Brieven alt de Hofstad.
HAARLEM'S DAGBLAD
CATERDAO 10 4ULI 1820 VIÏRDI BLAD
Rubrielc voor Vrouwen.
DE BUITEN-SCHOOI..
I Ale liet in den voorzomer zulk
heerlijk warm en zonnig weer is, zoo
dat wie maar even kan de buiten-
karet. van de stad, of den Hout op
zoek», zai bet u, lezer, wei net gaan
a i mij, wanneer ge langs onze volks
scholen komt en ge hoort door de ge
opende ramen het dreunen van een
hzende of zingende klasse, dat je bij
jezelf denkt: ,,cch, kon uk al die kleu
ters maar de wei insturen". En komt
g.; in do school, dan begrijpt ge pas,
Wat een moeilijke taak, de onderwij
zers op zulke zomerdagen bobben. De
best geventileerde klos wordt warm
r-i benauwd, de leerlust daalt met hei
Etijgen van den thermometer, en de
sclaoolwandelLng geeft dikwijls meer
vermoeienis dan ontspanning. Er is
wel het spel op de plaats, maar bij
groot© scholen is die ruimte toch erg
bepevkt. Waren het nu nog allen heel
flinke en gezonde kinderen, men zou
zeggen: ze moeten daar maar tegen
kunnen en bet onderwijs Is hoofdzaak.
Maar och, wat zijn we geschrokken
van het rapport, van de schoolarts, die
net ontstellende cijfers kwam van het
iiantal kinderen, dat zij niet, maar
too naar schatting, maar na grondig
>nderzoek, aangewezen vond voor een
>uitenecliool! Het geta! is zoo groot.
Jat de reserve-kinderen maar dadelijk
rf vallen en men alleen die overhoudt,
iie het. 't meest noodtg hebben.
Maar daar zijn nu toch vacantia
colonic-s voor, hoor ik al zeggen; ja,
telt er, die zijn ©r en gelukkig gaat een
iardig aantal kinderen ten minste een
jf.csje de frisehe lucht in, kinderen,
nat ons dit niet vergeten, die het al-
ijd meer noodig hebben dan diegenen
lii' in frissche, ruime huizen wonen.
iij deze vacantie-kolonies gaat men
lit van het donkbeeld, dat de kinde-
•en, indien zij een tijd in zoo hijzon-
kr goede omstandigheden hebben
foorgebracht, daardoor zoo krachtig
.uilen zijn geworden, dat ze de rest
an 't jaar den noodig-em weerstand
uilen kunnen bieden. Natuurlijk ge-
uht dit ook In veel gevallen, maar
pms is het kind to zwak of zijn de
•mstaiKliglieden thui6 zóó sleoht, dat
iet dadelijk weer instort na de va-
antiekuur.
v Daarom is voor de categorie der
rerkeiijk slappe ldndereu de buiten-
[Chool het bes.e geneesmiddel (ik
ipreek hier bij voorkeur van een bui-
rn- en niet vau 'n boechschoolom-
lat In onze streken een school in de
juinen meer aangewezen is dan in
en bosch.) liet eohte, bosch van bla-
.erboomen ia ook volstrekt, niet zoo
.an te bevelen voor het doel, omdat
et onder de zware hoornen maar al te
ik wijle vochtig en kil is. Het voor-
eel van deze school is, dat het kind
ler den lieelen dag blijft, enkele
i»en les krijgt en verder geniet van de
oedé lucht, geregelde rust en versier
end voedsel. Na een paar jaar schij-
pu de resultaten reeda zoo praohtig
l- zijn, dat de measte kinderen dan
/eer plaats kunnen maken voor an-
gren.
niet zijn juist de slappe kinderen,
ie geholpen moeten worden, niet al
ien door goede voeding, want juist
eze kinderen zijn dikwijls weinig
pngerig. Maar er zijn meer factoren
'ie mede moeten werken om dit leger
au scropuleuzen en prétuherculeu-
|n S' erk te maken. De goede, zinde-
|ke; geregelde levenswijze en dit dag
hrt dag, vermag veel. Want het is
een greep in het duister, als men van
2hoono resultaten spreekt, de hniten-
rholen zijn al lang ©en Duitsche in-
telüng, iir Amerika worden zij veel
p de platte daken der schoolgebou-
(en gehouden en -in ons eigen land in
ieii Huug heeft men iu de duinen al
pais een paar jaar een buitenschool,
'e duinkuilen waar de kinderen les
rijgen zijn grootendeels door hen zelf
ègraven, en er zijn kleine betonkas-
:n, waar het werk geborgen wordt.
)e ligbaden, waar de kleuters in het
pstuur verblijven en het centrale ge
euw, waar gekookt, gebaad, enz.
oi dt, zijn van hout opgetrokken. De
thool werd voor 2d kinderen ing-a-
jfcht terw ijl er nu veel meer zijn, zoo-
at uitbreiding op al'© gebied hoog
podig is, maar de feitelijke venbe-
'i ing in den gezondheidtoestand
an de kinderèn schijnt vast te staan.
