Met de Hoilaniiia-Siimartisien op stap
39a Jasrgang No. 11804
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
WOENSDAG 23 NOVEMBER 1821
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen In den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f3.671/* Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzouderlijke nummers fü.16. Geïl
lustreerd Zondagsblau, voor Haarlem eu omstreken f0.571/»franco per post f0.65. Post Giro 38810.
Uitgave der N.V. Lo.-rens Coster, Clreetsur-Hoofdredaoteur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082
BIJKANTOOR voor Santpoort, yeïsen.JVelserooi d, Wijkeroog, IJmuiden
ADVERTENTIENVan 1—5 regels f 1.75iedere regel ineer 35 Cts. Reclames 60 Cts per regal. BIJ
abonnement aanzienlijk rabat. Twaaifstuivers-advertentien van Vraag en aanbod van 1—4 regels 60 Cts.
per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie eo Administratie! Groote Houtstraat 93. Telefoonrsrs. Redactie 600 en Administratie 724
Beverwijk enz. DR1EHUIZERKERK W EG 2, VELSEN, TELEFOON 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE SLAB
Heden:
WOENSDAG, 23 NOVEMBER.
Stadsschouwburg, V» ilronaplein:
Het Schouwtooneel,,De Vrijheid", 8
our.
Schouwburg Jansweg„De Spaaa-
iche Vlieg", 5>H uur.
De Kroon, Soiree littéraire et musi-
cale, Alliance Fran^aise, 8 uur.
Gem. Concertzaal Haarl. Orkeslver-
teniging. Populair Concert, 8 uur.
Oud-Holland, Verwuiit, Strijkorkest,
Bïcscood voorstellingen.
DONDERDAG, 24 NOVEMBER.
SUo.t'-c i.<uwln:r-, Ailsonaplein
Het Hollandsch Tooneel, „De familie
Lehmann", 8 uur.
Schouwburg Janswcg „De Spaan-
sche Vlieg", 8M uur.
Gem. ConcertzaalConcert van Ge
mengd koor „Polyhymnia", 8 uur.
Bovenzaal Gemeent. Concertzaal
Concert Mej. Jeanct Lürsen, E. A. Cats
tn Mart. X- Lursen, 8 uur.
Oud-Holland, Verwulft: Strjj'korkest.
Luior-theater, Groote Houtstraat
-139, bioscoop- en variétévoorstelling
avonds 8 uut.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt,
Bioicoop-voorslelling, 8 uur.
Cinema Palace. Groote Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Scaia-Theater, Kiein« iioutstraat 77
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
- ri!ilie-I»iosc o*«. ICrine Houtweg
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Heemstede: Gemeenteraadsver
gadering, 8 uur.
étaitSMEaws
OPI VOOR DE KUNST!
Er waait ccn gevaarlijke wind in
Haarlem.
Het gemeentebestuur, of een deel
van 't gemeentebestuur is zóó van de
noodzakelijkheid van bezuiniging door
drongen, dat het de kunst omver gaat
loopen.
De afd. bouwkunst van de oude
School van Kunstnijverheid moet over
gebracht worden naar de Middelbare
Technische School, waar zij niet thuis
hoort en -poedig sterven zal.
Wethouder Romans zegt in een tal
rijke vergadering „het Museum van
Kunstnijverheid is g --:a Haarlcmsck be
lang
De minderheid van 3. en W., de wet
houders Bomans en Siingenberg, willen
gécn subsidie meer aan de Haarlemsche
Concertvereci.iging vcrleenen.
Twee, drie, belangrijke kunstinsti
tuten zouden dus moeten omkomen
voor eenige duizenden guldens. Neen,
nooitl Wij zijn voorstanders van be
zuiniging wij erkennen de noodzake
lijkheid er van, maar niet op de toch al
stiefmoederlijk behandelde kunst.
Watl Terwijl de wereld kookt en
bruis-, het meuschelijk hart in bange
vrees vraagt, wat er te voorschijn ko
men moet uit den wilden strijd der gees
ten, zal in Haarlem, het gemeentebe
stuur ons ontnemen, wat de gemoede
ren troost en verzacht tegelijk neen,
inwoners van Haarlem, dat mag niet
zijn.
Daartegen moeten wij allen in 't
geweer!
PROVINCIALE STATEN VAN NOORD
HOLLAND.
SubsUlieering Nijverheidson
derwijs.
