89e jaargang No. 11741 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1921 ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) i 3.571/,. Franco per post door Nederland I3.871/». Afzonderlijke nummers f0.15. Geïl lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0.577»; franco per post f0.65. Post Giro 38810. Uitgave der N.V. Lourena Coster, Directeur-Hooldradacleur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 ADVERTENTIEN'Van 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regel. Bij abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentien van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60 Cts. per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs. Directie en Administratie: Groote Houtstraat 93.Teletoonnrs. de Redactie 600 en der Administratie 724 DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD ksjGiiiia Hed ZATERDAG, to SEPTEMBER. Stadsschouwburg Wilsonsplein Bei -chouw.O „Othcilo", 3 «ut. Schouwburg, Jansweg: Nederlandsche Operette, „Jordaanprinscs", 8 uur. o«c. Veicenigïüg bpccialitcitenvoor- stelhng, 8 uur. Oud-Holland, Verwulft: Strijkorkest Bioscoopvoorstellingen. ZONDAG, ïi SEPTEMBER.- Schouwfaurg, Jansweg: Nederlandsche Operette, „Jordaaupriuses", 8 uur. Den Hout (siadötent): Muziekuit voering, half drie. Ca.le-Restaur.im Lion d'Or, Kruis weg u: Concert 8—11 uur. Oud-Holland, Verwulft, strijkorkest. Melkinrichting v. h. Van bruggen, 'den Hout- Concert Luxor-theater, Groote Houtstraat 139, bioscoop- en variété-voorstelling van B uur n.m. af. Schouwburg De Kroon, Gr. Markt: Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m. af. «..inema-Palace, Groote Houtstraat: Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m. af. Sc .i;i-Tlieater, Kleine Houtstraat 77 Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m. af. Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg: Bioscoopvoorstelling van 2 uur njn. if. Bloemendaal, „Rusthoek' Avondconcert in den tuin (bij slecht weer in de zaal). MAANDAG, 12 SEPTEMBER. Oud-Holland, Verwulft: strijkorkest. Luxor-thealer, Groote Houtstraat Bioscoop en v&nété-voorsteUing, 8 uur. Schouwburg De Kroon, Gr. Markt, Bioscoopvoorstelling 8 uur. Cinema Palace. Groote Houtstraat* Bioscoopvoorstelling 8 uur. Scala-theater, Kleine Houtstraat 77'. jBi.n-.i.oopvoorsVelhng, s uur- Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg: Bioscoop-voorstelling, 8 uur. KRABBELS ncCLAME OP KWITANTIES. Mr. Haitians, onze wethouder van tic ciéu, weet overal geld uit te slaan, om brandkast van den gemeonto-onivamger niet to vullen dat ideaal is in dezen lijd toch onbereikbaar! maar minder leeg ie .Nu is de blanco-achterkant van do tan nes van 't gemeentegasbedrijf verkocht aan een lirma d:« verzekert dat haar cho- oolade 't beste is. We vreeze», dat de gemeente op die nier een verkeerden kant op gaat. Na de gasfabriek komen ook do electriaobe cen trale, de waterleiding, de gsaneente-onl. uii ge- f reclames op lieschrijvingsbiljettcn, aanslagen en dwangbevelen l>, ja, geen tas van gemeentedienst zal willen achterblij ven. Do vuilniskarren worden voor rij dende reolamezuilen verpacht, de straat lantaarns met transparanten behangen, en- EEN GELUKKIG LAND! Een telegraaf agentschap seint uil AUumo 'l volgende bericht: .„De minister van fi- hanoien verklaart in liet blad „Katherini", dai -Ie schatkist geen behoefte iieeft aan geld Een schatkist die geen behoefte heeft aan geld.... Griekenland is in dit opzicht eenig. Toch gelooven we van dit optimisme niet veel, want Griekenland is door den Euro- pccHchen odrlog ook vrij zwaar getroffen. Bovendien voert het nu zelf oen oorlog tegen de Turken en dat verslindt millioe Er zal vermoedelijk wel gauw een tegen spraak komen. De belastingbetalers in Grie kenland zullen wel voelen dat de minister var financiën nog geen gelrl genoeg heeft 1 èiartSBiBuws SPECIALITEITEN VOORSTELLING. Du hoer A. Benno, die nu al