OSV1 ONS HEEN 89e Jaargang No. 11788 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen VRIJDAG 4 NOVEMBER 1921 ABONNEMENTEN per 3 maanden Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd i ADVEHTENTIENVan 1—5 regels fl.75; iedere regel meer 85 Cts. Reclames 60 Cts per regel. Bij is (kom der gemeente) f3.571/,. Franco per post door Nederland f3.871;,. Afzonderlijke nummers f0.15. Geil- li abonnement aanzienlijk rabat. Twaaifstuivers-advertentiën van Vraag en aanbod van 1—4 regels 00 Cts. iustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,franco per post f0.65. Post Giro 33810. Iper plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contant buiten het Arrondissement dubbele prijs. Uitgave der N.V. Lourens Coster, Directeur-Hoofdredacteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 Directie en Administratie: Grootc Houtstraat 83. Telefoonnrs. Redactie 600 en Administratie 724 BIJKANTOOR voor Santpoort, Velgen, Veiseroord, Wljkeroog, IJmuiden, Beverwijk enz.: DRIEHL1ZERKERKWEG 2, VËL8EN, JTEEEFOON 3521 EERSTE Ë3LAD Heden VRIJDAG 4 NOVEMBER. Stadsschouwburg, VVilsonsplein Het Nederl. Tooneel„Hofgunst", 8 tiur. Schouwburg JanswegConcert van deBohemers, 8 uur. Gem. Concertzaal Bioscoopvoorstel ling 8 uur. St. Bavo Verg. R.-K. Me'aalbewer- lers, 7.30 uur. Ned. Piot. BondLering doer Dr. J. C. A. Fetter, 8 uur. Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest» Bioscoopvoorstellingen. ZATERDAG, 5 NOVEMBER. Stadsschouwburg-, Wilsousplein Het Sdhouwtoonecl „Z. b. b. h. h.", 8 uur,. Gem. ConcertzaalBioscoopvoorstel ling 8 uur. Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest Luxor-theater, Groote Houtstraat 139, bioscoop- en variétévoorstelling, 's nam. 2.30 en 's avonds 8 uur. Schouwburg De Kroon, Gr. Markt, bioscoopvoorstelling 's nam. 2.30 's avonds 8 uur. Cinema Palace, Groote Houtstraat, bioscoopvoorstelling 's nam. 3.30 e 's avonds 8 uur. Scala-Theater. Kleine Houtstraat 7', bioscoopvoorstelling 's nam. 2.30 e 's avonds 8 uur. No. 2960 Het nieuwe Bankbiljet. Het nieuwe bankbiljet na f 25.—, dal Woensdag te Ainetordam ver ier .jg baar was, is Donderdag ook tot de hoofdstad der provincie doorgc- irorigon, zoodat ons door vriendelijke bemoeiingen een exemplaar werd ge reven nu ja, gegeven! de werkelijk heid is natuurlijk ingewisseld. Dit nieuwe bankbiljet lieeft een fileqhte pers, de critici ivinden het inaniem leelijk, ofschoon zij in de he- oordeeling 'van de onderdeden ver schillen. Ik zal trachten er een ge trouwe beschrijving van te geven: het biljet is veel kleiner, dan zijn voor ganger vati gel ijk, o waarde, de voor kant is diep rood, bevat in de hoeken aet duidelijke cijfer 25 en in het mid den met kloeke en sierlijke letters met sierletters want die zijn door gaans leelijk) de woorden VIJF EN TWINTIG GULDEN. Bovenaan in 't midden is liet borstbeeld van Willem den Zwijger afgedrukt, links in Jen rand een ongekleedo Mercurius-fi- guur, recht daartegenover ecu schip mei volle zeilen op een rustige zee, ondoraan een echt Hollandscli land schap, mot water, een ophaalbrug en een molen. Als we dat gezien hebben keeren we liet om. Het oude biljet vah f 25. had een witten rug, aan dit nieuwe is heel wat meer werk besteed. In de Beiate plaats is die achterkant twee kleurig, 1 echts roso, links lichtgroen, sen soort van reseda-tint, in het inla den eon afbeelding van de Nederland- sclie Bank uitgespaard ui zwart. Ook hier links en rechts het cijfer 25, minder duioeiijk, natuurlijk het num nier, de datum van uitgifte en de strafbepaling, die alleen nut een ver grootglas te lezen ls. Uit deze laatste opmerking blijkt, dut ik zoo waar ook al aan 't criti- seeren, ill wil zeggen aan liet