ÜMwrs la
TWEEDE BLAD
DonderciaB 10 Novtmiier 1921
Biliiauien van yomBenien
en jtersüiiBo.
Een van üjl»o lezers zendt one naar
aanleiding van een kort artikeltje
over Bijnamen dat oniaaigs ui ons
blad verscheen, nog de volgende uit
voerige beschouwing:
Dc- bewoners van Stavoren dragen
den bijnaam vaai Ribbek] ui vors. De
oorsprong is deze. Na de grootheid
kwam de val en de armoede, ai les
was weg, alleen een flinke rib van
een vroegere vette koe bleef nog over
en werd geimeento-oigendom. Die rilb
doet sedert onheugelijke tijden en ook
nog heden ten da go dienst aLs ver
snapering. Wil ©en familie eens lak
ker eten of komen er gasten, dan
haalt het van buurman of bufrouw
de Rib, en smult er heerlijk van. Van
daar dus de naam Ribbekluivens oi
een satire op de armoede.
ilindelopeis heetent U-hlen (uilen).
Het is mij niet kunnen gelukken hier
van den oorsprong te vinden.
Workummer6 zijn Breibekken (pap
eters). Volgens de overlevering zou
den de Workurmners ziali vroeger uit
sluitend met brei (karnemelk met
gort) gevoed hethben.
Alakkummeru zijn nugen. Het
woord Mig beteekent in Makkummer
diaiect Vrind en wordt er veel ge
bruikt. 't Is zoo ongeveer van gelijke
strekking als heit Vlaamsche Zulle en
ei is do- n hatelijkheid aan ver
bonden
i t i ^ïesUffbjirm
Baivaut-ci; z:jn Koe'ke (Eoaketers). De
yesteiiDjirmers waren vroeger zou
verlekkerd, dat hun bakker aileen
koek mocht bakken. Dikwijls gebeurt
het nog, dat een troep jongelingen op
n Zc.nuagai'Oiid m Oosterbieruiu komt
behangen met koek, en dan koek
etende in de herberg plaats noemt.
Natuurlijk vat de B&neonap van Uoe
terhierum dan vuur en een vechtpartij
is liet onvermijdelijk gevolg.
De Lemsttrs zijn 'i'jaercsikers
(Veerzoetere). De Lemmer ligt in een
bocht van de Zuiderzee, het Lemster-
hop. Aan de binnen-landzijde zijn de
groote meren uis Ztjoeke mar (Tjeu-
kermeer) de brokken en do petten en
veenpiassen van Leinsterland en
W-eststeUingwerf. Het is er dus een
dorado voor trekkende vogels als
meeuwen, meerkoeten, eenden, dui
kers, ganzen, enz. Waar vogels vlie
gt, n veulen voeren uu zoo bestond er in
de Lemmer ejn gilde, dat zich mot
'i jaeï-esikjen (veerzoeken) een beslaan
verschafte. Tzjoekemar en brekken
zochten de werei op, knipton zc
thuis in kleinere stukken on verkoch
ten zoo voor weinig geld een Ersatz
ven bedde veer.
Peyummcre (Pingjum-Woin>eradeel)
zijn Bochels. Het dorp telt 1022 inwo-
I pers, doch volgens den volksmond
rnti bum© ijn Peijumi houn-
detten ear yet er is lioundetten bulten.
Komt bij ongeluk of toeval een vreem
deling in het bezit van een abnorma-
len rug in een der groote dorpen of
steden rood of bij Pingjum bijvoor-
veeld Boisward, liarlingen en vooral
Franeker, dan is het alsof do straat
jeugd het ruiken kan. In een ©ogen
blik is de man omsingeld en onder
het joegen en gillen van 'n Peijum-
uicr, 'n Peiiummer, neemt de spes
pairia den armen bultenaar in de ma
ling en maar hoogst zelden weet het
tinne slachtoffer wat do naam een
o - ner beteekent.
Artimmers (Wonseradeél) zijn Kat-
knepipeiers (Katknuppel aars). Hot
dorp dankt die eer aan de bekwame
en beroemde Katkneppelers, die het
in vroegeT tijd onder de inwoners tel
de. Katkneppelje was vroeger in de
dorpen van West-Friesland een ge
wild Zandagsvennaak. Gewoonlijk or-
g iseerde f. n kastelein den wed
strijd, sommige liefhebbers en scheu-
i rn c-idrii een gave, do me
dedingers betaalden een k'.einen in
leg, prijsjes werden vastgesteld en
klaar was Koes. Een flinke vol. assen
kat werd in een boterton ïngekuipt,
in de bodem van de ton waren twee
ronde gaten, daardoor kwam een ste
vig touw. Het touw werd aan twee
palen of booinen, niet te strak vast
gebonden en dan bengelde de ton met
dc kat er in op ongeveer twee meter
hoog in de lucht. Op 20 pas af6tands
van de loi (15 M.) werd dan een
streep getrokken, de deelnemers moes
ten daarvoor blijven en dan elk op de
beurt met een pl.in. 6 voet lange knup
pel naar de ton gooien. Die het eerst
een breuk in de ton kreeg, had al een
klein prijsje. De keurmeesters brach
ten de ton in een schommelende be-
Feuilleton
Hetieiieime&gfliQtschap
OORSPRONKELIJKE DETECTIVE
ROMAN
door WILLIAM HOLT.
