Imëem's Omblad
ÜuiteniatiÉcli iiverzicht
Dr. Mark Kanstord eu
zon pieeyKindereii
TWEEDE BLAD.
Donderdag 18 Angnitui 1921
Do strijd om Oppar-Sileziê.
Op verzoek van redactie vali de
Voss»schc Zeitung liccft rijkskanselier
'dr Wirth in dal blad zijn opvatting
ovti' den huidige» stand van het Op-
lier-Sileztóche vraagstuk ontwikkeld.
j)e rijkskanselier schrijft o.a.:
l)c bevolking vau Opper-Silezië en
het Iteele Düitsche volk liebhen de
besliSöiug vail den Oppensten IUad
m«t kloppend hart, maar met ver
trouwen afgewacht. Men had hét ge
voel dut liet onaantastbaar recixts-
Btandpunt waarop Duitschland inzake
Oppcr-Silczia steiuil en de openhar
tig politiek, die de ïijksregceruig
voert, niét zonder indruk op de we
reld was gebleven. Men hoopte dat
de Jüsiorisohe, culture-: ic en econo
mische i-ochten au Duitschland ten
opzichte van Opper-Silezió zouden
worden erkend, rechten, welke het
toekennen van Oppcr-Silezie aan het
Duits' rijk noodzakelijk maken.
liet is bij het zoeken v.>n een be
slis geen zaak om tea Oosten van
Diii:se dend een militairen staat op
te richten, welke in de eerste plaats
a!s b dreiging tegenover Duitschland
dit-nsl zou' moeten doen. Dit zou ze:r
gevaarlijk en zelfs noodlottig voor
cteai KnrojHvsciuu vrede kunnen zijn.
De beslissing i;> luilnas opnieuw uit
gesteld en lii Opper-Silezische vraag
stuk il?t suii'i-s r. jaar een arbeidzame
bevolking m verwarring brengt en de
bec-le wereld in spanning houdt, hlijft
voorloopig een ernstige bedreiging
voor don wereldvrede.
In den brief van den Oppersten
Raad verzekert deze, dut het
uitstel zoo kort mogelijk zal zijn. De
rijkskanselier ziet hierin eeai stille
bekentenis, dat mcoi tegenover Opper-
Silezie zwaar zondigt, indien men het
ongelukkige land nog langer pijnigt
an zijn recht onhoudt. Duitschland
sluit, zich gc-heel aan bij den wensch
dat cle Oppor-Sileiërs rustig en bezon
nen zullen blijven. In dit opzicht heeft
Duitschland zich niets te verwijten.
De bevolking van het overige gedeelte
vau Duitschland volgt don oproep van
de regeoring oxn door geen daden van
geweld het. recht, van Duitschland te
schaden. Wij hebben steeds de aan
dacht er op gevestigd, dat de Opper-
Silezische kwestie geen zuiver Duit-
schei kwestie is, waarin men niet zon
der moer oen besluit ten nadeele vaai
de overwonnenen kan nemen. Het is
een Em-opoesch vraagstuk, want in
Oppor-Silezië zou een nieuwe groote
brand kunnen ontstaan, indien het
geweld over het zelfbeschikkingsrecht
der bevolking zou zegevieren.
Men heeft thans een beroep gedaan
op de volken der wereld. De wereld
vrede en het wereldgeweten zouden
een onrechtvaardige oplossing van
het Opper-Silezische vraagstuk niet
dulden. Indien beide begrippen we
zenlijke waarde bezitten, behoeft
Duitschland ze niet, te vreezen.
Mot vraagstuk van Opper-Silezië is
niet, alleen een strijd om een grens,,
het lot vau dat land is tanig verbon
den met den wereldvrede eai van nu
,if aan mot het aanzien van den Vol
kenbond. De beginselen van den Vol
kenbond, die door de gnnsche be
schaafde wereld zijn erkend, berusten
op de volgend/c overtuiging: vrede is
beter dan oorlog en moet met alle
middelen bewaard blijven., in hel be
wustzijn dat liet zelfbeschikkingsrecht
der volkeren dient te worden geëer
biedigd en dat. germ volk mag worden
gedwongen onder andere wetten le le
ven dan zijn eigene. Allo naties staan
op het standpunt, dat man de volke
ren niet als de stukkon van het
schaakspel mag behandelen. Volgens
de beginselen van den Volkenbond
Vent* ran het tolt. dat Frankrijk. IW1?, Ja
pan ea Engeland bij voorbaat borerd z:;o
do beslissing te aanvaarden van welk li
chaam ook, <lnt do raad mocht aanwijzen,
lïij verklaarde, dat liet geval naar billijk
heid «n op grond van do stukken en alle
verdere ter rake dienende overwegingen xou
worden behandeld. De Westminster Ga
zette regt, dat het belangrijke punt in
dere is, dat een onder dio omstandighe-
i gonomen beslissing van juridisohen
niet van politieken aard zou zijn. „Het
«vn toepassing rijn van da volksstem
ming overeenkomstig de bedoeling van hei
verdrag volgons de uitlegging van bevoeg
de rechtsgeleerden en het zal worden los
gemaakt van niet-wettelijke vraagstukken
ter bloeddorstigheid mensdien tc-r dood ia-
tcn brengen. Alle Bussen, die de corres
pondent sprak, ven*.-keren, dat de regte-
r;ng zich slechts door een strenge terreur
handhaaft.