Gedeputeerde blaten stellen voor hen te
naclitigan, over liet dienstjaar 1821 en vol
gende dienstjaren, aan geui«auien, waar
in richtingen gevestigd zijn, vallende on
der de toepassing van de wet op bet rij
verbeisonderwijs, -;p a.uivrage van bet Ge
ai een te bestuur, bijdragen te verleenen van
ten hoogste 1,5 van net gezamenlijk be
drag der koten van bet Nijverheidsonder
wijs, die, na aftrek vun alle inkomsten te
dier zake, zuiver ten la»e van die gemeen
ten blijven.
Substdio-aanvragen.
Gedeputeerde Staten stellen voor aan do
gemeente Hilversuro voor haar Bandels-
dagschool niet ingang van 1922 een jaar
lijksche bijdrage van ten hoogste f 3350
te vcrleenen.
Gedeputeerde Staten stellen voor als bij
drage 111 do Vos' n der in 1920 aan den
Noorder IJ- en Zeedijk uitgevoerde gewo
ne onderhoud e,; erken, uit de provircia'e
fondsen een bedrag v.-ui ten hoogste f 55100
beschikbaar te stellen.
Gedeputeerde 6talen stellen voor af
«ijzend te beschikken on subsidie aanvra-
Ki voor de N. V. Texel'» Eigen Stoom-
tonderneining, voor oen nieuwe ont-
mettTngsinricliting van „Hot Witte Kruis
te Alkmaar; van don JJeliond „Holland's
Noorderkwartier" em vim de Rijwielpad
yeroenigng „Noord Konncmo.rbuid" te
'ilkinaar voor don aanlog van rijwielpa
Uitga
iiySSB.
Eenzaam.
De N.V. „Het Hofstad-Tooneel" zal
Zaterdag hi-i ter stede een enkele
opvoering geven van „Eenzaam". Men
weet. da» de rol van Willem Bijlevoordt
steeds een der glansrollen is van Cor
van der Lugt Wclscrt en het zal menig
een verheugen, deze rel nog eens van
hem te kunnen zien. Voorts werken
mede Annie van lies, Lydia Lievens,
Hans van Eo-, Tonny Stevens, Anton
Roemer, C. DommeDhuizen, Gerard
Robbers. Regie Cor van der Lugt
Melsert.
ïsn fl.inopnemlng tasschaa de pieren Ie IJMUlden.
De Filmfabriek „Holiandia" was
110e altijd niet gereed gekomen met
haar nieuwe fl'm „Circus Jim", waar
van enkele gedeelten, zooals onze le
zers weten, op het terrein aan den
Klnderhulsoingel zijn vervaardigd.
Deze nieuwe film belooft zeer span
nend te worden ;er komen niet alleen
altijd graag geziene carcustafereelen in
voor. maar ook een schipbreuk, die de
vorige week te Amsterdam „opge-
Van deze schipbreuk werd Dinsdag
middag tusschan de pieren te lJmui-
den de laatste scone afgespeeld.
Per auto ging daartoe een gezel
schap film-artisten onder leiding van
de heeren Migllar en Proot nlus
eenige operateurs naar ÏJmuiden,
waar die laatste zich van te voren
reeds <le medewerking had verzekerd
van cc-nige stoere jongens, dia niet
voor een klein gerucht je vervaard
moesten wezen.
Dit wè.ron ze dan ook niet, de opva
renden van do sleepboot „Simaon",
want zij hadden zich bereid moeten
verklaren, in zee een nat pak te ha
len.
In déze koudie temperatuur I
VerondJer&teld werd, dat tien opva
renden van de stoomboot, die schip
breuk geleden had, zich per reddings
boot trachtten te redden. Dit lukte
evenwel nietde boot 9loeg om en de
tien inzittenden zes dames en vier
heeren verdronken jammerlijk.
Deze scène ia evenwel in dezen vol-
znn gauwer beschreven, dan in werke
lijkheid uitgevoerd
Zes dames moesten er bij wezen
Die zouden voor dit doel echter niet
gemakkelijk te vinden wezen.
De leiders van de „Holiandia" wis
ten daar natuurlijk wel raad op
dan moesten maar eeniee mannen in
dames gemetamorphoeeerd worden
Dit gelukte uitstekend.
Terwijl het filmgezelschap de Zui-
derpier opwandelde, werden zes
IJ muider jongen? in de kajuit van de
„Simson" in dames veranderd, wat
natuurlijk met veel grappen en
kv^-i katogen gepaard ging.
];a jongens vonden het wö,t leuk!