verooi- doeien ga. is criUseexen het zelfde a!s aanmerkingen maken? Üf mag het ook prijzen zijn? Van eritiek op waar- depapieren zou men het laatste niet denken, want zoolang ik verkeer in de jaren des onderscheids heb ik een „ank biljet of zijn neefjes en nichtjes muntbiljet en zilverbori nog nimmer zien prijzen. Ze deugden nooit! Geen van allen! En als je las van al'die bezwaren, vroeg je onwillekeurig je zelf af: naar welken maatstaf gaan de critici te werk en hoo zouden z ij wel willen, aat zou n waardepapier er uitzag? Op de eerste waag zal het antwoord wel zijn: naar <ie eischen der absolute kunst; het bescheid op dc tweed© vraag is minuer eenvoudig. De beoordeelaars zeil gaven dat dan ook niet. Men zou zuoKomen tot den eisch dat de critici zelf een ontwerp geven en dat ia, zooals zij ons wel duidelijk hebben, gemaakt, van een criticus in 't algemeen niet te ver gen. Schrijft do inuziekbeoordoalaar een hetero symphonie dan mijnheer X., maakt de kunstcriticus ©en genialer stilleven dan mijnheer Y. en de too neel recensent een verdienstelijker dra ma, dan manheer Z. f Neen, immers: wij kunnen dus ook niet tot hen die waardepapieren be- 00rdteb.11, zeggen: „men zei tot hen: „doel zelf eens wat, toen maakte® zij „een waarüluos blad, de taal was „slecht, dc vorm was zwak, terwijl „ook dc inhoud gansch ontbrak". Van de absolute kunst blijf ik, in mijn ^uaiiteit van onbevoegde, af. Maar wij keeren tot het nieuwe bankbiljet terug. Als voor sommigen deze criLiek laken beteekent, dun mag ze mot evenveel recht voor sommige anderen loven beduiden. Laat ik mij daaioni bij de laatsten scharen en er blijdschap over uitspreken!, dat wij nu eindelijk eens oen bankbiljet ge kregen hebben in lelie kleur, 'i'ot nu toe was do serie zoo deftig, zoo som bei- en zwaartillend. Kijk naar het plechtige groen van f 40.—. het be jaarde paarsrood van f 60.—, het zwart van f 100.—, f 200.—, f 3U0. en f 1000.met voor de laatsten alleen een schuchter kleurtje aan den achterkant. Het nieuwe büjet is dan nu eindelijk eens f01?g, vroolijk, op gewekt, zooals iemand moet wezen, dio het ontvangt het felle rood vormt dus 't symbool van oen stem ming, Men zai zegge»: niet prettig is de stemming van hein, die liet weer moet uitge\«m er. er dus afscheid van neemt maar voor dit gat ben ik nut gevangen, omdat er immers altijd v/èér iemand is, die het krijgt en er zich gelukkig me© voelt. De afbeelding 'van Willem den Zwijger vind jk een gelukkige gedachte. as hij met de grondvester van onze vrijheid, de Vader des vaderlands.' Mag Mercu- rius niet handel en nijverheid verte genwoordigen, het varende schip niei. vooiótöllen onze zeevaart, het land- schap niet ons mooie Nederland? Al leen over de Nederlandsohe Bonk aan den achterkant weet ik niets goeds te zeggen: er was toch wel een mooier gebouw te vinden geweest, dan 1. stijllooze huis. Het is natuurlijk een klein kunstje, om den Mercurius bespottelijk te ma. "Ti rrrr F«T~'7i7tï ShJTciironisine te noemen, het landschap een zoetig prentje, 'ie kleur te rood, of niet rood genoeg. Met allen eerbied voor critien. denk ik wel eens terug aan den re censent van een plaatselijk weekblaad je, die toen hij werd aangevallen over oen afkeurend oordeel betreffende een heel goed geslaagd conceit, ten ant woord gal: „maar hoe zouden de menschep weten, dat ik er verstand van heb, wanneer ik alles mooi ge vende» had?" De ontwerper van een waardepa pier als dit is staat voor de moeilijk heid van een drievoudige taak: hij •moet oen voorwerp scheppen dat mooi is, practised in het gebruik en moeilijk na te maken. Er moeten heel- •ut conferenties, denk ik zoo, gehou den zijn tussclien hem en de autori teiten van de nuchtere eischen No. 2 