Een Kus, die einde Mei uit Omsk in
Siberië- was vertrokken, door de hongers-
nooddüinetén had gereisd cu nu te Ber
lijn is aangekomen, heelt daar nog eens
bevestigd, dat als de hulp aan Rusland
niet spoedig komt, ra te laat ui komen,
omdat dan het regenseizoen begin-,, dat
de wegen ungeschikt maakt voer het ver
voer. In Mei begon men in Siberië te be
merken, dat Rusland door een ramp ge
troffen werd, omdat er loëa reeds honge
rende vluchtelingen uit het Wolga-gebied
ah do wensch van de oen of andere partij aankwamen. Eiken dag kwamen er
een rear levendige gedachlenwisee-
ling in de laatste dagen, zou burggraal
lsjii besloten hebben, om de zitting van
den Volkenbondsraad, die legen 25 Au
gustus te Geciève bijoen zou komen, ee-
nige dagen to vervroegen. Het eerste punt
van de agenda zal de Opper-Silezische
kwestie zijn.
BRIAND AAN HET WOORD.
De Frans,-he premier verklaarde aan
journalisten nog eens waarom hij geen
genoegen had genomen met de Bngelsrhe
voorsteller» inzake Opper-Silezié.
IHj z*--i met vertrouwen de beslissing -an
den Volkenbond af te wachten en radende,
dal do discussies nu gesloten moeten wor
den worden.
WEER GRENSGEVECHTEN.
Bij Stemalitz en Kosterlitz aan de Opper.
Silcsische grens is liet lot een gevecht ge
komen tegen geregelde Poolsclie troepen,
die er in slaagden door een omtrekkende
beweging, de boide dorpen te bezetten. Toe
gesnelde Duitscho troepen sia3gden er in
a oen hevig gevecht de Polen over de
rens te jagen. De Polen hadden 24 dooden
1 verscheidene geworden.
Volgens het Acht Dhr Abcntblatt zijn in
het Öpper-Sileziseho industriegebied op-
w tal van soldaten van het leger van
Halier gesignaleerd. In de steden dragen
hun wapens, zonder dot de Franschen
hen fn de geringste mate lastig vallen-
lïieroit meent het blad le kunnen opma
ken dat do Polen bij den eerslkomenden op
stand eerst zullon trachten de gioote ste
n en do stations van hot industriegebied
bezit te krijgen, om het vormen vanzelf,
vèrdedigingsorgavisalies te verhinderen.
DE ENTENTE EN DE DUITSCHE
LUCHTVAART.
Volgens een correspondcntiebureau te
Berlijn zou de militaire commissie van toe
zicht der entente een nieuwe nota indienen
verdore bepalingen betreffende de be
perking van het bouwen van vliegtuigen
zal bevatten. Bovondien zal een nieuw st-cT
van toezicht in de Duitsche fabrieken
vliegtuigen en op do vliegkampen wor
den ingevoerd.
Do nota is in de eerste plaats gericht te
gen'do nog bestaande fabrieken en wel voor
namelijk tegen do Zeppelin Werke. Men
vreest, dat deze nieuwe nota het bouwen
luchtschepen voor passagiersvervoer
geheel onmogelijk zal maken.
DE NOOD iN RUSLAND.
De „Daily Mail" bevat telegrammen van
correspondenten
Berlijn
Polcm
den toostend in Rush—
blijkt hoezeer het, besluit van den Opper
sten Raad gerechtvaardigd is ora ie mij-
ven aandringen op huitenlandsche oon-
trole bij het vericonen van intematioale
hulp aan het noodlijdend Rusland.
De Bolsjewiki hebben, met de rneest oy-
nisollö onverschilligheid voor liet lot van
de millioenon dio volgens mcdedeeluig van
Renin ellendig te gronde moeten gaan,
die voorwaarde van do hand gewezen. Ze
willen geen controle en daarop blijft het
nu hokken. -
De Britsohe vertegenwoordigers hebben
daarom voorgesteld de internationale werk
zaamheid voorloopig to beperken tot de
bestrijding van do pest-, typhus- en chokr-
ra-opidemieen die in Rusland woeden en
te zorgen dat dio ziekten zich niet over Eu
ropa verspreiden.
Volgens berichten van oon-espondentar.
die Rusland goed kennen, passen Lemtu
en zijn geestverwanten nog altijd hum bar-
baavsche methoden toe om hun gezag te
handhaven en het gevaar bestaat onge
twijfeld, flat hot voedsel dat mot de beste
bedoelingen uit Europa naar Rusland
zou gezonden worden om de hulpeloize,
uitgeputte, hongerende Russische bevol
king 'van den dood te redden, alleen maar
door de Bolsjewiki ten eigcm bate zou
worden gebruikt, om zich zelf te redden
van onvermijdelijke gevolgen van nun
misdadige en krankzinnige politiek. Om
hiertegen te waken en te zorgen dat de
voor de bevolking bestemde voedselvoorra
den niet enkel maar naar het Toode Sov
jet-leger gaan, heeft do Opperste Raaa
volhard bij zijn «isch tot huitenlandsche
controle op de hulpvcrlecning, maar
Tsjitsjerin heeft geweigerd de internationa
le hulp-commissie in de geteisterde stve
ken eoïiige controle-bevoegdheid te ge-
moet Opper-Silezle Duitsch blijven,
want de bevolking wil liet en het ple- De correspondent van de „Daily Mail
bisciet hoeft zulks bewezen. De beslis
sing kam niet. anders dan ten gunste
van Duitschland uitvallen.
DE TE VOLGEN PROCEDURE.
