HAARLEM'S DAGBLAD
tearli Sobelsohn, alias Radek.
Overzicht
Staüssisaws
Hst ïouiieti
CliSOAÜ Dtv.Ct.oUt IBiO
TWtEOE BLAD
£0,1 Ididdnds ii^uur in do öovjot-Repubsiek.
„Telkens ate ik mij verdiep Lii oe
bestudooring vau het dossier van een
d< r bolsjewistische hoofdpersonen. be
ëindig m mij©) werk met een druk
kend gevoel ap de slapen, het hoofd
gloeiend van het besef, dat ik ver
dwaald beu geweest in een poel van
slijk en bloed,, waarin hot geween en
gekerm der stervenden weerklinkt.
Zelden heb ik dezen nadruk sterker
gevoeld dan in de dagen, dat ik, ge
duldig, hot uitgebreide dossier van
don grootmeester v-an het bolsjewisme
heb verwerkt, het dossier van den
zelf-geprojiioveerdeii „dictator van
Zwitserland" die den Tslcchlschen
nanrn van Radek heeft aamgenoinen.
maar in werkelijkheid Karl Sobd-
©ohn hert".
Mit -o regelen begint Serge
Pei'sltv etui serie van drie artikelen,
gepubliceerd in do Gazette de Lau
sanne van 17—19 November jl. De
schrijver gcoft een groot aantal bij
zonderheden over het karakter van
deu luitenant van LeninRadek, en
beschrijft de rol, die des» sinistere
persoonlijkhcdd spoelde en rog speelt
in do Russische Sovjet-republiek. Wij
nemen hieronder een gedeelte zijner
beschouwingen ovv
Radek. alios Karl SobeJsohn werd
waarschijnlijk in 1880 in Gaüclè go-
boren in een anne, Israëlitische fa
milie. In zijn vaderland ontving hij
rijn eerste opv<ydiDg. Reeds op zee~
jeugdigen leeftijd maakte hij deel uit
van een Poolsche socialistische var
een i«mg; het lidmaatsdiap werd he*u
echter reeds spoedig ontzegd, daar
hij een kameraad oen liorloge ont
stal en dit verkocht. Hij werd hierop
medewerker aa.n eenige socialistische
blaadjes, waarbij hij op den voor.
grond trad door zijn heftige aanval
len tegen de bestaande orde van za
ken. Daarna .werd hij lid van de
Duitsche sociaal-democratische par
tij, welke hem na een jaar echter
royeerde wegens misbruik van ver
trouwen: de jeugdige „idealist" die
tegen de „bourgeoïs-dieven" fulmi
neerde, had zich meester gemaakt,
van de parthkas, die hij onder ziin
berusting had.
Na <le«© gebeurtenis maakte hij
»ch gereed om naar Amerika uit tc
wijkön, waai- hij vrienden had; in
dat groots land zal hij eon ruim ar
beidsveld vinden voor zijn activiteit:
hij zal er zijn geweldige energie kun
nen ontwikkelert Maar op een go"
den dag ontmoet hij bij een bijeen
komst van Russische uitgewekenen
een luitenant van Lenin, die op dat
oogenblik te Praag vertoeft. Radek
verzoekt in kennis gebracht te wor-
dun met den chef der Russische
maximalisten. De twee voelen zich tot
elkander aangetrokken. Lexin ziet in
Radek een ambitieus intelligent man,,
bereid om alle bevelen uit te voeren.
Hij hoeft behoefte aan zulk© mail
actiën. Rod©!;, ziet vao zijn kant, den
weg gebaand naar roem en rijkdom.
Rusland', het land der onbegrensde
mogelijkheden, waar de revolutie
zich reeds aankondigt, schijnt hem
het land van belofte toe.
Het verbond wordt gesloten. De Ga-
li ui ër, behoeftig en wreed, zal voort
aan hand in hand gaan met den
icteal'istischen Rus
Voor mij staat ©en foto van Radek.
Ovaal hoofd, lange haren, gladge
schoren gezicht; de oogen zijn ver
borgen achter brilkglazen, de mond
vertoont c©n cenigszins bitteren glim
lach, die echter toeü niet onaange
naam aandoet, de handen zijn fiju
als die van een vrouw. Radek heet
het uiterlijk vnn een vreedzaam stu
dent. E11 toch hoeft deze fijubesneden
hand meer dan 2009 doodvonnissen
g»te«ikend, of althans geprovoceerd,
dlit individu heeft de meest wreede
plannen gemaakt, die mond, die ge
maakt schijnt voor een glimlach,
hoeft nooit ccm woord van medelijden
doen hooreu. Zou dit monster, dat
nieta menschel ij ks heeft dan het
uiterlijk, dat eer noch vaderland be
zit, voor wien moeders, echtgeciooten,
landeigen op do knieën hebben ge
smeekt om medelijden met hunne
beminden zou Radek ooit heseffen
welke afschuw eo walging hij ver
wekt. Bovendien is deze bruut, die
zijn naaste zoo onbewogen in dej
dood zendt, zelf een lafaard in den
hoogsten graad. Toen hij in 1919 te
Berlijn werd aangehouden en een
gendarme hem ruw vastgreep, smeek
te Jlij met tranen in de oogeci, dat
men hem geen pijji zou doen, daar
hij geen lichamelijke pijn kon ver
dragen.
