Lourens Janszoon "Coster, door Prof. Dr. Gottfried Zedier. Uitgaan. ReeMszakeu Bnitenlar d. 83 e Jaargang Wo. 11759 r W Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen zaterdag 1 October 192» ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd JS /kon, dm- gemeente) f3.571/,. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers fü.15. Geïl lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,franco per post 10.65. Post Giro 38810. Uitgave der N.V. Lourens Coster, Directeur-Hoofdredacteur d. C._PEEREBOOM,_Telefoon 8082 ADVEHTENTIENVan 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Gts per regel. Bij abonnement aanzienlijk rabat. Twaulfstuivers-advertentièn van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60 Cts. per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contantbuiten bet Arrondissement dubbele prijs. Directie en Administratie Groote Houtstraat 03. Telefoonnrs. de Redactie 600 en der Administratie 724 DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD jigeuiia Heden: ZATERDAG, OCTOBER. Stadsschouwburg WilsonspleinHet Rotterdamsch Tooneel, .Spoken", 8 uur. Schouwburg Janswcg: Hittepetit, 8 uur. Groote Houtstraat 651, Tentoonstel ling van 17e eeuvvsche schilderijen. Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest Bioscoopvoorstellingen. ZONDAG 2 OCTOBER. Stadsschouwburg Wilsonsplein Jlet Schouwtoonee!Polly Perkins" 8 uur. Schouwburg Janswcg Hittepetit, uur Soc. VereenigingSpecialiteiten- voorstelling van A. Benno. 8 uur. Leger des Ilcils, Schagchelstraat 26, 34e jaarfeest. Groote Houtstraat 69. Tentoonstel ling van 17e eeuwache schilderijen. Café-Restaurant Lion d'Or, Kruis weg 36: Concert 811 uur. Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest. Luxor-theater, Groote Houtstraat 139, bioscoop- en variétévoorstelling van 's nam. 2 uur af. Schouwburg De Kroon, Gr. Markt Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m. af- Cinema-Palace, Groote Houtstraat, Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m. af. Scala-Theater, Kleine Houtstraat 77 Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m. af. Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m. af- MAANDAG 3 OCTOBER. Sohouwllnirg Jansweg Hittepetit, 8 uur. Soc. Vereeniging: Experimenten avond van Bert Astron, 8 uur. Groote Houtstraat 69, Tentoonstel ling van 17e eeuvvsche schilderijen. Luxor-theater, Groote Houtstraat 139, bioscoop- en variétévoorstelling 's avonds 8 uur. Schouwburg De Kroon, Gr. Markf, Bioscoop-voorstelling, 8 uur. Cinema Palace, Groote Houtstraat, Bioscoop-voorstelling, 8 uur. Scala-theater, Kleine Houtstraat 77 Bioscoop-vourstelling, 8 uur. Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg Bioscoop-voorstelling, 8 uur. De bovengen oerndo klokte ver bin- iijigsstreep in de llollandsclie vroog druivken, boe klein en nietig zi] ook is, is toch van zeer groote beteekenis, omdat daardoor de oudste, bij bet lettorgleten gebruikte method© zin nebeeldig wordt voorgesteld. Die streep bewijst namelijk, dat het ieroog door middel vuil deai zand- rtinn gegoten is. liet gieten in den Zandvorm maakt het noodzakelijk, dat bet vloeibare Ictt nnetaal overal door middel van gootjes direct naar dsn vol te gieten vonn geleid wordt, 5nnl.it anders het lettermet ral koud wordt en de vorm niet volgegoten Doordat slechts de letterbeelden der llollandsche gedcnkteckencn van vroe gc drukkunst dat verschijnsel ver- toouen, ill. die klcmc fijns verbin- dingsstreep tusschen letter en afkor ting, is zonder meer geconstateerd, dat de voor deze