ügeuaa
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
WOENSDAG 28 SEPTEMBER 1921
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen ln den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f3.571/,. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers f0.15. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,; franco per post f0.65. Post Giro 38810.
Uitgave der N.V. Lourens Coster, Directeur-Hooldredacteur J. C. PEE WEBOOM, Telefoon 3082
ADVERTENTSENVan 1regels f 1.75iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regel. Bfj
abonnement aanzienlijk rabat. Twaaifstuivers-advertentiën van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60 Cts.
per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contantbulten bet Arrondissement dubbele prijs.
Directio en Administratie: Grooto Houtstraat 93. Telefoonnrs. de Redactie 600 en der Administratie 724
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
WOENSDAG 28 SEPTEMBER.
Stadsschouwburg WilsonspleinHet
■oliouwtooneel „Mara", 8 uur.
Schouwburg JanswcgHittepetit, 8
uur.
Aandeelhoudersvergadering der N.
V- Maatschappij Klaas Tilly, ten kan
tore der Vennootschap.
Lange Lakenstraat 18, Vergadering
s,de Oorspronkelijke Leer", 8 uur.
Oud-Holland, Yerwulft, Strijkorkest.
Bioscoopvoorstellingen.
DONDERDAG 29 SEPTEMBER.
Schouwburg JanswegHittepetit,
8 uur.
Groote Kerk: Orgelconcert, 23
uur.
Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest.
Luxor-theater, Groote Houtstraat
139, bioscoop- en variétévoorstelling
8 avonds 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt,
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat,
Bioscoop-voorsteliing, S uur.
Scala-theater, Kleine Houtstraat 77,
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg:
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Welverdiende onder
scheiding.
Met ingenomenheid hebben wij ge
hoord en verder verbreid, dat bij gele
genheid der inwijding van Stoops Bad
de Nederlandsche Leeuw aan den stich-
ter, den heer A. Stoop, is geschonken.
Wij in de streek van Haarlem en Ken-
nemerland weten, hoe juist deze onder
scheiding is geplaatst. Niet alleen om
dit badhuis, ofschoon het een zeer kost
baar geschenk is maar om alles wat zoo.
vele jaren lang, ja van het oogenblik
af, dal de familie Stoop zich te Bloemen-
daal vestigde, van haar in het algemeen
belang is uitgegaan. Wij zijn niet in
staat (en niemand is dat) om een denk
beeld te geven van wat de heer Stoop
en zijn echtgcnootc hebben gedaan
steun van nuttige zaken, maar wij we
ten, dat de letters A. S. in tallooze op
gaven van ingekomen giften voor zoo
menig goed doel te vinden zijn en leiden
daaruit af, wat ook achter de scher
men voorvalt.
Daarom wcnscncn wij den heer Stoop
gaarne geluk met de onderscheiding hem
te beurt gevallen en spreken den wensch
uit. dat bij zijn philantropisch werk nog
vele jaren zal mogen voortzetten.
OM ONS HEEN
No. 2943
Holland tusschen Maas en IJ.
Zelfzucht der sleden Haarlem een der heersGheressen over den
wanrweg Huiuen en konijnen ullnde en ziende deinen
yei dweiien kasteelen.
„Geleerdan", zoo zei mij een kaar-
tenkonncr bij hot bekijken van de ver
zameling in hei Stedelijk Museum te
Amsterdam, „schrijAen htm boeken
on maken bun studies op hun kamer.
De moderne cartograaf evenwel gaat
er op uit om het terrein te bezoeken
en vindt paar allerlei aanwijzingen,
waaraan h.ij zijn conclusies ont
leent". Natuurlijk is dit de beste weg
en Dr. Beekman, die van deze ten
toonstelling de cLTijivende kracht is,
bewandelt geein anderen. Vele kaar
ten bevatten dan ook vernuftig» ver
onderstellingen en bewijzen van lang
vervlogen toestanden', maar men
moet die zolf gaan zien in dit ar
tikel kan ik moeilijk moer doen, dan
daartoe opwekken en een en ander
ontieenen aan de toelichting.