eenige winters op Zondagavond voorstellin gen in de Vereeniging geeft, stelt er priis op steeds met eerste klasse werk te komen. Dat is natuurlijk niet ge makkelijk, maar het gelukt hem toch uitstekend. Ook dit winterseizoen komt Benno Zondagsavonds in de Vereeniging. Ter opening van het seizoen eeeft hij drie voorstellingen, Vrijdag, Zaterdag en ondag. Deze entree is schitterend geelaagd. Al was alleen kapitein Westerhold met zijn door draadlooze telegrafie bestuurbaar oorlogsschip opgetreden, dan hadden de bezoekers al waar voor hun geld gehad. Deze Dultscher, een kapitein van een handelsvaartuig, heeft een miniatuur-oorlogsschip sa mengesteld, dat op het tooneel opge steld van de zaal uit door draadlooze telegrafie bestuurd wordt. Het schip wend en keert zich naar het verlan gen van de bezoekers, bovendien wor den alles door draadlooze sei nen mijnen tot ontploffing ge tracht, zoeklichten in werking ge steld, sirenes aangezet, kanonnen af gevuurd, enz. De bezoeker wordt tot bewondering "dbracht voor zooveel vernuft. Hier is i voor de techniek een nieuw veld van mogelijkheden ge opend, dat te uitgebreid is om te over zien. Het optreden van kapitein Wesler- lold ig feiteliik te boog voor een va- ""lé, maar bet moet daarom te meer gewaardeerd worden dat het pulbliek op deze manier op populaire wijze kennis maakt met de wonderen der techniek. De heer Benno heeft met den kapi tein voor een reis van 3 maanden door ons land gecontracteerd. Haar lem genoot het eerst de eer hein te bewonderen. Ook.de acrobaten-nummers zijn eer ste klasse. De twee Brasello's, een jonge man en een meisje, verrichten zeldzame staalt;C9 van kracht en even- wicht-kunst op het slappe staaldraad. Zij rijden er fiets, balanceeren op een losstaandeu ladder, enz. De drie Cebecco's zijn jonge man nen die over enorme kracht beschik ken. Hun toeren zijn beschaafd en dwingen tot voed bewonderend ap plaus. Mijnheer Francois, een kleine acro baat weet te beletten, dat zelfs de krachtigste mannen uit het publiek in staat zijn hem van den grond te til len. Hij houdt de polsen van den op- tiller zoo vast, dat déze blijkbaar geen kracht kan zetten. Na eenige vergeef- sohe pogingen gaven alle krachtmen- sohen het op. Iyn en R. Lino zijn twee acrobati sche clowns, die de bezoekers voel doen lachen. Nog meer succes hadden de drie muzikale acrobaten, die dansende en springende heel mooie vioolmuziek tën gehoore brachten. Verder werd het programma nog gevuld met het optreden van den Hol- landschen humorust Dumas en de Fransche zangeres Camilla Adler. Bei den haden veel succes. De heer M. Achtsterrbbe en eenige helpers zorgden voor mooie muziek. Alzuo een welgeslaagde voorstel ling. 't Zal heden- en Zondagavond in de Vereeniging wel storm loopen Bet Fllmiykspel Hot Soala-Theater. Dc weekrevue geeft gezichten uit en op de stad Soslar. „De Shërif" en „Büly's kameraad" zijn Wild West-films, waarin veel ge schoten wordt cn ook verschillende staaltjes vaa moed en durf worden uit- gehaald.- Eddie Polo als Pedro in „Liberty" viert wederom triomfen. AJs men zijn neus ziet applaudisseert men al. Het wordt alweer sensationeel wat deze film acteur meemaakt. Hij wordt zelfs door de opstandige McxicaneD, nadat men hem gevangen genomen heeft, op een paard gebonden en zoo opgejaagd. Het paard rolt van een hoogte af cn Eddie Polo komt er toch weer heelhuids onder vardaan. Cowboys vertoonen weder hun woeste rennen in de mooie bergstreken, welke als altijd belangstelling wekken. Voorts krijgen we de 2e, tevens de labtsle serie van „Het Masker des Dcods", Baron Cesar cPArtois zet zijn leven van misdaad en bedrog voort. Het is hem met behulp van de waarzegster gelikt, een valschc Bianca in dc plaats van de echte ie stellen. Hij denkt nu al ziji wenschen bevredigd te zien, dcch dit is niet zoo, zooals men uit de ver dere geschiedenis wel zal bemerken. Bij een bezoek aan dc waarzegster ontsteelt hij