Een bondgenoot.
De bewaking van den man, die op
het kantoor van den vermoorden
bankier werkzaam geweest was, le
verde niets op. Ook de Linar di© door
zijn vrienden op de hoogte was ge
bracht, had de verwachting gekoes
terd, dat men nu een spoedig resul
taat bereiken zou, maar dit bleek vol
strekt niet het geval te zijn. De Tour-
nel mocht dan di Cava gezien hebben
in gesprek met Adolplie Rouan, hun
ontmoetingen herhaalden zich niet.
Trouwens ltouan, lioe scherp ook na
gegaan, gaf door z'n levenswijze ab
soluut geen voedsel aan de verden
king, di© men tegen hem had opge-
vui. Hij leefde heel gewoon, gelijk
mem van iemand in zijn positie ver
wachten kon, hij had geen geheime
samenkomsten, hij gaf niet. veel geld
uit. Niets wees en' op, dat hij een mis
daad gepleegd zou heljben om zich te
weging. Die de kat ten laatste er af-
mikte had een hoogeran prijs, doch
den hoogsten prijs en de hoogste eer
had hij, die de kat levend bij het be
stuur bracht. De arme kat was door
het bombardement half gek van angsi
geworden, het geheele dorp stond er
bij en gaf natuurlijk luide zijn goed-
of afkeuring te kennen. Had eindelijk
een bekwame schutter de kat er afge-
kneppeld, dan nam het dier natuur
lijk boenen, doch de kmeppelers volg
den in wilde jacht het dier om het
levend te krijgen door tuinen en
perken, over bleeken en daken, een
katkneppeler had overal recht. Als
jongmaat lieb ik verscheidene malen'
meegespeeld en ken dus al de finee-
sen van die edele! sport. Had einde
lijk een deelnemer de kal bemach
tigd, dan werd hij in glorie aan de
menigte getoond en menig Friesk
famko lake blies stjin 6an winner.
Als een hold werd hij geëerd. Des
avonds had er ijn 't Waerdhüs (her
berg) een drinklbacdh anaal plaats en
de Arummers waren zoo beroemd in
hun kunst, dat kleinere dorpen hen
wegens meerdere bekwaamheid van
het mededingen in katkneppeljem uit
sloten.
Witmarsummers zijn Kaetsbalien
(Kaatsballen). Sinds onheugelijke tij
den worden daar de best© Friescae
kaatsballen gemaakt.
Tzommears (Tzum-vFranekeradeel)
zijn Eijntsje snijers (Lijnsnijders,.
Tzum heeft de hoogste toren van
Friesland. Aldeboarn (Oldeboorn)
wou een hoogeren toren bouwen, twu
jelne heeger (twee cl liooger). Zij
stuurden dus ibaas timmerman met
knechten naar Tzum, die klommen
met een lijn in den toren en maten
zoo de hoogte. Na afloop van dat
zware karwei gingen ze natuurlijk in
de herberg zitten plakken en snoefden
al dat zij nou heeger toer krigen ac
lijn lieten ze buiten liggen doch 3e
handige Tzummers sneden fjouwvr
jolne (vier eb van de lijn af. Toen de-
toren klaar was schreeuwden de
boansters overal uit, dat zij den
hoogsten toren van Friesland beza
ten. Doch Tzum daagde hen uit dn.
te bewijzen. Baas timmerman toog
met de lijn weer ne.nr izuin. De Ljn
bleef twee el van den grond. Ztum
toonde de vier el, die zij er af ge
sneden hadden en hielden den hoog
sten toren.
Bolsvvardeis zijn Oaljéko riten. Vol
gens de logende at men in die stad
soms weken niets dan Oliebollen. Ook
hier hebben vaak botsingen plaats
als de jongelingschap uit de naaste
dorpen oMcral behangen mei aan
koeken de Bolswaixlere irriteert. Op
vroegere lotingsdagen was vechten
schering en inslag. De jongelingen
van de dorpen S dhr aard, Sahettens,
Longerhouw enz. enz. trokken dan
soms op boerenwagens die wol olie-
bollenkramen geleken Bolsward
binnen en natuurlijk ging het er dan
op ios. De politie is nu zoo verstan
dig om op die dagen oliekoeken-ma
festanten hunne plastische voorstel
ling in het arrestantenhok te laten
doen.
sneekers zijn Klokkedieven. Toen dc
inwoners van Terkaple allen in dt
Ungetiêd (hooibouw) waren, gingen
de sneekers in©t een pracm (vietj
haastig over <le Sneekermeex en Sta
len de Klokken van Terkaple.
