HAARLEM'S DAGBLAD
Uuiteniand
CsrtfÉs in Santpoort?
Sport eo Wedstrijden
Ome Lachhoek
StoomvaaFtherllshten
CATERDAG 16 OOTOBER 1010 VIERDB BLAD
UK CONTRAREVOLUTIE IN RUSLAND.
De militaire posten dor Entente
hebben drandlooze berichten uit Zuid
RutilaiHd ontvangen, dat gieneraal
\Vrangel een oonferentie bijeen heeft
geroepen waarbij verscheidene vroe
gere Russische ministère, po.itici, fi-
nancieelc en industrieel© deskundigen
tegenwoordig zijn. Het doel der con
ferentie te te spreken over de vorming
van een nieuwe Rn&steclK» rcgoeitog,
die op zal treden, zoodra binnen
kort nog meer gebied van Zuid-Hus-
land bevrijd is van bolsjewisten. Ge
durende de conferentie las generaal
Wrangcl een telegram voor van ge
neraal Semenoff uit Trans-Ha ik r<!iè,
waarin deze mededeelde, dat hij zich
onder het opperbevel van Wrangel
stelt, en met zijn troepen doel zal ne
men aan de bestrijding der bolsje
wisten. Het leger van Wrange!} be
staat uit meer dan dOO.OOO man, wier
uitrusting voor den winter veel to
wenschen overlaat. Wrangol heeft
zich tot Frankrijk en de Ver. Staten
gewend om nog voor het invallen van
don winter schoenen en k'looderen
voor de troepen te krijgen. De confe
rentie heeft beraadslaagd over do te
•treff i. maatregelen voor eon crediet
voir een nieuwe Russische regeering
en zal zich tot de verschill ende stoten
om steun wenden. Frankrijk moot
niet geneigd zijn om do onderhouds
kosten van dit gicGte leger alleen te
dragen. Generaal Seroenoff ver
langt eveneens steun om zijn leger uit
te breiden. Tot nog toe zijn er nog
geen besluiten genomen over de sa
menstelling der nieuwe itigoïring,
doch men is mesr de ineenuig toege
daan, dat do vroegere constituante
niet weder bijeengeroepen /al wor
den ,maar dat een staatsraad ge
vormd zaïl worden, die voorloopig het
bestuur van den staat zal uitoefenen.
Op de conferentie werden uit talrijke
streken berichten voorgelezen, die
melding maken tegen de opstanding
der bolsjewieken.—De boeren in 't bij
zonder moet zich verzetten en stellen
zich gemeenschappelijk teweer tegen
de inbes'aamemir,g van granen en le
vensmiddelen. - De Sovjel-regcering
moet eerst van de boeren geëUc-ht heb
ben, dat zij binnen, een zeker tijdperk
een groote hoeveelheid graan en
vleesch aan de Russische steden, cn
aart de milH. depots der bolsjewisten
moesten leveren. Toen de boeren het
-bsvel niet opvolgden, hebben Co mili
taire bevelhebbers der bolsjewisten
eenvoudig eigenmachtig hel.graan in
beslag genomen en weggevord. De
boeren zijn georganiseerd en gewa
gend. Door het leger van Wrang© 1 is
getracht verbinding met de boeren in
ile afzonderlijke provincies te verkrij
gen. Generaal Maklakof hoeft een
plan ingediend orn oen vliegend'
corps te vormen, dat hulp zal moeten
verleenen aan do boeren. Een com
missie der oonferentie is naar Parijs
en ouden vertrokken am over de
nieuwe opdrachten den raad der En-
tente-regeeringen in te winnen.
POLEN EN LITUAUBN.
Volgens het agentschap Orient"
trekken de Littauers hun legers in
de buurt#van "ftèilna samen.
Van andere zijde wordt gemeld: De
troepen van Zciigo'ski, in het noor- J
den naar Swlecany oprukkend, bra-
ken den tegenstand van de 11de
sovjet-divisie en maakten 100 bolsje
wisten en 30 Littauers gevangen.
Niu- Lukasieurcz, chef van het de-
paitoirent voor Oostereohe zaken van
het Püolsche departement van buiten-
iandsche zaken i5 met een specialen
trein naar Grodno gereisd, v. aar hij
de vertegenwoordigers van den volken
bond zal ontmoeten, die uit Wilna
zijn vertrokken. Het Is mogelijk dat
er een vertegenwoordiger van den
Volkenbond naar Warschau zal ko
men, waar conferenties zullen
plaats hebben tot het opiossen van liet
geschil tusschen Polen en L.ttaucm
betreffende Wilna.
Uit Lida wordt gemeld:
Toen de opstandige afdeslingen Wil
na naderden, stelde de Fransene kolo
nel Aoul aan generaal ZelikofsOci voor
om Wilna niet binnen te trekken,
daar hij optrad als gouverneur van
Waina niet binnen te trekken,
de regeenng te Kofno onder zijn be
vel stonden.. Zeligofoki weigerde op
dit voorstel in t© gaan, en toen zijn
troepen Wilna binnenrukten verlieten
de troepen van de regeering t.- Kofno
de stad.
De voorloopigo regeeringscommis-
sïe te Wilna richtte zioh tot de regec-
ring te Wilna met een ultimatum, dal
haar 24 uren tjjd laat om de I.ittau-
sche troepen 20 K.M. naar liet Oos
ten terug t© trekken.
Opstandige Littauensche cn Wit-
Roetbeensche detachementen hebben
met behulp van de plaatselijke bevol-
king 'n groot doel van de omstreken
van Wilna bezet om de stad te be
schermen tegen gebeurlijkheden.
ENGELAND EN RUSLAND.
