HAARLEM'S DAGBLAD
OM ONS HEEN
Buitenlandsch Overzicht
Joiivruuw Jacpeline
DINSDAG 26 OCTOiiith 1920
TWtEüE BLAD
No. 2804
Hoe men leeft in Aziatisch Turkije.
£80 koi-iuugiiiie mooarcii Ds iropau an liars ziekiet - Het
reizen ia Aziaiiscn iurKü* de gemidnscüappsluki walirkruik
bu eeiacoaai ue iasecuiflplaaa moircuiuse id eeu zoooolaou
del gevaar van een ai is zout klimaat.
wd "worden scue cxgenschapl De Mohammedaan
door tie saiojiigcsic-■•Jiaid van het le
ven in hescbaaide landen, plegen ziclt
er wel eens over, uit te laten, dat zij
den goenen, ouden tijd zouden willen
terugzien of liun bestaan voortzetten
lii "primitieve omstandigheden, llm.
fout is, dat zij het goole van de tegen
woordige levensomstandigheden met
een of althans met waardeeren en
bovendien niet bedenken, dat in vroe-
feren tijd of in een primitieve leefwijs
eelwat onaangename dingen voorko
men, die wij niet zouden wenschen.
Het hof van Lodewijk XIV bijvoor
beeld was wel in menig opzicht schil
terend, maar in den winter leed ieder
een er kou, bet reizen w as alleen mo
gelijk voor bemiddelde liedon en dan
nog met groote ontbering en moeite;
straatreiniging bestond nauwelijks,
besmettelijke ziekte des te meer, de
chirurgie, dio in onzen tijd zoo me
nig leven redt, was in haar kindsheid
sn voor den patient een ware marte
ling.
Spreken wo van primitief loven in
onze dagen, dun denken we bijvoor
beeld aan den wilde, die bestaat van
vischvvangst en als hij in een paar uur
genoeg vergaard heeft, het overige
dleel van den dag op het strand in de
zon ligt. Of dat con ideaal kan wezen
voor wie den strijd in de maatschap
pij en do voldoening van de behaalde
overwinning gewend is, Iaat ik daar:
mij lijkt het een grertzenlooz© verve
ling. Maar bov endien loeren ook hier
kwaadaardige ziekten en de gevolgen
van hygieniecho misstanden: Azië
kont de verschrikkelijke lepra en
Afrika de elephantiasis, de slaapziek
te, do gele koorts; neen, ook hier jaagt
do mensch tevergeefs naar de rust en
de onbezorgdheid, die hij in zijn dwa
ling voor geluk houdt.
Wij béhoevon niet eens zoo ver weg
te gaan, om daarvan het bewijs te
vinden. Dr. Nickau, een Duitscli me
dicus, vertelt in ,.die Umschau" (ver
taald m d'e Wetonscli BI. van Oct.)
ijselijke dingen over hygiëne en ge
woonten in Aziatisch Turkije, waar
hij 32 maanden woonde. Hij schetst
bijvoorbeeld liet reizen, op muildieren,
met den drijver'te voet er naast, want
de snelheid is de stap. Acht tien
uur per dag duurt dio schrikkelijke
geduldproef, daarna wordt overnacht
in een zoogenaamde ,,han", een vuil
gebouw, waar de wandluis heeracjit,
die in het Oosten een terugkeerende
koorts overbrengt, waarvan de herbaal
die aanvallen doodëliik kunnen zijci.
Maar zelfs de reiswagen van den moer
gefortuneerd en reiziger of de tent,
waarin men gezamenlijk overnacht,
zijn geen ideale verblijven: er is over
vloed van stekende en zuagéiidip in
secten, bijvoorbeeld de schorpioen, die
overvloedig is in Koer dietan.
Van eenvoudige hygiënische begrip
pen weet men er niets af. Ben kind
kan begrijpen, dat de. waterkruik,
waaruit ieder met zijn beker schept
en de gemeenschappelijke eelschaul
groote gevaren meebrengen. „Zoodra
een gast of bentgenoot", schrijft Nic
kau, „mét zijn beker do waterkruik
heeft verontreinigd met cholerabacü-
len, wordt onmiddellijk de geheele
tent door cholera aangetast". Ik
vermoed), dat dc Turk daarvoor
even ongevoelig is als i-e Ne-
dcriandsch© schipper, die in tijden
van epidemie koppig rivierwater
blijft drinken, al raadt ook een hosl
leger van doctoren dat af. En de wa-
terquaestie in Aziatisch Turkije is nog
heeJwat moeilijker dan in ons land.
waar bijna.overal onberispelijk, zui
ver drinkwater te krijgen is. Ginds
moet men het doen met bronnen, die
soms wel oen groote vermaardheid
genieten, maar waaruit het water
dan toch maar. opgehaald wordt zon
der de minste hygiënische voorzorg;
dikwijls bovendien nog verkocht door
lieden, die allesbehalve zindelijk zijn.
Nickau zag te Mardin, tusschen Diar-
bekin ©n Mossoel, cru Koerdisch© jon
gen, die water, ventte en door lepra
was aangetast.
