OM ONS HEEN
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG SI JUL! 1920 TWEEDE BLAD
No. 2773
Het Bolsjewisme en het nationaal
gevoel van de Russen.
Ais ui een achterbuurt ia
groote Btad twee ker-ylj handgemeen
zijn geworden en de politie, op het
lawaai afkomende, de ruzie wil uit
maken, dan zal dat met veel tact en
voorzichtigheid dienen te gebeuren.
Andere staken zij onmiddellijk hun
vechtpartij om samen tegen de poli
tie op te trekken en vinden daarbij
6teun van het heel© straatje.
Dit ie een bekend feit- Gevaar van
buiten jaagt de menschen bij elkaar,
midden in hun heftigste twisten. De
absolute heerschare van vroeger wis
ten het wei: zij lokten meermalen een
oorlog met het buitenland: uit, wan
neer ©r moeilijkheden waren in het
binnenland.
Hoe langer hoe maer komen aller
lei menschen in Europa tot de over
tuiging, dat niets grootor steun voor
de Bolsjewistische regeering in Rus
land kan brengen, dan een aanval
op dat land zelf. Dat is .weer geble
ken bij het zonderlinge avontuur van
de Poien, die hebben willen doen,
wat in 1812 niet gelukt ia aan Napo
leon en in 1917 niet aan de Duit-
schers, namelijk Rusland met het
zwaard overwinnen. Daarvoor is het
te groot, te log, niet voldoende voor
zien van spoorwegen, in den winter
te onherbergzaam, daarvoor heeft het
ten slotte te veel nationaal gevoel.
Toen lui Tsarisme in Rusland om
ver geworpen was, trad als eerste
hoofd van de republiek Kerensky op.
In langen tijd hebben wij niets van
hem gehoord, ternauwernood herin
neren we ons nog, dat hij zijn in
vloed verloor door den staatsgreep
van generaal Kornilov, die weliswaar
mislukte, maar toch t«i gevolge had
p.at Kerensky het vertrouwen verloor.
En hij had dat juist zr.o noodig, om
dat hij de zeker zware taak op zich
genomen had, een rafceering samen te
stellen uit socialisten en democrati
sche elementen uit de burgerSjke
partigrfi. In de poging van Kornilov
zagen velen dsn wensch om langs
den tuoLötienvorm van een militaire
dictatuur terug te keeren tot het ge
hate Tsarenregime en stelden voort
aan hun vertrouwen in het andere
uiterste, de Bolsjewisten.
Toen aldus de eerlijk bedoelde po
ging van Kerensky mislukt en hij
zelf niet zonder moeite aan het ban
ditisme der uiterst linkschen ontko
men was, is hij veel vorguisd, zoowel
door zijn vijanden «ie Sovjets, als
door schrijvers, die hem kwalijk na
men, dat hij niet geslaagd was. Zoo
gaat het gewoonlijk. Wie geen succes
heeft, moet wei dom zijn geweestl
Gebrek aan energie, aan doortastend
heid is hem als om 6trijrl verweten,
toch erkennen velen, dat hij een man
is van groote begaafdheid, aan wiens
opvattingen en inzichten óns wel de
gelijk waarde moet worden gehecht.
Om die reden volgt hiorondar een
en ander uit een interview, dat' hij
verleend heeft aan een redacteur van
het Parijsche blad „Excelsior". Niet
voor de eerste maal, want in Maart
van dit jaar had deze journalist hem
reeds ontmoet en daarop zinspeelde
Kerensky, toen hij vroeg-
„Heb ik u niet voorspeld, dat de
Poolsche legers onder Pilsudski uit
Rusland verjaagd zouden worden
door de roode legers, die het natio
nale le%,-:r geworden zouden zijn? Hoe
jammer toch", ging hij voort, „<iat
de geallieerden en de Polen zelf niet
hebben willen luisteren naar men-
schin, die de Russische toestanden en
den Russischen geest kennen! Mjjn
vrienden en ik hebben toch voldoen
de geroepen: p a s t o pl Door met de
wapens in de hand het Bolsjewisme
op Russisch grondgebied te bestrij
den kreeg het kracht en stevigheid.
Gij hebt het nationaal gevoel van
Rusland heleedigd en daarvan een
machtig wapen gemaakt in de han
den van de Bolsjewistische overwel
digers.
Gaat nu praten of niet praten, ons
Russische democraten is het onver
schillig, wij hebben de onwrikbare
overtuiging, dat bet Bol°jewisine al
leen daarom bestaan kan, dat de po
litiek der Entente het een lichaam
heeft verschaft, het roode leger en
een ziel, het bewustzijn van het
tionaal zelfbehoud".
„V/at zullen de Sovjets met Polen
doen?" vroeg de redacteur.
„Ik weet er niets van", antwoord
de Kerensky, „de geallieerden zul
len wel gauw de gelegenheid hebben,
hun dat zelf te vragen. Als ik mij niet
zeer vergis zullen de heeren zich al
lesbehalve zachtaardig en belange
loos toonen en het is wat laat voor
cbe Entente om him matiging aan
te radien.