Reuter verneemt, dat er een nieuwe
nota is ontvangen van de eovjet-re-
geering. Het werd mogelijk geacht,
dat de repatrieenng der gevange
nen nu oen bevredigend verloop zal
hebben.
DK BEZETTING VAN' WILNA.
Boiirgeoi- heeft een onderhoud gehad met
i aderewskt, dien bij mcdedeekle. hoc do Ie
den vr.n den Rand van den Voikcubond de
heajltmg van Wilua door Poolsche troepen
in strijd niet liet wapcnstilstandsvcrdiag gc-
troLeu had. Daar er niet toestemming van
beide partijen door dun Volkenbond oen
commissie was afgezonden om het. conflict te
rege'r.s, bcteekont do bezetting van Wilna
een schending van de verplichtingen aange
gaan tegenover don Volkenbond. Indion
Wilna met binnen zoor korten tijd ontruimd
werd, -/oii bij zich verplicht zien den rand
byeen te roepen om den ernstigen toestand
te bcsindcercii.
De eontrOIe-commissie van den Volkon-
boud heelt niet vertegenwoordigers van de
Luhausche regcering besprekingen gehad.
Zij ln*t hel geheel aan Lithaucn over liet
incnient met wapengeweld of in vrede op te
lossen. De voorzitter beloofde de groote mo
gendheden ie verzoeken hulpkrachten en
middelen ter beschikking te stellen om do
verbi dinpwogen tuasehcu dc troepen van
Zc..gufski en hot Poolscbe leger te bewa
ken en munitie- en lovensmiddelentoevoer
te verhinderen cn voor de onschendbaarheid
van de demarcatielijn zorg te dragen. De
Ieder, van de eontrölc-commissie hebben zich
te Wilna dcor directe ondervraging \:,n ver
schillende liuinschappeu van het leger van
Zeiigofski orertuigd, dat doze uit Galicië,
Polen cn Posen afkomstig zijn. doch niet uit
Midden-Lïthaue'n.
EEN OORLOGSVERKLARING IN 'T
OOSTEN.
Armenlo heoft <ien oorlog verklaard
aan de Tudktsche Nationalisten in ver
band mot de bezetting- van de zout
mijnen bij -Kuip
De Armecnscho troepen zijn ountid-
dellijk daarna opgerukt en konden dc
zoutmijnen hernomen. De o&nlogsver
klaring vn.n Armenië heeft te Con-
stantinopol grooten indruk gemaakt
Ge org ie neemt gelijksoortige maatre
gelen tegen dc Turkeche Nationalis
ten als Armenië.
DE DUÏTSCUK SCHADEVERGOEDING.
Volgens mededeelingen uit officiealo
kriugen heeft Frankrijk zich door tus-
fcchenkonist van Delacroix fcereïd ver
klaard, in zooverre zijn stand
punt over dc toelating van Duit-
schers bij de bespreking over het be
drag der schadevergoeding gewijzigd,
dat bij de voorbespreking een ont
werp der Duitsche delegatie aangebo
den mag worden. De Duitse!ïere mo
gen echter geen deel -nemen aan de
besprekingen. Nadat de geallieerden
Men maakt zich op om onder de auspiciën
van du Alliance Francaise het hui», waarin
Dcsear'e» in Amsterdam gewoond heeft,
estermarkt No. 6. Ie kenmerken door een
heriniicritigsstcen. die den belangstellenden
voorbijganger zal zeggen dat een der aller
grootste zonen van Frankrijk.... eigenlijk
voor oen zeer belangrijk deel Nederlander
gewee.it is. Men behoeft daarbij niet zoo
weinig ver te gaan, dat men Dc-scarle*' ge-
bnolcplaat*. La Haye, verwart mot Ia Tfaye
„nupréa de Schéveningue". Neen. Curtesies'
wieg beeft wel degelijk in Touraine gestaan,
en, zo.» kan men me', een variant op Heine
zeggen
taak gewonnen, ër sou gèsri witte ter
reur geweest zijn. Dub moeten in
Duitechiand de boeren gewonnen wor
den, zoo ook in Italië. Ntat slechts
arbeiders- en soldatenraden moeten
gevormd worden, maar ook boeren-
raden. Zonder organisatie van de
boeren is geen overwinnende revolu
tie te maken. Zijn de boeren geneutra
liseerd, don volgt hot andere van
zelf. Wanneer wij dan nog 10 a 20
jaren de macht in handen hebben,
(sullen wij ook op het land het socia
lisme kunnen invoeren. Voor ons te
er geen huidskleur meer.De wereldre
volutie in Europa ia maar een storm
in een güas water; geheel. Azië moet
met ons samengaan;
De redenaar eindigde met te zeggen:
Onder den Russischen knoet willen
wij u niet brengen, maar er moet in
Duitechiand een groote communisti
sche partij gevormd worden. Een
partij-omwenteling voltrekt, zich nu
vanzelf. Het resultaat zal zijn een
groote partij, die aüe proletarische
elementen voor de werldrevolutie
verenigt. De redenaar bracht daar
na een „hod)" op de proletarische
communistische partij uit. Hij werd
door de communisten stormachtig
toegejuicht.
DE POOLSCH-RUSSISCHE OORLOG.
Toch nog gevechten?
Uit Stockholm wordt aan „Ber-
lingüilce Tidende" geseind, dat de
bolsjewieken volgens een bericht uit
Moskou den strijd aan het ganeciie
Poolsclie front hebben hervat. Zij
maken melding van een reeks suc
cessen o.a. van de herovering van
Molodetsjno.
Uit Rofno werd gemeld: Poolscne
cavalerie bezette in een aanval Kor©-
stan ©n sneed de hoofdlinie Witebsk-
Zmerynta door, hetgeen een grooie
nederlaag voor de lvoisjewisten betee-
kent, daar dit het hun onmogelijk
maakt, troepen langs den koristen
weg naar het front tegenover Wran-
gel te zenden.