De Westminister Gazette drukt haar vol
doening uil over de verklaring vau Lloyd
Goorgo hi zijn redevoering in liet Lager
huis nopens de procedure, welke de raad
van den Volkenbond naar zijn meen Lig
inzake liet Opper-Silezische vraagstuk zou
moeten volgen. De eerste minister gaf te
kennen, dat de raad von den bond eet
vraagstuk zou verwijzen naar een -om-
m:ïj-.o van justitie of naar eun scheidsge
recht. nij legde den nadruk op de betee-
Thonipson, die thans te Warschau vertoeft
en die Rusland goed kent, doet huivering
wekkende medodeelingen over den nood
dio er heerscht en over de wreedheid, wax
mee de Bolsjewiki hun gezag handt
ven. Een werkman, dio uit I'etrograd was
ontsnapt deelde hem mede, dat cr op de
duizend arbeiders daar nauwelijks één
bolsjewist is. maar de leiders van de on
tevredenen worden onmiddellijk doodge
schoten en er worde® dagelijks hij dozij
nen vermoord, waardoor de organisatie
van een tegéti revolutie wordt belet. Andere
Russische vluchtelingen uit Moskou ver
bale® bijzonderheden over de wreedheid
van do aan cocaine verslaafde vrouwelijke
sovjet-commissarissen aldaar, die uit lou
menscheu, die uit Oefa en Orenburg
over het Oeralgttoergte waren getrokken,
vertelden, dat die provincies vel zwermen
hongerende vluchtelinge® waren. Op -ijn
reis had deze Rus aan ieder spoorwegsta
tion troepen mensohen gezien, di6 m
voedsel bedelden en kinderen zoeken op
den grond of de een of andere reiziger mis
schien een kruimeltje heef; laten vallen en
als ze iets eetbaars zien, vliegen ze er als
wilden op af.
In een vergadering te Genève van de
interparlementaire commissie tot het ver-
leenen van hulp as® Rusland is beslo
ten tot instelling van een centraal interna
tionaal comité bestaande uit gedelegeerden
van de regeeringen, het Roode Kruis en
van de afgevaardigden der op de conferen
tie vertegenwoordigde veTeenigingt®.
Tot commissarissen werden Kansen en
Hoover benoemd, die volmacht hebben om
alle mogelijke overeenkomsten met Rus
land aan te gaan, toezicht te houden op ,ïe
distributie en de verdeeling onder de ho&-
ger-lijdende bevolking te verzekeren, daar
onder begrepen Georgië en Armenië. Aan
da commissarissen werd opgedragen om
zich onmiddellijk in verbinding te stellen
met de Russische regeering, opdat alle
waarborgen verstrekt worden tot het uit
voeren der besluiten van de conferentie.
De uitvoering zal ondergeschikt worden
gemaakt aan de waarborgen die Moskou
geven zal.
Na het aannemen van oen motie dat
onmiddellijk alle gevangen en ge-inter
neerde buitenlanders moeten worden los
gelaten, werd de conferentie gesloten.
Reuter verneemt verder dat hongersnood
a cholera in zeer ernstige mate in Azer-
beidsja® woeden.Het aantal dooden i3 van
600 lot 1000 per dag gestegen.
Uit Washington wordt gemeld: Het ka
binet heeft de moeilijkheden besproken, die
ontstaan uit hol aandringen van de con
trole op de verdeeling van den steun in de
hongersnoodgebieden. Naar verluidt is de
houding van hel kabinet, deze, dot, of
schoon de Ver. Stalen moeten blijven slaan
op de vrijheid voor de binnenlandsche con
trole bij de steunverleening, de Tegeenng
niet onwelwillend slaat tegenover deelne
ming van Europeesche mogendheden aan
de hulpverleening.
Naar de Vorwarls meldt, heeft hot Bor-
lïjnsche gemeentebestuur vandaag met al
gemeene stemmen besloten 100.000 Mark
beschikbaar te stellen voor de nooddruf
tige bevolking in Sovjet-Rusland
DE REVOLUTIONNAIRE VAKCENTRALE
INTERNATIONALE.
Men sohijflt ons uit Amsterdam:
Dezer dagen zijn uit RutSland terug
gekeerd de afgevaardigden vau het
N. A. S.' naar liet de vorige maand te
Moskou gehouden congres van revolu-
tionnaire vakcentrales. De heexen
Van Dissel, secretaris van het N.A.S.
en Kïtz, f-soretarie van het P. A. S.,
die deel uitmaakten van de delegatie,
hebben ons eenige mededee.lingen ge
daan, omtrent hun bevindingen in liet
land, dat na geleden te hebben on
der het Tsarenjuk prijs werd gege
ven aan de revolutionnaire woelingen
en welks bevolking thans bedreigd
wordt er reeds gedeeltelijk geteisterd
wordt door hongersnood.
