HAARLEM'S DAGBLAD
Van onzen reizenden Redacteur
ouiienlindsen Overzicht
k'eüilïeton
Ge Voorvader vaniien
hoouen Hoipernei
31>
DONDERDAG 17 MAART 1921
- TWEEDE BLAD
(Vierde reek*.)
No. 150
Nederlandsche belangen bij de
Bezetting der Pandsteden en de
nieuwe tolgrens.
JJuoccklorf, 13 Maart 1021.
lu liet voris artikel besprak 'k bet belang
vau bet Kubrbokkeu als industriegebied en
den omvang, die de nijverheid daar, ter zake
-vau delving eu verwerking vaD ertsen en
daarmede verband houdende winning en be
reiding van talrijke chemicaliën, genomen
beelt. daarbij wijzende op bet belang, dat
de Nederlandsche handel en industrie bij dat
sijveriieidsgcbied beeft.
lloe zal dit nu gaan. als de nieuwe eco
nomische „Sanktioneu" in werking tullen tre
den? Met is nog niet bekend, aldus beriuner-
de dc heer Goedhart, hoe do tolgrens zal
Joopun. Met gemakkelijkst zou zijn, als 't
doorgaat, en van iiet standpunt der Gealli
eerden geredeneerd, dai men den Mijn als
tolgrens nam. Anderen zeggen, dat de „Bri-
ckenkdpfe", waartoe nu dun ook, behalve
Keulen, Coblcoz en Mainz ook Diisseklorf,
Duisburg en Kiibrori benooren, bij bet Rijn
gebied zullen ingelijfd worden en dat daar
om nog een strook -M K.M. ten Oosten van
den liiju zoo ingelijfd worden in het lolge-
bied. lloe dat mogelijk is. begrijp 'k niet,
omdat men dan b.v. ook Essen er m heeft en
daar is bijna geen stukje terrein, waar geen
sporen zijn. En dan b.v. bü Widau, een der
grootste rangeerterreinen van Duitschland,
waar honderd spoorbanen naast elkaar loo-
pen. Trek daar eens dc tolgrens door, dan
aet je alle verkeer eu vervoer stop. Met de
nieuw bezette Rijnsteden is men er dan ook
niet, de Belgen hebben dan ook al gevraagd
de tolgrens tot aan Emmerik bij de Neder
landsche grens uit te breiden, liet doel vah
de bezetting der bruggenhoofden is natuur
lijk um alle verkeer en vervoer van bet
Ruhrbekkeii in de band te hebben, daar de
afvoer van de producten van dat gebied, erts
en -,,fertjg"-fabrikaien1 langs den Rijn en zijn
zij-rivieren en over de spoorwegk(looppunten
hier, op weg naar het buitenland, geschiedt.
Wat gebeurt er nu, als de economische
„Hauktionen of. zooals de Duitecbcr die
noemt Zwangmasznalimen, d.w.z. geen recht
vaardige waarborgen, maar dwangmaatrege
len, van kracht worden? Een fabrikant bui
ten het gebied van de Rijntollen, b.v. }d Dort-
mundt. zal van de tolgrens geen last hebben,
omdat bij er buiten kan blijven, als bij zijn
■waren b.v.over Nederland zendt. Geraken
daar dc door de Geallieerden voorgenomen
douane-maatregelen in kracht, met de te
Londen voorgestelde 12 pCt., dan zal de fa
brikant daarmede rekening te houden heb
ben. Gaat Engeland dan de wet toepassen,
die gisteren in lietParlement is ingediend,
dan krijgt-de Dortmundtsche fabrikant i.e.
dus, behalve de kwestie van het verhoogde
invoerrecht, te rekenen met bet feit, dat zijn
Engelscbe afnemer hem maar 50 pCt. van
het geleverde betaalt en dc andere helft vol
doet met dc quitantie, die hij aan de Engel-
®cbe Regoenng betaalt in af? nn do
Dnitscbc grensschuld.
Het resultaat zal missubicn x.j.i, dat de
Duitschc Regeering op dit oogenbiik wel de
50 pCt.-quitantie van den fabrikant zal bono-
reeren, maar meteen zal verklaren, dat dit
alleen geldt voor de fabrikanten eu bande
laars die op dit oogenbiik er nog „ihgeloo-
pen" zijn, maar niet de helft van dc leverin
gen. die nog door de Duitsche industrie aan
Engeland gedaan wordt. Past de Dnitschc
Rijksscliatkjst nu niet de helft bij, dan wordt
do handel op Engeland en op de landen, die
Engeland's voorbeeld volgen, lamgelegd. Het
trucje- om Duitsche goederen b.v. in Neder
land te verknopen als „Nederlandse!!"' fabri
kaat. zal misschien opgaan tot Engeland en
dc andere landen hun accountants naar Ne
derland storen, om dc firma's daar Ie laten
aantooiien, dat zij inderdaad geen Duitsche
waren uitvoeren. Stoi b.v. dat de fabrikant
van Dorimundt de firma Stokvis bereid zou
vinden om „niet-gemerkte" Duitsche slaal-
waieu te betrekken, die dan uitgevoerd zou
den kunnen worden. 3ls niet-Duitsch fabri
kaat. dan zonden dc Engelscbe accountants
er gauw bij zijn, om nit de boekeu te willen
nasnuffelen waar het fabrikaat vandaan
komt. Zoo is 't immers ook in den oorlog
gegaan. Een andere zaak zou zijn, dat tiiet-
tolgebicd grootcreu uitvoer zocht naar Ame
rika on Oost-Azic. Amerika heeft juist gis
teren aan Krupp een grootc leverantie van
ejioorwegmateriaal gegund. Maar Ooet-Azië
zou misschien niet zooveel kunnen betrekken,
otndiit cr in de laatste jaren ontzaglijke voor
raden metaalwaren 'daar naar toe gegaan zijn.
Oost-Iddiê b.v. zal wel, gemoedelijk weg ge
luwd. tot den bals toe zitten.
