over «ie grenzen.
HAARLEM'S DAGBLAD
VRIJDAG £4 DECEMBER 1920
TWEEDE BLAD
03 Voltaóoii» Ul Idsalistissii plan van Harding Os nieuws
kileu us coa.erentu u Brussel Os toestaud van Oosisnrll»
Hongarije uunsiaaiua in Aittsne -r a'Ainunno.
Dovtoiüie Algeaioene Vergadering
van don Volkenbond is geëindigd en
zoouls te voorzien was, voei nigrij-
puias is ei' niet gebeurd. Tailoozc
redevoeringen, de een nog schooner
du» de under, lieblK-n oJ zeer weinig
bijgedragen tot oene ontwarring van
bet noyeiooze kluwen waartoe Euro
pa langzamerhand is vervormd. Ver
scheidene beteïigi ijko quaeeties rijn
nog mot aan de orde gekomen, nie.o
heeft nu, terwijl do Volkenbond toch
al een paar jaar op papier staat, nog
slechts oen zeer onvolledige leden
lijst. lvcn onschuldig landje als
Luxemburg zou eerst met toegelaten
worden. Waarom niet? Ik geloof, om
dat het te onbelangrijk was en te
weerloos. Sommige staten wenschten
blijkbaar voor de onufiiankenjKheid
vun zulk een beacheiuen gebied niet
botg to blijvui. r er wijl een lanuje ais
Luxemburg toch die bescherming het
meest van noode heeft. Dank zij
Frankrijk, Bulgic en Nederland, die
bel kleine broertje uit gevoelens van
nabuurschap on goocniedenis oen zetje
gaven, is het groothertogdom toch
l.og over liet lick geklommen dal oiu
den voorioopig nog eenugszins ver
warden volkeninonoistuin is opgetrok
ken. Durtscliliuid staat er ook nr.g
builen, met Hongarije. En de Ver-
eenigdo Staten, maar Oom Sain staat,
om de vergelijking voor ik haar los
laat, nog even door te trekken, met
den rug naar lvet hek.
Het doet in dezen tijd een beetje
vreemd aan, om nog een idealistisch
staatsman te ontdekKeri, althans een,
die nog optimisme heeft in de mora
liteit van de hedendaagschc staats
besturen. Men herinnert zich uoe
Wilson indertijd naar Versailles
kwam zonder, ©enige diplomatieke
handigheid, zooals die in Europa op
geld doel, maar gewapend met eun
onbegrensd vertrouwen ui het wil-
sjagen van zijn lioogo verbroede-
roigsidee. Zijn optreden is een droe
vig fiasco geworden. Hij wist niet Ie
geven en te nameu en ineJd'onverbid-
uelijk vast aan zijne idealen. En nu
kondigt zijn a.s opvolger Harding
ook a.weer een plan nan, dat geheel
op ouderling vertrouwen moet torus-
ten. Hij wil na zijn ambtsaanvaar
ding de groote mogendheden tot een
conferentie met Amerika uitnoodigen
om daarbij tot een belofte te komen,
aui zoo onderling gemoedelijk af te
spreken, klaarblijkelijk, lat de vrede
voortaan zaj gehandhaafd blijven. Hij
rnrent, dat eeu dergelijke afspraak
van de groote mogendheden, Groot-
Brittanniè, Frankrijk, Italië, Japan
en wellicht nog ©en paar andere,
voldoende zaj zijn om zonder Volken
bond of Ingev.ikeldi- verdragen, zon
der strijdmacht zelfs, den wereld
vrede to waarborgen. En dat, terwijl
Engeland, Amerika en Japan nu al
weer duchtig op eikaars vlootplan-
nen letten. Het klinkt wei zoo naief
dat wij er aan mogen twijfelen of
deze berichten juist zijn. Want laten
wij ons een dergelijk© overeenkomst
eens voorstellen, gesloten tusschen de
bovengenoemd© staten, vermeerderd
bijv. met Duitschland. Wat zal dan
gebeuren in een geval van on ©enig
heid tusschen twee kleine staten?
Zullen dan de trouwverbonden groote
broers In koor tegen de beide kemp
hanen zeggen: „Jullie vecht naet,
vechten is door ons onwettig ver
klaard en als jullie stout bent, krijg
je het met al jt. groote broers uan den
stok?" Natuurlijk niet. Zij zullen al
len partij kiezen, de aan diners bij
broeder Harding gesproken redevoe
ringen vergeten on elkaar In de ka
ren vliegen ter bescherming van hun
respectieve klein© vriendjes. Het lijkt
mij dat wij volgens Harding's plan
spoediger dan ooit den al gemeen en
oorlog terug zouden hebben.
Benalvft Luxemburg, zijn ook Oos
tenrijk, Bulgarije, Finland en Costn
Rica tot den Bond toegelaten. He
üoeiatiug van Aiinenië is na langdu
rig geharrewar geweigerd. Armenië
ureeg en verdiende ongetwijfeld de
algemeene sympathie maar men zag
een onoverkomelijk bezwaar in het.
toelaten van een staai, die geen
eigenlijke regeering lierft, die geacel-
teiijk door de Bolsjewiki bezel is en
eigenlijk geen vastgestelde grenzen
heeft. Een van de gioote struikel
blokken, ook bij andere kleine staten
alt de Ballisclic en Georgië ie de on
bekwaamheid van d:o landen om te
voldoen aan de eischen, gesteld in
het ook in andere opzichten lastige,
maar zeer belangrijke artikel 10 van
in Hongarije Ireedt ©en nieuwe mi
nister yan Financiën op, die door ver
doorgevoerde bezuiniging groote re
sultaten hoopt te liereikem De staats
uitgaven zullen tot een minimum
worden beperkt. Allo staatsschulden
zullen worden betaald uvenaJs de
ooiiogsleemiigcii waarvan de rente
voet tot i zal worden verlaagd.
