Bufluri ÖêfiBLK
TWtEOE BLAD.
Zaieriai 29 Mil 1920
N. V. De HaariemsGbe
Baniwereeniglng.
Do Codro-zoak.
Aaa hot verslag der direct!® van de
Haarlexiisch.o Bankvareenigiiig over
1919 is liet volgelido ontleend:
l)o directie schrijft o.m
Wezetn wij in den aanhef van het
verslag over het boekjaar 1918 op
groote levendigheid in liet bankierebc-
drtjf het jaar 1919 heeft in dit opzicht
hot vorige nog belangrijk overtroffen
Ofschoon de goMrulmte aanliield r-
het (Jieconio der Nederlandscb® Bank
onveranderd bleef, ging de rentevoet
ter beurze geleidelijk omhoog. De pro
longatie-rente, oie over 1918 gemid
deld 3.64 pCt. had gegolden, steeg in
hot laatste kwartaal van .1919 tot ge
middeld 4.50 pCt. terwijl het gemid
delde over dat jaar 3.98 pCt. bedroeg.
Ook de particuliere dxscontomarkt,
dl o in de eerste maanden weinig ver
andering vertoonde, word in de laat
ste maanden mi'nxler gemakkelijk.
Vooral gold diit voor gemeente-ac
cepten, die veel van hunne vroegere
aantrekkelijkheid voor de groote geld
gevers verloren, door de zwaardere
eischen, welke dc Nederlandsche
Bank aan dit papier ging steden-
Bij een en andc-r zat stellig de be
doeling voor om de geldnemers, par
ticulieren zoowel als gemeenten, tot
groolere zuinigheid ie nopen. Dat enne
rem op de credieitrekkeuctón noodïg
was. blijkt uit liet feit, dat desniet
tegenstaande de vraag naar crediet
voortdurend bleef toenemen.
Ook op de emteaiemarkt deed dit
zijn Invloed gelden en steeg <fé rente
voet van prima obligatien geleidelijk
tot 6 pCt., waardoor cene sterke da
ling in de koetsen der oudere leenin-
gon van lager rentetypo plaats vond.
In tegenstelling daarmede was de
markt voor petroleum-, suiker- en
scheepvaartwaarden benevens voor
u; nd-eelcn van vele nijverheidsoiudler-
nwningftn, die van de woreidschaars-
le'en van de hooge vrachten profiteer
den, buitengewoon willig on levendig.
Voornamelijk uit dóen hoofde beleef
de d^e fondsenhandel dan ook eenen.
gulden tijd.
Naast den fondsenhandel nam ook
de handel in vreemde valuta eenen
tot nu toe ongeleenden omvang aan.
Zijn hierboven de oorzaken der be
langrijke winsteu in het bankiersbe-
drijf behaald evan aangestiptals een
zware bedreiging voor den bloei van
alle bij dén uitvoer belanghebbende
bedrijven en daardoor tevens ais een
groote verzwaring van de risico's der
C rtedietgevers, zette do scherpe dutijic
dier buiteclatVlsche wisselkoersen op
het geheele zakenleven van het afge-
loopen jaar zijn etempel. Cheque Ber
lijn daalde van 30 op 5.40, cheque Wee-
Tien van 15.15 op 1.50; doch nfiet al
leen de valuta der Centrale Mogend
heden vertoond«n catastrophaTe da
lingen, ook de valuta der machtigste
West-Europeeschc Mogendheden be
reikten oen ongekend laag pall. Lon
don diaallde van 11.15 op 10.15, Parijs
van 52.90 op 24.80.
In sterke mate hebben zoowél de
gunstige als de ongunstige factoren,
hunnen invloed op het bedrijf onzer
installing doen gelden.
De interest-rekening leverde bevre
digende, de provision koning zelfs zeer
bevredigen'! o uitkomsten op.
Al onze bijkantoren, welker aantal
In het afgeloopen jaar niet werd uit
gebreid, droegen tot die gunstige re
sultaten in meerdere of mindere ma
te bij. 4
De omzetten op <le voornaamste reke
ningen bedroegen:
Kas f 248.512.000 (v. j. f 179 G95.000).
Giro (uitsluitend overdrachten in
opdracht van client.en) f 41.405.000,
(v. j. f 21.778.000).
Effecten en Coupons f C0.973.000,
,v. j. f 38.480.fKX)).
Buitenl. Wissels en Vreemd Bank
oa Munt f 68.389.000 (v. j. f 22.059.000).
Incaaeo f 77.532.000 (v. j. f 74.359-CKX)>.
Reker.aig-Courant i 802.392.000 (v. J.
f 205.993.000).
Wijzen nagenoeg alle omzeilen der
halve eeue buitengewone stijging aan
bijzonder verheugt ons de ujeneratng
van liet oonst in 1918 door ons inge
voerde Gat/verkeer voor cliënten. Hel
groote gemak, dal uit deze betalings
wijze voor het publiek voortvloeit,
wordt blijkbaar in ateedB grooter kring
op prijs gesteld.
De uitkomsten van ons bedrijf zou
den dan ook zeer gunstig zijn ge
weest, ware het niet, dat wij wederom
on ditmaal een veel grooter bedrag
meenden te moeten boeken op dc
Buitengewone Reserve., welke wij ten
bedrage van f 260.009 gecrcöerd had
den tegOhOvetr een paai- belangrijke
debiteuren, en welke reserve wij tlians
wenschen op te voeren tot f 825.000,
door toevoeging van f 565.000 uit de
wiuBl over 1919.