.daar het ergst 's er natuurlijk aan loc het
Duitsche industriegebied, dat met de tol-linie
te maken heeft. Dat wordt economisch een
afzonderlijk land met al de kosten en moeite
aan een tolgrene"verbonden. Van de produc
ten. die de Rijntol-linie zal hebben te pas-
seeren, en die naar het buitenland moeien,
b.v. België, Frankrijk enz., zal eerst bet
tolrecht moeten voldaan worden cu dan nog
bet uitvoerrecht. Natuurlijk is dat alles maar
bij wijze van veronderstelling gezegd, zoo
lang nog niet vaststaat, hoe de „Sanktionen"
eigenlijk toegepast zullen worden. Do Duit
sche industrie u;l in elk geval moeilijk, zoo
niet onmogelijk meer kunnen concurrecreu,
vooral niet niet landen, die zelf een lagen
valuta-stand hebben (Frankrijk en België).
Naar de andere landen zou dat misechien nog
wel gaan, vooral dc industrie die monopolie
Is van Duilschland, zooals de kleurstoffen en
verdere chemische industrie, voorts ook miR-
echien nog wel met voortbrengselen, waaraan
veel arbeidsloos is ten koste gelogd, daar
liet arbeidsloon, door dc lage valuta, veel ge
ringer is dan ia landen als Nederland. Een
arbeidsloon van f 10 komt neer op een dag
loon van 150 mark, terwijl in Duïucbland do
kinnen vau 100 mark por dag zeldzaamheden
zijn. Ju dit upzlcbt beeft do Dnitscbc indus
trie dus oen grooten voorsprong, maar an
ders, als de grondstof bet grootste deel van
den UostendcD prijs van een fabrikaat uit
maakt, is het mis voor Duitsehland.
Wat de export van Nederland naar
Duilschland aangaat, die betreft voornamelijk
leveiwiniddelen. Verleden jaar ij voor meer
dan 100 milliocn guldens margarine door Ne
derland naar Duitscbland uitgevoerd, voorts
vlecseb, vooral geslachte varkens, granen,
groenten enz. De margarine-positie ie niet zoo
gemakkelijk te beoordeclen, omdat sedert
verleden jaar, zoowel In ala buiten het nieu
we bezette gebied, o.a. te Neusa en te Ham
borg, Nederlandsölio mnrgariiiefabriekcn zijn
opgericht. Het zou dus Kunnen zijn, dat de
Nederlandsche fabrieken op die manier elk
gebied uit eigen fabrieken zou kunnen voor
zien. maar dat is natuurlijk zoo niet te zeg
gen ook niet. omdat er de kwestie van de
grondstoffen bij komt
In elk §eva! zal de Nederlandsche handel
op bet Rubrgcbied enorme schade lijden,
waardoor industrie, handel, land- en tuinbouw
Cn dc omvangrijke Nederlandsche scheepvaart
het loodje hebben te leggen, tenzij de Geal
lieerden biervoor bijzondere maatregelen zul
len nemen.
liet ewrige wat wel vaststaat is, dat cr
een groot ambtenarencorps zal aangesteld
moeten worden, om den tol te beffen en te
handhaven, maar men acht het bier. van Ne-
laodsehe zijde, nog zeer de vraag, of niet het
stokken van handel en de scheepvaart, bet
stilleggen der industrie en de daardoor ver
oorzaakte werkloosheid den Geallieerden niet
het verwachte deel der op deze wijze beoog
de inning van een deel der schadevergoeding,
geheel zal onthouden.
JAC, C. M. JA
DE TEGENREVOLUTIE IN RUSLAND.
Ellende In Meskou.
Uit Moskou wordt geseind: De be
volking is verdubbeld; vele menschen
komen van het land in de stad, (Je
meesten zonder onderduik en van al
les ontbloot. De prijs der levensmid
delen] is ontzettend hoog en stijgt
voortdurend, de loonwerkers kunnen
de prijzen niet betalen. Er is geen
stelsel meer van distributie vau voed
sel, zoodat de rijken zooveel kunnen
eten als ze willen, en de armen ster
ven van den honger.
Over 't doel der
caotra-revolutie.
De „Rot© Fahne" beweert, dat de
poging te Krotgistad voorbeu-ei eén
dubbel doel heeft, Sovjet-Rusland to.
vernietigen en Duitsohland te isolee-.
ren. Franscbe bankiers zijn ten deele
verantwoordelijk voor dezen onzinm-
gen opstand, door gehuurde volks
menners uitgelokt, welke steeds weer
aandrongen bij de anarchistische lei
ders van de misleide zeelieden.
Het Poolsche blad „Gazeta Wars-
zowska" waarschuwt tegen de dwaze
verwachting, dat de macht der Sov
jets vernietigd zal worden. Zulk een
gebeuren zon trouwens noodlottig zijn
voor" d'e Poolse ie belangen, het zou
betoekenen: de herleving van het Rus
sische inperialiaine en het einde der
Poolschti onafhankelijkheid.
Via Berlijn wordt nog gemeld
De mislukte pogingen' van Kamenef eu
Trotzky, om het opstandige Kroonstad weer
onder het gezag van de Bolsjewieken te
brengen, dreigen voor de Sovjet-regeering
noodlottig te worden.
Geheel Rusland wacht mot ingehouden
adem den uitslag af van den strijd ttuschon
dc roode troepen en dc rebellen, ea het
feit, dat deze zicb nn reeds weten te hand
haven, maakt, zonder twijfel een geweldigen
indruk op dc vele intevredeu elementen in
bet Sovjet-rijk.
Reeds hebben de roode gardisten in hel
gebied van Isworak en Pakof geweigerd de
Sovjet-regeering verder te gehoorzamen. Een
groot boerenleger rukt over Koersk naar
Moskou op.
lu de mijudrsiricten aan de Don zijn do
mijnwerkers in opstand gekomen.