Buitenlanden) wordt do rente uitbe
taald, ook over liet jaar lUiy, waar-
üi de communisten de rentebetaling
-taakte». Boor talrijke bezuinigings
maatregelen, die mot dictatoriale
inachlsbovoegdheid zullen worden uit
gevoerd hoopt de minister binnen
.iet jaar te kunnen komen tot volle
dige consolidatie van de staatsbegroo-
ung en tot stabiliseering van de Hun-
g&arsche valuta.
Zoo lijkt het nu tocli werkelijk, of
de Europoesclie chaos tn het nieuwe
jaar krachtig onder 1 randen zal wor-
aen genomcu en voor ojts werelddeel
met de hulp uan de Centrale rijken
oen betere tijd zal gaan aanbreken.
Ln de over.go Europeescn© kwesties
ij weinig verandering gekomen. Con-
Rubriek voo
KEU.VI M ld.
Hernials, feest van vriendelijke
geuo<-v,ta>j*6 huiselijkheid, al© ai.en
.om vvj en nabij naai' l.Jie treaken en
zich aan li ent en warmte van den liui-
ooJijken haard verkwikken. Het ie zoo
«somber buiten en t leven zoo moeuijx
uiiuu' ie ilei iuoo ©ui Deerlijk teeüeii,
dat we niet onze bekommernis en ons
leed, dé eenige toeviuclit, zoeken en
vinden op dat kleine pkekj© tliuis! liii
„ie zoo ver weg zijn, dat ze niet ko
men kunnen ze trachten in verre a' "-
ken weer een sfeer van liet ouderlijk
liuis te brengen, cn vele kleine
.lerstboonipje© prijken mot bun '.ichtjus
ül ander wereldideelen, uit herinnering
aan den goeden kindertijd. We nebbe.)
a^on m ucri scnat van onze lierUineim-
gan een bron van gedao.aen aan vee.
hels cu warme waideze huiselijke da
gen tot iets bijzondere maakte.
Kerstmis, liet feest der vredes.
Begnjpedjk is het dan ook, dat om de
zen tiju meer dan anders de harten
opengaan om iets gotus. iets hete voor
onze kinderen te uoen. „Bedt de kin
deren roept het Roode Krui6! ons toe.
i.n wie u» eigen omgeving fUuke gezoi.-
de kinderen ziet, genietend van jeugd
cii pnzier, uie ©on geuau:-
te niet van zich afzetten aan ai die on
gelukkige stumperds in zooveel landen
van Europa, riek en ondervoed, d:e
nog geen geluk gekend hebben en een
treurig bestaan voorts-eepe». Gaat hu
u als mij dun zijn di© scharen kin
deren als een nachtmerrie waar we
stantïjn ls te Athene gearriveerd en
hot voorwerp geworden van enthou
siaste liuldebetoogingen. Bo Vcnize-
listeii hebben- zien daarbij kalm ge-
lioudeu wuuraa» het feit dal Enge
land cn Frankrijk zich niet verder
schijnen te willen vt-i-zolten maar stil
in een hoekje voor zich heon zitten
mopperen, wel niet vreema zaï zijn.
Overigens is de toestand ln het llel-
leensche rijk nog allesbehalve couleur
de rose. Het Noorden 1» ontevreden
de Grielten in Constantinopej mani-
lcsteeren sterker tl-ui ooit voor Veni-
zelos en de Kenialisteai zetten hun
opmarsch ln de buurt van Smyrna
voort
d'Annunzio heeft een ultimatum op
korten veimijn ontvangen, waarin
zijiio onderwerping uan Italië wordt
g*.©iscbt.
Be ciwaze aviatour-poéet hetJt voor
de zooveelst© maal geweigerd en net
gevolg ie dat Frame gebioKkeerd is.
oiohui beeft uitusschen nog steeds
lioop d'Annunzio vriendschappelijk
le bewegen zijn verzet te laten varen.
P. W. P.
Vrouwen.
niet aan ontkomen kunnen. Het is zoo
erg, dat men iiaacl denken gaat, he;
lxcj.pt tooii niet© er i© gotm r_© on dhn.
Kr is in het lijden van kkuic kinderezi
zooieis diep uagifccn, omdat zij nog
z*.o a^eoluut oj'öuiuidig zijn aan hun
iot en er zich nog met tegen veweren
kunnen. Ons zaï ue kueuio gave niet
aimer maken, die we voor non afzou-
deoren, want kiem blijft allee wat wc
in dezen gi ooten nood doen, en een af
doende bulp zal bet ook niet zijn, maar
uie op do liecle wereld ieder zich iets
ontzegt, dan komt er tocli wal van te
recht en ;uö maar op de heeie wereld
iedereen niet meer geniflen kon van
overdadige weelde omdat er onnoeme
lijk vee» kindemi ongelukkig zijn, dan
nou \vo nog verder.