lie vrouw het recept om goud :c ma ken, daarna schiet hij haar huis in brand. Do »rouw wordt evenwel gered en ver telt ïu aan Bianca's verloofde dat het meisje nog leeft cn beiden gaan baar zoeken. Voor dc beide verloofden komt alles tot een goed einde. Baron d'Artois boet echter zijn leven van misdaad met den dood. Een prachtig gespeeld stuk me: heldere beelden. Explicatie en muziek uitstekend i Dit is een programma dat heel veel bezoeker! moet trekken. Do Kroon. Om tw«e dingen zal liet deze week storm loopen naar bet bioscooptheater „De Kroon". Het eerste is werkelijk oen aller aardigst komisch mummer, waarbij dc lach niet uit de zaal ie, namelijk „De Kanni baal", een Sunshine-comedie in twee aclen. Een meisje, dnt gaarne eens kennis wil maken met echte Kannibalen, laat dezen zotten wen--cb ter elfder ure varen, als z ontdekt, dat eou Kannibaal toch uu zoo aardig is, als zij gedacht bad 1 De he' Wossels viert vooral bij dit numme., waarbij hij tracht «enige Kai\nibaalsche klanken int te stooten. als explicateur triomfen. Hot tweede ding van beteekenis is het spoten van de hoofdrol door ILouis Bouw meester in „Fatum", een Hollandses film drama in drie aolen. We moeten hier welis- r het stemgeluid van dein prooien Louis zij het ook dat de heer Wossels meesterlijk nabootst missen, maar zijn gebarenspel doet dit vergelen. Mee sloepend is zijn spel in alle bedrijven, bij voorbeeld wanneer hij als Kobus zijn liefde verklaart aan het Volendamscbe meisje, dat bij hem op de boordcrij dienst gekomen is; wanneer hij meent dat h:j door zijn vrouw bedrogen wordt on bet noodlottige schot lost, en ten slotte bij de spnniiende slotscène in de kroeg op den Zeedijk te Amsterdam, waar hij zi.«n ocht- gonooto nis vcrloopen vrouw terugvindt. Dit is werkelijk eon mooi stuk I Het publiek gaal er geheel, in op, voor al bij de scène in het, danshuis op den Zeedijk; dan zwijgt de muziek en meomt n harmonitaspeler op waarlijk virtuoze jzo dio taak over. Natuurlijk speelt hij het tegenwoordig populaire „Hittepolil!" Op het proframina komt nóg een hoofd nummer vooi, getiteld „Een Satnnskerel". Dit etnk speelt in het lamd, waar do revel er en wilde paardenrennen de grootste nntrekkingsfcraebt hebben. Verder zijn er nog «wee kluchten „Altiid izio" en „De gevolgen van een wedren". Het orkest verdient als steeds een woord an lof voor dc- welluidende begeleiding. Familiobloscoop. Een hoofdnummer, dat terug roept in de herinnering een Dreijfustijd van jaren her, toen óók iemand in al zijn verschrik kelijkheid het deed hooren „J'accuso". Maar nn een „ik beschuldig" naar aan leiding van den wereldkrijg, die zooveel en ellen dj bracht. Wee en ellende «n - verschrikking, die het filmbeeld te aan schouwen geeft. „J'nccuse" is bet prachtig filmwerk go- hoeten, dat in de familiebioscoop wordt afgedraaid. Een filmwerk met mooi kleur effect, mot hooiden die doen zicin waartoe do oorlog lijdt en dat dan ook in zekeren zin een lenden zwerk kan genoemd worden. Ken filmwerk dat in spanning doet zijn, eon, met een muzikale begeleiding geheel in overeenstemming met aard en strekking van hot sink. Wij zien den krijg in beeld en de uit komst, vaders en moedcTs in rouw gedom- peld. do troepen in gehecle rijen wegge mnafd, totdal eindelijk een der hoofdper- sonen krankzinnig wordt. Indien ooit dan zal zeker een stuk van dien aard afschuw van den oorlog on zijn wreedheid doen krijgen. Deze tendenz komt wondermooi uit in deze film. Behalve dit hoofdnummer nog een na- tuuropneining en eon extra-nummer. Luxor. Een zeer genietbaar programma. Ecu komische en een dramatische 2 actor komen vóór de pauze. De ko mische met een paar dwaze elementen in de hoofdrollen Hollandsch-: actualiteiten ei H. A. P.