In Moskou duurt de algemcene staking
voort.
De bergbewoners van dan Noordelijken
Kaukasus zijn op bet oorlogspad tegen dc
Sovjets en de tegcarevolutionuaire bewe-
giug begin; ook in het Kozakkengebiod
steeds verder om zicb boen ie grijpen. De
Koeban-kozakketi zijn iu opstand en be-Jrei-
gen dc communistische heerschappij in dit
gebied.
De Don-kozakken in Contraal-Uusland zijn
eveneens tegen de Bolsjewieken en het be
richt komt, dat de Kozakken in Zuid-RusUud
zicli in verbinding hebben gesteld mei dc
Kozakken in den Oeral en in Siberic, ten
•einde een eenheidsfront tegen dc Sovjet re-
gocring te vormen.
Het is zeer wel denkbaar, dat een gelijk
tijdig ingezette actie van deze geduchte rui-
torslaiumcn op zichzelf reels voldoende zou
zgu. om het lot der Bolsjewieken te bezege
len, temeer omdat liet ontbindingsproces in
-'f '.an bet roode leger op onr™c"-
i'..rende wijze wortscbrijdl
Volgens Finsche berichten zijn er
5000 man roode soldjtcn te Petrograd naar de
opstandelingen te Kroonstad overgcloopen.
Trotzky zou 25 commissarissen wegens ver
raad hebben laten fusilleereu.
De toestand te Kroon? i ad is nog steeds
onveranderd. Het artillcrieduel buiten
Kroonstad en Krasnaja Gorka hield aan
Trotzky concentreert in liet gebied
Oranienbauip nieuwe troepen. H{j heeft den
opstandelingen andermaal een vredesvoor
stel gedaan, dat echter opnieuw van dc hand
zou zijn gewezen.
Volgens berichten van de Finjch-Rusaische
grens is het garnizoen van Kroonstad onge
veer 50.000 man sterk Het bestaat uit ab
soluut betrouwbare troepen. Zelfs de vrou
wen nemen actief aan de verdediging van de
vesting deel. Nog dagelijks krijgt dit garni
zoen versterking door deserteurs uit bet roo
de leger.
Do 'te Kroonstad gevormde regeeriruj
heeft aan de Amerikaanschc vertegenwoor
digers van het Roode Kruis medegedeeld,
dat het haar vaste voornemen is. Rusland
van het Bolsjewistische juk te bevrijden en
den strijd niet op te geven voor dit Ooel
bereikt is. Dit is natuurlijk alleen mogelijk
als de vesting over voldoende voorraden mu
nitie cn levensmiddelen beschikt om een be
leg van langen duur te kunnen uithouden cn
dit schijnt, «1b men den bijzonderen correspon
dent aan do Finsche grens van het ,8 Uhr
Abemiblatt" gelooven mag, niet het geval
te zijn. Zoowel aan munitie als aan proviand
zou zich te Kroonstad reeds gebrek doen
gevoelen. De opstandelingen hopen echter
bun voorraden over Zweden te kannen aan
vullen
Terwijl van Engelscbe zijde wordt mede
gedeeld, dat de voorloopige vrede tusscnen
Sovjet-Rusland en Polen is gesloten en dat
ook het definitieve vredesverdrag zal wor
den oiiderteekeml, verneemt „Aftonbladet"
uit Riga, dat de Bolsjewieken hun sedert
laug voorbereide groote voorjaarsoffensief
tegeu Polen zijn begonnen. Zij zouden '20 di
visies tegen de Poolsche grens hebben ge
worpen en op het front Smolensk—Orsja—
Mohilcf 18 tot 20 divisies hebben geconcen
treerd. Ten N. van deze formatie zouden in
hc-t gebied van Polofsk krachtige cavalerie-
afdoelingen gereed staan um tegen Wilna op
te rukken.
De Bolajewiki kunnen nu hun troepen
evenwel beter in Rusland gebruiken.
EEN NIEUW OFFENSIEF DER
BOLS JEW! KI.
Generaal Voii aeeokt ikmH in het Duit-
BCko llijksweci ministerie medegedeeld, dat
men in Duitsche militaire kringen nog
in dit voorjaar een bolsjewistisch offensief
in Oost-Europa verwacht.
RUSLAND EN GEORGIê.
De leden van hot Georgische gezantschap
Moskou zijn op bevel der buitengewone
jrmnissie gearresteerd. Alle bescheiden en
papieren werden onderzocht en verzegeld.
Eveneens werden alle bewoners van bet ge-
xantscbapsgebouw gearresteerd, alsmede een
vertegenwoordiger der Angora-regeering. die
bet gebonw betrad. Naar aanleiding van deze
arrestaties heeft (le Sovjet-regeering een of-
ficieole verklaring gepubliceerd, waarin
wordt medegedeeld, dat dit een vergeldings
maatregel is daar de Sovjet-vertegenwoordi
gers teTiflis cn alle leden der Sovjet-missie
door de mensjewistische Georgische regee
ring zijn gearresteerd cn uit Tifliswegge
voerd.
HET ENGELSCH-RUSSISCHE HAN
DELSVERDRAG.
Uit Lonrleil wordt gemold: Het En-
gelsch Russische verdrag is geteekeod. 1
De overeenkomst bevat do annuleering
iloor do Engelscbe legeoring van alle bij
zontlero beperkingen van don handel met
Rusland; -de wedereijdschc belofte zich
te onthouden vaD propaganda, in liet. bij
zonder tegen de Engelsohen in Azië; her
vatting van do post- en telegrafische ver
binding; de Engelschen zullen gceu be
talingen to bee lag nomen, die van Rus
land naar Engeland worden gezonden
Dor import.
Het verdrag is voor den duur van oen
jaar afgesloten en kan na een opzeggings
termijn van 6 maanden beëindigd worden.
ENGELAND EN MESOPOTAMIA.