Deze maatregel houdt verband met
onze vorderingen op een tweetal coö
peratieve ci iaisgroenieubcdrij ven in
onze streek, welken wij belangrijke
credieton openden in verband met
een0 positieve schriftelijke toezegging
door den toenmaligen Minister van
Landbouw gedaan, welke echter de te
genwoordige Minister bezwaar maakt
na te komen, liet vorig jaar meen
den wij met eone Buitengewone Re
serve van f 260.000 voldoende gedekt
te zijn, omdat wij toen. nog rekening
hielden met pc-non belangrijken uit
voer van dc prodlucten dier bedrijven,
zij liet, ook tegen verliesgevende prij-
z&vjl. Daar deze uitvoer echter door
detu stand der buitenlandsclte valuta
thans nog op veel grooter Bezwaren
stuit en Ito alle geval niet don tegen
buitengewoon lage prijzen zou kunnie^
gtschiedon, is hot btimientaomen van
het niet door zakelijk» zékerheid ge
dekte deel onzer vorderingen waar
schijnlijk bijna geheel afhankelijk van
een proces den Staat der Neder
landen, waarvan wij den uitslag vol
ertrouwen tegemoet zien.
Hoewel het daartoe strekkende be
sluit niet in het verslagjaar genomen
werd, willen wij er toch op wijzen,
dat, niettegenstaande de groote offers,
welke de leden der Coöperatieve Vei -
eenighig ,,Codro" reeds moesten
brengen door volstorting hunner aan
deden, zij niettemin spontaan beslo
ten li ebben de gelden op te brengen
om dit proces tot in hoogste instantie
te kunnen doorvoeren. Wij kunnen
niet nalaten er te dezer plaatse op te
wijzen hoe bitter ook wij zijn teleur
gesteld in ons vertrouwen, dat de He-
geeriMg op loyale wijze de verplich
tingen zou nakomen, welike zij oip zich
had genomen tegenover een bedrijf,
dat met haren daadwcrkelijken ateuu
werd opgericht met liet doel om den
zwaar getroffen tuinbouw te helpen
en tegelijkertijd de algemeeuo voedsel
vooi-ziening van ons land te helpen
waarborgen.
Dat uit de belangrijke winst, thans
na afschrijvingen bedragende de som
van f 850.261.01 tegen f 577.212,60*
over 1918, behalve bovenbedoelde Bui
tengewone Reserve ook de gewone
Reserve krachtens de Statuten met
f 41.000 verhoogd kan worden, terwijl
teven» liet Pensioenfonds tot f 150.000
kan worden opgevoerd, stemt ons tot
voldoening.
Na deze reserveeringen kan ovei
gewone aandeelen 4 pCt en over de
preferente aandeelem 6 pCt. dividend
worden uitgokeerd.
Ook dit jaar werkten wij op nauwe
wijze samen met De Twentsclie Bank
te Amsterdam. Het voor gezamenlijke
rekeming cn risico mét deze instelling
loopende bedrag aan credi-eten, onder -
ging eeme zeer belangrijke uübrol-
diu-g, welke sedert het einde van liet
verslagjaar nog verderen voortgang
heeft gemaakt
Met ijver en plichtsbetrachting
heeft ons personeel, dat thans uit 281
personen bestaat, zich over het alge
meen van zijne taak gekweten. Wij
betuigen hiervoor gaarne onzen dank
vooral aan afdeelingschefs en de
oudere kern van het personeel, aar
wier beleid en werkkracht door de
sterke mulatten onder hel jongere
personeel dikwijls zware elsclien wer
den gesteld.
In 1919 trad de heer Mr. I. W. Ix>se-
caat Vermeer als commissaris volgens
roester af; dieee werd als zoodanig
lierko/.en. Aan di; beurt, van aftreding
is thans de lieer Mr. J. H. Thield, dlie
onmiddellijk herkiesbaar is.
De balans op 31 December 1919 werd
gecontroleerd door den heer A. E.
dei j er, onder-directeur en chef-ac
oount&nt van De Twcntsche Baak te
Amsterdam.
Aan de balans, dobeUijde ztjn de
cdgende cijfers ontleend
Fondsen in T.eendopót f 3.652.100.
Kas der 12 kantoren 1 1.964.316,94.
Coupons, Vreemd Bank eu Munt e°
Buiteniandsche Wissels f 123.636,25.
Bankier&-Dc-biteurcn f 3.781.089,98*.
Hieronder is begrepen f 2 513.857,07,
waarvan de tegenwaarde bij buiten-
landsche bankiere op naam van de
Bank uitstand voor rekening en risico
van derden.
Effecten f 395.822,77.
Prolongatie gegeven evi Debiteuren
tegen Effecten-Onderpand f5.050.423,51
Diaoonto f 7.806.477,02. Van het ge
disconteerde papier, tol een totaal
bedrag van f 20,786.077,02 was een
bedrag van f 12.979.600 geherdiscon-
teerd, zoodat wij op 31 December 1919
im portefeuille .hadden credietpromes-
een, baakiersaccepten en liandedspa-
pler tot een bedrag van f 7.806.477,02.