-courant ontbreken niet en geven onder anderen eenige kijkjes in „Ar- tis", te Amsterdam. Na de pauze treden de gebroeders Chanson eerst als heeren-duettisten op en daarna als Mie en Ko, „Terug van de Haarlemsche bloemenvelden". Een paar echte Jordaantype vertellen hun wedervaardigheden ondrvonden om en in de bollenstreek. Tenslotte komt het hoofdnummer, getiteld „Drie schoten knalden in den nacht". In een beruchte plaats in „de Wild- West" tracht een man een krant uit te gaven. Met vele moeiten heeft hii te kampen, alvorens hij iets bereikt hoeft, door middel van zijn weekblad, dat eindelijk de gezochte beschaving aan het plaatsje brengt. De gebrui kelijke geschiedenis van den „hij" cn de „zij" is daar aardig tusschen door geweven. Muziek was uitstekend. BADEN". In het 3de badhuis aan den Schotersingel zijn in de afgeloo- pen week 1165 baden genomen, en cial aan den Koudeniiora 403 cn in dat op het Leidscheplein 751. GEVONDEN V OOR WERPEN. Terug te bekomen bij: J. F. Spanjaard, Delfts». 25 rood, armbandhorloge. J. Warners, 2.- Brouwersstraat 10, stofbril. Salomons, Soho- tersingel 89, boa; Pasteur, Baan 21 b, broche. A. Hoog ev een, Houlvaart 206, te Heemstede, dameaeape. G. Horsmeijer, Fr. Halsstr. 50 rood, dasje met speldje. I*. Pel, Brandstraat 32, Schoten, hondennais- band; L. van Leeuwen, Teylerplein 17, medaillon met portret. De Boer, Aelberts- bergstraat 44, passerdoos. Stationchef Goe derenbureau, Westcigraobt, portomonnaie. K. Smeet?, v. O. de Bruynstr. 71, sclirijf- étui. Meidhert Laan, W. Pyrmontstraat 27, zakséh aartje. Baggerman, Spaarne 112, taschje. BLOEMBOLLENCULTUUR. Aan het verslag van <le vergadering bet hoofdbestuur der Algemeeno v inging voor Bloembollencultuur, opgeno men in het orgaan der Vcreenïging ls het volgende ontleend: Bij do Iteg eer mg zal er op worden aan gedrongen, dat de organisaties in de Bloem bollenstreek in den vervolge meer dan tot nu too geschiedde, onmiddellijk door üe diplomatieke vertegenwoordigers vaai Ne derland in de landen van afzet, worden op de hoogto gesteld van do door de rogee- ringeu van die huiden lo nemen of in voor bereiding zijnde maatregelen, die den in voer van bloembollen belemmeren of be moeilijken. De hulp der Begeering zal telkenmale onontbeerlijk zijn om, wanneer hèt nog mogelijk is, verzachting of ophef fing van dusdanige maatregelen te verkrij gen. Aan de besturen der afdeelingcn zal wor den uiteengezet, dat bezuiniging op de uit gaven der vereeniging door het hoofdoe stuur met medewerking van de afdeelm- gen noodig geacht wordt. Besloten wordt iu do richting van inkorting op de uitkce- ringeu aan de afdeelingen ter dekking van het in hot in 1920 ontstane tekort, Yoorsier- len tot de Algemeens Vergadering te rich ten. Verschillende maatregelen ter bezui niging op de uitgaven der Vereeniging zijn reeds ngevoerd en zullen volgen. CREMATIE-J. M. HILLENIUS. Een diep-indrukwekkend, maar ook een bccl-aangrijpend en diep-roerend oogenblik de crematie van het stof felijk overschot van den heer J. M. Hillenius, Vrijdagmiddag in het crematorium op de begraafplaats „Wes- terveld". Een lange stoet geleidde den overle dene naar het crematoriumbehalve fa milieleden, de directeur en leeraren van dc H. B. S. met 3-jarïgen cursus cn daaraan verbonden Hoogcre Handels school de heeren W. van den Berg en G. Ras, namens de Haarlemsche leer- arenvereeniging; dr. C. Spoclder Jr. en dr. J. S. Baristra, namens dc Volks universiteit; de heer G. A. Boes, namens de afd. van den Vrijz.-Dem. Bond leerlingen en oud-leerlingen van den overledene. Onder plechtig orgelspel werd de kist, gedekt door een palmtak van de we duwe in het crematorium op de kleine verhevenheid geplaatst. En dan, nadat de kransen, waaronder een van de Haarlemsche vereeniging van leeraren, om die verhevenheid waren gelegd, daal. de de kist langzaam. Vastgehouden zoo lang zij 't maar kon door de weduwe, die daar eenzaam stond, als wilde zij iiaar groote smart alleen dragenl Meer dan een werd in die stonde van doodsche stille de aandoening te mach tig. Een kort oogenblik, maar een dat menigeen niet licht