En dat te meer, omdat de geallieer
den nog altijd niet overtuigd schij
nen te zijn van d6 verkeerdheid hun
ner politiek tegenover Rusland in het
algemeen en de Sovjets in 't hijzon
der. Alles wat ik u zeggen kun is
mijn persoonlijke meening, welke ook
dio is van alle verstandige menschen
in Rusland: Polen moet vrij blijven
binnen zijn ethnografische grenzen.
De eerste daad van de grooie revo
lutie, die den troon van den Tsaar
had weggevaagd, is geweest om de
vrijmaking van Polen te proclamee-
ren. Versterkt ©n vereenigd, dank zij
medewerking van allerlei aard der
Entente heeft Polen gedroomd van
het herstellen barer historische gren
zen, ten koste van Rusland. Het al-
of met Bolsjewistische Rusland heeft
zich in zijn geheel verzet tegen de
macht, die trachtte aan het land, in
zijn Bolsjewistischen doodsstrijd, stuk
ken van zijn territoir te ontrukken,
li weet, dat ik in die dagen met alle
Russen, zonder onderscheid van par
tijen, hoopte op een overwinning van
onze legere.... Met denzelfden ernst
verzeker ik u, diat ik hun volstrekte
nederlaag zou wenschen, wanneer
de Sovjettroepen Polen overstroom
den e11 het land een gouvernement
opdrongen, dat niet zou overeen
stemmen met den Poolschen volks
wil. l>e Russische democraten zijn er
stellig van overtuigd, dat ei- alleen
vrede in Europa zul kun eon heer-
schen, wanneer de Russische en Pool
sche democratie nauw samenwer
ken".
De redacetur kwam toen op een an
der onderwerp. „Zal 't Sovjet-gouver
nement, bedwelmd door de triomf en
om gebruik te maken van de moei
lijkheden dar Entente, niet trachten
zich te vei-staan met Duitschland,
dwars door het onderworpen Polen
heen?"
„De werkelijke belangen van Rus
land waren altijd en blijven nog on
ver eeaigbaar met die van Duitschland
De Entente heeft het in de hand, om
een dergelijke samenwerking te ont
gaan. Alleen haar politiek zou Rus
land in de armen van Duitschland
kunnen wierpen. De politiek van iso
latie en blokkade brengt het gehcele
Russische volk buiten zichzelf. Bij
den wapenstilstand van 1918, het ver-
erag van Versailles van 1919, hen
Volkerenbond van 1920 heeft men
Rusland willen pus sec ren, erger nog,
men heeft tegen Rusland en Europa
een muur van bujonette» ©n kanon
nen opgericht. Kan men een volk van
honderd millioen zielen voorbijgaan
of wegcijferen? En was het geen
dwaasheid, te meenen dat een volk
van die uitgebreidheid, kunstmatig
afgescheiden van Europa niet meer
wagon zou in de Europeesehe poli
tiek?"
„Maar", wierp de redacteur tegen,
„men wilde niet Rusland afscheiden,
maar het Russische Bolsjewisme".
Toen zoi Kerenski: „Er is geen
Russisch Bolsjewisme. De vredesblok-
kadc die op de oorlogsblokkade volg
de, ziekte, kou en honger hebben aan
de Sovjets gezamenlijk gediend als
argumenten tegen de WesterscKe be
schaving".
„Maar het Bolsjewisme duurde
voort en heeft den vorm van een re
gelmatig bewind aangenomen, aan
vaard door de Russische massaas".
„Omdat", zei Kerenski, „de geal
lieerden, door Koltchak, Denikin en
andere dictators te steunen, den
schijn hebben gegeven, alsof zij aan
do Russische massaas de keus lieten
tusschen het Bolsjewisme of een leer
stel van het Tsarisme".
Het komt mij voor, dat Kerenski
zich hier onjuist uitliet of althans
overdreef. Wij hebben tijdens het op
treden van Koltchak en Denikin nooit
vernomen, dat dezen het herstel van
een Tsaristisch regime beoogden; bo
vendien was er reeds (niemand kon
dat beter weten dan Kerenski) een
zeer sterke Bolsjewistische propa
ganda toen er van Koltchak en De
nikin nog geen sprake waS.
Aan het einde van het persgesprek
gaf Kerenski het volgend© advies:
„Haal den scheidingsmuur neer tus
schen Europa en Rusland. Laat het
economische levien in het uitgestrek
te gebied van Rusland zijn gewonen
loop hervatten. Het Russische volk
zal zijn harde school der vrijheid af-
Ioopen. Voor het evenwicht en den
bloei van Europa zal het de vreed
zame en vruchtbare groote democra
tie worden.
Dan zal het zich uit eigen bewe
ging bevrijden van de handvol Intri
ganten, fanatieke theoretici en haOu-
cineerende droomers, die het ver
drukken en die maar al te zeer hunne
onbekwaamheid hebben bewezen om
iets dat duurzaam, practisch en eer
lijk is, in mijn ongelukkig vaderland
tot stand te hrengen".
J. C. P.
lilt ds Umstre&en
HAARLEMMERLIEDE c.a.
GEMEENTERAAD.