De leiders troffen het althans
wat, het, licht, betreft uitstékend de
zon, die zich eenige dagen schuil ge-
hoi.vteu had, begon zelfs te schijnen
Maar.... de zee was te kalm
Die deed heclemaal niet denken
aan een woedende en ziedende gol-
venmassa, die een zeekasteel naar den
bodem jaagt. Vooral aan het einde
van de pier was de zee bijna als een
spiegel zoo glad
Ddcht bij hot strand veroorzaakte
een lichte branding tenminste neg
eeni"en golfslag. Men besloot dus om
van het pUn de reddingsboot aan het
eind van de uier te doen omslaan, af
te zien en dit dichter bij het strand te
doen gcsnhi.--,-->
Dit v/as geen nretie, want juist wa
ren de lang niet liohte attributen voor
een filmopneming naar het eind van
de pjer "esiouwd.
Dus dit vrachtic maar weer op de
schoude™ genomen en terug getrans
porteerd
Aap boord van de „Simson" had de
vroolijkheid onder de bemanning vrij
wel haar toppunt bereikt. Het was
dan ook een potsierlijk gezicht, de
ruwe knapen in een crèpe-de-chine of
zijden japon over het dek te zien rond-
rondloopan, op het hoofd oen pruik,
Het geaiolit geominkt, maar... uit de
mouwen een paar knoestige, verweer
de handen en aan de voeten nog een
paar vetleeren kaplaarzen
De jongens, die natuurlijk niet in
een spiegel hun zonderlinge "edaanto-
verWLs:"'ing aanschouwd hadden, za
gen alleen de grappige uitwerking
ervan bij de Andoren en proestten het
telken? uit van het lachen 1
De kapitein, een echte oubollige
iovia'e Hollander, had zelf den groot
sten schik in het ongewone karweitje
van zijn sohepelingen. Eén van hen
maakte eon aanvallige buigin" voor
hein, maar de kapitein riep hem toe
Nee, Arie, je bent niks geen
knappe meid, hoor!
Onbedaarlijk was het gelach, toen
een der Janmaats uit de kajuit te
voorschijn kwam, gekleed in 'n fraaio
bal japon met korte mouwen, waaruit
zwaar-gespierde, ruwbehaarde en bo
vendien dicht-geAatoueerde armen te
voorschijn kwamen!
De klok stond intussehen niet stil.
De heeren Mi el i ar en Proot spoorden
dus het scheepsvolk tot wat spoed aan.
Zij verzochten derhalve den ka-oitein
aan de jongens to zeggen, dat zii met
schminken wel konden ophouden.
Dc kapitein, die nu eenmaal door
het grappige héén was, stak zijn
hoofd in de lcaiuitsopening en bul
derde naar omlaag:
Hé, jongens, je hoeft de vlag niet
meer op je ?mte zetten
Natuurlijk nieuwe vroolijkheid.
Een en ander kón natuurlijk niet
voor de nieuwsgierige blikken van de
LTmuider jongelingschap, die af en
toe op de pier een kijkje komt ne
men. verborgen blijven. Zij zetten
zich vergenoegd op den kant neer en
riepen elkaar toe
Is dat hier effe een lollige boel
't Was voor hen dan ook wel een
buitenka nsje-
Eindolijk waren de „dames en hee
ren" gereed voor de vertooning.
De lieer Proot verzocht ze ellen in
de bqjt plaats te nemen. Dit klinkt
hier zoo eenvoudig, maar in werke-
üikheid bcteekende het, dat de tiide-
üike fidiu-artistcn daartoe van het
droge strand door bet water moesten
waden, teneinde in de boot te klim
men.
Wij, die met de Holiandia" -men-
schen veilig en rustig op de pier
stonden toe te kijken menigeen
trok den kra van zijn jas nog een»
extra hoog over de 00ren, want het
was er niet warm zagen, lioe de
robuste jongkerels zonder aarzelen
het water instapten en naar de boot
gingen.
Hoe is bet mogelijk, zei een
minder-daonere in onze nabijheid
ik zou er zelfs mijn grooten teen niet
in durven stekon
De heer Proot gaf nu door den
scheepsroeper zijn laatste instructies
Jongens, nu moet jullie do boot
heen en weer laten sohommelenen dan
allemaal in het water vallen. Maar
denk er om, niet in liet water blijven
staan, maar zwemmon I
Ja, ga je gang maar, klonk
het uat die boot, wij zullen wel
zwemmen, hoorl
Klaarriep de hper Migliar
camera
Den eersten keer gin" het nog niét
naar wensch. Er waren er, die kalm
uit de boot in het water stapten en
staande eenige zwembewegingen
maakten
Dus nog eens overdoen I De tweede
maal ging het al wat beter. Maar de
wanhopige bewegingen moesten nog
wat duidelijker gedemonstreerd wor
den.
Den dorden keer ging het heel goed.