Is een voorbeeld daarvan is b.v. ge-
te: 11, dat 'oen op alle Huagsche
iholen de griep hecrechte, de buiten-
:hool daarvoor bewaard bleef. De be-
r. dere van dit instituut zinien wel
ioiai gevonden worden onder hen,
ie de zuinigheid prediken, maar men
iu hun toch tegen wilen werpen, dat
en uit sociaal en ethisch oogpunt,
.et te zuinig moet zijn, waar het
Jidt uitgaven te doen voor het opko-
»i.d geslacht, dat alle recht heeft,
iveei mogelijk van liet Leven te vra-
m aan levensgeluk en levensblijheid,
aar daarnaast moet men ook wei den
•onomicchen kant in het oog hou-
!n, nu men hoe langer hoe meer be
nt in te zien. dat voorkomen en be
rijden -..«n ziekten bij de jeugd, al-
d nog minder kosten meebrengt,
»n bij de volwaseenen; vooral hier-
n omdat men hier veel grooter kans
ieft in enkele jaren een afdoend re-
ïltaat te bereiken.
•Men moet in dit gova' de buiten-
hooi wat meer zien als een middel
t tuberculosebestrijding en liet on-
irwiiB wat meer als ecu onderge-
hikt iets beschouwen.
Door do dagelijksche kesen In hy-
©ne, in reinheid en regelmaat zul-
f de kinderen zpó aan deze troede le-
arswijza wennen, dat zij die later
nis zuilen willen voortzetten en zoo
ook een goeden invloed op hun omge
ving zullen hebben.
Nu wij het toch zóó over onze
Iiaarlemsche slappe kindertjes heb
ben, zou ik nog wel iets willen vertel
len over het werk van de schoolarts.
Dit is aan velen wel bekend, zeker
aan de ouders van de kinderen, maar
die kennen meer het eigen geval van
het eigen kind, en hebben misschien
goen idee van den omvang van dit
v,ork, en van al wat het meebrengt.
Tooh is het wel de moeite waard er
eor.s iets van te zien ,en het geef een
veilig gevoel te weten, dat er een groot
aantal urme zwakke kinderen is, die
nn onder goede controle staan. Wan
neer het lioofd van een school ook
maar twijfel: aan de geschiktheid tot
loeren van een kind, dan. wordt dit
volgens de nieuwste methode grondig
onderzocht, op vaste gegevens, .tests"
noemt men dit, waardoor bepaald kan
worden in welke groep het kind go-
rangschikt moet worden.Yoor iederen
leeftijd zijn vaste vragen, en handelin
gen voorgeschreven, waar het kind
aan moet kunnen voldoen. Doet het
dit niet, dan hangt 't van den afstand
af die bestaat tusschen z'n waren leef
tijd en zijn ontwikkelingsleeftijd of
liet kind hoort tot de achterlijken of
de minder vlugge. Natuurlijk krijgt
iemand, die dit onderzoek dagelijks
doet, een zeer goeden kijk op do ont
wikkeling der kinderen, waarin zoo
veel schakeeringen voorkomen. Maar
niét alleen wat de geestvermogens be-
oft, worden do kinderen onder
zocht, ook wat de" physieke afwijkin
gen aangaat. De schoolarts heeft heal
wat Haarlemsche jongens en meisjes
in teekening gebracht met kleine of
ernstige 111 ggegra ate-ye rkrorumi n gen
die dan zaakkundig behandahl wor
den. Heel wat zwakke of_ tuberculeuze
kleintjes hebben hun héeie 'ziekte-ge
schiedenis op een kaart staan, met de
datums van onderzoek en het op of
neargaan van de gezondheidstijn er
op aangegeven. Een aardig bewijs
van liet nut van liet vroege onderzoek
en als gevolg- daarvan de noodige be
handeling is b.v., dat toen. de voreeni-
ging die zich het lot der hardhooren-
den aantrekt, een statistiek der doove
of slechthoorende kinderen aan
vroeg, deze lijst in de eerste klasse
zoo opmerkelijk veel grooter was, dan
in de vijfde. Bij het zien van dit keu
rig geordend werk begrijpt men ook
van hoe groote waarde voor do me
dische wetenschap deze contröle moet
worden. Want de kinderen, die vroe
ger pas in geval van acute ziekte on
der dokters handen kwamen worden
nu voortdurend onderzocht en de
oorzaken van slapte of ziekte opge
spoord.
Heel wat kleine Haarlemsche bur
gers en burgeressen in deu dop zijn
;«J voor onze schoolarts verschenen en
door liaar onderzocht. Hei werk
wordt iangzamertiand voor één l»er-
soon te groot, maar toch heeft zij tijd
gevonden een onderzoek in te stellen
naar de werking dor boscliscliolenen
heeft zij haar idealen reeds vastgelegd
voor een Haarlemsche buitenschool.
