Tien dagen in België
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAQ 24 APRIL 1920 DtRjE BLAD
Rubriek voor Vrouwen.
Dl NATIONALE VROUWENRAf'. u
EN NOC IETS.
Aan he«t eind der vorige week ie
te Groningen de vergadering van
den Nationalen Vrouwen
raad gehouden; nu is et met
mogelijk in dat korte bestek daarvan
een verslag te geven.
Voor wie er niet geheel
van op de hoogte ie, wil ik nog
even in herinnering brengen, dat de
Na t i o n a 1 e Vrouwcnraa 1
bestaat uit de meest uitoefiloopande
vereenigingeo in ons land. Hij var
gadert eens in bet jaar, waarbij dan
volgens rooster e enige .vorocni gingen
over haar werk e». doel spreken.
Maar zij is ook een© alueebng van
een groot internationaal bchauni tn
hoewel bet contact inei liet buiten
land m de oorlogsjaren niet groot
was, zoo is er alle reden 0111 «uu> te
nemen, dat dii weer uuigzaincrijai-d
hersteld zal worden. Op nare vil-
gadcrjigen komen de meest vooraan
staande vrouwen bijeen en uaar de
ze zulke verschillenue richtingen ver
tegenwoordigen, is du misschien w-l
de eenige gelegenheid, waar al deze
uiteenloopende elementen elkander
OnÜXKKSU-31.
Wie de vergaderingen van vóór de
oor.og bijwoonde, en oiie van nu,
vait ten eerste dut groote verschil op,
dat er veel minder berichten uit hot
buitenland inkomen. Maar ten twee
de dit zeer verblijdende teekon, dat
de vrouwen meer belting gaan stellen
In de ernstige en diepgaande quaes-
ties van dezen tijd. Hierop wil ik dan
ook wijzen en niet zoozeer mijn oo.
deel geven over de punten, die be
handeld werden, als wol dooi een
overzicht daarvan trachten een ieder
op te wekken er over na te denken
of er eenige studie van te maken.
Het groote vraagBtuk viui den dag,
tenminste voor ons vrouwen, is het
vraagstuk van de raoix.ersciiajiezdig
Men heeft dadelijk gevoeld, dat du
zoo aantrekkelijke woord veel tc
gauw aller sympathie zou veroveren,
zonder dat men zich genoeg reken
schap gal an wal cr onder verstaan
werd en alles, wat er zeer nauw mes
samenhangt. Nietwaar, hd klinkt
zoo natuurlijk, er wordt met salaris
toesiag, kindertoeslag, vacantist.»
slag enz voor ai te categorieën g
sorgd. Wc missen echter tot nu toe
ecnigen specialen steun voor de moe
der en aan haar gunnen we het
allen zoo gaarne. De tijd echter
voorbij, dat de vrouw op deze wijze
alleen met haar gevoel kan redeneo
ren. zij wil nu meer nadenken, en
vraagt ook naar de wijze, waarop
men deze hulp za! geven. Mejuffrouw
Naber, de voorzitster van den N a-
tlonalen Vrouwenraad,
wees er in hare inleiding reeda op
dat het woord moederscn.ipszorg w.l
als een leuze bij de as. verkiezingen
zal gebruikt worden, wanneer wij
vrouwen voor het eerst mede de
zware verantwoordelijkheid van het
regeeren zullen helil.en te dragen.
De eerste voorname vruag die men tc
overwegen zal hebben, is deze: is liet
moederschap zonder meer al of niot
een staatsbelang? En indien wij dit
aannemen, moet de staatszorg zich
dan uitstrekken tot alle moederschap
ook indien dit staal builen het vel
band van het door de at nat erkende
I- g huwelijk? Men voelt reeds hoe
ernstig deze quoestie 1b en hoe moei
h'jk de lijn le trekken zal zijn in de
verschillende gevallen van het moe
derschap buiten dit verband en hoe
ontzaglijk groot hel gevaar, dat d"
chtzmniglieid en het gc-biok aan
veramtwoordelijkfigevoel in de hand
werkt. Hierbij heb ik niet alleen liet
oog op dit gevoel bij de moeder, die
dan toch altijd degene is, die de zor
gen en de -asten draagt, maar voor
al op ho'. verzwakken van ii ver
antwoordelijklieidsgevoel bij den va
der. Hoe zal de staal kunnen waken
dat het u^or hem u-it tc koeren moe
der loon of de premie ook waarlijk
gebezigd wordt ten bate van het kind
en zal dus het natuurlijk gevolg van
deze bescherming niet zijn, dat dez:
staatszorg oo'; st:ii'ftoez:chl en
«tnatsbemoei'ng wordt
N'h deze meer A'gcrru-ciie böBchou
wing, die ten doe', had do wnsi van
bet onderwerp te belichten, verde
digde Mevrouw Cohen Tervacrl haar
praeadvies over practische moeder
ecbapszorg. Zi.i verstaat hieronder
de verzorging der arbeidster vóór en
na de bevalling met boh tid van hei
volle loon; stichtingen vcor zuigetin
gen, herstellingsoorden voor jonge
moeders en bepaalde inri htingen ul
leen voor kraamvrouwen: terwijl dan
natuurlijk voor voidouiiuc huisver-
zorging in de gezinnen gezorgd moet
on iirende iie afwezigheid
aer moeder.