(Vervo-g.)
(Reeds in een gedeelte van ons vorig
nummer opgenomen.)
Aangegaan zal moeten worden een
geldloening groot f 100.000. Voor het
grond- en woningbedrijf is nl. benoo-
digd een bedrag van f 00.000, voor het
waterleidingbedrijf f 5000 en voor de
electrificati© van den Houtrakpolder
een bedrag van f 60.000. De Raad
ereenigt zich met het aangaan dier
geidleening.
Het adres der veieeniging „Noso-
komos", in zako wijkverpleging
wordt aangehouden tot de begrooting
vastgesteld zal zijn. Twee voordrach
ten werden opgemaakt ter benoe
ming van twee zetters voor 's Rijke
Directe belastingen, wegens periodie
ke aftreding der lieeren H. F. van
Essen on L. F. Buys: le voordracht
d© heeren H. F. van Eseen en G. de
Graaf, 2e voordracht de heeren L.
F. Buys en J. Horsman.
Het adres van het Provinciaal
Drankweer Comité in Noord-Holland,
tot sluiting der vergunningslokalen
op den lotingsdag w erd voor kennis
geving aangenomen.
Vastgesteld werd de balans en de
winst- en verliesrekening van het
Grond- en Woningbedrijf over het
dienstjaar 1919, 't bleek dat er een
nadedig saldo is van f 5G93.53J.
In du commissie, tot het nazien dei-
rekening van het Burgerlijk Armbe
stuur en van de balans en verlies- en
winstrekening van het Levensmidde-
lenbednjf, dienst 1919 word© benoemd
de heeren Bcrgiseh, Van den Berg
en Stork.
Het voorstel van B. en W. tot aan
schaffing van watermeters wordt na
eenige discussie aangenomen.
Daarna waren aan de orde de aan
vragen om voorschotten, respectieve
lijk van f 408.800 en f 187.700 plus een
jaarlijksciio bijdrage van de woning-
bouwvereenigmgen „St. Jozef' en
„Zwanenburg".
B. en VV. hebben voorgesteld- de
aanvraag van de veraeniging „Zwa
nenburg", in gunstige overweging te
nemen, met dien verstande, dat be
gonnen zal worden met den bouw van
12 woningen. Naar aanleiding van
deze kwestie zegt de heer Kruseman
dat het niet aangaat voor Haarlem-
merliede, om maar raak te bouwen,
want de gemeentekas zou er ten slotte
de dupe van worden. Spr. begrijpt
b.v. niet, dat, wanneer de Suikerfa
briek „Holland" er prijs op stelt, dat
haar pensoneel zooveel mogelijk ln de
nabijheid der fabriek woont, zij niet
zelf voor woningbouw zorgt, maar
dit aan de gemeente overlaat. Spr.
is in principe niet tegeD die 24 wonin
gen, maar de gemeentekas moet er
niet onder lijden.
De Voorzitter zou 't dringend
m overweging willen geven om over
te gaan tot den bouw van 24 wonin
gen, want er is woningnood en het
stuit spr. tegen de borst telken© men
schen te moeten afschepen.
De heer B e r g i s c h zegt het be
toog van den voorzitter met kracht
te willen ondersteunen; die behoefte
aan woningen zal van jaar tot jaar
eerder grooter worden dan verminde
ren; daarom kan het aantaL van 24
woningen niet te veel zijn.
De heer Harwich wil nog ver
der, spr. zou het in overweging wil
len geven ook de vereeniging „St.
Jozef' niet te leur te stellen, daar er
oehalve de 24 door „Zwanenburg
bedoelde woningen, er zeker nog
meer noodig zijn.
De heer Van den Berg ia het
weer volkomen met den heer Har
wich eens.
Daarna wordt het voorstel van B.
en W. om over te gaan tot den bouw
van 12 woningen met 6 tegen 5 stem
men verworpen; nu zal in de eerst
volgende raadsvergadering het voor
stel van den heer Kruseman, waar
bij B. en W. uitgenoodigd worden
met een nieuw voorstel voor den
bouw van 24 woningen voor den dag
t© komen, aan de orde komen.
Het voorstel van B. en W. om over
te gaan tot aanstelling van een twee
de werkkracht bij het waterleiding
en electriciteit6bedrijf, wordt aange
nomen.
HOUTRAKPOLDER. Bij enkele
landbouwers alhier zal 't a.s. ploeg-
werk door tractors geschieden, waar
voor d© noodige contracten zijn afge
sloten.
VEILEN. In de commissie voor hnlpver-
ieening aan altgetrokken werkloozen. zullen
vanwege dé organisaties zitting nemen ge
durende de eerste 4 maanden A. Blom voor
de Federatie en W. Marcusse voor den R.-K.
Bond Tan Transportarbeiders en gedurende
de tweede 4 maanden W. J. Tan Rooy voor
den Centralen Bond van Transportarbeiders
en A. Krijger voor den Nederlanilaclien Bond
van Chr. Fabriek»-, Haven- en Transport
arbeiders.