Dockuinmers zijn (Aerme Dokkum-
mers) arme Dokfcummers. Dodkum
heeft een bolwerk rond de stad en be
zit geen voet grond buiten het nol-
werk. Het wordt begrensd door Oost
Dongeradeel-Koilurnerlnnd en Tie-
tjerksteradeel. Van daar de naam
Aerm Dokkum. Ook hier hebben vaak
veoiitpartijon plaats. D© beruchte
vechtersbazen uit d« Friesch© wonden
komen hier dan twistzoeken.
tioteners (Sletteners) z,n lange ia-
pers. Zij werdén 's morgens gewekt
door den eenigen poütic-nachtwachi,
die de stad bezat. (Sloten tea 78(i in
woners) die daardoor dan luid op eer)
hoorn blies. Eenige sohippersklanten
wisten evenwel op een na abt den
waohtsmau dronken te maken, ze leg
den hem in een schapenstal te rus
ten, smeten zijn ratel m de graolit en
bevuilden zijn hoorn. Op den namid-
dug werd de wacht van zijn roes wan
ner en zag dat alle deuren en vensters
nog gesloten waren. De sletteners wa
ren rustig door blijven maffen, a.leen
op hoomgebiaas stonden zij op.
Met lioeg (W'jjdöhinteor.uieel) wil ik
mijn schets besluiten. De Heegenmers
heet en Ielshüden (palingimidtn,. Met
ielsliüd wordt in de Fricsclio taal een
inhalig, vrekkig, niemand iets gun
nend wezen bedoeld. Deze bedoeling
is echter niet zoo op tc vatten ooi-
den bijnaam van Heeg. Te liesg was
sinds zeer langen tijd een bloeiende
palinghandel op Londen gevestigd.
Heeg, Gaastmeer au Woikum generen
en genieten nog bijzonder voorueelige
privileges aan 'ie Krgelsclie of beter
Londenschc markt. Do Friesch© pa
ling was een begeerd artikel te Lon
den en een vrijbrief van den Engel-
schcin koning steide do Friesche pa-
lingscitepen van Heeg, Gaastmeer en
verrijken, niets ook dat hij cieal zou
uitmaken van ale misdadigersbende,
of op de een of andere wijze di Cava
zou steunen.
Na een paar dagen zei de ongedul
dig© Nibblington:
„Wij zijn u:i een dwaalspoor mijn
vrienden, die 'mijnheer Rouan heeft
blijkbaar met de geheele geschiedenis
die ons bezig houdt, niets uit te staan.
Ik geloof zeker, dat de Tournel zieli
vergist heelt en hein volstrekt niet met
di Cava te zamen zag. En als die
twee werkelijk eikaar zagen, dan is
het oen toevallige ontmoeting ge
weest".
„Een belachelijke veronderstelling"
antwoordde do Tournel.
„Niet belachelijker dun tc mieeaieai,
dat de man, dion wij bewaken, lid zou
zijn van de misdadigersbende, doch
absoluut niets zou doen, niet in ver
binding zou staan met di Cava en
precies zou leven gelijk men dat van
een boekhouder of kantoorbediende
verwacht".
„Daar is misschien een verklaring
voor", sprak de Linar. „Wij moeten
rekening houden met de mogelijkheid,
dat dc man weet, dat liij bespiedt
wordt en dat hij daarom geen vat op
zich geeft",
„Hoe zou hij het kunnen weten".
Do Linar haalde de schouders op.
Dit gesprek werd ga voord in een
klein restaurant, dat zich bevond te
genover het huis, «aar de kantoor
bediende zijn kamers had. De drie
Workum vöor eeuwig vrij van het be
talen van Jood- mier- haven-, markt
en invoerrechten en andere g-Kaui en
gaf hun bovendien de lraaiste en ba
le ligplaats aan ue Theomskad© vlak
onder de Londeu-bridge voor niets iu
gebruik, mils de p.en slec.it.» 24 uur
onbezet zou zijn. is er iu 24 uur geen
Friesch schip met levende paiiug ten
verkoop aanwezig, dan ks alles ver
vallen. Die j ahiignandel gaf veel ver
tier aan Heeg. Met vier robust© zeil
schepen weru de vaart op Londen on
derhouden. lien zeilschip haalde de
paJing van Amsterdam on do 'Zaan.
Deze schepen 111 Friesche tjalkmodel-
leu iieeteii Aken, een botter in het
Volendamm.fi Kwakmodel iiaalde de
paling van de Zuiderzeeplautsen als
Blokzijl, Genemuiden, Kaarreen, El-
burg, riorderwijK enz. Twee muzen-
vaartuigen in het tjotter model, Bui
zen genaamd haal (it n de put mg uit
geheel Friesland, van de Lauwerzee,
net Retldrep in Groningen enz. Alles
was tip-top in oicie, want liet zat er
aan. Groote terreinen voor ojislag van
netten, fuiken, taanderij, karen voor
berging van aal enz. waren aanwezig.
Die palingschepen hadden inna-
scheeps eon groote water kamer, bun
gonaamd, weike met zware van kleine
gaten voorziene koperen platen van
iiet buitenwater afgesloten waren en
dit dus vrij in ea uit konden laten
3pelen.
Te Heeg werd alles overgeladen en
gesorteeru. Een Londensciit Aak ver-
a-ok m£t 2-hiOb pond paling in de bun.
In het midden van die nun, boven
..an bet dek van de Aak was een ope
ning in de bun of waterkamer van.
pi.hl 3 M. lang en 1 M. hreesi. Daar
uit kon mtn mot scJiopaititen dc pa-
nig uit de buil halen. Klein soort aal
werd niet verzonden. De kleinste wa
ren z.g. pinken van 3 in et-n pond.