D® stijging van het beirag van den
post „Bankiersaccepten e-jj Handels
papier" houdt verband mei de bier
voren vermelde sameziverfcing met
De Twentsche Bank.
Rc-kening-Cour.-Deint- f 14.466.497,59.
Gebouwen f 563.855,43j.
Hoewel de balauswaarde van de
gebouwen dit niet noodzakelijk maakt,
heeft de directie gemeend toch een
bedrag van f 25.000 hierop te moeten
afschrijven, met liet oog op de uit
breiding van hot kantoor te Haarlem.
Door de welwillende medewerking
der autoriteiten van Posterijen en Te
legrafie was de directie in staat ean
belangrijken nieuwbouw te aiiclilen op
heit achter het Postkantoor gelegen
terrein, dat met diit kanoor eerst m.
1922 aan ons had behoeven ia worden
opgeleverd. Dit nieuwe gedeelte van
het kantoorgebouw zal binnenkort in
gebruik wonder, genomen.
Vorderingen wegens verstrekte borg
tochten f 2.322.253,70.
Verstrekte debiteuren-garanties
f 4 473.296,63.
Balans, Creditzijde. Kapi-
taal f 4.050.000. Reserve f 916.000. Bui
tengewone Reserve f 825 000. Pensioen
en Ondersteuningsfonds f 150.000.
I.eendepot f 3.652.UW. Deposito's op
la,ngen termijn f 1.779.432,91. Deposi
to's op korten termijn f 10.166.273,95;.
Itekeniiffig-Couraait-Creri itieuren. een
bedrag van f 9.353.522,42. Bankiera-
Grediteuren f 1.923.473,06*. Prolonga
ble genomen f 5.813.100. Te betalen
wissels f 45.000. Verstrekte borgtocli-
tochten f 2.322.253,70. Garanties we
gens voor gezamenlijke rekening met
De Twentsihe Baink verstrekt® cmlie-
ten f 4.473.290,63. Wiinst- ein Verlies
rekening, Debetzijde. Salarieeea
f 461.842,G6 (v. j. f 363.098,67*. Alge-
ra eene kosten f 229.055.39i (vorig©
jaar f 205.331,03). Leengeld f 28.226.11
(v. j. f 20.536,17). Winst- en Verlies
rekening, Creditzijde. Provisie ee® be
drag van f 803.384.43 (v. j. f 576.099.42)
Interest f 732.396,11 (v. j. f 655.731,921)
Dat dit cijfer niet nog belangrijk hoo-
ger Is geworden, is uitsluitend te wij
ten aan het feit. dat de rente op de
rekeningen, waartege^ dc Buitenge
wone Reserve is gecreëerd, geheel ge
reserveerd is. Warc dit niét het geVa'
geweest, dan zou ook deze rekening
oen zeer aanzienlijk accres hebben
vertoond.
Agio op eigen fondsen f 44.583,831
(v. j." disagio f 32.691,47).
Wlnstyerdcehns. Dc Winst- en Ver-
besrok earing wijst na afschrijvingen
een saldo winst aan van f 850.261,01,
waarvan na reserveering v,au f 565.000
als Buitengewone Reserve, f 41.000
toegevoegd werd aan de gewone Re
serve, f 13.943,86 aan het Pensioen- -
Ondersteuningsfonds.
Het dividend werd bepaald op 4
op de gewone en van 6 pC' op de
preferente aandeelen. waarna een
onverdeeld saldo vau f 45.717,15, waar
uit de belasting over 1918 en 1919 kan
worden voldaan, op nieuwe rekening
overgaat.
Aan bel verslag van Commissaris
sen is nog het volgfnde over de Codro-
zaak ontleend:
Hebben* wij in ons verslag over het
boekjaar 1918 reeds moeten, wijzen op
de noodzakelijkheid van ruime reser
veering in verband met een tweetal
credieten., die wij door een Regeeriaigs
overeenkomst volkomen gedékt acht
ten. tlians heeft de Directie zich ver
plicht gezten'hot voorstel te doen we
derom een aanzienlijk bedreg voor
datzelfde doel af te zonderen.
Het proces dat tlians, na de onver
klaarbare houding dor Rcgecring,
door de „Codro"' tegen den Staat dor
Nedcrlanden gevoerd wordt, sol naar
wij vertrouwen t®n voorde-]-: dier
Verecn'.ging beslist worden.
Toch mogen wij der. Directie geen
ongelijk geven, dat zij het zekere voor
liet njog onzekere neemt en willen wij
ons dus met het voorstal, door haar
gedaan, vereenigen.
Onnoodig om te verzekeren, dat dc
duidelijk uitgesproken wü van de
Codro'' om mets onbeproefd te lu
tein tot handhaving van haar goed
recht, onze volle sympathie heeft.
Dat door deze reserveerimg slechts
een dividend van 4 pCt. op do aan-
dteelein zal uitgekeerd kunnen worden,
betreuren wij zeer zeiter voor aan
deelhouders, maar gezien den zeer
krachtigen vooruiiganb, dien de zaak
:m hot, afgeloopen jaar onHervondien
hoeft, trots alle moeilijkheden en be
zwaren van allerlei aard, waarmede
iiot tegenwoordige bankbedrijf te kam
pon heeft, kunnen wij de toekomst der
Bankvoroeniging met vertrouwen te
gemoet zien en kunnen ook aandeel
houders verzekerd zij», dat zij eer
lang de goeie vruchten van een de-
geüjk beheer ten volle zullen plukken.