Wetenswaardigs is er genoog. De
aaiiteeheiiingieai over de wegen voor
de s cl leep vaart bijvoorbeeld bewijzen,
dat al moge de centralisatie waaron
der wij in dezen tijd lijden groote
bezwaren hebben, de deoentra!isatie
uit «roeger tijd evenmin kan worden
aanbevolen. Knappert schrijft in zijn
hoek „liet zedelijk loven onzer vade
ren in de lSdo eeuw" over liet ge
brek aan eenheid en samenhang m
die dagen „in d.e republiek dacht
iedere provincie, iedere stad aan zich
zelve het eerst en zonder eenig gevoel
voor de cisehen van het algemeen be
lang hield elk hardnekkig aan het
eigene vast. Dit is hot onzedelijk© in
de decentralisatie van liet bestuur
van toen, dat onwil om zich aan het
algemeen belang te onderwerpen, dat
hardnekkig doordrijven togen dé ge-
meene (algemeene) welvaart in, als
vrijheidszucht geprezen werd".
Zoo schrijft Knappert en geeft er
Aenige staaltjes van. Beekman doet
mededeelingen in gelijken geest. Ver
betering van waterwegen en hot ma
ken van nieuwe vaarten gingen altijd
uit van de steden, dio er belang bij
hadden en werden zooveel moge
lijk tegengewerkt door andere steden,
die memden daarvan geen voorde»!
Ie kunnen trekken.
Zoo was ds verbinding te water in
liet oude Holland, waaraan de morele
beiioelte bestond, die van het Zuiden
naar liet Noorden; oorspronkelijk
werd dio verbinding gevormd door
éèa waterweg, de vaartuigen voeren
den Hoiiandschen IJsel op tot Gouda,
moesten daar geschut worden op de
haven, die door de stad loopt, volg
den dan de Gouwe tot in den Ouden
Rijn, voeren door do Heemswe tering,
Brasermenneer en Oude Wetering tot
in de Haarlemmermeer, staken dit
vaak onstuimige water over, om dan
door iiet Spaarne, langs Haarlem,
Spuarndam te bereiken, waar zij dan
op liet IJ geschut werden. Een andere
doorloopende weg voor koopmansgoe
deren bestond niet, wel waren er klei
nere en minder bevaarbare wateren
van het Zuiden naar liet Noorden,
maar deze waren op de grenzen der
boezomgebieden door dammen afge
sloten. Bovendien (en dit wordt door
den schrijver als merkwaardigheid
gecursiveerd): er mocht alleen van ge
noemden weg over Gouda cai Haarlem
gebruik gemaakt worden: het gebruik
van andere wegen was verboden.
Waarom? Omdat er te Haarlem en
Gouda grafelijke tollen waren e» het
mis varen daarvan dus een nadeel was
voor de grafelijkheid. 1/laar "t was
ook in 't belamg van de neringdoenden
in de sliul. Daarom werd voor opont
houd flink gezorgd, vooral te Gouda
en haar nauwe sluizen en gracht door
de stad (1), zoodat het gescharrel om
van den lJsel in de Gouwe te komen,
vaak langer duurde, dan de geheele
vaart van Gouda tot Haarlem. Derde
jn den bond was Dordrecht, dat mee
verhinderde om langs een anderen
weg naar het Noorden te gaan; deze
stad bezat namelijk wat Beekman
noemt „liet hatelijke stapelrecht",
voleens hetwelk alle goederen, ver
voerd met schepen, die Maas, Merwe,
Waal, Rijn, Lek en Hoiiandschen
IJsel bevoerente Dordrecht moesten
worden gestapeld, geveild en verho-
dernö.
Voorschriften als deze doen iemand
weer vrede krijgen met don tijd,
waarin hij leeft, al is deze om andere
redenen ook zoo rooskleurig niet.
Toch waren deze steden en de over
heid in hunne kortzichtigheid zoo
(1) Er hangt op de tentoonstelling
oen ka,art, die oen duidelijke voorstel
ling goeft van den small in waterweg
door Gouda heen.
overtuigd, van hun goed recht, dat
toen de Heer van Kalslagen een bete
ren weg zocht door de Dreoht en den
Ainstel, door middel van een verlaat
in den Bilderdam, de Procureur-Ge
neraal, bij'wien Dordrecht, Gouda en
Haarlem zich aansloten, liem ver
volgde, terwijl Delft en Leiden zich
aan de zijde van den gedaagde
schaarden, liet Hof besliste, dat de
verlaat moest worden gedicht.