De hee*r Kit? verhaalde on? van den
toestand in Moskou, waar men
den hongersnood niets merkt, maar
de economische toestand ook volgens
hem slecht ie. loeri hij te Moskou
aankwam waren de winkels leeg; ner
gens was iets te krijgen. Nu _d« vrije
handel zoo goed 3 ls hersteld is, komt
hierin eenige verbetering. Tegen zet®
hoogetl prijs zijn verschillende artike
len *wecr te kegen; zoo kos teen Ruo-
sisch pond (vier ons) boter 280C0 Sov
jet-roebels. Het zijn voornamelijk le
vensmiddelen en kl Gedingstukken, wel
ke te koop worden aangeboden. D&
menschen toopen te Moskou grooten-
deels op bloote voeten; schoeisel is er
zoo goed ails niet. De enkelen, die zien.
de weelde van het dragon daarvan
kunnen erooi lovenontdoen sich,
wanneer het plotseling begint te rege
nen op stiaat daarvan en gaan bloots
voets verder. Wat de axbeidsomstan-
(iig.e-! >n betref'., deelde onz.* zees
man ons mede dat deze slecht zijn. De
•woningbouw staat sinds het uitbreken
van den oorlog stil, zelf6 bouwblok
ken, welke half gereed zijn, worden
niet afgemaald. Wel heeft de
Sovjetregeering een plan tot elec-
trificatie van Rusland op papier.
De gezondheidstoestand van Trotz-
ki, die daai hij volkscommissaris van
oorlog is, bij het volk minder gezien
is, dan Lenin, laat niets te wenscheu.
De heer K tz vertelde ons, dat toen
een Hollandsche blad (12 dagen oud)
iin Moskou amvieetrde, waarin ver
meld stond, dat Trot/.kl ernstig lij
dende was aau longkanker, hij juist
den vorigen avond oen redevoering
van drio en oen half uur had gehou
den, Redevoeringen worden cr veel
gehouden. De voll»coniffiisearis$en
doen het bijna dagelijks.
De arbeiders ontvangen thans niei
meer alleen bons voor levensmiddel?»
toon eel voor stellingen (die vee] wor
den gehouden', enz., doch krijgen ook
een maatidelijkschen toeslag, die va
rieert van 15.000 tot 20.000 roebels-
Zooals gezegd, bemerkt men In Mos
kou weinig van den op het platteland
heerschenden hongersnood. Wel han
gen in dé staa proclamaties aan de
bevolking in verband ni<< het gevaar
voor besmettelijke ziekten. Het ge
bruik van ongekookt water is zeer ge
vaarlijk.
De heer van Dissel deelde one neg
een en ander mede cimtreni het on
der voorzitterschap van Lesofekij ge
houden Congres, waaraan censt onge
veer 300 afgevaardigden van 58 lan
den en later 380 afgevaardigden van
42 landen deelnamen. Het Congres
dreigde een oogenbük op eon misluk
king te zullen uit loop en, daar do Rus
sen vasthielden aan een bepaling in
de ontwerpstatuten, volgens welke
do R. V. I. afhankelijk zou zijn van
de Derde Internationale van Moskou.
Hiertegen verzetten zich de afgevaar
digden dor vakcentrales op svndicu-
lietischen grondslag. Ten slotte lieten
de Russen dezen eisch vatten. De lieer
van Dissel geloofde e.liter wel dat "au
Russische ?ijde pogingen zullen ge
daan worden, om de R- V. 1. alsnog
onder cominunistiscben geest te bren
gen. Zoover zal het echter niot ko
men.
Of het A. zich bij tic R, V. I.
zal aansluiten f De heer Van Dissel
verklaarde ons, dat de delegaties het
bestuur van het N. A. S. lot aanslui
ting heeft geadviseerd. Ec-n beslissing
is nog niet genomen.
Deelen wij ton slotte nog mede, dat
de reis van Moskou naar Amsterdam
12 dagen duurde.
DE CONFERENTIE VAN WASHINGTON
DE TA AL QUA EST IE OP DE CON
FERENTIE.
De „Daily Tel." vernoemt uit New-York,
dat ds vraag welke taal op do to houden
conferentie to Washington do officieele zal
zijn, vermoedelijk niet zal belist worden
vóór de aankomst dor gedelegeerden en
daarom is het protest van do Parijeche bla
den tegen do uitsluiting van het Fransch
ontijdig en vermoedelijk geheel ongerecht
vaardigd. President Harding en minister
Hughes willen niets liever dan een aange
name atmosfeer voor do discussies schep
pen en den afgevaardigden zal de grootst
mogelijke vrijheid gegeven worden ten op
zïohto der te spreken taal, natuurlijk in
overeenstemming met do beslissing der
meerderheid ter vergadering.
De Amerikanen zijn in do eerste plaats
practici en kunnen zich niot begrijpen
waarom de Fransohon beloedigd zouden
zijn bijaldien Engclsch de officieels confe-
rontïetaal zou zijn, vooral omdat voor den
doorsneo Amerikaan Fransch even onver
slaanbaar is als oud-Latijn. Do Amerika
nen willen echter niet anders doen dan
het billijke betrachten en als Engelsoh de
taal der eonferontio wordt, zal dat alloen
wezen om den gang vnn zaken te bespoedi
gen, wat echter nooit kan beteekonon, dal
iemand sou worden uUgcsotnn, die het F,n-
gelseh niét machtig zou zijn.
Tevens meldt do correspondent dor Daily
Tel. dat Washington genoeg gelegenheid
tot huisvesting der gedelegeerden zal bio
den en bovendien is or genoeg Tuimte in
het nabijgelegen Baltimore, waarheen een
uitstekende autcmohielweg leidt.
Do Amsvlkaonsoho dolegntie.
Uit Washington wordt gemeld, dat Har
ding senator Lodge heeft gekozen tot lid
der Amerikaanscho delegatie ter oxitwape
ningseonforentie.
ITALI6 IN DEN OPPERSTEN RAAD.