Over de hulp die we elkaar verschul
digd ajn kunnen uo vee) praten en
zuu.cn we not wei met zoo gauw een»
worden, maar wokng mensen©)) z.jn
ongevoelig voor kinun/leod. Vvut is hot
toch, dat bij koude ©on verbilterue na
tui-en het gevori doot wakker worden,
bij het zien van het onbewute kleine
kind!
HoeveJen hebben na bitter leed de eer
ste verlossende traiicn gesenreid bij
uen wieg van een mein kmuje, hoevee.
onbuigzame, ti'Otsche juensciiert, heb
ban eventus de wijzen uit het Boeten
geknield voor een pa^afcorene! En hoe
.li ..ebben weer vreugile gevonden
in den omgang met vroc.ijke k-eutexs?
Laten we maar eens goed nadookeu,
daö zouden vrij allen wel een ocigcn-
blik weten u0 te vinden, toen oei.
kind ons ton zegen was.
En voor dden zegen, die boodschap
uit reine kinderoogen, hebben wij een
groote schujJ af te lieunen, laten we
dat niet vergeten, en niet te tana
wachten met die te voldoen. Die on
bewuste invloed van kinderen, daar
hebben de dichters en sclirijvci^, d:«
uiteraard rcicmKhoiijk aanvoelen, vah
verhaald in hun kuiieitwerkendi© niet
hun slechtste waren. We kennen al*
,en wel het nieésterljjke gedichtje void
den dichter Victor Hugo, dat in vela
talen is overgezet: „Als het kindje bin
nenkomt". liet geeft zoo eenvoudig
weer hoe alles wat grooten menschel)
zoo heel belangrijk toeschijnt, moet
wijken voor dat k'einewt®entje, dat
blTmesitreedt, en we ekruieo al!on liefi
aandoenlijke riot met de bede vol mo
delijden vqpr de gezinnen die den ze
gen derven van kindergeluk, de nestjes
zonder vogeltjes, de bijenkorven zon
der bijen.
Ik denk aan het minder bekends
Enge.'schc samoiapraukje tUssctu-n
moeder en kind, dat ik in eenvoudig
Hollandsd) tracht weer te govern, al
verdragen zulke naïve-gezichtjes dit
slecht.
„Waar kom je vandaan mijn baby
kindje
UH de oneindigheid kwam ilc
naar hier.
Hoe kon» Je aan die heerlijks
blauwe oogjes!
Gestolen van 't hemelblauw op
mijn reis daar doorheen.
En die kleine voetjes en handjes!
Uit 't zelfde doosje als de Eng©-
lenvleugeltjes.
Maar dit aJles hoe werd het mijn
eigen kindje?
God dacht aan mij en zoo ben ik
geworden.
iuaai* hoe kwam Je tot ons mijn
lieveling
God dadkt aan U cn zoo kwam
ik hiei.
Diergelijke aandoenlijke versjes
vinden we le over bij de Vlaamisehu
dichtere en wie denkt er niet dezer
dagen of zingt ln den huiselijken
kring het Oud-Hollandsohe: ..Daar
is een kindeken gekomen op aard"
wei een van de mooiste kerstliederen,
die ik ken juist om zijn grooten een
voud. In proza ken ik haast geen
frissober stukje over den onbewusten
invloed van het kind, als dat van Jan
'Muc-iaren, gejauiuu. „zij.ic luajs©-
teit de baby.'» Hij beschrijft ons
daarin het gezelschap in een ouder-
wel-schen omnibus, die van de buiteri-
wijfien naar de stad rijdt. lederen
morgen veel hetzelfde gezelschap en
wat waren die inenschen gelukkig
totdat de oude kolonel binnenkwam.
De baby op zijn rixwders school, een
eenvoudige arbeiderevrouw, wat- een
heel gewoon frisch gezond kindje, oat
men op straat niet opgemerkt zou
iiaanemmuf Halletjes
EEN' ZATEHDAuAV ONDPRAATJ E.
Het vorhaal gaat, dat de RonieLn-
sclie veldheer Gesar kun uie maakte
niet haar, die zijn gemalin zou wor
den, toen ojj eon van zijn tochten,
een wiel vun ziju reiswagen bezweek
en bij in een klein dorpje wachten
moost, totdal liet gereputeerd wus.
Aan deze historische gebeurtenis ge
dachtig zit ik, telkens wamifer mijn
tjein zonder eenige naspeurbare re-
.den tusschen twee statiu-ns staat te
wacliten, in spanning cf mij nu ook
Iets buitengewoons ten deel zal val-
leui, dat wil zeggen: goen vrouw,
want ik beu al getrouwd, maar iets
anders, bijvoorbeeld een notaris, die
terwij] de trein stilstaat voor bet por
tierraampje komt en uitroejit: „einde
lijk heli ik u gevonden, ik loop al van
Haarlem af den trein achterna, om u
te vertellen dat. oom Baltus uit Chi
cago gestorven is en u zijn heele ver
mogen van twee millioen guide,
heelt nagelat"!!-'
Menigmaal li.L ik met mijn trein
sthgesiaan, maar de notaris is er
Jiict geweest. Hij loopt zeker nog.