drukken gebruikte letters, ten minste wat de lettor «ogen betreft, volgens een procédé gegoten zijn, dat de eenvoudigste hulp middelen veronderstelt, m. den hou ten stempel en den duunned© vervaar digden zandvorm. Daar die verbin- dingsstreop bij de letterbeelden ont breekt, die wij in do vroegste Mainzer gedcnkteekaiieii van drukkunst vin den, blijkt uaardoor de lettergieting, zooals de Hollandsche vxoegurukktn die vertoornen, de primitievere en te vens de vroegste te zijn. Ai m'-stcu vv .j ook hel meergenoemde t«eric.it van de Keulsche kionick en al was de Haur- lemscüe overlevering niet bewaard gebleven, dan zouden wij toch uit Uit kleine verbiadingsstroop noodzake lijk de gevolgtrekking moeten moktiu, lat er voor de door Gutenberg uitge vonden manier oni Utters te gieten, roeds in Holland een primitievere en derhalve vroegere manier bestaan heeft. Want daarvan algezien, dat er geen eenvoudiger elementen van liet lettergieten kunnen zijn dan de hou ten stempel en de zandvorm, is 't ook. onmogelijk te denken, dat iemand, nauut eenmaal het hanagieunstiu- ment door Gutenricrg uitgevonden was, nog die urasiaahtige, gecompli ceerde en kostbare mcun.de zou kun nen uitgevonden hebben, die bet wer ken met den zandvorm voor het ltt- tei gieten ten gevolge lieeft. Want b.j alien eenvoud van den stempel en den zandvorm is 't tocli ecli zeer omslach tig work, een goed atgewerste, voor hot gebruik geschikte drukletter bij deze manier van doen te verkrijgen. Men kan voor bet drukken niet een enkel letteroog gebruiken; dit moet inte-genueci oif uc staatjes gegoten zijn, opaal men Je letter in de nand kar nemen, zo met andere samen stellen en den daaruit ontstaande» zin stevig omsluiten kan. Wilde men echter beproeven <len gietvorm voor lettertjes en staafjes in eens te maken, dan zou men, als men zoodanig gesneden houtmodelien weer uit het zand wou trekken, de erva ring opdoen, dat dit niet east, zonder den vorm in gevaar te brengen. Dan is er tenslotte eeen andere uit weg dan deze, dat men slechts het lettertype of het lettcroog benevens de oppervlakte alleen van het staafje in den zandvorm vervaardigt, vervol gens dit zoo vorkregen lettertje omge keerd legt in een metalen gietvorm, die verticaal uit twee helften bestaat, en met behulp van de laatstgenoem de het staafje apart er op giet. Daar nu de letters verschillende breedten hebben, in zooverre b.v. een i een veel smaller staafje noodig heeft dan een m, is het bij deze methode van gieten noodzakelijk, de verschillende letters naar hun breedte elk door middel van een aparten gietvorm van een staafje te voorzien. Natuurlijk moet echter het aantal gietvormen reeds wegens de kosten zooveel moge lijk beperkt worden. Het onderzoek der vroeg-HolIandsche typen wijst aan, dat daarbij voor het opgieten van het staafje telkens vier verschil lende gietvormen dienst gedaan hob- hen.Enkele letters, die tc breed waren dan dat zelfs met den vierden, ruim- st.en gietvorm het staafje op hun oog nari lriinnon worden gegoten, ziin ter III. besparing van nog een kostbaren giet vorm in twee helften gegoten gewor den zoodat rij bij den zin telkens kun stig moeten worden samengesteld. Toch leidde ook deze omslachtige on moeilijke procedure, dat liet letteroog in den zandvorm vervaardigd en op dit ooe het staafic later door middel van een aixirten, iuet de breedte van de letter overoenkomenden gietvorm werd gegoten, nog niet zoo maar tot het ge- wcnschte resultaat. Want wanneer beproefd werd op het koude lood van het lettertje het vloeibare letterme- laal