De kracht en den tijd daartoe heeft zij
govonden door het vaste geloof, dat
dit een middel kon wezen, dat waar
lijk helped zou, maar ook door haar
groote liefde voor liet 7.wakke en hulp-
behoevende kind. Laa: ons hopen, dat
er een weg gevonden zal worden, om
de kleine bleekneusjes ufdoende e hel
pen en dat me» zal begrijpen, dat
geld op deze wijze besteed, altijd
vruchten afwerpt. Haarlem is evenals
Deu Haag, wat zijn 'ligging bptreft,
aangewezen om van de omstreken in
de naaste omgeving partij te trekken,
en daarvan op dozc nuttige wijze zoo
veel mogelijk inwoners te doen pro-
fiteeren.
P. J. WII.LEKES MACDONALD—
REYNVAAN.
TENTOONSTELLING VAN H.YN'D-
SCIIILDER- EN KLNSTNAALDWEKK.
Felle klcnren. Voor schil
derwerk dunne stof, dus teero
kleuren. Naaldwerk weinig
iu z|i» v«el In wol. Schoor-
slecnkleedcn. Hel gevaar
van felle tinten.
Reeds vaker schreven wij erover,
dut er in den laatst011 tijd een stor-
ke neiging bestaat tot fellé kleuren.
Waardoor zooiets ontstaat is "igen-
lijk moeilijk te zeggen; sommigen
moenen dat de men«chen na den
droevigen oorlogstijd, een sterk ver
langen hbeben gekregen naar licht
en vroolijkheid, anderen beweren
dat het niet anders dan een kwestie
van modewisseling is: de fletse, tec-
re kleuren hebben afgedaan en zoo
zijn de fellere tinten vanzelf weccr
aan de beurt.
Eigenaardig if het intusschen wel,
dat de smaak van de menschen te
gelijkertijd ook verandert, de meeste
van hen, die zoo gesteld waren op de
teere, vage kleuren, die een poor
jaar geleden zooveel gevraagd wer
den, zijn nu verrukt over de helle
kleuren ais zij tenmünste maar
smaakvol in combinatie zijn geko
zen. Want dat is de groote moeilijk
heid hierbij: de kans op grofheid
met al die kleuren is veel grooter
dan hij fletse tinton.
Natuurlijk uit zich deze liefde
voor kleurigheid niet alleen in de
nieuwe kleeren, ook gebruiksvoor
werpen ondervinden er den invloed
van, en zij die de tentoonstelling van
kunstnaaldwerk bij do firma Pedde-
mors bezoeken, bemerken dat vooral
het naaldwerk in sterk sprekende
kleuren i$ uitgevoerd. Daarbij is de
ondergrond dan veelal zoor donker:
zwart veel, of diep paars of donker
rood, en van con of andere zware
wollen stof.
In de periode van de teere 10cil
werd er veel oj> zijden stoffen, of
1 ander dun goedje, gewerkt met zij.
Dat het mateiiaal tü e t de kleuren
veranderd is, ia volkomen logisch:
dunne stof leent zich over het a'ge-
meen moer voor teere dan zware,
feOe kleuren en op den wollen onder
grond maakt een wazig, vaag tbitje
een zeer onharmonisch en indruk..
Het sclii-iderwerk op deze tentoon
stelling is dun ook meestal op zij
(dikwijls crêpe de chine) uitgevoerd,
in zachte kleuren, die aan het ge
heel iets bijzonder teere verieenen.
Shawls, kusens, kleedjes en tear
cosv's met bijpassende motieven be
schilderd, liggen hier bijeen, en het
is duidelijk te zien dat hierbij we!
degelijk een aanleg van de ontwerp
ster en uitvoerster een eer
ste vereischte is. Velen den
ken dat handwerken wel door
iedereen mooi gefleerd kon worden.
Zeker, de kruissteek, hot eenvoudige
borduren on al dergelijke gemakke
lijke dingen, zijn wel voor iedereen
bereikbaar, maar zoodra het wat
moeilijker wordt, vallen er velen af
en is 't voor de overblijvende meest-
lal een kwestie van aanleg. En dit
hand-schilderwerk is zeker Wei' een
typisch voorbeeld van dat laatste.
Wat een gedu'd en hoeveel artistieke
smaak is er niet noodig om zoo'n
enkeio shawl tot een mooi geheel
te maten. En zélfs de kleine blad
wijzer is een juweeltje van goeden
smaak en ontwerp-kunst.
Een wanklank in a,b dat mooie
werk dunken ons de dassen, die op
de breed ei punt ook beschilderd
zijn met een enkel bloemmotief of
een ander eigen ontwerpje. De teere
dunne stofjee der andere voorwerpen
leenen zich zoo volkomen tot het
schilderwerk maar de zware zij dor
dassen maakt dat het schilderwerk
t e brutaal naar voren dringt, waar
door het gel)eed stijf en smakeloos
wordt.
Verder lijkt de beschilderde inkt
lap ons al te onpractisch: zoo'n voor
werp, dat, als het veel gébruikt
wordt zooveel gevaar van onuitwiscli-
bare vlokken loopt is, zelfs voor 'n da-
mes-schrijfbureautje te ongeschikt.
Ook het schabion en werk ie aan
wezig, hoewel in veel bescheidener
hoeveelheid. Toch zijn de twee tasch-
jes van den he?ir Koster, het eene
dof paars op een ondergrond van
rood fluweel, het andere groen en
01-anjo op liclit goudbruin minstens
even smaakvol.