DUITSCHE SOCIALISTEN. In
den partijdug der meerderheidssocta-
lisi-en werd een voorstel aangenomen,
waarin een motie van wantrouwen
verlangd wordt tegen den minister
voor de volksvoeding, dr. Hermes.
Engeland en kelgic. Lioyd
George heeft, volgens de Belgiscne
bladen, verklaard, dat Engeland een
nieuwe schending van Belglë^s grond
gebied als een casus belli zou be
schouwen.
FINLAND EN RUSLAND. De
vrede tusschen Finland en Rusland
is te Dorpat geteekend.
DF. FRANSCHE OORLOGSBE-
GROOTING. De begrooting van
oorlog bedraagt zes milliard 160 rnn-
lioen, d.i. een milliard 530 mihoen
meer dan het vorige.
DE KONINGSQUAE8T1E IN HON
GARIJE.
Ir. dr nationale vergadering beklaagde
dc lUgt'EMurdigde Stcphan ICovacs zich or
over, dat do censnur zijn verkiozingsredo
over de koningsquaestie had onderdrukt.
Spreker brak een lans voor de vrijo ko
ningskeuze en werd hierbij door interrupties
gestoord. Hij wees er op, dat, niettegenstaan
de de partijen waren overeengekomen dc
quaeHie van de legimitoit niet ter sprake te
brengen, toch „Ptitschc" waren voorbereid.
Dergelijke pogingen doen hol volk kwaad.
Ex-koning Karei moot verklaard hebben,
dat hij nooit afstand zou doen van den Oos
tenrijkse hen kêizorstroon. (Geroep Wie
heeft dit gezegd?) Hongarije mag zijn onaf
hankelijkheid niet weer prijs geven. Ook
de groote mogendheden moeten tegen het
herstel ran de oude monarchie zijn. De
knningsquneslic mag niet geregeld worden,
zonder dat het volk wordt gehoord. Met
Oostenrijk wil niemand meer een gemeen
schap sluiten. Spreker is het met den pre
mier een.*, dat dc koning van Hongarije al
leen koning van Hongarije mag zijn. Op
dezen grondslag kan dc nationale vergade
ring den koning kiezen, dien zij geschikt
acht, eventueel ook Karei.
Dc minister president Tclcky betreurt liet.
dal dc intcrpcllaiit deze quaestie in de na
tionale vergadering ter sprake heeft ge
bracht. Men moot zich houden aau de af
spraak. de oplossing van deze quaestie uit
te stellen. Dc regcering zal niet alle kracht
dit standpunt verdedigen. (Levcndigo bij
val.)
Öo regeering !s overtuigd, dut do konlnga-
quacstio alleen langs wettelijkon weg opge
lost kan worden. De tijd i* hiervoor ©enter
nog niet rijp, noch w»t den binnenUadseben.
noch wat den bnitenlandachen toestand be
treft. Bovendien moeten te voren nog enkele
grondwettelijke aangelegenheden geregeld
wordon. (Levendige bijval in het geheele
huis.)
Dc interpellate verklaarde, dal hij ïuet
genoegdoening had gemerkt, dal alle par
tijen het eens waren over de quaestie van
een Hongaarsch koningdom en dat zij het
horst-U var. dc oude monarchie verwerpen.
DF. POOLSCHE GRENZEN.
Een delegatie uit de Volksraden van Wol-
hynie, die o.a. dc districten Kowol, Loctsk,
Kofiicn Sarnz vertegenwoordigt, is te War-
achMi aangekomen en heeft don wensch uit
gesproken vim de bevolking van Wolhym'ë
tol aansluiting bij do Poolsche republiek.
DE CRISIS IN IERLAND.
Een anli-Slnn Fein-
genootechap.
Te Cork zijn brieven gevon
den, afkomstig van dc afdeeling
Cork van een AJiti-Siun Fcln-genoot-
Bóbap, waarin wordt moegeJeeld, dat
deee a/deeling, om een einde te maken
aan de moorden op politie en mili
tairen, ,,met tegenzin" besloten heeft,
dat als er één politie-beambte of mi
litair gedood wordt, twee leden der
Sinn Fein-pajtij in liet graafschap!
Cork gedood zullen worden cn als er
geen lid der Simi Feln-partij
beschikbaar ie, zullen drie personen,
die met Stnn Feiu sympathiseeren,
worden gedood. Wordt er eon soldaat
of militair gewond of wordt gepoogd
liein te verwonden, dan zal er een lid
van de Sinn Fein-partij worden ge
dood subsidiair twee aanhaligere van
Sinn Fein, Voor geestelijken zal geen
uitzondering worden gemaakt.
Ecu gewapende bende heeft een gepant
serde nnlo aangevallen die bij de Dnblin-
I'aok stond om de gelden te vervoeren die tot
betaling der troepen moesten dienen. Een
soldaat is gewond, een der aanvallers is ge
dood de rest heeft do vlucht genomen,
l.alcr op den dag werd cou andere auto
aangevallen in een drukke straat in het
hart -.au dc stad. Een officier werd ge
dood. twoe officieren eo een poHtie-ageat
werden gewondtwee voorbijgangers even
eens en voorts werden nog vier burgers
gewond.
Een conferentie.
Hel bestuur van het Iersche vak-
vcreenigimgscongres en de arbeiders
partij heeft de uitnoodiging van den
Raad van Actie dor Britsche arbei
derspartij aangenomen oati getmeen-
soh appel ijk te beraadslagen over den
toestand in Ierland. Dc conferentie
zal Maandag a.s. te I-onden plaats
hebben.