Wanneer Radek kiespijn heeft,
rtort hij heet© tranen schrijft ee.i
zijner vrienden. Hij Jiuilt zegt een
ander maai1 hij iaat gevangenen)
martelen, opdat zij tcgelijK inet hem
lijden. Dat verlicht hem.
En zijne meue-voLkscommissarissön
bevestig©» ou«l zijne lalliaiuglioid.
Een correspondent van het blad
hiewskoie öiowo, dae hem 105de lang
kent en aan het werk gezien heeft,
schetst hem aldus: „Geef hem een
geweer en dwing hein con „bourgeois"
neer te schieten; het zal Item onmio-
geLijik zijn. Zijn hand zal beven: hij
zal 'ervan terugschrikken het schot
te lossen. Daarentegen teeltent hij
zonder aarzelen doodvonnissen, tien,
twintig, vijitig op eau dag en ne-
veelt zonder met de oogen te knip-
pen martelingen en massamoorden.
Wij zullen een schrijver niet op ©ui
voet volgen hij alle mud enten die hij
verhaalt van het optreden van dit
lugubere individu. Slechts hier en
daar zuilen wij een greep doen uit
d« toirijit© bewijzen van Radek's
wreedheid en oubctroawbaaraeui.
Wat deze laatste eigen schap betreft,
de samentrekking van zijn voorletter
eu zijn aangenomen achternaam vor
men ©en Poolsch woord, Kradei; dat
„dief" beteftkent. Hij is onder deze
benaming algemeen bekend.
In de jaren 19161917 maakte Ra-
d*k voor rekening van Leni», ver
scheidene reizen naar Oostenrijk ui
Uuitschlaud eu vooral naar Zweden.
In Zweden bereidde men de verwar
ring voor. Milldoenon Bolsjewistische
pamfletten, aanvankelijk teg-m het
czaristische bewind, later tegen de
Kerensky-vegeeritg, weiden van dit
land uit verspreid. Radek bewees
hier onschatbare diensten aan de
zaak van het Bolsjewisme. Teen Le
nin de inaclit ui handen had gekre
gen vergat hij zijn trouwen dienaar
niet, maar durfde hein, wegens de
vijandschap, die de overig© commis
sarissen voor Rodelt voelden, voor-
ioopig go.n hoog©, betrekking gewen.
Reist tegen den zomer van mlördöei
Radek van zich spieken. Hij staat
aan liet hoofd van eeo belaugnjke-
afdeeling voor wereJdpropaganaa en
ontwikkelt eene ontzaglijke activi
teit. Zijn invloed ls enorm. De gcneele
wereld wordt overstroomd met Bols
jewistische pamfletten. TerzeifdoivijU
werkt Radek mede aan de grootu
Bolsjewistische bladen. In de Iswestia
van 619 September 1918 betoogt hij
de noodaakel ïjkheid van hot terecht
stellen vau zooveel personen al6 mo
gelijk is. In dezen lijd werken de rc-
vohitionnaire rechtbanken dag en
nacht, men dood', houdt, massa-te
rechtstellingen, maar Radek is nog
niet tevreden. Hij betoogt dat liet
meer indruk maakt wanneer mejj in
net publiek 5 bourgeois vennoo.dt,
dan 5U0 in de gevangenis. En hei
sinistere individu zet zijn ideeen na-
dor uiteen. Men moet een menigte j
van 4 of 50OJ „bourgeois" op een
plein brengen, dat afgezet wordi. «looi
do Hoode Garde. Men brengt hier
eenige honderde ter dood veroordeel
den heen, men laat 7© hun eigen
grafkuilen delven en langzaam doodt
men ze, bijv. bij tien tegelijk. De te
rechtstelling mag nooit korter duren
dan t.we© uur en ddt kan men twee of
tlrio keer per week herhalen.
Op zijn instigatie zijn ook de vrou
wen ©n fami'. ieleden van officier On,
die met geweld in 't rood© leger waren
.elijfd, in gijzeling gesteld.„Wij mof-
te» 0116 verdigen", schrijft hij na een
aanslag op Lenin Wij moeten steecfc
eenige duizenden gijzelaars hebben,
van wie wij er na iederou aans-og
eem&o honux-rden moeten fuaileeren.
Wi©.'.... Laten wij niet uitzo eken. Do
eeno bourgeois is zoo goed als de an
dere.
Toen in December van hetzelfde jaar,
door eene vergissing van het gevango-
njnhestuuir ,drie begenadigden instede
van drie veroordeeiden in de Boutireik-
gevangenis te Moskou warden tereciht-
gci-toJo, zeido hij: „Weuiu, wat kan het
u scheien? Schiet adel ijk de drie ver-
oord ce wen neer. Dat maakt eamea ze©
dooae boui'gois. Des te net er.' En zoo
geeoiiitdde. 111 de bauaieieaibende die
ue Sovjetrepubliek bestuurt is Radek
op zijn p,a-ai6. Wat üe buiten.andicne
politiek betreft gebaseei-d op leu
gens en misdrijf zoowei als ue bin-
nenian<i8cne van wreedheid en deepo-
tisine, hier is Radek een der be-angrijk-
éte raaeren van het organisme.