Tocli heb ik onlangs tijdens zoo n
gedwongen stilstand, van iets gepro
fiteerd, namelijk van ©en verhaal,
gedaan door een medereiziger. Het
leek mij geloofwaardig toe en daar
om Jie.» lx liet outnoudeii en vertel
het oji mijn beurt weer over:
Zijn familieleden en vrienden wie-
tex iiiet, hoe net kwam, maai* Jaap
tin Veilde had nu eenmaal geen suc-
CGs bij zijn ondernemingen, a.s jong
mensen guig hij door voor flink en
bijdehand, nij luid geen in bet oog
loopende gebrekendronk niet, uob-
beido niet, bezat een zekeren ijver,
die maakte, dat men hem altijd in
dial tegen kwam, waar het was
hoogst eigenaardig, toe» hij Annie
Werner kwam vrugon, had haar va
der tegen hét huwelijk groot be
zwaar.
„Kind", zei hij, „ik wil het niet
tegenhouden cn ik heb ook ervaring
geroeg, oiu lo weten, dat ik bet niet
kan tegenhouden, als jo het eenmaal
wilt doorzetten, moor ik zie ©r mets
goeds va» Karden. Wat Ut precies te
gen hem lleb, kan ik niet in enkele
woorden zeggen, hij is beleefd, zelfs
voorkomend tegen oude menscben
als ik en andere; bepaalde gebreken
lieeft hij niet, tenminste ik ken z©
niet en toch geloof ik niet, dat je een
gelukkig huwelijk tegemoet gaat. Hij
doet mij een beetje denken aan een
storm
meent u dat zoo', zei do lieve
Annie, trio met weinig plezier naar
dez»t toespraak liao geluistïrd.
„Dat meen ik zoo: :<ls er ren elorm
gtweost is en jo kijkt rond, dan is
er oigenlijJt niets gehemd, beliaive,
dat hier en daar iets ontworteld is
esi oji dei. grond ligt; succes beeft
ïoo'n storm overigens niet gehad; ei
is nir-Uj nuttigs uit voort gekomen,
weet je. Nu, van je aansiaunde krijg
ik ook zoo n indruk. Hij is altijd in
beweging, jn heel drukke beweging,
naar ais jo vraagt r.anr de rreuitu-
ten, dan zijn die zoo niet te vinden".
Annie voelde zich bc-leedigd cn liet
dat ook duidelijk blijken.
„Zijn zaken zei z.„zijn nog niet
groot, maar dat wordt wel beter. Er
zijn toch zooveel jongelui, dïe klein
moeten beginnen: waarom zouden wij
dat ook niet kunnen" en hoopvol keek
zij het raam uit, want zij zag Jaap
juist oip hot huls toekomen. Vader
•Werner zweeg maar. Hij was inder-
duad een man van ondervinding. Hij
wist wel, dat het oen meisje niet uit
het hoofd te praten is, wanneer zij
eenmaal van oen jongmon ch houdt,
ja zelfs, dat Iedere aanmerking op
OP» veel ii.aiiiide, de liefde van het
meisje nog doet toenemen. Hij hoopte
dur maar, zooals alle vaders hij der
gelijk© gelegenheden hopen, dat liet
c-ngagement op de eene of andere
manier neg afraken zou, want wat
hij Aiioir nut verteld had, omdat nij
wist, dat het tocli niet kon haten,
was, dat in de handelsinformaties,
die hij over Jaap genomen had, mei
zooveel woorden te lezen stond, dnf
zijn agentuur- cn commissiehandel,
onder do firma de Wilde Co., r.og
?.oo goed ale geen bet.e©k©niis had.
Intussclien, het engagement naan
niet het eind, dat vader Werner er
van gehoopt had, Daar was voor An
nie ook geen reden toe. Hij was al
lerliefst voor haar, kwam dikwijls
mol kleine cadeautjes aan en gedroeg
•ieh tegenover haar en haar familie
leden, zoo nJs men maar verlangen
kon. Het was dus logieeli, dat zij op
c-cn bepaalden tijd in het huweüik
zouden treden. Wei ig wanr bleek,
tofn het, er op aan kwam, dat. Jaap
zeil tot de inrichting van liet huis
houden niets zou kunnen bijdragen.
Hii wist met ©en soort van edelen
zwier aan vader Werner duidelük te
n aken, dat. hij al zijn veld tot den
'aatston c^nt toe in d©n agentuur- en
ccmmissieJiaudel noodig liad en h-d
liep er dua ten slotte oji uit, dat zijn
aanstaande sclioonvader olies en al-
les betaalde tegenover de pleclitige
verzekering van Jaap, dat hlj^ bin
nen een paar Jaar, laat ons zéggen
drie, niet waar, licogslens vijf, het
geheel© voorschot met de rente terug
zou hebben betaald. Daar kwam even
wel niets van, integendeel, de agen
tuur- en commissiezaak scheen door
ecu geheimzinnige ziekte aangetast te
zijn, zoodat zij weg smolt. Heel veel
was er nooit in omgegaan, maar een
jaar na hel huwelijk bleef er op on
verklaarbare wijze niets meer van
over. Jaap's ijver verniLixkirde daar
door niet; er scheen zelfs in het kan
toortje, dat hij op zijn bovenhuis
voor de zaak had ingericht, altijd iets
te corresponxleeren te zijn en wie hein
oj) straat tegen kwtirn, zou aan zijn
vluggen gang gedacht hebben, dat hij
ondeiweg was, om belangrijke zulten
af te sluiten. Ilct was vreemd, maar
liet was niet te ontkennen, al die
ijver leverde niets op; althans geen
geld en er kwam oen oogenblik, dat
Annie mot bitterheid moest denken
nun de vergelijking, die haar vader
had gemaakt tusschen Jaap en dai
>(orm.