BLOEMENDAAL. Aanbesteding. Vrij
dt g werd door de Commissie v a Bestuur
van het Provinciaal Ziekenhuis nabij Sant
port aanbesteed Het maken Tan een nieu-
vp rioleering en het daarop aansluiten van
bestaande riolen aan de mannenzijde van
bet oude gedeelte Tan bovengenoemd Zie
kenhuis.
Tr-ekomen waren 10 biljetten.
E. J. van Donselaar en Spanjaard, Voge
le icang, ƒ23.000; F. B. Schram. Beverwijk,
f 24714W. Heersma. Haarlemmerliede,
f £8425J. Bron, Schoten, 28675M. J.
Rolvink, Velseroord. f 26701A. Brugman,
Zaandam, 30125G. .J, do Groon. Amsfer-
«Bui. ƒ80300; J. de Vries. Purmerend.
j2i'786; H. Doorn, 't Zand (N.-IL), ƒ27000;
H. Oudshoorn, Beverwijk, f 22286.
iiïnnciniauii
HET DEENSCHE GESCHENK VOOR IIET
VREDESPALEIS. - Gelijk men weet. heb
ben indertijd de verschillende staten..die aan
de Uaagsche Vredesconferenties deelnamen,
ter opluistering van het Vredespaleis ge
schenken gegeven. Denemarken zou voor
binnenplaats of tuin een fontein uit de be
roemde Kopenhaagscbe porselein-fabriek ge
ven. Naar „Politikcn" Dinsdag meldde, is
dat geschenk eindelijk klaar gekomen en
zelfs over Rotterdam reeds in Den Haag af
geleverd.
De fontein, zegt „Politikcn" verder, is het
?roottte stuk werk, dat ooit in de Porselein-
ebriek is gemaakt. Ze meet 6 M. in doorsnee
en is 2;-j M. hoog. Het porseleinwerk rust
op een brok graniet. Op den rand van de
kom zijn zeehonden aangebracht. De booge
middenpartij wordt geflankeerd door vier ijs
beren. naar wier koppen dolfijnen water op
spuiten.
Dc kunstenaars, die aan de fontein hebben
meegewerkt, zijn prof. Arnold Krog. Carl
Bonncsen, Herold en mevr. Westring—I.ch-
Tot zoover „Politiken". Naar we op onze
navraag vernemen, Is de fontein werkelijk,
in zijn verschillende stukken aangekomen,
zegt „Het Vad.". Met de hier te lande ge
bruikelijke geheimzinnigheid ls dat niet aan
de pers meegedeeld. Eerlang zullen de stuk
ken In elkaar worden gezet
LINNAEUS' WONING EN TUIN ÖE-
KESTAL'REERD. Het Zweedscbe Ge
nootschap .Linnaeus" heeft, zoo meldt „De
Tel.". het plan opgevat den ouden botani-
sehen tuin te Upsala in de oorspronkelijke
g< dssntc te herstellen, tegelijk met het huis.
dat er in staat en dat de woning was van
den beroemden Zwcedschen botanicus Carl
von LInné. Deze bezocht in 1735 Nederland
en promoveerde toen te Harderwijk; drie
jaren bracht hij ln Leiden door en gaf daar
twee van zijn werken ln 't licht, 't Meest iB
hij bekend onder den naam Linnaeus, hoewel
hij zich na 1'0°2, toen hij in den adelstand
verheven werd, Von Linnë noemde. Bijzon
dei heden omtrent het plan kunnen verkregen
werden van de General Secretary of the
Linncan Society te Londen. Burlington House
W I en bijdragen in geld kunnen ook aan dat
adres verzonden worden.
BENOEMING STAATSRAAD STRUYCKEN
IN EEN JURISTEN-COMMISSIE. Er is een
commissie van drie juristen benoemd, tenein
de zekere gezichtspunten van de kwestie der
Aalands-ciianden te bestudeeren, voor de
Volkeiibondsraad een eindbeslissing neemt.
Het zijn: Larnande Dean, van de rechtsfa
culteit der Universiteit te Parijs, Staatsraad
Struycken, uit Den Daag. en Max Huber.
raadsheer van bet politieke departement te
Bern.
MISBRUIK VAN MACHT? De heer
Moücrdman, te Hilversum, heeft, zoo meldt
de „Tel." bij den burgemeester van Laren
een klacht ingediend tegen den rijksveld
wachter II. Vermeulen, wegen» mishandeling.
Genoemde rijksveldwachter zou M. in den
naebt van 7 op 8 Juli te Laren ernstig met
een gummistok hebben mishandeld, zonder
dat daartoe eenige redeu bestond. De zaak is
tbans in onderzoek.
Sport en Wedstrijden
N.-W.-Europeeachc liegdlenst.
Uit Berlijn wordt gemeld
Onder de» naam Noord-Westelijk Eur
l«sehc vliegdicnst, zal de eerste Internaiii.
nalc verbinding tusschen Zweden. lVr-ernar
ken. Iiuitschl.il,,!. Hollaed en Engeland ge-
n. De route begint in Kopen
hagen,
Ware
im. Londer
Mali
monde. Har
leidt
Bre-
LAWNTENNIS.
Het programma voor Zondag.