Tie vestiging van een duurzame*»
vorm van regeering in het mandaat
gebied Mesopotamië, wordt bevorderd
door het beaoek van Winston Chur
chill, hij houdt nu besprekingen met
de hoofden der besturen. In hel IIoo-
gerhuis verklaarde Lord Curzon, in
een rede hedenavond. dat Garoot-
Brittannië, van den eersten dag af,
dat het naai Mesopotamië ging. geen
andere oplossing op het oog had, dan
het zelfbeschikkingsrecht, dus een
Arabische regeering voor' het gebed
met. een overwegend Arabische be
volking. Dc regeering verlangde zulk
een zelfregeering onverwijld, maai- de
vestiging daarvan eischte eeuigen
tijd.
Intu&schen kon het land niet wor
den overgelaten aan den chaos en hei
is de plicht van Groot-Britlanmië om
te zorgen, dat dit niet gebeurt. De
beweringen, dat de regeering Mesopo
tamië wenschte te houden wegens den
petroleum of om andere reden waren
volkomen onjuist.
Wat Palestina betreft, was het doel
van Groot-Brittannié er een tehuis
voor de Joden van te maken, mei
handhaving der rechten van hel Ara
bische volk.
DE VOLKENBOND EN 'T VREDES
VERDRAG.
De Volkenbond and heeft de le
den der commissie voor de amende
menten op het vredesverdrag uflge-
noodigd, c/p 6 April te Genève to wil
len bijeenkointn ter bespreking van
de voorgestelde amendementen.
DE GRIEKEN EN DE TURKEN.
Zooals men rëeds uil oris vorig num
mer weet, hebben de Grieken besiu-
ten tot een alöetneénan opmarsch te
gen de Turkecho nationalisten. (Dt
troepen van Moestafa Kemai).
De Girieksche autoriteiten in het ge
bied van Broessa hebben reeds talrij
ke Turken gearresteerd.
DUITSC'HLAND EN DE GEALLIEERDEN.
DuiUjcIilaod's verplichtingen.
De commissie voor het herstel heen
definitief de bewoordingen vastgesteld
van de aanmaning der geallieerden
aan DuitschJand betreffende dé
ling van vijftien milliard mark in
goud vóór 1 Mei. De nota vraagt even
eens onder welken vorm het Duitsone
rijk/ de aanvullingsstortingdn denkt
te doen van de twintig milliard, wol-:
ke stortingen twaalf milliard bedra
gen.
Volgons de Petit Parisien" is er
thans geen sprake van een nieuwe
conferentie te Parijs bijeen te roepen,
gelijk het Berlijr.sche „Acht Uhr
Abendblatt" aankondigde. Blijkbaar
is dit een Duitsche proefballon. l>e
houding van de leden der Duitsche
rijksregeering geeft weinig hoop, dat
Duitsohland bereid is voldoening te
geven aan de Geallieerden. Het blad
•lirijft mtusschen, dot voor 't geval
de Geallieerden weer een conferentie
mochten bijeenroepen, dit te Parijs
zal geschieden.
Verspreid nieuws
GROOTVORST NICOLAAS. - Een
te Warschau verschijnend blad bevat
van andere zijde nog niet beves
tigd© bericht, dat d'e Russische groot
vorst Nicolaï Nicolnjewitsj in Italië is
overleden.
TERECHTSTELLING IN SPANJE.
Drie zigeuners, bedrijvers van een
moord op twee gendarmen te Ugijar,
zijn te Graztada gefusileerd.
COSTA-RICA EN PANAMA hebben
elk aan den Volkenbondsraad een no
ta doen toekomen, waarin zij elkan
der wederkeer:g verantwoordelijk stel
len voor het ontstane conflict.
UIT EGYPTE. Het Egyptische
Zakenkabinet zal aftreden om plaats
te maken voor een politiek kabinet
in verband met de behandeling van
het Milnerrapport.
RUSLAND EN ITALIë. Een Rus
sische handelsdelegatie is te Rome
aangekomen.
TEGEN LOONSVERLAGING.
De Engelsche arbeiders zijn voorne
mens binnenkort een georganiseerde
actie te beginnen tegen de loonsver
lagingen.
'T ARBEIDSCONFLICT EN DENE
MARKEN.
>e onderhandelingen ter voorkoming
van liet arbeidsconflict to de Deensche in
dnstric zijn mislukt. lieden worden 50.000
arbeiders uitgesloten.
Stadsnieuws
DEMONSTRATIE MET GAS-OVENS
In een klein gebouw op de terreinen van
het gemeeutdgk gasbedrijf aan de Pieter-
straat verspreidden Woensdagmiddag twee
gas-ovcue zulk eeu hitte, dat bet in eeu lente
tijd, ah dien welken wij na mederaak en.
waarin alles noopt, als je maar even vnj
hebt, naar buiten te gaan om van 't mooie
weer eu de heerlijkheid der natuur te genie
ten, bijna, niet om te houden was.
Maardat kon eenmaal niet anders. Er
werd gedemonstreerd, Ime ovens voor indos-
trieele doeleinden gebruikt, tot een hespa
ring op het bedrijf kunnen leiden en tot
meer en vlugger aflevering van 't product
weinig lijd. In dagen, waarin alles noopt
tot besparing en tot meer productie, een de
monstratie. die dus wel „op zijn pas" was;
ook In verband met dc vertoning van den
arbeidstijd.
De demonstratie had plaats mc-t twee
overs eeD klinknageloven en een gloei- en
bard-oven de eerste van kleine, de laatste
van grootcrc afmetingen. De ovens zgn van
een uienw systeem ingevoerd door de maat
schappij Ier vervaardiging van gasmeter- en
•toestellen voor gasfabrieken te Dordrecht. Bjj
dit systeem heeft een gemakkelijke regeliüg
van de temperatuur en van de atmosfeer in
het inwendige van den oven plaats.