Daar het onze bep '-aide overtuiging
j. dat ail een aan de houding der
Regeering ïs toe te echrijvcm, dat de
re^iitAlen, die zoo mooi beloofden te
zijn, zoo slecht zijn ultgwallftn, wL'-
'cui wij den lof, die dor directie we
derom toekomt voor hare groot® toe
wijding aan de zaak, haar dan ook
ten voile toebrengen, aldus Besluiten
Commissarissen.
Im dc op 28 dezer gehouden Alge
meen® Vergadering van Aandeelhou
ders In de Haarlemscbe Bamkyereeni-
ging werden de Balans on Winst- en
Vecrlicsrekaning goedgekeurd en het
dividend bepaald op 4 voor dc go-
wone aandeelen en 6 voor de pre
ferente aandeden, na statut.a'ire re-
so7*veeringen en toevoeging van
f 566 000 aan de Buiten gewon® Reser
ve waardoor deze wordt oigevoerd tot.
f 825.000.
De hear Mr. J. H. Thie!, die aan de
beurt van aftreden was werd als Com
missaris herkozen.
Stadsnieuws
UIT DE BOUWVAKKENTe Am-
sierdam is de nationale collectieve ar
beidsovereenkomst voor de bouwbedrij
ven door partijen, n.l. de Bond van Pa-
irooDsvercenigingen, de Bond van R.-K.
Bouwvakpatroons cenerzijds, en de
Ned. R.-K. Bouwvakarbeidersbond „St.-
Josep'h", de Nederl. Christel. Bouwvak
arbeidersbond en de Christel. Nat.
Bouwvakarbeidersbond anderzijds,
deneekend. Haarlem is alsnog in
eerste loonklasse geplaatst.
TENTZENDING. Van 6—io Juni
kom: de tent der Nederlandsche tentxen-
ding te Haarlem op een terrein aan de
Julianas traat.
De opening zal plaats hebben, zoo
meld: Haarl.- Pred.b!., op Zondag 6 Juni
n.t. des avonds te 6 uur in de Groote
Keik. Bij deze samenkomst zullen spre
ken Ds. Stegenga, van Amsterdam en
L)s. Vunderink.
Maandag 7 Juni vangen de samen
komsten in de tent aan; zij worden el-
ken dag gehouden des namiddags te 3
cn des avonds te 8 uur.-
25-JARIG JUBILEUM. De kegel-
clut „De Volharding" viert 1 Juni zijn
'5-jarig bestaan. Ten einde haer zutser-
dubs gelegenheid te geven tot geluk-
■wcnsch zal a.s^ Diasdag vn 3 tot 5 uur
receptie zijn in Hotel Royal, waar de
club zijn kegelavonden houdt. 'De ver
dere viering zal „huiselijk" plaats heb
ben.
EEN VOLKSZANCDAC.
Het Centraal Bureau van den Ned.
Volkszangbcnd besloot ieder jaar
een algemeenen volkszangdag te
houden. Dit jaar zaü op dien dog
hoofdzakelijk een demonstratie voor
do kinderen der openbare en bijzon
dere lagere scholen plaats hebbest.
De regchngscommissie steal zich voor:
le. Met medewerking der versclni-
lend autoriteiten op den muldag van
8 Juli a.a door de schoolkinderen in
alle gemeenten van ons land te doen
uitvoeren een aantal door de Commis
sie aan te geven liederen, voor het
geheele- land dezelfde;
2e. Ter inleiding van deze zangdc-
monstratie liederen te dóen uitvoeren
door de verschil lende carriilona van
ona land,
3e. In do plaatsen waar Viékszang-
afdeellngen bestaan, 'o avonds de
monstraties voor volwassenen te hou
den.
Aan het college van B. en W. vun
onderschei don 0 gemeenten verzocht
de commissie in een circulaire mede
werking te willen ver'eenen door
Den middag van 8 Juli aanstaan
de te willen beschouwen als vacan-
tiemiddag voor de leerlingen der
Scholen.
Steun te willen verleenen aan het
denkbeeld, door voor wat de Open
bare Lagc-re Scholen betreft daaraan
daadwerkelijk en moreel medewer
king te willen verleenen en voor wat
de Bijzondere Lagere Scholen aan
gaat, invloed bij de verschil lend e
Schoolbesturen te willen aanwenden
tn deaje richting.
Een plaatselijk Comité te willen
vormen, waarmede de Commissie zich
in verbinding kan etclien, tot verde
re regeling van den Volkszangdag en
een geldelijke bijdrage te verleenen.
DU1TSCH KINDERKOOR. Over
het optreden van het Duitsche Kioder-
kooi, dat ook te Haariesn koen: zingen,
schrijf: he: „Deventer Dagblad" o.m.