Üo gemeenschappelijk© eetschaal is
algemeen in gebruik. L>© soep of de
p 1 a w, eau rijstgerecht, wordt er
in god aan en de schaal op den grond
gezel, de mensch en gaan er omheen
zitten, halen uit hun gordel of kousii)
een houten lepel te voorschijn, vegen
dien afmet den duim t-n tasten
toe. Bi© lepel kon dysenterie en ty
phus helpen verspreiden. Maar ue
gastvrijheid dan, dio schoone Ooster-
pr<.senicert eetwaren of verfiissciun-
gen niet op een bord of blad, neen
uij biedt met groute minzaamheid een
ugarette aan, die hij ztj gestopt, ge
draaid en dichtgcdikt heelt en vruch
ten met de vingers. Als teelten van
oijzondere hoogacliting worut bet aan
gebodene berhaaldelijk geknepen; zoo
wordt van schapenknas oi van rijst
met vet en stukjes vleesch een balle
tje gekneed en den gust in do hand
gedrukt; soms kan de ongelukkige,
aan wien men dit vereen het w eg-
goochelen, maar een weigering om
het aan te nemen, wordt aid een zwa
re beleediging beschouwd.
Huizen len vliegen bedekken het
vleesch bij den slager en het ooft of
brood bij den koopman, geen Turk
zal het in zijn hoofd krijgen, die ge
vaarlijke parasieten te dooden. Onl-
luizen is een Sisyphuswerk, want
aan de juist gevangen luis wordt op
arms.engte de vrijheid teruggegeven,
natuurlijk maakt het ongedierte zoo
spoedig mogelijk een ander geluk
kig. Zoolang de kleederen in de
stooinontsmetting vrij werden van
ongedierte en het niet bekend was,
dat de kleederluis bij die bewerking
omkwam, vond iedereen het best;
maar toen' dit bekend werd, was hel
Lijna onmogelijk dien maatregel tou
te passen. Eerst toen hat inzicht
doorgedrongen was, dat deze kieeder-
iui6 de eenigo overbrenger is van deu
viektyphus, werd het gebruik van
atoom-ontsmetting op beval doogezet.
Vrij algemeen wordt verondersteld,
dat de tuberculose een ziekte is var
de noordelijke landen, waar de" zui
verende werking van de zonnestralen
maar al te vaak ontbreekt; zij moet
dus in dit zonnige land van Azia
tisch Turkije niet voorkomen. De
vensters van de huizen heb/ben dichte,
houten tralies, die voor twee-derden
de vensteropening bedekken om lede
ren luk in het huis te weren en de
vrouwen, als zij naar buiten kijken,
te onttrokken aan het gezicht van
vreemden. Natuurlijk houden deze
tralies licht en zon en tevens hun
kiemdoodendo kracht tegen, boven
dien zijn de vensterreten nog met pa
pier dichtgeplakt, zoodat bijna uit
sluitend door de deuren versche
lucht binnen kan komen.
Bekend is het, dat het Oostersche
familieleven zich veel meer in huis
afspeelt, dan het Westersche; door da
godsdienstige voorschriften zijn de
vrouwen werkelijk aan huis gallon,
den. In den winter verzamelt zich
het geheele gezin in ©en nooit geluch
te ruimte om een geheed onvoldoende'
verwarming, het Mangal, een met
gloeiend£ houtskool gevuld bekken.
Dit alles samen, met de stof en het
vuil van het Oosten, verklaren de tu
berculose in een land mei zooveel
zonneschijn en intens licht. Nog ge
vaarlijker woont de arme landbevol
king. De rondzwervende Koerde
bouwt uit veldsteenen zijn winterwo-
ning, eon lage ruimte, met een dak
van rijshout, waarover vochtig ge
maakte aarde heengestreken en daar
na vastgestampt is. Om het open vuur
verzamelen zich de menschen, het
i het
Turkije is een stervend '.and, zegt
Nickau, dat vruchtbaar zou wezen,
wanneer er maar water was. En
waarom is dat er niet? Omdat de
Turk, in zijn Oostersche indolentie,
voor behoorlijke irrigatie veel te lui
en te onverschillig is„ Ziedaar dan
een primitief land, waar de Wester
ling heen zou willen om het gecompli
ceerde, beschaafde leven te ontloo-
pen, -dat hem icdeien dng dwingt tot
inspanning', om zich en zijn gezin te
handhaven op de plaats die zij een
maal innemen. Hij weet niet, welk
een zegen de gezette arbeid is en welk
een geluk een hygiënische omgeving.
Ik herinner mij, dat Prof. P. J. Mul
ler, uit Zuid-Afrkia komende, zien
metterwoon neerzette in het Zuiden
van Frankrijk, met dat prachtige
zachte klimaat, dat misschien in ge
heel Europa zijn gelijke niet heeft,
welnu, na een paar jaar voelde hij.
behoefte om w: naai' liet Ncordun
te trekken, omdat zijn werkkracht
en werklust indommelden, verdroog
den in deze zoete omgeving. Maar,
wie dat niet merken of de kracht
missen zich los te rukken, gaan in
futloosheid onder.
Noen, noch de tijd van vroeger.
noch de primitieve leefwijs, noch het
zoete klimaat, deugen voor den Nooru-
Europeaan, die m zijn prikkelend kli
maat inspanning en strijd gewoon is.
J. C. P.
DE MI JN WERKF.RSSTAKING IN
ENGELAND.
Dc voortzetting der
onderbandellugon,
Do vertegenwoordigers oer imjn
workcrsfederati© hebben de bwpr.
kingen met de regeering' hervat. De
uitvoerende Raad der mijnwerk©:
zou het rapport der deputatie ontvan
gen. Woensdag zal eén speciale
bijeenkomst van het Trad© Unioncon-
gres pJaals hobben, om den toestand
te bespreken.