"ij andere systemen komt 't gas en de ge
perste lucht door twee kranen in de bran
ders en is or. naar uien ons mededeelde, altijd
eenig gevaar voor exploisle Er zijn dan twee
kranen een gas- en oen luehtkroar,. Maar
bij dit systeem kouM 't gas en de luoht ge
mengd in de branders. De toevoer ie met ëén
kraan te regelen. Hot is oon Amerikaansebe
vinding. Volgens de ons verstrekte inlichtin
gen verbrandt de groote oven bij een opvoe
ring tot 'n atmosfeer van 30gr. p. uur 4 M3
gas en de kleine bjj een van SOO gr. per uur
M3 gas.
De kliuknageloven, die dient om klinkna
gels te gloeien en te smeden, wordt in korten
tijd op een temperatuur gebracht eu kan tot
een atmosfeer van 1800 gr. worden opgevoerd-
Voordealen xijn, dat men spoedig hitte heeft
eD een grooier aantal klinknagels in korten
tijd kan afleveren, d3n bü een gloeien van
klinkuagei8 op andere manier. Het verbran-
dingssystecni van gas en perslucht is de meest
economische verbranding, werd ons mede
gedeeld.
De gloei- en hardovin, die binnen uur
op een atmosfeer' van 1000 gr. kan worden
gebracht, dient 'voor hardings- Cu gkiciwcric
van gereedschappen Deze oven is zóó inge
richt, dal In ,'t bovenste gedeelte er van een
vnorvcrwarining plaats beeft zoodat dc voor
werpen reeds verwarmd in den eigenlijken
oten komen; wat leidt tot een besparing.
Verscheidene fabrikanten en smeden woon
den de demonstratie bi/.
KAMERS VAN ARBEID
B. en W. maken bekend, dat de door ben
vastgestelde kiezerslijsten .voor de Knmers
van Arbeid voor: a. dc Bloembollenteelt, b. de
Bouwbedrijven, c. dc Confectiebedrijven, d.
het Handels-, Crediet- en Verzekeringswezen,
e. de Metaal- en Hou,bewerking cn f. de Voe
ding»- en Genotmiddelen ter Secretarie der
gemeente (Bureau Bevolkingsregister, Kruis
straat <5) voor een ieder ter inzage xijn ne-
uergelegd. cn dat tegen betaling der koeten
afschriften daarvan verkrijgbaar zijn.
Bezwaren tegen die. lijsten kunnen binnen
veertien dagen na heden worden Ingegdlend
bij Gedeputeerde Staten der Provincie,
De bezwaren kunnen zijn ontleend aan het
feit, dat de naam van den verzoeker of van
een ander, in strijd met de bepalingen der
Wei op de Kamers van..Arbeid of van het
Kiesreglement voor die Kamers, daarop voor
komt of niet behoorlijk voorkomt.
De bezwaren kunnen op ongezeccld papier
wordeg gesteld.
VERKIEZING VAN éëN LID VAN" DEN
GEMEENTERAAD.
Do Voorzitter van liet Centraal Stembu
reau maakt beltend, dat de voor dc kiezers
toegankelijke zitting van het Centraal Stem
bureau lot benoeming van één lid van den
Gerceontcraad, tengevolge van het ontslag-ne
men als zoodanig door den heer Mr. L. J. van
Toulon van der Koog. zal worden gehouden
op Vrijdag den lSden Maar; 1921. aanvangen
de des namiddags te 12>4 nar, ton 'Raad-
huize.
Cl. AKS HALS.
Uit de vorige mnandafleveriiig vau
„The Burlington" werdeneenige bijzon
derheden oiiüeehd tinn een nrtikel van
dr. Hofstede de' Groot,, over schilderijen
van Lines Hals en een opmerking over
het „Lezend meisje" ait het Jlauritshuis,
<Jat door dr. Bredius aan dien schilder
wordt toegeschreven.
In de Maartaflevering van he- Engel
sche tijdschrift kómt dr. Bredtus, naar
wij in het Hbld. lezen, die toeschrijving
nader bevestigen. Ik kocht het schilderij
schrijft dr. B. te Londen en her
kende het onmiddellijk als een werk van
Claes Hals, omdat ik van hem twee kop
pen zag in de verzameling Pel wier te
Keulen, die dezelfde onderteckening ver-
toünen. Een andere reden voor mijn
toeschrijving vond-ik in hei feil, dal liet
bekoorlijke schilderij me. deed denken aan
het werk van Jan Hals, zijn ouderen broe
der. In het notarieelc archief to Haarlem
vond ik een massa documenten betreffen
OPEN BRIEVEN VAN
KEES DE MOPPERAAR
AAN
EEN' AMERIKAANSCH OFFICIER.
oorlog heeft de toesteken niet van den
humaunsten kant doen zien. liet Krijgt .eren
met lota toer, en giftg^wii was niin-rh .-ni-
ocrend.
Maar dat is slechts kinderjpel, vergeleken
bü hctgc.cn gij on* in een nieuwen oorlog
wilt doen lijden.
Uit New-Vork komt althans Jict volgende
persbericht
„Een Aniorikaanach olficier, die zijn tijd
besteedde aan 't bcstudecren van de oorlog*-
chemie, beeft een, wat hij noetm, belang
rijke ontdekking gedaau. Hij b dc nijvinJer
van oen nieuw vloeibaar vergif. d*i witk.eea
lievige uitwerking heeft, dat drie druppels tr
vau op d« huid van ©co wettk.i reed» ooa
doodelijkc uitwerking hebben. Geworpen ui;
eon buisje, dat aan een vliegtuig is beveatfed,
zou dit gif een heelen troep dooden, dir. zich
daar onder bevond. Een vliegtuig me: twee
ton ran dit vloeibaar gif zou een terrein
kunnen besproeien van 100 roet breedte en
7Ut)0 voet lengte on alle leven op die terrein-
strook kunnen' verdelgen. Bijna ieder iand.