te gieten, dan werd dit léi aan raking te spoedig koud dan dal een vaste verbinding tusschen lettertje en staafje had kunnen tot stand komen. Ofrn dezo reden moest voor het letter tje een smeltbaar metaal, lichter dan lood, gekozen worden, dat anderzijds niet te zacht mocht zijn. Zulk een me taal is tin, dat bij dezo methode voor het gieten va.n het lettertje alleen in aanmerking kan komen. Het is echter tegenover het lood of het gewone lettermelaa.1 zeer duur. Beide omstandigheden de tijdroo- vende omsl.icht'^rheid van de voor iedere type dubb;i en verschillend ge bruikte gictmethode en de groote kostbaarheid van het voor 't lettertje vercischte materiaal zijn do redenen, dat het gieten van deze vroegste soort letters el echts geschikt was voor klei ne, weinig omvangrijke drukken. Bo vendien konden twoen.wier kegelmaat beneden een over het algemeen nog altijd zeer aanzienlijke grootte bleef, niet door middel van deze methode vervaardigd worden. Daarvoor was noch de zandvorm geschikt, die alleen voor het gieten van het letteroog in aanmerking kwam, noch de opgiet- vorm, door middel waarvan het let teroog van het staafje moest worden voorzien. Op grond van een nauwkeurige ana lyse van alle vroeg-Hollandsche typen- stelsels, ben ik in staat het bewijs te le veren, dat vijf van deze acht typen van Coster zelf afkomstig zijn ik kan ook de chronologische volgorde van deze ty pen vaststellen. Het blijkt, dat de groot ste. de 1'onianustype, zoo genoemd om dat daarmee een werk van 1 udovicus Pontanus gedrukt is, ook de oudste van deze typen is. Deze type is ongeschikt voor het drukken van het Doctrinale, een werk, dat naast Donatus destijds aan het onderwijs van het Latijn ten gror.d- i slag lag ze is, zooals men duidelijk ziet, in de eerste plaats slechts gemaakt voor het drukken van Donaten. Daar nu reeds Doctriualia vermeld worden, die min stens voor het jaar 1445 gedrukt zijn, moet destijds reeds de Solicetotype, die juister Doktrinaltypc zou kunnen hec- tcn, m de drukkerij van Coster bestaan hebben. Anderzijds mag echter veronder steld worden, dat Coster zich eerst met zijn oudste type beholpen heeft. Wan neer de Keulsche kroniek ons verzekert, dat Gutenberg bij zijn proefnemingen en deze beginnen in 1436 te Straatsburg van een lioliandscixe Donaat uitge gaan is, dan kunnen wij zonder bezwaar aannemen, dat feitelijk destijds een met de Pontauustype gedrukte Donaat daar aan voorafgegaan is. Heeft Coster reeds in 1443 met zijn tweede type Doklrinaal- drukken vervaardigd, dan heeft hij aller waarschijnlijkst reeds in 1436 met zijn vroegste type Donaien gedrukt. Een nauwkeurig onderzoek van de Holland sche vroege typen laat geen twijfel over, dat de tyjie van het Abcdarium niet van Costc-r zelf afkomstig is, maar van een drukker, die bij hem geleerd moet heb ben. Dat is zeker de ontrouwe knecht, die volgens de mededeeling van deD boekbinder Cornelis in den Kerstnacht wegliep, om in een andere Hollandsche 1 bij Coster geleerde kunst tea eigen bate productief te maken. Guten berg zelf heeft met dezen diefstal niet het minste te maken. 