Als door een heftigen golfslag bewo
gen. sloeg de boot overzij en r-e-
raakten de inzittenden, wanhopig gea-
ticuleerende te water en.... verwij
derden zich daarna kalm in de rich-
tin" van het strand
Dit laatste zaJ het filmbeeld even
wel niet laten riem De t?en inritten-
den zoo zal de indruk wezen
verdronken jammerlijk
De scène, waar het om te doen was,
ls du? uitstekend gelukt.
Terwijl de „drenkeb'ngen" zich
haastig naar de „Simson" spoedden
om zich ran drove kleeding te voor
zien deelde de heer Proot ons op den
terugtocht mede, dat deze clrcusfi'm
waarschijnlijk over eenire weken
voor het een* te Amsterdam vertoond
zal worden
WEDSTRIJD DER VRIJWILLICER8-
COMPACNIE.
Een ongewoon verschijnsel
dagavond. Daar gingen door Haar
lem's straten de ladderwagen 011 de
slangenwagen van de Yrijwilligere-
Compagnie en de manschappen lie-
pan er zoo kalm en rustig bij, alsof
zii heelemaaJ gean haast hadden. Wel
iets bijzonders! Andans Indien er
brand i», ziet men ze hollen en dra
ven en de snuit voorttrekken in zoo'n
vliegende vaart, dat ze bijna niet te
houden ziin
Typeerend was de uitdrukking, die
wij van een voorbijganger opvingen
„Ho. wat gaat dat langzaam". Lang
zaam en leden van de vrijwilligers-
comoagnie. dat zijn inderdaad te
genstellingen. Het is in Haarlem ge
noeg bekend, hoe Vlug onze kranige
vrijwilligers zijn wanneer ergens
brand is gealarmeerd. Meer dan eens
slaat men daar de handen van ver
wondering over in elkaar, om eens een
volksuitdrukking te gebruiken.
En nu gaan in zulk een langzaam
tempo. Dat was wonderlijk! De inge
wijden wisten de reden er van. Dezen
keer ging het niet naar oen brand,
maar naar een wedbtrijd voor de mau-
soha-ppen in d-entuin van het Bron ge
bouw. Daadbij werd gewerkt met
een slangenwagen en den ladderwa-
"en, die werden opgesteld hij dei
hoofdingang van den tuin. Er was
veel ambitie voor den wedstrijd,
waarvoor fraaie prijzen waren be
schikbaar gesteld. Leden van den staf
eber brandweer traden als de jury op.
De manschappen worden in groe
pen van 7 personen verdeeld.
De veronderstelling was, dat brand
was uitgebroken) in den tuin bij den
zijvleugel aan de Kleine Houtwegzij
de. welke plaats door een fakkel word
aangegeven. Deze brand moest wor
den goblusoht met een straal uit de
waterleiding, waarvoor gébruikt
moest worden dte brandkraan welke
zioh bevindt in het Frederikspark bij
de Drinkhal.
De brand kon niet anders bereikt
worden dan van het dak der zijvleugel
af. Hier wend door een fakkel aan
gegeven waar de nijpleider moet
plaats nemen.
Dit dak was alleen te bereiken van
de voorzijde af, dus waar zich de stee
pen trap bevindt. De ploeg welke
aan de beurt was moest zich verzame
len in de muziektent. Op het sein van
afgaan moesten zij naar slan
gen- en ladderwagen loopen die aan
den ingang van den tuin staan.
Met den slangenwagen moest nu
naar de aangegeven brandkraan ge
reden worden dooi- het eerste hek
rechts. Bii dc brandkraan moest één
slang worden afgekoppeld. Deze slang
moest over het tuinhek gelegd wor
den. Om het rijverkeer in het Frede-
rikspark niet te belemmeren moesten
over deze slang de p'anken gelegd
worden, die zich op de ladderwagen
bevonden.
De slangenwagen moest denzelfden
weg terug gaan als zii gekomen was
om dezen si an" 111 a~ tuin verder te
verlengen. De slang moest geleid
worden langs het pid naar do muziek
tent. verder langs de trap dovr de mu
ziektent heen over de hall natrad e e;t
weer door den tuin naar de voorka.it
van den zijvleugel, waar 111 dien tus
schentiid een laddier k'u worden ge
plaatst. De slang mocht niet langs den
ladder naar boven worden gebracht,
maar moest met een touw worden op
getrokken. Verder mo'st de slat g
over het dak gelegd worden naar de
aangegeven plaat». H ler 'an daan
moest de fakkel in den luin worden
uitgespoten.