Een nieuw .anbod c'-r
mfjnwcrkers.
Naar vernomen wordt, maak: c-n
nieuw aanbod aan de mijnwerk', rv
liet mogelijk or-midddlijk twee shil
ling loonsverhooging toe te staan, vol
gens regelen, die een aanzienlijk ver
hoogde predtueti© zullen teweegbren
gen.
In het Lagerhuis verklaarde L'.oyd
George in antwoord op een vraag, do'
hij do verwachting koesterde, dat de
huidig© onderhandeling n tuaschen
regeering en mijnwerkers de noodza
kelijkheid zouden vermijden'otn een
scheidsgerecht in to stellen, dat d'
best© middelen zou onderzoeken om
de steenkoolproductic te vorgrooten.
Steun uit Amerika.
De Amerifcaaneclie vakverenigingen leb
be» bedot en .ie Engelache mijnwerker* tc
steunen en den uitvoer van Amcrikaanselie
kolen to weigeren. Vooit» 7.IJ11 alle leden
opgeroepen liet laden dezer kolen tc vcrliin-
deicu.
DE DUITSCHE EN DE ENGELSCIIE
MIJNWERKERS.
Naar aanleiding van bet Ivriebt, d3t een
syrnpatbic-staking van de Dnitselic mijnwer
kers voor hun Engelsche kameraden le ver
wachten was, verklaarde de voorzitter van
hot oude mUnwerkcrsvcrbond, afgevaardigde
Hiisi niatm Indien In dc pers verklaard
wordt, dat de Duitsche mijnwerkers een sym
pathie»! :i lenig zullen proclameeren. waarop
wellicht in links-radicatc kringen wordt aan
gestuurd, dan kan ik in tegenstelling daar
mede verklaren, dat onze Britscbe kamera
den op hot oogenblik in het geheel niet wen
schen, dat wij hen door ecu sympathie-sta
king ondersteunen. Do bepalingen van dc in
ternationale vakvereenigingsorganisntie ri-
schen, dat wij zoo lang met het geweer bij
den voet gereed staan tol dc stakende orga
nisatie tot de internationale het verzoek
heeft gericht actief aan den strijd deel te ne
men. Aan dit oude gebruik zullen wij ons ook
thans houden. Wij zullen er natuurlijk wel
voor zorgen, dat de Duitsehc kolen, die wij
gedwongen zijn aan do Entente te leveren,
niet Jongs een omwog naar Engeland worden
gebracht. Zoodra blijkt, dat dit gebeurt, zul
len wij middelen vinden om dit te verhinde
ren. Of wij dan in actie zullen treden is nog
dc vraag, want dan is het allereerst aan de
transportarbeiders en .spoorwegmannen om in
le grijpen. Ik stel er prys op, reeds thans to
verklaren, dat de DuitsChe arbeiders in geen
geval staicingbrekors of verraders van dc
Éngelsehe mijnwerkers zullen worden.
STEENKOLEN IN FRANKRIJK.
In antwoord op een Wolfbericbt, dat
Frankrijk vol zit mot kolenvoorradcn, welke
niet gebruikt worden, spreekt eeu officieele
Fransclic nota dit aan de hand van de nou-
digo cijlei: tegen, terwijl hierbij wordt ge
voegd, dat het gebrek aan bestellingen, waar
onder dc Duitsche industrie te lijden heeft,
niet to wijlen is aan hot vredesverdrag of aan
Spa, maar n.vn de buitengewone prijsopdrij
ving door de exporteurs, waardoor de be-,
stclliugeu steeds verminderen ca waarvan het
gevolg is do werkloosheidscrisis, waarover do
Duitsoho pers klaagt.
DE QUAE8TIE VAN HET HERSTEL.
liit diplomatieke kringen te Parijs wordt
meegedeeld, dat, hoewel nog goeuer.lei rege
ling is getroffen aangaande de Fransob-En-
gulsehe onderhandelingen over het herstel,
er toch nimmer oneenlghokl beersebte tus
schen de heide lauden,
DE SCHADEVERGOEÜINGS-QUAESTIE.
De „Times" verneemt, dat de Frausclio re
geering, in antwoord op dc Britichc aut-'
woord nota in zake de selmdevcrgoedings-
quaestie, eon schema heeft overgelegd, vol
gens hetwelk Duitsohe gedelegeerden zouden
bijwonen een vergadering deskundigen, be
noemd door de schadevergoediug-eommissie,
en dal du beslissing ovet de maatregelen om
dc vervulling der verplichtingen van Duitsch-
land te verkrijgen, zou gegeven woruen door
den Oppersten Raad op liet rappdrt der
schiuio ve rgoed i ng-conuu issic.
DE CRISIS IN IERLAND.
Do Lord-Mayor van Cork
overleden.
Bevestigd wordt, dat de LorU-Major van
Cork, Tertuce Mc Swincy, die in dc Bmton-
geviuigcnis te J.oudeu een hougerkuur onder
ging, na een vast tijd van twee en ecu halve
maand is overleden.
De gewezen laird-Mayor van Cork werd
destijds, bij een overval door de militairen iu
eun gerocütsgcbouw der 811111 Feiners ge
daan, gearresteerd. Hij was in het bezit van
een cijfercode en documenten, waarin bleek
dat luj betrokken was bij samenzwering te
gen ue veiligheid van den Britscncn staat en
werd deswege veroordeeld tot twee jaar ge
vangenisstraf. Hij verklaarde, toen hij 'ui dc
govungeuis gmg, dat de overheid tem binnen
een maand tijds zou moeten vrijlaten of dat
hij in do gevangenis zou sterven, aangezien
voornemens was de hougerkuur op zich
loo tc passen.