Zorgvuldig lette man op of er ook
zieke alen ln de bun aanwezig kwa
men. Men wierp ronde houten stok
ken boven in de bun, die dan op het
water dreven. Krijgt nu een paling
ziekte m de léden can gaat hij over
zoo n drijvende stok hangen mét kop
sn staart naar beueden. Direct wordt
hij dan verwijderd en aan boord voor
consumptie gebruikt. Die veilen, hui
den, bewaarde men aan boord ge
trouw. Evenzo-o bowaardo mem in
Londen de vellen van schoon afgele
verde paling. Dat was kaplaken voor
de bemanning en te Heeg deed men
met koopiui een lovendigcu handel in
ielshüden (palinghuiden;. De boeren
gebruikten zo aan dorschvlogels, voor
nekscharmeren enz. enz. Zoo ontstond
dus de naam van Heegemor ielshü
den.
Zoo zou mem nog ettelijke bijnamen
van dorpen en vlekken kunnen opnoe
men. De Friezen schijnen zeer gacun.
voor plaatsen en personen bij- of
scheldnamen to mogen gebruiken,
waart is hun oliasnaaau -voor plaatsen
al zeer ruim, oneindig groot is het
aantal bijnamen voor personen, zoo
wel mannen als vrouwen. Voorname
lijk in den N. W.- en Noordhoek.
Ieder en elk heeft een bijnaam, ln
het kleine stadje Franeker met zijn
7876 inwoners km men zeer gemakke
lijk zoo maar 500 bijnamen bij elkaar
noemen. In de werkende klasse
spreekt men elkaar altijd met den bij
naam aan. Loonlijsten vernielden zeer
veel bijnamen, want de moeste pa
troons keiinc-rt den werkeJijken
naam van hunne -werkkracht niet
eens. Zelfs de post is beter thuis ln
den bijnaam dan met de werkelijke
benaming. Van Amsterdam zond ik
een brief aam den lieer Age Miede-
ma, tuinen Franeker, de men had
den bijnaam van dc Blauwe, de brief
kwam onbestelbaar terug, onbekend-
ik schreef toen als adresaan u
fieev de Blauwe en "t kwam perfect in
orde.
Uit Bussum schreef ik een brief
kaart aan den heer Douwe v. d. Meer,
godfiacber tranéker. Douwe v. d. Me.r
..as onbekend. Ik schreef toen aan
Douwe Slik om e kanna te Franeker,
dat was dc bijnaam en direct had dc
post liem te pakken.
Zelfs de beroemde Friesche kaat
sers hebben allen een bijnaam en wor
den dcLt hun makkers en door liet
publiek cr altijd bijgenoemd. J. A.
Ueitsma van Pingjum is cl" Tuljn Xo -
Roukema van Harlingen is Bello,
Xanniirg Staalstra van Franeker is
de Koeke, R. D. de Jong van WijnaJ-
dum is de Roede, T. iV. Kooistra van
Oockiim is de Kcekhakker, Miedama
van Franeker is de Platte, S. Ticlie-
laar van Dronrijp is melk en suup.
't Publiek dat in volksspelen altijd
meespeelt geeft zijn geoooedsuiting
dan ook weer als: mis Roede, bl.-.s-.m
■Jeüo, moei melk en suup, coiz. enz.
Alleen bij do Lappen in de golf van
Archangel lieb ik een dergelijke bij
namen-manie aangetroffen.
Een typisch staaltje van bijnamen-
manie is ook als het Friesche kool-
zaaddorschen aan den gang is. lai
elk flink dorp of stad van de Friesche
bouwstrehen zetelt een of meer z.g.
binde Boezen. Een binde baes is een
sooit ronselaar die aan de booren ar-
beitiskracitteai levert voor jx>Un, wie
den, rooien enz. Het woord binde
(bendej toont reeds genoegzaam aan,
welk volkje er alzoo oji uittrekt. De
vrienden, voor liet raam gezeten, wa
ren daai- bezig den inwendig'on
mensen te versterken en zonder dat
liet opviel bewaakten zij meteen do
woning van Iiouan.
Waar die Rouan zich de laatste da
gen ook begeren had, steeds zat een
uer drie hom op de i.ielen en zoolang
dij thuis.was weid zijn woning uv.
argusoogen bewajkt.
Maar was dit tot nog toe geheel te
vergeefs geweest, juist dezen middag,
nu zij toevallig aile drie hier aanwe
zig wal en, gebeurde er iets, dat lien
een levendige belangstelling inboe
zemde.
Voor de woning van den kantoorbe
diende hield namelijk op dit oogenbük
een huurrijtuig stil en daaruit stapte
een deftige grijsaard van hooge en
edele gestalte.
„Wie zou dat zijn?" vroeg de Tour
nel, „zou dat bezoek zijn voor onzen
vriend?
„O, riep lord Nibblington opgewon
den, „twijfel daaraan geen oogenblik,
hij is uitnemend vermomd, maar ik
berken deu schurk aan zijn houding,
zijn gang. Thans zal de ellendeling
ons niet meer ontsnappen".
De drie vrienden beefden van op
winding. Zij kooiden het in het res
taurant niet lang meer uithouden.
Zij betaalden en liepen de straat op.