Natuurlijk was er ernstig gespro-
ktn. Vader Werner was met. in staat
en luul ook geen lust, het jonge ge
zin, dat inmiddels uit drie personen
bestond, uit de liond t© onderhouden,
/.ijn schoonzoon Jaap wilde niets lie
ver, dan vrouv. en kind een uitstekend
leven verschaffen. Dat was juist he;,
moeilijke, dat niemand hem iets ver
wijten kon. want zijn beieidwillig-
lieid was grenzenloos »ji alles, wat
men hem voorstelde, wilde hij aan
pakken en pakt© hij ook san. Het
noodlot wou alleen, dat hij als tegen
hanger van den goochelaar, die uit
het niet rijksda.tlderfi weet te grij
pen, van zijn kant zelfs geen kans
zag om uit een gewone onderneming
een karig© winst te maken. Vader
Werner liet het niet aa» Bteun ont
breken. Nu d« ugontuur- en conums-
sieJiandel een mislukking was gewor
den, zou een winkel misschien beter
succes opleveren. Dus kocht hij een
vrij aardig beklante zaak in huis-
lioudelijke artikelen, onder de voor
waarde, dat de wrltooper Jaap nog
eenigen tijd behulpzaam zou zijn.
Zes maanden later nam deze zijn af
scheid en van dnt oogenblik af h'gon
•Je. winkel weer le lijdon aan dezelfde
geheimzinnig© kwaal, die ook het le
ven had gekost san ,do eerste onder-
het volkenbondsverdrag.
De Volkenbond is intusschén na
dez© vergadering ©en tastbaar iets
geworden, al ontbreken cr nog be
langrijk© stukken aan het geheel. De
structuur zit nu goed i» elkaar, men
heeft in een geest van broederschap
vergaderd, ojivaltingeu cli© vroeger
door onderling vcrwijderdo liggi'ig
niet weixlem begrepen, werdon op deze
vergadering verklaard en zullen daar
door ongetwijfeld in de toekomst
nie©rdere waardeering genieten. Prno
tlsche resultaten hoeft de bijeenkomst
nauwelijks opgeievi.Td, moreell was
zij van groot belang.
Men krijgt zoo den indruk dat er in
de laatst© weken meer spijkere met
koppen geslagen zijn don in de heel©
voorafgaande periode sinds het ver
drag van Versailles. De conferentie
te Brussel is verdaagd lot 1Ü Januari
oin den gedelegeerden <fcr verschillen
de landeu gelegenheid te geven rug
gespraak te houden niet liunne regie
ringen. Geallieerden zoowel als Duii-
sciiere zijn liet er over eens dat uit
dez© conferentie ©en basis zal gebo
ren worden tot regeling van de quees-
tie der schadeloosstelling. Wel is
voorioopig «hes nog vang muar beide
partijen 2iju met ernst bezield om tot
f©ne bevredigende oplossing te gera
ken. Er heerscht ©en nieuwe, zeer wel-
korrio geest van samenwerking en
welwillendheid, die zijn zwaartepunt
vindt in de duidelijke neiging tot te
gemoetkoming bij de ,ilbeerden.
Er zijn nog meer verblijdend© ver
schijnselen, die ods het Kerstfeest al
thans inet wat meer optimisme voor
de toekomst doen vieren. Een En-
gelsch blad, de Daily Telegraph ves
tigde in een hoofdartikel de aon-
diacht op don wonliopigen toestand
van Oostenrijk, dat va» de centrale
rijken er wel het allerslechtst aan too
ia. ln weinig© maanden, zegt het
biad, zal Oostenrijk alles op polito K
on sociaal gehied verloren hebben en
uaar aus uullioen inwoners zullen
stervende van honger, gedemorali
seerd on wanhopig zijn. Een derge-
lijko ramp moet op grond van erva
ring en uit overwegingen van men-
schelijkJield voorkomen woiven. Al
leen directe interventie van de En-
tentje kan Oostenrijk nog van den
volkomen ondergang redden. Het land
moet onmiddellijk geld hebban, geen
liefdadige bijdragen, maar een grcoi
bedrag. Hiervoor kan de- Entente
dan de controle over de financiën
viagei). le dezo controle gewaar
borgd dan kan Oostenrijk eene inter
nationale leening sluiten, die het m
staat zoude stellen zijn© minerale
rijkdommen te exploiteercii en zijn
industrieel© hulpbronnen uit te bra
den, Hierbij zou tevens de stceokool-
cn voedselvoorziening geregeld kun-
uen wordcu.
neuung en die Annie c broers de
smeJtziekte noemden. De winkel ging
achteruit; er kwamen telkens min
der klanten en op een goedep dag
kon men zeggen, dat de affaire weer
totaal verloopan was. Bij deze gele
genheid werd vader Werner driftig.
Hij had nu al vrij wal geld bijgepast
en zag niet zonder vrees de toekomst
van Annie tegemoet.
„Hoe is het toch mogelijk, Jaap",
zei hij wrevelig, bij een bezoek aan
ds jongelui, waarbij hij in de boeken
had gezien, dat er sedert vier dagen
geem cent in den winkel was ontvan
gen, „hoe is het toch mogelijk, dat
zoo'n aardig zaakje in den tijd Van
een jaar totaal verdwijnen kan. Wat
doe je toch met je klanten?"