De practdsche bezwaren In deze
sulllen wij vrouwen spoedig genoog
voelen. Ik noem heirbij den moeilijk
le overwonnen tegenzin der vrouwen
om haar huis te verlaten en de
schaarschle man hulp oin haar 1e
vervangen, waar men ook i u reeds
zooveel moeite mee heeft. En toch
zullen de middelen gevonden moe
ten woroen ooi deze bezwaren te
overwinnen. Van Anienkaunsche
jonge vrouwen lioordo ik een» ton
beschrijving van een ziekenhuis, cat
uitsluitend voor kraamvrouwen v/ae
ingericht en dit is zoo aigetueen, dat
vrouwen uit alle kringen er inet meer
over denken hare bevakling thuis af
te wachten, overtuigd als ze rijn. dal
voor moeoer en kind de beslo verzor
ging op deze Wijze te verkrijgen is
beter dan ui eenige eigen wyir.ng <m
dat iedere moeder recht heeft op
deze uitstekende verzorging en rus
Een au r zeer belangrijk procad
vies werd ingeleid door Mevr Wy
naendts Fran.-.ken over inoederloon
hetgeen zij scnerp wil onderscheiden
van de zorgen luevbovwn genoe>nd.
Zij bescliouwt het moederschap al?
een maatschappelijke functie, waar
voor iedere vrouw opgeleid uioet
worden, maar dan ook economisch
schadeloos gesteld. Dit inoederloon
wenscht zij in alle standen en z.u
der dit acht zij de onaf
hankelijkheid der "gehuwde
vrouw niet verzekerd. Was hei eerste
voorstel meer van philantropiscuo
aard, men begrijpt, dat het hier om
diiepgaande aJgemeeaie opvattingen
gaat en het ie m.i. goed, dat deze
vraag eens aan de orde gesteld wordt
Want veel meer nog dun huishoude
lijke arbeid ie de taak der moeder
aMijd economisch onderschat
In hei*. gezin het fundament van
den Staat was de man de kostwinner
en het werk der vrouw van gccnerle;
waarde. En juist deze toch zoo belang
rijke taak moet de vader, maar ook de
moeder xelr op haar waande leeren
schatten. In hoeverre nu de practische
bezwaren voor bel toekennen van moc-
derloon te overwegend zullen zijn om
hiervoor een oplossing tc vinden, laat
ik in het midden. Maar dal de zaak aan
hangig wordt gemaakt, is een verblij
dend -eeken. Van Christelijke zijde vrees1
men eer. ontbinding van het gezin en
ook door de piemievrije uitkeerlng een
vermeerdering der zorgeloosheid. Men
wenscêr van dien kant de hulp geheel
door de liefdadigheid te laten geschie
den en dan ook uit den aard der zaak
alleeD aan de zeer behoeftigen. Van ver
zekering verwacht men meer, omdat
men de menschen door eigeti zorg meer
veihef: en door alle staatsbemoeiing
naai beneden haalt. De directrice van
hei Nationaal Bureau voor Vrouwen
arbeid bestrijdt het moederloon meer op
piaotisclic gronden, ten eerste omdat
de Star.' dit niet zal kunnen betalen en
ten tweede omdat alle controle en waar
borgen ontbreken. Voor de overgrooie
meerderheid der loonarbeideters, zoowel
gehuwd als ongehuwd, wenscht zij bene
den een zekere loongrens sohuxleioos-
steLling door den Staat bij moederschap,
naas". de uitkeering, die zij zich zelf door
verzekering heeft gegarandeerd.
Wij zullen hot laatste woord over moc-
derschapszoi g en moedertoon nog wel
niet gehooid hebben, gelukkig ook niet,
wam de zaak is wel zóó urgent, dat alle
mogelijke vrouwenivereenigingen er haar
aandacht aan moeten scihenkcn.
De Naiionle Vrouweniaad
besprak verder nog de ac:ic die door
de onderwijzeressen wordt ge-
voerd tegen de clausule in de cader-
wijswet-De Visser, waarbij de salarissen
der ongahuwden lager gesteld zijn dan
die dei gehuwden, van welke bepaling
juist de onderwijzeres het nadeel zal on
dervinden. Ook tegen het wettelijk aan
gekondigde verbod van fabrieksarbeid
der gehuwde vrotrw werd stelling geno
men.
Nu wil :k nog een iaats'c punt aan
stippen, dat in Groningen behandeld
werd en wel in aansluiting aan twee
couramen-artikelen, die 1.1. Zondag het
zelfde behandelden. Ik bedoel hc. voor
stel van de Vereeniging ter Bescherming
van Dieren, die aan den Vrouwenraad
vraagt om rich *ot de Regeering te wen
den met het verzoek van ook d a t arti
kel in de wet op te nemen, hetgeen ver
biedt de huiden der beschermde vogels
te verkoopen. Zooals het nu is geeft he*
verbod blijkbaar heel weinig, wani al
mogen de gedoode vogels niet verkocht
worden, de veeren en vogelhukljes wor
den ongestoord te koop aangeboden.