„Geduld, geduld", zei do Linar,
„laten wij vooral zorgen niet dc aan
dacht te trokken, hij zal daar niet
eeuwig blijven".
boer moet met den wagen den bln'de
ualcn en brengen. In ue dorpen ia de
laiitreeptaais, de Dregt (brug), in dc
steden de poatte (poort). Munneai,
.rouwen, halfwas, jongens en melden,
kicdcrtii van beiderlei kunne, alles
trok er vroeger me© op uit. Volwas
sen mannen verdienden van 8 tot IU
cents per uur. Vrouwen (i cents, half
was jongens en meiden 4 aG cents en
kinderen 2 a 3 cents per uur. Het
schuim van de steden trok vroeger
mee uit.
Eon boer spreekt nu met een. Bin-
debaea af, om morgen zijn koolzaad
te komen dorachön. Dc wagen is om 6
uur bij de poort cn 'J man om te
dorschen stappen in. Er is vroolijk-
Jieid. Koolzaad is dc eerste vrucht ui.:
geoogst wordt, de belooning ia rui
mer en jenever zooveel men lust. Is
men bij het land aangekomen dan
staat de dorsclimachine al g.reeit, een
groot klec-d ligt op den grond. Eerst
wordt de Hollanusche driekleur op-
gehesehen -als toeken van vreugde,
dan lieeft de indeeling plaats voor
den to verrichten arbeid. Een der ze
ven wordt benoemd als hoofdman,
procureur, de procureur benoemt twoe
aandrègèrs, baaren (twos opstekors,
Sehekkurs) en twee afhaalders, aan-
klaawers. De boer stelt er nog een of
twee heipers waar dit noodig is bi,
Hoannebijters.
De indeeling is dus. een procureur,
leider en zorger dat de scho.en goed
in de machine komen. Twee baeren,
aan drag ars van de schoven, two:
schekkers, losmakei-s van de scho-M-
b an den en vuil ars der dorsclimacin-
ne, twee Oanklauwers, wegbrengers
van het a.fgedorsche stroo en der zak
ken met zaad. Een of twee haonnebij-
ters, helpers waar de procureur dil
aam wijst. Meestal onder vroolijk ge
zang wordt er nu vroolijk gewerkt,
hard gewerkt, jenever of brandewijn
wordt door den nu royal en boer mild
rondgedosld. Gewoonlijk hebben koal-
iieterskers wat vroeger avond dan
anderen. Vooreerst hebben ze hard
gewerkt, ten tweed© geeft de boer nu
graag een paar uur toe en ten dorde
zijn door veelvuldig jeaievergebruik
Je beenen en armen op den namid
dag zoo slap geworden, dat van ge
regeld werken geen sprake meer is.
Onder gezang bereikt de wagen weer
de stad of liet dorp en lanceren de
Tersiters naar huis. Niemand vin
na koaisieterskjen daar aanstoot a:in
an zelfs do politie ziet dan alles door
de vingers. Zegt ©en onkundige eens
tegen ©on dusdanigen Tersker: Ja-a-
a-a Koalsietrrsken. 0! Ook ontstaat er
nooit huiselijk ongenoegen door, want
de trouw vindt liet heel natuurlijk na
Terskjen haar man zoo thuis te krij
gen!
uuitenlsndseh üverzicht
de duitsche schadeloos
stelling.
Ia den "Rijksdag verklaarde de minis
ter van Financiën, Hermos, nog omtrent
de verschaffing van geldswaarden
Meer dan de helft van het eerste mil
liard in goud was in den tijd van i Mei
t»t 31 Augustus door den aankoop van
waardepapieren opgéiijraoh;. Hiervan
zijn slechts voor iO millioen goudmarken
bij binnenlamdsche banken geleend. Aan
den tcmiijn. die 15 November vervalt,
wefflte volgens de voorlooprge iriivuer-
cijfers der maanden Mei, Juni en Juli
275 miflioen gouden arken 'bedraagt, is,
volgens avereen loomst met dte garantic-
commisie, voidaan door reeds g-edanc
leveringen in narura. Evenwel moeten
de ui'tvoercijfers nog definitief worden
vastgesteid. Wat den termijn van 15
Januon 1922 beueft, jiebben de onder
handelingen met c'e garant:ecoirtmi=sie
nog geen opkssing gebracht. De beur»-
belasting wordt zoo sterk mogelijk
verhoogdvoor 2nken met ciientcn me-
1 pCt. voor zkken met handelaars éCa
per duizend.
het verwoeste fransche ce-
bied en de schulden
_Na liet -u rist ia© resultaat der bespre-
kLn<reii te Wiesbaden over de leverin-
geji in natura, ten behoeve van clen
harsteUiitgsarbaid in de .verwoeste
Franschc gebieden, vraagt men zich
af. of het niet ecu ciischt zou zijn Duit-
eche werkkrachten te bezigen. Vroe
ger wild© men daarvan in Frankrijk
niet wetende haat tegen den verwoes
ter was toen nog te levendig en be
kend ia het woord van den Fransehen
boer, die, toen er sprake was van een
herbouwen van zijn boerderij door
Duitsche arbeiders, zeide dat iuj lie
ver in een hondenhok zou wonen, dan
in een nieuw huis, dat door den ge-
haten Duitscher was gebouwd. Maar
niet al'e Franschen denker er zoo over
en m onderling overleg hebben Fran
schen 011 Duitschers thans den minis
ter van de bevrijde streken een plan
ter goedkeunn- voorgelegd, dat het
spoedig herstel ten doel heeft van elf
dorpen m de streek van Chaulnes.