Het naaldwerk is niet alleen uitge
voerd op kussens, taschjes, kieeden
en tea-cosy's, maar ook op de schoor
steen kleed en, die den loatsten_ tijd
zooveel rnecr in den smaak zijn ge
komen. Tot ondergrond wordt daar
voor ook een effen, donkere wollen
stof gekozen, die dan met eon rand
in frissche kleuren wordt bewerkt.
Zoo was cr een zeer smaakvol van
donkergroene stof, bewerkt met fe!
paars en geel en langs den onderkant
aardig gegarneerd met groene en
paarse houten kralen.
Zulke kloeden versier en de huiska
mer, en ai kan men zich in dezen
tijd van het jaar moeilijk indenken,
dat men veel behoefte aan warmte
zai hebben, toch wordt daar in Sep
tember yank alweer naar verlangd
en dan verhoogen zulke voorwerpen
de gezelligheid en de warmte in on
ze vertrekken.
De ontwerpen zijn natuurlijk niet
altijd even gelukkig en zoo schijnt
vooral een ontwerp voor een tea-ccsy
een moeilijke opgave te zijn. Dit laat
zich ook wel hooren: het remde mo
dei met den platten onderkant leent
zich niet goed voor sty leer en en 011s
inziens is een patroon als rand of
een dat de crcheele oppervlakte vult,
het meeste voor dit doel geschikt.
Een mooi voorbeeld van dit laatste
was een thoemuts van taupe-fcleurige
tafzij bewerkt met fraise, paarse en
groene wol.
Al gauw echter zijn do patronen
stijf, en ieder kan zich wel inden
ken. dat een kussen of klöed veel
beter geschikt is voor een ontwerp.
Tot de expositie behoort ook een
tafelkleed dat goed tot zijn recht
komt, doordat het als zoodanig wer-
ke'ijk gebruikt is. Het is van donker
paarse wollen stof heeft een gesty-
1 eerden rand van fraise en groen en
een medaillon van hetzelfde motief.
Nu de smaak voor m011 béten zoo
vaak in donkere houtsoorten vervalt,
zijn dergelijke kleurige kloeden en
kussens onontbeerlijk geworden, als
men de omgeving tenminste niét al
te somber wil maken.
Niet inlileen in kleur maar bok' in
bewerking hebben de kussens een
verandering ondergaan. De naden
worden niet meer verborgen onder
koord dat op de hoeken tot lussen
gevormd was. maar onder groote
feston-steken van "een of moor kleu
ren wol waarmee de stof bewerkt
Ls, en dan vertoonen de hoeken kwas
ten van dezelfde wol. Eon aardige
afwisseling en het kussen blijft meer
één geheol; want het koord verschil
de zoo vnnk iets in tint met 'de lcleur
waarbij het behoore-n moest.
Het ontw erp doet bij deze voorwer
pen wel het meeste, en dan natuur-
lïik de kleurencombinaties. Van veel
belang hij de felle tinten ls ook de
eenvoud van het werk. want zoodra
deze uit het oog wordt verloren, wor
den de voorverpen boersch en grof.
Het atelier ,,'t Sonnehuys" in Den
Haag, dot veel van dd werk ont
worpen en uitgevoerd heeft, is na
tuurlijk niet altijd even gelukkig ge
weest in ontwerp én uitvoering, maar
over hot algemeen getuigen do voor
werpen van veel goeden smaak. Daar
bij komt nog dat de firma Pedde-
mors de tentoonstelling zooals ge
woonlijk met zorg heeft ingericht,
waarbij ieder stuk zooveel mogelijk
goed tot zijn recht is gebracht, "zoo
dat het geheel werkelijk wol een kijk
je waard is.
E. E. PEEREBOOM.
Wc blijven dus verschoond van een
tramstaking. De vrede ia geteekeud
en gelijk het gaat bij eon dergelijken
vrede tusschen de overheid on een
particuliero maatschappij van 'don
aard als de II. T. M. heeft de over
heid het loodje gelegd. Nog zes jaar
zullen we hebben te zuchten onder
de tirannie van de directie, zuilen
we als haringen in e©n ton opgepropt
vervoerd worden in de tmmwagens,
zat het materiaal al slechter en Reen
ter worden en hebben wc vast en
zeker het vooruitziclit, dat in 1Ü26 «>e
gemeente de g.uische zaak cvcrnu uit
ze kan dan beginnen met schallen
golds uit te geveu voor nieuw mate
riaal. Het gevolg zal dan zijn, dat
het een schadepost wordt dit bedrijf
of dat het publiek nog hoogcr tarief
moet gaan betalen.
Deze overeenkomst is de laatste
vorslechtering en we hopen dat ze
da laatst© tegenstanders tegen over
neming van de tram zal overtuigen.
Van de uitsluiting in het bouw lus-
drijf valt niets nieuws te vertellen.
Dagelijks zwermen de uitgestotenen
rond om te trachten tegen te gaan
dat hier en daar nog wordt gewei kt.