Do minister-psesidenl Bonomi, te Rome
teruggekeerd, verklaarde aan journalisten,
dat de Ttaliaansohe delegatie steeds heeft
getracht wrijvingen to verzachten, het ge
vaar voor oen breuk te vermijden en daar
om voorstelde den rand van den Volken
bond te verzoeken een definitieve uitspraak
in de Oppcr-Sllezischo kwestie te doen.
Delia Forretta voegde daaraan toe, dat
des» beslissing in overeenstemming is met
het verdrag van Versailles; het geldt nier
een waarachtig sóheidsgereoht; de heide
partijen. Polen en Duitschland, zullen
kunnen worden géhoord.
DE SPAANSOHE NEDERLAAG IN
MAROKKO.
Uit Madrid wordt geseind: Abdél Kriiü
zou beschikken over 700 tot ECO goed ge
drilde mannen en andere inboorlingen ten
getale van 20.000 mam, die aan geen leider
gehoorzamen en slechts buit zoeken en
met elkaar daarom veelt ten.
Het schijnt, dat Abdel Krim zijn troe
pen opstelt te Nador en bij den berg Goe
roegoe bij Melilla om woldra den aanval
te beginnen.
DE NIEUWE REPUBLIEK.
Do nieuw gestichte republiek Baranya
heeft aan de regeering te BelgTado kennif
gegeven vau het uitroepen der republiek en
zich onder bescherming geplaatst van Auid-
Blavië. Da min sierraad heeft h «sloten
van deze uiting van den volkswil konnis
te geven aan den Oppersten Raad.
OOSTENRIJK EN HONGARIJE.
Cit Weonen wordt gemeld:
ln politieke kringen to Ween en is een
pijnlijke indruk gewekt door de rede wel
ke do Ifongaarsche minister-president
Graaf Bethlcn in Eisenburg heeft gehouden
waarin hij tegenover Oostenrijk represail
les aankondigt indien hel tegenover de
when van Hongarije met betrekking
Vest Hongarije niet tegemoetkomend
la. De rede von Graaf Bethlen is daarom
opvnllend, omdat het hein bekend
moet zijn, welk een verzoenlijko houding
niet alleen de Oostcnrijkscho regeering,
dcch ook hei comité voor huitenlandsche
aangelegenheden uit de Nationale Ver
gadering juist tegenover Hongarije heeft
aangekondigd. Temeer bevreemdt de hou
ding van Graaf BcUilon, daar de Oosten-
rijlcschc in nu iter zicht steeds zoo tegemoet
komend mogelijk jegens Hongarije heeft
uitgelaten en dat do rede van Bethlen op
het cogenblik werd uitgesproken, toen de
'«dracht formaliteiten in gang waren.
Een Entente diplomaat weike zich tegen-
uwen vertegenwoordiger uitliet, ver
klaarde met betrekking tot de rede van
Graaf Bethlen to Eiscnburg;
..Wai, willen *hHet gaat hier waar
och ij nl ijk om een terugtochtsgcrecht, waar
bij men zich vnn geschut bedient om den
terugtocht van de troepen te omsluieren en
te beschermen. De bedreigingen vnfT Graaf
Bethlen zijn minder voor Oostenrijk dan
wel voor do publieke mecning in Hongarije
bestemd, weike zoolang rnct valseho illu
sies is gevoed. Thans moet die echter op
het verlies van Weet-Hongsrije worden
voorbereid. Overigens houdt ik het er niet
dal de flinke politici ct in crost san
zouden denken om een politiek t® voeren,
welke Oostenrijk wel kan schaden maar
Hongnrije geen nut kan brengen.
DE TOESTAND IN IERLAND.
Algemeens verkiezingen?
De „Et. Stand." z^t dat nu vast besloten
s dat algemeene verkiezingen zullen plaats
hebben bijaldien Zuid Ierland de regie
ringsvoorstellen mocht verwerpen. Hei te
nigé punt waarop de verkiezingen zullen
worden gehouden, zou zijn Ierland en liet
blad twijfelt geen oogenblik of de rc;te
ring zou dan met overweldigende meerder
heid gemachtigd worde® hel koste wat het
wil, do rust In Ieerlnnd te herstellen
De Valera elsoht wn onafhanke
lijk Ierland.
De Valera zei in 't Iersche parle
ment woordelijk: „Wij kunnen en wij
zullen als vertegenwoordigers van
deze natie de voorwaarden niet aan
vaarden- (Toejuichingen). Het Iersdie
volk zal deze maal niet bedrogen wor
den. (Opnieuw toejuichingen)"; on
nadat De Valera had verklaard, dat
de zoogenaamde dominion-status
werd aangeboden aau een in tweeen
verdeeld Ierland, zeide hij: „Het is
duidelijk, dat hetgeen wij te doen
hebban, is oen oinde te maken aan
het gezag, dat door liet Iersche.volk
intens wordt gelhaat. Als wij dan moe
ten toegeven voor krachtmiddelen,
zullen wij dat openlijk doen en zullen
wij niet trachten., den shijn te redden.
Wij hebben ons bost gedaan om in
connectie te konven met het volk van
Noord-Ierland en omdat dit volk t
teren bestaat, waren wij bereid, of
fers te brengen, die wij nooit aan
Groot-BrittaTOi.ió zouden brengen.
I>e En grise! ie aanspraken oj) Ier
land zijn zonder grond. De aanspra
ken vau de minderheid in Ierland
hebben wel degelijk reden van be
staan. Wij zijov bereid, de oischen
van liet Noorden, die redelijk zijn, te
ovflnvegem en wij willen verstrekken
de concessies doen, indien hot Noor
don bereid is, alleen de belangen van
haar eigen land te overwegen en niet
die belangen vam buitenlanders".