Uit onze vaderiandsche gescliiedc-
nis weten wij nog wel, dat Utrecht
en Holland voortdurend overhoop la
gen waarschijnlijk is de wateraf
voer daarvan een der voornaamste
redenen geweest.
Van verschillende toskeningen van
den bekenden cartograaf Jacob van
Deventer vinden wij het facsimile.
Waarom niet de origineeJen, die toch
m de archieven wel aanwezig zijn?
De kopieën doen wat vlak aan en als
liet oorspronkelijke te krijgen is, be
hoeft men zich toch niet met de kopie
te behelpen 1 Vooral niet, omdat zij
zoo afsteken tegen menige mooie
kaart. Ook in de vermaarde verzam*
ling-Bodel Nijenhuis. Deze collectie
omvatte, toen zij door den eigenaal-
aan de Leidsclie Universiteits-bilblio-
tlicek nagelaten werd, niet minder
dan 300 portefeuilles en het heeft heei-
wat tijd gekost, vóórdat deze gerang
schikt was en gezuiverd van dingen,
die er niet rn behoorden, zooals bij
voorbeeld sigarenzakjes, 'waar een
kaartje op gedrukt was. Ook het ver
zamelen kan to ver gaan.
Dat is ook gefljleken in de duinen.
Bij de zeeweringen brengt Dr. Beek
man natuurlijk do duinen ter sprake
en komt zoo op den grooten vijand
van de helmbeplanting, het konijn.
Hoe kort is het nog maar geleden, dat
er duinen voor iedereen zijn geopend
Tot nu toe waren ze immers eigendom
van particulieren, die ze alleen ge
bruikten voor de jacht op liet konijn
en de fazant, welke laatste eerst met
roerende zorg in de gelegenheid werd
gesteld tot wasdom te komen, om na
denhand door een schot hagel te wor
den gedood. In vroeger eeuwen was
het veel erger, (oen werden er plakka
ten uitgevaardigd voor het behoud
van hei konijn, ofschoon de eige
naars van aan het duin grenzende i in
den daarvan veel schade ondervon
den.
Ei bestond een recht van afweid in g,
waardoor konijnen op aangrenzende
landen ongehinderd modhten weiden
en welk recht zich hier en daar over
een drie- a viermaal zoo groot opper
vlak uitstrekte, als het duin zelf groot
was. Zelfs werd ln 1550 een plakkaat,
uitgevaardigd, waarbij ten strengste
verboden werd om de slooten, die de
Ruiden van hot duin scheiden, met
steile kanten te maken, omdat andere
de konijnen in het water vielen en
verdronken
Maar naderhand, toen begrepen
werd, dat goed onderhouden van de
duinen niet mogelijk was met behoud
van het konijn, werden in vele duinen
der Grafelijkheid de konijnen uitge
roeid: ook e enige particuliere duinen
werden „gedepcupleerd'' (ontvolkt),
waarvoor dan vercoeding van trrond-
1 asten werd gegeven. Toch bleef er
strijd tusschen particulier en alge
meen belang, omdat alleen het ko
nijn de waarde van het duin bepaal
de. Een komieke bijzonderheid is wel,
dat toen na de omwenteling in 1795
veel troepen in of bij do duinen wer
den gelegerd, de konijnen totaal ver
dwenen, of, zooals Beekman zegt, een
„volslagen depopulatïe" ontstond.
Merkwaardig zijn ook de termen
van „ziende duinen" voor duinen
met en „blinde duinen" voor dui
nen zonder konijnen.
Bij de verzameling kaarten is ook
geëxposeerd een collectie teekeningen
van kasteelen en huizen in Holland,
tusschen Maas en IJ, door R. Rogii-
nnn. Sommige zijn uil de verzame
ling van Dr. Hofstede de Groot, ande
re uit Tellers Stichting, wear andere
uit 's Rijks Prentenkabinet, enkele
van particulieren. De tand des tijds
en het houweel der nxmschen zullen
hti meeste, zoo niet alles wel gesloopt
hebben. Er zijn drie photo's onder, die
Lij <ie teekeningen tot hun schade af
steken. Als „document humain", als
stui. van overtuiging, kan ton slotte
niets bij de pholographio halen. Maar
hooveei -warmer en booiender is de
teokening van 's mneschctn hand, al
bezit zij dan ook geen kunstwaarde
Men inoet in vroeger dagen weJ veel
belang in kaarten hebben gesteld,
daar menige groote kaart dooi' den
druk vermenigvuldigd word. We zien
ook menige kaart pa-ijken in praohti-
ge lijst on versierd met wapens en
emblemen.