1'as later heeft Coster, diie zijn Donaten en Doctrinalia zeer goed met zijn beide eerste type 1 drukken kon, op aandrang van buiten en wel, naar het schijnt, van een lioui- tafcldruker te Leuven, voor den tekst- druk van het Speculum humanac salva- tionis nog een derde tyj>e gemaakt. De merkwaardigheid, dat in de 2de Latijn scbe uitgaaf van het Speculum op een as van bladen de tekst in plaats /an met letters, evenals bii de platen, van houten stokken gedrukt is, wordt heel eenvoudig daardoor verklaard, dat deze bladen bij liet vervoer van Haarlem naar Leuven verloren geraakt moeten zijn, en dat de zeer handige houttafcl- drukker uit Leuven het onder deze om standigheden voor praktischer gehou den heeft, voor dc verloren geraakt* bladzijden den tekst der eerste uitgave op houten tafels te clicheeien, uit te snijden en van dc houten plaat af te drukken. Van een in dezen druk gedane eerste jioging, half met in hout gesne den, half met in metaal gegoten letters te drukken, zooals men vroeger geloofd heeft, kan liicr in 't geheel <peen sprake zijn. 't Zou ons te ver voeren op deze vra gen, die dn mijn boek in verband met den viroegsten Hollandschen ho&ltafel- druk uitvoerig behandeld worden, hier nader in te gaan. Coster heeft gedu- rende en na deze vier tekstdrukken van het Sjseculum zijne Donaten, Doctrinalia en andere kleine drukken kalm verder gedrukt. Hij heeft een hoogen leeftijd bereikt en is pas kort vóór zijn dood in 1484, naar 't schijnt, met drukken ojigc- houden. Blijkbaar ljebben tot het laatst toe zijn Donaat- en Doktrinaaldrukken de boekenmarkt aan den Beneden-Rijn beheerscht. (Slot volgt.) Onze nieuwe Rotatiemachine. 'T PHOENIXTERREIN. De gemeente heeft terreinen noodig. Onder meer voor een goede groenten- 11 at kt Nu is daarvoor edn mooi terrein, dat bovendien eigendom der gemeente is, maar. waarover pas in 1933 beschikt kan v orden. We bedoelen '1 Phoenix-terrein, dat be grensd wordt dojr Parklaan, Phoenix- laan, spoorbaan en Noorder Spaarne. Indertijd is dit terrein door de ge- neei te voor 100 gulden per jaar in erf pacht gegeven aan een combinatie indus- i-"ceien die er een zijdefabriek op bouw den. Helaas, die zijdefabriek heeft in finan cieel opzicht nooit zijde gesponnen. Dc fabriek verdween, maar de erfpach ters wenschten tot aan 't einde van 't con met over 'l terrein de beschikking te behouden. De gemeente kan daaraan nie veel veranderen, want het terrein v.as verhuurd voor etablissement Contract was gemaakt in den rijd, dat in cficieele stukken veel met Fransche woorden gewerkt werd, en dit was in dit geval noodlottig. Want wat is niet onder etablissement te verstaan? Gevolg is, dat 01 nu op 't Phoeaix- terrein van alles en nog wat is. De ge- racende krijgt slechts too gulden per jaar, maai de erfgenamen van de erfpacht verdienen or natuurlijk heel wat meer aan. In 1933 vervalt de erfpacht. Dan krijgt de gemeente 't terrein dus weer ter be st hikking. 12 jaar is nog een tijd, maar toch is er doorkomen aan. Er is overvloedig tijd voor B. en W. er de raadsleden 01.1 kahn te overdenken waarvoor 't Phocniveriein na 1933 ge bruikt kan worden. Voor markttcrrcii is 't bijvoorbeeld uitstekend geschikt, veel ruimte, een op- ri t. ar naar den spoorweg, het Spaarne ia de nabijheid. Is 't beter te verlangen? Maar of de oplossing van 't markt- vraag'tuk nog 12 jaar kan wachten? SMsmguws NUTS SPAARBANK TE HAARLEM, Vergelijkend overzicht over September 1921—1920. Aantal behandelde posten 3599 (v. j. 3057) Aantal inlagen 2*192 (v.j. 2109). Aantal te rugbetalingen 1107 (v.j. 953). Ingelogd 258.236.27 (v. j. 1999 962.55 1/2). Terug- lietaald 203.056.89 (v.j. 174.171.83 1/2). Meer ingelegd 55179,37 (v.j. f 23790.72). Aantal nieuwe boekjes 163 (v.j. 161). Aan- tai afbetaalde boekjes 53 (v.j. 59). Spaarbusjes op 50 September 1921 in omloop £60. Geledigd in September 1921 133 busjes met tnt.ial 2739.70. Aantal boekjes in bewaring op 30 September 1921 „Z. B. B. II. II." Bij de N.V. net SchouwtooneeI, directie