Wie het nummer van het tijdschrift
„De Hollandschc Huisvrouw" opslaat,
kan daarin een verontwaardigd artikel
lezen over de geringe medewerking der
vrouwen bij de dierenbescherming, zoo-
dra het haar eigen opschik betreft. Er
was een tijd, dat men zonder nadenken
zioh met reigerveeren looide, waarvoor
de moedervogel gedood werd, juist in
den tijd, dat zij haar jongen moe', ver
zorgen. We weten dit nu allen wel, de
propaganda is met geschriften en lan
taarnplaatjes ijverig gevoerd, even goed
als wij ook weten, dat voor sommige
soorten bont onnoodige en 'en hemel
schreiemde wreedheden worden begaan.
Dil herinnert mij aan wat Zondag in het
weekblad „De Amsterdammer" stond
over een gesprek met een der chefs van
groote AmsienJamsche modehuizen. De
schrijfster had n.L opgemci da: zij
het zoo eiiendig vond, dat nog s eeds
zooveel Astrakan en Persianer bont ver
werkt weid. Het antwoord hierop was,
dat men dit zelf ook betreurde maar
de dames vroegen he* nu eenmaal!
Ocb, werden de vrouwen ach in dezen
haar macht maar eens bewust. Indien
er geen vraag meer naar was, dan zou
hei aanbod wel verminderen, en is het
voor ons, vrouwen, niet vernederend,
dat het meer helpt als een Partjsche
Modekoningin haar medewerking wil
verleenea om een tot wreedheden aan
leiding gevende mode in den ban te
doen, dan dat vele denkende vrouwen er
togen opkomen?
Gelukkig, dai de Nationale Vrouwen
raad ook hieraan zijn aandadbt schenkt,
laat ons hopen, dat hij ook in dezen iets
zal kunnen bereiken.
THEORIE EN PRACTIJK.
Theoretische en practische
huishoudsters. Het onderwijs
op de scholen. Theoretische
kleinigheden. Croote drukte.
Wanneer ons iets in theorie geleerd
wordt, is het vanzelfsprekend, dat wij
dat in de praktijk heel vaak nie' maar
zoo ineens kennen, en dat de 'handigheid
en routine pas op den duur komen.
En zoo is het eigenlijk ook met iedere
instelling, waar practische dingen wor
den onderwezen de leertijd is meestal
veel te kort om ui; de theorie een ge
routineerde handigheid in de piactijk
-.e.-...'- .1. ..n uikwyls is nel
ook niet alleen tijd die ontbreekt,
maar ook de gelegenheid, die ons in staat
zou stellen veed te oefenen.
Zoo is het met het huishoudeu ook
gesteld. Zooveel als maar mogelij': is,
laten de huishoud- en vakscholen de
practijk beoefenen, en alles wa* bespro
ken wordt, wordt ook uitgevoerd, maar
tijd en gelegenheid zijn toch niet over
vloedig genoeg, om naast dc theoie-
lischc kennis een volleerde handigheid
aan te kweeken.
Komt nu de leerlinge van de schoot
af, dan moe* zij nog veel werken, om
zich dat geheel eigen te maken, en
daarbij loopt zij dan het groote gevaar,
a 1 te theoretisch te worden.
Om een juist begrip te krijgen van
den omvang van het werk, word', op de
scholen iedere arbeid nauwkeurig uit
geplozen en nagegaan. Daardoor krijgt
een buitenstaander wel eens den indruk
van peuterigheid en kleinzieligheid,
ma.ir wanneer al deze schijnbare klei
nigheden over het hoofd worden gezien,
zouden de huishoud- en vakscholen een
verzameling slordige „huishoudsters" op
dc maatscaappij loslaten. En wat zou
den dan de door haar studeerendc zus
ters zoo vaak bespotte huishoudschool-
leerlingen durven beweren?
Zeker zou dan het huishoudondcrwijs
ook nooit lot bloei zijn gek-omenl
Maar liet gevaar van al die theorie,
dat. toch nie' te' vermijden is, bestaat
hierin, dat de leerlinge er in de practijk
niet genoeg van kan laten vallen. Zoo is
het haar onderwezen, zegt zij dan, dus
zoo moet het ook zijn. En hel gevolg
er van is natuurlijk, dat zij onberispelijk
en keurig netjes in haar werk, maar
dat de dag voor haar, wilde zrj me
les klaar komen, minstens zes en dertig
of acht cn veertig uur lang moes* zijn,
in plaats van vier en twintig! En wie
zal zoo iemand kunnen gebruiken in een
huis vol kinderen, of ter vervanging
van de vrouw des huizes, die ziek is, en
daarbij dus nog verpleegd moet worden?
Wanneer zoo'u •he-orlc-huishoudster
voor de noodzakelijkheid van een diuk
gezin komt tc staan, zal zij natuurlijk op
den duur wel inzien dat al haar theorie
maar maakt dat de boel nooit op tijd
klaar is, en dan zal zij. noodgedwon
gen, vanzelf deze theorie wel op den
achtergrond dringen. Maar toch zijn er
altijd nog, die het niet over haar hart
kunnen verkrijgen zoo nu en dan eens
met iets de hand te lichten, om zoo tc
zorgen, dat alles tenminste klaar is, en
die hebben dan altijd wel eens iemand
noodig, die de heele zaak weer reoht zet.