De tentoonstelling blijft de maand
October nog geopend, dan tol 4 uur.
J. C. P.
Hu
KRABBELS
DE SCHOOL VOOR VOLWASSENEN,
Er is een tijd geweest, dat 't een uit
zondering was als een gewoon raensch
kon lezen en schrijven.
Dat was alleen iets voor de geleerden!
Gelukkig heeft de vooruitgang van 't
onderwijs bewerkt, dat 't nu ruimschoots
andersom is. Vooral de invoering van de
Leerplichtwet heeft gemaakt, dat het op
groeiende geslacht bijna zonder uitzonde
ring lezen en schrijven kan.
Toon voor 184s de School voor Vol
wassenen onder de beschermende vleu
gelen van de Mij. Tot Nul van 't Alge
meen kwam, waren er nog heel wat be
jaarden die geen A. van een B. wisten
to onderscheiden. De school heeft in den
loop der jaren dan ook veel nut gesticht.
Maar ook nu is ze nog niet overbodig,
't Vorig jaar waren er 30 leerlingen.
Dezer dagen wordt de inschrijving
voor den nieuwen cursus gehouden. We
wekken ouden van dagen op, als ze de
lees- en schrijfkunst uog niet machtig
zijn, niet te aarzelen zich als leerling te
laten inschrijven. De cursus duurt den
gcheelen winter, twee keer per week een
paar avonduren. De vrouwelijke en man
nelijke leerlingen komen op verschillen
de avonden. De cursus wordt gegeven
in lokalen van de school aan de Ged.
Oude Gracht.
Meestal hebben de leerlingen in een
curs'is zooveel kennis opgedaan, dat zc-
eenvoudig schrift kunnen lezen en schrij
ven. De-oudjes zijn dan heel blij als ze
dan zelf een brief van de kinderen of
kleinkinderen kunnen lezen. Vroeger wa
ren ze zoo afhankelijk!
En dan de courant! Welk een genot,
dat de oudjes nu zelf eiken dag kunnen
lezen welk nieuws er is.
Menige levensavond is op deze wijze
veraangenaamd.
Onder de leerlingen van dezen cursus
zijn ook meestal eenige zoons of doch
ters van schippers, omdat 't onderwijs
aan schipperskinderen nog altijd veel :e
renschen overlaat.
Hoofd der school is de heer Klok, die
bijgestaan wordt door een onderwijzer.
éMSkiËUWS
86ANCE VAN BERT ASTRON.
Dinsdagavond trad in do grooto zaal van
ile Bociefceit „Vereeniging" do psycholoog
Bert Astron, arts to Wtenen, op.
Er was tamelijk veel belangstelling, ot-
sclioon de zaal lang miet gohec.l gevuld was.
Drio doktoren controleerden op het ?o-
ium de experimenten.
Na een korte inleiding, waarin do neer
AstTon (een slanke, schrale jonge man
met een wel scherp getoekend gelaat) ex-
klaarde, dat „telepathie" niets anders is
dan een groote govoeligheid voor tnllm-
gen die een ander als 't ware „uitzendt
(tcleslhesie acht de heer Astron eigenlijk
een beteren naam) werden eenige telepa
thische proeven genomen.
Een paar vrouwenharen werden in de
zaal verborgen: écu in de hand van een
d3me en één in een lucifersdoosje acteer
een gordijn. Het eerste haar haalde As
tron spoedig, het andere met wat meer
moeite te voorschijn, in beid© gevallen ge
leid, echter zonder aanraking, door ue
personen, die de haren verborgen hadden.
Toon moesten enkelen der aanwezigen
onder Astron's invloed en door hom bij de
hand gehouden, aan telepathie doen.