Ook afgezien hiervan wekt deze kin
derzang „an und fur rich" die ontroe
ring, waarvoor nu eenmaal geen verkla
ring te geven is, de ontroering die week
maakt ook bij het hooren van de meest
opgewekte liedexen. En dan komt daar
nog een indruk bij, dien dit concert, en
alleen dit concert, wekt. Het is de zeker
heid, dat, wat ook in Duitschland ver
woest of ineengestort mag zijn, niet de
zanglust. die zich als te voren blijft uiten
in Wander-, FrUhlings-, Tanz- en Volks-
lieder, zooa'ls we die gisterenavond ge
noten uit zoo zuivere bron. Daar ruischte
üiep-ernstig de vereering „Herr, wie
sind doch deine Werke so groszl", daar
jubelde dc opgewektheid „das Wan-
dern, das Wande rol", daar schaterde he.
in het „tralala!", daar klonk het harte
lijk „Guten Morgen'.", daar was de ge
moedelijkheid van het volkslied en in en
door dit alles de bezieling, die sterker,
kan ook in dagen van tegenspoed.
Op één voorwaarde, da: niet de
vorm afstoot, dat er gezongen en niet
„gelold" wordt. We komen hiermee op
he- terrein van de technische beteekenis
der uitvoering. De sopranen zongen een
hoogt a met een zuiverheid en een ge
mak, dat onze koristen hier reden zou
den kunnen hebben tot benijden, waar
tegenover de alten een diepe g zongen
met respectabele draagwijdte, terwijl de
middelpanijen bewonderenswaardig v»s;
bleken. Ook omtrent fraseering, adem
haling, kleutvenzorging van uitspraak
kan niet dan met den hougsten lof ge
sproken worden. Dadelijk het eersie
nummer „Mozette" van Palmer, toont
de goede eigenschappen van dit koor.
De uitvoering was geheei „af" en zoo
wel de oude bekenden, o.m. „Das
Wandern" (van Zul'ner), „Der Jager
aus Kurpfalz" als dc minder vaak ge
hoorde liederen, gaven een groot gene:.
Zoo ooit, dan was hier het succes vol
komen, de zaal daverde van toejuiching
en meerdere nummers v.-erden geheel 01
voor enkele strofen herhaaldDas
Wonderei- rtahl:R.ngelrethr.,
Tan-zlied im Mai.
Buitenland
DE KANAALTUNNEL DOVER-
CALAIS.
De onderhandelingen tusscben En
geland enFranknjk omtxen; den bouw
van 'n onderzeeschen tunnel Dover--
Calais schijnen ititans in een vcrgevoi-
derd stadium geltomen te zijn. Enge
land ie thans bereid zijn „splendid
Insolation" op 'te geven, nada. in be.
Lagerhuis verschillende stammen, zijn
opgegaan, dat Londen alleen dan de
eerste stud dor wereld zou kunnen
blijven indien de tunnel «oa 6tand
kwam.
Als de plannen doorgaan zullen ei
vier tunnels worden gebouwd van 3:
K.M. lengte. De Engeisehe ingenieurs
zijn tot de overtuiging gekomen, da
in verband met den gemakkelijk :e
bearbeiden bodem van de zee tu:-
schen Engeland en Frankrijk, h-
mogelijk zal zijn, deze vier tunnels in
'tien jaren tljds gereed te maken. De
kosten van alle werken worden ge
raamd op 2Ü millioen pond Sterling
Het werk zal zoodanig bespoedigd
worden, dat reeds na verloop va» vijf
een der tunnels in gebruik; kan
worden genomen. Tegelijker,ijd zal in
Londen begonnen worden met den
bouw van een groot modern Egioorw
weg6.a-Jon, daar dc bestaande sta
tions niet voldoende voor liet drukke
verkeer, dat verwacht wordt, zijn in-
goriclr
Door middel van dezen tunnel zal
men, zonder den trein tevwlsxen, In
slechts zes uren van Parijs naar
Londen v.v. kunnen reizen en deo-
noods op een dag heen- en terug
kunnen gaan, hetgeen vooral voor za-
kenmenschen van groot voordeel is.
De spoorweg zal voor elco'.risch
bedrijf worden ingeridik. en men zal
40 minuten noodig hebben voor het
paeeeeren van het ondarxeeeche ge
deelte. De prijs voor één rit zal 10
shilling (f 6) bedragen. Volgens de
berekeningen zal men dagelijks
30.000 personen en ook 80.000 ".on goe
deren kunnen vervoeren. Op verzoek
van Engeland zal h«. kraclustation,
dat den electrisdhen stroom mod: op
wekken, in Kent, 10 mijlen lanaw
waarte worden gebouwd en wel met
he: oog op de verdediging. Bovendien
zal er een inrichting gi maak-, worden,
waardoor men den tunnel zoo noodig
direct vol water kan laten loopen
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE;
„Is het nu nog tijd om komedie te
spelen?" vroeg Hopma, toen ik hem
dezer dagen in de Groote Houtstraat
ontmoette en hij zijn hoed afnam en
z'jp voorhoofd afdroogde met zijn za'--
doekf „Mijn vrouw wil me: alle geweld
naar de tooneet'oorsiclling van Vrijdag
avond in den Stadsschouwburg en of
ik ai zei t mensohlief, het zal er we/.ca
om te bezwijken, het hielp me niet.
Wees dus Vrijdagavond, als jc tijd heb:,
zoo vriendelijk om mijner tusschen acht
en tien uur te gedenken, want dan smelt
ik of ben gesmolten."
„Waarom wil je vrouw er dan naat
toe? Houdt ze zooveel van komedie?"
„Hcelemaal niet, ze heeft er eigen
lijk een hekel aan."
i,Een hekel aanl Waarom wil zc er
dan naar toe?"