Jaap liet neerslachtig het hoofd
Ilangen. Hij wist het niet en inder
daad deed hij ook niets bijzonders met
hen. Hij was vriendelijk cn voorko
mend, spande zich in op zijn manier,
ontzag «een moeite, was trouw bij
zijn zaakje, maar om d© oene of an
dere reden vonden de klanten toch
geen behagen in zijn onderneming en
verdween do één voor, dc andeir na.
Goede raad was duur. Hij bad nu al
getoond, dat hij twee dingen niet ver
stond; zelf een zaak uit liet niet schep
pen en een goede zaak goed houden.
De oplossing lag dus voor de band:
Jaap moest ©en betrekking zoeken en
aldus geschiedde. Maar daar de goe
de betrekkingen dun gezaaid zijn en
men voor ieder vak een zekere voor
bereiding noodig beefl, die- Jaap door
©en ongelukkig toeval voor ieder be
drijf scheen te missen, gelukte het
niet, om een kantoorman van hem te
maken. Wel waren er verschillende
firma's, die wildon probeereu, of Dij
aJs reiziger slagen zou. Ook hiervoor
schenen de vooruitzichten gunstig.
Hij dronk immers niet, liep Hard,
was beleefd, gaf zich moeite, opper
vlakkig gezien moeel er in Jaap een
voortreffelijk reiziger schuilen. Hij
Ije-gon met manufacturen. Dat slaag
de niet, hij verkocht niet genoeg.
„Er is", zei hij met volle overtui
ging tot zijn vrouw en haar familie
leden, „in dat vak te veel concurren
tie. Als je 's Maandagmorgens op
reis ging, zaten er wel twintig lapjes-
lui tn den trein".
Die spoeling wae te dun. Hij ging
uu6 over naar een fabriek van elcc-
Irisclic apparaten, maai niet met bo-
ler resultaat.
„Dit van", zei hij op een Zondag
middag zijn schoonvader bezoekend,
„is nog te nieuw. Het publiek, weet
u, is 2oo verschrikkelijk dom; de nien-
schen hechten aan het oude en voelen
niets voor de prachtige apparaten,
die o:ize fabriek verkoopt"'.
Vader Werner wist niet, of bij hui
len of lachen moest.
„Maar hoe komt het dan. Jaap, dat
die fabriek zelf bestaan kan en die
is tocli een jaar of zes oud".
„Dat is", zei Jaap verstandig, „ccn
quaeslie van kapitual, ziet u, zoo'n
fabriek heeft kapitaal en die kan hel
uitzingen, maar zoo'n arme reiziger
als ik, moet dadelijk wat verdienen.
Dat is liet verschil
Vader Werner scheen wel niet over
tuigd, maar het gevolg was toch, dat
Jaap de electrisclto apparaten verruil
de voor liet a©«irtentiev ik
„Deze branche", legd© hij uit aan
zijn vrouw, „biedt oubégren&de mo
gelijkheden. Er zijn collega's, die met
succes een paar honderd gulden, per
week maken en zonder veel moeite.
Het is ook zoo eenvoudig; je neemt
alleen maar een paar klanten en
tijdschriften mee ea je. hebt met
zware toestellen of met koffers vol
monsters niets te maken".
Annie knikte, zij was langzamer
hand wus sceptisch geworden over
zijn plannen e;i inderdaad, bet ging
ook met de publiciteit niet. Terwijl
dag- en weekbladen, tijdschriften en
catalogi vol advertenties stonden,
scheen niemand behoefte t© hebben
aan de publicitoit in de organen, die
Jaap vertegenwoordigde. Wanneer
hij iemand bezocht, don was het
budget al overbelast, of er waren
geen artikelen, die op dat oogenblik
konden wordieu geannonceerd, of er
waren twintig auaere rédenen van ge
lijke waarde, maar het resultaat was
altijd, dat Jaap met leegc handen
thuiskwam. Zoo was de toestand van
uet gezin d© Wilde in den zomer van
negentienhonderdveertien, toen de
oorlog uitbrak. Natuurlijk ging tk
uiterlijke welvaart er in de familie
niet op vooruit. Wel was er oen twee
de spruit verschenen, maar het huis,
waarin de aangroeiende familie
woonde, was kleiner gewordm en op
dat oogenblik hadden zij zich moe
ten neerzetten in een armelijk huisje
in een zijstraat te Almelo. Zijn goed
humeur had Jaap er nooit bij verlo
ren, wat juist niet van zijn omgeving
gezegd kon worden. Zijn vrouw was
somber en stil; op haar kwamen de
dagdijksche zorgen ook veel meer
neer, dan op beni, die gewoonlijk op
reis was. Vader W erner li ad hem
conduit te kennen gegeven, dat hij e.
niets meer aan doou kon. ofschoon
rij stilletjes zijn dochter, als het wa
ter tot de lippen kwam, nog wel win
toestopte en de twee broers lacht©D
Jaap in rijn gezicht uit, wanneer bij
theorieën verkondigde over geld ver
dienen en zaken doen. Do oudste, die
pas notaris was geworden, had eeni
ronduit tot zijn zuster gezegd:
„Het spijt me voor j© kind, je man
heeft een ongelukkige hand, of hij
heeft het booze oog; misschien wel
allebei, maar dat is wol zeker, wat
hij aanraakt, bederft hij".