Geen belangrijke gebeurtenis vindt
plaats, geen gewichtig besluit wordt
genomen zonuer zijn voorkennis. In al
le© wat de daden van het Bolsjew isme
bet,rel 1, vindt rnen zijne „hand. Het
DuitEcne spartacisme is, hoewel niis-
eciiien niet rechtstreeks zijn werk, toch
een gevo.g van een zorgvuldig door
hem uitgewerkt plan. Hij houdt niet
op, do Duitschers aan te zetten tot her
vatting van den oorlog tegen de geal-
'11 eerden tegen Frankrijk vooral. Want
de Eransche Republiek le zijn ,.p
«oontijke vijand". Waaróm is niot be-
kcrid. Hij ontziet zicli niet om zich
verbinding te stellen met leden van de;
Duitsche militaire partij of met ban
luere van het zuiverste ras. Tijden:
zijne gevangenschap te Berlijn eclwijlt
Inj in een rapport dat de Bolsjéwikl
zich zoo spoedig mogelijk met Duitscli-
land moeten vereonigeu. De o-aolli'vr-
den zullen Duitecliland nooit vo'domde
ocdsel kunnen zenden. Rusland :;»n
dat weL En de Russen hebben tteiui.ci
noodig, ingenieurs, oiiemici enz. die de
Duitficners kunnen verschaffen, 'lus-
land zal geen bolsjewu&che propagan
da voeren ln Duitschiand belooft lta-
del;, zij zal zich slochfe tegen de lin
tent© t© richten. Dit rapport maakte In
Muskou veel indruk en voruda "on
punt van ernstige overweging in het
begin vu,n dit jaar.
Kort geleden kwam Radek in rit) ar
tikel in do Pravda op uit rapport te
rug Op dat moment rukte 1 ib
wlki an Moekou aan en het Poolsche
«;er trok terug. Radek triomfezrd
,l)e nedeaiaag van Polen" zei hij .,i
de nederlaag van den Vrede van Ver
stilles. De Fmnschen weten zeer goed,
dat nóch Enge'and noch Amerika hel
pen zullen, want deee landen hebben
e©domobi!ise©rd. De vrede van Ver
«aiII66 rust op Fr.insche en Poohohi
bajonetten. Het faJHissement van Ver
sa, il'ee is in aantocht..." De triomf
Radek bleek van korten duur. Ge
steund door Franeche officieren
den do Rolsjewiki binnen hun eigen
grenzen teruggeworpen en, het Verdrag
van Vkrsat' loe.stooit even stérk óL
voorheen.
In zijn ü-.i de ©n jaatete artikel komt
de fidirijver uitvoerig terug op rc-cue
vro^g.jr gesctorevun beschouwingan.le
vens iaat hij hel licht vaüen op de
kraciJtige pogingen die Radea n&cft
aau^uwcjid oiu liet Bolsjew'isn
Zv.iCsariand ingang te doen vinden. En
toen de Sovjet-re^tering p.annen niaa:;-
t« om een ambassade in Amenka te
stichten, verzette Radek zich hiertegen.
Hij bepleitte propaganda in Zwilsei-
Jand en wanneer hier het Bolsjewisn
was ingevoerd verdere uitbreiding
maar Dui'tsetiiand, Nederland en Zwe
den. Ad deze pogingen zijn mislukt, en
de stai' van Radek is hierdoor
eeihgsziuis verzwakt.
A!b bijzondejhe-id vermelden wij nog
de uiting van den scbTijver, dat, toen
Ruk and nog oorlo? voerde tegen
Duitsch.and, de Russische aimbaesade
ie Bern samétozweerde roet Lenin en
zijn kornuiten om aanslagen te plegen,
©ooorbruggen op te blazen en op an
dere wrjzen wanorde to stichten in den
mg van het vec'vt-mde Russische leger.
Radek heeft zijn voornemen telier.-
nen gegevau, weer .naai* Zwitserland
terug t© keer en, zoodra de toestand ln
Rusland op hechten grondslag zal zijn
gevestigd. Zwitserland zegt PertJky
dat erin slaagde de pogingen van de
Bolsjewisten tot het verwekken van
opstanden en stakingen, te verijdelen,
za) verstandig doen, Karl SóbelsoJm,
gezegd Radek, zonder twijfel de meest
misdadige en meest eer'ooz© figuur van
de Moekousche bende, buiten hare
grenzen, to houden.
DE NIEUWE REGEERING VAN
HONGARIJE.
Dc nieuwe regeering stelde zich
aan de Nationale Vergadering voor,
'"".arbij de minister-president Toleki
a program uiteenzette. Dit omvat
Iri de eerste plaats een uitbouw van
den eoonomische-n oestand in bet bin
nenland en het aanknoopen van nieu
we economische betrekkingen roet het
buitenland. Eerst wanneer de economi
schc en flnanciee;? consolidatie over
geheele lin!© doorgevoerd is, zar
cu aanvang gemaakt worden wt de
wijz'ging van de grondwet en tenslotte
met d© onloaring van de grondkwesti
De Minister-president verklaarde,
dat de rechten van den koning nauw
keurig door d© grondwet aangegeven
moeten worden, en zoolang de wijzi
ging der grondwet nog niet hoeft
plaats gehad, zal de regeering geen
enkele agitatie in de koningskwestie
du'den. Tegen elke gewelddadige
oplossing der kwestie van welke zijde
ook, zal de regeering niet groot©
kracht optreden.