Hij heeft die gelolte gestamP gedaan en
dc wereld verbaasd dat hij znlk een langen
tijd builen voedacl kon leven. Er was de laat
ste weken meennalca beweerd dat hij zich
djiir familie, of door de gevangenis-genees-
hcereu in het leven liet houden en er werd
reeds danig dc spot met die „hongerstaking"
gedreven.
De correspondent van 'i Hbld. meldt nog
Nu hij overleden i» zal Mc. Swiney natuur
lijk lioor dc Sinu Fcmers in Ierland vereerd
worden als eeu martelaar voor hun zaak en
beschouwd worden als een slachtoffer eener
„misdadige, den leren afscbuwelijk-bebande-
lendeHiiische regeering cu men
zal helaas! kunnen verwachten dal dc Sinn
Fciuers als wraak over zijn overlijden, hun
aanvallen op de politie eu regccringsambtc-
iiarun 11: Ierland des tc sterker zullen vol-
Velnn VTCczcu dal de dood van McSwiney
dc laatste kansen voor het aannemen van
Lloyd George's Home Kule-wet, indien deze
door het Parlement in behandeling zal wor
den genomen, beslist vernietigen zal.
De „Westminister Gazelle" merkt
in een hoofdartikel op, dat de regec-
ring duizend rcdeaien moge aanvoeren
oio to bewijzen, dat z:j niet
kon doen dan zij deed doch dat zij
niettemin verslagen is door den Lord-
Mayor. De Engdsciien rijn nimmer
tekort geschoten in grooten en, c
voor hen, die hen tot den dood weer
staan en zij weten, dat de dood van
dezen man geen overwinning voor
hen is.
Gewelddaden.
Militairen, die dc kazernes verlietcu, heb
ben Zaterdagavond op groote schaal te Ban
don eigendommen vernield, naar het heette
uit weerwraak over het uit hinderlagen ove
valku eener militaire patrouille op Vri
dag j.l.
UIT ITALIë.
Dc militaire dlctatnar?
De „Avanti", het orgaan van de italiaan-
sche socïalistcD, komt met onthullingen over
bot bestaan van een militaire samenzwering,
die ten doel zoi> hebben het ministerie-Gio-'
ten val te brengen en te vervangen door
kabinet, dat in staat is de Bolsjewisti
sche revolutie te verhinderen enole financiën
r in orde te maken, door verhooging van
den broodprijs, verlenging van den arbeids
tijd tot 10 uur en absoluut verbod van su-
kun. Volgens de „Avanti" hebben de samen
zweerders de beschikking over 100.000 man,
met name over alle troepen in Pola, Zara.
Flume eu Triest. Tot de leiders behoort o.a.
ook d'Annanzio. Als plaatsen vanwaar de
Putsch moer uitgaan zijn Milaan, Bologna en
Uit Luganu wordt gemeld, dat Giolitti
Zondag een conferentie van twee uur had
met den minister van Oorlog, den chef van
den generulen staf, den onderstaatssecretaris
binaenlnndscbe zaken en den directeur-
generaal van dcD opebaren veiligheidsdienst.
Maandag werd een ministerraad gehouden,
waarin de maatregelen werden bespro
ken, die ten aanzien van den binnenlandscüen
toestand noodzakelijk zijn.
Van bovenstaand plan maakt niet alleen de
Avanti" melding, maar ook de „Stampa"
(bet blad van Giolitti). Volgens dit blad zou
het gaan om een militair complot, met d'An-
nunzio, geocraa! Giardiuo en admiraal Tüaon
de Revel aan het hoofd, hetwelk 21 Oct. of
wel 3 Nov., den herinueringsdag van de Vit-
lorio Yeneto, tot uitbarsting zou komen. Om
(lat leest mee te vieren zouden n.i. 25.000 man
troepen naar Komt komen; d'Annunzio zou
ich por vliegtuig bij hen voegen.
De regcering cn de
extremisten.
De „I'ctit Parisieu" verneemt uit Rome, dat
ten gevolge van dc arrestatie le Bologna, het
syndicaat van het spoorwegpersoneel lijdelijk
verzet voor geheel Italic heeft afgekondigd,
torwiji een- algemeenc staking wordt overwo
gen.
De ffiinisterieole
toestand.
De geruchten over een' ministeriecie crisis
houden aan'en nomen steeds beslister vornti
1. Bladen al» de „Secoio" gaan er op in en
voorzien rteda een crisis vóór dc bijeenkomst
in het parlement.
Giolitti schijnt op bel óogenblik alle par
tijen tegen zien te hebbende socialisten, die
bem vorwijicii (le reactie vuor te bereiden;
dc K.itiioliöke volksparty, dis hem euvel
duidt dat hij de arbeidCrscontróie invoert en
baar niet vertegenwoordigd heeft in dc coni-
lissie ter voorbereiding van het betreffende
'ütsoutwerp ten slotte de nationalisten, die
bem verdenken een slappe en toegevende poli
tiek te voeren tegenover dc Zuid-Biavische
oiduhen inzake de Adnatische quaestie.
WEER EEN BROODRANTSOENEERING
IN ITALIë.