ZOO voegde de uitvinder er bij. is in t bezit
van een beperkte hoeveelheid grondstoffen,
noodig voor de vervaardiging van dif gif"
i Zal wel aan mij liggou. maar ik >:an éven
vereering gevoeïen voor u als uitvinder Kunt
ge uw vernuft niet beter besteden dan te pie
keren over de vraag: hoe kunnen M nu
Let gauwat en het goedkoopst hel grootst tao-
gelijke aantal loeusclien verdelgen. Uw oie-
tlrvlc is al heel geniepig.
Als ik president dor Vereuiigde Staten
word. laat ik u opsluiten in een van de in-
richitngeti voor goasteskranken.
Alleen een lichtzijde is er aan deze duistere
historie. Er is een klein kansje, dat de oor
log neg eens zóó gruwelijk wordt, da: da
raeuschbcKl tezameu dc banden uvecn slaat
om iicm onmogelijk te maken. Maar. helass.
Jc jaren 1914—1918 hebben ons geleefd, dat
er teel wat kan gebeuren voor wc zóó ver
komefi!
bescheiden, gedagteeker.d 1 Dereml-er 1664
(notaris Ds Keyeer) verklaart Claos Hals,
schilder, zich 54 jaren oud „ofte rtaer om
trent". Hel ie geleêkend C H en de no
taris voegt en ter verduidelijking bij
„Tmerok van CRies Hals". Ligt hel nu
niet voor de hand dnt de schilder, dezelf
de haudteekentog die hij op notarieelc
acten plaatste, pok gebruikte voor z
sohildenjen f
Op 21 October 10C4 verklaari, Cïaos Hals,
schilder, zich - zelf omstreeks 351 ja3r
oud. oii teekent hij- CH. Op 3 Januari
1852 teokent hij een rekening van het Sint
Lucasgilde met Claes Hals. Hit leefde toen
in kommerlijke oms-.nndighedai cn wa.=
gehuwd inei de weduwe van een d K-naar
"au den bnljiiw van Kcnneanerhmd.'
-Den 29sten Sc-p1crnl«r 1667 was hij ern-
itig ziek eu maakte hij zijn testament,
waarin "hij «en en ander -naliet aan zijn
poeder Lyebcüi Reynieis.- Mocht deze
vóór heen komen te overlijden dan
moesten aan zijn brooder, den schilder
Frans Hal? den jongeren, eenige gedra-
en kloedingstukken worden geschonken,
aarbij een mantel Destijds woonde hij
tel zijn vrouw Jenneken Hendricxdr.
an der Horst in.de Turfstee.^.
Ten slotte aldus dr. Bredius wil
ik nog hierop de aandacht vestigen, dat
dr. Hofstede, bij zijn opmerkingen betref
fende het „Gezicht in de Groote Hout
straat" uit liet museum te Haarlem, ver
geten lieeft de 18-d'ocuwsobe toekening te
irmclden, die een nauwlettende copy is
in het schilderij en waarop een aantee-
ning van den maker voorkomt, dat ze de
afbeelding is van een schilden) vau Nf-
colscs Hals. Het ^ohilderij is op dezen
onweerlegbaren grond dan ook 150 jaar
lang ale oen werk van Claes Hals be
schouwd geworden.
Toen ik bet stokje voor het Haarlem-
sche museum had aangekocht, toonde de
archivaris, de heer donnet, inij de teeke
ning met het opschrift in het. Rijksar-,
olwof, wairrvan hij zoovele jaren de ge
leerde txjstuurfler is geweest.
Wat lloyniër Hals betreft, deze. was
reeds te Amsterdam gevestigd vóór 1657
en word er begraven op het Leldsche kerk
hof. een begraafplaats voor do armen.
- den derden Mel 1672. Hij woonde in de
iixelslraat bij den Regulierstoroii. in de
onmiddellijke nabijheid van Aert van
der Neer. Zijn weduwe won een armoe
dig stukje brood me', een negorie in ou
di klceren en dergelijke en werd Ix-craven
op het Westerkerkhof naast de Wester-
kerk, op 10 April 16S9. Ze heeft gewoond
do HArtestraat bij de Keizersgracht",
Dr. Bredius belooft nog nadere bijzon
derheden in „Oud-Holland".
In hetzelfde' nummer 'geeft Tailored
Borunius de afbeelding van een Hol
landsch schilderij nit de Vtrzsjneling
Bolton. He; stelt een rondreizend mars
kramer voor, die xijn waren 'e koop
bied; voor een boerenwoning; de boerin,
een bril op den neus, montert aan
dachtig 'le koopwaar; de boeT kijk', van
lit het huis over haar schouder :oo. Bui
en speel; een troepje kinderen. Het
slakje ie id den voorgrond geteokond met
de letters i". H„ op dezelfde wij zo als dr.
Bredius aangeeft. Vooral in de groep
der kinderen koint tu het stukje ver-
w.inlscliap met Frans Hals uit; In den
3chtergroiic met donker geU-.Biite /..et
schrijver invloed van Rnyidi'
OPVOERING VAN ..ANTIGONE" IN HET
GRIEKSCH.
Op Zaterdag 2 April, den laatvtcii dag der
Paaschvacantic, x»l door leerlingen van het
Openbaar Gymnasium te Arnhem het stoute
stuk bestaan worden de Antigone" van So
phocles in de oorspronkelijke taal op te ne
ren. Deze opvoering geschiedt op instigatie
van den energickcn rector. Dr. J. 1 Ukkn.-.s.