Twee van hen vielen uit, zij kregen geen
enkele gewaarwording, maar de drie ande-
ven'ichtten de vooraf door hot publiek
Astron in hun afwezigheid overeenge
komen handelingeneen dniiio moest een
pepermuntje halen uit een doosje in de
lascii van een ander dame en daarna dit
pepermuntje in den mond vsn een in eon
ander gedeelte van do zaal zittenden Iheer
stoken; een heer moest een rimg aan vsn
der aanwezigen „ontnomen" en hem aan
den vierden vinger van de rechterhand
van iemand anders steken; ten slotte
moest een glas water ingeschonken en aan
een bepaald persoon to drinken gegeven
worden.
Het eerste liep niet bijzonder vlot van
stapel, maar gelukte leek ton slotte, de bei
de andere experimenten, vooral het laatste,
gingen van een leien dakje.
Daarna gaf Bert Astron eenige merkwaar
digo staaltjes van zelf-hypnose te
liet, maar eigen willekeur en toen oox op
bevel van do controiec rende geneeshoeren
zijn polsslag sneller en minder snel wor
den, ten slotte zelfs totaal ophouden; liet
daarna de spieren van zijn rechterarm «te-
heel stijf en ongevoelig worden, zoodat een
der doktoren een naald in den arm kon
steken, zonder dat de geprikte er blijkbaar
iets van voelde en ook zonder dat er bloed
uit het wondje kwam en ten slotte bracht
hij zichzelf 111 liypnolisohe slaap, waarna
zijn lichaaiff, stijf als ecu plank alsof er
geen loven meer in was, over twee
stoelleuningen kon gelegd worden.
Deze proeven hadden hem merkbaar aan
gepakt.
Na de pauze toonde Astron, hoe hij
deren onder zijn invloed kaïn brengen en
faun kan suggereeren, vrat hij wil. De z.g.
spiritistische séances, aldus zeidc hij,
waar geesten verschijnen, bloemen door de
zaal vliegon en tafels dansen, berusten ge
heel op suggestie.
Sterke staaltjes van suggestie vertoondt
hij daarna met twee zeer dankbare suje'.
ten. (Van de anderen die zich aangeboden
hadden bleken de meestest ongeschikt voor
Afiron'a doel). Hij suggereerde hun, da-,
zij een overleden familielid de zaal sagen
binnenkomen, dat zij met de verschijning
spraken, baar de hand gaven en een aan
denken van haar ontvingen. Daarna werd
den eeD, een 17-jarig jongmensch, gesug
gereerd, eerst dat hij 77 en daarna dat hij
7 jaar was. De gehypnotiseerde gcorotg
zich, tot groot vermaak van 't publiek.
kens overeenkomstig deze leeftijdc-n. ICerst
strompelde hij over hei podium, bevend
en met gekromden rug, leunend op een
denkbeeld igon stok, daarna huppelde hij
vroolijk rond. Vervolgens bracht de hvp-
notisour den ander zoo ver, dat hij uit eon
zelfde glas water, limonade, champagne en
spuitwater meende te drinken (liet „slacht
offer" duidde zelfs de kleur van do lirao
nado aan: roodl), terwijl het glas toch
telkens uit eenzelfde karaf zuiver water
werd gevuld I De sigaret, die deze persoon
rookte, smaakte hem eerst goed,
Astron hem suggereerde, dat zij
•el en petroleum ging smaken, wierj» hij
raar vol walging weg.
Deze beide personen verklaarden ook, dat
ij een tafeltje, dat voortdurend doodstil
op bet podium had gestaan,
der Astron's suggestie over te.
heele tooneel hadden sk-n wandelen. Zij
zouden dit en ook aï het andere dat
door hen in hypnotisohen toestand dien
avond gezien was onder eed© voor een
Rechtbank willen bevestigen, zoo verklaar
den zij uitdrukkelijk op etsn vraag van den
hypnotiseur.
Hel was ©en belangwekkende avond, voor
al ook, omdat Bert Astron absoluut geen
moeite doet, voor een soort van bovenna
tuurlijk wezen aangezien te worden.
Maandag 3 October, zoo deelde hij ten
slotte mede, zal een vervolg op deze séance
gegeven worden.
OOK EEN JUBILARIS. Bij de
Dinsdagavond gehouden inschrijving van
lezers van boeken van het Nut van het
Algemeen maakte een lezer, J. v. B. ge-
heeten, bekend dat hij 25 jaar onafge
broken lezer was geweest.
Wel een bewijs dat deze inrichting vol-
doet»
TOONEEL.
„Spoken'' door co Rotterdammers.