Zoo zijn er massa's kleinigheden,
waar op de scholen de hand aan wordi
gehouden en die men in net dagclijksch
leven gerust kan laten vallen.
Om maar eens iets te noemen is er het
nauwkeurig afwegen van alle ingre
diënten voor het koken. Zooals wij on
langs reeds schreven, kan dil net zoo
goed met kopjes en lepels, en al is het
dan misschien~ook niet zoo nauwkeu
rig, in de meeste gevallen doet het cr
weinig toe, of de maat enkele grammen
verschilt met he*, opgegevcne in het
kookboek.
En dan de eeuwige spotternij van
buiten staanders over de „theorie van
het siof-afnemen" cn de uilvoering daar
van, die zegt, dal ieder randje waar men
me* een vinger langs strijkt, zóó onbe
rispelijk schoon moet zijn, dat er geen
stofje aan den vinger blijft hangen.
In een huishouden zou dit ondoenlijk
zijn, want wie wel eens glimmende meu
belen in den zonneschijn stofsohoon
heeft gemaakt, weet wel. dat absoluut
stofvrij een onmogelijkheid is. Dat men
echter zooiets wel op de scholen doet,
is zeer begrijpelijk de lecrares moet
toch nagaan of de leertinge wel om
alle hoekjes en gaatjes heeft ged.tdht cn
niet den stofdoek bij wijze van plumeau
maar zoo'n beetje langs de verschillende
meubelen heeft laten waaien.
Bij alles wat op de wasch betrekking
heeft, is hetzelfide van toepassing. Wie
heeft tijd, om alles zoo onberispelijk
zoompje op zoompje, vouwtje op vouw
tje tc leggen en wie kan zioh de weelde
pernrii'eeren een half uur te doen over
hei strijken van een nachtjapon?
En dan het naai- en verstelwerk niet
te vergeten. De stopjes die in allerlei
goed gelegd worden, zijp ongetwijfeld
keurig, maar in een huishouden waar
de tijd er voor beperk', is, probeen de
huishoudster het zoo netjes mogelijk op
dezelfde maaier te doen. Niemand, die
ber druk heeft, zal tijd genoeg hebben
om ook de fijnere kousen te mazen (van
de dunne is natuurlijk geen sprake),
maar al dat peuterig-geleerde draag' er
het hare toe bij om dc routine sneller
te doen verkrijgen.
En tenslotte is ei misschien geen vak,
waarbij de theorie het zoo dikwijls legen
de prac'ijk moet afleggen als hei cos-
tuumnaaien. Ter wille van het gemak
der draagster of de elegance, van het
eosiuum, moeten theoretische noodza
kelijkheden heel vaak over het hoofd
worden gezien.
En dal de leeraressen aan dc scholen
ook wel het nut van lie*, practisdhe in
zien, niettegenstaande hun soms zoo
theoretisch onderwijs, bewijs, het feit,
dat een leerlinge, die buitengewoon han
dig was, maar nie'. altijd even netjes,
toch als de beste van haar klas weid be
schouwd. om. it men inzag, van hoeveel
belan? haar werklust en handigheid wa
ren. En al blijft er misschien wel eens
wat stof liggen, of zijn de stoppen in
de kousen niet allemaal even mooi, toch
is zoo iemand enorm veel waard, vooral
bij groote drukte, en de huishoud- en
vakscholen zullen haar liever in de prac-
«ijk zien gaan. dan de theoretisch meest
nauwgezette en onberispelijke huis
houdster, die er op de school te vin
den isl
E. E. PEEREBOOM,
Eeu bezoek aan de elag-
v el den.
Het was een sombere regendag,
oen ik er heengegaan ben. 'e Mor
gens in den trein, op weg naar Mee
nen, was ik teleurgesteld, dal tk
juist dien dag zulk ellendig weer
moeet treffen, maar 'oen ik "e mid
dags op den Kemmol-heuvel stond en
tb dat uitgestrekte doodenveld otn mij
zag ouder dien st-rakken, donkeren
hemel, waaruit de regen telkens in
vlagen neergudste, was ik Wij, dat de
aon niet vroolijk scheen en de leeu
werik in de lucht op da. oogcnWik
zweeg. Het was me, of lk nu minden:
die schrilie, krankzinnige lege net el
ling voelde van den pleizierreiziger
en een slagveld, of ik mij niev behoef
de ie schamen voor mijn aanwezig
heid daar.
Wanneer men de slagvelden in Bel
gië wil bezoeken, doet men het ver
eiandigs; van Brussel met den trein
naai Meenen te gaan. Het Grand Ho-
te! de la Reine te Meenen organiseert
in daarvoor speciaal Ingerichte auto's
toch'en langs het front. Men kan een
tocht maken van 50 K.M. over do dor
pen Warn et on, Meesmee, Wtj;6chaeie
naar den bekenden Kommel-heuvol en
van daar over Yper en en Gheiuwelt
naar Meenen terug, dan wel oen groo
teren tocht van 80 K.M. over Y'peren,
het Houthuleter Boech en de IJeer-
linie naar Oe'.ende. Als men 's mor
gens om 7 uur met don trein uil
Brussel vertrek:, le men om 10 uur
Meenen. De auto ocht duur; onge
veer 5 uur en men kar) denztlfden
dag, 's avonds om li uur, weer te
Brussel terug zijn. Deze praeüsch
wenken geef ik hier uisluitend ten
behoeve van hen, die weüieh i
dergeiijken tocht wenschen |e maken.