ENGELAND EN DE VOLKEN
BOND. Het is waarschijnlijk, uat
Balfour, Fisher en Barnes Engeland
op de eerste zitting van den Volken
bond te Genève zullen vertegenwoor
digen.
BILJARTRN.
BILJARTBOND HAARLEM EN
OMSTREKEN.
De biljartbond „Haarlem en Om
streken" hield Donderdagavond in de
zaal van <Len hoer Beaumont, Kruis
straat, oen algerueene vergadering;
allio aangesloten verowiigingèn .waren
vertegenwoordigd. De hoer O kei, voor
zitter van den bond, opende de verg t-
dering en memoreerde in zijn ope
ningsrede dat thans onder een geheel
nieuwe leiding het hoofdbestuur is
samengesteld, wuatvan hij de beste
verwachtingen had.
Enkele clubs hadden oen schrijven
gezonden, waarin medegedeeld ward,
dat zij dit jaar niet aan de compe
titie deed zouden nemen. „De Koren-
beurs", da nieuw aangestoten vereem-
ging was ter vergadering aanwezig.
Aan de orde kwam hot voorstel tot
contrihutieverhooging van 75 pet. Dit
voorstel werd aangenomen.
Andiers was het gesteld met liet vooi -
stel vim het bestuur ©en wijziging aan
tc brengen in art. 34, wolk artikel wij
hier laten volgen:
„Een lid van een bij den Bond aan
gesloten club mag ivoi deelnemen
aan openbare wedstrijden, georgani
seerd door clubs of derden, niet bij
don Bond aangesloten, tenzij mot
schriftelijke toestemming, welke toe
stemming spoedeischende gevallen
uitgezonderd, tenminste veertien da-
g«n tevoren bij den Bondssecretaris
moet worden aangevraagd.
Gelijke verbodsbepaling geldt voor
de aangesloten clubs
Drum Lt ihm, wie 3ich gi-biihret,
Zn Toura ein Monument gcaotz!,
Ifnn' aolbcr subacrieberel.
En :i;ui den andoren kant behoeft 'men ook
niet weer zoo ver to gaan ala con schrijver
in „Do Navor,tclier" (Jaargang 4, pag. I,'17),
tlio hem bijna geheel voor Nederland opeischt.
Deze schrijft toch „Cartejiua heeft omtrent
33 jaren iin dus liet grootslc godeelio van
zijn 53-jarig leven in Nederland doorge
bracht dat hij zich aldaar in den eigenlij
ken zin gevormd heeft en ontwikkeld heeft
en dal hij dus met eenig recht eenier onder
Jo_ Ncdcrlandscbs daa ouder de Franschc
wtjsgei.ren hotoert to worden gerang
schikt." Dat verbbjf toch in Nederland wej
zeer onderbroke i. Het Ic7cn van Descartes
Rcné Descartes, ?u de oudo Frasscie tek
sten Dov-Cartes. in den verlatij«i«ch's.i vorm
«ciiaius Cartcshis wn in den meest let
terhjkc» yin .„en :,ng verreizen en vertrek-
jken". Ju lGlj de vilgundn bijzonderhed-n
]*Un ontleend aan De Chauf-pië'i Nou »-aa
jDiclionnairc hisloriquc et critique, het ver-
Ivolg op hel grootschc werk van dicnzclfdcn
'oaani van Pierre Bayle. Amstordum en Den
'haag, 1750. waarin blijkbaar d c levensbe
schrijver van Descartes, n.l. Baillet, nauw
keurig gevolgd is in 1616 dan, op twintig-
Jarigen leeftijd, kwam de later zoo berooniuo
/wijsgeor dienen In het leger van Prins Mau-
rits en wol als vrijwilliger, zonder soldij.
Daar hel in den tijd van het Bosland was,
hoeft hij bijna uitsluitend garnizoensdienst
gedaan en wel hoofdzakelijk te Breda. Al
daar heeft hij zijn boek over de muziek ge
schreven. In 1010 ging hij in meer acticvcn
krygsdieust over onder Tilly, den bekenden
generaal uil den 30-jarigen oorlog. Twee
J»a£ later verliet hij den keizerlijken dieast.