Tot nog toe hebben da pogingen van
minister Aalberse niet veel succes.
Het blijft hart togen hard gaan.
1-Iet prachtige zomerweer is plot
seling in een guur najaartje veran
derd. Het is merkwaardig welk een
enormen invloed dat aanstonds In de
•^-i'lentie heeft. Zondag voor een
week was het ontzaglijk druk aan
den oulevard en den laatsten Zondag
leek het er uitgestorven. W'at dit ver
schil beteekent voor de inkomsten
van de bad- en aanverwante bedrij
ven ligt voor de hand. Niet vedo van
zulke ongeluksdagen, juist op den
Zondag, zijn noodig om al deze ïe-
drijven een slag te geven, waarvan
zij do gevolgen moeilijk te boven kun
non komen.
Aan de andere zijde van het Ver-
verschingskanaal, dat nog altijd zijn
gouren verspreidt, blijft het vuile
monster de kruiser „Hildebrandf
nog altijd het panorama ontsieren.
Telkens meldt de pers de nieuwe po
gingen clie worden aangewend om
dezo ontsiering te verwijderen, maar
een bezoek ter plaatse "heeft ons nog
geen vertrouwen ingeboezemd «.lat
zulks mogelijk zal zijn. Wanneer in
den winter eens een krachtige storm
waait, en de golven hoog er-op wor
den gejaagd, komt het schip mis
schien losser. Het zit met zijn ach
tersteven reeds vier Meter diep In het
zand gezakt. Met het oog hierop
hebben twee zandzuigers geruimen
tijd zand weggezogen. Of dit helpt,
valt niet te constateeren. Wanneer
liet laag water is, ligt het schip iniu-
don op het strand en kan men er
aan alle kanten om heen wandelen.
Het is een afschuwelijk lealijk, vies
schip, grauwig-zwart, grootendeels
verroest, een toonbeeld van dei.
armzaligen zeeoorlog, die zoover!
ellende over de wereld heeft gebrad'*.
Het verongelukte schip heeft in zijn
hulpbehoevendheid iets tragisch, iets
sombers en het 19 ook hierom dat wii
zoo graag dezo altijd weer treurige
herinneringen wekkonde overblijfse
len uit den oorlogstijd, zoo spoedig
mogelijk zagen verdwijnen.
De Tweede Kamer heeft toch ln
principe althans besloten tot aankoop
van liet huis waarin waarschijnlijk
Jan de Witt eenmaal woonde. Zeker
is dit historische feit nog niet eens.
't Is best mogelijk dat hij juist in 't
huis ernaast heeft gewoond en dan
Ls dat historische huis op dit oogen-
blik juist gesloopt. Het is echter niet
uit piëteit voor «lo Witt dat de Ka
mer liet huis Kneuterdijk 6 heeft ge
koc-ht. Veeleer was liet voorstefl
dat van een der Kamerleden uitging
een middel om van een duur re-
geeringsvooretel af te komen. De Re
geerincr had een tweetal villa's a'.s
huisvesting voor den Raad van State
op het oog dio veel te mooi, veol te
duur. maar luUf geschikt waren en
die bovendien een terrein in beslag
namen, dat op eon der duurste pun
ten van Den Haag ligt. Hoe de lie-
geering het in haar hoofd heeft kun
nen halen om het terrein en dio vil
la's uit te kiezen, is oen raadsel.
Hot is nu aileon de vraag of liet
huis van Jan de Witt geschikt is te
maken. Het is een oude cavaJjo en
hot zal dus heel wat geld kosten eer
het bewoonbaar is. Was het nu «el
noodig om voor don Raad van State
een zoo groote uitgaaf te doen? We
zullen geen kwaad zeggen van dit
hooge collego maar veel te beteeke-
nen heeft het noch in het staatsrech
terlijke leven, noch in 't maatschap
pelijke leven en dus kon het wel niet
een bescheiden lokaliteit tevreden
zijn.
De Tweede Kamer die in een ge-
deelte van haar gebouw onderdak
biedt voor dozen Raad wil do gast
graag kwijt, hetgeen al weer to be
grijpen is. Hst komt ons voor dat
gemakkelijk een lokaliteit te vinden
ware geweest als men niet te voel
notitie had genomen van de hooge
wonsdien van don Raad zelf die heel
evol noten op zijn zang.
Kneuterdijk die vroeger een der
deftigste woonwijken was, is in tn-
kole jaren geheel een kantoor-hoek
geworden eai in de naaste toekomst
zal dat nog meer het geval zijn. Het
huls van de Wltt, waar de Ameri-
kaanscho legatie inwoonde, was het
laatste dat nog woonhuis was. Drio
banken hebben er hun kantoor en
de rest is winkelhuis.
Sic transit! Ook van den allordef
tigsten Vijverberg is niet veel meer
over: de oude hoerenhuizen zijn of
kantoren 0' winkels geworden. Waar
lijk, Dn Haag krijgt zoo iets van
een city. De rijke lieden zoeken meer
den buitenkan», waar het wel zoo
aangenaam is. Zoo veranderen in
derdaad de tijden, zij het niet a'.tijd
ton goede,
HAGENAAR.