Om geJieel.volledig te zijn, wil ik nog
vermelden, dat de huur der auto 1 Gó
francs bedraagt, maar da; een be
zoek aan de slagvelden in den zomer,
wanneer de „au.c-brealtrijdt, veel
goedkooper is, daar clan elochls 25
francs per persoon betaald behoeft te
worden.
Wanneer men met den treii
Brussel naar Meenen reis ziet men
voor he* eero^ iets van den oor!
Denderleeuw, waar bijna alle hulzen
in den omtrek van hei etation
in puin liggen. Een Belgisch off
cier, die toevallig me' mij reisde c
mij zeer bereidwillig allerlei inllcli
jlngen vei-sterkie vertelde me da; deze
verwoesting veroorzaakt was, doordat
'n munitie;vein op 1 (satnms-cm-
placcment van Denderleeuw bij e>en
vliegeraanval in de lucli; was ge
gen. Verder merfq. men van oorlogs
schade tot Meenen neg maar hee.
•veinig. De stations zijn alle
weer opgebouwd en een enkel'in el
kaar gestor huisje getuig; aücen nog
van den jreeeel, die over dk land k-
getrokken-
Bij Ouóenaerue, waar 4 dagen vóm
het sluiten van den v, ajasteu.stand
tusecben de Engelsctreit en Duiitc....,
nog otri de overgangen van dc Sche.
de gevoch en it, wees de Belgische
luitenant mij de galen aan, die de
granaten in ue weilanden gestagen
nadd-en, maar dai waren ook de eeni
ge sporen, die men van de gevechten
ui dezen omtrek nog zag.
In Meenen staat men echter plot-
sehng midden in iie,t. verwoeste ge"
bied. In du stadje liggen nog in
straten vo '-wenen m puin cn de aan
blik van a! die gewonde en verwoeste
huizen maakte op mij, die dit nu voor
het eerst iu werkelijkheid zag. een
oekiemmenden en ellendiger) n
Maar he,j. meest treffend is het nog,
wanneer men '/iet, hoe het leven ui
zoo n ruïnen-s1 ad gewoon weer zijn
gang gaat, a!e men de menschen,
met hun gebedenboek in de hand door
de trieste el ra'.en van huizen-gei aam
ten ziet gaan, vredig en rustig in
Zondagss:emming ais hij ons. Wan
neer men al die ei. end e voor het eerst
met eigen oogen ziet, kan men liet
moeilijk dadelijk reaiiseeren, dat dil
nu al jaren zóó is en de monschen dus
aan hun kapotte 6:ad gewoon zijn ge
raakt, da zij al tevreden zijn. als tij
weer wonen kunnen in de streek,
w aai' zij geboren en opgegroeid zijn.
Meenen was gedurende den oorlog
eeai der „rustplaatsen' voor de
Duiteohe troepen achter het front. De
aaogerich e sciiade is voor het groot
ste deel veroorzaakt door de goadieo-
de vliegers, die de Duaischei» ooit
achter he. front, bes ookten cn door
een kort bomhardernen; der Engel-
schen bij liet eerste offensief van
ïperen uit in 1917. Op de huizen ziet
men overal nog Duitsche opschrifi-on,
die aan het verblijf van den vijand in
dit laud herinneren. Offizierenheim,
•Bariemaneiatt, zur Komniand-antur,
Krlegiscinema, lae ik er o.a. in groote,
zwarte letters op de witgeverfde ©toe
nen, en op de meeste hoekhuizen we
zen zwarte pijlen de richting aan.
„N-ach Werwick", „Nach Meesmee"
en „Nach Wy;sehaete". De Engel"
echen hebben later blijkbaar niets
zelfs nie; d&ze practische wegwijzers
van de Duitschere willen gebrui
ken. Zij hebben tenminste htm eigen
hout (Mi borden op de hoeken dor 6tra
en aangebracht, zoodat K nu overal
dubbele wegwijzere aantrof:, die aan
duiden, dat een straat, welke voor de
Duitechers ..nach Werwick" voorde,
thans voor dc Engelse!i a ,,to Wer
wick leid:.
Me: he: opruimen en he; w.'der op
bouwen vordert men in Bo'gie nog
maar heel weinig. De inwoners van
deze streek waren van meening, dat
het nog wel e?n j.wintig jaar zou d
ren, voordat es weer hersteld zou
zijn. Eens: leek mij di; sterk overdre
ven toe, maar nadat tk het totaal-
verwoeste gebied rondom Yperc.
heb geuren, begrijp ik, dat jarenlange
arbeid zelfs met zal kunnen bere'.ei-
len wat hier in den oorlog ie ver-
woets;.