D. V. (Amsterdam)—Daisy (Apeldoorn).
De Vliegende Bal (Sneek>—Franeker L.
T. C.
Animo (Leiden)—Ivy (Den Haag).
VOETBAL.
Serlewedstryden.
Zondag 1 Augustus worden op het terrein
achter de Leidschevaart de serie-wedstrijden
:gczet. Van 10—12 uur Biauw Wit te
il. M. 8. en van 2-4 uur V. V. V.-
D. E. O.
De stond luidt nu
Blauw Wit
D. E. O.
H. J. C. 1
V- V. V.
S l 1
Sc te fcc
12 15— 7
"9 10- 3
7 13- 5
8 17— 9
6 11—14
11. J. C. II heeft zich uit deze competitie
teruggetrokken, omdat ze geen elftal in het
eld kan brengen.
VuETBAL.
Oostelijke Indecllng.
In de te Zwolle gehouden vergadering der
Ocitc, >e afdceiing ia (volgens „De Sport")
o.a. de volgende competitie-indceliug voor
hel seizoen 1920-1921 vastgesteld
le klasse Go Ahead, Tubantia, Ensche
dé, Z. A. C„ Ouick (N.), Hengelo. Be Quick,
Vitesse, U. D„ Theole.
StoomvaaplliBrichtea
STV.-MIJ. NEDERLAND.
Het st- BillRon (uitreis) vertrok 90 Juli
van Hamburg.
Het st. Grotiu» (thuisreis) pas». 28 Juli
Kaap Roca.
Het st. Prinses Juliana (uitreis) pass. 29
Juli Ouessaot.
Het st. Roepat (uitreis) nrriv. 29 Juli U
Port 8aid.
KON. NED. 8TOOMB.-MIJ.
Het st Bacchus arriv. 27 Juli van I'lraeu»
te Limni.
Het st. Clio arriv. 30 Juli van Buenos-Ay-
res te Rotterdam
Het st. Deucalion arriv. 90 Juli van Am
sterdam te Rotterdam.
Het st. Ino arriv. 29 Juli van Amsterdam
te Havre.
Het st. Irene vertrok 29 Juli van Söder-
hamn naar Sundswall.
Her it. Juno arriv. 27 Juli van Hamburg
te Kingstou.
Het st. Saturnus arriv. 26 Juli van Constan-
tinopel te Varna.
Het st. Strabo vertrok 29 Juli van Bor
deaux naar Pa Pallice.
Het it. Zeus, van Palermo naar Amster
dam, pass. 29 Juli Dover.
KON. HOLL. LLOYD.
Het st. Hollandia arriv. 28 Juli van Am
sterdam te Buenos-Ayre».
Het st. Limburgia (uitreis) arr. 29 Juli te
Boulogne
HOLLAND-AMERIKA-L1JN.
Het st. Eemdijk arriv SS Juli van Rotter
dam te Philadelphia.
Het st. Maartensdijk, van Rotterdam naar
Havana, etc., arr 29 Juli te Antwerpen.
Het st. Noordam arriv. 28 Juli van Rotter
dam te New-York.
Hei st. Poeldijk arriv. 29 Juli van Phila
delphia te Rotterdam.
Het st. Rotterdam, van New-York n. Rott
erdam, pass. 29 Juli 2.50 n.m. Lizard.
HOLLANDZUID-AFR1KA-LIJN.
Het st. Oostdijk (uitreis) vertrok 28 Juli y.
Kaapstad.
ROTTERD. LLOYD.
Het st. Garoet (uitreis) pass. 29 Juli Gi
braltar.
Het st. Wilis (thuisreis) pass. 29 Juli GL
brallar.
STOOM V.-M IJ. OCEAAN.
Het st. Aeapenor. van Japan naar Amster
dam. vertrok 24 Juli Tan Singapore
Het st. Helenus. Tan Japan naar Amster
dam. arriv. 27 Juli te Suez.
Hei st. Theseus, van Hankow naar Am
sterdam. arriv. 26 Juli te Singapore.
Financiëele Berichten
DE DEL1 -MAATSCHAPPIJ. De alge-
rceene vergadering van aandeelhouders der
Deli-maatschappij neelt de winst en verlies
rekening goedgekeurd en het dividend bê
paald op 60
HschtsiiM
POGING TOT DOODSLAG. De recht
bank te Tiel veroordeelde Wr. A. W., oud f?
jaar, te GamcrcD, die terecht heeft gestaan
wegens poging tot doodslag, gepleegd op
zijn vader op 24 Juni j.l., tot 11 jaar voor
waardelijke gevangenisstraf, met een proef
tijd van 3 jaar.
ERNSTIGE MISHANDELING. De jon
geling uit Wijk-bij-Duurstede, die in een
twiü een plaatsgenoot van zijn leeftijd een
slag toebracht, welke zoo noodlottig aan
kwam. dat het jongmensch 't gezichtsvermo
gen aan een der oogen verloor, werd door.
het gerechtshof te Amsterdam veroordeeld tot
één maand gevangenisstraf. De rechtbank
te Utrecht had oorspronkelijk drie maanden
opgelegd.