De Italiaunscbc regeering is voornemens
voer do broodrantsocncring in te voeren,
daar de uogsl zoo ongunstig is uitgevallen,
verder beelt zij den terugkeer der vleesch-
rantsoeneering in uitziekt gesteld.
HET CONFLICT TUSSCHEN POLEN EN
L1THAUKN.
Uit Kopenhagen wordt gemeld De voort
gezette Poolscuc troepen-concentratiën op
Wiln.vfrout en in bet gebied Aan. Suwalki
len allen twijfel weg. dat een nieuwe
groote aanval op Litbauen wordt voorbereid.
Dot Poolscuc leger bij Wilna omvat 7 divi
sion bij öuw-alKi staan 2 division. Een groot
aantal te iiowno gevestigde Duitsebe zaken
lieden hebben zich reeds naai; Duitsciiland
begeven.
OVER ARMENIë.
Het heet, dat de Sovjet-regeering dc Ar-
eunschc regeering een wapenstilstand zon
hebben aangeboden en bet terugtrekken der
Turkschc nationalistische troepen van de
grens, indien Arincuie in nauwe betrekking
zou wiiien treden met- de Sovjets. Armenie
weigerde beslist.
Wegens de groote uitbreiding van bet
urnsciie front en de noodzaak om voldoende
strijdkrachten tc concenireeren op andeie
fronten, tiert! l.et A.-mcenseae opperbevel de
outrunning gelast van Khagismau ssankamesj
cn Dadalian.
RUSLAND EN DE OKKBAINE.
De uefcj-ajHüiscne troeptra ïteiiben
Winitza bezet. Gp twee plaateen werd
het front der BoJsjewiki doorbroken.
3000 Bolsjewiki zijn ge\'aiigen geno
men.
Verspreid nieuws
DANZIG EN POLEN. De conventie,
gesloten li sschen Polen en dc vrije «ad Dan
zig, bevat o.a. de volgende bepalingen Dc
Poolschc regeering, die tc Danzig een diplo-
ma tic ken vertegenwoordiger benoemt, krijgt
de leiding der buitenlandsche aangelegenhe
den van de vrije stad Danzig en wordt be
last met de. bescherming der Danzigers, die
in oen vreemde vertoeven. Danzig krijgt het
recht hel personeel van de Poolsche consula
ten in het buitenland met deskundigen aan
te vullen, in geval belangrijke economische
aangelegenheden, die Danzig betreffen, be
handeld moeten worden. Polen mag geen in-
ternationa.-.l verdr3g, waarbij Danzig belang
heefr. sluiten zonder voorafgaande beraad
slagingen met de vrije stad Danzig. De door
den Volkenbond - te benoemen opper-comrois-
saris kan, met toestemming van den Raad
van den Volkenbond, zijn veto iuleggen tegen
elk internationaal ve-drag Danzig betreffen
de. De stad krijgt hot recht een eigen ban-
delsvlag te voeren. Zij vormt met Polen één
tolgebicd. Danzig blijft een Vrijhaven.
Dc stad krijgt het Duitsche muntstelsel.
Zoodra de omstandigheden hel veroorloven,
zullen onderhandelingen geopend worden
over het instellen van een Poolsch muntsys
teem. Polen voorziet Danzig van levensmid
delen en brandstoffen. Geschillcu tusschen Po
len en de vrije stad Danzig, de betrekkin
gen tiihsehen beide partijen rakende, worden
beslist door den commissaris van den Vol
kenbond. eventueel door den Raad van
Volkenbcnd.
STAKING TE BOMBAY. De ongere
geldheden der stakende trambeambten te
Bombay namen een einde na de komst vun
Wcdgewood. den afgevaardigde der Engcl-
sebe arbeiderspartij, die in een rede den
stakers mededeelde, dat zij stellig hun doel
zoudrn bereiken wanneer zij zich op ordelij
ke wijze zouden gedragen. Niettemin her
nieuwden zich de ongeregeldheden na Wedge-
wojd's vertrek. In bet geheel werden, der
tien personen, waaronder tien politie-beamb-
ten, gedood
1 de
1 dc
inlandsehc arbeider.?, deed
een groote menigte inlanders een poging om
het politiebureau te vermeesteren. De politie
wist eenige aanvallen af le slaan, doch bet
gepeupel dtong het gebouw binnen. De po-
lie-beambten openden het vutir en verspreid
den de bctoogers, die daarna een aanval op
de elcctriselie centrale beproefden. De politic
vuurde, waarop de menigte vluchtte, doch
vervolgens probeerde een opslagplaats in
brand te steken, die 70.000 blikken petro-
le>un bevatte.
Er zija versterkingen voor dc politie aan
gekomen. De verliezen der inlanders bedra
gen 22 dooden, Al gewonden. Een Europeaan
werd gedood en twee vrouwen gewond
DE SOCIALISTEN EN DE REGEERING
IN BELGIë. Een gewestelijk congres der
socialisten van verschillende districten, ge
houden met het oog op het congres der socia
listen, dat aanstaanden Zondag bijeen zal
komen, sprak zich uit over het vraagstuk der
deelneming aan de regoering. Te Brussol
weiden slechts weinig stemmen vóór deel
neming uitgebracht, maar in de provincie
•erkreeg de deelneming de meerderheid.