Onder den indruk van d© verklarin
gen van den minister-president werd
eon voorloopige begroeting voor drie
maanden van de Commissie van Fi
nanciën onmiddellijk goedgekeurd.
I)e rege&ring, aan wolker levensvat
baarheid men nog 24 uur geleden twij
felde, vond in de Nationale Vergade
ring overal bijval, zoodot de doorvoe
ring van het economische program
•rzekerd 6chijnt. De Minister van
Financiën zal zijn program voor fi-
nancieele hervorming Maandag aan
de National© Vergedaring voorleggen.
ITALIë EN D'ANNUNZIO.
i „Idea Nazioualeverneemt uit
Zara, dat twee vliegtuigen u.t het
kamp bij Jemcnico naar Fiume zijn
vertrokken om zrtch ter beschikking
van d'Annunzio te slellen.
De „Sunday Express" meldt, dat de
ltaliaansche vloot, gezonden ter blok-;
keering van Fiume. naar d'Annunzio
is overgegaan. Admiraal Millo en an
dere officieren zijn le Zara door mui
tere gearresteerd, die het vlaggi-v
Intraden.
UIT RUSLAND.
Voorbereidingen voor
nieuwen oorlog.
Uit Finland wordt gemeld. In offi
cieel© krmgen maakt men zioli ern-
ongornst over d© voorbereidin
gen der Bolsjewisten voor een
wen oorlog.
Ook in risthland slaat man de mili
taire mar.tregei!en der Sovjetregee-
ring ;ingstig gade.
AMERIKA" IN DUN OORLOGSTOESTAND.
llet lluis van Afgevaardigden
Vereen. Staten heeft een voorstel uaii-
jgenojnen, dat zich uitspreekt voor op
heffing van den steeds nog bestaan-
den oorlogstoestand met Duitsohlana
en Oostenrijk.
DE ONLUSTEN IN IERLAND.
Gijzelaar*.
Een zeer inerkw-iardig bcricoi woi
door den „Thne©"-Correspond©nt uitDu
blin geseind: Genearal Cuming, com
mandant van de ..Kerry"-infanterie
brigade hoeft een proclamatie uiige-
vaai-digu, waarbij bepaald wordt, dat
ail© EuigeJsclw; militair© traufeporten
verger-ekl zuilen worden door officieren
van het Iersche repuWi'keinscbo ieger
en andere Sinn Feiners, die zich op het
oogenblik in arrest bevinden. Vele len'
sclie republikeinen zullen dus als gij
zelaars gebruikt worden teneinde mi
litair© transporten tegen r.\ uwe3!<.n 1
besclic-rmen.
Een arrestatie te DabUa.
Militaii-en te Dublin omsingelden e
arresteerden e©n aantal mannen, die
in de nabijheid van het hotel, waar
officieren zijn ingekwartierd, heen
eu weer slenterdon. Een der gearres
teerden had een bom en een revolver
met dumdumkogeis bij zich.
De gewelddaden.
I-Iet wekolijiksoh overzicht van den
toestand in Ierland meldt voor te
week, eindigend '11 Dec.: Het aantal
gedood© pol ilie-ugenten wijzigde van
17 lot 1. het aantal gewonden van
tot 12: de militaire verliezen waren
1 gedood, 4 gewond. Er zijn nu me:
dan 500 personen in het intern©
ringskam».
De sYatcstiék der gewelddaden van
1 Januari j.l. tot 11 Dec. is: gerechts
hoven vernield üb; politic-kazernes
verwoest 531, beschadigd 170; aaiwal-
postzendingen 905; politie
agenten gedood 1G9 gewond 245, mi-
'itairen gedood 52, gciwond 103.
Dc vredcsonderhamleliiiRen
mislukt?
De pogingen van pater O F tem naga»
wn vredesonderhandelingen betref
fende Ierland te beginnen met de Brjt-
sche regeering zijn blijkbaar mislukt.
Pater O'Flannagan wil in zijn laat-
sten hiief rechtstreeksche onderlian-
delingen tusscbcn D© Valera en de
Britsche regeering. Lloyd George ant
woordde, dat dit onmogelijk was,
daar dit de erkenning der lersohe re
publiek zou bettekenen.
Lloyd George heeft in zijn antwoord
o.a. gezegd: „dat met gematigdheid
en nuchter verstand aan beide zijden
het mogelijk had kunnen zijn tot een
vergelijk te komen. U beweert nu.
dal de eenig mogelijke weg tot vrede
erkenning van da Ier&ch© re
publiek en onderhandeling over een
verdrag met iemand die u kenmerkt
al6 officieel hoofd en president van
de Iersehc r&publ'.ek. Ik hel) nooit na
gelaten duideiijk te maken, dat er
geen mogelijkheid bestaat am tot een
regeling te komen zoolang de Sum
Femers een Ierschc repubiic-k ©ischen
en dat er een weg ïe. die tot vrede
leidt, zociang do Sinn Feiners volhar
den in hun pogingen om tot een ver
gelijk te dwingen door moorden en
gewelddaden. De eenige vrede is ge
komen, wanneer de leiders van Sinn
Fein deze grondstelling erkennen. Ik
betreur hot diep, dat n „doof blijft
voor goede raadgevingen."