Zaterdag, 1 October; komen do RulU-i
dammers hier met „Spoken". Jlogea wij
nu het Haaiïemsohe pubiiek eens opwec
ken deze voorstelling te gaan bijwonen fWij
weten langmuimzaul toen, dat Ibsen door
geen gezelschap beter wordt gespeeld .sn
door het liotierdamsche. De opvoeringen
van Rosmersholm, De Vrouw aan Zee
en Hedda Gabler, behoorden tot de aller
beste, die wij tot nu toe in den Stads
schouwburg hebben gezien. De TartauJ's
hebben in ons land den naam van do lb-
i-spelers bij uitnemendheid te zijn. En
terechtI Wat zij beiden bijv. in Itoamers-
liolm en Iloclda Gabler hebben gegeven,
was opperste kunst I In Spoken speelt mevr.
Tartaud do rol van mevr. Alwing, Tartaud
van Db. Handers. Jules Verstraete kon
wij eveneens als een knappe vertolker
lbsen figuren eu Jan van Ees werd in
de pers algemeen geroemd om zijn pracht i-
gen Oswald I Verschillende critici schreven
oor., dat zij het slot nooit aangrijpender
hadden gezien dan van Jan van Êes en
ïevr. Tartaud.
W1 men eenige uittreksels uit kritieken?
De Nieuwe Rolt. Ct. schreef 0.0.: „Drach
tig 1" „Sterk, aangrijpend spel; een avond
om graag nog eens inee te maken"; liet
Alg.s Handelsblad sprak van ,.een uitmun
tende vertooning, waarop het gezelschap
trotsch mocht zijn", het Vaderland: „Alle
artiesten hebben met vuur en bezieling
Ibsen's meesterwerk gespoeld 1" en het
Roti. Nieuwsblad schreef: Het is een
diep indrukwelckenden avond geworden I"
L-alon nu do velen, die indertijd de le
zingen van Dr. Gunning hebben gevolgd.
Zaterdag opgaan naar onzen Stadsschouw
burg. En met hen allen, die vain goede
kunst en voortreffelijk spel houden.
J. B. SCHUIL.
FAILLISSEMENTEN. In staat van
faillissement werd verklaard J. J. v. Dijk,
nendo to IJmuiden, gemeente Vclsen,
Rijksstraatweg 18 0. Rc-ehter-oommissaris
ïr. J. D. Pasteur.
Vernietigd werd het faillissement van
B. Suyk, fabrikant, wonende te IJmuiden,
uitgesproken bij vonnis dezer ReehtbanK,
d.d. 6 September 1921.
Opgeheven werd het faillissement - an
H. J. Oosterbaan, handelaar in boter en
kaas, wonende te Haarlem, uitgesproken
ii vonnis dezer rechtbank d.d. 5 Juli 1922.
BEèEDIGD. Beèedigd is tot ontvanger
der registratie en domeinen te Haarlem, de
heer A. Kloijïi.
HOOOGF.R BEROEP werd aangeteekend
door G. v. S. te Haarlem, ter zake on
bruikbaar making van eenig goed door de
Hnorlomsohe rechtbank verordeeld tot f
maanden gevangenisstraf.
PERSONALIA.
Voor liet examen Hoofdarte is ge
slaagd de lieer Th. J. Veringa, van
Haaretn1
UITBREIDING. Heden, "Woens
dagavond, wordt de zaak van den
heer S. Kan, reeds 30 jaar gevestigd
in de Kleine Houtstraat 27—29, her
opend, met en heele gedaanteveran
dering. l)o zaak was eerst namelijk
alleen bestemd voor den verkoop van
heeren confectie-artikelen, terwijl er
winkel geheel gescheiden van
het andere artikel bij is gekon
waar daiues-mantelcostumes worden
HET CONFLICT TUSSCHEN MÜN-
CHEN EN BERLIJN.
Dit conflict is thans bijgelegd.
De uitvoerende macht van den rijks
minister van Binnenkendsclie Zaken
zal tegenover Beieren beperkt zijn.
Deze minister zal slechts liet recht
hebben bij meen in gs verschil tusschen
liem en de BoiorscJie regeerings-
autoriteiten dc bemiddeling in te roe
pen van een commissie van den. rijks
raad als een soort arbitrage-commis
sie. Deze beperking scliijnt tegenover
een Beiersch kabinet dat zulk een op
rechtheid toont om tot een oplossing
te geraken als het huidige kabinet,
lainder bedenkelijk dan tegenover de
vroegere regecring.