DE DIESELMOTOREN. Dc afgevaar
digde Huscmann heeft hel woord gevoerd
tut de mijnwerkers. Hij bracht- daarhij ook de
kwestie der Dieselmotoren ter sprake. Hij
betoogde, dat de eischen der, geallieerden,
tot het onbruikbaar maken der Dieselmoto-
groot gevaar vormen voor het Duit
sche economische leven. De mijnwerkers kun-
zonder meer aanzien. Hun be
roep is cr eveneens voor eeu groot gedeelte
afhankelijk van. Cbider grooton bijval ver
klaarde spr. Onophoudelijk zal men de re
geering moeten duidelijk maken, dat zij het
doorvoeren van de plannen der geallieerden
zal moeten verhinderen. Dc Dbitsehe arbei
ders moeten con beroep doen op de arbeiders
van alle landen, om zich tegen deze eisckon
tc verzetten. De eischen van de gezantcncou-
ferentie leveren in de eerste plaats een groot
gevaar op voor de arbeiders van alle volken,
daar een toenemende werkloosheid het ge
volg zal zijn.
AMNESTIEVERLEENING IN RUSLAND.
De Russische regeering bereidt op den
derden verjaardag van de Sovjet-republiek
een grooto amnestie voor.
riausiileuws
HAARLEM'SCHE HANDF-LS-
SCHOOLV EREEN1GING. Men
scmij'ft ons: In iet bovenzaaltje "van
de „Kroon" bad Zaterdagavond de
inauguratie van de nieuvv-toegc-i reden
leden der H. H. V. plaats. Doch niet
id leen deze installeer.ng maakte de
zen avond voor velen aantrekkelijk,
noen, in de eerste plaats was dit liet
aanbieden van het beschermheerschap
ian Dr. A. Barkman, dat eveneens op
avond zou piaats vinden.
Bij het binnenkomen der zaal werd
Borgman met een uitbundig ge
juich ontvangen.
Nadat bestuur en genoodigden ge
selen waren, heette de voorzitter Dr.
Boigman, de eere-Ieden en den direc
teur der H. II. V., den heer Etz'.nga,
ei ijk welkom. Aan dit openings
woord knoopte de spreker tevens de
inauguratierede vast. De nieuw 0 Jouen
wenschte spreker ge.uk met het door
hen genomen beeiuit, hij wees op iiot
groote belang van ©eu vercenig.M's
ais de II. H. V.; niet a.Jeen geduren
de de schooljarep, doch ook voor het
'atere leven. Tevens zei spr. de
Onze Lachboek
Meneer: Heeft de nieuwe dien6U
bodo ai gesproken over een vrijen
avond?
M t v r o uw: Eén vrije avond? 7.9
heef! gevrsagd, welken avond wjj -het
defel hadden dat zij thuis bleet'!
Mevrouw A. Die keukenmeid
var, jouw is een juweeJ.
Mevrouw B.: Ja, 't is alleen
maar jammer, dat juwecltn ook met
den dag duurder worden!
school steeds één, de vereeniging
tw&j to doen zijn.
Hierna defileerden de nieuw-'ocge
tredenen voor het bestuur om kennis
te maken en oen ieder een insigne en
jaarboekje in ontvangst to doen no
men.
Nadat een oogenblik gepauzeerd
as, werd een aanvang ge-maakt met
het programmma.
Ter afwisseling werden dithia&l
filins gedraaid, hetgeen door de aan
wezigen bijzonder op prijs werd go-
rield.
Nu afloop van de eerste film ,,Het
p'.an van Hi", een aardige padvin-
.sfilm en een natuuropneming ,.d«
Oisterwijksche vennen werd door
den voorzitter dr. Borgman tot b©
schemheer benoemd.
Ir aardige bewoordingen richtté
Dr. Borgman zich tot zijn oud-teerlin
gen en vertelde hij hoe hij de vereent-
ging had zjen geboren worden, de cer-
lessen in het loopen had gegeven,
daarna d© verecniging, die een
voorlijk kind bleek te zijn, al leen met
raad en daad ter zijd© stond. Toen
hter in Jn'i j.l. de tijd van gaan
kwam, meende hij het eere-vjorzit-
teischap, dat hij steeds met genoe-
had waargenomen, te inbeten
neerleggen, opdat het bestuur geheel
de vrije beschikking kreeg een ander
t© benoemen. Het be.schermheezschap
ilde spreker gaarne aanvaarden;
Steeds heb ik als eerc-voorzilter prel-
ig met u samengewerkt", zoo zcid®
Bi. Borgman „nooit is er maar één
oogenb'.ik geweest waarop ik weende
dc samenwerking t© moeten verbre
ker. Uw vereeniging nam immer etn
eerste plaats in in de rij harer zuste-
reij; het was mij een eer uwe ee'evoor-
ren het was mij een eer uw eere-voor-
ritter te zijn".
Een luid applaus viel deze sympa
thieke woorden ten deel.
Kiema nog enkele films, darna
v:erd d© zaal voor dansen ontruimd
en stepte en bostonneerde men tot
half twee.
.HAARLEM'S TOONEEL".
„Haarlem's Tooncel" is naar
Zaan geaveest, waar De Gouden
Spin is opgevoerd. De Zaanlandeche
Courant vertelt dat iets moer dan het
goede (n.i. een uitvoering ten bate
van de T. B. C.-bestrijding (la
avond bracht 150 op) te loven valt.