Voor eenige jaren heeft een dergelijke op
voering plaats gevonden in den Stadsschouw
burg te Amsterdam. Het zal een schuoluitvoe-
rin« zijn van en voor gymnasiasten cn oud-
gymnasiasten. Geen kunstenaars van beroep
nemen cr aan deel. slechts dilettanten eu
daarbij jonge rucnselien. De uitvoering zal
allerminst historisch juist kunnen zijn bet
openlucht-theater, dc maskers, de ju:<4e uit
spraak. dc zang. de dans enz. ontbreken. In
dien «in is ook te verklaren, dat. om aan
zooveel leerlingen mogelijk een rol te kun
nen geven, naast liet mannenkoor zich ,ecn
vrouwenkoor zal doen hooren. Men ver
wacht, dat een avond van intellectueel ca
aestlictiscli ge-npt aan niet al te kritisch aao-
gclegde naturen zal kunnen verschaft wor
den. Aan alle reet "ren wordt in den loop
dezer maand een formulier verzonden, waar
op vermeld kan worden, over hoeveel gere
serveerde plaatsen men wenscht te beschik
ken Deze p laauen worden gratis ver
strekt. mits de aanvrager verklaart, dat de
genen. voor wie hij ze aaifvraagt. h« stuk
lazen en in bet Gricksch volgen kunnep. De
leerlingen maken gewoonlijk alleen óf al
thans in hoofdzaak optisch (visueel) kénjrj»
met. de Griekschc litteratuur. In den schouw
burg kunnen zij alleen akoestisch (auditiSO
i de taal kennis nemen. Er is een speciale
.rhercidiiig noodig om in het Grïeksrh
ook hoorende te begrijpen, wat uien eeomaal
lezendebegrepen heeft. In eokclo weken
kan de leerling dit bezwaar overwinnen. Uit
een en ander blijkt wd, d3t de niet speciaal
kundige voor rijn plezier er niet heen be
hoeft te gaan. Daarom worden ook op' bet
Haarlemsche Gymnasium voor die leerlingen
der hoogste twee klassen, die voornemens zijn
naar Arnhem op te trekken, door den Rëetor
en een der leeraren bijzondere lesuren gege
ven om de noodigo voorbereiding tol stand to
brengen. Wie in deze zaak bijzonder belang
mocht stelen, dien wordt in overweging .ge
geven zich in verbinding te stellen met den
Secretaris der AntigonCrOpvoering. den heer
E. O. van Roeuelaer. Villa Rozenburg.
Urteehlsche Weg 86. Arnhem.
HAARLEMSCHE H. B. S.-VER-
EENIGING. Men stiirijft ons:
Naar we vernemen zal de H. H. B. S.
V. Donderdag 24 Maait een opvoering
geven, in ónzer» Stadsschouwburg,
vaai „Liefdesduel" een- bewerking van
i.Biitaille de Dames en Un Duel en
Ai nou i*" door Scribe en Legouvé.
liet getuigt zeker van zeer veel durf,
dat het bestuur dit zware Franscbe
fijn-geestige blijspel, voor haar uit
voering heeft gekozen Aan de op
voering wordt bijzondere zorg be
steed, de regie berust bij een career
beste beroeperegisseurs, n.l. Frits van
Dommelen uit den Haag. Wanneer we
dit bedenken en ook in onze herinne
ring terugroepen bet enorme succes
dnt doze ve'-eceviKing het vorige jaar
had met „Het nieuwe Systeem'' van
Charivarius, dan twijfelen we geen
oogenbiik of ook nu weer zullen de
H B. S.'ers voor* een uitverkocht
btöfi spelen.
„EUTERPEHel dubbel niauuer.kwap-
tet ..Euterpete Schoten, direcleur de heer
H. Post, zingt as Zondagmkld.ag voer.de
N.Y. Nederl. Radio Industrie te Den Haag.
(Een avontuur vaj» tien Lachenden
Kavalier).
Naai' het Engelse h van
BARONESS ORGZ'Y.
Nu uaiitldc het loopen van al die
menschen daar beneden op gevaar;
de vijand voor de poorten, de verkivaa
huizen; huilende kinaeren en vrouwen
die van honger omkwamen; een heeie
verzameling vluchtelingen die over
hel uitgestrekte moerasiand trok en
een schuilplaats zocht iu sted-sn die
al overvol waren en om voedsel vroe
gen waar cr zoo weinig te krijgen
Het w-as wreed! O, ontzettend
wreed! En vreeselijk ont de kinderen
om der» omroeper te zien dansen, ter
wijl ze hen» plaagden door aan zijn
buis te trekken en probeerden zijn
bel te stelen. De menigte op de markt
was al heel groot en noc stetds kwa
men de menschen uit de zij straten
toeloopen. De treden bij den ingang
van de Maria,kerk zagen zwart van
tic menschen en GUda dacht met eei»
bedroefd hart aan een even groote
menigte die daar vijf dagen geleden
ha<j feest govierd, haai' en haar knap
pen bruigom bad toegepuicht en haar
vreugde en voorspoed tot in lengte
van dagen bad toegewenscht.
Al spoedig was de hceie stad in rep
en roer. De omroeper bleef steeds zijn
bel luiden en las de proclamatie van
den burgemeester voor Hij ging zoo
lang er mee door tot alle burgers hem
grAooi-d hadden en nu liepen de men
schen niet meer allemaal in één rich
ting. Sommigen haastten zich naar
huis ont te beraadslagen met hun fa-
nrilies, om alles in orde te inaken
voor yen spoedig 'vertrek, of ziel» aan
de ellende van eon bezettingsleger te
onderwerpen. Weer anderen bleven in
groepjes op de markt of op hoeken
van straten staan, pratend en kla
gend, et» vroegen aan hun vrienden
wat zij zouden doen of wat zij van
dien vreosshlfcsn toe-Tand dachten.
Boven in het zolderkamertje kon
Gilda bijna i aden door do houding en
de gebaren van de verschrikte men
schen, hoe zij In de war waren ge
bracht door dit bericht. Het was alle
maal zoo o»»verwacht en niemand kon
iets dóen om in deze ellende te hel
pen. De Stadhouder gmg teruc naar
zijn kamp. Hij had gezegd dat hij niot
helpen kon. Van alle kanten werd hij
bedreigd eji hij kon geen troepen mks-
sen om een klein plaatsje als Amers
foort te helpen. En hij dc vreem
deling met den vroolükön glimlach.
die over de Veiuwe gezonden was om
hulp te holen, was niet terug geko
men. Er was geen garnizoen in
Amersfoort, dus er zat niets anders
op dan te vluchten.