De juiste bewoordingen van het
Beiersche antwoord zulieai spoedig
bekend worden gemaakt.
De uitzonderingstoestand in Beieren
zaï 15 October worden opgeiie.en. De
desbetreffende bekendmaking van de
Beiersche regeering zal 7 dagen van
voren plaats vinden.
STELT GiJ PRIJS CR
GOED VERZORGD
DRUKWERK
BESTELT HET DAN BIJ DE
CLECTRIfiCME DRUKKERIJ LOURENS OOITER
GROOTS HOUT6TR6AT 08, TELEFOON No. 724
verkocht. Daar komt nog bij dat al
les nu naar de eisohen des tijds is in
gericht. Een inooie kleedkamer in
modernen stijl gemeubileerd en ge
stoffeerd en met uitstekend kunst-
lic'ht, achter den dameswinkel. De
dames winkel is voorzien van een
donkere bekleedïn. De heeren aid ae~
ling daarentegen e geheel lióht g«-
■erfd.
De verbouwing is uitgevoerd door
de firma Emmerik.
Buitenland
ERZBERCER IN DEN DUITSCHEN
RIJKSDAG HERDACHT.
President Lol>e heelt Dinsdag in te
genwoordigheid van den rijkskanse
lier de eerste zitting van den rijks
dag na het zomerreces geopend. Hij
begon met woorden van herdenking te
ijden aan de overleden leden van
het Huis, in het bijzonder van het cen
trum, dat zwaar g-atroffen is. De tij
ding van den sluipmoord op den af
gevaardigde Erzberger had een ver
pletterende uitwerking gehad. Deze
moord heeft DuitsöhJanu ui een nieu
we ernstige onrust gestort. Het was
niet een individuele misdaad van een
fanaticus of van een blinden idealist,
maar een mocid in koelen bloede be
gaan door daarvoor uitgestuurde
moordenaars; erger nog, e1' zijn voor
dat de misdaad begaan werd, men-
sclien geweest die in het openbaar
hun wensch te kennen hebben gege
ven, dat deze misdaad zou geschieden
en ua den moord zijn er personen ge
weest, die hem billijken, rechtvaardig
den en verontschuldigden.
Men billijkt de daiul van moorde
naars, die voorgaven het vaderland
oen dienst te bewijzen en toch niet
den moed hebben, voor hun daad te
staan, doch zich verborgen hielden cn
iucüiten en daardoor bewezen, dat
zij zelf geen offers tuin het vaderland
wilden brengon. Men zag niet, dat zij
de uniform van officier met bloed van
den moord bevlekt hebben, dat zij in
de oogen van het buitenland het le
ger in discrediet hebben gebracht, het
leger, dat voorheen reeds aan ernsti
ge aanvallen had blootgestaan.
Erzberger is ongetwijfeld menig
maal scherp opgetreden, doch hij
heeft ook gewerkt in dienst van het
parlement en het land op e>si wijze
slee hls hoogst enkelen gedaan heb
ben. Misschien teelt hij daarbij vele
fouten begaan. Wie de verantwoorde-
'yke leiding niet in handen neemt,
blijft gespaard voor dergelijke fouten.
Moge de geschiedenis hem rjsveai, wat
enkelen zijner tijdgenooten hem ont-
gd hebben. Moge zij aan zijn nage
dachtenis goedmaken, wat aan zijn
leven niet- meer goed te maliën is.
WEER EEN CRISIS IN DE ENCEL-
SCHE MIJNINDUSTRIE.
Er is weer een nieuwe crisis in de
Engchclic steenkoolindustrie ten gevolge
van een meeningsverschil tusschen de
mijneigenaars cn dc regeering. 12000
mijnwerkers zullen zonder werk komen.
Enkele mijnen zullen worden stilgelegd.
ENCELAND EN RUSLAND.
Het antwoord der Sovjei-rcgeering op
Curzoa's nota betreffende de Bolsjewis
tische propaganda, wordt te Londei
onvoldoende geacht-
ésaengS nieuws
CARUSO'S KEEL. De Eugclsche djk-
ter, die Caruso's keel geregeld verzorgde,
William Lloyd, faeeft in do „Daily Mail"1
over de samenstelling van Caruso's stera-
rniddelen geschreven.