en No. 3, -vóórdat vastgesteld wordt, hoe het wezen zak Deze overweging dioordc do bcoordaeJa^c- naar de zuivere kunst al toegeeuijk te stem men. Verstandige lieden houden er toch ook 1 ekening mee, dat een archi tect te maken kan hebben met oen lastigen bouwheer of, nog erger, een officinale schoonheidscommissie en de reputatie san een componist wordt ook niet enkel en alleen gevormd naai" de waarde van koren, die hij schrijft voor een wedstrijd, waarbij het wel om melodie, imaar toch ook om technische moeilijkheden te doen is. Bij liet coanponeeren is nu juist het groote bezwaar, dat de technische moeilijkheden afbreuk doen aan de melodische schoonheid. Dat weet elke componist en de ooren van de toe hoorders moeten het altijd weer on dervinden. Van schoonheid gesproken: er be staat ook wat we gebruiks-schoonheid plegen te noemen en volgens welke zelfs een spiegelruit en een ijzeren brugleuning schoenheid kunnen bezit ten." Hoe is het in dit opzicht met het nieuwe bankbiljet gesteld? Ik zou zeggen schitterend. Vooreerst is het biljet duidelijk, daar de kleur gemak kelijk te onderscheiden is van andere bankbiljetten, zooals honderd, Iwec- en driehonderd, die alleen door de cijfers en niet door de klour van den voorkant won elkaar onderscheiden kunne® worden. Goen schepsel zai zicii vergissen on als hij f 25.— beta- 'en moe-t, f 40 of f 60 er voor in do daats goven. Dat voordeel is niet ge ring. Ten slotte de kans op namaak. Het staat wel vast, dat een bank biljet des te moeilijker na te maken is, naarmate het ingewikkelder werd geconstrueerd. De voorkant met zijn talrijk- figuren :s al een zware op gave, de achterzijde met haar twee- kleurizheiil en haar geheele samen- stolling nog veel meer. Ook in dat opzicht moeten wij publiek, (lie het biljet zulle® gebruiken, het nieuwe biljet loven, want indien er bedrieg lijke na maaksels in den handel ge bracht kunnen worden, is dat niet zoozeer schade voor de Nederlandsche Bank, die zo niet inwisselt, als wel oor hot publiek, dat cr moe zitten blijft, wanneer hot niet den euvelen moed heelt om het te laten voortcir- cnlecren, wat onbehoorlijk en gevaar lijk is. Overigens 5s er één algemeen be zwaar, dat ik zou willen opperen tegen dit nieuwe bankbiljet en trouwens ook 11 alle andere bankbiljetten: i k heb er te weinig van. Maar erkend dient te worden, dat de ont werper dat niet helpen kan. J. C. P- NIEUWE MEDEWERKER. Als nieuwe medewerker is aan Haar lem's Dagblad verbonden de heer H. J. Strateineijer, letterkundige en re- consent in den Haag; de heer S. zai in onze courant geregeld om dc 14 dagen boekbesprekingen geven. Zijn talent en ervaring op letterkundig ge bied zijn in ruimen kring bekend en zeer gewaardeerd, zoodat wij durven zeggen, dat zijn medewerking een nieuwe aanwinst beteekent voor ons blad. Tn een inleidend artikel zal de heer Stratemeijer in ons volgend nummer zich bij onze lezers aanmelden. Wij re kenen op hun aandacht on belangstel ling voor de nieuwe rubriek; zij zai dat ongetwijfeld waard zijn. DE HAARLEMSGHE HANZE OVER HET VOO R-0 NTW ER P-WIN KEL- SLUITINC, Op uirnoodiging van het dagelijksdh bestuur van de R.-K. Middensiandsvcr- eenigicg „De Hanze", afd. Haarlem, kwamen Donderdagavond de leden die bij den Ihandddnjvenden middenstand behooren, bijeen tot behandeling van het vóór-ontwerp-winkelsluitingswct. De heer Hcnsen, de vergadering ope nende, deelde mede dat bet hoofdbe stuur van de Hanze can een rapport had gevraagd mededeelende de mecningen aangaande het vóór-ontwerp, om die dan ter kennis van den wetgever te brengen. Het vóór-ontwerp werd artikelsgewijze behandeld. Bij art. 1 opperde d'e heer Van Liemt beswaren tegen een ongeli miteerd afhelpen van