Bii een bespreking in zijn departe
ment betoogde de minister van het
herstel, Loucher, dat het slagen van
zulk een plan afhing van de toestem
ming cier bevolking on hij dacht doatr-
ilij Jiieef er nieitqmin lang, langer
dan liet geduld van den lord reikte.
Het was ai don loer geworden, de
straat werd door oenige lantaarns
spaarzaam verlicht, maar nog
bleef di Cava binnenshuis. En het
huurrijtuig, waarmee luj gekomen
was. bleef al dien tijd geduldig wach
ten.
Nibblington trappclvoetie van onge
duld, doch de Linar vroeg hem zich
te bedwingen.
„We kunnen", zei hij, „moeilijk
anders doen dan afwachten".
Maar ten laatste riep de lord:
„lk houd het niot uit langer nog
zoo werkloos te blijven, ik ga er op
af".
De anderen zagen wel, dat het ver-
geefsch zou zijn hom te willen terug
houden. Zij waren trouwens even ver
langend naar ©en ontmoeting
„Laat mij dun vooraan", zei de Li
nar, „moed behoeft geen overleg uit
te sluiten".
„Best' antwoordde de Engelseli-
man, „maar ik volg u op den voet".
De woning waar zij voor stonden
was oen gewoon Parijsch huis. Dit
wil zeggen, het huis was groot en er
woonden een aantal gezinnen. De deur
werd bewaakt door een portier.
De Linar belde aan en de portier
opende.
„llicr woont mijnbeer Rouan, niet
waar?"
„Zeker mijnheer".
„Prachtig, ik zou hom met con paar
bij vermoedelijk aan dien hOözen boér
die zijn Fronsohe hondenhok boven
een splinternieuwe Duïtsche woning
prefereerde Zoolang hij daaromtrent
geen zekerheid had, kon hij in afwach
ting daarvan niets ander» doen dan de
voorloopiee plannen bestudeertIL De
burgemeesters der betrokken gemeen
ten hebben van hun kant verkiaaad,
dat. wat hun persoonlijk betrof, in
dien het herstel van hun dorpen wer
kelijk kon geschieden in 12 of 18
maanden in plaats van in 4 of 5 jaren,
zij het denkbeeld van Duitsclie werk
krachten gunstig gezind waren, maar
zij behouden zich voor, hun vein een-
ten te raadplegen. Men is het er der
halve algemeen over eens. dat de op
lossing slechts van de belanghebben
den afhangt.
D© heer Laurent heeft verklaard,
dat de keus der werklieden zou wor
den overgelaten aan Duitschic nd en
dat de ingenieurs eveneens Duit schets
zouden zijn. Zij zouden desniettemin
onder leiding ataan van Fransclie des
kundigen, zoodat de Duitsckers onder
nemers zouden zijn, die de plannen der
Fransohe architecten ten uitvoer
brachten.
Sommige bladen, zooals <le ..Eclair"
maken bezwaren tegen dit plan, vree-
zend©, dat het het voorwendsel is voor
een Duitschen inval, onder een socia
listische vermomming. Andore z.jn
het plan gunstig gezind, maar alge
meen is men van oordeel, zoowel in de
pers, ais in de officieel© kringen, dat
de belanghebbenden zelf 3iun ©voelen
moeten uitspreken. Voor h©t geval,
dist hun antwoord gunstig mocht zijn,
zou men dus slechts de voorwaarde
moeten vaststellen voor het bezigen
dezer werkkrachten.
Naar aanleiding van deze plannen
ztst de „Westminster Gaz." o.a., dat
een dergelijke regeling, waarbij
Duitschkiiid helpt aan bet hereiel van
Frankrijk, zonder daarbij de Fiansche
industrie in het nauw te brengen, ook
mogelijk zou zijn tussehen Duitrenland
en Engeland, een overeenkomst waar
bij aan Duitse hl aria kwijtschelding
wordt gegeven van zijn verplichting
tot schadevergoeding. Maar dan moes
ten ook de schulden van de Geallieer
den worden geschrapt, want van eco
nomisch standpunt, bekeken ziin de iai-
ter-Gealiieerde schulden en de Duit-
iicke schadevergoedingen precies het
zelfde. Er is, zegt het blad, in H11 ge
land een sterke strooming voor het
schrappen van de oorlogsschulden en
Groot Brittannie kan beter dan een
van de an ere Euro--e ache landen met
een dergelijk voorstel komen, want het
heeft meer te vorderen dan het schul
dig is.