Daarna heeft lijj verschillende reizen ge
maakt door Noord-Duitschland, Frankrijk,
Zwitserland en Italië en kwam in 102!) in
Amsterdam, om zich echter spoedig oven
buiten Pr.'ineker te vestigen. N.t een half
jaar was hij weer in Amsterdam. In die
periode vait hot begin van zijn bemoeiingen
met de geneeskunde. In 1633 woonde hij" te
Deventer, in '36 en '37 te Leeuwarden, eind
'37 begint zijn verblijf te Egraond op den
Hoef. de plaats, waar hij hel langst vertoefd
heeft. Men liceft dc vraag gesteld, wat
Descartes er loc gebracht heeft zoo'n lang
durig oponthoud in dit betrekkelijk afgele
gen, kleine Nnord-Hollandsche dorp te kie
zen. Als antwoord op die vraag ia gegeven
do begeerte van Descartes om gercg.dd de
H. Mis hij Ie wonen, en het feit, dat in Kg-
moud dc uitoefening v.m den Katholieken:
godsdiens" in het openhaar mocht geschic-
den. Dezelfde reden deed hem. zooals uil een
zijr.er brieven duidelijk blijkt, zijn verblijf
niet in maar buiten Francker kiezen. Onwil
lekeurig herinnert ons dit aan Spinoza, die I
in de LufhcrsellO kerk in Den Haag ecu vaak
gëaion bezoeker was. In Egmoml heeft Des-
caitc3 jaren zijn hoofdverblijf gehouden, zij
liet verblijf aldaar ook weder door vclo rei
zen onderbroken, Behalve zijn godsdienstige
bedoelingen zal ook wol dc. behoefte om zioh
zelf to zijn, tot de keuze van deze plaats
hebben bijgedragen. Hij toch was meer en
meer af keet.g geworden van boeken, en toen
een Franseh edelman hem aldaar eens be
zocht en hem vroeg om zijn bibliotheek te
rntgen zien. loonde hij hem ecu dood dier,
dal hij juist bezig was ie ontleden. Iu dit
opzicht gelijkt hij op den grooten F.ngcl-
schen physioloog William Harvey, den ont
dekker van ilea bloedsomloop (3626). wiens
sU.-ely-i n was, niet uil boeken cn niet uit
de mcenlngen der geleerden, maar uit ont
ledingen en uil dc inrichting der natuur zelve
moet de ontleedkunde geleerd en onder-rezen
worden non ex libri- *ed ex disscctionl-
bus, non ex placitis piiilosopboroiii -cd ex
naturae ipsa fnbricn anatomen discern et
doccre profileer. Een zienswijze, die als reac
tie op het bevangen zijn van tien weten-
schappelijken geest in Aristotelisch—Galcni-
3Che bauden gedurende een kleine 2000 jaar
voor den toenmaligen tijd verklaarbaar cn
loffelijk mag eohjjnon, voor onzen lijd natuur
lijk geheel builen beschouwing blijft. Ver
moedelijk valt in deze periode ook liet ver
blijf in Santpoort. Ik heb hieromtrent vroe
ger iots gelezen, maar heb deze plaats niet
kunnen terug vinden. Waarschijnlijk is hot
een zeer tijdelijk verblijf geweest, evenals
dut op een buiten hij Utrecht en bij Leiden.
Hier heeft Descartes gewoond op het kas
teel Endegeest, nu dc iurichting voor geestes
zieken, cn nog heden ten dagq gebeurt hot,
over dé Duitsche voorstellen héraad-
nlnagd hebben, ba tot overeenstem
ming zijn gekomen, zal de confe
rentie te Genève pi a ate moeten vin
den, waar de Duitechers dezelfde
rechten zullen hebben al» de overige
gedelegeerden. Mocht men onder de
geallieerden niet tot overeenstem
ming kunnen komen, dan zal Frank
rijk weliswaar de conferentie te Ge
nève niet afwijzen, maar dan zal zij
verder ophelderend over dc kwestie
age oren, waarbij de Duitsche gedele-
geerden met raadgevende stem toe
gelaten zullen worden. Het laatstge
noemde stand]!rit heeft Engeland ver
worpen. Het liet Frankrijk weten dat
eon nog grooter vertraging in deze
aangetegenlhcden zelfs voor de geal
lieerden nadeelen met zich zal bren
gen. Engeland wil de conferentie
te Geneve nog meer bevoegdheden ge
ven, n.l. dat na de behandeling van
het schadevergoedingsvraageiuk ook
de midd'elen besproken en besloten
zullen worden, die liet herstel van
Duitechiand mogelijk niooten maken,
waarbij de financieele behoeften der
overige staten van Centraal-Europa
eveneens ter sprake zullen kamen. De
ze vraagstukken kunnen niet door
grenzen van verschillende landen be
perkt worden. Dit standpunt van En
geland is als onveranderlijk aan De
lacroix medegedeeld, omdat men ver
wacht, dat hij zicsh. van Londen naar
Parijs zal begeven om met de Fran
se,lie regoering daarover tc conferee-
rcn.
KARINTHHS,
Nader wordt gemeld:
De Italiaaneche minister van bui-
tenlandeehe zaken Is afgetreden.
De oficieele mededee'ing van het
resultaat der stemming is van Yongo
Slavische zijde met levendige de
monstraties voor de militaire bezet
ting der zuidelijke zone beant
woord.
In Laibach hadden groote. straat-
demonstraties plaats, waarbij rede
voeringen werden gehouden, waarin
de Duitediens in Karinthie me: brand
stichting en terrorisme bedreigd
werden. De menigte verlangde ver
volgens onmiddellijke bezetting van
liet land door Yougo Slavische troe
pen. Voorloopig zijn deze ter sterkte
van twee bataljons Korinthio binnen
getrokken. De plebisciet oom miss ic
nam do nood.ige maatregelen en
heeft tot de overneming van liét
stejomingegebied door Oostenrijk het
bestuur van het gebied zelf op zich
genomen.
IIET CONGRES DER DUITSCHE
ONAFHANKKLIJKEN.
Sinojew heeft te Halle op de partij
vergadering der onafhanke. ijken een
propngandarede gehouden voor de re
volutie in Duitechiand onder ieiding
van Moskou. Hij zeide, dat de arbei-
Uore moeten inzien, dat de communis
tische internationale in Moskou de
voortroep der wereldrevolutie is. Zij
moeten de arbeiders er van door
dringen, dat het uur der wereldrevo
lutie geologen heeft. De pers te liet
hoofdmiddel van de propaganda. De
vakverecnigingen vallen' ons in den
rug aan in Duitechiand, Zweden en
lEaiié; de ergste is de Amfiterdamsoli©
vale vereen iging; deze is niets anders
dan een bolwerk van do bourgeoisie.
De vakvereenigmgen zijn slechts in
strumenten van de agenten van het
kapitalisme. .De tweede internatio
nale heeft de arbeidersklasse ver-
eenigd, dccli de vak vereen iging streeft
tegen en hindert ons in onze revoiu-
tïonnaïre beweging. Desondanks ech
ter zien wij wat m Engeland ge
schiedt. Aldaar heeft zich voor de
eerste maal een nevenregeering ge
vormd van sovjets. Zoolang in dc U.