vergeten zal, en dan de kist was voor het oog verdwenen. De plechtigheid was geëindigd. Zeer onder den indruk verlieten de aanwezigen hel crematorium. Een crematie die in al haar eenvoud, toch veelzeggend was omdat hier al» het ware getuigd werd al werd er dan niet gesproken hoeveel in breeden kring in den overledene is verloren! Het ïoouocl „Prulletje", door Het No- dcrlandech Tooneel. Verleden week Peggy m'n kind", gisterenavond „Prulletje", wanneer men niet beter wist, zou men gaan denken, dat er in de laatste 5 jaar geen enkel blijspel meer geschreven was. liet is met „Prulletje" als met „Peggy". Ons bezwaar is met, dat dergelijke stukken worden gespeeld, onze grief is, dat ze jaren lang op het repertoire blijven. Werkelijk, dit Fransche gedramatiseerde novellelje is toch wel wat al te onbe- teekenend om jaar in jaar uit maar tel kens weer aan ons publiek te worden voorgezet. Wanneer de opvoering nu zóó was, dat het spel vergoedde, wat aan den in houd ontbreekt, dan zouden wij er nog vrede mee hebben, inaar dat is met „Prulletje" allerminst het geval. De bezet tip g is over het algemeen zeer onvoldoende en de opvoering kan dan ook niet vergeleken worden met die, welke de Rotterdammers er indertijd van gaven. Enny de Leeuw is in de titelrol schalksch en pétillant, maar zij mist de gedistingeerde charme cn de fijnheid van een Elsa Mauhs. Elsa Mauhs ver diepte' de rolzij bracht het stukje op een beter plan.Wij waardeeren, wat Enny de Leeuw van het rolletje maakte, mei genoegen hebben wij den heelen avond naar haar gezien, maar ontroeren als Elsa Mauhs, neen, dat deed zij ons niet. Gimberg speelde den oom gevoelig en met prettige distinctie, maar hiermee zijn wij ook met onzen lof ten einde. Was dit het limieu van den Franschen adel? Wij zullen nu nog maar niet eens veel zeggen van den weinigen ernst, die de dames en heeren in de derde acte toonden veel erger dan de onmacht om hun lachen te bedwingen vonden wij hun onmacht om de dames en heeren voor te stellen, die zij moesten zijn. Wij zullen „Prulletje" maar zoo spoe dig mogelijk vergeten en blijven denken aan het vele mooie, dat Het Neder- landsch Tooneel ons verleden jaar heeft gebracht. Hoon doet leven! J. B. SCHUIL. BRAND. In de keuken van het pei oeel Rozenprieelstr.uit 28, bewoond door J. G. M., is door aanUding van root Vrij dagavond oen schoorsteenbrandje ontstaan. Do buren bluscliton liet vunr mot eeni ge emmers water, 'zoodat de brandweer net behoefde op te treden. De staf der brand weer was aanwezig. GEDENKPLAAT VAN DER LEIJ. - Do m&rmreen gedenkplaat met voetstuk, die den beer P. H. van der Ley ter 4 genheid van zijn aftreden als directeur der Rijkskweekschool door de oud leerlingen word aangeboden, zal Woensasg 14 Sep tember, des middags twee uur, onthuld en aan een vertegenwoordiger der Rcgoering overgedragen worden. EEN CURSUS VOOR WERKNEMERS. Men sohrijft ons: Do firma J. J. Bcij- nes (Koninklijke fabriek van rijtuigen «1 spoorwagens) heeft voor liaar werknemers een cursus geopend, oni hen te bekwamen in teekenen, schrijven en voordrachten over machines. DE NIEUWE KERK IN HET AM STERDAMSCHE KWARTIER. In Haarl. Pred.bl. deelt da. Van Paassen 11e- d- dat door de Cbr. Jong. Ver. Spreuken 23 26 a weer 100 verzameld is voor de nieuwe kerk in het Amsterdamsöho kwar tier. Opmerkingen uit de uuryery. DE LEERMIDDELEN' uP DE U. L. O.