Hoewel O'Flannagan dus niet ge
slaagd is iets te doen ten dienste van
der. Ici-schen vrede, is de hoop op een
woderzijdsdh© regeling nog geenrains
opgegeven
Een veel beieekenende daad heeft
de regeering in het Lagerhuis gedaan,
toen besloten werd lie* tijdper* gedu
rende hetwelk he; voor Zmd-leivand
mogelijk zou zijn de maatregelen van
Hom© Rul© te aanvaarden van twee
jaar tot dri© ©n een nalf te verlengen.
Dit zal Zuid-Ierland een langoren tijd
geven om de verdiensten van de wet,
weik© Noord-Ieriand voornemens is
iïi de eerstvolgende maanden uit t©
voeren, gade te si aan.
De hoop. dat de conferentie door
I.loyd George voorgeisteid tusseinen
rfgeeringsvericigemvoordigers en door!
Ierland gekozen vertegenwoordigers
zal slagen, ieoft nog altijd en de re-
geer<ng hceift thiuis haar handen vrij
definitieve vervulling te beloven
van consessJe® 5n 'de Home Rule wet,
waartoe door die conferentie zou be
sloten worden.
Verspied nieuws
FRANKRIJK, SïRJë EN ClLICïe.
Do Fran-rilte S
voor buitanliind^clie
dringt aan op spoedi
u ini gingen E) verba
Ciliciê.
EEN PIJNLIJK INCIDENT. Aan
een diner, Woensdag door den Ka
meivoorzitter, Pert-:, het diplomatic
:e korps aangeboden, moot volgens
d© DuitSCho bladen ©;a pijnlijk ni.i
jtent zijn voorgevallen. Do Duitsche
gezant, dr. Mayer, <llc- naast de echt
genoot© van dan Amerikaanschen
andiasasdeiii' zou zitten en 'mevrouw
Wallace nog niet 'kende, verzocht
den chef van het protocol, Fouquié-
rca beun uur te v/illcu stollen
Je.-i Auiërütuönscheai uch^ss.i
opdat dia© hieu wtor atui zijn cclit-
genoote zou kunnen presau'e:
near Wallace echter woee cr op, dat
cusschen .Amerika en Duits-riilaru:
aog geen vredestoestand heerscht, zoo
dat van een voorstelling mets kon
komen!
UIT DE ITALIAANSCHE KAMER.
Er htbbon zich heden heltige toonee-
len in de Italiaaneche Kamer afge
speeld. Du maximallstieohe ©temeuten
d© ©ociaJtstische partijen verw©-
teni aan den onderstaatssecretaris van
Binnenlandedie Zalcen Corridund, dat
hij de reactiontiaire beweging aanmoe
digde, die onder den naam tnscieme,
langzamerhand overal tegen dc maxi-
reahstische excessen in verzet komt.
De feociaiisten raakten hier-te.j hand-
gemeen met andere Karne. gi o.pen, en
er vielen aan verschillende kanten
slagen. Philipson, de afgevaardigde
voor Florence, raakte hierbij onder oen
voet. D© voorzatter schorste daarop di
zitting.
RELLETJES IN HET TSJECHNI-
SCHE PARLEMENT.
In het Huds van Afgevaardigden
weid voorgesteld de voorstellen betref
fend© de naasting door den staat van
dc spoorwegen in particulier beheer op
de agenda te plaatsen. Dc Düitrchers
verlangden echter, dat deee voorstellen
van de agenda zouden worden afge
loerd. De zitting werd geschorst. Na
heropening van de vergadering kwam
het tot rumoerig© tooneelen, terwijl de
Duitedhens him standpunt handhaaf
den. De zitting werd dientengevolge
nog meerdere maten gescbore:." Voor
destenwnin? over het voorstel vertieten
ten slotte de afgevaardigden van de
Duitsche burgerlijke partijen, onder
groot rumoer de zittingszaal. Aan
Duitsche afgevaardigden werd ,.0„
recht om vorder zitting te nemen, g©-
SLU1TING VAN HOTELS TE WEE-
NEN, D© Hotels, café's, restau
rants en coöperatieve keukens zijn
tengevolge van de staking in 9 distric
ten van Weenen gesloten. Voor de be
volking befedkent dit een catastrophe.
De dagelijksche scbad© bedraagt vijf
toi zes millioen kronen. Alle restau
rants en hotels in Weenen zijn ge-
loten.
DE BELGISCHE ARBEIDERSPAR
TIJ Volgons de „PeiipV« is de
nderheid (groep Jocqueraplteri. ten-
gevolg© van de motie aangaande de
partij tucht, op het laatste congres
der arbeiders aangenomen, uit de
partij getreden.
SCHADELOSSTBLLIXG AAN VROE
GER IN HET BUITENLAND WO
NENDE DUITSCHERS. D.: bond
van voor den oorlog in het buiten
land wonende Duilschers, die door
den oorlog hun betrekking en bezit-
tieen hebben verloren,-hield een pro-
ergadermg in den circus Bosch
te Berlijn tegen de onvoldoende "scha-
leloosstelling, die de regeering wil
geven en de overmat'ge belastingen.