S. P. D. nog personen zijn, die op den
bodem der democratie staan, kunnen
zij niet met ons samenwerken.
Wij hebben een duidelijk program
van actie opgomaakt. Waren inder
tijd in Hongarije do l>oereu voor de
dn', vereerders daarheen ecu palgn'msreizo
komen wnkon. En toen ik dozen zomer oiu
gezondheidsredenen veel wandelen moest en
liet vriendelijke Santpoort daartoe de wel
kome gelegenheid liood, heb ik mij vaak ile
vraag voorgelegd, waar mogelijk toch wel
zijn woning heeft gestaan. Zoude hij op de,-
zon zelfden weg gewandeld hebben cn welke
gedachten rijpten toen in dal wondere hoofd?
Die omtrent het Cartesiaansche duike.-ijc
wellichi? Uit Eg mond ging hij (ldl'.o naar
het hof van koningin Christina van Zweden.
Daar hec-ft hij sleehls kort geleefd. Op
1 Febroari 1850 vertoonden zich de eerste
symptomen van zijn ziekte. Al de bekend ge
worden verschijnselen wettigen het vermoe
den. dat zijn ziekte ccn croupcuzc pneumonie
Ke woest is. Hij overleed hieraan op den elf
den dag. Tegen de voorgenomen aderlating
verzette hij zich eerst Messieurs, épargnez
le sang francais. Later is die kunstbewer
king toch geschied. „II demands A ceux qui
ctaiunt amours do lui, de ne lui parler
d'autrc chose que de la miséricorde de
Bleu."
Cnrtcsïus ook in Santpoort! Daar juist. Ec
Is toch wo! geen plaats langs onzen boelen
duinzoora zoo klassiek en dus zoo waardig
om verbonden ie worden aau den naam van
Descartes, die zelve reeds op zeer jeugdigen
leeftijd in de klassieken hHzondor thuis was.
Waar oldeis vindt men een boerenhoeve inct
een manmoedig „auspioiis et telia" op het
hek, alsof de groote Ronieinsohe veldheer
zelf hier de piocg voerde, elk oogenblik be
reid die Ie verlaten, als Rome. in govaar was?
Eu de beide oudersicllingen. die omtrent den
omsprong van den naam gangbaar zijn, spro
ken i en zc-lfde taal. Neemt men aan Sancta
Porta, de hoïlige poort, de engo ruimte tus-
schen d.' duinen en liet IJ dc Polen zou
den het een,..corridor" noemen waar de
doorgang was naar de bekende bedevaarts
oorten. Bede vaar tswijk en den put van den
II. Willcbrordus tc Heiloo cn dien naam nog
meer waard door een hier staande, met het
huis Brcdrmde in verbinding zijnde k.vnel,
dun is verdere toelichting overbodig. Maar
ook bij de schijnbaar moor prozaïsche op
vatting van Zandpoort al» het begin van
het zand, wanneer men langs don zuidkant
vau liet IJ uit Amsterdam naar do duinen
kwam (ik heb oudcro bewoners dikwijls van
„do Zandpoort" hoorou spreken) blijft men
midden iu liet kiassioko of liovor gaal men,
zooals oen dilettant-classicus mij mcdcdeol-
de, naar den oorsprong van hot klassioke,
naar Homerus zeiven, terug Inderdaad valt
er voor deze opvatting veel te zeggen cn
lucn bereikt daarbij dien graad van zeker
heid. welke nu eenmaal aan allo „Homerische
kwesties" eigen is.
Er zijn er v»a dien aard X'. DU tij au de
„ilcs plus ccn" de. Deze kwesties betreffen
nogal hoofdzaken, bijv. of Homorus über
haupt bestaan heeftof dc ontdekking van
Beril ley, dat eon aantal, sokijnbaar met een
klinker beginnondo woorden met een W. er
voor moeien" uitgesproken worden, met
vele deskundigen voor zeer belangrijk ge
houden moet worden, dan wel inet Profes
sor Hartman, tc Lolden, als niet meer of
minder dan een ..doodsteek" beschouwd
moet vvorden, enz» Neem nu als voorbeeld in
du nieuwe kwestie Ilias. Tweede Bock,
Regel TE. Daar staat heel duidelijk: „N'es-
toor. hos ra Pulojjo vvanaks een èraathocn-1
tos. Als ik nu een leerling was van Rector
Spoelder, dan zoude >k zeer zoet vertalon:
„Nestor, die heerselier was over liet zandige
Pulos'Tcn ik zoude daarbij listig de opmer
king „plaatsen" (hebtgij. geachte lezer,
wei o'. r,s hel verband opgemerkt tusschen
politiek cn taal? Ik moen ervaren te heb
ben, dat de socialisten altijd opmerkingen
„plaatsen" cc gedachten „naar voren bren
gen". terwijl dc Katholieken misschien
geheel terecht vrij constant spreken van
„op de eerste plaats", waar oen on-Room-
sehe „ie de eerste plaats" zegt)ik zoude
dun de opmerking plaatsen, dat or drie ste
den Pulos zijn, het Mossenesclic, liet Elisolio
enz. enz., maar dal bet Nestoriiïanscho als
zandig aan zee moest liggen enz. enz. Zoo
doende. zoude ik misschien er wol met oen
„aria min" voor mijn Griukseh afkomen.