Er mocht alleen ov-i 00 paden wer
den gereden of gely.wn. uitgezon
derd achter in den tuin bit de brand
kraan. De -..eg werd aiiigr.wczen. In
géén geval .mocht over hc-'- hek vin
c.< 1 tuin worden geklommen. U it gang
en toeeang was alleen door het aa«-
geveven tuinhek.
Er werd bii den wedstrijd op een
uitnemende manier gewerkt, rustig,
vlug. en zonder rumoer. De uitslag
van den wedstrijd is als volgt
le prijs: ce groep onder leiding
van den pijpleider J. Nederkoom, in
8 minuten en 48 4/5 sec.2e prijs - de
groen onder leiding van den piiplei-
dcr J. Well er. Dezo groep had oor
spronkelijk een tiid van 8 min. en 3 '5
sec. gemaakt, maar daar was afgewe
ken van een paar voorschriften, voor
den wedstrijd, werd daarvoor bij dtien
tijd 1 minuut gevoegd.
De waarn. commandant de heer H.
Daudev reikte de prijzen uit.
BoawkuRde-onderwUs In
geva&r door scMjibiro
bezuiniging.
Door een voor&tel van B- on W.
van Haarlem, om de afdeeling Bouw
kunde aan de School voor Bouwkun
de, Versierende Kunsten en Kunst
ambachten te Haarlem op te heffen en
voortaan de opleiding voor bouw
de uitsluitend aan de Middelbaar-
Technisohe School te doen plaats
hobben, welk voorstel door den In
specteur-Generaal van het Nijverheids
onderwijs den heer H. J. de Groot,
krachtig gesteund wordt. zijn de
School voor Bouwkunde, Versierende
Kunsten en Kunstambachten te Haar
lem en het kunsttechnisch onderwijs
in het algemeen in groote moeilijkheid
srebraoht. Dit feit. dat de heer De
G-rook adviseert het bouwkunde on
derwijs aan een goedbekeude kunst
technische school op te heffen en aan
een uitsluitend technische school voort
te zetten, moge een waarschuwing
zijn voor hen, die het wèl meenen
met bezuiniging en tevens alle bij
kunsttechnisch onderwijs belangheb
benden de oogen openen voor wat
staat te gdbeuren.
Het onderwijs.
Het onderwijs aan beide scholen,
ontwikkelt zich uit verschillende be
ginselen.
Het onderwijs aan de M. T. S.
Naar het leerplan van de Haarlem
sche Middelbaar-technische school
vermeldt wordt de cursus aangevan
gen in de eerste twee leerjaren met
het bijbrengen van theoretische ken
nis inalgebra, planimetrie, gonio-
en trigenometrie, beschrijvende meet
kunde. stereometrie en analytische
meetkunde, mechanica, natuurkunde,
9oheikande, kennis van bouwstoffen,
kennis van landmeten en waterpas
sen van werktuigen, van hijechwerk
tuigen en heimachines en van machi
nes in het algemeen, Noderlandsch,
Duitsch, Engelsch, boekhouden en
kennis van wetten en staatshuishoud
kunde, verder worden bouwkundige
constructies behandeld.
I11 het tweede leerjaar wordt bovendien
1 uur per week gesoliiedenis der bouw
kunst en 1 uur per week vrnamentteekc-
nen en schetsen naar voorwerpen getto
ven, waarna in het laatste leerj-ar behalve
nog ©enige vakken de «esthetische zijde
der bouwkunde behandeld wordt. Hierbij
gaat men uit van de godaohte dat de leer
ling eerst een lechnisclien grondslag moet
hebben, alvorens van eigen gevoel voor
schoonheid in zijn werk te mogen b'.ijk
geven. Meer gevoel voor het aestherisrie
kan echter niet als leervak in een bepaald
studiejaar ingevoerd worden, want aeethe-
lisclio aanleg ie een eigenschap van den
leerling, welke in hem van den beginne
af moet worden levend gehouden en ont
wikkeld. Een© volledige Ixiuwkundi/e
studie omval eeue degelijke behandeling
van het technische gedeelte, maar .au
den aanvang der studie af moet de 'eer-
ling in de gelegenheid zijn om eigen
aeetbetischen aanleg door het onderwijs
geleidelijk te ontwikkelen -<n te zuiveren.
Hot onderwijs aan ca School voor
Bouwkuuue enz. Ce Haarlem.
Op dit inzicht berust het door jarenlan
ge onderwijspractijk gerijpte bouwkunde
onderricht aan de School voor Bouwkun
de, Versierende Kuusten en Kitnsiambacn
ten te Haarlem.