De Valera meende, dat hij de hou
ding van het kabinet duidelijk gemo-eg
hooit gemaakt. Hij had reeds in de
Openingszitting geconstateerd, dat het
Iersche volk niet versaagd had, toen
krachtmiddolen werden gébruikt cm
•hot van zijm recht te berooven. Het
lersclte volk za,l ook nu niet versagen,
ofschoon thans met nog meer wapens
wordt gedreigd.
Toen De V.ilera zijn rede g^ciudigd
h^td, hackten opmieuw toon eel en van
groote opwinding plaats.
üit Londen wordt geseind:
Zelfs Do Valera's ondubbelzinnige
verklaring „üit naam van de natie
kunnen en willen wij dezo voorwaar
den niet aanvaarden'" schijnt in wel
ingelichte politieke kringen niet al te
letterlijk te worden opgevat. Men
acht het onwaarschijnlijk, dat het
Dail Eire.'.nn de deux* voor verdere
ojidérllandulingon zou sluiten. Er
wordt eemige bateakenie gehecht aar.
liet feit, dat het officieole orgaan der
Sinn Feiners, na gtzogd te liébben,
dsit de voorwaarden, welke aan het
regeeringsvotjrstel waren verbonden,
niet konden worden aanvaard, ver
klaart: „Do weg naar e:n eervolle
oplossing staat nog open.
WOELINGEN IN ZUID-
HONGARIJE.
BOEDAPEST, 16 Aug. Op het vernemen
vau berichten over een aanstaande ontraD
ming van de 6tad Pees in het district Baranya.
trachtten de communisten te Pees uit vrees
voor de aankomst v3n afdeelingen van het
Hongaarse'ae geregelde leger, de bevolking ln
een revolitionnaire beweging mede te sleepen.
Den llden Augustus begonnen zij een algerr.ee-
Ee staking te organist-eren, doch deze poging
mislukte. Er hadden heftige botsingen piaats
tussc&eo de communisten en de werkwilligen.
Een communistische leider sprak de menigte
toe, en dreigde de burgerij met brand en
plundering, indien zij een tegenorganisatie op
touw durfde zetten. Tezelfder tijd prooïameer-
den de revolutionnasren te Pees een commu
nistische republiek met aan het hoofd graaf
Karolyi.
Een dergelijke staatsgreep werd voorts ge
organiseerd te Mohaes en te Baja. Een groot
aantal vluchtelingen trok over de Hongaar-
sche grens, uit Trees voor communistische
uitspattingen.
Men weet nog niet, op welken datam Fünf-
kirchen door de Joego-Slavische troepen zal
worden ontruimd, doch het is mogelijk, dat
de gebeurtenissen der laatste dagen de ont
ruiming zullen bespoedigen. "Waarschijnlijk'
rollen de intergeallleerde commissies, die be
last sijn mei het toezicht op de overdracht'
van het bewind, het binnenrukken der Hon-
gaarsche troepen in de band werken, ten ein
de de bevolking der stad niet ten prooi te ia-
ten aan de communisten.
Volgens de laatste berichten uit Pünfkir-
chen schijnt het, dat de communisten zullen'
beproeven, weerstand te bieden aan deD op-
marseh der Hongaarsche troepen, want, naar
verluidt, versterken zij de dalen, waardoor
het Hongaarsche leger moet oprukken.
(Fünfkirchen, Patcbouis en Pesc zijn drie
namen voor dezelfde stad. Red.)
De Hongaarsche lezing.
BOEDAPEST, IC Aug. Het Hongaarsche
Correspondentie-Bureau maakt hel volgende
bekend:
Zondag J.l. is te Fünteirchen een vergadering
gehouden, waaraan 2.000 personen deelnamen.
Na afloop der vergadering werd de republiek
Baranya uitgeroepen en een uitvoerende com
missie benoemd.
De regeeringscommissaris neemt tegenover
het besluit tot proclamatie der republiek Ba
ranya een weifelende houding aan. De burgerij
van Fünfkirchen heeft zonder onderscheid van
nationaliteit aan de Entente-commissie ver
zocht, het veranek der communisten om niet
toe te slaan, dat de streek door de Joego-Slavi
sche troepen wordt ontruimd niet slechts
niet in te willigen, doch om maatregelen te
treffen, dat deze ontruiming ?oo spoedig moge
lijk plaats vinde.
IJlt de Hongaarsche politiek.
Volgens een mededeeMns van den Hongaar-
schen minister van Oorlog, Belitzka, in de
Nationale Vergadering werd luitenant-kolonel
Pronay, die zich aan zware beleed Iging van
den vroegeren voorzitter der Nationale Verga
dering, Rakowski, en afgevaardigde Benitzki,
alsmede aan een vergrijp tegen het immuni-
teitsrecht had schuldig gemaakt, tot de maxi
mum-straf van 30 dagen kamer-arrest veroor
deeld.
De christelijk-nationale Andrassy-parlij zal
tegen deze, naar haar meening belachelijk
lichte straf protesteeren. Zij zal elschen, dat
de Nationale Vergadering den minister van
Oorlog 'n votum van afkeuring geeft voor deze
wijze van behandeling eener zoo ernstige aan
gelegenheid.
De Boemeensohe graauultvoer.
