.-
Mr. J. B. Bomans,
Lid der Tweede Ktuner en Weiucmuer
van Financiën, meende in. zijn aru-
woord zich mei tot Duitechland al
ken tn moetem bepalen en beschouw
de daarom den toestand meer in 't
algemeen.
As u mij vraagt, aldus de heer
Bomans, naar mijn meening over dei.
toestond in Duitschiana, Uun zou ik
willen opmerken, dat ik weinig ver
schil zie tusschen d<_o toestond daar
en dien in andere land on.
Ik geloof, dat aile cultuurvolken
©toon aan den vooravond van een
sociale ort poht.iako omwenteling. De
toestand accentueert zich natuurlijk
sterker in een land als Rusland, waar
de concentratie van de macht to Po-
trograd in 't land al heel weinig ge
vochl wordt; ook gemakkelijker in
Huilschland, waar de Regeering van
Ebert weinig macht uitoefent, maai
„ui zich" 7,1e ik hooi weinig verschil
in den algemeanen toestand in de
Landen der Centralen, der Entente en
der neutralen. Ik voor mij meen, dat
het nu toch wel aan de wereJd is ge-
óteken en zeker wel aim de cultuur
volken in Europa, dat het niet langer
zoo gaan kau, ais het in de laatMe
eeuw gegaan is. Ik zie de fout to de
materialistische richting, ln de be
geerte, het grijpen naar rijkdom.
Zeker, men heeft dat Individueel ge
daan; maar ook de staten hebben ter-
wtLe van liet verfoeilijk kapnzuiausc
sueisel hun houguejd misbruikt tot '1
uitbreiden huuiier invloedsfeer, het
4/aken vari dehouché's van de pro-
uuctenf tot kolonisatie.
Ik erken met Trotustra, d-at het inv
pei'iaiisme een noodzakelijk uitvloei
sel is van de kwade zijde van het ka
pitalisme, dat op zijn beurt weer hel
gevolg is van het materialisme. Zoo
krijgt men den keten: materialisme,
kapitalisme, mi.'.itarlsmc en marinis-
me. Er Ls daardoor ln do wereld een
belangenstrijd volgehouden, die niet
strekte ton bate van de arbeiders,
maar zuiver ten doel had hekggings
vonnen te vinden voor het groot-k;-
pi tal isme.
Het volk nu tornt op tegen de ver
schijnselen: het militarisme en hel
maxini&me, maar het ziet niet, dal
dit maar uitvloeisels zijn van hel
materialisme, dat de oorzaak van het
kwaad is.
Ik hen van roeening, dat het mili
tarisme geheel vernietigd moet wor
den lot den grond toe gelijk gcm.-i: k
[3 dit eenmaal gebeurd dan zal er
inocL ijker plaats zijn voor het impe
rialisme en voor misbruik van maci).
door den slaat ter wille van net
groot-kapitaal. Daardoor zal de in
vloed van bel internationaal groot
kapitaal verzwakt wonlen en za: de
staat zijn hoogheidsrechten meer
gaan gebruiken ten bate van den ar
beid en dus van de arbeiders.
Hebben zij dus het kapitolhme het
groot-kapitalisme op het tweede plain
gebracht, dan zal m.i. ook het mate
rialisme lol hel veileden behooren.
Ik voor mij geloof, dat de stofvergo-
ding, do j acht- n aar - d en -gu'd eriof
hoe u 't noemen wilt, do oorzaak ls
van alle ellende. Daartegenover mooi
de uienschileid komen lot de erken
ning van een andere drijvende mach!
in de wereld: hel zich begrijpen als
schepsel tegenover den Schepper ral
dat de mcitech niet m «ie allereerste
plaats op de wereld is, om zich rijk
dommen te vergaren, maar voor Iets
-«miers geboren is. Ik wil me eens
Keel boud uitdrukken: We zullen le
nig moeten lot de middeleeuw en.
ln onze moderne wereld is de wijs
begeerte ui oiuuutk gciu-vhi. VYij.-
gcenge bespiegelingen bestaan er
eigenlijk niet meer. Het is zoo waar,
wat Ibsen zegt, dat in on denkt, aai
de iugeniour, de technicus eigenlij
de drijvende krachten zijn in onze
oultuur, terwijl hel toch eigenlijk de
beschouwende mensch is, de geloovi-
gc mensch, die de richting moet aan
geven, juist de wijsbegeerte met als
grondslag de theoiogie.