- SCUOUL. Een inzender deelt ons mede, dat lijn kind, schoolgaande op do U. L. schooi het Klein Heiligland, herhaalde llja thuis komt met de boodschap, dat de kin deren zelf verschillende sehoolbenoodigd- heden moeten koopen, als: gummetjes (die op school verstrekt worden zijn van 1 - slechte kwaliteit)potlood, penhouder en pon (deze laatste werden alsnog randge doeld, nadat de meesten ze reeds had.ion aangeschaft) en nu eindelijk weer oen dik schrift met bardon omslag i 70 cent voor aanteakeDingen van verschillenden aard. Inzender meent, dat alle sohoolbenoo- digdhoden van gemeentewege verstrekt wor den cn dat het zelfs verboden ls, de kin deren te gelasten deze zelf aan te schut- fen. Hij vindt bet ^rgcrlijk, dat de oudets, die toch Teeds vprhobgd schoolgeld moeten betalen, deze extra dingen moeten beta len. Tot zoover de inzender. We wendden ons tot hel hoofd der be doelde school, den heer E. ten Broeke, .tie ons meedeelde, dat de in deze klacht ge noemde feiten geheel onjuist zijn. De kin deren krijgen van de school een gummetje, potlooden en penhouders en pennen. Da»^ voor wordt van gcaneentewege voor eik kind een bepaald bedrag toegekend. Wil een kind een extra gummetje hebben, dan moeten de ouders dit natuurlijk zeil beta len. Bil wat het schrift met harden omslag betreft, ook dit noemde de heer Ten Broo ke onjuist. Voor het gemak van de kinde 1 zelf wordt hun aangeraden een sohrilt koopem, om daarin aantoekeningen te maken. Dit behoort niet tot de leermidde len. Do kinderen worclon evenwel niet vorplioht, dit schrift te koopen. Wil len de ouders dit schrift niet betalen, Can krijgen de kinderen or een van schooi, ir niet zoo solide als voor hel gebruik ischelijk en voor dc kinderen aange- een zeer bittere ervaring. Toch kan deze conferentie leiden tot grootere toenade ring: tusschen Londen en Washington en tot de vorming van een statenbond in de nieuwe wereld, die dan op een of an dere wijze voeling zal kunnen zoeken met den Volkenbond. Intusschen is het zeer waarschijnlijk geworden dat eenige staten, in de eer ste plaats Argentinië, zich uit den Vol kenbond zullen terugtrekken. De „Ma- tin" rneent te weten, dat ook Chili voor nemens is zich uil den Volkenbond terug te trekken en de Vereéhigde Staten tc verzoeken aJs arbiter op te treden in het geschil met Bolivia. Op die wijze zou geheel „uid-Amerika zich allengs van den Volkenbond losmaken, waartoe te meer aanleiding bestaat daar de kosten voor de reis der gedelegeerden naar Eu ropa voor vele Zuid- en Midden-Ameri- kaansche staten te bezwarend zijn. Wat de vermoedelijke uittreding van Argentinië betreft, men weet dat de Ar- gentijnsche delegatie het vorige jaar een amendement op 't Volkenbondsverdrag ingediend heeft waarvan de strekking was dc automatische toelating van alle souvereine staten tot den Volkenbond. Toen dc behandeling van dit voorstel uitgesteld werd, trok de Argentijnsche delegatie zich terug. Thans heeft de com missie voor dc juridische vraagstukken dit Argentijnsche amendement in behan deling genomen en op voorstel van den Franschen gedelegeerde verworpen, uit overweging dat het in strijd is met de grondbeginselen van den Volken '<.-nd. In art. 1 van het Volkenbondsveulrag wordt inderdaad bepaald dat alle staten lid van den bond kunnen worden, wan neer zich twee derden van de leden der Volkenbondsvergadering ten gunste toelatiDg uitspreken. Dal Argentinië zich dus definitief terugtrekt, is zeer waar schijnlijk geworden, Dit is des te be treurenswaardiger nu de Volkenbond eindelijk inedezeggtingschap heeft ge kregen over belangrijke internationale vraagstukken, zooals de oplossing van het Opper-Silezische probleem. Dat de Volkenbondscommissies altijd even huiverig zijn om van de grondbeginselen van den bond af te ken, blijkt evenwel uit het voorstel de commissie voor de amendementen tot wijziging van den tekst van art. 10. Vol gens den gewijzigden tekst van dit arti kel zullen de leden van den Volkenbond niet meer gehouden zijn hun medew. king te verleenen om de integriteit van een of ander bij den Volkebond aange sloten gebied te verdedigen. Deze wijziging is wèl zoo ingrijpend als die welke door Argentinië werd voor gesteld en op voorstel van den Fran schen gedelegeerde werd verworpen. Het voorstel van Argentinië zou slechts heb ben kunnen leiden tot toelating van Duiischland cn van andere nog buil den bond slaande souvereine staten, dus tot uitbreiding van het gezag cn van den