Adr. van der Horst en Jan Musch ia in studie en kan de spoedig© opvoering worden tegemoet gezien van een oorspronkelijk Nederlandse!) too iieolspol niet den origineelen titel „Z.B.B. II.H," (Zijne bezigheden buitenshuis heb bend), een spel van modern huwelijksleven, door Archibald Laefs. Ol'BRA-AVOND. De Opera-avond van Mevrouw W. de Veerdo Lange, directrice van het inati tuut voor muziek, ten bal© der algemeen© luberculosehcgtrndM'» in Haarlem en om streken, aanvankelijk vastgesteld op Woensdag 5 October, is uitgesteld em nader 1-enaald op Dinsdag 1 November a.s. Er heeft zich een dames-comité voor deze voorstelling gevormd. LIEFDADIGHEIDSVOORSTELLING. De voorstelling van ..Lïefdesduel" door n.varl. H. B. S. Toonrtl", op Dinsdag n.s. in dem Stadsschouwburg lo houden, be looft een groot succes te worden. Er wordt buitengewoon veel zorg Aan besteed. In de pauze zal een tea in den groolen iver plants vinden, ojvgeluisterd door het U.H.B.S.V.-strijkje, welk ensemble met groot orkest in do zaal uitkomt; voorts wordt aan décors en costumes voel zorg besteed. Reeds zegden li. en W. toe, zou logelijk, de voorstelling bij te zullen wo- Het zal een buitengewone avond worden BADEN. In het Badhuis aan den Schotereingel zijn in de afgcloo- pen week 12'2U baden genomen, in diat op het Leidscheplein 613 en in dat aan den Koudenhorn 405. Wij hebben dezer dagen voor Haar lem's I>aghlad een nieuwe rotatiema chine besteld, die binnen enkele maan den zal worden geleverd cn waarop eouranten van 32 pagina's kunnen word'en gedrukt, gesneden, gevouwen on ingestoken. Zuike groote nummers komen zelden oknooit voor, maar deze omvang van de machine stelt ons ook in staat, couranten van bijvoorbeeld 8 pagina's met viervoudige en van 16 pa gina's met dubbele snelheid te aruk- ken, hetgeen een voordeel voor re dactie en exploitatie beteekent. De maohine is van de nieuwste con structie cn heeft een inrichting, die het mogelijk maakt om advertentién etc te drukken in kleur. De reden van aausoliaffing is deze, dat onze steeds stijgende oplage een gTOotere machine dan de tegenwoor dige, noodig maakt. PERSONALIA. Voor het examen schuoiischnjyen M. O ia geslaagd de heer R. de Vries te Haarlem. Bij koninklijk besluit is: lo. aan R. E. Boomgaard eervol ontslag verleend als sluisuieesier aan de Noordzoesluizcn te IJ- muideii, 011 2o. S. de Vries, thans hulp- siuiBtneester aan de Noordzoesluizcn te IJiuuiden, benoem tot sluismccst:-r aan ge noemd© sluizen. BLOEMBOLLENCULTUUR. De 143e algemeen© vergadering der Algemeene w- eeinging voor Bloembollencultuur word: in dc maand December gehouden. O.m. zul ien aan d© orde worden gvsüd de verkie zing van een voorzitter ter voorziening in de vacature ontslaan door liet bedanken van den heer J. H. Wentbolt «n de ver kiezing van twee leden van het hoofdbe stuur ter vervulling van de vacatures, dte ontstaan zulten dour het period"-:-k aftre den van de hoeren P. J. van der Ploeg en A. 8. Kijnierse. D© aftredenden zijn niet terstond herkiesbaar. Ten slott© zal aan d" orde komen de definitive benoeming van oen algemeen seoretaris-pennmginec- Snort en Wedstrijden 1 kliniii.en naar het begeerde einddoel door de twaalf jetbalvcrecnigringen in de Westelijke eor 'e klasse, die twee ;.en achter onze ramen 111 dc Groo- t- lh utsiraat 93 hing en veel belangstel ling van de zijde van het publiek genoot, hebben we door een andere vervangen. Hiervoor is een nieuw plan ontworpen en uitgevoerd. Dit schilderstuk, dat Zondag avond achter onze ramen wordt tentoon, gesteld "en