Haarlemmer Halletjes
EEïJ ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Da v/ereld is vol valsche schaamte.
Er zijn menschen, die niet met het
kleinste pakje over straat willen gaan
en vooral niet op Zondag. Vaische
schaamte. Er zijn andere menschen,
die op straat niet willen staan pra
ten met iemand, die er wat armoedig
uitziet. Valsche schaamte. Er zijn er
ook, die precies doen wat de wereld
verwacht, dat ze doen zullen en met
de wer aid verstaan ze dan hun kleine
kringetje van vrienden en kennissen.
Valsche schaamte. Er zijn duizend
soorten van valsche schaamte.
Wij lachen om die van an
dere menschen en merken onze
eigen valsche schaamte niet op. Als
er geen valsche schaamte in de we
reld was zou het leven veel gemakke
lijker on dus plezieriger wezen. Als
wij klagen over wat auuere menschen
ons aandoen, vergeten we dat veel
hinderlijker is, wat we ons zelf aan
doen. Na deze bespiege l mg het ver
haal.
Mevrouw de weduwe Van Bijhorst
Panbsek had gedd verloren in de Rus
sen. Uit valsche schaamte vertolde
zij daarvan niemendal aan vrienden
en kennissen, die het toch wel wis
ten, maar er niet over spraken, om
dat dit niet beleefd is. liet is vreemd,
maar 't is toch waar: belangrijke ge
beurtenisen in onze familie weten
vrienden en kennissen altijd hoe
zij daarachter komen weten ze zelf
nic-t. maar zij weten het. De toestand
was dus zoo: mevrouw van Bijhorst
Panbeek wist niet dat haar vrienden
en kennissen er van wisten en die op
hun beurt begrepen, dat mevrouw
van Bijhorst niet begreep, dat zij het
begrepen.
Wanneer iemand minder geid heeft,
dan hij vroeger had, dan komt de
valsche schaamte in volle werking.
Zoo iemand wil dan naar buiten de
zelfde lijken, die hij was. Toch is dat
maar niet zóó, met een praatje, ge
daan, want waar minder inkomt kan
ook minder uitgegeven worden, tenzij
men schulden maakt. En dat verkoos
mevrouw von Bijhorst Panbeek in
geon geval: zij had nog nooit iemand
tekort gedaan en zou daar ook nooit
■'■•i lxginnen. Om alle Russen nieten
kwamen Chineezen, Mongolen en
f 'i's er nog bij, ocjk niet even-
wed kon ze aan de obligaties van die
volken geen gold verliezen, want
daarmee zijn we gelukkig in Europa
nog niet volgestopt.
Toen de huisknecht in die dagen
om loonsverhooging vroeg, omdat hij
bij de familie Ton Hoeve Sipstede
meer kon verdienen, liet zij den man
naar de Si pst ed es trekken en besloot,
de vacature te laten bestaan, totdal
vrienden en kennissen vergeten wa
ren, dat zij ooit een huisknecht iea>
ten had. Dit was al zóóveed gewon
nen. Ook besloot zij, hei optrekje in
Bentveld, waar de familie de drie
zomermaanden placht door te bren
gen, gemeubeld te verhuren. Dat le
verde een aardig sommetje op en gaf
niemand aanstoot, omdat zij op haar
jour aan do vriendinnen vertelde,
dat Lïiasje, de tweede dochter, altijd
tobde met malaria, wanneer zij dódr
woonden. De dokter had het daar
om afgeraden ja, de valsche
schaamte brengt menig jokkentje
mee. De vriendinnen geloofden er
dan ook niets van, maar hielden zich
of zo het wel geloofden en dat kwam
op hetzelfde neer. Ook zou de familie
wel graag op de kosten van de huis
houding wat bespaard hebben, maar
minder vleesch nemen en geen extra
schoteltjes kon tegenover het dienst
personeel niet. Dan was je naam zóó
op straat.
Mevrouw van Bijhorst Panbeek
wist niet, dat haar personeel ook al
les wist van haar financieel on tegen
spoed. Hot personeel is altijd veel be
ter op de hoogte, dan de menschen
wel denken: het hoort hier oen zinne
tje en daar een zinnetje, iemand kijkt
bedrukt of zucht eens even, al die
kleine dingen worden aan elkaar go-
knoopt en de conclusie is gauw ge
trokken. Men is in de keuken ook
niet dom.
Zoo langzamerhand zouden voor
zichtig ingevoerde bezuinigingen het
gat, dat de trouwelooze Ruseon*maak-
tem, wal weer gedicht hebben, wan
neer niet de oudste dochter Fiet ean
groote onvoorzichtigheid had be
gaan. Het was 'een lief meisje, dat
ocs iedereen, 'opgewekt, muzikaal,
aantrekkeüijk in ieder opzicht, maar
ja, een beetje een flapuit. Hoe was 't
toch mogelijk, dat ze, na dien akeh-
gen avond, toen mevrouw met haar
en Liesje wed twee uur lang gespro
ken had over noodzakelijk© bezuini
ging, in verband met het zolf verma
ken van uit de mode geraakte japon
netjes, hoe was het mogelijk, zeg ik,
dat Fie, die er took alles van wist,
op de jour van mevrouw do Crop van
Charlottenburg de vraag van mo-
vróuw, of zij dit jaar nog op reis gin
gen, beantwoord had met: „ik denk
van wel". „En waarheen dan
wel?" had mevrouw verder geinfor
meerd. Daarop had zij geantwoord,
(och ja, wie eenmaal blundert kan
moeilijk blijven staan) dat zij hoopte
naar Zwitserland. Ma had daar vroe
ger wei over gesproken.