invloed van den bond. Het voorstel t-ot wijziging van art. 10 ontneemt aan den bond al zijn defensieve beteekenis. Het zal voortaan mogelijk zijn dat de eeue staat den anderen aanvalt of uitpluu- dert, zonder dat de Volkenbond een hand uitsteekt om den aangevallene te be schermen, Nu was dit practisch gespro ken toch reeds onmogelijk, daar de Vol kenbond over geenerlei machtsmiddelen beschikt, en in zooverre brengt de wijzi ging van art. 10 hel verdrag meer in oveteenstemming met dc werkelijkheid. Maar zoolang art. 10 bestond was er nog aanleiding om vroeg of laat aan te stu ren op de vorming van een wapen in den vorm van een internationale troe penmacht, waarvan de Volkenbond zoo noodig gebruik zou kunnen maken. Deze aanleiding zal thans vervallen. De toelating van nieuwe Staten, Op voorstel van Viviani heeft de com missie, belast met het onderzoek der toe lating van nieuwe staten, dezelfde rege len aangenomen als vorig jaar werden toegepast, n.L ic. De staat moet een vrije regeering hebben en waarachtig-democxatisch zijn ten aanzien van algemeen kiesrecht, vrij. beid van pers en verantwoordelijkheid der regeering. 2e. De staat moet over een organisatie beschikken, welke waarborg biedt, dat men kan rekenen op een legermacht, Ike de staat krachtens artikel 10 der statuten eventueel verplicht kan worden te leveren. 3c. De staat moet werkelijk een natie, et een aantai volken, vertegenwoordi gen, hetwelk besloten is binnen nict-be- twiste grenzen. 4e. Dc staat moeten ten slotte door concrete waarborgen bewijzen hebben af gelegd van zijn eerbied voor interna tionale verplichtingen. Een sub-commissie, bestaande uit ze en Europeesche leden, werd benoemd, om een onderzoek in te stellen naar de candidaturcn van Lithauen, Letland, Estland en Hongarije. Nederland is i.i deze sub-commissïe vertegenwoordigd door jhr. mr. Dc Marecs van Swindercn. OPEN BRIEVEN VAN KEES DE MOPPERAAR AAN DE VOLKENBOND EN DE CONFE RENTIE TE WASHINGTON. De Volkenbond vergadert en de confe rentie te Washington wordt voorbereid. De conferentie werpt zijn schaduw voor uit en deze schaduw valt op Genève. Dat Harding zijn verzet tegen Wilson's Vol kenbond onverzwakt volcrehouden heeft en een conferentie over de beperking der bewapening uitschrijft alsof het insti tuut te Genève niet bestond, is zoo wordt aan 't N. v. d. D. aemeld jvel DE CONFERENTIE TE WASHINGTON. Uit Washington wordt gemeld Senator Elihu Root heeft samenwer king aangeboden tusschen de Ameri- kaansche delegatie van de Ontwape ningsconferentie en dc Carncgie-stich- ting. Hughes heeft zijn ingenomenheid met du aanbod betuigd, daar de steun van de deskundigen der Carnegte-stich- ting Voor de conferentie van nut zal zijn. De voorbesprekingen lo London. De voorbereidende besprekingen tus schen de mogendheden, die belang heb ben bij de ontwapeningsconferentie te Washington, zullen, naa' de „Evening News" meldt, waarschijnlijk aan het einde van deze maand te Londen worden gehouden. Op het oogenblik zijn de gezanten van China en Japan te Genève. 't Wan op het iniatief van Mr. Ha- zelhoff Roelfzema, dat de verordening door de Prov. Staten van Noord-Hol land werd aangenomen, om in de lan delijke deelen der - emeenten reclame borden te verbieden. 't Landschoon heeft daardoor veel gewonnen. Vroeger zag je langs de tram- en spoorlijnen alleenrecla meborden. Nu bewonder je boerde rijen, landhuisjes, koeien, paarden, enzoovoort eri die zijn heel wat mooier Successievelijk waren langs den straatweg HaarlemAmsterdam alle reclamehorden verdwenen, 't Waren er vele honderden. Maar nu is er onlangs weer een ge komen, een groot leelijk bord aan de overzijde van de spoorlijn, even voor bij den overweg van den Haarlem mermeer-trein. Een schaapje over den dam, dan komen er meer. Daarom moet dat eene schaapje, of in dit geval het reclamebord, ook weer verdwijnen. Ik weet niet wie er voor moet zor gen, doch daar de verordening