„Och.- de Van Puffelens gaan ook en
de Zoutmans en andere kennissen en ze
zeg: 't is een fees'.voorstelling, we
kunnen niet goed wegblijven."
„Juist," zei ik. „A. bomt om B. en
B. om C. en C. om D. en zoovoorts, tot
ea met de,H. van Hopma. Arme man!
Wees er zeker van. ik zal je Vrijdag
avond in vriendschap gedenken."
„Het moest verboden worden, om na
15 Mei nog komedie te'spelen."
„Op boete of gevangenisstraf?"
„Gevangenisstraf. Ieder, die na dien
da: urn komedie spoel:, boem, voor min
stens twee dagen dc doos in."
„Goed zoo, dan veroordeel ik jou bij
deze tot zes dagen."
„Wat blief je?" zei Hopma.-
„Zeker. Zooeven kwam Lisman voor-
pu. Je hebt een hekel aan hem. Wat doe
jc Je wenkt hem vriendelijk toe en
roept „bonjour, Willem!" Is dat wat
anoers dan komediespelen!? Twee da-
Tcnl"
«Met. je verlof
j xJSenra ik Ibnn er mnr niieL Eexadste-
ztjn
ren 'heb je tegen Van Stuiteren gezegd
„Wat is Fidelio de vorige week tegen je
uitgevaren, ik zal het hem eens zeggen!"
Nu staan we hier al een kwartiertje en
ik hoor nog niets. Komediespel, vriend
Hopma. Vier dagen, omdat het m ij
raakt, begrijp je? Samen zes dagen.
Wanneer wil je ze 't liefst ondergaan?
Je ziet ik ben een zachtaardige rech
ter."
Hopma stond een beetje beteuterd te
kijken. „Heb maar geen zorg," zei ik,
„ik ben het alweer vergeten. Maar ge
loof dit van mij van 1 Januari tot 31
December spelen wij menschen tegen
over elkaar komedie, laat ons het niet
zoo kwalijk nemen, wanneer beroeps
spelers dat doen als het er wat te warm
voor is."
Onae actrices
de eenigen niet, die er niet toe kunnen
komen om een einde te maken aan het
winterseizoen en een welverdiende rust te
gaan genieten. Onze voetballers zijn pre
cies zoo. Nauwelijks is de competitie af
geloopen, of zij gaan op reis naar het
buitenland en spelen in Italië, Zwitser
land en Scandinavië, misschien nog wel
in andere vreemde landen, die ik over
sla.-
Blijkbaar hebben ze daar plezier in,
want anders deden ze bet niet. Boven
dien willen zij de eer van het Neder
landsche voetbalspel in het buitenland
hoog houden en als het kan met roem
beladen terugkeeren. Waarom ook niet?
Heemskerk en Barentz zeilden wel naar
Spitsbergen, Nova Zesmbla en de Noord
pool.- Maar wedstrijden, waarvan ge-
da-ht was dat ze overwinningen zouden
wezim, loopen wel eens op nederlagen
uitj En dat is minder aardig. Hoe dat
zoo komt? Wel, die buitenlanders heb
ben hun spullen niet altijd goed in orde.
Het kan gebeuren, dat het vcJd te glad
is. Soms is het ook wel te zadht. Een
anderen keer is het te hard en weer een
anderen keer werd de verkeerde scheids
rechter gekozende man kende er, om
de waarheid te zeggen, een bedroefd
beetje van.- Als die scheidsrechter er niet
geweest was en de Jcrxciaen wat harder
(zachter), gladder (stroever) geweest wa
ren, of precies van de juiste afmeting,
dan zouden al die Italianen, Zwitsers en
Scandinaviers geen schijn van een kans
hebben gehad en waren onze Holland-
sche jongens als ongeslagen kampioenen
teiugekeerd.
Wat is daar nu aan te doen? Ik heb
er over gepeinsd en de oplossing gevon
den. Ais er weer :n '1 buitenland ge
speeld moet worden, dan neaien de
Hollaisdsche spelers hun eigen veld mee.
Niets gemakkelijker dan dat. Een wa
gen tnet graszoden wordt in den trein
aangehaaki, de groundiuaa gaal mee,
huur: onmiddellijk na aankomst een paar
dozijn Italianen, Zwitsers of Scandina
viers om die met hem uit te leggen en
vast te rollen en den volgenden dag spe
len onze jongens op een veld, dat niet
te 'hard, te zacht, te stroef of te glad,
kortom, dat precies van zoute is. Zoo
spelen ze in het verste buitenland meteen
op Nedcrlandschen grond en ik wou wel
eens zien, wie ze dan klopt.
Wacht, we zouden de moeilijkheid van
den onbekwamen scheidsrechter verge
ten. Ook dat kwaad is gauw bezworeD.
Hij wordt vóór den wedstrijd door onze
spelers geëxamineerd en zak: onverbid
delijk, wanneer hij niet in alle opzichten
voldoetj
Iemands oud-oom placht te zeggen
„de wereld gaat achteruit. Je zie: in
onzen tijd jongelui met bloot hoofd op
straat kopen, regen of geen regen. Het
zal ze er naar vergaan. De heeie dag
toch: op je hoofd, dat houdt niemand
uiu En dan, hoe moet je groeten, als
je geen pet heht om tegen aan te tik
ken! Practme ex niet van, deze tijd
loopt mis."