U zegt, dat ik ook de uitvloei
sels: hel militarisme en maiinisme
uesU'ijclt eu met de oorzaak: hei uia-
uerialjsme zelf aantast. Zuiver llt.o
retisch gesproken, zou ik ook moe
ten beginnen met het materialisme
zelf aan te tasten en daarvoor in Ue
lilaat6 te brongen Godsvertrouwen
godsdienst, maur als practicus en dat
is een ooiiucus toen, moet ik reke
ning houden met den natuurlijken
gong van zaken en die is, dat de ar
beiders daarvoor niets voelen, omdat
zij het niet overzien. Daarom moet r.
wel met dt uitvloeisels beginnen.
Kijk cent?, het is net a's een noot met
velschillende b;<sten; eerst moeten di
togen er omheen afgeschilferd wor
den. Als het militarisme weg is en
net kapitaiismè verdwijnt, dan zal er
komen een bctore verdeeling van Ik
ber.it, dan zal er komen minder haat
van de klassen en meer tevredenhom.
minder hangen aan het aaroscli© en
meer tijd voor den godsdienst.
Hoe dat zal gaan mol een slag door
revolutie of gcleide'Jjk lange deo weg
dor evolutie?
In Duitschland ziet men het oude
militarisme, dat handhaving van het
bestaande weneebt, aanbotsen tegen
de uitersten van onafhankelijke so
cialisten on communiston, die met
«111 slag den toestand verandoren wi'-
lon. Daartueschen zijn de meer ver
standige groepen van do revisionisti
sche sociaal-democraten en het een
iruni, die de wijziging langs den weg
dei- evolutie willen tot stand bren
gen. -
Maar als gezegd, getoof ik, dat wij
voor een omwenteling staan, in dien
zin, dat er eon wijziging van den
staatsvorm zal kouiun. Het oude pur-
lerneutoire rcgixue zal niet gelnuiU-
naafd kunnen worden. Nooowunui„
zal de Soaat de Maa-scliappij moeten
dekken. En dit zal moeten gcschieoeii
door aan dc groote êociai© organ tsa-
ues, die ontslaan zijn, aiiCcU.ijk 111
vloed te geven op de slaatomachL
Het is mogelijk, dat dit langs orde-
.ijken weg geschieden zul, maur
is ook lied best mogelijk, dat het te
genwoordige parlementaire systeem
met een k ap vernietigd wordt.
Dc communisten próbeeien het door
hun radensysteem, maar dat is al
lerdwaast, omdat dit niet berust op
den volkswil. Men moet een systeem
hebben, dat meer berust op den so
cialen, dan op den polltiekan volks
wil.
Ook in Neder'and moet die omwen
teling komen. Hier vervalt men min
der tot excosscai, Ln Nederland maakt,
men de oui-ve van de beroeringen el
ders wel altijd inee maar immer in
mindere mate. Bij ont zijn de om
wentelingen altijd tammer en min
der ruw. ln 18-48 heeft Neder .and ook
de liberale revolutie gehad, maar
hoeveel tammer is dit hier g.gauD
dan elders.
Geen land demonstreert den toe
stand duidelijker dan Engeland, waar
men de vakorganisaties onmidd I ijk
invloed zal uiOottsi geven op de re
geering. Feitelyk ie de Regeering
daar de macht al kwijt. Hier iu Ne
derland zal 't op dezelfde manier
moeten gaan. Maar mijn waarachtige
meening is, dot dan de sociaal-öemo-
aratie nog moet vallen en hoe vlug
ger de S. D. A. P. in decadence raakt
de tijden hebben de S. D. A. P. ge
maakt, de tijden zullen haar m.i. ver.
moorden, zij heeft haar took vol
bracht hoe vlugger de nieuwe
gnoepeering er zal komen.
Daar wij ik ook iets positiefs tegen
over zetten: Politiek gesproken vor
men de Roonuch-Katholieken geen
voldoends Internationale macht, om
de leiding te geven; maar van de
Roomsch-Katholieken 'is te verwach
ten, dat zij zicii aanstondB zullen aan
passen, om zij 't niet internationaal,
don toch nationaal de leiding te
ven.
Wat nu den invloed van den toe
stand ui Duitschland aangaat, lk ge
loof niet, uai de communisten net
oaar zuilen .winnen, maar mocht dab
zoo zijn. dan is liet zeker, dat- de go-
u o ur tei lissen in tien naburig-ri sa. at
heb tempo van de omwenteling m
011c land zal versnellen.
Ds. 8. Datema.