EEN STRENGE SCHOOL.
In het adres, voor ©enig© weken
door-de Tuchx-Unie bij den Raad in
gediend, werd ook gewezen ©p de ver
wildering tengevolge van den oorlog,
die op zoovélen een noodloUigen in
vloed heeft gehad. Dat was vroeger al
met anders, misschien wel erger, om
dat geen kinderwetten en leerplicht
wet bestond.
Haarlem's Beleg la al zoo dikwijls
beschreven, dat we dit niet zullen her
halen. Wél willen we herinneren, dat
al het: spoedig verdeeldheid ontstond
tu£chen de Spaanschgezlnde regee-
ving en de Prinsgezinde burgerij.
In 1577 werd Haarlem weer
..Prins" en daarmee trad verandering
ten goede in. Het is natuurlijk dat in
zulk een fèJ-bewogen tijd ook het
schoolwezen zeer had geleden. Bij de
groot© afneming dar bevolking (denk
aan de volo gesneuvelden en veriiou-
gerden door het Beleg en daarna door
den groeten uittocht (vele gegoeden
hadden onze stad veriaten), bij de on
rust en gevaren, die 1572 n 1573 ken
merkten, kon het niet anders, of de
scholen verliepen. Het aam al leerlin
gen nam geducht af, ook het onder
wijs zelf en de tucht moesten onder
het geweld der vele gebeurteika-^n lij
den.
A3 spoedig na de kalme Haarlem
sche omwenteling van 1577 Kwam hier
Schonaeua als rector aan de Latijn-
sche school en spoedig was het Ln orde
Geen wonder evenwel, dot eon
Ijzeren tucht noodig was en dat het
hoofd der school de plak en roede
vaak genoeg in gevoelig© aanraking
deed komen met de ruggen en handen
van weerbarflrige discipels. Maar hoe
klaagt Schonaeus' opvolger, Schre-
velius, die toch ais onderwijzer een
goeden naam had, over de jeugd van
zijn tijd! Had. Schonaeus andere erva
ringen of weerhielden hem zijn kalme
geest an kiesch gevoel griev-an, die
hem persoonlijk aangingen, aan ande
ren te openbaren'7
In een Latijnsch geschrift dier da
gen wordt een tragisch tafereel opge
hangen van het optreden der jeugïd.
Dr. Garrer vertelt daaruit o.a.:
„Roede als ze nauwedijks praten
kunnen, bobben de kinderen een af
schuw van de school, alsof het er
spookt. De schuld daarvan ligt bij
oudore, die hun kinderen als ze stout
zijn, dreigen met de school als met
een schavot (Dat gebeurt nu nog
wel.)
Voor de ecrete maal daar gebracht,
zitten ze angstig met neeitgedlageri
oogen op de bauk; zien ze de plak
toepassen, dan i© do «indruk daarvan I
zoo groot, dat zij een tweeden keer er
haast niet heën zijn te krijgen, en
koek, suiker, amandelen, alles wordt
hen gegeven, om ze maai' naar schooi
te doen gaan. Gewennen zij., dan be
ginnen zij al gauw met hun makkere
te spelen, ds gehoorzaamheid houdt
op, alleen bedreiging en straf houden
hen in toom. Ouder geworden, blijven
ze vaak weg en bedriegen oudere en
meesters «op alerlei wijzen. Thuis niet
gestraft, worden ze steeds hrutaier,
vooral d© zoons van aanzienlijken.
Mot vuile voeten betreden ze
's meesters atoel of katheder, gooien
de ruiten stuk, snijden in al wat hun
voor de hand kornt, «tooten gaten iu
de wandkaarten eu stellen er een eer
iu den rector te bedriegen en op aller
lei wijze te benadeelen.
Geen eerbied, geen dankbaarheid,
geen fatsoen zelfs kennen ze, en dan
komen er nog ergerlijke staaltjes van
de manieren der discipels. Wil einde
lijk de rector een voorbeeld stellen en
laat hij in erns; den rug ontbloten om
te straffen, dan moet hij de ouderlijke
verontwaardiging ondervinden.
Van'dankbaarheid geen sprake; ver
baten zij do school, dan betalen ze
soms hun schoolgeld nog niet eens,
nog veel minder geven ze een ge
schenk.
Ook liet onverstand «Ier ouders treft
den leeraar pijnlijk. Zijn «le jongens
dom, dan krijgt hij de schuld en
moet hooren, du icon sommigen be
ter varkens dan kinderen kan toever
trouwen, maar maken ze vorderingen,
dan heet het dat hun aanleg 'Jaurvan
de oorzaak is, maar hun leermees
ter zijn zij niets verplicht.
Gaat men dat atlas na, dan, roept
do schrijver uit,schijnt de toestand van
varkenshoeder beter dan van een on
derwijzer. Op een andere plaats zegt
hii, wat de redenen zijn. dat de
jeuyd zoo verdorven Ls. Vau de ge
boorte af, wordt het kind vertroeteld
en in weelde groot gebracht, komt hei
op school dan het voorn 1 «ie moed.,
«iie niets zoo dirngend aan de mees
ters aanbeveelt dan den t,-wieren leef
tijd van haar lieveling te omzien; zoo
komt de meester tusschen twee vuren,
di vcretandige eieclien van den vader
en de beden der moeder.