BOEKAREST, 15 Aug. Onder voorzitter
schap van Take Jonescu besloot de minister
raad, dat de staat zich het uitsluitend uitvoer-;
recht van tarwe en rogge voorbehoudt De uit
voer der overige graansoorten is vrij, op voor
waarde, dat de exporteur aau den staat tegen,
den maximumprijs een hoeveelheid verkoopt,
welke gelijk is aan die, welke hij wenscht uit
te voeren. In verband met deze bepaling wor
den de uitvoerrechten opgehoven
Uit de rede van De
Valera in öe eerste zitting van Dail Eireann
valt nog het volgende te vermelden
De Valera citeerde, wat Lloyd George gezegd
had ten aanzIeD van Polen: „Polen heeft door
algemeene verkiezingen een eigen regeering
gekozen, en wij kunnen niet toestaan, dat eenig
ander land Polen een regeering opdringt, die
het niet wenscht". De Valera concludeerde
hieruit: „Er zal geen noodzaak bestaan voor
nieuwe onderhandelingen tussclien Ierland en
Gróót-Britannië, a]s de Britsche premier dit
ook voor Ierland erkent en er naar handelt De
moeilijkheid 'bij do onderhandelingen le. dat zij
niet gebaseerd zijn op een vast beginsel. Wij,
vertegenwoordigers van Zuid-Ierland, hebben
een beginsel, en zullen cr, wanneer het noodig
mocht zijn, ons leven voor geven".
Het is voor Ierland feitelijk onmogelijk, met
de Britsche regeering te onderhandelen.
Vroeger, toen ons gevraagd werd, waarom wij
niet wilden onderhandelen, heb ik gezegd: „Er
VERLOVEN VAN ENGELSCHE 80LDA- kunnen geen onderhandelingen gevoerd wor
den met een man, een regeering of een mo
gendheid, wanneer de toestand zóó is, dat de
een een ongewapend man is. die etaat tegen-
fa mbo rough, die me', verlof zijn, te- over een ander, die hem een revolver voor
TEN INGETROKKEN.
De „Associated Press"' deelt mede,
dafc alle soldaten uit Aldersh:;
legrafisch hevel hehben gekregi
middellijk naar hun rogimt
rug te keeren.
n- houdt. Als er geen stelregel is. volgens welke
n te- men zijn geschillen kan regelen en bijleggen,
blijft er niets anders over dan kracbtmiddelea
U gebruiken-
feuilleton
37)
Don volgenden morgen bij het on
derzoek van Collishaw's dood kon
Bryce maar weinig zeggen en er
werd hem maar weinig gevraagd ook.
De menschen waren even opgewon
den over Colhshaw's geheimzinnigen
dood als indertijd over,Braden, want
er werd ul gemompeld in het stadje
dat Colhshaw nog wel leven zou als
Braden indertijd niet in Wry ©hestor
wen dood gevonden had. Het was weer
6tampvol in het gerechtshof; weer
heerschte cr dezcllcle geheimzinnige
sfeer. Maar do zaak werd op eon li
andere manié.- afgehandeld dan in
dertijd met Braden. Dc inetselaars-
haa-s onder wie Collishaw gewerkt
had, gaf bijzonderheden over het
werk dat do man dien ohténd had
moeien doen. Hem was opgedragen
em een verzameling afval die aan
wen voel van den zuidermuur was
olijven liggen na oeai reparatie die
daar uitgevoerd was. op te
runnen. Hij w' CJ hec.
len nag werdk aan hebben. Den
heden dag zou hij met zijn kruiwagen
het kerkhof in en uit moeten loopen
en de rommel die-hij opgeschept had,
moeten wegbrengen. De Laas had een
paar maal naar hem gekekon: hij
had hom oven voor twaalf uur nog
gezien en toen scheen hij heel gazond
te zijn hij had tenminste nergens
over geklaagd. Toen de rechter hem
vroeg of het hem ook opgevallen was
waai- Collishaw zijn mandje met eten
en zijn blikken flesch had neergezet,
terv. ijl hij aan t werk was, antwoord
de hij, dat hij dat toevallig gezien
had. Onder een bepaalden boom, dien
hij desnoods nog aan kon wijzen,
had hij Collishaw's jas zien liggen,
het mandje en de flesch stonden er
muist.
Bryce's getuigenverklaring bestond
eigenlijk alleen uit een bloote opsom
ming van feiten. Er werd ook niet
veel tijd besteed aan het verhoor
van de twee doktoren die de lijk
schouwing hadden verricht. Hun kor
te verklaring liep alleen over de
doodsoorzaak. De man was vergif
tigd door een dosis Cyaanwaterstof
die hij volgens hun opinie, slechts
een paar minuten vóór Dr. Bryce hem
vond, had ingenomen. Het was waar
schijnlijk ©én hoeveelheid geweest die
onmiddellijk den dood tengevolge kon
hebben. Er was geen spoor van het
vergif te vindon in de overblijfselen
van zij"® middagmaal, ook niet in de
koude thee die in de tinnen flesch
|leek le zitten. Maar aan de oorzaak
an den dood viel niet te twijfelen.
Hansford was van het begin af bij
de rechtszitting tegenwoordig geweest
en toen de doktoren hun verklarin
gen Jtadden afgelegd werd hij voor
geroepen. Bryce, die hem aandachtig
gadesloeg zag dat hij moeite had zijn
opwinding te onderdrukken, en dat
die opwinding voornamelijk voort
kwam uit woede. Zijn gezicht stond
strak en streng en hij keek den rech
ter aan met een uitdrukking die niet
recht duidelijk was. Bryce die tracht
te te ontdekken wat Ransfard dacht,
zeide tot zichzelf dat hot hem niets
zou verbazen als er een heftige scène
Volgde. Ransford zag er uit pis
Iemand die op het punt stond heftig
uit te barsten. Maar in het begin ant
woordde hij kalm en rustig op de vra
gen die hem gesteld werden.