Als iemand zoo spreken mocht, dan
was hij het, want zijn pet verliet hem
nooit; Behalve 's nachts, wanneer hij een
slaapmuts opzette. Maar nauwelijks uit
de veeren zette hij zijn pet op en
's avonds bij het naar bed gaan, was
het 't laatste, waarvan hij zich ontdeed.
Hij schreef het daaraan toe, dat hij nooit
ziek was, eenmaal de vijftigduizend uit
dg Staatsloterij had getrokken «1 juist
in de suiikeraandeelen speculeerde, toen
ze naar boven gingen. De pet gold dus
als een soort van toovermiddel, maar
kon niet beletten, dat hij, toen eenmaal
zjjn tijd gekomen was, stierf als een
petloos tnensch.
Toen de erfgenamen voor 't laatst
naar oud-oom kwamen kijken, schrikten
zc er van. 't Was een mooi bjk, daar
nie: van, maar zonder pet ze konden
oom »ie: herkennen. De oudste neef, die
een secure was, ging expres naar den
dokter, om te vragen of het wel zeker
was, dat ze oom niet verruild hadden.
Uit dankbaarheid (want hij liet een ste-
vigen duit achter) namen ze een photo
van oom, waarvan al de neven een af
druk kregen. De jongste, die wat aardig
schilderde, teekende een pet op al de
afdrukken en toen was ieder er mee
tevreden toen was het pas oom weer
geworden!
Ook als stuk van overtuiging kan de
pet van groote beteekenis wezen.
Is niet een inbreker achterhaald om
dat hij zijn pet had achtergelaten? En
welk een ral speelt de pet niet bij ver
schillende gelegenheden! De drager is
in zijn schik de pet staat op één oor.
Hij wil roonen, dat hij niet bevreesd is:
de pet wordt achterover geschoven; Er
wordt hem een sigaar of cigaret aange
boden ze vindt een veilig plaatsje in
zijn pet. Nog op honderd andere manie
ren wordt de pet gebruikt ak goalpaal
bij voetbal, als je nog onder de tien bent
en als vermomming, «anneer je gewoon
bent een hoed te dragen. „Mijnheer,"
zei de vorst van een Duitsch staatje van
10 kilometer lang en 1 kilometer breed,
toen hij zich onder zijn volk bewoog en
eerbiedig door een onderdaan gegroet
werd, „ziet u niet, dat ik hier incognito
ben?" Ea hij wees op rijn pet, die hij
diep over zijn vorstelijke oogen getrok
ken had.
Ik maakte dus een klein gedichtje op
de pet.
.0 pet.
Sierlijk en net,
Hoe edel
'Dekt gij mijn gchedel,
Gij pet,
Als ik u zet
'Op mijner lokken pracht,
Dan brengt gij mij, naar 'k wed,
Vast Simsons reuzenkracht.
O pet.
Behoed mij met
Uw klep als baldakijn.
Dan zal ik zonder iet,
Volmaakt gelukkig zijn.
Gij pet.
Ga ik naar bed,
Dan kom; ook uwe rust.
Gij wordt dan stellig met
Uw baas in slaap gesust.
Een inzender in dit blad heeft er ovex
geklaagd, dat zoo vaak menschen te laa;
in den schouwburg komen en dan door
gestommel en geschuifel stoornis ver
wekken hij verlangt, dat zij tot het
"iweede bedrijf zullen wachten, voordat
ze binnengelaten worden. Maar hoe moe:
dat? Suppoosten voor alle deuren op
alle irangen, om te beletten, dat er
toch laatkomers binnendringen? Daar
bij dan booze woordenwisselingen, die
nog meer stoornis teweeg brengen?
Neen. dat ij niet de juiste manier. Ik
heb een ander idee. Er word: la3t ons
zeggen Hamlet gespeeld van Shakes
peare. Plotseling komen een heer en
dame binnen in de stalles. Hamlet, die
juist met een lange alleenspraak bezig
is, zwijgt, het licht dat neergedraaid is,
vliegt plotseling op en in den feilen
schijn van alle electrische booglampen
stappen de ongelukkige heer en dame
naar hun plaatsen.
„Goc'.er. avond, mijnheer en me
vrouw," zegt Hamlet beleefd, „la«: ik u
uit naam van het geheele publiek
welkom heeten; U komt laat, maar u
komt dan toch en vereert daarmee mij
in 't bijzonder en ons allen in 't alge
meen. Ik mag niet verhelen, dat de an
dere toehoorders boos op u zijn, maar zij
hebben ongelijk. Hoeveel redenen, zou
ik hun willen vragen, kunnen niet ver
oorzaken, dat iemand te laat komt! Hij
kan ie laat gegeten hebben, zich te laai
DE BRIEVEN VAN SADOUL
Een bolsjewiek over het bolsjewisme.
In het jongste nummer van „The New Ru#é
a" zijn nog eenlge brokstukken opgenomen
Van Sadoul'B brieven over Sovjet-Busland,
waarin de nationalisatie der bedrijven wordt
besproken- Over deze kwestie laat Sadou] rich'
•a. als volgt uit:
Met uitzondering van enkele alleenstaande,
gevallen heeft de nationalisatie der bedrijven,
zeer onbevredigende resultaten opgeleverd,
welke ongunstig afsteken bij die door de vroe
gere eigenaars verkregen. Laatstgenoemde^
hadden onder hun personeel een aantal ervaren,
technisch geschoolde personen, die, toen d©
arbeiders de leiding in de fabrieken kregen^
voor het meerendeel aan de deur werden ge.