Eén geweldige mensebenmassa volde
'le zaal. Nadat versohillende sprekers
van het centrum, de me&rderhcidsso-
listen, d& Duitsche volkspartij en
democraten hadden esproken, werd
een motie aangenomen, waarin een
t'ollodige schadeloosstelling werd ge-
vscht, in dien zin, dat deze Duitsdhers
ti staat worden gesteld werkul-ik de
door den oorlog geleden schade t©
heraeJkii cn Ikiu werkzaamheden in
nel buitenland te hervatten. Ook werd
erlangd, dat de vertegenwoordiging
•er in het buitenland wonend© buit-
s-riiere bij de voorbereiding en uitvoe-
van de wet, die voor de tOvkomst
dei Duitschers in het buitenland be
slissend zal zijn, medezeggenschap zal
'■.rijgen.
feuilleton
VOGELVRIJ
39)
ln den hoek van d© bank plaats ne
mend, begon hij meer belang in den
dienst te stellen.
Vroeger was hij als jongen mot zijn
moeder ook wel in dez© kerk geweest.
Het was, na zijn ruw leveai uls dwang
arbeider en wouclooper, ©en nieuw en
niet onaangenaam gevoel, om hier
als een net gekleed man tusschen net
gek'.cede mensciien t© zitten. Het koor
werd gedirigeerd door e©n voorzau-
gor zonder l-onig© begeleiding, ©och
hot was good geoefend; het zingen der
gemeente was indrukwekkend. Voor-
nameüijk weixl Salathicl getroffen
door de woorden en «le muziek van:
„Nearer My God to thee!" 1)
De prooi; was zelfs voor den gewo
nen hoorder treffend e» indrukwek
kend; docii voor Salathicl kwam zij
als oeu boodschap uit eeu andere we-
feld. Do predikante sprak van God
1) „Dichter, mijn God. bij U!" Het
bekende lied van do Titanic-ramp.
AANBESTEDING. De H.IJ.S.M.
leeft aanbesteed: het uitvoeren van
grond- en spoorwerken, liet makei
een verhoogd perron inet ahri,
tect wijzigen van deii 1 ..ótounden ou-
lerbouw en het vernieuwen van d n
,:Ovenbóuw van d© bruggen over do
Plet Gijzenvattrt op het stutions;cn-
.jlacfcinent Piet Gijze:ihtug, ben©vëns
-iet vernieuwen vau de bi uggen over
ie l.isorbeek bij LisSe. Ingoaomon 39
nil jetton. Minste insclirijver R. vjih
ijk, NoQrawijkerhout, f fiO.lOO.
BAKKERSNACHTAKBEIÜ.
D© niiiiisiei vau Ar bei u urelt onder
/.aker© voorwaarden aan do hoofden
n bestuurders van ondernemingen,
waar bakkersarbeid wordt veiridit,
vergund, dat in den nacht van 23 op
:4 December aanstaand door liet
•void of den besUlixrtlv-: der onder-
iwrring en «ie bakkersjj./llcn in hun
iiroodhakkerij bakkérsarbeid wordt
vcrriclit tusschen 8 uur des «amid-
iags on 0 uur des voormiduage; Ver-
Ier is vergunning verleend om ©e«i
.vei'ktijk der haku.©rsg-.'zcJ len op Don-
23 cu 30 December en op Vrij-
Jag eu 31 December met 2 uur t©
.criengen.
NEDr.i.L ZIONISTENBOND.
Prof. dr. L. S. Onistein te- Lterecht
verklaart in D© JoodscJic Wachter,
zicli iriet wveder verkiesbaar to zullen
stelien als voorzitter van den Nederi.
ZioiAstenbond, die met de Kerstdagen
zijn algemeen© vergadering
houdt.
De Spaan clie Vlieg,
door De Tooneelvereeniging.
Het was gieteravond de oude Spaan-
Ech© Vlieg. zooals wij haar kennen
uit de dagen van de Rotterdammers.
Dc laclisalvos waren niet van de lucht,
ja, cr is zéé gelachen, dat men wan
neer men niet in de zaal keek, aims
meende, dat onze StadsschouiVhurjc
Mtunpvol was. Hot was Nico de Jong,
die ate de mosterdfabrikaiit Klink?, al-
'.en meesleepte, de spelers en het pu
bliek. De Jong gaf het tempo aan. hij
zotte gang achter alles, bracht Ierven
eai vrooüjkheid op het toon eed en in de
zaai. Welk een uitstekend acteur is
toch De Jong! Hoe vult hij steeds het
tooneel en met welk een onverflauwd
entrain speelt hij heel den avond! Zijn
sjjüJ als Ludwig K'inke is nog beter
dan dat van Henri Poolman, nog leven
diger en uintbundiger. Het is, of Do
Jong zelfs voor een bedroevend 1 ca
ge zaal louter voor zijn genoegen
spec-1'. En dit opgewekt* spel sloept d8
anderen mee, brengt allen in de goed©
kluclitspelstemining, die voor een stuk
alt» De ^paanche Vliee nu eenmaal on-
oJitlweriijk is.