klanten, die op het sluitingsuur in den winkel zijn. Spr. adviseerde aan een sluitingsuur van 8 uur vast te houden. Dit vond eenerzijds insteonaning en anderzijds tegenkanting. De heer Van Liemt repliceerde dat 't eenmaal een quaestie is van 't opvoeden van het pu bliek. Het publick is nu eenmaal opge voed en laat men 't dan die opvoeding behouden. Indien niet, dan is 't niet dan tot onzen schade, aldus spr. De heer Duyra gevoelde meer er voor om de 'klanten wel te laten afhelpen ge durende een kwartier en ewl len gerieve van de kleine winkeliers. Daarentegen ging de heer Van der Helm. zelf een klein-winkelier, gabeel inet don heer Van Liemt mede. Ook de voorzitter was het met den heer Van Liemt eens. Met 2 stemmen tegen verklaarde de vergadering ziah tegen een afhelpen van klanten na het sluitingsuur. Dc vergadering verklaarde zkfh vertier tegen het straatventen van niet alcdholhiiud'cn- de dranken en van geringe eetwaren op den Zondag. De wensch werd geuit dat op Zondag de gelegenheid wordt opengesteld om voor zieken en zuigelingen aan melk te koenen. Vervolgens vereenigde de verga dering rich met het'beginsel van ce Zon- dagsshiiting. Ze verklaarde zidh tegen een uitzondering voor consumptie-arti kelen voor gebruik ter plaatse. De wensch werd geuit dat op den Za terdag het sluitingsuur op 10 uur wordt gesteld en dat óók op 2 dagen vóór Paschen en Pinksteren het sluitingsuur 10 uur is. Besloten werd voor te stel len om tc lezen achter de tentoonstel lingen waarvoor een uitzondering kan worden gemaakt„alleen voor chari- tieive doeleinden". Voor een strafbaarstelling van het publiek dat na sluitingsuur in den win kel is, verklaarde de vergadering zich. EXPERIMENTEN-AVOND DR. BERT ASTBON. Dr. Bert Astron gaf Donderdag een herhaling van zijn experimenten- avond van e enigen tijd terug in de grootc zaal van de Sociëteit Vcreeni- ging. De telephaat had echter mede werking gekregen en wel van de droomda® seres BLanchi de Gronevi!- le. Een belangrijke, zeer interessante proef- Ben onbekende heer uit de zaal die piano kon spelen, wend verzocht naar het podium te komen om daar eenige fantasie® te spelen. De danseres die onderwijl door Dr. Astron onder suggestie waa gdbnacht (dat door een student werd onderzocht) begon te dansen en danste op dc voor haar vreemde mastiek. Op iedere wen ding, bij iedere plotselinge overgang van de muziek reageerde ze wonder snel. geen oogenblik wijfelde ze. Zo danste de haar voorgespeelde muziek. Verder hield Dr. Astron nog ver- schillende proeven waarbij hij echter niet in herhalingen trad. Onder an deren maakte hii een van de perso nen die het podium betraden kleuren blind. Met het meeat oruioozele ge zicht stond deze te beweren, dat het helste groen, rood was enz 'Vervolgens liet Dr. Astron nog een paar gecompliceerde moeilijkheden uitvoeren door personen die onder zijn invloed verkeerden. Ook deze» avond is weer uitstekend geslaagd GEVONDEN VOORWERPEN. Terug te bekomen bijH. de Nijs. Haarleinnicrliedertreai 23, armband horloge: M. Verzijlberg, Stads-Armen en Ziekenhuis brocheS. Zwart, As- sendelverstraat 61, beursje; D. Ver maas. Ruysdaelstraat 3 zwart, bro che M. M. Hooglucht, Papin toren- vest 9. katrolv. Nieuwpoort, H. v. Alphenetraat 36, kraag (astrakan) Politiebureau, Smedeslraat, hal der- haak kwitantie (fa. L)A. Kuvpors, Bss&nstraat 27. mes. Vroom en Ürcesmann, L. Veenstraat, dames- parapluiesW. de Rooy, Kendraclit- straat 12, rozenkrans en reticule; J. Doornbosch Southmanslraat 40, sleu tels J. Biivoet, Rustenburgerlaan 59, KinderschoentjoPolitiebureau Smedeslraat, SleutelT. Bijosdorp, Teylerstraat 12, talbakspijpJ. N. Schouten, Deiftatraat 9 zwart, zegel- kaart. F L O RAL IA-V E REE NI