dat we weer in de belangstel ling van onze lezers aanbevelen, zal, doordrr de afme'ingen van dc ladders veel grooter zijn, zeer duidelijk den wed loop raar het kampioenschap der Weste lijke eerste klasse LUCHTVAARTNIEUWS. EEN NIEUW VLIEGTERREIN. Volgens Do Ned. worden tusschen de regocring en het gemeen te bo.s tuur van Er- mclo onderhandelingen gevoerd over een groot stuk he'de dal ligt tusschen Ermeio en Oud-Groevcnbeek. De 1 eg coring is vliegterrein te bestemmen. %iü3i!lana EEN DREIGBRIEF. In het begin dezer week ontving het hoofd van een te Amsterdam gevestigd© firma een dreigbrief. Daarin stond dat hij Woens dagavond, op een nader aangeduide plaats bij het Rijksmuseum f 2500 moest overhandigen aan den schrijver van dea brief. Wanneer hij daaiaan geen gevolg gaf, zou het leed van den adressant niet z:jn te overzien. Woensdagavond ging de bedreigde zoo meldt het Hbld. met zijn cchtge- noote naar de aangeduide plaats, cr gebeurde echter niets. Daaran kwam er weer een dreigbrief met de lastgeving Donderdagavond, op de aangeduide plaats aanwezig te zijn cu liet bedrag van 2300 mee te brengen in klein bank papier. De bedreigde hoeft daarop de jioütic gewaarschuwd, die eenige recher cheurs in den omtrek der plaats van sa menkomst, verdekt deed opstellen. .Met een envelopjie in de haud ging adressant naar de plaats waar dc dreig- bricfschrtjver hem zou ontmoeten. Deze kwam op hem af, het gelaat achter een masker verborgen en haalde, op het zien van een z.g. „pkiertendooder" in de hand van den zakenman, een browning te voorschijn. De revolver kotste, de dreigbriefscbrijver zette het op een loo- pen. doch werd onmiddellijk door de re chercheurs gepakt. Het bleek een 19-jarig kantoorbedien de te zijn. Hij droeg een pet, doch in zijn jas stak een opgevouwen, slajipe hoed, die htj, als zijn poging was gelukt, zou hebben opgezet, 0111 herkenning te voor komen. Het gevaarlijke jongemeusch zal de justitie worden overgeleverd. DE MELKPRIJS. Op vergaderingen van den Bond van Melkveehouders en van den R.K. Bond van Melkveehouders t© Amsterdam gehouden 11 besloten geduren de veertien dagen melk voor den prijs van 18 cent per L. tc leveren ONZE GEZANT IN AMERIKA. Nederl.mdscho gezant te Washington, Everwiju, heeft den asten September zijn geloofsbrief overliaindigd aan president Harding. DOOR ONVOORZICHTIGHEID. Uit een ingesteld onderzoek naar de oorzaak van den brand, waardóór Bellert, land bouwer te lleemto (geju. Apeldoorn) 1.1. Zondag twee hooischelven, gedeeltelijk mot hooi, gedeeltelijk met haver en rogge ge vuld, hi de vlammen zag opkomen, blijkt, soo meldt het libld., dat de brand veroor zaakt is, doordat de knecht van Bellert een z.g. hondc-nj>i3tool in de kap \an den hooi schelf heeft afgeschoten om de musschen to verjagen, waardoor de kurkdroge oogst vlam vatte. GEORGANISEERD OVERLEG VOOR MILITAIREN. Naar de Tel. verneemt, is voor de verschil lende wapens e«n nieuw reglement op den tnwendigen dienst ontworpen. Du ontwerp zal, alvorens to worden ingevoerd, worden behandeld hij het binnenkort in werking tredend georganiseerd overleg met die veroenigingen. die daarvoor in aanmer king komen. GEEN TOETREDING TOT DE Cl VENT IE VAN WASHINGTON. De Kamer van Koophandel te Deventer heeft aan de Tweede Kamer verzocht het ontwerp betreffende de toetreding- tot de conventies van Washington niet goed :e keuren in liet belang van de Neder- landsrhe nijverheij. In het adres wordt uiteengezet, dat aanneming van dit wetsontwerp een uitbreiding van de be perkende bepalinges. van dc Arbeidswet