Vosmeer, eer. der minstens vijf Hollandsebo
Homerus-vertalers, brengt den tegel in dezen
hexameter overNestor, die toenmaals
hccrsohlc aL» vur»r van bet zandige Pulos, 1
Een dichter dus. die zioh niet weet le ver
heffen boven schoolscho wijsheid. Er is toch
nog cca heel andere vertaling mogelijk. En
waar ik rui niet 's Reetors leerling bon.
innar op Toet vnn vriendschap met bom
leef, durf ik die hier ter sprake tc bren
gen. Dat Pulos een eigennaam is. vtaat
heelcmail niet vast. In vele oude hand
schriften (bijv. in Cod*t F. cn G.) zijn dc
eigennamen niet door hoofdletters aange
duid. Men kan dus ook het woord „pulos"
als gewoon sppellativutn opvatten. Dan bu-
teckcnt het eenvoudig ..poort", „oulos
èmalhoëis" wordt dan „zandige poortof
Zandpoort, en de gclieol© regel wordt: Nestor,
die burgemeester was van .Santpoort. Niets
geen schande voor dit schilderachtig dorp!
Nestor toch. de oude Nestor, is oen der
aymputhickste Homerisohe helden. een
grijsaard, dio roeds twee geslachten van
mcnscbc-n overleefd had en toen over het
derdo regeorde. Hij bezat de voortreffelijke
eigenschappen, die oen oud man kunnen
sierenwion ieder der helden corbied en
ontzag toedraagt. Ondanks zijn leeftijd is bij
een uitstekend paa^deameuner. Vandaar zijn
bijnamen, titels aH ge wilt: liippota (strijder
vanaf den wagen), hippClaln (wagenmen
ner), bippodamos (paardentemmer). En wie
in hut tegenwoordige .Santpoort oen beetje
tehuis is. die kent daar nu nog ccn burge
meestersdochter, die met vaste hand haar
rossen weet te besturen. De oude traditie
van Nestor gehandhaafd? Het i* een zvrakke
onderstelling, manr toch. het kan, cn
dan..., si uon e vero,...
Mij persoonlijk zijn dergelijke hermnerings-
stccncn als nu voor Descartes, zeer sym
pathiek. ook al zoude deze methode, bij
hom konsekwent toegepast, de toch nl hooge
steenprijzen opdrijven. Dio stccneu brengen
op hunne wijze in alle bescheidenheid ons
den grooten geesten nader. Toen ik, vele ja
ren geleden een half klinisch acmestertje in
(lotringen, dat liovc stcdoko aan de Leine,
mocht doorbrengen, werd ik 'getroffen door
de vele stcenen. die dc herinnering aan
mannen van beteekenis bewaarden, zoo van
studenten als van geleerden, lloine zegt in
het begin van zjjn Harzrci.se. dat hij dc na
men van alle studeutcu iu Gotlingen niet uit
zyn hoofd kent cn dat er onder dc professo
ren zijn, .die noch gar koinon Namen ha-
ben". Maar als ik de stcenen Ins. riop ik uil:
wollen namen! Ik kies or oen uit die dor
studenten cn een uil die der geleerden. Aan
gebracht op een bescheiden woning, oenigs-
zins verscholen in het plantsocu van wat ik
voor dun ouden stadswal aanzag, las ik
„Bismarck". Op een ander huis „Wöbler".
Over Bi-rnarck zeg ik niets. Over dezen
toch spreekt ieder, alsof leder hem kent.
Daar is verband mot Bismarck, al is liet
oen verwijderd verband. Toen ik den naam
van Wöbler las, hoorde ik dc stem van mijn
voortreffelijkon leermeester. Professor Fran-
ckiinont, te Leiden„1826. vorming van
ureum uit isocyaanzure ammoniak door
intrnmoleculaire atoomvcrachuiriiig". Die
vorming vau arcum was van liet grootste ge
wicht voor velen, die hierin voor het eerst
het bewijs meenden ie zien, dal ook buiten
het lovende organisme stoffen kunnen ge
vormd worden, wier ontstaan tevoren slecht.»
mogolyk geacht werd onder den invloed van
oonc. uitsluitend aau dc organismen eigen
specifieke levenskracht".
Wohlcr's ontdekking werkte baanbrekend
vour dc beschouwing, dat in hot levend orga
nisme geen andore krachten vau physischeu
cn chcmischon aard werkon dan die, welke
ons uit de niot-levondo nutuur bekend zijn.
Eu dan die „iiitrumoleoulaire atoomvcr-
SChuiving". Dat is de brug naar Bismarck
on de international'- politick. Die „Uralage-
rung", zOOals do Duitschors hot noemen,
is voor dc organische chemie van iteeds groo
ter belang geworden. Vooral geldt dit bij de
samoaitelllng Aar ©igaabofce kleurstoflca.
VRIENDELIJK
Eerste actrice: Hob je ga-
zien, ho© het publiek huilde bij mllD
stervcnsscèrio?
T we ad o actrice: Ja. dat
was, omdat de menschen begrepen,
dat hot maar spel was!
Mijn vrouw laat zich niet ge»
makkelijk voor den gek iioudesn!
Maar ho© heeft ze jou dan ooil
kunnen trouwen?
Het is Uon aangesloten clubs verbo
den aan een wedstrijd deel te nomen,
tegen, of uitgeschreven door clubs,
gevestigd binnen den in artikel 4 der
statuten genoemden kring, die niet
bij den Bond zijn aangesloten.
Van dit laatste verbod wordt geen
ontheffing verlc-end"'.
Het l>estmir was hieromtrent vaa
oordeel dat dit artikel moest worden
herzien en dat er wel ontheffing zou
kunnen worden verleend aan niet
aangesloten verasnigingen.
Zooals men zich zal herinneren had
het vorig jaar een dergelijk geval
p la,ate met B, C. If. en de Sociëteit
Vereenigirig, men wenschte derge
lijke kwesties uit den weg te ruimen.