Het Duitsche vom, aiouw gaf
ons Ds. S. Datema, predikant bij de
Gereformeerde kerk. ais zijn mecuiug
te kennen, msg m.i. nooit vcrwurd
worden met de Duitsclie regeering.
Het Duiische v o 1 k is in zijn wezen
kerngezond en biedt waarborgen voor
éen rijke toekomst. Dal hel een giuot
volk is gevs orden, toonaangevend op
elk gehiid, dut dankt het, nuar mijn
innige overtuiging, aan de Ilolicn-
zoLlerns. Ik ben van oordeel, dat hot
Uuilsehe volk een roeping in de we
reld hoeft te vervuilen (dc geheole ge
schiedenis door hoeft liet die trou-
wons geJiuu) maar toegeven moet ik,
dat door een verkeerde verhouding
tusschen IrmPrtljki?' J?rÖötheid en een
door voorspoed gevoed iroperiaJLsme,
.ue.t zijn roejjing tijdelijk uit het oog
heeft verloren. Zoodra het Duitsche
volk het imperialisme Loslaat, za, het
vanzelf weer tot. zijn oude bestem
ming terugkeeren. En ik hoop dit ten
zeerste, want een gezond Germaansch
leven beschouw ik als de ruggegraat
van Europa.
Wat denkt u, dat er op po itiek
gebied uit den chaos van thans te
voorschijn zal komen? vroegen wij.
Ik beschouw den thans hoer^chen
den toestond als een cripf*. ant
woordde Ds. Datema. De jreforceerdo
overgang Keizerrijk-republiek lijkt mij
te gioot. De Duiischcrs zijn in bun hait
monarchaal aangelegd en volgens mij
z,il alleen een geierniierde monarchic het
broken evenwicht weer kunnen her
stellen.
Dus u zoudt denken, dat dc I-Iohen-
zollerns weer terug zullen keeren?
Dat kan ik natuurlijk niet met ze
kerheid zeggen, maar een monarchale re-
gceringsvorm zal er weer moeten ko-
aldus besloot Ds. Datema.
s. A. Blnnorts S.Czn.,
predikant bij de Doopsgezinde gemeen
te, meende dat het zeer moeilijk was<
zich op zoo grooten afstand een meening
vormen over den toestand bij onze
Oostelijke buren.
Voor zoover ik de geestesgesteld
heid der Duitschers begrijp, zr.itle Dsj
Binr.erts, geloof ik ni«, dat hei Bolsje
wisme in Duitschland zal zegevierenj
Tenzij dan de toestanden er 166 ellen
dig worden, dat er een wanhoonssrern-
g zou ontstaan, die de menscheo zou
i denken alles w.ti ook is be
ter dan deze anarchiel
venmin geloof ik, dat de Hohenzol-
lerns ooit meer op den troon zullco ko-
1. Men wil blijkbaar in Duitschland
geen vorsten tneer. zij zijn immers over
al verjaagd, niet alleen iu PruisenI Ei is
groote schoonmaak gehouden! De cx-
kei7ei heeft zich tegenover het Duitsche
volk, dat vroeger zoo hoog tot hem op
zag door zijn vlucht over de grenzen
van het „Deutsche Vaterland". voor
goed geblameerd. De kroonprins heeft
nooi: op de sympathie van zijn aan-
staande onderdanen mogen roemen. Ik
kan mij niet anders voorstellen, dan dat
Duitschland een republiek blijft, al zijn
de menschen dan nu ook hun evenwicht
kwijt. Hetgeen trouwens niet te verwon
deren is na den overgang van de feodale
toestanden, die. op velerlei gebied in
Duitschland hcerschtcn, tot een toe
stand van betrek :li k go 01- vrijheid*
Man moet niet vergeten, dat de Duit
schers een beweging, al- de Franscha
revolutie was, nooit gekend hebben. Zij
hebben een paar groote bewegingen*
door andere volken, doorgemaakt, als 't
ware overgeslagen cn staan nu vreemd
en onbeholpen tegenover veel nieuws eo
ongekends.
Wat zou dan nu een oplossing kun
nen brengen, denkt u?
Hei beste voor Duitschland zal*
dunkt mij, zijn dat de meerderheids-so
cialisten het winnen en dan met krach
tige hand het bestuur blijven voeren*
Kapp en de jonkers hebben getoond een
absoluu: verkeerde voorstelling te lu b
ben van de atgemcene geestesgesteldheid
van het Duitsche volk. die. naar ik ge
loof, zeer veel veranderd is. Al wordt dan'
ook hier eu daar nog wel eens ccD
„brallende" toon gehoord*