Het initiatief ging uit van d^n heer
Beekonan uit Haarlem, om hier „de
Gouden Spn" op te voeren en de
moeite we'ke Mevrouw Mu! Katte,
zich niet ontzien heeft, om daartoe
mede te werken, als secretaresse der
jeugdige vereeniging, is gebleken
minstens zoo koed te zijn om nog een
geheele ander© reden. Wie vun de
spelers op het programma daarvan
liet beste deel had, waarlijk wij zit
ten er mee.
Was het de onverbeterlijke Klin-
genberg, die stokstijf zijn vertrouwen
naar de maan wou helpen en die on-
vdaji(ks zich zelf niet genoc-g zelfbe
drog bezat om zich gehaat te doom
zijn Was het Henflfng met zijn kort
zichtigheid en zijn naieve opvatting
van de dingen die gelbeurden? Was
het misschien de hittige Jopie de
Vries, die vooral in het slotbedrijf ais
charmante verschijnng ook over het
voetlicht imponeerde?
Fransje Henfling. Mevr. M. Mul—
Katte speelde evenals Dr. Kolmar,
en Hendrik Klingenberg de minder
komische rollen zoogezegd de bijrol
len waarom het minst ge'achen is.
Want gelachen is er en genoten om
de hoofdrollen onbedaarlijk. Genoten
er ook van de vri°nd' ,:ik<* zuster
ui Klingenberg (Mevr. Stolk:, van
Worlitz, die er de vrees voor do poli
tiek In braoht, in het onbevangen ge
selschap van Henfling.
Genoten is er van den m age ren gccl-
Irieeken kapper, die door den regis
seur uitnemend getroffen wos. en
van Kaatie en Marie Haspe. Mans-
feld, de commissaris van politie was
een volkomen goed type, waaraan wij
niet anders dan een uitmuntend poli-
ti -dienaar vonden.
Klingenberg zou moeilijk een zoo
juist bij hèrrt passend bediend© kun-
vinden in geheel Haarlem u!s
de heer Boerrigtcr verloonae;
kortom een volmaakt -succes. Zelfs
zonder het strijkje van <io vereeniging
was men overvoldaan. Wij wenschen
deze Haarlemsciie club liefst 1 co
spoedig mogelijk een hartelijk tot
weerziens toe. Een woord van dank
aan de dames Mevr. MolenaarDe
Feuilleton
KEN VERHAAL UIT HEi OUDE
KAMERUK.
Vrij vertaald, naar het
Engelsch van
BARONES ORCZY.
En.toen hij, na vele <iagen gedwon
gen rust en de hulp van '11 knappen
dokter, bijgestaan door Je'nan's onver
moeide zorgen, weer op de been kwam
en in staat wa© aan Ue koningin van
Navarr© al zijn avonturen te vertel
len, scheen liet hem toe alsof hij aan
een kind sprookjes en droomen, die
nooit werkelijkheid geweest waren,
vertelde.
Kerst tegen den avond toen hij in
het kleine tuintje wandelde achter het
huis waar hij logeerde, zag hij in zijn
verbeelding Jacqueline, levend, ade
mend. Want de witte, leües stonden
toen juist in bloei in dien tuin: lange,
statige witte lelies, langs een van de
smalle paden gcplanL Ze hadden
dunne, lichtgroene stelen, htm geur
was sterk in de avondlucht en het
zachte windje bewoog de bloemen
langzaam hoon en weer. Toen scheen
het GD les toe alsof Jacqueline naast
Item op het tuinpad wandelde, a:sol
de wind hem haar zachte haren in
het geizcht blies en liaar stem zacht
en welluidend in zijn ooren klonk.
De avonturier zuchtto van een onein
dig verlangen. Door niemand gezien,
aheen met zijn gedachte aan haar,
strekte hij de armen uit naar het vi
sioen dat zoo echt scheen en toch zoo
ver, zoo heel ver weg was.
De koningin plaagde hem wel eens
om zijn verstrooidheid en hij zelf was
geneigd om hardop t© lachen om zijn
eigen dwaasheid. Welk recht had hij,
da beroepssoldaat, de arme avontu
rier, om aan de edeivrouw© te denken
die even ver van hem af stond als de
sterren? Wolk recht? Zelfs al had hij
het nu boter dan coit in de wereld,
omdat Marguerite van Navarre hem,
guj en dankbaar, overladen had met
geld en eerbewijzen, omdat hij haar
zoo trouw had gediend.
Prins van Froidemont, had zij
plechtig tegen hem gezegd, op den dag
toen zij besefte hoe hard hij had ge
werkt om haar plannen te doen sla
gen, de landerijen van Froidemont
vormden een deel van mijn bruid
schat toen ik trouwde. Zij behooren
voortaan u toe, evenals ze eens hel
eigendom van uwe voorvaderen wa
ren. Ze zijn van u, de bosschen, de
rivieren en de k&steelen. Neem ze
aan als een klein teeken van mijn le-
veiis.vitfg© dtuikbaariieul. En toen lill
ies tegenstribbelde, half onveiscinilig
zolfs voor zuik oen vorstelijk© gift,
voegde zo er met haar gewone onge-
diuld 1mj: maat, Messire. waai om
zoudt gij te trotsch zijn c-in dit vau
itiij a..u ie nemen, ais ge Beucnkt
da» Ei mot t© trot&cli ben geweest om
zulke groote diensten van u te vra
gen?
Toch had haar gift zoo vriende
lijk aangeboden en waarop hij eigen
lijk ter will© van zijn voorvaderen
zoo trotsch was - maar weinig waar
de voor hem, omdat hij er het ©enige
wat hij wilde niet moe zou kunnen
doen: en <Lat was, het aan Jacqueline's
voeten leggen.