Cl NC. Gisteravond had in de „Nijverheid" de elgemeene vergadering plaats der Ploralia-Yereeniging Uit het jaarverslag van den secre taris, den heer Cariee bleek, dat het ledental aanmerkelijk was toegeno men e® nu de 200 overschijdt. Hij wees op de belangrijke tentoonstel ling, die laatst gehouden werd en die voor de Floraiia een waar succes was. De heer IJzerdraat deed verslag van de uitgaven en inkomsten, terwijl de heeren De Kruyi' en v. cl. Iiart werden aangewezen om de kas te control eer en. Het tekort bleek te zijn f 28,84. Deri penningmeester werd al- geheele decharge verleend. Op voorstel van den secretaris werd •besloten de Koninklijke goedkeuring aan te vragen op reglement cn sta tuten. Ook werd aangenomen een voorstel om het bestuur met twee .eden uit te breiden. Daar twee leden volgens rooster moesten aftreden, nl. mevr.v. NederhasseltBchr en de heer H-Bol derdiik. waarvan de eerste zich niet herkiesbaar stelde, werd overgegaan tot het kiezen van vier bestuursleden Gekozen werden Mevrouw de B'.il Na- chenius. mevrouw van Voorst Vader en de heeren v. d. Hart en Bolder- dijk, Bij de rondvraag richtte de secre taris een woord van dank tot de schei dende presidente, voor alles, wat zij voor de F'oralia Vereeniginv had re- daan. Mevr. v. Nederhasselt Behr. dankende voor de vriendelijke woor den. sprak dc hoop uit. dat de Ver- eeniging die had getoond in Haar lem racht van bestaan te hebben, mocht groeien en bloeien. MIDDELBARE TECHNISCHE SCHOOL TE HAARLEM. Tot leer- aar in de Werktuigbouwkunde is be noemd met ingang van 1 Januari 1922 de beer Ir. J. H. Coops. w.-i., thans in genieur bij het P. E. N., wonende te Haarlem. Het Tooaeel Casanova in Amst er- d a m, van Maurits Wag-an- voort, door Het Schouw tooneel. Maurits Wagen voort is als tooneel- schrijver do opvolger van H. J. Schim mel. Mii hooft denzelfden zin voor het gedocumenteerde, historische on derwerp. een zelfde voorliefde voor lichte romantiek en denzeif.5tn geser reerde, dikwijls fijn toegespitsien dialoog. Zijn nu en dan wat ouder- wetsche wijze van iooneelschrijven, hii laai zijn menschen nog heele monologen honden en deze monolo gen zelfs door anderen beluisteren doet aan Schimmel denken en zijn historische spel. Casanova in Amsterdam had door den auteur van Het Kind va® Staat geschreven kunnen zijn. Er is een zekere en wel begnipe- liike voorliefde bij d'e tegenwoordige schrijvers voor de figuur van Casa nova; Wagenvoort, is reeds de derde, die hem tot hoofdpersoon van een dramatisch werk maakt. Of zijn Casa nova historisch getrouwd is, zou ik niet durven zeggenik heb niet den moet gehad de 6 deelen geoenk- schrift en van dezen avonturier er op na te lezen. Wagenvoort heen as® Henri Borel verteld, dat niet alles zuiver historisch is en dat o.a. het partiitie piket van 52 uur niet in Hol land doch in Zwitserland was ge speeld. Eigenlijk kan ons dat alles vrij onverschil'ig laten. Voor ons, toe schouwers. komt het er immers alleen op aan, wat de schrijver van zijn on derwerp gemaakt heeft en of hij voor ons Casanova heeft doen leven. Eerlijk gezegd, is de figuur van dezen romantische® avonturier mii door het werk van Wagenvoort niet veel nader gekomen, maar misschien ie dit ook niet het doel van Wagenvoort, geweest. Hij heeft zij® stuk niet Casa nova, maar Casanova i n A m- s ter dam genoema. en ook de toe voeging „historisch avontuur" g?V- aan, dat hij enkel een tafereel uit Casanova's aan avonturen 200 njke leven heeft willen geven. Maar daar door is zijn werk au fond dan Jtok weinig interessant geworden Het avontuur is fiin, beschaafd, luchtig en nu en da zelfs geestig ver teld. maar.... het blijft ee® avontuur. Wanneer men juist een avond te vo ren