ten gevolge zal hebben en dat verzacn- tiug dier bepaling :n daardoor moeilijk, zelfs vaak onmogelijk gemaakt zal worden. EEN" NEDERLA\DSCH-BELG1SCHE KAMER VAN KOOI HANDEL. Naar de Belgische .Standaard" verneemt, be staan cr plannen tol de stichting van een Ntderlandsch-Felgische Kamer van Koophandel te Brussel. ONTZETTEND. In de stoomkui- pei ij van den heer C. van Toor, te Vlaar- -dingen, heeft, zoo lezen wij in de „N. R. Ct.", de fabrieksbaas, een broer van den fabrikant, den iO-jarigen Knoester, bij wijze van grap, onder een stoommu's geplaatst, welke daarop werd neergela ten. De baas moet hebben gemeend, dat geen stoomtoevoer kon plaats hebben, en heeft zich eenige oogenblikkcn ver wijderd. Toen eenigenlijd daarna de stoommuts werd opgehaald, bleek, dat wel degelijk toevoer van stoom beeft plaats gehad. Dc jongen liep niet alleen uit wendig brandwonden op, maar heeft ook door inademing zich zoodanig gebrand, oaj hij na eenige uren lijden aan de gevolgen is overleden. Tegen den fa brieksbaas is een vervolging ingesteld. GASFRIJSVEKLAGIMO. Te Lm:i llAag <le gospnjs met ingang van heden me: 1 cent per 313. verlaagd. HET AUTO-ONGELUK BIJ MAARN. Men verzoekt a»n de Nieuw© Ct. te melden dat het onjuist is dat bij een auto- ongoluk nabij Maarn de zoon van den minister vrui Onderwijs zwaar gewond zou zijn. Volgons het blad is d« hoer de Vis ser er mot eenige schrammen aan het been afgekomen en per troin naar Den Haag vertrokken. DOOD DOOR SCHULD. De be- oner van de Weesperzijde 8 (Oudor- Anis.cl), B. A. M die met een jachtge- r op 3 Maart een schot hagel los-c, nende met inbrekers te doen te heb- ben, waardoor een man werd gewond later overleed, werd door de recht bank te Amsterdam veroordeeld tot twee maarteen gevangenisstraf wegens schuld, c:en dood van een ander veroorzakende. DOOD DOOR SCHULD. De rechtbank tc .Middelburg vcrootdee'de don 29-jttficvji arbeider te Wlsseketke, die door onvoor ziclit :g omg.ttui met een geladen geweer ztjn reef doodschoot, overeenkomstig den etrcli van liet O. M. tot twee manden gevangc- gunUslraf wegotia het veroorzaken van den dood door schuld. Kerk en School NED. ILERV. KERK. Beroe pen te Feijeiioord (Rotterdam), ds. J. Vermeulen le Mijnsheerciiland te ZuidlaihJ ds- B- Klevwegt te Wou denberg te Zuidland ds. B. Klev wegt te Woudenberg; te Heemse ds. W. J. van Elden te Terkaple; OPEN BRIEVEN VAN KEES DE MOPPERAAR - AAN De zandhapper ligt nog steeds in den Scho,ersingel. De schuiten met zand ge laden komen geregeld aanvaren en do z-ndbapper werkt cr vermoeid en onge stoord, om 't zaad uit de schuiten to happen en in de wagentjes te laten val'cn. In den eersten tijd had die zandhapper veel bekijks, 't was ook inderdaad be langwekkend tc zien hoe een eenvoudige machine 't werk verrichtte van misschien wel 50 menschelijke zandscheppers. Nu heeft eJk Haarlemmer al de geheimen van den zandhajipcr doorgrond ©n wordt hij 't aankijken niet meer waard gear hi. Zoo is nu eenmaal 's werelds be loop.- Maar over dien zandhapper wilde ik niet schrijven, over de machine is niet veel te klagen. Zij maakt een beetje lawaai, poeft wat rook en stank uit, maar daarvan hebben dc omwonenden nie: veel last. Een fabriek naast je wo ning is nog veel on plezieriger. Maar als de zar.dhapper 't zand in de v agentjes gegooid heeft, dan begint pas de ellende voor «e bewoners van dit sl.dsdecl. Dan komt '1 minir.-.uur-loco- riotiefje in werking, dat berVrjestank verspreidt en meer lawaai maakt dan een groote sneltrcinbroer. Gillend kruipt 't Jocomotiefje met zijn lange sleep zandwagentjes achter zich door de Jan de Braaystiraat en 't Kle verpark. 