Om het onderwijs goeil tot zijn recht to
laten komen is het bouwkunde onderwijs
aau de School voor Bouwkunde enz.
steeds gebaseerd geweest op het lesgeven
door arohiteoten, die enkele dagen t>er
week aan de school hunne krachten ge
ven, en den overigen tijd in de bouwprac-
üjk werkzaam zijn, zoodat zij de ervaring
daar ojjgedaan, aan het onderwijs ten goe
de kunnen doen komen, Na hunne veel
jarige ondervinding op het gebied van
bouwkuustcoderwijs, kwamen de bouw
kunde-leeraren der School, tot d© overtui
ging, dat het de beste weg is den leer
ling datgene bij te brengen, wat hem la
ter in hei vak te stade zou komen en al
dus overlading van hel leerprogramma te
vermijden. Hierdoor ontwikkelde zich aan
de school in den loop der jaren do afdee
ling bouwkunde "to! een cursus waar de
volgende vakken gedoceerd worden:
Bouwkundig teekenon, UjnteeCccnen en
wiskundig teekeneu, schetsen en natuur-
tee konen, deooratief-teekeen, boetseeren,
beschrijvende meetkunde, perspectief, al
gebra. statica, kennis van bouwmateria
len, hel maken van b Vken en begrep
en inzicht in liet bouwgeheel te doen ktij
gen, werd het algemeen in gebruik zijnde
besludeeren van uit het verband der ge-
heele gerukte construotie-deelcn verme-
Het door den Minister goedgokourden
leerplan der schoei voor Bouwkunde enz.
Daarom echxijft het, door Zijne Excel
lentie deal Minister van Onderwijs goedge
keurde leerplan het volgende voor-
„De studie wordt aangevangen met een
eenvoudig bouwkundig geheel, in het al
gemeen e-ane enkelvoudige ruünte-omslm-
tïng. (Ter toelichting moge dienen, dat
deze opgaven zóó gekozen worden, da» zij
voor ieder beginner bevattelijk zijn). De
opgave wordt volledig gedetailleerd, waar
door kermis verkregen wordt van den een-
vouöigsten vorm van bouwkundige con
tractie in hout en etcen, cn van ce aan
wending dier materialen. De detaiüeerir.g
wordt doorgeroerd, totdat uitvoering naar
Ó-- vervaardigde toekeningen mogelijk zou
zijn. Hierna wordt overgegaan tot do k!e:
no woning; door de volledige de tailleer :ng
komen op uitgebreider wijze dan in de vo
rige opgaven mogelijk was, dezelfde en
ook nieuwe bouwkundige onderdeelen tot
begrip van den leerling.
In bovengenoemde onderwerpen wor
den de gebruikelijke bouwkundige on
derdeden en constructies verwerkt, zoo
als bouten en steenen fundeeringen
voor verschillenden grondslag, balk
lagen en kappen met de daaraan voor
komende boutverbindingen, benevens
kozijnen, ramen, deuren, trappen enz.
In den loop der studie worden de op
gaven, die steeds ieder een geheel zijn,
van meer ingewikkeldheid cn grooteren
omvang. In het laatste studiejaar, wan
neer de leeriingen door het veelvuldig
verwerken van bouwkundige problemen
een zekere zelfstandigheid hebben ver
kregen, wordt overgegaan tot een door
den leerling vrij te doorwerken bouw
kundige opgave, waarvan hij in detail-
teekenhigen dc uitvoeringsmogelijk
heid zooveel doenlijk zelfstandig zal
moeten aantoonen. De doorwerking van
ieder onderwerp geschiedt als volgt: de
leerling kiest het onderwerp na bespre
king löet en onder goedkeuring van
den fceraar; hierna ontwerpt de leer
ling de schctsplannea en opstanden,
vervaardigt daarna de meer definitieve
teekeningen (plannen, gevels, doorsne
den enz.), z.g. bestekteekeningen
meer details,schaal 1 a ro, 1 a 20 en v
grootte, benevens de bijbehoorende
teriaalstaten. Alle teekeningen
voor uitvoering geschikt zijn. Van het
begin van den leergang t
einde, wordt nevens cn tezamen met
het techuischc vraagstuk ook dat der
vormgeving besproken.
Hieruit Is te concludeert»?, dat dc
bouwkunde, als technl&ch-kunsivak
thuis behoort op de technische kunst
school, zoodat van ophef fSng dor af dea
ling bouwkundo aan dlo school geen
sprake mag zijn.
Verband der Bouwkunst met
do NlJverheidsUuriet.
Het verband van dc afd. Bouwkunde
met dc overige afdeelingcn der School
y. Bouwkunde is zóó, dat deze afdee
ling de kern vormt, waaromheen zich
alle andere afdeelingcn groepceren. De
bouwkunst is altijd de moederkunst ge
weest, die het levon der andere kunsten
heeft mogelijk gemaakt. Zoo houden
interieur- en meubelkunst, decoratieve
kunsten en dec. beeldhouwkunst uit
gesproken verband met haar.