Ook bleek hei mij ui; gesprekken
met mannen cn vrouwen uit Meenen,
dat er onder de bevolking al ontevre
denheid begint te heerechen over de
langzame vorderingen van het hc.
s'.ellingswerk.
„Voor de armen hebben ze geen
haast!" klonk het verbitterd uit lm
mond. „Ale we maai' geld hadden!
De rijken wonden het eere: geholpen,
en aan onze huizen wordt mets ge
daan. De fabrieken zijn bijna alle a
weer opgebouwd en kijk u nu eens
naar onze huizen.
Toch waren die klachten niet goho
gegrond. Dat de fabrieken aUereeret
worden opgebouwd is natuurlijk in
be^ belang van do bevolking zelf. Hoe
eerder er door de menschen weer ge-
werk; kan worden, hoe bet-er 1 En dat
door do regeering wel degelijk aan de
minder gegoeden hulp wordt ver
leend, bleek mij uit de volgende
aankondigingen. die overal waren
a&ngepiak
„De fami", ree die geen voldoende
woonst hebben en rechtuit en zonder
kosten een hnizeken zouden willen
zetten, moeten seffens een brokke
land buiten de stad zoeken en dan
hunne verklaring op ho: stadhuis ko
men doen.
De etad geeft hout, brieken, pan
nen, deuren, venstens en glas tot een
waarde van 3000 franken of betaalt
in geld volgens wenech. De menschen
moeten zich bel as'en hc*, lrulzeken op
:e richten en het blijft hun eigendom
zonder aftrekking op do oorloge"
schade.
Dc meeste menschen schenen er cell
ier de voorkeur aan le geven in hun
eigen oude bouwvallen :e blijven wo
nen dan naar buiten te trekken en
daar een nieuw „hui/.eken te bou
wen. Er is in de meeste mcnsdion
iets van be: huisdier, dat aan hei
eigen „honk" hecht, liet viel mij ook
op hoe zenuwachtig de menschen in
die streken zijn geworden. Een oud
manneke, dat ik aansprak, begon op
eens te huilen. Hij wees mij de puin-
hoopen van een in eikaar gestorte
huizengroep en zei snikkend in dai
voor een Hollander moeilijk tc vol
gen boeren-Vlaamsch: „Daar stond
m'n huseke!" Zijn vrouw cn zijn
oudsten zoon had hij in den oorlog
verioren. Hij woonde nu bij zijn doch
Ier in. „Ik heb niks meer over, niks!
Was ik ook maar dood!" huilde hij.
Ik voelde in mijn nieuwsgierigheid
op dat oogenblik iets onbescheidens
en ben verlegen doorgeCoopen.
J. B. SCHUIL.
Spart en Wedstrijden
AUTOMOBILISME.
Jaarvergadering der K. N. A. C.
Donderdag heeft in Den Haag de
jaarlijksche algemeene vergadering
plaats gehad van de K. N. A. C., onder
voorzit terschap van Jhr. Mr. R. A. P.
Sandberg to: Essenburg.
Na de openingsrede werden jaarver
slag over 1919, rapport der kascommis-
sie en dc rekening van ontvangsten en
uitgawen 1919 onveranderd goedgekeurd.
Dc begroeting voor 1920, geraamd in
ontvangsten en uitgaven op 57.027.50,
werd na uitvoerige besprekingen goed
gekeurd. De voorzi'ter deelde nog mede,
dat het aantal leden thans 1900 be
draagt.
Bij de bestuursverkiezing, noodig we
gens uittreden van den secretaris-pen
ningmeester en periodieke aftreding der
heeren F. C. O. M. Honnbach (die zich
niet herkiesbaar s'elde), jhr. M, J. C.
Sehorcr en 1'. W. Sakcltema Beduin,
werden de berde laatstgenoemde hecren
herkozen, terwijl gekozen werden de hee
ren W. H. J. Blankenhagen en jhr. mr.
F. G. H. Michiels van Kesscnidt. De
drie leden en drie jjlaatsvervangende le
den der kascomanissie voor 1919 werden
ook aangewezen voor het jaar 1920.
Bij de rondvraag bracht de lieer Van
Vredenhurgh de baldadigheid van de
jeugd ter sprake, welke met vuil en
steencn naar de automobilisten gooit en
aldus een gevaar oplevert voor het auto
mobilisme. Spreker stelde ten slotte een
morie voor, waarin protest werd aange-
•eekend tegen de toeneater.de baldadig
heid der jeugd en aangedrongen werd
op maatregelen ter veibetering, b.v.
door op de scholen op het gevaar te
doen w;jzen. De motie werd bij accla
matie aangenomen.
tORFBAL.
Wodstrijden voor Zondag.
Hoewel de competitie afgeloopen is,
is het winterseizoen nog nie' afgewerkt.
Haarlem moet nog om den ïen en 2en
prijs strijden tegen D. D. V. voor de
Ready-wed strijden. Advendo komi nog
in de vcrliezersfinale uit.
Haarlem zal ter oefenieg een wedstrijd
spelen tegen een sterk XlI-'.aJ van de
{rymnasiumclub Naasikah uit Amster
dam. Bekende cerste-klassers komen in
dat Xll-tal uit.