Kostelijk waren 00.; «lu tv.ee oji<J©r©
.pus", Jurgens en Herin ue. Dc laatste
vos onverwaclits ingevallen voor den
.heer D. van Ollefen, uen verandering
waarbij wij niet te kort zijn gekomen.
In Ghetto had de heer Herrnue als de
rabbi reeds de aandacht 'getrokken en
ook gisteren wist hij van den ongel uk-
kigen Anton Tiedemeyer een heerlijk
type te rnaken. Het trio De Jong, Jur-
'g<3iis en Herrnu6 bezorgde met den
heer de Blauw als Heinrich Mote el, de
jongr man van het „hiep. hiep, hoera,
hier ben ik, pa!'1 aan de altiid nog
dol-vermakelijke khicte; h<v onh^laar-
Jijke lacheuccee-
De dames hebben in dit stuk weinig
aaiders te deen dan het spéT der hee-
reai aan te vullen, hei?e n den dames
Pine Beider. Emma Morel en Marie
Sari)och niét moeilijk viel. Zoo was er
gisteren van het begin tot het eind op
het tooneel de war© kluchtspetetem-
nring, waar©}) wij de vorig© week bij
De Sabijnsch© Maagdenroof een gt'teee-
len avond tevergeefs bobben gewachte
Jammer, dat deze deugden niet met een
vollere zaaj beloond werden.
•T. B SCHUIL.
MYSTERIESPEL „KERSTMIS"
- Op Dinsdagmiddag 28 December
f. zal Mevrouw Scheepers—Geuer
m den stadsschouwburg alhier door
haf., lecr'ingöi be'. Mysleriesre!
Kerstmis'' doen opvoeren: Met de
•boonste onzei- oud© KerstliedT-n be
>ngt een jongenskoor de verschillen
de dfolen van het Kerstvertwal. die
dar, telkens door standen en sp©i der
'«deren sober en piëteitvol worden
itRebeeld.
Wie eenige jaren geleden ook d©
eerste proeve van Mevrouw Sobeej>ers
op dit gebied zag, zal overtuigd wor
den van de stijgende lijn in de uit
beeldingen onder haar leiding. Enkel©
dezer Ufereelen toch brachten op de
"natst© uitvoering der Smt-Antonius-
cliool de aanwezigen onder een dit-
pen indruk van schoonheid en wij
ding.
BLOEMBOLLENCULTUUR.
(Vervolg).
Na d© lieropehing v:m de aJg-nmee-
vergadering, deelde de voorzitter
d© dal het voorstel van 't hoofd-
y.stuur mi te bepalen dat iodei- lid
r vereeniging een jaarlijkscii© con-
butie van f 10 betaalt, wordt inge
trokken, naar aanleiding von bezwa-
xu daortegec» in onderscheiden at-
'eelingen geuit.
Een paar ofdeelingeii hadden ecli-
voorsicHcn gedaan om tot oen an-
•©ntirbiitieregding te komen.
Lus «au u-i sunuiip.aats au Zijn voüt-
Hij schilderde een jongen man. «ien
steun van zijn moeder en zusteis, in
het nauw gebracht door schuld-
ei sellers ©n rn de verleiding cru t©
stolen. Hoe verleidelijk zien de
banknoten er uit! zeide de geestelijke.
Wat schittert het goud: Zie! h.j
steekt zijn hand uit om het te grij
pen; nog een oogenbiiic en nij zal een
ontöörd man zijn met een bezoedeld
geweten en een verwoest leven; muar
God hoeft medelijden met hem eu
roept zijn grijze moeder en het gezel
lig tehuis uit zijn jeugd in zijn herin
nering terug e» de jonge man buigt,
het hoofd in zlelestrijd en smeekt God
medelijden met hem te hebben, hem
t© helpen; en de Almachtige spreidt
de vieugc-vs van Zijn mededongen over
hem uit en beschermt hem. tot do ver
leiding voorbij isl
Het was een buitengewoon leven
dige schildering, en de geheelc ge
meente was blijkbaar onuer den in
druk, doch Jacit beheerschte zich,
want hut driistige" gelaat van ilcu
geestelijke scheen zicli herhaaldelijk
tot luim to koeren.
Een kleino pauze volgde, en de pre
dikant stond op liet punt de slotwoor
den uit te spreken, toen oen smarte
lijk© kreet door het kerkgebouw
klonk. De '.velspr.ekeudlieid van don
geestelijk© had gevoelens opgèwokl,
dio blijkbaar to vee] waren voor een
JJet is ID's. Salaihivi, fluist-nvic
een ouderling.tot zijn vrouw, haar
dochter R11Ü1 is bij ha.ir. De arme
vrouw denkt zeker aan Ja«dc.
Salntliiel durfde met opstaan en
rondkijken, doch aJken door con
uiterste ki-achtslnspanning gelukte
hem dit. Hij zat in een hoek vun do
boillt, en terwijl liij zijn gezicht in
zijn handen verborg, scheen zijn ge
ilede verloren en droevig levoi in
een oogwenk aan zijn inneiiijk voor
bij to gaan, en slechts met heel veel
moeite kon hij zijn tranen bedwin-
gej».
De dienst werd vlug beëindigd, en
toen hij met den lioed in zijn hand
schuw een brik om zicii heen wierp,
in de hoop iets van Ruth en z,j:i
ntoeaer te zien, werd van ach ter l 11
cc--'» hand op zijn schouder gei.go.