Naar men zegt, wil evenwel Ameri
ka niets welen van een schrappen van
zijn aanzienlijke vorderingen en wil
het er zelfs niet over spreken. Dat is
de zaak van de Amerikanen, zegt de
„Westm. Gaz." en h;t blad voegt er
aan toe Gelukkig zijn wo nog niet
met de betaling van onze schulden
begonnen. A's we dat doen dan zal
onze wisselkoers dalen en zal de werk
loosheid in Amerika tot een onge
kend© hcogte st:;-en. zooals 'te werk
loosheid in Engeland steeg na d" da
ling van de Duitsche mark. Volgens
velen is die daling van de marl: opzet
telijk door de Duitsche regeering uit
gelokt, maar hoe di* zij. do G©.ijlieer
den kunnen moeilijk de Duitsche re-
coerlng beletten bankroet t© gaan.
Het verdrag van Versailles voorziet
niet in die morv" 1 en wmivoer
Duitschland ge :1 won gen wordt tot beta
ling. zal het ineenstorten en aal aan de
Geallieerden niets anders overblijven
dan het Roergebied binnen te rukken
en Duitschlands ondergang te vol
tooien, die echter op zijn beurt ook
weer voor de Gealiecrden noodlottig
zal zijn. De werkloosheid in Engeland
is nu al erger dan zii ooit geweest is,
maar als Duitech'and bankroet gaat,
zal het nog n; -c.nder worden, onher-
stelbaar wellicht.
Daarom dringt het blad aon^ op een
scbraopèn van alle oorlogeechu'den,
ook die welke Duitschland verschuldigd
De groote vraag is nu maar, wat
Amerika zdl doen dat de grootste vor
deringen heeft.
de commissie van herstel
te berlijn.
Naar de ILanat-sDlad-correspon-
dent a it regecringskringon verneemt,
is het doel der te Berlijn aankomende
commissie van horstel niet a'Leen, de
Duitsche betalingscapaciteit te onder
zoeken. maar ook na te gaan, in
hoeverre voorbereidingen ziin ge
troffen voor de betaling van het vol
gende milliard gouden marken, die in
Januari moot plaais hebben. De
Duitsche regeering zal thans trachten
de commissie ervan te overtuigen, dat
zij niet in staat is de betalingen in
buitenlandsche wissels te doen, en uit
stel te vragen.
de lace markenkoers.
Het Duitsche rijkskabinet heeft aan
het .door het rijkaniimsteric ingediende
wetsontwerp op het vcikcei met v< ijjels,
vieemd geid en banknoten goedkeir.ng
verleend1. Aiie zaken daarin zuilen
skciits mogen worden gedaan door be
middeling der banken, die daarvan voi-
h eer en eeai bezoek brengen. Er is ze
ker al een oude heer bij hem, niet
waar?
„O ja mijnheer, al een heelen tijd".
„Waar zijn z'n kamers precies,
tweede étage, als ik me goed herin
ner".
„Pardon mijnheer, «lerde étage,
tweede deur rechts. Wil ik het u wij
zen?'
..Dank u, gohe«l onnoodig, we vin
den onzen vriend wel".
Do Linar drukte den portier een
halve franc in de hand en de drie
edellieden gingen kalm naar boven.
Toen zij de trap voor de derde étage
bestegen, begonnen zij zacht te loo-
pen. Nu liep Nibblington voorop. Men
kwam op d© gang, die tamelijk breed
was en óp welke terscliillende deuren
uitkwamen. De tweede deur rechts
was gesloten. Men sloop er heen en
luisterde, liét was daarbinnen stil en
geen lichtspleet viel onder de deur
waar te uetnen.
De Engclsciunan klopte aan, doch
er volgde geen antwoord. Hij klopte
nog eens, nu harder en het kwam
hem voor, dat hij geschuifel hoorde,
llnderdcad er naderde iemand de
deur.
„Wie is daar?" klonk het.
„Is u mijnheer Rouan?" vroeg de
Linar, dl O voor zijn Engelschen
vriend het woord nam, omdat hij
vreesde, dat diens uitspraak hein zou
verraden. Maar onzo ondernemende
Engelsciuaan was dit onderhandelen
3oefide legitnr.atle moeten veria ngea,
terwijl zij over iedere afgesloten zaak,
over de koereen en dergelijke rajiport
moeten uitbrengen.
De bekende Duitsche ceotno:a, pro»
fc-isor Bonn, heeft bij zijn terugkeer uit
Londen gezegd
Men was zich ie Londen volkomen be
wust van den ernstigen toestand, om
staan door het dalen van de Duiuicbe
mark, doch men was en- met overal van
overtuigd, d"at dit ecu natuurverscbijn.
sel vyas. Sommigen vermoedden een re-
gceringscnanoeuvre, waardoor men heï
betalen der schadelooss telling zou kun
nen staken. Men moest er -iaa steedis
weer op wijzen dat de duur;egolf, die
da lelijk na iedere valuta-daling intrad,
iedere regeering voor zulke moeilijkhe
den stelde, dat zelfs de lichtzinnigste
staatsman daarvoor moest terugschrik
ken.
over albanie.
De raad van den Volkenbond, iu bui
tengewone zitting bijeengeroepen voor
dc Aliöaneesche 'kwestie, zal aan 't einde
der voigende weük tc Parijs bijeenkomen,
west-hongarije.
Berichten van Ween en bevestigen de
ontruiming van West-Honganje door de
opstandelingen. De ontruiming ge
schiedt zonder eenig giensincident. liét
spoorwegverkeer met het ontruimde ge
bied is stopgezet.
een boodschap van briand
aan amerika.