Nadat faïj heeft verklaard, dat Caruso's
longen zoo sterk waren, dat deze een groo
ten Steinw&y-concertvleugel, door het uit
zetten van zijn longen een paar duim
kon wegduwen, vervolgt Lloyd:
„De afstond van de tanden tot de stein-
band«.«n bedroeg minstens een duim meer
don bij iederc-c onderen grooten tenor,
die ik heb onderzocht. Coruso's stemban
den waren ook langer dan gewoonlijk.
Caruso bereikte, wanneer hij zijn
prachtige hoog* C zong, het trïllings-
cijfer van SSO in de seconde. Een van de
groot© geheimen van ztjn kee: w-v. d«
vorm van zijn kcelklep, d:e oan de basis
dik was als bij een Kas, maar buitenge
woon fijn en teer aan het vrije einde 1
EEN REUZEN-KAAS. Voor de Ten
toonstelling op de Jaarmarkt van den
Staat New-York te Syracuse wordt oen
kaas genuaakt die 12 ton zal wegen, en
waarvoor 150.000 liter melk noodig is, of
wol do hoeveelheid nieik die pl.m. 500
koeien in eon dag opbrengen.
BRAND TE PARIJS.
Uuit Parijs wordt aan het Persbu
reau Vas Diaz geseind:
De nieuwe magazijnen van Au
Printeinps etaan in brand.
Nader wordt gemeld:
Omstreeks 11 uur stortten de dar
ken van de nieuwe magazijnen in. De
vertrekken zijn geheel verwoest-
De prefectuur denkt niet, dat d«
brand de oude gebouwen zal berei-
ken.
Twee brandweerlieden zijn licht
gewond. De sdhade bedraagt verschei
dene tientallen millioenen.
EEN ERNSTIG ONGELUK TE
BERLIJN. Bij den bouw van rie
Nord-Sud-Bahm te Berlijn heeft zich
een ernstig ongeluk voorgedaan. Door
het breken van een ijzeren ring
stortte een zware kraonlast, die mon
in een put zou neerlaten, neer, cn viel
op vijf arbeiders, die zwaar gekwetst
werden. Een van hen is reeds over
leden.
GROOTE BRAND IN EEN BEL
GISCH VLIEGKAMP. Dinsdag
avond omstreeks negen uur ontstond
een hevige brand in het vliegkamp
F.vere nabij Brussel. De brand
kwam aan in een der barakken en
breidde zich spoedig uit over de na
burige gebouwen. De brandv-eer uit
de dichtbij gelegen voorsteden van
Brussel was spoedig ter plaatse en
slaagde ei ir. het vuur te beperken.
Tegen tien uur was de brand reels
zeer verminderd. De materieele scha
de schijnt zeer aanzienlijk te zijn.
Waarschijnlijk zijn ook tal van vlieg
tuigen een prooi der vlammen gewor
den.
Nader wordt o-emeld
Er zijn 7 vliegtuigen door brand ver
nield.
EEN AMERIKAANSCHE DUIKBOOT
CEZONKEN.
De Amerikaans-che duikboot R 6 is
gezonken, terwijl ze voor ander Lig
te San Pedro. Er zijn twee man ver
dronken.
Binnenland
BEZOEK VAN EEN FRANSCH MI.
NISTER. De Fransohe minister
van Openbare werken, de heer Le
Trocquer, die een reis langs den Rijn
gaat maken om een inspectie te hou
den over de vloot van Duitsohe Rijn
aken, die aan Frankrijk is overgo
gaan, zal, naar het Hbld. meldt, ooli
ons land bezoeken. Het plan is, da!
de minister Maandagavond 3 Octobei
te Rotterdam zal aankomen, om d<
havenwerker, van die gemeente, Dor
drecht en Heok van Holland te be
zoeken.
KORTE VREUGDE. Tc Wehl viel
de landbouwerszoon J. R., die het lioog.
ste no. bij de militieloting bad getrok
ken, doordien hij zich al te vroolijk
maakte, van zijn rijwiel cn kreeg zulk
een ernstige hoofdwonde dat uien voor
xün elven vreest.