Van dut onvriendelijke oordeel wist
Jaap niet af; zijn vrouw vond het vol
komen nutteloos, hem dat over tc
brengen, al was het alleen, omdat hij
er tocli niet aan geloofd zou hebben.
D© oorlog was al eenige maanden
aan den gang, toen Jaap op een Za
terdagmiddag aan de deur van zijn
huisje een luchtje schepte. Het was
een doodstille straat, nooit, kwuni er
iemand door, die er niet te makei
had, zoodot het hem verwonderde,
toen hij iemand, di© cr blijkbaar
vreemd was, daar hij aarzelend om
zjcli lieon keek o» blijkbaar niet
wist, of hij zou doorloop n of terug
gaan, in de straat auukwtuu. De man
rtond voor Juup's huisje stil, from
melde even aan zijn hoed en k&ek
hem aan. Jaap zei: „Goeden morgen"
en wachtt© verder af.
Danrnu zei de vreemd ©ling:
„Speechen Si© deutscli?"
„Jawold", zei Jaap, die in de pe
riode van den agentuur en commissie
handel wel eens een half uur over de
grens was geweest, „was wünschen
Sie?"
„Ich kaufe Schwoine", jei de man.
Jaap, kwam in de verzoeking on.»
te antwoorden „Och, CUan, ik heb
geen varkens t© koop, schiet maar
pp".
Maar in plaats daarvan gaf hij een
vriendelijk antwoord en hei duurde
geen vijf minuten, of de vreemdeling
zat bij hem ln de kleine voorkamer
en zij praatten samen over het kee
per va» varkens in den Overijsel-
schen .achterhoek. Jaap had evenve.!
verstand van varkens, uls hij achter
eenvolgens had gehad v i den agen
tuur- on commiwbohand1van de
manufacturen, van d© «lectrische ap
paraten cn van (1© publiciteit, mam
men nio©t wel bedenken, dat hij dat
zelf niet inzag. Het denkbeeld van
varkens koopen, scheen hem dan ook
een aardige nieuwigheid, vooral,
toen do vreemdeling hem ©en porte-
fcuili© liet zien, di© opgepropt was
mei Duiiscbe bankbiljetten. Het doel
van zijii komst, waa gauw verteld:
zooveel mogelijk varkens koopen voor
groot© kooplui in Keulen.
„Ich zahle hohe Preieo", verzekerde
da man, op zijn portefeuille klop
pend. De moeilijkheid lag voor hem
hierin, dat hij zich bij de boeren niet
verstaanbaar maken kon. Wild© Jaap
ïuel hein meereizen, zoo'n beotje voor
toll; spelen en d« varkeus heipeu ver
zenden, dun kon hij twro guidun por
stuk krijgen. Juist op dai oogenluik
nod Jaap minder dan ooit t© verlie
zen. De uitgevers, voor wie lhj werk
te hadden hem eon voor een bedankt
en hij had het kleinste blad, waarvoor
inderdaad niets to doen was, overge-
iiouden. Met eon vroolijk gebaar trok
hij dus, in gezelschap van don Duit-
scher, op varkeai&aankoop uit. .Zijn
werk bestond uit hot opmaken van
do reisroute, het ojizoekcn van de
veehouders en li©t introduceren van
den Duitseher bij de boeren. Voor de
rest zorgde deze zelf. Een on kol e keer
moest Jaap met zijn gering© kennis
van h©t Duitsch te hulp komen, wan
neer de onderneming scheen vast te
.oope». Be Buitschei- weid het Koo
pen niet moe. Het scJieen Jaap toe,
alsof uo man van plan was, geheel
Nederland lei^f tc koopen van var-
xens. Trouw kreeg hij iedere week
ziju provisie en tot zijn eigen verba
zing beliep die, berekend togen twee
gulden pel' zwijn, al gauw een bo-
xügnjke som. Maar ©r was ook nog
goen maand verioopen, of Annie hau
naar huis ge&chr©'. ea over het onver-
waclite fortuintje en per keerenden
U'can verscheen de notaris, haar
broer, om te zorgen, dat liet gemak
kelijk gewonnen geld niet tusschen
jaap's onverantwoordelijk© vingers
stippen kon. Het kostte hein niet veel
moeite, zijn zwager over te halen, om
aein de behaald© i>roviaie toe te ver-
tilouwen, onder beding, dat iedere
week Annie haar huishoudgeld uit
Amsterdam gestuurd zou krijgen. Na
Overijse! kwam Gelderland uan de
beurt; na Gelderland, Utrecht. Maan
den long trok Jaap met zijn Uuit-
sehen vriend rond, om varkens te
Koopen en toen deze op zekeren dag
afscheid nam en sein era Freunrte,
Herr de Wielde, hartelijk de hand
drukte, stond Jaap aan hot hoofd van
oesn vermogen van honderdduizend
gulden. Het klinkt vreemd, maar ik
sta voor de waarheid Ijl Al öiat geld
was successievelijk naar Amsterdam
verhuisd, de uot-uis belegd© liet op
allerlei manieren en waagde liet zelfs
voor een doel Koninklijk© Petroleum
te koopen. Wij weten allen, welk een
geweldige vlucht deze oiuib-raeming
nam. Het geld ware in Jaap s handen
stellig weer op d© eone of andere ma
nier ui dorre bladeren veranderd, als
in hei welbekende sprookje uit onze
jeugd. Onder toezicht van deji nota
ris groeide hcfi kapitaal als kool e»
ie gelukkige Annie kreeg regelmatig,
.vat rij voor haar huishoudinkje no©
dig had cn nu ©n dan, wanneer haar
broer en» goeden slag s'.ocg. nog wel
meer. 11e; ligt voor de hand, dat Jaap
net verdiende gold wou gebruiken tot
iiet stichten van een niéuw© onderne
ming. Hij had, geloof ik, een fabriek
van deurpaneel en op liet o..g, muur
do Tamilic had van al zijn mislukte
pogiDgmi genoeg cn wist liein to ont
raden, om nu verder nog iets te gaan
doen. Hij moest zich, zeiden do vader,
Annie, cu de twee broei.- eenparig, nu
maai* wijden aan zijn liefhebberijen,
die bestonden uit het houden van kip-
;>en en liet hengele» naar snoek,
eigenaardig was hot, dut hij die bij
ai zijn mislukkingen bescheiden waa
gebleven, na zijn succes ©on zokero
.evredonheui met zichzelf Ivegon te
voelen. In het begin zoi bij tot zijn
iippéai- uu heflgelvndiüen ronduit:
„Ik heb stom geluk gehad. Ver
beeld je, dat die Uuitscher toevallig
een ander straatje was ingeslagen,
dan had ik hom nooit gezien en wij
hadden samen nooit varkens go-
Kocht".