Briand heeft een boodschap gericht
tot het Amerikaajisohe volk, waarin
hij blijken een Havue-teiegram in de
eerste plaats de soldaten herdenkt,
die Frankrijk ten- hulp snelden in den
ure des gevaars.
De minister-president zegt persoon
lijk naar Washington te zijn gekomen
om zijn dankbaarheid uit tc sproken
en voorts om te loonei», dat alle Fran-
sdicn den vrede vvensohen. Frankrijk
is bei'-*id alles te doen om nieuw© con
flicten te voorkomen, mits zijn veilig
heid gewaarborgd is. Tussehen Frank
rijk en de Vereemgdc huuen is geen
plaats voor ook maar de kleinst© 011-
eenigbeid. De wereld heeft niet al Ito 11
kalmeeirende woorden noodig, maar
ook daden, en ik hoop, aldus Briann,
dat dc conferentie te Washington ons
gelegenheid zal geven, die té toorwn.
een geheim fransck-
italiaansch verdrag?
Het b'ad Morgen't te Wcenen be
weert te vernemen, dat in Juli tue-
sohen Frankrijk ea Itaiié te Par.jB
een schriftelijk verdrag is tot stand
gekomon, volgens hetwelk beide sta
ten Europa in twee be.angensferen
verdoelen, waarbij liet geheeie gebied
van de Kleine Entente, Oostenrijk en
Hongarije in de belangensfeer van
Italië vaJlen. Daartegenover verplicht
Italië zich tot een welwillende onder
steuning van de Fransche politiek te
genover Duitschland. Het verdrag
draagt het karakter van ©en geheime
overeenkomst.
engeland, frankrijk en de
kemalisten.
Naar uit Londen bericht wordt, is Iwi
Britscfae ureaicrarKhim over het Frr.nrea-
Kemabstische verdrag volledng uit Fa-
rijs naar Briand ie Washing'on geseind.
De dagbladen gaan voort te bewezen,
dat er geheime clausules van he: vtt-
drag bestaan, waarover de Briische rv-
geering niet geraadpleegxl is ilour den
Franschen bomdgenoot. Voigens dc
„Daily Telegraph" zou een dier clau
sules betrekking hebben op de officie
ren van de "i ;:r». hc ecDf-r-nehe,
een geaajiente macht van vijftigduizend
man aan het J urksche rijk toege
staan volgens het verdrag vaa Sèvres.
Het Londensche blad .s van meening,
dat deze geheime clausules over de gen
darmerie den Franschen het monopolie
gv.'en in „de instructie" van de ti>e-
koiusuge Turks<Ae ge,.viarmcrie door
het g-Gheele Oc .maansche gebied zij
zou, zoo de Fransahe regeering haai- aan
vaardde, niet de minst onaangename
zijde van het'verdrag uitmaken.
Betreffendte het artikel, volgens bet-
welk aan Turkije het cebic-d wordt
ruggegevcn, hetwelk Frankrijk niet is
toegestaan als volstrekt bezit, maar
waarover het een mandaat heeft, zegt
de ..Westminster Gazette" Het man
daat-beginsel staat ia krachtig verband
met den volkenbond. Het is al dadelijk
een waarborg, dat dc belangen van de
achterlijke of onbeschermde bevolkin
gen niet verwaarioosd zullen worden en
dat hun exploitatie niet het lokaas zal
zijn van de groote mogendheden en deze
in conflict brengen.
Dc Britsche pers is over 't geheel vaa
opinie, dat inidien Briands duidelijke
verklaring aan de Briische regecr.ug
gegeven, gehandhaafd blijft, de Fran
sche minister-president geen anderen
weg heeft, dan te weigeren de oveueca-
komst goed te ktruren. Men vermoedt,
uat in dc haast van her vertrek na^r
Washington Briand misschien met pre
cies heeft gezien, wat de beteekears wai
van het verdrag.
oor «xai gesjoten deur heel niet naar
den zin. Hij zag, dat de deur niet
bijzonder steng was en voor de Linar
zijn vraag ten eindo bracht, i
bnngton zijn krachtige» scliouder te
gen de deur gezet en gaf er zoo n duw
tegen, dat de deur ojienvloog.
1)0 man, uie er achter sionu, spropg
verschrikt terug. U© drie vrienden wa
ren direct binnen. In deze kamer was
- - 11 Itciil, doen dc deur \an de ka
mer stond geheel open en daar brand
de liet licht.
Rouan, want deze lia«l bij dc dour
gestaan, liep naar de verlichte kamer
terug en daar zagen zij ook den man,
dien zij zochten.
Wat er nu gebeurde, liep sneller nf
dan het verteld kan worden.
Toen de drie mannen kwamen bin
nen stormen, nep tl© man, die in de
verlichte kamer gebleven was:
„O wat een vervloekte ezels zijn jul
lie toch".
Hij scheen op het eerste oogenhlik
niet voornemens iets te doen, of zich
to verzetten, maar eensklaps, alsof
luj plotseling van gedachte verander
de, bracht hij niet een der overval
lers, maar Rouan zoon kracht igvoz
vuistslag op het lioofd toe, dat deze
ineenzakte en had bijna tegelijk liet
licht uitgedraaid.
(Wordt vervolgd).