een stuit als V 1 a m heeft zien spelen met louter h an de 'i n_g, da® voelt men wel zeer duidelijk, wat er aan het werk van Wagen voort ontbreekt. Het is voor een stuk in vier bedrijven te leeg. Het partijt je piket va-n 52 uur moge aan de histo rie ontleend zijn, op het tooneel is een strijd tusschen twee mannen aan de speeltafel nu juist niet de meest interessante, voowd nirt wan neer hii 3 bedriiven door wordt ge speeld. Mijn groote bezwaar tegen dit historisch avontuur is. dat de schrij ver zich zoo herhaalt. W;; krii-tn telkens weer Gaeanova en Floris aan de speeltafel te zien. in ieder bedrijf hetzelfde liefdesspel tusschen Casano- en Esther en telkens weer het zelfde gedoe met de vrouwen en van den hoofdpersoon, en Don Juan is een fi guur voor alle eeuwen en altijd weer opnieuw interessant. Maar deze Ca sanova is allerminst ec® Don Juan hii is alleen een volstrekt niet altijd kundige en geroutineerde vrou wengek. Zou een Don Juan bij voorbeeld ooit, de onhandigheid be gaan i nhet huis van den bankier Ho pe. waar alle deuren onhoorbaar ge opend kunnen wouden, zijn liefdie aan aan een avonturierster te verklaren, 4©rwijl EMher elk oogenibiik kan bin nen komen? En met de vergissing in III de omhelzing van moeder Ver hoeven verkrijgt Wagen voort wel een aardig kluohtepeleffect, inaar haalt hii den held Casanova raee- d oogenloos naar beneden. De bijfigu- 3 en zijn allen vaag geteekend en van karakters, zelfs van tvpes is m dit stuk dan ook geen sprake. Misschien zal Wagenvoort zeggen, dat hij niets andere heeft willen geven dan een „historisch avontuur" e® wij het dus als zoodnnig hebben te acoepteeiren, maar dan is weer met zijn stuk geile ken, dat een avontuur allee® niet ge noeg is om 4 bedrijven te vullen. ITet tooneel eischl nu eenmaal h a n d e- li a g en deze handeling geeft Wagen- voort eerst aan het slot. Verder Kijft hii heel den avond verteller. Wagenvoort censeert vlot, aardig, amusant .dikwijls zelfs geestig en daarom luister je met genoegen naar hem, zelfs ook nog, wanneer het ver haal wat langdradig wordt. En wanneer je aandacht dreigt te verslappen, dan kijk ie met vreugde naar de zeer smaakvolle, prachtige toiletten, die ,To Blauwkuip heeft ont worpen, Want het stuk is door Het Schouwtooneel bijzonder mooi aange kleed. Het was eon voortdurend genot om naar die door de firma A. van der Laan vervaardigde dames-toi letten tc zienKitty Kluppell was in haar rooden mantel en met haar gnoo- te® hoed als een fijn poppetje van Sèvrcs-poreelein. Hoe bijzonder mooi kleedde inaar ook de groece mantel in het tweede bedrijf. Er ging een ge mompel van 'bewondering door de zaal, toen zij opkwam. Ook het toilet van mevrouw Van Dijk—Riecker in de laatst? «tte viel op door fraaie lijn en gelukkige kleuren-combinatic. En wat zag het tooneel in IV er mooi uitO, zeker, niet alles was geheel in stijl hoe zou men het hier in Haarlem trouwens steeds zoo kunnen krijgen maar het tooneel gaf volkomen de stemming van een deftige patricische kamer uit de vo rige eeuw. en dat is immers hoofdzaak De tijd van de mmutieuese preciesheid der Meiningcrs zijn wij toch al lang weer voorbij. En nu de opvoering! Veel gelegen heid tot, spel geeft Wagenvoort in zijn historisch avontuur niet. Zelfs Gasa nova blijft zich den heelen avond vrij wel gelijk een welbespraakte, galante ridder met eenige grandezza, die telkens weer in vuur geraakt, zoo dra hij een vrouwenrok ziet. Uiter lijk brengt Jan Musch niet alles me de voor zoo'n rol, maar hij speelde haar fiin, levendig, geestig en met bravour. Hii was meer vrouwenna- looper dan charmeur -, men voelde steeds dat de liefde bij dezen avontu rier niet erg diep ging. Van deze rol had Wagenvoort