Verschillende afgevaardigden voerden
hierover het woord; de lieer Klomp
meende dat dë Bond dan geen reden
van bestaan had als met niet aanga-
sloten clubs, in het rayon gelegen,
kan gespeeld wonden.
Do afgevaardêgde van „De Koren
beurs" meende dat toch geen dwang
kan wonden uitgeoefend en het in het
bislang zou zijn van de biljartsporL
Na ceniga discussie werd tot stemmen
overgegaan, het voorstel werd ver
worpen.
De nfgevanrdjigde van ..Krijt op
Tijd" deelde mede, dat. zijn club zich
terugtrok, wegens d© aangebruclite
reglementswijzigingen.
KON. NED. STOOMB.-MIJ.
Adonis vertrok 13 Oct- van Amsterdam tf.
de Middellandscbe Zee.
Bacchus arriv. 13 Oct. van Jaffa lei
•Smyrna.
Clio, vau Smyrna naar Amsterdam, pass.
13 Oct. Kaap Blanc.
Danac arriv. 13 Oct. van Amsterdam te
Pasage».
Hcrmcs vertrok 12 Oct- van Cadix naar
Malaga.
Irene, van Bari naar Amsterdam, pain.
13 Oct. Dnngencss
Juno verlrék 13 Oct. van Amsterdam naar
Piraeus
Kwazan Maru arriv. 11 Oct. van Sslooica
tc Constantinopel.
Mare vertrok 13 Oct. van Dauzig naar.
Amsterdam.
Ulysses arriv. 11 Oct. van Smyrna te Con-
KON. BOLL. LLOVD.
Kernland arriv. 11 Octvan Amsterdam te
Immingkam.
KON. WEST-IND. MAILDIENST.
Almelo arriv. 12 Oct. van Valparaisa (6
TooopillH.
Delfl arriv. 12 Oct. van San Juan P. R
te Colon.
HOLLAND—AMKRIKA-LIJ N.
Moerdijk.-van Rotterdam naar San Fran
cisco, arriv. 13 Oct. te Antwerpen.
Noordani vertrok 13 Oct. van New-York
naar Rotterdam.
HOLLAND—BRITSCH-1NDIC-L1JN.
Aldcbar.tu (uitreis) arriv. 13 Oct. te Ant-
N'oordcrdijk vertrok 11 Oct. van M.vdru
naar Rangoon.
HOLLAND—WEST-AFR1KA-LIJN.
Mont Blanc. (thuisreis* arriv. 12 OcL lo
Las Palmas.
It OTTERD. LLOYD.
Ooontoer (uitreis) vertrok 13 Oct. va'
Soul hanipton.'
Mcdan arriv. 6 Oct. van Rotterdam t«
Batavia
Mcraukc (thuisreis) pass. U Oct. voorin
Dungcnoss.
Hierhij wordl van die „Umlagerung" een
zeer ruim gebruik gemaakt. En die kleur
stoffen-industrie is ook daardoor meer en
meer gewichtig geworden en. haast oon
Dintscli menopoiie. Hiermede is de draad:
Wöbler—Bismarckwereldoorlog. gespon
nen. Mon weet dat sommïger standpunt IS
The cause of the war is not made in Gor-
inany, bnt the cause of the war is „Made
in Germany". En wanneer ik bet voorrecht
heb iemand door het oude leiden, die zeer
merkwaardige stand, toiid te roeren, dan
sleep ik hem steeds naar dc Woddu.jteeg en
toon hen. den heriniicringasteen in bel ge-
hnortcbllt» van Rembrandt. Steeg is v„<ir dit
slop. voor 'leze miniatuuruitgave van ccn
steegje, een veel le trotsche naam en tel
kens als ik dan weer ervaar, dat hier nooit
een Euiderzonnestraaltje binnendringt, moet
ik denken nan het'zonderlinge contrast met
den vorst der belichtingen, die hier het eerst
het levenslicht aanschouwde.
Men zegge niet, dat deze dingen een be
perkte betekenis bobben, omdat ze maar lot
zoor onkelen sproken. Toen Spinoza, „dc.
blijde boodschapper der mondige menseh-
heid", zoonls Van Vloten hem betitelde, zijn
standbeeld in Don Haag kroeg, was ik al
daar OyMMiiisiiimjoiigen en gonoot daardoor
hot onderwijs van een der bekendste llaag-
sclia predikanten, J. II. Running Jr., dezelfde
dio later dc jirofessorale toga met cure zoude
dragon, rcr»t tc Amsterdam, dan tc l.eidcn.
Gunning gaf zoogenaamd „godsiJicn-tonder-
wys". Ik zeg „zoogenaamd", omdat het
meer was 'en cnltnuigeschiedenis, beoor
deeld ei;. In l Christelijk .'Uunlpunl uit. He:
was ot jongen» dikwijls te hoog. maar,
ouder geworden, heb ik toch meematen ge
moeid mi, van hef juiste v.m het tuen ge
hoorde te kunnen overtuigen. Op dien ctmat
wer.l als gclcgenheidv.indcrvrcrp ook be
handeld dc vraageen staudbecld voor Spi-
nosnï Al» eerbetuiging voor dien grooten
geest veel le gering, maar niet op dc open
bare -straat, daar the man in the Mrcot hem
niet kcnl. Aklus redeneerde Gunning. En
nu. na zooveel jaren ben ik bekend cn
bevriend mot oen vroegcrcn werkman, die
zich boven allo partij-politiek uitgegroeid
gevoelt, die zich zelf wonderbaarlijk ont
wikkeld heeft en thans, bij dalender levcn»-
zomic, geen under werk stelt bovon do
Ethica van Spluoza.
Aoif mogen dan de „sleenon" blijven spr©
ken.
Dr. G. C. YAN WALSE&L
Haarlem, 11 October 1920.