Het opheffen van de afd. bouwkunde
der school zou dus voor de school een
voelbare ontwrichting mede brengen,
die haar bestaan onvermijdelijk zou be
dreigen. Beter ware het, in plaats van
het hart der zaak «e treffen, deze ge
heel op te heffen.
De historie dor wording.
Ook de historische ontwikkeling der
School voor Bouwkunde enz., te Haar
lem, is een niet te onderschatten factor
in dezen. Reeds 24 jaren geleden gaf
de heer K. P. C. de Bazel, onze 'be
kende Nederlandsche architect, aan de
school onderricht, onder leiding vnu
verschillende architecten van naam.
Deze lessen hobben zicli in den loop der
jarc-n ontwikkeld lot de tegenwoordige
afdeeling bouwkunde, waar de archi
tect-leerkrachten, de heeren Vorkink en
Blaauw thans reeds acht jaar de hoofd
leiding hebben. De school heeft dus
beduidend verleden, en het is onbe
grijpelijk, dat in 1919, niettegenstaande
het bestaan der bloeiende afdeeling
bouwkunde aan de School v. Bouwkun
de enz., ook aan de M. T. S. als tweede
geva.1 in Haartcm een afdeeling Bouw
kunde werd ingericht.
Erkenning tf«v School voor
Oouvrkunda enz. in broe
den kring.
Dat men het belang der school in de
kunstwereld in breeden kring erkenr,
wordt wel bewezen door het feit, dat
verschillende bekende architecten hun
kinderen aan het onderwijs der school
toevertrouwen, of aan anderen advisee-
ren de bouwkundige opleiding der
school te gaan volgen.
Bezuiniging?
Uit een oogpunt van bezuiniging
oet in acht genomen worden, dat de
afdeeling Bouwkunde aan de School v.
Bouwkunde enz. compleet is, en daar
in de naaste toekomst weinig on
kosten zal vragen. Aan dc M. T. S.
echter is het geheele bouwkunde-, ma-
lerialenkennis- en kunstgeschiedenis-
onderwijs, afgezien dus van verdere bij
vakken, in handen van één leerkracht,
zoodat binnen korten tijd naar ook de
Directeur der M. T. S. verzekert
bij stijging van het aantal leerlingen
meer leerkrachten zullen noodig wor
den. Een opheffing der afdeeling bouw
kunde aan dc School v. Bouwkunde
enz., brengt op de begrooting dezer in
richting slechts eenige honderden gul
dens bezuiniging, door het geven van
ontslag aan een leerkracht, die drie
uur per weck theoretische lessen geeft,
en tijde-lijk is aangesteld. De bouwkun-
de-leerkrachten jija vast aangesteld.
zoodat op hun salaris in het derde jaar
na het ontslag 30 bezuiniging komt,
hetgeen dan nog slechts weinig zou be
dragen. AUe andere leerkrachten blij
ven noodig in het overige kunstonder
wijs.
In velband met de bovengenoemde,
wellicht noodzakelijke uitbreiding van
het leerkrachtcnaantal aan de Middelb.
Techn. School en de doorbetaling der
wachtgelden aan ontslagen leerkrach
ten, kan welbedacht van bezuiniging
et gesproken worden.
Slotconclusie.
Alles bijééngenomen, zou het eea on
juistheid zijn lerwiHe van een fictieve
bezuiniging een bloeiende afdeeling
van de Haarlemsche Kunsttechnische
school, waar in de bouwkundige afdee
ling van Januari 1921 tot ultimo Octo
ber 1921 niet minder dan 33 leerlingen
werkten, op te heffen.
Het vertrouwen keft, dat de autori-
iten, die in deze te beslissen hebben,
om te beginnen het Haarlemsche Ge
meentebestuur, het nut van het voort
bestaan van belangrijk kunsttechnisch-
onderwijs zullen iDzien en de studie aac
de School in hare kernafdeeling, niet
zullen onmogelijk maken, of door het
sluiten daarvan het actief bloeiend leven
der schóól doen uitdooven.
H. C. VERKRUYSEN,
Directeur der School voor Bouw
kunde, Versierende Kunsten eD
Kunstambachten.
NEDERLANDSC1LE RBI8VEHEENI
GING. De afdceiing Haarlem van de
Nederlandsche Beisvereeniging had Dins
dagavond oen samenkomst georganiseerd
waar de beer C. Sipïes van Haar-em eea
lezing met lichtbeelden zou gevcu over
Zuid-PranJtrijk en Noord-Italie.