De NoordZuid-wedslrljti.
Deze wedstrijd om den Hollanldbeker
iVORlt a Mei op het Parkschouw^urg-
errein te Amsterdam gespeeld. De
twaa'lftalcommissie voor Noord bestaat
de heeren Vliegen, Nijland en Sie-
_s. A'llen uit Aausterdaml Toch ho
pen we, dat die 'heeren ook eens om
Haarlem zullen denken. Q.i. is cr hier
onder de dames wel een, die Noord zou
kunnen vertegenwoordigen.
üii lis umsirsRen
HAARLEMMERMEER. Hooge
loonen. Men schrijft ons Naar ons
wordt gemeld, vereischt hot in ons vo
rig nummer voorkomend bericht om
trent de loonen, die thans in deze ge
meente in de bouwvakken en andere be
drijven worden verdiend, eenige rectifi
catie en aanvulling. De genoemde be
dragen die inderdaad ongelooflijk
klinken rijn eeuigermate overdreven
en kunnen slechts betrekking hebben op
speciale gevallen, ö:e zich overal elders
cn ook hier wel zullen voordoen of op
gezinnen, waar door meer dan ëén per
soon verdiend wordt. Zooals 't bericht
aanvankelijk luidde, viel er wel ecr.'.gs-
xins ui: op te maken, als zou '1 aantal
ontevreden arbeiders in deze uitgestrek
te gemeente niet gering en 't voor dea
werkgevers niet wel mogelijk zijn aan
de itooge eisohen van de a: eiders ie
voldoen. Dit was er echter niet mee be
doeld, want in deze gemeente heerscht,
over 't algemeen genomen, zoo'n toe
stand gelukkig nog niet.
Er worden flinke loonen verdiend, hot-
geen in de legenwooru ge dsomstnn-
digheden wel noodig is, doch be
houdens misschien een enkele uitzonde-
nag met zulke enorm nooge bedra-
gcu ah eerst werd gemeld.
Moge door ho*. bovenstaande zijn weg
genomen een verkeerde indruk, die bn
verschillende personen dooi hel ec:s*c
bericht gevestigd kan ziju en ook de
landbouwers geen vreemd v. ..kivolk in
dienst nemen, zoolang er nog eigen in
gezetenen om werkverschaffing koincn
vragen.
IJMU1DEN,
„Mario a". De Staatscourant
bevat de statuten der N V. „Marin'*
Hollandsche Zeevtech-HxportlM i,i4i
schappij, to Umuiden.
Het kapitaal der vwinootzohap
wordt bepaald op f 100.000, verdoe d
in 100 aandeeien van f 1000.
Bnit8nland
DE HONGAARSCHE DAGBLADEN.
Ui* Boedapest wordt gemeld De pa
piercrisis bij de Boedapester dagbladen
heeft haar hoogtepunt berei»; !>c bladen
stondeD voor de keuze of in hel geheel
niet meer te kunnen verschijnen of den
omvang tot een minimum te reducee-
ren. De uitgevers besloten om deze re
denen den omvang van alle dagbladen
te verminderen tot vier pagina's, waar
van een pagina voor advertentie» zal
blijven.
Golijktiidig hébben alle dagblódc..
prijs voor losse nummers verhoogd tot
80 Heller. De uitgevers kondigden van
1 Mei af een nieuwe verhooging aan.
Door den omvang der bladen op 4 pa
gina's te bepalen, met als uitzoDdetiug
op Zondag 6 pagina's, is fee: vet -hii-
nen der bladen slechts tot eiade Me!
verzekeid.
DE STAKING IN ELZAS-LOTHA*
RINCEN.
Ui: Straatsburg wordt geseind
Tengevolge van den kritieken >.oe«
s'and iD Elzas-Lotharingen, zijn Fran-
sche troepen uit den omtrek van Parijs
naar Straatsburg, Muhihausen cn Mier
vertrokken. De algemeene commissaris
•heeft de bevoegdhei:! verkregen even
tueel den staat van beleg af ie kondi
gen,
DE OOSTERSCKE KWESTIE.
We lezen in de Telegraaf
De conferentie te San Remo heeft baar be*'
aprekingen aangevangen met de behandeling
van bet verdrag dat de toekomstige poslUa
van Turkije zal bepalen. Reeds schijnt men
het eons te zijn omtrent de groote lijnen. De
zeestraten (de Dardan ellen en de Bosporus)
zullen worden geïnternationaliseerd en, voor
zoover het bewind van den Kalief aan de»
zijde van den Gouden Hoorn nog zal worden
getolereerd, zal dit komen onder geallieerde
contróle, waaraan de aoodige kracht zal wor
den bh gezet door het legeren van troepen-
eoatfngenten te ConstanUcopel. Aan het Turk-
scbe vraagstuk zit evenwel meer vast dan het
tot van Turkije alléén. Voor de landstreken,
welke voorheen tot het Turksche Rijk bo-
hoorden, doch thans een onafhankelijk leven
zullen gaan lelden, moet de mogelijkheid
daartoe worden geschapen, doch tevens moet
do Internationale positie worden vastgesteld
van de bufferstaten die er om heen zijn ge
logen en de brug vormen van bot oudo Turk-
sche Rijk naar midden-Azié. Hierbij moet wel
ln aanmerking worden genomen dat, naast
alle politieke cn economische overwegingen,
ook een overweg--nde factor meespreekt; do
uitbreiding van het bolsjewisme, dat de natio
nalisten in Turkije ln de hand werken, en daO
van uit den Kaukasus, langs de Zwarte Zoo,
steeds meer de invloedssferen der groote mo
gendheden nadert.