Toen de kloeren van den man
onderocht werden, merkte de rechter
op, werd een doosje pillen gevon
den, Dr. Ransford, waar u iets op
geschreven had. Had u hem behan
deld?
Ja, antwoordde Ransford. Col
lishaw en zijn vrouw, allebei of lie
ver gezegd, ik had zijn vrouw al ©en
paar weken onder behandeling. Een
paar dagen voor zijn dood klaagde
Collishaw er over dat hij pijn had
na de maaltijden. Ik gaf hem toen
pillen, ongetwijfeld dezelfde waar u
het nu over heeft,
Deze? .vroeg de rechter, terwijl
liij hem het doosje liet zien dat Mit-
chington gevonden had.
- Precies! 6temde Ransford toe.
Dat is tenminste het doosje, dus
ik veracd erstcl dat dit ook wel de
pillen zijn.
Heeft u zo zelf klaar gemaakt?
Ja, ik maak ai mijn eigen recep
ten klaar.
Is het onmogelijk dat liet vergif
waarover wij zooeven hebben gespro
ken in die pillen zou kunnen raken
per ongeluk.
Totaal onmogelijk! tenminste,
zoolang ik ze onder mijn berusting
laad, antwoordde Ransford.
Maar het vergif zou wel in een
pil toegediend kunnen worden? op
perde de rechter.
Zeker, stemde Ransford tce.
Maar, voegde hij er bij met een veel-
bsteekenaen blik op de beide doktoren
die pas hun verklaring hadden afge
legd, in dit geval is het vergil niet
toegediend, zooals de vorige getuigen
weten!
De rechter keek om zich heen en
wachtte een oogenblik.
li kunt uw laatste opmerking
nador -uitleggen, zeide hij eindelijk.
Tenminste, als u dat wenscht.
Zeker, antwoordde Ransford da
delijk. Zooals u ziet zijn die pillen
ontgeven door een laagje suiker cn
de man zou zo heel ingeslikt hebben,
dadelijk na zijn maal. He; duurt
eenigen tijd voor zulk een pil opge-
lost en verteerd is. Als Collishaw da
delijk nadat hij gegeten had een van
mijn pillen heeft ingenomen, zooals
liet -voorschrift was cn al6 liet vergif
in die pil geweest was, zou hij niet
onmiddellijk gestorven zijn, zooals nu
blijkbaar het geval was. De dood zou
pas eenig-.n tijd later ingetreden zijn
acidat de pil opgelost was. Maar vol
gens de verklaring van de getuigen
is hij heel plotseling gestorven, ter
wijl Irij aau 't eten was of vlak er
na. Ik heb niemand hier om mij te
vertegenwoordigen, en dat vind Dt
ook heelemaal niet Aoodig maar ik
verzoek u dokter Coates weer te roe-
pet® ©r> hem deze vraag te stellen:
Heeft hij een van dxe pillen in de
aag van desi man gevonden?
Eenigszins aarzelend wendde de
rechter- zich tot de twee doktoren die
het lijk onderzocht hadden. Maar
voor hij iets zeggen kon stond de
commissaris van politie op en begon
legen hem le fluisteren en nadat zij
etsnigen tijd samen gepraat hadden,
ké.:-.k hij naar de juried en die blijk
baar zeer onder den indruk waren
van. Ransford's voorstel.
Nu wij zoo ver gekomen zijn,
zeide hij, moeten wij de zitting
opheffen. Het verdere ondeizoek zal
over een week plaats hebben. U
Ransford, die nog steeds in de ge-
tuigenbank stond, verloor opeens zijn
telfbdhoei-sching. llij uitte een soort
verwcnsching en sloeg met de vlakke
hand op dc bank voor hem.
Ik protesteer! zeide liij heftig.
Ik protesteer hier met nadruk te-
qEerst probeert u mij verdacht
te maken en wanneer ik u dan ver
zoek een «-aag te stellen die voor
mij van. het grootste belang is, sluit
u de zitting al is liet dan ook niet
voor goed. Dat is oneerlijk en on
rechtvaardig!
vergist u, zeide de rechter.
Bij de voortzetting van liet onderzoek
kunnen de twee geneeskundigen weer
opgeroepen worden oa dan zult u de
gelegenheid hebben - of uw advocaat
om te vragen wat u wilt. Voor het
oogenblik
Voce- het oogenblik heeft u mij
verdacht gemaakt, viel Ransford hem
driftig in"de rede. Dat weet u
ik zeg het met alle respect voor uw
waardigheid evengoed als ik. Over
al in de stad verdenkt men mij. In
het geheim worden er allerlei praat
jes verspreid en ik ben er zeker van,
dat de politie, die toch verstandiger
te-hoorde te zijn, daaraan meewerkt.
En ik verkies niet te zwijgen,
Edelachtbare. ik neem deze gele
genheid waar, nu ik toch cmder eede
sta, om ie zeggen dat ik niets weet
van de oorzaak van den dood van
Collishaw of van Braden. Dat zweer
ik!
De zitting wordt vandaag over
©em week voortgezet, zeide de rechter
kalm.
(Wordt vervolgd).