1 Gelukkig voor de omwonenden is de kleine Jumbo koppig. Meermalen wei ger; de motor ca dan staat hij een paar uur op non-actief en komen de cudcrwetsche paarden weer in actie. Die mogen eens hinniken (niet van plezier, want de zand wagens gaan zwaar over de hobbelige ra:!s!), maar dat ts niet hin derlijk. Als Jumbo, defect, hopeloos op de re serve-rails staat tc puffen orn weer op adem te komen, blikken de bruintjes verachtelijk op hem neer We zijn nog n:et aan 't eind van de beschnjving van 't lijden der menschen die aan dezen zanJspoorweg wonen. De wagentjes morsen nog al eens. 't Is zoo erg, dat de geheeel straat met een dikke zandlaag bedekt is. Als 't regent is 't een modderpoel.- Ate 't niet regent stuift het. Maai altijd is 't narigheid. De bewoners kunnen bij droog weer nooi' de ramen epen zetten, want alles waait onder 't zand. In den zomer werd nog door de ge racet te gesproeid, maar nu dit opgehou den is, wondt de toestand vrijwel onhoud baar. 't Is noodig dat de straten die met den zandspoor*<g gelukkig gemaakt zijn, eens geducht gereinigd worden* Met 't opgeveegde zand is de Bakenes- sergiacht haast te dempen! Dan moeten de wagentjes in 't ver volg niet meer 200 vol geladen worden, waardoor 't morsen beperkt wordt. Ah er toch nog zarul op de straat komt te liggen, moet dc gemeente-rei- r ging in dat kwartier af en toe eens laten sproeien, 't Vriest nog niet, zoo dat men voor ijzel op de straten niet bang behoeft te zijn! Verder is 't noodig, dat de wielen van de zandwagentjes eens geducht ge smeerd worden, want 't gepiep is oor verscheurend. Ik geloof niet, dat er nog iets te doen is oni de kleine Jumbo een beetje te fat- Heb dezen brief niet geadresseerd wist voor mijn vele verzoeken 't juiste adres niet te vinden. De aanne mer is ©r mee gemoeid, de reiniging et arisschien nog meer. Maarwie de schoen past trekt hem aanl te Westbroek en Achttienhoven (toe7.) ds. W. Zijlstra te Neerlang broek. Bedankt voor h©t beroep te Nieuw- land (cl. Gouda) ds. Joh. Kloots te Linschoten te Scherpenisse ds. F. de Giats te Goedereede. GEREF. KERKEN. Beroe pen te Driebergen ds. S. Datema te Haarlem. Bedank vor het te-roep te Putten dn J. H. A. Bosch te Nijverdal. FASCISTISCHE TROEBELEN. IN ITALté. De „Epoca" vernoemt uit Caxigsala, dal bij een botsing tusschen Fascisten eu Ar- diti te Altamura. twe© personen zijn gedood en achttien gewond, van wie a-te| DE IERSCKE QUAESTIE. Conferentie door de Valera aan genomen. Londen wordt gemeld: De Valera heeft op den brief van Lloyd George als volgt geantwooru: „Wij hebben uwen brief ontvangen, cie de uitnodiging borat tot een L-uufercniio te Londn op 11 tiet., „met het doel, na te gsan, hoe do vereeniging la Ierland met bet gemeciHibest van nariOn, bekend als het Britscho Rijk, het best k.in .orden overeengebracht met dc lersciie .attonale aspiration". Oni© wederxijdsche standpunten zijn uiteengezet cn begrep'.a cn wij zijn het c-r utedo eens, dat een con ferentie cn atict ecne correspondentie <1© meest praclische en hoopvolle weg is tot overeenkomst. Wij nomen tte uitnoo- diging aan en onze geile logeerden zulten u l«> Londen op den genoemden datum ent- moeken, „oni door persoonlijke bespreking elko mogelijkheid cencr regeling na t« gaan. De spoorwegstaking opgeheven. De spoorwegstaking in Ierland is mei •an lange duur geweest, thans komt al het bericht, dat zij opceheven is.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1921 | | pagina 1