door de Prov. Staten gemaakt is, kunnen Ged. Staten het best te betrokken autoriteiten in dit geval vermoedelijk de veldwachter van Haarlemmerliede c-a. op het geval attent maken. waar zij aan de vergadering van den Volkenbond deelnemen, en men ver wacht niet dat zij voor de laatste week in September terugkeeren. De Fransche en Italiaansche gezanten zijn eveneens uit de stad. De besprekingen zullen niet van for- meelen aard zijn, en zij zullen aller minst het karakter van een conferentie dragen. Het doel is alleen de punten van de Washingtonsche agenda na te gaan, ten einde eventueclc geschillen te voorkomen en den voortgang der beraad slagingen te bespoedigen. De vertegenwoordigers te Londen van Frankrijk, Italië, Japan en China heb ben nog geen officieele uitnoodiiging vau het Britsche departement van Buitcn- landsche Zaken ontvangen, doch ver wachten deze ieder oogenblik. Men heeft groote verwachtingen van deze bespre kingen. Hoewel de Amerikaan sche regecring aanvankelijk niet voor dergelijke voor bereidende besprekingen was, gaa' zij er, volgens de „Evening News" thanr mede accoord. De Amcrikaansche ge zant, die thans in Hythe is, zal van .l' het behandelde op de hoogte blijven. DE DUITSCHE RIJKSKANSELIER OVER DE SCHADELOOSSTELLING. De Duilsche rijkskanselier ar. Wirth stond Dinsda? j.l. (het was juisi zijn 42ste verjaardag) een onderhoud toe aan den Berlijnschcn correspondent van de „Dail Mail". „Op het oogenblik vrees ik geen monarchistischen staatsgreep," ver klaarde de ri'kskanselier, „maar wij moeten waakzaam blijven. Het Duil sche volk past zich geleidelijk toe aan de beginselen der democratie. Het zal in de toekomst zichzelf moeten regee- ren en het vraagstuk der verantwoor delijkheid moeten oplossen, inplaata van zich ermede te vergenoegen, „ja" of „neen" te zeggen, zooala onder de monarchie. Misschien zal de monarchistische agitatie in DnitschJand blijven voort duren. Het rnonarohisrne zal wellicht zelfs een nutige rol spelen in de oppo sitie. door de andere partijen van het republikeinsche bloc bijeen te houden. Frankrijk had een monarchistische nartij, lang nadat de derde republiek was gesticht. Op het oogenblik bevindt het cen trum der monarchistische en milita ristische beweging zich in Beieren, hetgeen nog niet wil zeggen dat alle Beieren monarchisten of alle monar chisten Beieren zouden zijn. Ik hen vast besloten", verklaarde ar. Wirth vervolgens, „het met Bele ren niet tot een conflict te laten ko men. Het is een land, dat zich steeds door een 6terk onafhankelijkheids- gevoel heeft gekenmerkt, doch ik ver moed. dat et wel zal toegeven, even als het deed met betrekking tot de ont wapening van de burgerwachten." Ook omtrent de schadeloosstelling zeide de rijkskanselier eenige woor den. „Ik kan u verzekeren," aJdus dr. Wirth, dat het een zware taak is ge weest, onze betalingsverplichtingen na te komen. Het aankoopen van buiten- landsche effecten heeft den markkoer» nog meer gedrukt, hetgeen op zijn beurt weer een verhooging der salaris sen vim de regeeringsbeambten noo dig maaktehierdoor zijn de staats uitgaven inet tien milliard mark ge stegen. Wanneer de mark nog lager daalt, zal er misschien ten slote nog een tijd komen, dat dc wereld zal erkennen, dat dé grens van onze betalingscapaci teit is bereikt. Doch wij zullen doorgaan met beta len zoolang ons dit mogelijk is, zelfs al moeten wij er onder lijden. Wij zui len volhouden totdat ten slotte de fei ten voor zichzelve zullen spreken. Bijna alles hangt af", zeide de rijks kanselier tenslotte, „van de oplossing van het Opper-Silezische vraagstuk. Daaraan cn aan de opheffing van de sancties in Rijnland hechten wij de grootste waarde. Het ls ons te eenen- male onmogelijk te begrijpen, waarom de militaire sancties moeten blijven bestaan, wanneer de eoonomisch# sancties worden onvehevon-"

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1921 | | pagina 1