Hi. schrok, want het zon een politie
beambte kunnen zijn, doel» zich plot
seling omkeerend, zag hij, «lat hut
du hand van Ainos Gordon was.
Do oud© man scheen niet heeleunaal
op zijn gemak te zijn. Ik ben blij
n te zien. Mr. Bennet, zeiile hij.
If et is een mooi© dienst geweest; ecu
prachtige preek. Kan ik u buiten
even sj)reken?
Zeker, zoddö Jack, maai* hij zoldo
het met oen bezwaard hart.
Zij gingen samen door het volk
©j» naai- net pais. baiatlucl keti;
ïucuwsgierig uil naar het rijtuig van
zijn moeder, want er stonden nog
verscheidene t© wachten»; ma.u' l»tt
hare was er niet meer. Nu voor het
eerst maakte een angsiig voorgevoel
voj» ©en dreigend onheil zich van hem
meester. Amus Góruoj) scheen lets op
zijn hart te hebben en liep liecl ItoJm
naast Jack voort. Zonder verder iets
ie zeggen, gingen zij het park bin
nen door don ingang bij <l>- M aequo -
riestrect.
We zulten oen rustig plekje zoe
ken, waar we op ons gemak kunnen
praten, zéido Sniaihiel.
Zij liepen door tot zij een leeg
bankje vonden, vanwaar zij een
praditig guziclu hadden op dc haven.
Nu, ouu© vriend; wat hebt gc
mo te zoggen? vroeg Salatin.
Mr. Bcnaetl, zeul© «le oude inan
met gebroken slem, is liet werke
lijk waar, dat ge Jack Salatiiiel, de
woudiooiier, zijt.'
Ongelukkig genoog is het waar,
axitwoordd© Jack.
Alnic kerel' deido Arnos, hoai
met tinnen ui de oogon aanzieod.
Weet je, ging hij niet een snik in
zijn st. m voort, dat Dun Morlev
Tot Gardiner met zich medegenomen
heeft naar Sydney, en dat hij zwaar
gewond is On dc politie hem neb torna
zit, dat dc armé Tot Gardinci
voorportaal en liepen de Pliiliprtrect dood is een kogel door haar hoofd.'
Het ouu id© zéker cca minuut, voor
Jack iels zoggou keu. het was alsof
■tscling uil den hemel een grootc
zwart© v.ek op zijn prettige herinne
ring aan de echo©:, aan Betsy en de
BroudJ)avenv»ll©i gevallen was. De
zon werd er geheel door verduisterd,
het landschap zelf om hom verander
de plotseling en hij had cr zoo
zorgvuldig voor gewaakt, dat zijn
lever) daar vlekkeloos eu rein zou
blijven.
Dan Morley mat Tot Gardiner in
Sydney! stamdde hij. En Tot
dood! Hij sprak als iemand, die ge
heel verbijsterd was. - Ik wet er
absoluut niets van. verte! me alles
wat u woel.
Ajdos Gordon verteld© htm dc ge-
hoek- droevige, troostelooz*.- geschie
denis cn terwqi Jackluisterde, iicr-
unieid© iilj ziel» weer dc aunilounlijke
preek van zoooven en voelde liij op
zijn Jiart eeu gewicht als looi!.
Als «te pohti-e hem niet ro pak
ken krijgt, dan zal Dan Morley mei
mij to doen krijgen, was all cv wat Jiij
zei de.
Er volgde oen lange stilte. Jack
keek voor zich uit op den grond, met
zijn wandelstok in het kiezelzand lij
nen trekkend.
Weet dc politic, dat ik in Sydney
ben? vroeg hij eindetijk.
Ik geloof het niet, 2©id© Adios.
Amos Gordon, 2©ide Jack, zich
pneluend cn Jhen» recht in du oogdu
ijkend, j© weet hoe ik geprobeerd
heJ) in d© Broaóriavunvaüoi ctn fat-
somlijk leven te lelden. Ik zorgde cr
voor, dat er niets gestolen cn nie
mand letsel gedaan werd. Je weet,
dat ik van plat» wOs weg te gaan,
zooals ik gekomen was, als John Ben-
dc
Klei
vijz<
Er volgde oen stilzwijgen.
Vaarwel, oude man", zei de Jack.
- - J© zult me niet verraden, dat w r.
ik, cn ik ben niet van plan me aan
dio duivels over tc leveren, om ver
hoord, gekweld e» opgehangen te
worden. Iedereen schijnt tegen n»e te
zijn. ik moet dien juodikaiit o}i «n
goeden dag toch eens bedanken voor
zijn preek, het zal iiem verwonderen
brief van een woudloopcr L krij
gen; maar 1111 moet ik zien zoo gauw
i.iogflijk tui Sydney v.- te kornuit.
Daar kan je van op nan, oude vinond
iie kolonie zal spoctitg weer van Jack
Salatiiiel, d©n woudlooper, hoorn».
Jack stal; zijn hand uit Ainos Gor
don drukt© die in de zijne en wild©
nog 1
hand t
bankje
//.-ggen; maar Jack trok zijn
ng, sprong over het lag©
punover hcni en verdween.
Mondt vervolgd).