Kijk niet zoo somber, Messire,
zcadc Marguerite van Navarre pla
gend. Ik vrtxs dat go uw bart ill
KamerSjk hebt verloren. Toen Gilles
na deze woorden bleef zwijgen, voegde
z© er bij: Wees niet bang. Messirc!
Als ..Monsieur" Heer der Nederlan-
1 arden is zal hij do vrouw uwer keuze
we! dwingen u hare gunsten te schen
ken. Vergeet niet, voegde ze er ern
stiger bij, dut de Pruis van Froide
mont nu kan dingen naar de band
van do rijkste on edelste vrouw van
het land.
Zijn© Hoogheid is nog lang geen
Heer der Nederlanden, zeide Gilles
droogweg, voornamelijk met het doel
de gedachten der Koningin in een an-
u© richting tc leiden.
Marquerit© haaide de schouders op.
Hij treuzelt nog steeds, stemde
ze toe. Hij zou nu met vijfduizend
man m La Fère kunnen zijn. AMes
was kiaar toen ik Parijs verliet.
Hij heeft iets anders gevonden
n hem 3f te leiden, antwoordde Gil
les bitter.
Wie weet? zeide de Koningin mei
een zucht van ong&iuld.
If.
Inlu&schen blijft men in Kaïnerijk
wachten en honger lijden! Dit was de
gedachte die Gilles de Crohin het le
ven ondraaglijk maakte gedurende die
vier jangc maanden, terwijl Monsieur
de Hertog van Anjou, zoogenaamd
beoig was toebeflèidso-cn t© maken
voor het ontzet van de belegerde
stad. Zoogenaamd want al fi&el
spoedig kwam zijn zuster tot het besef
dat nu weer, evenals vroeger haar
wispelturige broer zijn geliefkoosd©
spelletje van uitstel en trouweloos
heid speelde. D© toestand met hem
werd langz;imerliand wanhopig. Het
scheen aiso? hij nic-t eerlijk meer kon
handelen en denken alsof hij zijn
woord niet meer houden kon. Nu,
terwijl hij verondersteld werd zijn
troepen te oefenen, te beraadslagen
met zijn officieren, t© zorgen voor
kanonnen en munitie, droeg hij zijn
zwaarbeproefde® cn nog steedg trou-
vnenu, utiles a© Crolnn op om '1
werk voor hem te doen. Zijn eigen
gedachten waren weer afgedwaald
naar een mogetijk huwelijk —.niet
met Jacqueline- ci© Broyart, ami wie
hij door banden van eer en trouw ge
bonden was maar met Elizabeth
Engeland, ode hij tot vrouw
wenschte om haar rijkdom en de
macht di© zulk een schitterend hu
welijk hem brengen zou.
Maar óver deze gedachten durfde
hij zelfs met rijn zuster niet te spre
ken. Zij zou hem zeker voor geed den
rug toegekeerd hebben ais ze geweten
had dat hij met zulke gedachten rond
liep. Hij durfde er niet eens met Gil
es over spreken, want hij voc.de dat
ilt de aanhankelijkheid van zijn
vriend op een te zware proef zou stel
len. Voor het uiterlijk stemde hij vol
komen in met dc plannen voor hot
ontzet, maar zoodra hij uit de oogecf
van Marguerite van Navarr© verdwe
nen was stik hij er gevn vinger meer
voor uit.
Turonne en la VoOtte zijn best in
staat om Kamerijk t© ontzetten zon
eier mij, zeide hij tegen Gilles terwijl
hij geeuwde en zich uitrekte. Ik
ben nooit een goed© bevelhebber ge
weest en Pr.rma is oen niet to onder
schatten tegenstander. Laat Turenne
gaan zeg ik j©. Mijn broer Henri be
weert dat hij de knopste 'generaal van
dezen tijd is en de schurk heeft vroe-
luin bpaanscüo zija© gevocuteu,
dus hij kent al hun streken en listen.
„Monsieur?) was toen in Parijs en
:ji lisar wannoop had Marguerite van
Navarre Gilles gesmeekt hem lot
spued uan t© zetten.
- Kamerijk zal vallen voor <lie luie
broer van mij er komt, Messire, zeide
ze, met trunen van machteloozo woe-
do in Ue oogeu.
Gilles was gegaan. Zelfs deze on-
uangoiutin© opdracht nam hij zondor
legcnstribbeteji aan. Kamerijk zou
kunnen vollen. Dc g©iachte maakte
lu m wild, koortsig en hij wist dat hij
en genezing kon vindon in ruste-
werken. Hij vond „Monsieur in
rijn paleis in Parijs omringd door de
gewone verzameling minderwaardige
jongelui. Toen Gilles bij hem kwtun
om met hom te praten over zaken van
leven en dood, schande en eer het toe
komstige behoud of de ondergang van
een volk, zat hij in een luien stool,
terwijl zijn voeten op een stapel kus-
sen© rustten. Hij droeg een van zijn
g 'iefdo satijnen costuuns, vol met
strikken cn linten. Hij had gonuen
ringen in de ooren en speelde met oen
nest Luie, jonge honden, die hij piaag-
d© door ze een van zijn vel© ri
orders voor te houden, ©cn gouden
kruis rast diamanten tevzet, dat hij
aan een blauw lint om den hul?
droeg.
(W ordt vervolgd).