Wordt de leerinig nu eens naar ver
dienste hardhandig aangepakt, dun
heet de meester tehuis een lyran, ecu
beul. Weldra wordt de jongen elders
heengezonden, maar... met verande
ring van plaats verandert «ie geest
niet.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij: Wed. Tijd-
gaart. Groote Houtstraat lii E, hahj-
nen, C. Tromp, Zuid-Polderstraat 67,
das; C. de Mooy, Voldersgracht 10,
etui. J. rtanscbaar RLpperdastraat 10
B rood, hond; A. Blokker, do Wet
straat 73, Schoten, handschoen; H.
Hos, Be ickhéydeetraat IS,medaille:
J. Swart, I.arige Lakenstraat 31 rd.,
portemonnoio; Fabr. Droste, Har-
menjansstraat 2, portemonnaie; A.
M. Hermelink, Zomervaart 22, reticu
le; Juffr. de Ruiter, Mauritsstr. 11,
rijwiel; A. H. Kuipers, Ollestagers-
laan 20, schoen; Politiebureau, Stne-
destraa». sleuteltje. M. v. d. Heuvel,
Z.B. Spaarno 62, tasch.
Bureau van politie, Smedcslrailt 9.
etui, K. Bijlsiaa, ZijiLstraat 8 rood.
portemonnaie.
Terug to bekomen bij: N. de Groot,
Bonieostra at 16, bril; H. Reiziger,
GeÜ. 0. Gracht 6S, broche; A. T. 0-t-
hof, Kt, Houtweg 51, beursje; A.
Macné. Jordenestraat 8, broek, A. de
Vries, Ra.imsteeg 20, hond: G. L.
tere, Schrevehusstraat 29, halsband;
A. van Tienhoven, Kcmaupark 25,
lorgnet; H. C. Hartman, Regulierstr.
1 rood. hoek; J. F. Cramer. Stuverstr.
9, portemonnaie; J. v. Vonk, Biklcr-
dijfostraat. 1, portembnnaie: H. J. de-
Groot, Orunj 'boomstraat 113, schee
nen; C. Vrij, l.inechotenstraat 51,
sleutel; E. van den Es, Gariituisveet
49 rood, zwesp.
Bubries voor ïrajon
VRAAG: Langs welken mooist en
weg kan ik het vlugst van Santpoort-
station naar Utrecht? ANTWOORD:
Santpoort, Haarlem. Heemstede.
Hoofddorp, Aa smeer, Uithoorn, Mij
drecht, WiJnis. Breukeleu, Maarissen.
Utrecht. 58.9 K.NL
VRAAG: Welke ls de ko ritte liesweg
van Haarlem naar Doorn' Hoeveel
K.M. bedraagt die afstand? ANT
WOORD: Haarlem, Heemstede, Hoofd
dorp, Aahsmeer, Uithoorn, Mijdrecht,
Wiln:.;, Breukelen, Maareeen, Utrecht,
de Bildt, Zeist, Rijsénburg,. Drieber
gen, Doorn, 73.3 K.M.
VRAAG: Wa„ ls de mooiste fittswei
van Haarlem naar Arnhem? Hoeveel
K.M. bedraagt die afstand? 2. Welke
ls de mooiste fiets weg van Haarlem
naar Utrecht en hoeveel K.M. *is
deze weg? ANTWOORD: 1. Haarlem,
Heemstede, Hoofddorp, Aalsmeer,
Uinthoorn Mijdrecht, Wilnis, Breuke
len, Maaresen, Utrecht, de Bildt,
Zeist, Driebergen, Doorn, I.eersum,
Amerongen, Rhedeu, Wageningen,
Renkum, Heelsuxn, Oosterbeek, Arn
hem, 115.9 K.M. 2. Zie antwoord op
vraag No. 1: 58.9 K.M.
VRAAG: Wa»r kan ik fton roede
kruiebek-koopen? Deze vogel is niet
meer bij handelaren te verkrijgen,
maar moet hier vooral goed b'.kend
wezen. ANTWOORD: De roodé-kruis-
bek is ©en vogel, die m ons lund al
leen van October tot Maart op oen
trek voorkomt en wordt dan wel hier
en daar bij vogelhandelaure' te koop
aangeboden.
VRAAG: Welke is de korst e hetsweg
van Haarlem naar Lochem? Hoeveel
K.M. bedraagt die afstand? ANT
WOORD: Haarlem, Fort de Lied©,
Amstelveen, Ouderkerk, Abcoude, Lue-
nensloot, l.oesie», Loesdrecht, Hilver
sum. llooge Vuurseke, Soest-i ;k,
Soest, Amersfoort. Voorthuizen, Apel
doorn. Voorts, Zutphen, Warnveld,
Lochem. lf>2 K.M.
VRAAG: Hoeveel bedraagt net
kostgeld voor een volslagen dienst
bode, wanneer de werkgeefster afwe
zig is? ANTWOORD: S5 cent tot een
gulden daags.