Het lijkt ons gcwenscht oen kort overzicht
van den toestand in Klein-Azië hier te late»
volgen.
In Transkaspië van Krasnavodsk verder
naar het Oosten zijn de Islamitische en Tura-
nlsche elementen goedschiks of kwaadschiks
voor de politiek van Lenln gewonnen. Hier
staat de weg dus open voor een verder door
dringen naar het Zuiden van het bolsjcwi- -:e.
Wel is Pcrzië nog niet aangetast, maar liler
zal veel afhangen van de ontwikkeling der
bolsjewistische principes in de Trans-Kauka-
si.sehe republieken. Dc toestand Is daar niet
zeer gunstig. De regeeringen in Azerboidsjan
en Georgië beweren niet in slaat le zijn de
jolajewistiscbe vloedgolf to stuiten, doca men
moet betwijfelen of de force majeure wel zoo
;root is als zö doen Toorkomen. In de regce-
iugen van deze beide staatjes hebben roede
ole bolsjewistische elementen zitting; Azer
boidsjan heeft bovendien het bevel over zijn
eger opgedragen can Noerl Pasja, den broe
der van den beruchtea Enver Pasja, en den
voornaam sten bolsjewistischen agent in den
Kaukasus. De bolsjewlki dringen langzaam
-tceds meer lar.gs den Oostelijken oever van
do Z-rarle Zeo naar het Zuiden door. Kon
groot o_ntal vluchtelingen ls reeda ln Tiflln
langekcraen. De positie van Bat oom ia be-
Ireigd. Ook Armenië wordt door de gelijk-
Ijdlge concentratie van nationalistische troe
len ouder Kaizlm Kara Be kir bedreigd.
Intuaschen zal de opm&rsch van het roode
eger wd niet zoo enel geschieden, zoolang
iet een concentratie van de strijdkrachten van
ceneraal Wrangel ln de Krim, met dio van.
Machno en Petljoera moot vreezen, en waar
oor het ln den rug zou zijn blootgesteld.
•Uettemtn ia de situatie waarin Armenië op
iet oogenblik verkeert verre van veilig. Inder-
aad zou deze nieuwe Staat, zoo bij door den
Oppersten Raad in het leven wordt geroepen,
moeilijk zijne onafhankelijkheid tegen do
urksoke nationalistische benden, gesteand
door de roode legere, kunnen handhaven in
dien bij niet over een gewapende macht kan
baschlkken, groot genoeg om deze vijanden In
1 te houden. Deze overweging schijnt ook
van invloed te zijn geweest op het besluit van
den Volkenbondsraad, waarvan wij Woensdag
melding maakten, om de aanvaarding van het
mandaat over Armenië van de hand te wijzen.
Reeds had Bourgeois verklaard dat hij niet
wel kon Inzien hoe de Volkenbond dit man
daat zou kunnen waarnemen of onder zijn
auspiciën in handen van een der klein© Earo-
peescbe mogendheden zou kunnen leggen, in
dien hij niet de macht bezat om den nieuwen
3taat te beschermen. Lloyd George heeft de
vorige week aan een Armeenscho deputatie
verklaard dat de geallieerden weldra hun troe
pen uit dit land zouden moeten terugtrekken.
Hoewel in de laatste berichten uit San Reino
weer van de hulp van een neutralen Staat aan
Armenië wordt gesproken, moet toch worden
aangenomen dat dit land voor rijn verdedi
ging geheel op zich zelf zal zijn aangewezen.
Wat hiervan de gevolgen kunnen zijn blijkt
utt een bericht uit Conatantinopel san do
putty Telegraph", waarin gemeld wordt dat
oftieloele kringen in Armenië reeds in contact
met de bolsjewikï zijn getreden om te pogen
tot een schikking met hen to komen, waarbij
dan natuurlijk wel de Turksche nationalisten,
do aartsvijanden der Armeniërs, uit het land
zullen worden gehouden, maar niet de invloed
der Sovjet.
Veel hangt nu af van de vraag of Mustafa
Kema.1 zijn positie in Anatolië kan bandharen.
De nieuwe Turksche regeering heeft de meest
drastische maatregelen togen den opstande
ling genomen waartoe zij In staat is. Fbrld
PasJ» heeft zijn toevlucht genomen tot .t'lo
moreel e wapenen waarover dc Islam beschikt.
Den ge'.oovigen die Mustafa helpen wacht ver
doemenis iu deze wereld en hiernamaals; zij
die togen hem vechten worden beloond met
de hoogste aardsche en hemelachc beloonln-
gen. Daarentegen beeft Mustafa Kemal ver
klaard dat het hoofd der geloovigen. de Sut-
Uu, aUit beschikt over zijn bewegingsvrijheid