Het relaas van dit gasp rok bracht
mevrouw van Bijhorst Panbeek bij
na tot wanhoop. Hoe kon Fie zoo ziin!
Ze wist toch wel, dat er van een reis
je naar Zwitserland goon sprake zou
wezen. Vijftienhonderd gulden was
daarmee zeker gemoeid in dezen du
ren tijd. En toch, nu mevrouw de
Crop er eenmaal van gehooid had,
kon het reisje onmogelijk achterwege
blijven. Vooral mevrouw de Crop
moest ontzion worden. Haar zoon
Hugo begon ernstig werk te maken
van Fie en als er een kink in den
kabel kwam, zou dat kunnen af
springen. Hugo de Crop was een goe
de partij.
De familie mocht vooral geen in
druk van karigheid bij de PanboeJcs
krijgen, dat schrikte af. En toch,
mevrouw had geen vijftienhonderd
gulden te missen. Effecten verkoop en
was oven nu n aan te raden. Ales
stond laag, haar commissionair ont
raadde sterk, in deze dagen iets te
realiseer en.
Dien avond werd opnieuw krijgs
raad gehouden. Het overoude vraag
stuk: „hoe geld uit steen en geslagen
kan worden?" werd druk besproken
en niet opgelost Frederik, de studee-
rende zoon, toch al kriebelig omdat
zijn toelage tot de helft was vermin
derd, deed bepaald onaangenaam,
Lies, och ze was nog zoo jong en had
weinig ervaring, ze deed denkbeelden
aan de hand, die kant noch wal
raakten en Fie, de schuldige, raakte
een paar maal in tranen. Als zilte
droppels in goud hadden kunnen wor
den omgetooverd, dan zou de famiÜC
ruim uit den nood zijn geweest
Ten slotte ('t was al bij half twaalf
was er een besluit genomen. Tegen
den zin van Frederik, die, zonder ie
mand goedennacht te zoggen, naar
zijn kamer liep, roepende: „ik doe
aan de dwaasheid niet moe. ik ga een
fietstochtje maken, jelui moet woton
wat jc doet..."
Zuchtend over de mannelijke zelf
zucht, die zich nimmer verloochent,
kJom zijn moeder op haar beurt de
trap op. Lies had moeite, om haar
lachen te bedwingen, die zag alleen
de grap van 't geval en Fi© las stiü-
letjes het briefje over, dat Hugo
haar achter de deur van rijn moeders
salon dien middag in de hand ge
stopt had en waar mevrouw van Bij
horst niets van weten mocht. Cor
respondentie vóór de officieele verlo
ving kwam, vond ze, niet te pas, de
Panbeeken hadden zooiets ook nooit
gedaan.
Vier weken (later was het huis ge
sloten, de twee dienstmeisjes niet
vacantia vertrokken, Frederik op de
fiets Nederland door. Van haar bij
zond ere vriendinnen had mevrouw
van Bijhorst speciaal afscheid geno
men, ai gingen ze maar voor veertien
dagen. „Ik zou", had ze aan mevrouw
de Crop gezegd, „een maand verkie
selijker vindon, maar reizen is zeer
vermoeiend en ik moet voorzichtig
wezen om mijn rheumatiek. Frederik
wou per sa niet mee, die jongelui
gaan liever op eigen gelegenheid uit
en de meisjes kunnen toch niet onge-
chaperonneerd ln Zwitserland blij-
venl"
Zoo was aan mevrouw de Crop het
feit van de kortheid dar reis toege
licht ik zei immers, dat de val
sche schaamte leugentjes pleegt mee
te brengen! Hugo, charmante jongen
als hij was, verscheen waarlijk op
het eind van de visite ook nog in den
salon en had de familie een aange
name reis toegewenscht; dat hij en
Fie bij het heengaan in de gang ach
teraan gekomen waren en elkaar
briefjes in do hand gestopt hadden,
was natuurlijk aan 't anders zoo
scherpziend moederoog ontgaan.
Er gaan heel veel menschen op
reis, daarom is van geen stationschef
tear wereüd te vergen, dat hij weet
-w i er vertrekken en wie thuis
blijven. Maar dit is wei zeker: me
vrouw van Bijhorst Panbeek en haar
dochters verschenen niet aan het
station om naar Zwitserland te rei
zen. Om het maar dadelijk te zeggen
tij hadden zich in hun huis opgeslo
ten, de gordijnen laten zakken, aan
de leveranciers laten weten, dat zij
14 dagen op rois gingen en de leve
ranciers dus niet behoefden te ko
men liooren. Dat wao het besluit,
waarover Frederik dien avond zoo
boos geworden was en waaraan hij
niet mee wou doen.