zeker meer kun nen maken. Musch moert thans v«:-o! „aanvullen". Wij gelooven, dat nóg meer gezwkr en nég meer fantasie in het spel de figuur ten goe<Ie zou ko men. Kitty Kluppel gaat voort met ver overingen op het publiek tc maken Om ons heen hoorden wij uitroepen als: „snoezig!", „schattig!", „aller liefst!" en 2» zag er dan ook voor al in de eerste drie bedrijven uit. „om te stelen Maar wat meer waard is. ook haar spel gaf reden tot vreug de. Zij deed in haar gracieuze bewe gingen dikwijle aan Elza Miauks den ken. als is zii natuurlijk nog lang niet zoo ver. In de groote epeeleccne in TV verraste zij door dramatische uitbeelding. Het nerveuss lachen en haar om hulp smeken bij Floris bijv. was bijzonder "oed. Haar stem is ech ter voor het dramatische wat te hoog en in haar smartuitingen weet zij zich nog niet geheel te beheerschen. Veel te d 0 e 11 was er voor de overige spelenden niet. Wagenvoort heeft van den bankier Hor>e wel wat al te veel een" Joris Goedbloed gemaakt e® Ezerman speelde hem dan ook naar dien kant toe. Alleraardigst was weer Van Warmeloo als Verhoeven, de hoteleigenaar. Wat weet hii zulke figuren niet fijne trekjes steeds knap te tvpeeren De domes Van der Horst van Dijk, Lena Kiev en Sanders en de heeren Balfoort en Ba'-ledua zorgdan voor een aardige entourage van den avonturier Casanova, zoodat wij een opvoering van zeer goede kwa liteiten te zien kregen. Het publick was Woensdag voor al aan 't slot zeer gul met zijn ap plaus en het werk van Wagonvoort is blijkbaar in den smaak gevallen. Zeer hopen wij ook om den bijzonderen zorg, die mon ondier Musch' regie ao® de opvoering heeft besteed e® de wer kelijk prachtige artistieke aanklee ding dat Casanova voor liet Schouwtooneel een succes moge wor- AI.G. X'F.D. BAKKERSGEZELLEN- BOND. I11 de Donderdagavond ge houden huishoudelijke vergadering wertl op voorstol van het Bondshe- stuur met algr maene stemmen beslo ten het ihans bestaande collectief con tract met de werkgevers op de:;zolf- clen vort met een half jaar te verlen gen. Tn de plaats van den heer Schmier werd als bestuurslid gekozen de heer Biemans, VIJF EN PERTIC JAAR BIJ DE POLITIE. Zooals wij Woensdag bericht Leb- oen, gaat de heer J. A. J. NoItbeniuB, hoofdinspecteur van politie met 1 Jan. a.s den politiedienst verlaten, waarbij iüj da® bijna 36 jaar in verschillende functies werkzaam geweest zul zijn. Oorspronkelijk werd hij opgeleid voor officier va® het Indische leger, maar na den dooo van zijn vatler, die resident was, is daar verder niets van gekomen. Maar nog is de neer Xoltiienius, die ons Donderdag op zijn bureau in de Smedestraat ontving en ons het een en ander van zon weder varen in de afgeloopen vijl en dertig jaar vertelde, soldaat in hart en nie ren. Iemand, die geen soldaat is ge weest, zegt hij met typische overdrij ving, weet met wat orde, tucht en discipline zijn, die is eigenlijk geen menschl Zoo werd de jonge Noltheni.ua dan 1 Februari 1885 volontair bij de Ilaar- lemsche politie, onder commissaris L'. F. van Kempen jen bujgamcestor lordens. Hij moest toen aan commis saris van Kempen f 30(1 per jaar be talen voor rijn opleiding. 1 Mei 1886 kreeg hij er de commissie van buiten gewoon gemeéntuveldwachter bij! Hij vroeg toen aan den burgemeester of hij er nu ook niet den titulaire® rang van inspecteur bij kon krijgen. Burgemeester lordens keek hum eens goed aan en zei toen: „Nee, jungske, kom over een jaar terug, dan zullen wij eens zien, of je uit goed politiehout gesneden bent!" Het „kader" van de politie bestond toen ttit vier inspecteurs, een klerk en volontair Noltheuius. Per week werden toen. hoogstens drie pro cessen-verbaal opgemaakt. De volon tair moest die overschrijven