6.
Op welk oogenbiik Gildtt precies zag
dat er ten eenzame ruiter in razende
vaart naar tie stad toe kwam rijden,
is onmogelijk te zeggen. Hij kwam in
de richting van Utrecht uit den mist
te voorschijn en Gilda had hem al
lang gezien voor de schildwacht bij
dc St. Jorispoort hem aanriep. Blijk
baar ware»» zijn papieren in orde,
want hij werd zender aarzelen toege
laten en toen ze dat zap ging Gilda
van haar uitkijk atui het raam weg,
rende dc zolderkamer, uit en de trap
pen af. De afstand tusschen de Joris
poort en de voordeur van het burga-
meeetarehuis was maar- kort en zij
wilde zoo gaarne de eerste zijn die
hem welkom heette,
liet was toen half twaalf. De heele
stad was nu langzamerhand in rep
en roer. Het lawaai in de straten was
oorverdoovend en hield niet op. De
kerkklokken luidden, de omroepers
schreeuwden, de hellebaarden van de
burgerwacht kletterden, wielen van
karren natelden op de keislecnen en
honderden voeten en ontelbaar vcol
Kirdenhoeven stampten op den
grond. De lucht weergalmde van kre
ten en sclireeuwen, van beige-tinkel
en het roezemoezige geluid van een
groote menigte die zich in beweging j
zet. Toen Gilda onderaan de trap
kwam bevond ze zich vlak tegenover
wijdopendeur.de kade wemelde van
menschen en paarden en vee; 'n groote
menigte trachtte in de booten te stap
pen die in de Eem lagen, kaï-ren re
den voorbij en kruiwagens waar meu
bels on bagage haastig ingeladen wa
lls verwarring verontrustte haar.
Vastbesloten zich niet. door nuttelooss
angst, te laten overmeesteren had ze
tod» zeer sterk het gevoel dat er iets
vreesdijks gebeuren zou. Ze kort niet
bij dc deur komen, want de menigte
stroomde het bordes op, en haar va
der's bedienden, gewapend met stok
ken en knuppels hadden werk om en
kele voortvarende lieden tc beletten
liet huis binnen te dringen.
Hoc die eenzame ruiter die ze in
de vette had zien aankomen cr kans
toe zou zien zich een weg te banen
door deze dichte tnenscheiunnssa, be
greep ze niet; en toch, niettegenstaan
de al de herrie, het !a/.v;ioi in de
angst, besefte dat hij in de buurt
moest zijn. In zekeren zin was het
verlangen om hem te zien al bevre
digd. Ze wist dat hij leefde on dat
liet tiHoen oen kwestie van tijd way
voor x weer in zijn armen zou lig
gen.
O, dio menschenI Ze werden steeds
onredelijker. De bedienden gebruik
ten tevergeefs hun knuppels. Er wa
ren mannen en vrouwen, sterker eu
brutaler dan de rost, die vastbesloten
waren den burgemeester lo spreken
to krijgen.
Ik ben een vrien van mijnheer
Beresteyn! riep iemaDd op bevelenden
toon tegen de hulpelooze bewakers
van dc deur. Of- Ge kent mij toch
wel, Anton? Go. eene op zij. ïk moet
den burgemeester spreken.
De burgemeester hoeft het te
druk,schreeuwden de bedienden tot ze
er heesch'van werden. We kunnen
niemand toelaten.
Maar het was moeilijk voor de be
dienden om hun slokken te gebrui
ken tegen bekende burgers van het
stadje, vrienden en bekenden die hier
aan mijnheer BerstevjTs tafel geze
ten hadden, en het werd ieder oogen-
hlik moeilijker den druk van buiten
te weerstaan. Sommige menschen
hadden al kans gezien zich een weg
te banen tot in de vestibule, zoodat
Gilda dc deur niet bereiken kon; en
ze verlangde tooh zoo ia de buurt te
zijn als hij van zijn paard stapte,
zoodat. zij de eerste zou zijn die hem
begroette. Ze stelde het zich al voor
zijn komst, dc manier waarop hij
om zich heen zou kijken, wetend dat
zij :n de buurt moest zijn.
Toen geibeurdc er iets vreeseUjks.
Vn.n waar zij 8tnnd kun Gilda zien
noch hooren wat het was; en toch
wist ze, toen ze naar de menschcn-
menigte keek dat er iets ontzettends
gebeurd moest zijn waa.rdoor deze
woelende menschenmassa plotseling
veranderde in een bende verschrikte
beesten. Hun bewegingen werden Snel
Ier; hei scheen alsof plotseling het
■erlangen om de stad uit te vluchten
cel sterker geworden was.
Zij aïe het lord és van het burge
meestershuis waren opgeloopen, lie
pen er weer af. Zij wilden niet meer
den burgemeester spreken, ze vroe
gen den bedienden niet moor of ze
heu voorbij wilden laten gaan. Al wat
zij verlangden was tc vluchten, zoo-
al s de anderen. Slechts de kalmst en
onder hen gunden zich den tijd hun
familieleden om zich heen te verza
melen zooals een hen met haar kui
kens doei.
En o! wat e«n vreeselijk lawaai' Het
waa nu ïiog duizendmaal erger gewor
den De menschen gilden, vrouwen en
kinderen huilden. Én de bootjes in de
Eems, die door de eigenaars verhuurd
werden, waren allemaal al veel to
vol geladen met vluchtelingen, cn bun
bezittingen. Plotseling scheen ieder
een, die ziel) op de kade bevond, aan
gegrepen Te worden door een onweer
staanbaar verlangen om in die boo
ten te gaan. Er werd gedrongen en
gevochten, men schreeuwde en Gilda
hoorde onheilspellend goplons in hei
water. Ze -Ion' de oogrn ornaat- ze
niet durfde te kijkon.
(Wordt vervolgd.)