Feitelijk hadden de drie dames zich
dus tot veertien dagen gevangenis
straf veroordeeld, al was dat dan in
haar eigen huis. Laat ons niet den
ken, dat dit gemakkelijk was. Versch
brood, versch vleesch, versche groen
ten, versclie melk, versche eieren kre
gen ze natuurlijk niet; wel bakten zij
zelf een soort van brood in den gas-
•oven, maar dat was, wegens gebrek
aan ervaring, een minderwaardig
product. De rest van het voedsel kwam
uit blikjes. Geen geluid mocht uit het
huis naar buiten doordringen, de
dames slopen dus op pantoffels rond,
ramen mochten niet opengeschoven
worden, licht 's avonds niet aange
draaid. Mevrouw van Bijhorst ver
keerde voortdurend in zenuwachtige
onrust, dat de buren iets roud.r. iio0.
ren en, denkende aan inbrekers, de
politie waarschuwen, di© dan bin
nenkomen en haar ui huis vindan
zou! Daarom vervolgde zij haar
dochters den heet en dag met gefluis
terde vermaningen om toch stil te
zijn: kuchen was streng verboden,
niezen levensgevaar!ijkzingen, zelfs
neuriën mocht in t geheel nn i Lies-
je, die het aanvankelijk wel roman
tisch gevonden had, werd na drie
dagen balsturig en dreigde met weg-
loopen. Fie hield zich beter, bleef er
zelfs opgewekt bij en sprak van een
rijst- en brijberg, dien ze nu eenmaal
door moesten. Wat haar modder ver
wonderde was, dat zij zoo trouw dc
brievenbus in de voordeur leegmaak
te wat had je aan al die circulni
res en uitnoodigingen. waar je toch
geen gebruik van maken kon, omdat
je in Zwitserland was!
Maar toen ze op don tienden dog
van de gevangenschap een open
briefje in de gang vond, blijkbaar
door haar oudste dochter verloren,
gedateerd van denzelfden dag en be
ginnende: „Liefste Fie" en eindigen
de „Je Hugo", toen stond zo toch,
energieke weduwe als ze was, op het
punt om flauw te vallen en a'_ een oen
stormachtig onderhoud met haar
dochter kon als veiligheidsklep fun-
gee ren. Het was een vreemde woor
denwisseling in schemerdonker en
op fluisterenden toon, maar Fie bleef
gelukkig kalm. Ja, het was zoo. Hugo
wist, dat ze niet naar Zwitserland
waren, maar opgesloten in hun eigen
liuis; Hugo stopte ollcon dag con
briefje in de bus- Want Hugo liield 1
zooveel van haar.
Mevrouw van Bijhorst zou in andere
omstandigheden gelukkig zijn ge
weest met de goede partij en tegelijk
verwoed over de briefjes vóór de ver.
laving nu viel een en ander weg
tegenover den alles overheerschenden
angst: als de menschen het inaar.
niet merken. „En hoe zal ik Hugt»
weer onder de oogen durven kemnen!"-
Ir dat opzicht stelde Fie haar moe
der gerust Hugo was absoluut ver
trouwbaar. En zoo bleek het ook te
wezen. Want toen de familie uit
Zwitserland teruggekeerd was (hoe
veel moeite had het gekost, Lieeje die
laatste dagen kalm te houden cn niets
te laten staan, dat de waarheid aan
hc-t teruggekeerde personeel kon ont
hullen) toon was Hugo al dadelijk niet
zijn moeder op bezoek gekomen en
had haar goed gemeende, maar soms
wei lastige vragen over de reis met
veel tact weten te behandelen, sems
weggeschoven, wanneer ze ai te
moeilijk werden. En toen daarna da
groote vraag werd gedaan en Fie
binnengeroepen, door haar blosje
toonde hoe ze er over dacht, toen was
de hartewensch van mevrouw van
Bijhorst vervuld en iedereen gelukkig
«n tevreden.
Lang zu'.lon de jongelui niet ver
loofd zijn. Hugo Crop heeft een mooi©
positie als bankdirecteur. Waarop
zouden ze wachten? Mevrouw van
Bijhorst kan het goed vinden met
haar aanstaanden schoonzoon, maar.
zij gevoelt, dat hij haar in zijn
macht heeft en dat mocht zi(
hem later, na het huwdijk, ai moe;
der van de jonge vrouw eens de waar
head wiHen zeggen (met waar. dat
komt in de beste familién voor'; lil]
maar alleen de Z. van het woord
Zwitserland behoeft uit te spreken,
om haar subiet tot zwijgen te bren
gen.
Want (al zal hij het niet doen: ge
steld dat hij ooit die geschiedenis
ruchtbaar maakte, dan zou mevrouw
van Bijhoi^t Panbeek geen oogenbiik
meer in de stad kunnen blijven en
zich gaan begraven in een klein
dorpje, waar niemand haar kende.
Van schaamte van valsche
schaamte. Juister geoogdvan
schaamte over valsche schaamte.
FIDELIO.