Hierdoor wend een gevoelige knak aan
het economisch leven van bet land toegebracht.'
Indien de maximalisten eich niet bijtijds vaz*
de medewerking van technisch geschoold©
bourgeois verzekeren, zal het land spoedig in
een staat van anarchie verkeeren.
De arbeiders tn Rusland waren sterk genoeg
om de macht aan de handen der bezittend©
macht te ontrukken, doch tan einde de macht
in hay den te bood en moesten de volkecotnmis-
earissen hun toevlucht nemen tot de hulp der.
Intellectuelen. Tot eiken prQs moet de Sovjet-;
regeering experts uit boureeois-krkigen aan,:
haar dienst zien te verbinden, waarbij natuur
lijk moet worden toegezien, dat deze da
Sovjets niet „saboteeren".
Do bolsjewiki zijn tot de overtuiging geko
men dat het niet voldoende is om de macht
aan de heerschende klassen te hebben ontrukt
doch dat het eveneens noodïg is de tadnstri^
te reorganlseeren. het proletariaat te dlaöpll-i
ti©eren en het te dwingen het gezag van het
technisch geschoolde personeel te «hennen*
onversohUMg tot welke partij deze personen!
befcooren.
Ten einde hiertoe te geraken hebben de hola*
jewikl besloten een sterk gecentraliseerde o*«*
g&nisatie te scheppen, die de onbekwame arbei-
ilers-conunies, welke gevormd zijn cif gevormd;
worden, zullen verrangen. Hierbij is echter da
hulp van technici er experts een dringende
vereischte en daarom hebben de bolsjewiki
besloten deze elementen aan het weric t©
zetten.
Zij hebben een oj>roep tot de bourgeoisie
gericht, waarin zij haar vragen haar mede
werking te verleen en. Aan Ingenieurs, fabrieks
directeuren era. wordt de noodige autoriteit
toegezegd, en worden hooge salarissen aange
boden. In-dien deze personen zich echter niet,
laten overreden, zullen er drastische maatree
gelen worden genomen.
Een dergelijke methode wordt gevolgd voor,
de leiders der coöperatieve vereenigiEgen. Zij'
moetan ofwel overreed of gedwongen worden.'
Gelekleüjk zijn de bolsjewiki door verschil-}
lende dwangmaatregelen, vooral door den hon
ger. er in geslaagd de bourgeois in hun dieast
te doen treden. Dat .er onder zulke omstandig
heden niet gepresteerd wordt, wat men ondei;
normale omstandigheden kan vervrachten, be
hoeft geen betoog. De maximalisten hebben,
dan ook de hulp moeten inroepen van
bnitenlandsche technici en buitenlandacb
kapitaal.
De fondamenten van een etnvar communis»
tische staatsinrichting^ gelegd volgens' d®
strenge bolsjewistische leerstellingen zijn daa
ingestort Met verwonderlijke elasticiteit heb
ben Lenin en Trotsky htm al te abstracte Ixm
gvnselen aan de werkelijkheid weten aan ta
passen en wel op een wijze, waardoor zü zich
vrijwaarden voor hot verwijt verraad aan d«
bolsjewistische -beginselen 4e hebben gepleegd^
verkleed, hij kan ook te laat van huis zijn
gegaan. En, niet waar. dan k o in t een
•ciensch te laat in den schouwburg. Ik
berisp u dus volstrekt niet, maar vraag
u vriendelijk één ding: gaat u voortaan
tien minuten vroeger van huls. Dan
stoort u de goede orde ook nie: in het
koninkrijk Denemarken, waarin wij ons
op dit oogehblik vet beelden te bevinden
en u brengt uw mede toehoorders nie: uit
hun humeur. Tooneelmeestex, laat het
gordijn zakken, haal het dan weer op en
demp het licht we 6pelen verder. U
mynheer en mevrouw, mijn dank voor
uw aandacht!"
Als zoo'n redevoering tweemaal tot
tclaatkomers is gehouden, komt ieder
een op tijd in dc komedie en wie dan
nog te laat komt, blijft uil eigen bewe
ging wel weg tot hc: tweede bedrijf.-
Ik wee; niet of ik hot wel eens verteld
heb, maar Wouter is geen held, integen
deel een beetje bangig. Hu denkt ei
dan ook niet over om tc gaan vliegen
maat zoogenaamd niet uit vrees, o neen,
hij heeft daarvoor altijd de beste motie
ven.
Toen de vliegtuigen pas ia hun begin
stadium waren, zei Wouter trotsch „dat
is een sport voor acrobaten, daar be
moei ik me niet mee." Toen ze nader
hand in den oorlog gebruikt weiden, was
zijn vonnis„nu worden ze voor het mili
tarisme gebruikt en ais tegenstander van
den oorlog kan ik me er niet mee inla
ten." Nu heef: hu geleocn, dat er ia
Amerika een paard mee vervoerd is ea
heef: zich voorgoed er afgemaakt, met re
zeggen „als bet vliegtuig tot beesten
wagen is afgedaald, pas: het voor mij
niet meer."
Dus blijft hij veilig op den grond.-
FIDELIO*