Maar toen hij dat ©enige keeren
verteld had, schoen liet gebeurd© toch
van gedaante te veranderen, althans
hij knoopte niet zoo zeer meer ge
sprekken aan met de eenvoudige lie
den, die aile dagen in het kanaal
stonden t? visschen, maar trachtte
in relatie tc koinun rnet meer gezeten
uurgers, aan wie hij het gebeurde al*
Jus beschreef:
„Op een midd«g sta ik aan mijn
huisdeur en or komt iemand voorbij,
die mij praat over het koopen van.
varkens. Ioder ander zou natuurlijk
gezegd hebben: och man, loop rond,
lK hou toch geen varkens hier? Maar
ik begreep, dat er zaken t© doen wa
ren, ik noodig hem binnen e» ln den
tijd van vijf minuten heb ik mijn
slag geslagen".
Omstreeks dien tijd viel ook hun
verhuizing naar een andere plaats
én in een veel beter huis. want door
d© goede zorgen van den notaris was
ii« kapitaal met vijftig procent toe
genomen en in zijn nieuw© woon
plaats kwam Jaap van zelf in een an
jer en kring van kennissen. Ook hier,
zooals overal mochten de menschen
hem wei lijden en daar Annie e©n
iief vrouwtje was, had het gezin in
korten tijd in het nieuwe stadje een
aangenaam leven. Het verhaal van
Jaap'6 ondervinding met d© varkens-
kooperij, was intusschen al weer ver-
orderd. Het luidde nu aldus:
„Op een Zaterdagmiddag ga ik dé
deur uit, om te probeemi, Ln het
laatst van de week nog zaken te doen.
Door een toeval kom ik in aanraking
met een Duitseher en bespeur, dnt hij-
veel geld in zijn zak heeft, Duitsch
land wa-s pan in oorlog, niet waur,
een goede koopman kon dus begrij
pen, dat het Duitsch© volk vee; le
vensmiddelen noodig had- Ik had al
gauw gezien, dat de Duitseher een
betrouwbaar man was en Ik zei dus
tegen heui: wat zou u er van denk©»,
wanneer wij voor gezamenlijke rexe»
ning een varkenshandel opzetten in
net groot? Dat is goed, zei hij, maar
tk heb daar zoo geen verstand van,
dan moet u nuj helpen. Nu, dat ging
aan; wij hebben samen half Neder-
land rondgereisd en Ut verzeker je
lui, dat ik goede zaken gemaakt heb".
Annie kwam bij oaz© verlialen
nooit tusschenbe'dc. Zij waardeerde
liet rustige leven t© veel, om door
een onvoorzichtigheid dat te versto
ren. Zij verzette zich ©r ook niet te
gen, toen Jaap langzamerhand oxi
gewichtig© persoonlijkheid in het
stadje werd. Mon rond hem een ener
giek man van zaken, vroeg hem dik
wijls om* raad en het duurd© niet
lang, of er ontstond oen algemeen
opinie: dat zoo'n bescheiden en be
kwaam man iu den gemeenteraad
thuishoorde. Geen twee Jaar na zijn
vcstigiiijj was Jaap lid van den rand.
Wanneer binnen kort de oude wet
houder van het stadje aftreedt, dun
zal zeker dat ambt «ion Jaap d© WU-:
worden aangeboden cn wunneur
liet gebeuren mocht, viat d© bnrge-
u.e«^ier, eeu joakliecr, dio liooger op
wil, ui eon andere plaats wonut bo-
iioeind, dan maakt Jaap een uiteia-
Kende kans. Het mooiste is, dat va»
Uo.' Wem er on de twe© zw.igwo «era
met veed meer respect l>cbanuelen u»n
vroeger, muar de Oéne zwager, do no
taris, lioudt, niettemin Jaap's fortuin
onder ziju beheer. Hij denkt daarbij
aan een toovercirkel, dio niet door
een onvoorzichtig© daad verbroken
mag worden.