Do luonziilor der afdeeling d© heer Sabel
opendo oe bijeenkomst niet eenige wel
koms'.r.oorden ca Iiaalae in «ea kort
speech je nog de welwillendheid aan waar
mede do Haariesusche pers de Nedezlznd-
sche Reisvereeniging helpt piopageereo.
De lesing die de beer C. Sipkes tiu ging
houden werd zeer veraangonaamd door
een groote „keur-collectie'goed geno
men lantaarnplaatjes, die door de projec-
tiela!iL3?r:i van den heer J. H. Fokgens,
zeer scherp op het projectiedoei werden
De lieer Sipkee vertelde van Zuid-Frank
rijk eat van do reis Sicilië—Genua die hij
voor «sen groot gedeelte op de fiets en mei
d© kam peetri ent had gemaakt.
De verschillende monumenten in do
groote plaatsen als Toulon, Nice, Home,
Pomjjey enz., de pittoreske bouw van de
oude Italiaansobe gebouwen en de overge
bleven massale Italiaan sche bouwwerken
kregen we le zien.
Verder had de heer Sipkes nog zijn bij
zondere aandacht gowijd aan de vele
prachtige bloemsoorten in de l-cide landen
en deze in hun onrsmronkohjke kleuren trc-
fotografeerd. Prachtige bind scha 11 pon, heer
hjke zeegezichten en schi'dercehtige plek
ken Wio in de platen-collectie v.-.n den
heer Sinkes.
Verschillend© culture© als: kurkeiken
en onderen, leverden zeer leerzame onder
werpen en de p'antkundig© kermis van
den Fiv. kwam hi" zeer tot baar reek!.
De niet ze»r talrijke aanwezigen heb
ben tek*tr «en zeer goeden indruk rekre
een vrm deze tariru* ©rt dankton door «cn
applausje den heer Sipkes.
Muziek
Liedertafel Haarlem's
Zaïk^enot", Concert in het
Gem. Concertgebouvr.
De nieuwe dirisent van Zan??eiiot,
de lieer L. C. Keereweer, heeft deze
ou«ie liedertafel weer een aandi? eind
ODSrehi&Ide ziin eerste concert met de
vereen ij in? ia een beslist sucoes voor
rijn arbeid. Dat hij hard niet zijn
menschen eewerkt hooft, waa aan al
les te merkenuitgenomen ééne pas
sage in „I)e Bruid" van H. J. den
Hertog, »at er alles stevig- in, en
kon de leider d-us volop zijn aandacht
wijden aan uitdrukking en voor
dracht En het stemmen-materlaal
viel mij ook heusch mee: de tenoren,
hoewel ze het meestal in falset moeten
haic-n, zongen doorgaans zuiver vaoi
klank en met veel expressie on aan
den Laskant stond menige sonore
stem.
De ODzet van het eerste nummer
„Saive Regina" van N. H. Andrias-
sen, sterode direct gunstig, hij liet een
massale, eezonde? koork'ank hooren.
Een lichte neiging tot sakken kwam
de frissche tint eventjes niet er?
verminderen. Maar het teere gekweel
der tenoren aan het eind, zorgde voor
een goed slot-effect.
Uitstekend was doorgaans de uit
voering van „Morif jaeren", eveneens
van den oud-directeur der liedertafcl,
N. H. Andriessen. Wat de heer Kee
reweer met zijn koor bereikte bij „Tiet
maanlicht toont het waterspoor, enz."
verdient met een speciaal compliment
gememoreerd te worden.
„Hvmne aan den Vrede" van H.
G. W. van Nlenwenhoven, stelt hoo-
eere muzikale eisehen, maar ook dit
nummer werd zeer verdienstelijk ge
zongen. 't Klonk wel wat ruw bij liet
begin der tweede strofe, en de eet
regel werd door de baritons wel even
aan bet wankelen gebracht, maar ove
rigens beet. Ik heb met genoogen zit
ten luisteren naar de so'.o-passaeo
een goede Ivaritonetern en zuiver me'
goede voordracht gezongen. Het koor
weefde hier een mooie atmosfeer om
heen.
Over het geheel bracht dus hét con
cert een goed succes voor Zangge
not" cm v-oor zijn ijverigen direo-
teur.
Veel bijval oogstten ook de beide
solisten, mevr. Sou langer, een zeMt
zram^tooie alt, en den bariton Joh.
H Kr.'ireen, die verdienstelijk bc-re-
leid werden door den heer L. W. D.
Keereweer.
JOS. DE KLERK.