en de lieer Noltheuius heeft daar veel uit geleerd; Wetboek c® verordeningen werden er bij gehaald. Verder ging de volontair mee-, als de inspecteurs een onderzoek moesten instellen; zoo gingen onder commissaris v8n Kem pen theorie en practijk hand aan nand. Met voel liefde spreekt de lieer Nolthenius nog van het Spaansche rietje, dat toen de politie tot wajien diende en dat meer uitwerkte, zooals hij verklaart, dan tien processen- verbaal wegens straatschenderij enz. Als dezt; woorden den indruk moch ten gevestigd liebben, dat de heer Nol thenius tot die politiemannen behoort, die er maar dadelijk op los slaan, dan haasten wij ons dezen verkoer den indruk uit te wisschen. Want do he«r Nolthenius beroemt er zlcIi juist op. dat hij wel dikwijls de sabel hoeft laten trekken, ook wel dikwijls zelf, met het grimmige gezicht, dat hem den bijnaam „den springende® pdu- ter" bezorgde, de sabel getrokken heeft, maar toch nooit iemand heeft geraakt, orn de doodeenvoudige re den, dat de menigte aliijd angstig wegvluchtte, als hij aan 't hoofd van zijn agenten op haar kwam afstui ven. En iemand in den rug rtaan. dat kon hij niet! Zijn ondergeschikten prentte hi; altijd in: „Sla nooit dan in de uiterste noodzakelijkheid, maar sla dan ook róók!" Maar om weer tot de eerste schre den va® den jongen Nolthenius op het moeilijke politiepad terug to kee ren: 1 Februari 1886 vond burgemees ter lordens hem geen „jungske" mc^r en 6telde hij den volontair aan tot in specteur-titulair, 1 Mei weird hij klerk, op een salaris van f 300. Dat scheelde hem f 600, want lu'j was nu volontair-af en behoefde dus de ver goeding van f 300 aan commissaris van Kempen niet meer te betalen. De bevordering ging nu snel- 1 October 1886 (de heer Nolthenius had nacht dienst gehad en lag nog in bed uit te rusten van de vermoeienissen) kwam commissaris van Kempen hem feliciteeren met zijn benoeming tot inspecteur, op een splaris van f 1000! Vele jaren bleef hij inspecteur, tot hij 1 Juli 1902 aangesteld werd tot hoofd inspecteur. De jaren va® 1902 tot en met 1918 noemt de heer Nolthenius zijn. Indische jaren, 1918 was daarvan wol het moeilijkste door herhaalde oj>- stooljes en strubbelingen, die ons til len nog verscli in hot geheugen lig gen. Bovendien was de lieer Nolthe nius, na de ontslagneming van com missaris van Goor (die in 1892 den hoer van Kempen was opgevolgd) op 1 April 1918. waarnemend commissa ris van politie. Het was een zeor moeilijke tijd, niet alleen door bo- vengenoemde ooraaak, maar ook door dat het kader cn het administratief personeel geteisterd werd door .ie Spaansche griep. Do waarnemende commissaris gunde zich toen geen en kelen vrijen dag. was altijd tot elf unr. half twaalf op het bureau aanwe zig e® des Zond igs sloot hij zich op om den achterstand van 't admini stratieve werk in to halen, Ik verzeker u, zei de heer Nol thenius ons, dat ik in die dagen dik wijls doodop was! In dc dage® van de relletjes kreeg ik achtereenvolgens hulp van de vcld-artiileric met infan terie en de rijdende artillerie met in fanterie. Op de meest aangename wijze heb ik met de commandanten altijd samengbweirft. 1 Januari 1919 zoo vertelde dc heer Nolthenius verder, werd de ho-r Schuitemaker commissaris en tot 14 Maart van dit jaar 'hij vertrok toen naar Utrecht), wat mij zerr speet, heb ik zeer aangenaam onder hem ge werkt. Hij hoeft mij altijd ridderlijk behandeld, niettegenstaande ik mij met eenitre door hem ingevoerde „nieuwigheden" niet kon vereenigen. Met veel achting en genegenheid spreekt de lieer Nolthenius van den vroegeren burgemeester, Jhr. Mr. J. \V. G. Boreel vu® llogolanden, die

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1921 | | pagina 1