VRAAG: Heeft een dagmeisje recht
op ziekengeld? Zoo ja, boe lang: Na
haar ziekte, die 2^ week duurde, is
het meisji weer in iiaar betrekking
gekomen. ANTWOORD: Een dag
meisje hoeft geen recht op zieken
geld; wei gaat haar toon gedurende
dien tijd door.
VRAAG: Hen meisje is uit haar
betrekking weggeloopen, maar lieett
schadevergoeding betaald. Daarna is
zij nog even bij mevrouw geweest,
om haar brood- en suikerkaart in
ontvangst ie nemen, maar mevrouw
heeft haar die geweigerd. Ho© moet
't meisje nu handelen? ANTWOORD:
Zij moet nogmaals, -liefst met ié
mand samen, «un brood- en suiker-
kaart gaan vragen en wende zich,
wanneer zij die kaarten dan nog
niet ontvangt, tot de politie.
VRAAG: 1. Welke is de kortste
fietsweg van Beverwijk naar Zut-
fénHoeveel K.M. bedraagt die af
stand? 2, Welke is de kortste fiets
weg van 'Beverwijk naar Arnhem en
hoeveel K.M, bedraagt dezo afstand!
ANTWOORD: 1. Beverwijk. Velsen,
Amsterdam, Dienierbrug, Weesp,
's-Graveland, Hilversum, Hooge
Vuursche, Soestdijk, Soest, Amers
foort, Voorthuizen. Apeldoorn,
Vcozst, Zutphen. 131 K.M.
2, Beverwijk. Velsen. Haarlem,
Heemstede, Hoofddorp, Aalsmeer,
Uithoorn, Mijdrecht, Wilnis, Br. uKe-
I011, Maaresen, Utrecht, Zeist, Wou
denberg, Scherpen ze.©!, Renswoude,
de Klomp, Ede. Ginkel, Arnhem.
123.2 K.M.
VRAAG: Welke is dé inoörèle fiets
weg van Haarlem naar Anthem t
Iloevcei K.M; bedraagt die afstand?
ANTWOORD: Haarlem, Heemstede,
Hoofddorp. Aalsmeer, Uitboc-m, Mij
drecht. W'iinis, Breukelen, Man reen,
Utrecht. '53.9 K.M. Utrecht, Zeist,
Rijsénburg. Driebergen. Doorn Ame
rongen, Rhone n, Grebbe, Wage
ningen, llenkum. Hedsum, Ooster
beek. Anihem (62.1 K.M. Snmcn:
116 K.M.
VRAAG- Welke is de kort Ar fiets
weg van Haarlem naar HilversumT
Hoeveel K.M. bedraagt die afstand
ril hoe lang duurt «le tocht? ANT-
V OORD: Haarlem, Halfweg, Amster
dam, Dienierbrug. Geinbrug, Weesp,
Ankerveen. s-Gnaveianc, Hilver
sum. 44.6 K.M. Ongeveer 4',4 uur.
VRAAG: Welke re de kortste fiete
weg van Haarlem n;i3r Oss
Noord-Brabant) i Hoeveel K.M.
bedraagt die afstand? ANTWOORD:
Haarlem, Heemstede, Hoofddorp,
Aalsmeer, Uithoorn. Mijdrecht, Wil
nis, Breukelen, Maarssen, Utrecht,
Vechten, Cothen, Wijk hij Duurstede,
Rijswijk Zoeien, Drumpt. T el. Wa
ait, Nieuwe Schans, Oven, Oss,
107.3 K.M.
VRAAG: Ik heb ore vasie werkster
In mijn betrekking' ©en cnfje.uk ge
had, waardeer ik twee weken verhin
derd was mijn werk te doe:: Do juf
frouw n -eit mij evenwel slechts één
week uitbetaald. 1 Heb geen reent
op beide '.rekent 2. Waar mca ik mij
«tan vervoegen? 3. Ook wil do jufir.
geen zegels plakken, omdat ik,vol
gens ha."ir m.vning, zelf genoeg ver
dien. ls dit in orde? ANTWU0RD-*
1-U heeft recht op boida weken. 2.Aan
het bureau van Consultatie, Gebouw.
Rechtbank Jaw.sRaut, des Vrijdags
half twee, m-.-t cc-u bewijs van «jn-
vermogen. 3. De juffrouw is vèrplicnt
regels te plakken.
DUITsCGR CONSUL Men deelt
ons mede. dat de Duitaehe coneul niet
meer woont: Sladlui ferskade. maar
Amstel 38 (Paeoenkantoor) en Keizers-
giaclit Si? (Inlicritingcnbureau). Anv
■sterdam.
Hscbtszaisn
VERDUISTERING. De recht
bank te Hocrenvcen heeft ver
oordeeld A. B., de gewezen ontvanger
van het waterschap",.De feeven Grleto-
nyen" te I. -mmer, wegens verduiste
ring vau 34000 gulden, tot twee ja3r
gevang©?!, straf met aftrek van pre
ventief. De eisch was anderaaif jaar,
zonder aftrek.
